SŁONECZKO - WILCZEK

Zbiórka 1:

Spotkanie z Antkiem Cwaniakiem

Pierwsza zbiórka tego cyklu ma za zadanie zainteresować zuchy początka­mi ruchu zuchowego.

Najważniejsze elementy zbiórki:

Drużynowy wita zuchy informacją, że był ostatnio na kominku poświęconym dziejom zuchów w Polsce. A ponieważ odkrył niedawno wehikuł czasu, zapra­sza zuchy w podróż do czasów pierwszych zuchów.

Przed wyruszeniem trzeba się roz­grzać, a pomoże w tym „Zuchowa gim­nastyka". Następnie drużynowy cofa wskazówki przyniesionego wcześniej budzika. Aby przenieść się w przeszłość, zuchy zamykają oczy i myślą o Antku Cwaniaku. Kiedy budzik zaczyna dzwo­nić, zuchy mogą otworzyć oczy.

Do harcówki wchodzi Antek Cwaniak. Wita się i opowiada historię o Kościuszce, kapralu Stefanie i myszy („Antek Cwa­niak", str. 18-20, Katowice 1957 r.)

Zuchy w szóstkach robią teatrzyk sa­morodny na temat opowieści Antka Cwa­niaka.

Antek obiecuje zuchom zdradzić kil­ka zuchowych tajemnic i nauczyć zabaw, w jakie bawiła się jego gromada, ale naj­pierw chce sprawdzić, czy są silne jak dąb i sprytne jak mysz.

Lecz zanim podda je próbom, chce ich nauczyć piosenkę o tym, jak być dziel­nym. Uczy zuchy piosenki pt. „Każdy z nas się postara".

Następnie poddaje zuchy kolejnym próbom.

Sprawdzian wytrzymałości fizycznej:

• zamoczyć twarz w misce z wodą

• „drobna kaszka" (Zuchy kręcą się pa­rami lub wokół własnej osi wykonu­jąc określoną ilość obrotów. Aby sprawdzić, komu najbardziej zakrę­ciło się w głowie, rysujemy na ziemi linię długości ok. 5-6 m i polecamy zuchom przejść po niej).

Sprawdzian celności i refleksu:

• rzucanie do celu

• mierzenie refleksu za pomocą miar­ki sporządzonej z cienkiego kartonu. (Miarkę przykładamy do ściany. Jej koniec jest na górze, początek na dole. Przy jej początku zuch trzyma palec, jednak nie może jej dotykać. Zada­niem zucha jest przytrzymanie miar­ki palcem po puszczeniu jej bez uprzedzenia. Im mniejszy wynik, tym szybszy refleks).

Sprawdzian spostrzegawczości:

• oka - „zmieniony obraz" (Na tablicy lub kartonie rysujemy jakiś obrazek, po obejrzeniu którego zuchy odwra­cają się; my tymczasem dorysowuje­my lub ścieramy kilka szczegółów. Zadaniem zuchów jest wskazanie jak największej liczby „przeróbek");

• ucha - „skąd dobiegł dźwięk" (Zu­chy mają zasłonięte oczy. Prowadzą­cy rysuje na ziemi jakiś mało widoczny znak, z tego miejsca gło­śno gwiżdże lub coś krzyczy i odcho­dzi. Każdy zuch ma za zadanie - nie wiedząc o znaczku - wskazanie miej­sca, z którego dobiegł dźwięk. Kto stanął najbliżej?);

• nosa - w papierowych torebkach zu­chy dostają kawałki jarzyn (np. cebulę, pietruszkę), przyprawy (np. cy­namon) lub nasączone papierki (np. perfumami); zuchy mają za zadanie odgadnąć, co zawiera każda torebka nie otwierając, ani nie dotykając jej. Antek Cwaniak uczy zuchy tajemni­czej mowy słoneczek i wilczków (tak jak w książce, np. sanek-jate znaczy Janek, mysz to sysz-myte, bądź gotów -sądź-bote, sotów-gote). Zuchy przybie­rają tajemnicze pseudonimy i zakładają Bractwo Tropicieli Antkowych Przy­gód.

Zuchy, tak jak dzieci z gromady Ant­ka, aby pamiętać o dzielności, rysują do kroniki Bractwa: armatę kaprala Stefa­na, sznurek Kościuszki i sprytną mysz.

Zadanie międzyzbiórkowe

- zuchy mają się dowiedzieć, kto z ich babć, dziadków, rodziców w dzieciństwie był zuchem, w jakiej gromadzie zucho­wej i w jakie zabawy się bawili.

Na zakończenie zbiórki zuchy śpiewa­ją piosenkę „Każdy z nas się postara".

Zbiórka 2:

Akademia Dawnych Zabaw

Zuchy zapoznają się z sytuacją dzieci w czasach, gdy działały pierwsze groma­dy. Poznają też historię harcerstwa z tego terenu, na którym działają. Jeśli istnieje taka możliwość, zuchy same mogą w ra­mach zadania międzyzbiórkowego przy­gotować materiały do gawędy lub zabaw (np. porozmawiać z kimś, kto niegdyś działał w ich mieście lub wiosce).

Najważniejsze elementy zbiórki:

Gawęda

Historia, którą chcę wam opowie­dzieć, zdarzyła się latem 1914 r. w Za­kopanem. Zaczynała się I wojna

światowa. Wszyscy mieli dużo pracy. Drużyny harcerskie pomagały ludziom w pracach na polu, organizowały pocztą, a nawet ochronkę dla dzieci, które zgu­biły się rodzicom w czasie ucieczek przed działaniami wojennymi.

Pewnego popołudnia mała gromad­ka dziewczynek zjawiła się w Komendzie. Śmiało podeszły do stołu, stanęły „na baczność” i najodważniejsza wypowie­działa jednym tchem:

- Melduję, że zgłaszamy się do har­cerstwa.

- Ile macie lat?

- Siedem, osiem, dziewięć.

- Jeszcze jesteście za młode, a poza tym tyle teraz pracy, że nie mogę się wami zająć. Po wojnie was przyjmę.

- Kiedy my nie chcemy, żeby się nami zajmowano, my chcemy pracować dla Polski.

Spojrzałam na mówiącą. Miała usta zaciśnięte i widziałam, że z trudem wstrzymuje łzy.

- Co wy możecie robić?

- Możemy zbierać wśród znajomych płótno i robić szarpie.

(Szarpie - materiał opatrunkowy zro­biony z poszarpanych nitek wyskubanych ze skrawków starego płótna bawełniane­go lub lnianego. Dziś szarpie zastąpio­ne są przez gazę i watę).

- Dobrze. Będziecie przygotowawczą gromadką, ale zapamiętajcie, że musi­cie się same dopilnowywać. Wybierzcie między sobą jedną, która będzie waszych zbiórek pilnowała i mnie zdawała raport z waszych czynności.

Zaczęła się praca.

Małe chodziły co drugi dzień na zbiórki, a oprócz tego w domu skubały pilnie szarpie, które potem zanosiły do lecznicy doktora Nowotnego, skąd od­syłano je do szpitali. Lecz nie tylko szar­pie robiły te pierwsze zuchy. Wkrótce wkręciły się do warsztatów harcerskich i tam wypełniały szyte przez harcerzy nesesery żołnierskie nićmi, igłami, guzika­mi, agrafkami itp. drobiazgami. Mała Wandzia Piasecka przewodziła gromad­ce. Kiedyś składała mi sprawozdanie z odbytej zbiórki:

- Skubałyśmy szarpie i uczyłyśmy się piosenek,, Wszystko, co nasze " i „Będzie wojna z Moskalami", a potem była dys­kusja.

- Nad czym!?

- Zastanawiałyśmy się, jak możemy pracować dla Polski i poza zbiórkami...

Tak właśnie wspomina powstanie pierwszej zuchowej gromady dh. Olga Drahonowska— Małkowska, pierwsza opiekun­ka gromady zuchów. Ona to właśnie - gdy zakładała ruch zuchowy - nazwała człon­ków tych gromad „ krasnalami".

Później na dziewczęta mówiono „sło­neczka", a na chłopców „wilczęta" (na początku powstawały oddzielne gromady dla dziewcząt i chłopców). Dziewczynki miały na beretach słoneczko, a chłopcy główkę wilczka. Gromady wilcząt czytywa­ły „Księgę dżungli" Rudyarda Kiplinga, a później bawiąc się naśladowały posta­cie zwierząt z tej książki. Naśladowały ich zaradność, odwagę, spryt, szlachetność. Stąd też brała się ich miłość do przyrody.

Szczególnie dużo dla ruchu zuchowe­go w Polsce obok jego założycielki zro­bili dh. Jadwiga Zwolakowska i dh Aleksander Kamiński.

Druhna Jaga (bo tak nazywano dh. Zwolakowska) bardzo lubiła zuchowanie

— to było jej pasją. Napisała pierwszy podręcznik dla drużynowych „zuchenek", a także wiele śpiewników zucho­wych. O zuchach - chłopcach pisał natomiast dh Aleksander Kamiński. Ko­chał dzieci i świetnie się z nimi dogady­wał. Napisał też wiele książek, a wśród nich „Antka Cwaniaka " - książkę o przy­godach Antka i jego gromady zuchowej.

Pierwsza gromada, jaka powstała w naszym mieście, nazywała się...

Drużynowy wykorzystuje informacje, które zdobył w hufcu, a następnie zuchy opowiadają, czego dowiedziały się od swoich dziadków i rodziców.

Pląs

- „Każdy z nas się postara". Do wcze­śniej poznanej piosenki dołączamy ru­chy. Zuchy dobierają się parami i trzymając się za barki skaczą bokiem tworząc krąg. Na słowa „fason trzymać" zuchy stają i tupią w rytm piosenki, na słowa „humor grunt" odgrażają się pięściami wszystkim smutkom.

Majsterka

- zuchy na podstawie gawędy robią drze­wo genealogiczne gromad zuchowych działających w miejscu ich zamieszkania. (Można zacząć od pierwszej gromady druhny Olgi).

Na zbiórce znów pojawia się Antek Cwaniak. Mówi, że zuchy już wiedzą, jak wyglądali członkowie pierwszych gromad, jak żyli, ale jeszcze nie wiedzą, jak się ba­wili. Zaprasza więc do Akademii Zabaw.

Gry i ćwiczenia

Wąż- zuchy dzielą się na dwie gru­py. Trzymają się w grupach za ręce. Głowy węży starają się złapać ogon przeciwnika, ogony starają się uciec.

Wyścig stonóg- zuchy w szóstkach ustawiają się w rzędach jeden za dru­gim. Stojący na początku szóstkowi podają prawą rękę osobie stojącej za nimi. Następnie osoba chwyta lewą ręką rękę szóstkowego, a prawą po­daje do tyłu itd. W wyścigu zwycięża ta szóstka - stonoga, która pierwsza, trzymając się za ręce, dobiegnie do mety.

Psy—koty - berkiem jest pies, pies goni koty, które są bezpieczne wtedy, jeżeli jeden wskoczy drugiemu na plecy, jak­by szyku­jąc się do ataku.

Myśliwy i zwierzyna - zuchy podzie­lone są na dwie grupy stojące w rzę­dach naprzeciwko siebie. Jeden rząd to „myśliwi", a drugi - „zwierzyna". Na hasło „myśliwi", rząd zwierzyny odwraca się i biegnie do linii, myśliwi zaś starają się schwycić kogoś ze zwie­rzyny. Na hasło „zwierzyna" sytuacja jest odwrotna. Nie można łapać zucha, który dotarł już do mety. Wygrywa grupa, która złapała więcej zuchów.

Kim i różne jego rodzaje (wersja pod­stawowa: na stole układamy kilkana­ście małych przedmiotów, następnie stół zasłaniamy, a zuchy z pamięci opi­sują przedmioty, które były na stole. Zwycięża ten, który najwięcej zapa­miętał (w wersji mundurowej można zmienić coś przy mundurze, poleca­jąc zuchom, aby szukały zmian, lub też dzieci mogą zapamiętywać, co zmieniło się w harcówce itd.).

Na zakończenie zbiórki Antek Cwa­niak mówi, iż większość zabaw dawne zuchy organizowały w lesie, gdzie pozna­wały tajniki przyrody.

Zuchy w Kręgu Rady postanawiają na następnej zbiórce wyruszyć do lasu. Przeżyte zabawy zapisują w kronice Brac­twa Tropicieli Antkowych Przygód.

Zbiórka 3:

Wyprawy pierwszych zuchów

Ta zbiórka odbywa się w lesie - zuchy dowiedzą się wielu ciekawostek na temat zwierząt zamieszkujących ten teren. Z gawędy dowiedzą się też, jak należy za­chować się w lesie. Nie zapomnijmy powiadomić rodziców o wyprawie do lasu-może się przeciągnąć. Jeśli nie uda się zorganizować wyprawy do lasu - można udać się do parku lub na łąkę (choć wtedy nie zbudujemy szałasów).

Najważniejsze elementy zbiórki:

Gawęda

- zanim wyruszymy do lasu, drużynowy opowiada zuchom o przygodach, jakie przydarzyły się gromadzie Antka Cwania­ka podczas wyprawy do lasu („Antek Cwaniak", str. 39). Z tej opowieści zu­chy dowiedzą się, jak zachować się w le­sie, na co zwrócić uwagę w czasie marszu.

Piosenka

- „Naprzód lewa-prawa"

W zabranych ze sobą katalogach (po przybyciu na wybrane miejsce w lesie) zuchy szukają gatunków zwierząt, na których ślady natknęły się po drodze. Stąd też dowiadują się o ich zwyczajach.

Zabawy do wykorzystania:

• „Za głosem" - szóstkowi umawiają się ze swoimi szóstkami, jakiego pta­ka śpiew będą naśladować, a potem chowają się o ok. 100 kroków od szóstek. Wygrywa ta szóstka, której pierwszej uda się dotrzeć do swego „ptaka".

• „Domki zwierząt" - zuchy wybierają sobie jakiś gatunek zwierzęcia ży­jącego w lesie. Mogą to być zwierzęta duże jak i małe, np.: biedronka, mo­tyle, dżdżownica. Dzieci nie mówią nikomu nazwy zwierzątka. Zadaniem każdego zucha jest znalezienie w naj­bliższym otoczeniu domku dla swo­jego zwierzątka. Następnie zuchy kolejno prowadzą swoją szóstkę do wybranego miejsca, a zadaniem po­zostałych zuchów jest odgadnięcie na­zwy zwierzątka. W dalszej części zabawy cała szóstka może wybrać je­den gatunek, a pozostałe szóstki, po miejscu zamieszkania, odgadują na­zwę tych zwierząt.

• „Pogoń" - jeden zuch jest nietope­rzem (ma zawiązane oczy), który po­luje na ćmy (2-3 zuchów). Reszta dzieci łapie się za ręce i tworzy koło,

które wyznacza teren polowania. Za­daniem nietoperza jest upolowanie uciekających owadów za pomocą echolokacji. W tym celu nietoperz wysyła sygnał, który „odbija się" od ciem i wraca do nietoperza (na okrzyk nietoperza „hop" zuchy-ćmy odpo­wiadają „ćma"). Drużynowy powi­nien zwrócić uwagę, aby ćmy za każdym razem odpowiadały na sygnał nietoperza - nie mają wyboru, bo przecież to echo. Lokalizując ćmy, nietoperz musi je wszystkie upolować (dotknąć).

• „Poszukiwanie" - podobnie jak po­przednio, jeden zuch jest nietoperzem i ma zawiązane oczy. Tym razem nie­toperz poluje na muchy (kilkoro zu­chów), które nocą śpią na drzewach. Pozostałe dzieci to drzewa, które two­rzą koło. Tym razem owady nie ucie­kają, lecz „śpią" schowane koło drze­wa. Zadaniem nietoperza jest obadanie drzew i sprawdzenie, czy nie schowa­ły się tam muchy. Nietoperz wysyła sy­gnał „hop", lecz tym razem odbija się nie tylko od owadów, ale także od drzew. Zuchy-drzewa odpowiadają głośno „drzewo", zaś zuchy-muchy odpowiadają cicho „mucha". I tym ra­zem nietoperz musi upolować (do­tknąć) wszystkie muchy.

Zwiad - zuchy wyruszają na poszu­kiwanie mrowiska lub dowodów obecno­ści zwierząt w lesie, obserwują życie mrówek oraz konstrukcję mrowiska.

Zabawy- nasłuchiwanie i naślado­wanie głosów ptaków, konkurs - naśla­dowanie ruchów leśnych zwierząt.

Majsterka ~ podobnie jak zuchy Antka, zuchy budują szóstkami szałasy dla siebie, w których zamieszkamy pod­czas leśnych zabaw.

W Kręgu Rady rozmowa o tym, ja­kie są mrówki (karne, pracowite, kole­żeńskie). Każdy zuch mówi o zadaniu, jakie będzie się starał wykonywać co­dziennie do następnej zbiórki (np. pomoc w domu, gimnastykowanie, pomoc inne­mu zuchowi).

Drużynowy ustala, które zuchy przy­niosą na następną zbiórkę aparaty foto­graficzne.

Zbiórka 4:

Poszukiwania cudów natury

Ta zbiórka również odbędzie w lesie. Tym razem poznawane będą rośliny.

Spotykamy się przy zrobionych na poprzedniej zbiórce szałasach.

Najważniejsze elementy zbiórki:

Gawęda

- Antek Cwaniak chwali zuchy za wspa­niałe szałasy i opowiada o różnych cie­kawych gatunkach roślin (np. o rosiczce), o ziołach, o dawnych wierzeniach zwią­zanych z roślinami. Można wykorzystać tu różne legendy i podania ludowe.

Zuchy czeka zadanie: mają 20 min na rozejście się i „złowienie okazów" -fotografują omawiane wcześniej gatun­ki, które napotkały tu, w lesie, zbierają też „leśne skarby", które wykorzystają na następnej zbiórce.

Zabawy:

• „Leśny berek" - zuchy ratują się przed goniącym je berkiem oparciem plecami o drzewo.

• „Mój leśny przyjaciel" - zuchy do­bierają się parami. Jedno dziecko ma zawiązane oczy. Drugie wybiera mu przyjaciela-dowolny obiekt w lesie, np. drzewo, kamień, pień. Zuch z za­wiązanymi oczami może dotknąć, po­wąchać swego „przyjaciela". Później będzie szukał swego przyjaciela już z odwiązanymi oczami.

• „Jaka to roślina" - jeden z zuchów wybiera sobie w myśli jakąś roślinę. Reszta zadaje mu pytania, na które zuch musi odpowiedzieć „tak" lub „nie". Kto pierwszy zgadnie?

Teatr - zuchy przedstawiają scenki, o których była mowa w gawędzie z wy­korzystaniem przyniesionych okazów.

W Kręgu Rady rozmowa, w czym możemy pomóc mieszkańcom lasu.

Pożyteczne prace - pomoc mrów­kom poprzez wykonanie ogrodzenia mro­wiska.

Zadanie międzyzbiórkowe

• na następną zbiórkę dzieci przynoszą „leśne skarby" znalezione w lesie (jeśli nie zostawiamy ich w zuchówce) oraz pa­pier, gwoździe, kapsle, puszki itp.

Zbiórka 5:

Krakowiacy Majster-klepki

Najważniejsze elementy zbiórki:

Gawęda - o Krakowiakach - spry­ciarzach („Antek Cwaniak", str. I9l).

Gry i ćwiczenia zręcznościowe:

• Ciupy - do gry potrzeba pięciu ka­myków. Gra toczy się w szóstkach. Polega na podrzucaniu w górę jedne­go kamyka i zbieraniu z ziemi reszty w określony sposób - wszystkich do jednej ręki.

Etap I:

I tura: z rozrzuconych na ziemi pięciu kamyków wybieramy jeden i podrzucamy go do góry, w tym czasie podno­simy kolejny kamyk - leżący na ziemi. Kamyk spadający z góry chwytamy w dłoń, w której mamy kamyk podnie­siony z ziemi. Następnie podrzucamy jeden z trzymanych kamyków (drugi w tym czasie pozostaje w dłoni) i zbie­ramy z ziemi kolejny. Razem w dłoni mamy już trzy kamyki. Znowu podrzu­camy jeden kamyk i zbieramy kolejny z ziemi, aż zgromadzimy w dłoni wszy­stkie pięć kamyków.

II tura: tym razem zbieramy po dwa kamyki naraz. Podrzucamy jeden kamyk do góry i z ziemi zbieramy dwa kamyki. Razem mamy w dłoni trzy. Podrzucamy znowu jeden kamyk i zbieramy z ziemi pozostałe dwa ka­myki. W dłoni trzymamy razem pięć kamyków.

III tura: zbieramy trzy, a następnie jeden kamyk.

IV tura: cztery kamyki zbieramy na­raz,

Etap 2:

podrzucamy wszystkie pięć kamyków i staramy się jak najwięcej spadają­cych złapać na zewnętrzną stronę dło­ni. Za każdy złapany kamyk zuch otrzymuje 20 punktów i następną partię zaczyna się od tury odpowiadającej liczbie złapanych kamieni (np. złapano trzy - tura III: zbieranie trzech i jednego kamienia). Najlepszy w szóstce zuch reprezen­tuje ją na forum gromady.

• Wykradanie skarbu - w środku koła o średnicy 4 m siedzi przyboczny, który ma zawiązane oczy. Obok nie­go leżą szyszki-skarby. Zuchy stoją na zewnątrz linii koła. Na sygnał, zuchy skradają się do skarbu, aby go wykraść. Kiedy przyboczny usłyszy skradającego się zucha, wskazuje ręką i jeśli wskazał trafnie, zuch musi wy­cofać się za linię. Zabawa trwa do mo­mentu, aż ktoś dotknie skarbu.

• Rękawka - drużynowy podrzuca do góry kolejno szyszki (lub piłeczki), a zuchy starają sieje złapać. Inny wa­riant tej zabawy polega na tym, że drużynowy z drzewa rzuca (lekko) szyszki w dół, a zuchy starają się je łapać. Wygrywa zuch, który zbierze najwięcej szyszek.

Piosenki i pląsy

— taniec krakowiak. Zuchy stoją parami naprzeciwko siebie w kole tak, że mamy koło wewnętrzne i zewnętrzne. Zaczyna­my taniec od tego, że najpierw każde koło tańczy cwałem w prawo, a po 8 krokach

- cwałem w lewo (zuchy z jednej pary spotykają się). Następnie zuchy w parach tańczą wiatraczek w prawo - 8 kroków i w lewo - 8 kroków. Powtarzamy cwał w prawo, a po 8 krokach - cwał w lewo. Zuch stojący na zewnątrz klęka na jedno kolano i podaje do góry rękę partnerowi, a ten (zuch z koła środkowego) w 8 kro­kach obchodzi go dookoła. Po tym jest zmiana. I wszystko znowu od początku.

Krąg Rady - szóstki (na podstawie gawędy) ustalają, jakiej historii przygo­tują inscenizację i jakie kukiełki będą im do tego potrzebne.

Majsterka — zuchy wykonują z „le­śnych skarbów" postaci - kukiełki do inscenizacji.

Z wykonanych przedmiotów urządzi­my wystawę w harcówce.

Zbiórka 6:

Wielki turniej

Jest to ostatnia zbiórka z cyklu. Zbiór­ka podsumowująca. Może się odbyć w formie turnieju - rywalizacji między szóstkami.

Turniej z udziałem Antka Cwaniaka odbywa się w czterech płaszczyznach: historycznej, przyrodniczej, zręcznościo­wej, sprawnościowej. ^! ~

Przykładowe zadania:

• Jak kiedyś nazywano zuchy w Polsce?

a/ gwiazdki i skrzaty

b/ słoneczka i wilczki

c/ sarenki i liski

• „Coś tu nie wyrosło"

Na kartkach rysujemy różne rośliny, ale np. zapominając o listkach lub kwiatach.

Zadaniem zuchów jest dorysować brakujące części w odpowiednim kształcie i kolorze.

• „Wojna krążków": na ziemi rysuje­my 3 współśrodkowe koła. Zadaniem szóstek jest wrzucić wycięte wcześniej kolorowe (dla każdej szóstki inny kolor), tekturowe krążki do kółek. Gra­cze muszą być oddaleni od kół o ok. 4 m. Za trafienie do najmniejszego koła liczy się 10 punktów, większego - 5 punktów, największego - 1 punkt. Która szóstka zdobędzie więcej punk­tów?

• Przeciąganie liny, wyścig na szczu­dłach.

• Jednym z zadań jest inscenizacja przygotowanej na poprzedniej zbiór­ce historii z wykorzystaniem leśnych kukiełek.

W trakcie turnieju wykorzystujemy gry, które zuchy poznały na wcześniej­szych zbiórkach.

Po zakończonym turnieju Krąg Rady decyduje, kto zasłużył na zdoby­cie sprawności „słoneczko - wilczek".

Obrzęd nadania sprawności.

Każdy z nas się postara

słowa: L. Ziółka muzyka: śląska melodia ludowa

1.

Każdy z nas się postara, postara, postara,

żeby nie był ofiara, ofiara, leń.

Fason trzymać cała rzecz!

Śmiech to zdrowie, z płaczem precz!

Humor grunt, troski w kąt.

Zuchy robią wielki bunt. (bis)

2.

Choć nas bieda przyciska, przyciska, przyciska,

od nas, zuchów, śmiech tryska, śmiech tryska wciąż.

Płacze tylko mazgaj, tchórz!

Lecz my, zuchy, ani rusz!

I kto chce i kto chce,

lecz my, zuchy, nigdy nie! (bis)

Książki, z których korzystałam, a i tobie mogą się przydać:

1. Aleksander Kamiński: Antek Cwa­niak, Katowice 1957 r.

2. Marek Wardecki: Zuchy, Warsza­wa 1982 r.

3. Jadwiga Zwolakowska: W groma­dzie zuchów, Katowice 1933 r.

4. Leon Dmytrowski: Trzy młodości ruchu zuchowego, Warszawa 1989 r.

5. Józef Bartosiński: Technika w kla­sach I—III, Kielce.

6. Wojciech Śliwerski: Harcerskie gry i zabawy, Kraków 1990 r.

7. Wesół i śmiały. Piosenki zuchowe, Warszawa 1987 r.

8. „Zuchowe Wieści", nr 5(9) maj 1991 r.

9. „Zuchowe Wieści", nr 10(14) październik 1991 r.

pwd. Sylwia Wójtowicz

SŁONCZKO - WILCZEK

1. Spotkaliśmy się ze starszymi ludźmi, którzy kiedyś byli w gromadach zuchowych. Zebraliśmy  jak najwięcej informacji na temat dawnych obrzędów, zwyczajów, zabaw i piosenek.

2. Stworzyliśmy drzewo genealogiczne swojej lub zaprzyjaźnionej gromady zuchowej lub swojego szczepu.

3. Bawiliśmy się w gromadę słoneczek i gromadę wilcza.

4. Wstąpiliśmy do akademii, gdzie nauczyliśmy się chodzić na szczudłach, grac w klipę, świnkę i palanta.

5. Zorganizowaliśmy dla innych turniej starych gier podwórkowych.

6. Urządziliśmy wyprawę do lasu (parku), podpatrywaliśmy przygodę i przeprowadzaliśmy tam gry przyrodnicze, nauczyliśmy się rozpoznawać ślady i głosy zwierząt.

7. Braliśmy udział w „polowaniu a dobre uczynki.

8. Zorganizowaliśmy wieczór majsterklepki.

9. Wymyśliliśmy tajemniczy język oraz pismo słoneczek i wilczków, posługiwaliśmy się nim podczas zbiórek.

10. Przezywaliśmy przygody bohaterów książki Aleksandra Kamieńskiego pt. „Antek Cwaniak".

11. Braliśmy udział w konkursie wiedzy historycznej.

12. Urządziliśmy w harcówce lub zuchówce wystawę dawnych pamiątek zuchowych i harcerskich.

UWAGI

• •  Sprawność ma podwójną nazwę: „słoneczko" dla dziewcząt „wilczek" dla chłopców. Poprzez zabawę w dawne gromady zuchowe można przybliżyć zuchom historię harcerstwa ( w szczególności ich najmłodszych członków), zapoznać z dawną sytuacją dzieci, przedstawić sylwetki tych którzy odegrali ważna rolę w ruchu zuchowym, jak Jadwiga Zwolakowka, Aleksander Kamiński i inni.

• •  Podczas zdobywania sprawności „słoneczko-wilczek" zuchy powinny wykazać się dzielnością i sprawnością oraz znajomością przyrody - nie powinno więc zabraknąć zawodów.

• •  Dobrze byłby, gdyby jak najwięcej informacji o dawnych zuchach otrzymać właśnie podczas zwiadów, a nie gawęd drużynowego.

• •  Sprawność ta może dostarczyć zuchom wiele pomysłów do zabaw na podwórku i przerwach szkole (stare zapomniane zabawy chętnie przypomną rodzice, dziadkowie). Przy okazji tej sprawności warto nauczyć się zuchy kilku „starych" piosenek zuchowych"

• •  Sprawność ta może mieć bogatą obrzędowość zaczerpnięta z dawnych gromad słoneczek i wilczków, np. zuchy mogą wymyślać sobie pseudonimy (skarbnicą obrzędów jest „Antek Cwaniak").

• •  Z uwagi na duży bagaż informacji historycznych, sprawność przeznaczona jest dla zuchów starszych. Można ją zdobywać wiosna, latem (nawet na kolonii) lub jesienią (dużo zabaw na podwórku) .

BIBLIOGRAFIA

1. Rhys Dawids V., zuchowe czary.

2. Kamiński Kamieński., Antek Cwaniak.

3. Kamiński Kamieński., Książką Drużynowego zuchów.

4. Kudasiewicz M., Obrzędowy piec.

5. Zwolakowska J., W gromadzie zuchów.

6. „Zuchowe Wieści" nr 5,10/1991.

---