WYKŁAD I
Towaroznawstwo - nauka, która się zajmuje właściwościami użytkowymi, ich jakością, opakowaniem, transportem i właściwym przechowywaniem.
- gromadzenia wiadomości o towarach, ich transporcie, handlu, obróbce materiałami drzewnymi;
- gromadzenie wiadomości, wyjaśnianie poszczególnych faktów;
- przyczynowe ujmowanie treści.
Towaroznawstwo drzewne- nauka o towarach (materiałach) drzewnych.
Towar- są to pewne produkty wcześniej wytworzone, nie mają ostatecznego wymiaru. Dalej są przetwarzane w inny produkt. Towar wiąże się z występowaniem dwóch stron
Np. dostawca może być producentem towaru, a odbiorca konsumentem.
Towaroznawstwo obejmuje cały proces gospodarczy surowiec- strzała, karpina, gałęzie itd.
Tarcica
Materiały lite- pozyskiwane inną drogą.
Tworzywa drzewne- charakteryzujące wszystkie materiały: zapałki, wełna drzewna.
Towaroznawstwo nie zajmuje się przedmiotem finalnym, końcowym, np. meble.
Towaroznawstwo to też użyteczność drewna.
Pozycja towaroznawstwa w innym zakresie przemysłu drzewnego. Nauki technologiczne zajmują się procesami technologicznymi, np.:
- jak produkować dane wyroby,
- z jakich elementów składa się proces produkcyjny,
- jak organizować proces technologiczny,
- jakie obrabiarki, urządzenia są niezbędne dla produkcji;
- jakie parametry należy stosować w fazach procesu technologicznego.
Technologia dąży do tego by czynić to w sposób najbardziej ekonomiczny; jest nauką o metodach wyznaczania materiałów.
Towaroznawstwo:
- jakie cechy powinny mieć produkty, aby były najbardziej użyteczne dla potencjalnych odbiorców;
- jest nauką o optymalizacji zastosowań drewna.
Zakres zainteresowań towaroznawstwa drzewnego ( za zastosowaniem układu sprzężonych etapów produkcyjnych)
SFERA PRODUKCJI SFERA KONSUMPCJI
.
Etap produkcji leśnej |
Etap przerobu pierwotnego |
Etap przerobu wtórnego (produkcja wyrobów finalnych) |
Krajowi i zagraniczni odbiorcy wyrobów gotowych |
(bazy surowcowe, krajowa + import) |
- produkcja płyt pilśniowych; - produkcja sklejek; - produkcja płyt wiórowych; - produkcja celulozy i papieru. |
|
W tym: - mebli i artykułów wyposażenia wnętrz;
- materiałów tartych (w tym konstrukcyjnych materiałów budowlanych) - tworzyw drzewnych; - drewna kopalniakowego; - drewna opałowego. |
|
|
|
|
|
|
|
|
WYKŁAD II
Wady są podstawą sortowania materiałów drzewnych. Pierwsze normy były zbiorem informacji o materiale. Ułatwiło to poruszanie się w tej określonej dziedzinie nauki.
Towaroznawstwo zmierza poprzez poznanie czynników, które dążą do określenia optymalnych warunków wykorzystania drewna.
Pierwsze podręczniki mówiły tylko o głównych wadach, które dyskredytowały surowiec.
Towaroznawstwo to nauka o pokładzie ekonomiczno- technicznym. Towaroznawstwo drzewne- zmierza poprzez poznanie czynników, które determinują racjonalne wykorzystanie drewna.
Staje się nauką o optymalizacji wykorzystania drewna. Bada użytkowe właściwości towarów (ocena wartości, przydatności towarów w celu zaspokojenia potrzeb).
Ocena jakości może polegać na porównaniu materiału ze wzorcem, który może być określony przez normy (standardy cech i właściwości).
W towarach każda sztuka drewna jest unikalna.
Towar wybrakowany= brak (o zbyt dużych odchyleniach od norm).
Towaroznawstwo:
I ZADANIE- badanie wartości użytkowych materiałów drzewnych:
1. Ustalanie najodpowiedniejszych cech sortymentów drzewnych (ustalenie wzorca).
2 Określenie wpływu oraz znaczenia poszczególnych cech sortymentów drzewnych na wartość użytkową tych sortymentów.
II ZADANIE- ustalanie sposobu postępowania z materiałami drzewnymi związanych z wykorzystaniem obrotu towarowego:
Jak się cechuje materiały.
2. Sposoby obliczania ilości materiałów.
3. Zasady dotyczące odbioru ilościowego i jakościowego.
4. Opakowanie, magazynowanie, transportowanie.
Ad. I
Materiał ten posiada skomplikowaną budowę wewnętrzną drewna i duże bogactwo form pod względem struktury nawet w obrębie jednego gatunku i tego samego drzewa.
Te zmiany wpływają na przydatność drewna.
- budowa instrumentów muzycznych - bardzo ostre kryteria.
Właściwości drewna mogą o wiele silnie zmieniać się w obrębie jednego słoja rocznego niż pomiędzy drewnem różnych gatunków.
To stwarza trudności dla ustalenia jednorakich określeń.
Wady drewna wynikają często z natury drewna (np. sęki), stwarzając trudności w ustalaniu obiektywnego określenia sortymentu.
Cechy i wady drewna stanowią o jego właściwościach, a łącznie z nimi określają jakość drewna w poszczególnych sortymentach.
Pojecie jakości:
I Odnosi się do konkretnego sortymentu drzewnego- odpowiedni dob…ór cech pomaga na jego sortowanie i zastosowanie
II porównanie wyprodukowanego towaru z umownymi wzorcem
III w odniesieniu do poszczególnych elementów składających na wartość użytkową sortymentu (chodniki owadzie, pociski, pogoda).
IV jakość obróbki- powstanie takich cech materiału, które obniżają jakość sztuki w wyniku złej obróbki(głęboki żaz- tarcie, nierównoległości powierzchni- tarcica).
Najlepsze drewno: pozbawione wad materii (bez sęków itp.), wad obróbki, mający równomierną strukturę (stała ilość słojów rocznych).
Takie drewno ma wszystkie zastosowania, oprócz tych gdzie są wymagane określone cechy.
WYKŁAD 3
Różne gatunki drewna mają swoje indywidualne zastosowanie, np. niektóre nie nadawałyby się do jednych, a inne gatunki drewna do innych zastosowań.
NP. drewno osiki nie nadaje się do produkcji i wyrobu mebli, na zapałki jest idealne.
Sposób wykorzystania drewna ustala kryterium określenia jakości.
Kryterium może być wg:
- właściwości mechanicznych drewna;
-przydatności do określonych sposób obróbki;
- właściwości dekoracyjnych;
- składu chemicznego (produkcja celulozy).
Pod pojęciem jakości drewna należy rozumieć pewien układ (zespół cech, właściwości i wad drewna) wskazujący na przydatność do określonego sposobu użycia.
W praktyce ustalenie jakości (wzorcowej) odbywa się przez dobór kryteriów, które SA związane z przyszłym sposobem użycia.
Materiały tarte ogólnego przeznaczenia:
- wytrzymałość mechaniczna;
- przydatność, np. do obróbki.
Najczęściej materiały dzielimy na klasy jakości.
Zasady doboru, np. drewno stosowane na podłogi:
- wytrzymałość,
- podatności na struganie;
- elementy musza do siebie dolegać- szczelność ułożenia elementów.
Granica dolna jakości, po przekroczeniu której materiał jest nieprzydatny.
Dobierając materiał musimy uwzględnić również względy ekonomiczne ( odpowiadające odbiorcy). Używamy materiałów nie tylko najlepszych, ale i tych z dolnej granicy jakości.
Interwał- przedział pomiędzy górną, a dolną granicą jakości dla danego zastosowania.
Deski i bale iglastych- ogólne przeznaczenie
I- zwiększa się interwał i jednocześnie większe różnice w materiale.
IV- klasowy podział jest odpowiedni dla producenta, natomiast VI klasowy podział jest odpowiedni dla klienta, który nie kupuje materiału o jednolitych cechach, co jest bardzo prawdopodobne przy IV klasowym podziale.
PRODUCENT KONSUMENT
Ułatwienie produkcji stopień racjonalności użycia drewna
Zwiększenie interwału jakości
Zmniejszenie liczby zwiększenie kontrastu skierowanie
klas jakości do określonych zastosowań
materiałów bardzo różnorodnych konieczność dodatkowego przesortowania materiału
Jakość jest ściśle związana z przeznaczeniem.
Nie wszystkie materiały dzieli się na klasy, jednostki. Pewne materiały muszą spełniać alternatywę- nadają się bądź nie.
WYKŁAD 4
Ocena jakości- porównanie wyprodukowanych materiałów z normami; jest podstawowym elementem odbioru jakościowego; w zależności od metody badania próbki.
Forma oceny jakości:
- kwalifikowanie wyprodukowanego materiału- zaliczanie tych materiałów do sortymentów, klas jakości; jest to materiał do sortymentów klas jakości; jest to zadanie producenta (nadawanie sortymentom jakości);
- kontrolowanie- ma na celu sprawdzanie czy zakwalifikowany produkt ma zapisaną jakość; istotniejsza dla odbiorcy; jest zadaniem kupującego.
Przekazanie towaru (od producenta do odbiorcy) wiąże się z transportem, ale też ze zmianą posiadacza. Stąd potrzebna jest ta kontrola jakości. Sprawdzanie to nosi nazwę odbioru.
Sprawdzanie ilości, kontrola jakości.
Kiedy dokonuje się kontroli/ odbioru?
- kiedy kupujący odbiera materiałom producenta (sprawdzenie czy ilość i jakość towaru jest zgodna z umową);
- towar jest odbierany po drodze (część materiału przekazywana jest wcześniej lub później);
- producent zawozi materiał do kupującego.
Kontrola ilościowa jest oddzielna dla poszczególnych materiałów drzewnych - m3 (miąższość) Są też materiały, których ilość oblicza się w m2 (materiały okleinowe) lub tylko w metrach (listwy podłogowe).
Kontrola jakościowa (zgodnie z umową)- możemy mówić w dwóch sposobach:
- kontrola 100% (wszystkie sztuki)- jest formą najlepszą; ma jednak wady- może być niszcząca, pracochłonna, długotrwała i czasem nieefektywna;
- dokonuje się badania na jednej próbce- kontrola wyrywkowa- dobiera się reprezentatywną próbkę; przyjmuje się, że określony udział kontrolowanej części może nie spełnić określonych warunków.
Kontrolę 100% przeprowadza się w celach bezpieczeństwa (materiały, które mogłyby być niebezpieczne) lub gdzie mamy do czynienia z dużą wartością materiału (duża cena jednostkowa), np. także przy materiałach nawierzchni kolejowych.
Kontrola wyrywkowa przeprowadzona jest w przypadku materiałów podłogowych.
Gdy materiały nie spełniają określonych wartości to naprawiamy lub możemy cofnąć, ale do niższej klasy.
Dwa rodzaje jakości:
- produkcji (czy produkt jest dobrze wybrany);
- projektowanie - czy produkt jest zgodnie z planem, dokumentacją.
- Baza surowca drzewnego-
Lasy są głównymi producentami surowca drzewnego; zasoby leśne świata- h mld ha; na jednego mieszkańca przypada 0,8 na lasu.
Jeżeli chodzi o produkcję drewna, która dotyczy grubizny (głównie produkuje się rocznie 3,5 mld m3 drewna; przyrost roczny lasu wynosi 2,5 mld m3
Lesistość zwiększa się z 30 do 33% w Europie, w Polsce 29%. Są jednak rejony, gdzie lesistość wynosi 8% (Europa Środkowa). Dużo lasów przypada na 1 człowieka w krajach byłego ZSRR tj 3,5 ha/osobę; w Ameryce Pnm nieco 2,0 ha/os., Kanada 13 ha/os.; Finlandia- 4,6 ha/os.; Polska- o,26 ha/os.
WYKŁAD 5
Pozyskanie drewna z 1 ha w skali świata- ok. 0.95 m3. W krajach z dobrze rozwiniętą gospodarką jest wyższe pozyskanie- Niemcy- 4,3m3; Szwecja- 1,8m3; Finlandia- 1,5m3; Polska- 1,9m3.
Wielkość pozyskania drewna w skali lat waha się dość istotnie. Dobre efekty gospodarcze są w tych klasach gdzie dominuje gospodarka niemiecka lasami. To do nas przyszło.
Światowa produkcja drewna na kuli ziemskiej 4 mld ha.
Główną bazą surowcową stanowią lasy, a tam gdzie mało lasów tworzone są plantacje (aby szybko otrzymywać drewno).
Drewno jest zróżnicowane przez gatunek, barwę, gęstość (od 0,1g/cm3(buk)-1,4g/cm3(gwajak).
Zróżnicowanie klimatyczne rozróżnia 6 typów lasów:
Lasy iglaste strefy chłodnej (skandynawskie kraje).
Lasy mieszane strefy umiarkowanej (TO MY).
Lasy strefy umiarkowanie ciepłej i wilgotnej.
Wilgotne lasy równikowe.
Wilgotne lasy tropikalne- zrzucające liście.
Lasy suche (Afryka równikowa, Australia).
Źródłem zróżnicowania lasów jest:
- kwestia różnic klimatycznych;
- przyczyny wynikające z oddziaływania człowieka.
Baza surowcowa w rozumieniu ogólnym jest bogata, ale tylko trochę wykorzystywana:
60% lasów (2,5 ha to lasy dostępne dla działalności człowieka);
40% lasów - lasy niedostępne (w tym rezerwaty przyrody), to potencjalna rezerwa surowca drzewnego.
Niedostępność lasów:
- w Europie - 2%;
- w Ameryce Pn i Pd; Afryce- 40-7-%.
Produkcja drewna na świecie (dane z 1995r.):
Lp. |
Kraj |
Ogółem |
W tym drewno użytkowe |
Na 1 mieszkańca |
Udział w świecie [%] |
|
|
w km3 |
|
|
|
|
ŚWIAT |
3411 |
1488 |
0,60 |
100,00 |
1. |
USA |
503 |
409 |
1,91 |
14,8 |
2. |
Chiny |
300 |
96,3 |
0,25 |
8,8 |
3. |
Indie |
299 |
24,9 |
0,32 |
8,8 |
4. |
Brazylia |
285 |
84,6 |
1,76 |
8,4 |
5. |
Indonezja |
186 |
34,7 |
0,96 |
5,5 |
6. |
Kanada |
186 |
180 |
6,29 |
5,5 |
7. |
Nigeria |
111 |
8,3 |
0,99 |
3,3 |
8. |
Rosja |
110 |
80,8 |
0,74 |
3,2 |
9. |
Szwecja |
59,9 |
53,1 |
6,79 |
1,8 |
10. |
Finlandia |
50,2 |
46,1 |
9,83 |
1,5 |
11. |
Etiopia |
47,3 |
b.d. |
0,84 |
1,4 |
12. |
Kongo (Zair |
47,2 |
b.d. |
1,08 |
1,4 |
13. |
Francja |
46,3 |
35,9 |
0,80 |
1,4 |
14. |
Malezja |
45,6 |
35,8 |
2,26 |
1,3 |
15. |
Kenia |
41,7 |
|
1,37 |
1,2 |
16. |
Filipiny |
39,9 |
|
0,67 |
1,2 |
17. |
Tajlandia |
39,3 |
|
0,66 |
1,2 |
18. |
Niemcy |
39,0 |
35,2 |
0,48 |
1,1 |
19. |
Tanzania |
36,7 |
|
1,21 |
1,1 |
20. |
Wietnam |
34,9 |
|
0,47 |
1,0 |
21. |
Bangladesz |
32,0 |
|
0,27 |
0,9 |
22. |
Chile |
31,4 |
21,4 |
2,21 |
0,9 |
23. |
Pakistan |
29,7 |
b.d. |
0,23 |
0,9 |
24. |
Ghana |
26,5 |
b.d. |
1,52 |
0,8 |
25. |
Sudan |
25,4 |
b.d. |
0,90 |
0,7 |
26. |
RPA |
26,3 |
18,2 |
0,61 |
0,7 |
27. |
Japonia |
23,3 |
22,9 |
0,19 |
0,7 |
28. |
Myanmar (Birma) |
23,3 |
b.d. |
0,50 |
0,7 |
29. |
Australia |
22,5 |
b.d. |
0,24 |
0,7 |
30. |
Meksyk |
22,5 |
b.d. |
0,24 |
0,7 |
31. |
Nepal |
20,8 |
b.d. |
0,95 |
0,6 |
32. |
Polska |
20,7 |
19,2 |
0,54 |
0,6 |
WYKŁAD 6
Ilość lasów w Polsce
Po II wojnie światowej 20,8% powierzchni kraju- 6,5 tys. ha
2001- 28,4% - 8,894 tys. ha.
Wielkość produkcji drewna - pozyskiwanie drewna ( grubizny) km3
Po wojnie 11,3, w 2001 - 25,617.
Struktura wiekowa w %
Drzewostany:
- razem (8,679 tys. ha) - 97,8%
- 1- 20 lat - 16,3%
- 21- 40 lat - 26,6%
- 41- 60 lat -
- 61- 80 lat -
W Polsce 80% Lasówko lasy państwowe, ok. 20% to lasy niepaństwowe (prywatne, gmine, spółdzielcze).
Skład gatunkowy- przeważają iglaste (sosna)- 78%, liściastych jest 22%
Sosna i modrzew - 90%
Świerk - 8%
Jodła, daglezja- 3,25%
Dąb, jesion, klon, jawor, wiąż- 27%
Buk- 20%
Grab- 1,58%
Brzoza, akacja- 25,87%
Olcha- 24%
Osika, lipa, wierzba- 1,84%
Topola- 0,74%
WYKŁAD 7
Rynek (gospodarka rynkowa):
- odnosi się do podmiotów gospodarczych, prawnych, administracyjnych- ujecie podmiotowe;
- charakteryzuje infrastrukturę- ujęcie przedmiotowe.
Rynek- zbiorowość podmiotów gospodarczych zainteresowanych wymianą określonych dóbr, usług i wartości. W ujęciu przedmiotowym rynek to miejsce dokonywania transakcji kupna- sprzedaży o różnym stopniu zagospodarowania.
„Zbiorowość”- dotyczy sprzedawców i nabywców zawierających umowę kupna- sprzedaży.
Ogólnie:
Rynek- proces wymiany informacji, negocjacji i decyzji oraz realizacji podejmowanej przez sprzedawcę i nabywcę transakcji handlowych.
Kierunki badań zjawisk handlowych:
- popyt/podaż;
- cena
W obrębie rynku następuje podział na charakterystyczne segmenty branżowe;
- kryterium marketingowe- rodzaje nabywców na ofertę;
- kryterium asortymentowe- podział rynku wg asortymentowanych grup produktów.
Rynki branżowe.
Rozwój rynku spowodowany jest wymianą towarową (regionalną później międzynarodową).
Ze względu na zasięg geograficzny:
- rynki lokalne;
- rynki regionalne;
- rynki krajowe;
- rynki regionów geograficznych;
- rynki międzynarodowe;
- rynki światowe.
Rynek światowy- ogół powiązań wzajemnych oddziaływań rynków lokalnych; suma powiązań wszystkich rynków towarowych. Im mniejszy zasięg rynku, tym większa jego specjalizacja.
Na rozwój rynku wpływają:
- czynniki strukturalne- wynikają bezpośrednio z warunków rozwoju;
- czynniki instrumentalne- uzależnione od sytuacji polityczno- gospodarczej.
Popyt i podaż w równowadze- stabilizowane rynki.
Dwa kierunki regulacji stosunków rynkowych:
- ekspansywny - zmierzający do zwiększenia rozwoju wymiany;
- obronny- związany z polityką gospodarczą określonych państw.
Bariery celne- stworzone w celu ochrony własnego rynku.
WYKŁAD 8
Rynki instytucjonalne.
3 formy rynków:
- targi;
- giełdy;
- aukcje.
Organizują one wymiany dóbr we właściwy sobie sposób.
Targi - najstarszy z ogółu rynków. Jego cechy:
- miejsce spotka handlowych;
- organizowane regularnie ( zawsze w tym samym miejscu, oraz w ustaloch odstępach czasu i o określonym z góry czasie trwania).
Cele: zaprezentowanie produktów.
2 funkcje targów:
- informacyjne - prezentacja towaru, której towarzyszą informacje, zachęty.;
- funkcje kreatora rynku.
SA one charakterystyczne dla wszystkich rodzajów targów.
Kryterium:
- geograficzne :
Targi regionalne (Francja);
Targi krajowe (Szwajcaria);
Targi międzynarodowe- organizowane w wielu krajach, skupiają interesantów, którzy chcą zobaczyć;
- rzeczowe:
Targi ogólnobranżowe- oferują towary wszytkich branży;
Targi branżowe (specjalistyczne)- oferują towary wybranej branży;
Targi wielobranżowe- wybrany zakres towarów (np. międzynarodowe targi poznańskie).
Giełdy- zorganizowane spotkanie (w określonym miejscu, czasie), na których sprzedawane są ściśle określone towary po cenach ogłaszanych codziennie.
- giełdy towarowe- rynki, na których zawierane są umowy kupna- sprzedaży towarów. Mogą mieć różny zasięg (regionalne, krajowe, międzynarodowe). Regionalne i krajowe istnieją głównie w ośrodkach produkcji towaru międzynarodowego - w ośrodkach o największym popycie na dany towar.
- giełdy Towarowe masowe- najczęściej przedmiotów obrotów towarowych są surowce, metale, zboże itd.
jednorodność;
zmienność podaży/ popytu w różnych okresach czasu.
Grupy transakcji giełdowych:
- rzeczywiste (efektywne) - mają na celu właściwe przeniesienie prawa własności, najczęściej dostawa, zapłata następuje w jednym dniu.
- terminowe (przyszłościowe) - zawierane z pewnym wyprzedzeniem. Celem jest zabezpieczenie się przed zmianami cech w przyszłości;
tranzakcje dostawcze - dostawa i zapłata za towar następuje w ściśle określonym czasie;
*na załadowanie- ładowanie przez sprzedającego;
* na dostarczanie- termin i miejsce zobowiązanyy jest sprzedający na dostawę
tranzakcje różnicowe- zawierane są w celu wykorzystania różnicy ceny występującej między dwoma terminami zawierania i realizacji transakcji. Ma to charakter spekulacyjny. Z góry jest zakładane, że wymiana towaru się nie odbędzie. W skali światowej 80- 90% to kontrakty fikcyjne.
Giełdy usług:
Transportowe (fraktowe) - wodne. Dotyczy rudy metali, paliwa, węgla;
Ubezpieczeniowe - zrzeszenie ubezpieczycieli. Celem takiej giełdy jest wzajemna reasekuracja. Korporacje Loide- największa, zrzeszająca korporacje (ok. 20 000 podmiotów).
Pośrednictwa transakcyjnego - usługi pośrednictwa zawierania usług (giełda transakcji barterowych w Majami (Floryda). Łącznie 2 lub wiecej interesantów, wyszukiwanie cih w świecie
Aukcje- sprzedaje się towary, których cech nie da się ująć w konkretne standardy (np. drewno okrągłe). Nabywca ma prawo do obejrzenia towaru przed zakupem. Później sprzedaż odbywa się na zasadzie licytacji. Towar musi być wystawiony do obejrzenia.
Rynki ułomne:
- przetargi (forma pisemna i ustana)- ograniczone i nieograniczone, otwarte i zamknięte, publiczne, ogłaszany i dostępny każdemu i nieołaszane publicznie. Odbywają się na zasadzie 2 lub wielostopniowej.
- licytacje- deklarowanie coraz wyższych cen za jakiś towar.
WYKŁAD 9
Kontrakty, umowy kupna - sprzedaży.
Kontrakt- umowy zobowiązaniowe zawierane w obrocie gospodarczym. Jest podstawowym instrumentem wymiany dóbr i usług. Prawo rządzące kontraktami ustala się, że kontakty musza być zgodne z polskim Prawem Prywatnym Międzynarodowym. Kontrakt musi być zgodny z regulacjami prawnymi kraju, z którego pochodzi kontrahent.
Zasady zawierania kontraktu:
- swoboda zawierania kontraktów:
Swoboda decyzji o zawarciu kont;
Swoboda wyboru osoby kontrahenta;
Swoboda kształtowania treści kontraktu;
Swoboda wyboru formy kontraktu (ustna lub notarialna)- równie ważne.
- ograniczenia treści kontraktu:
Nie może być sprzeczna z prawem obowiązującym przy zawieraniu kontraktów;
Nie może być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego ( zasady uczciwego obrotu i dobrych obyczajów);
Kontrakt nie może być zawarty w celu świadczenia wykonania niemożliwego;
Celem kontraktu nie może być wyzysk
Osoby upoważnione do zawierania kontraktu
- osoby prawne, fizyczne, które ukończyły 18 lat i nie zostały ubezwłasnowolnione.
Zawarcie kontraktu polega na zgodnym uzgodnieniu woli obydwu stron zmierzających do wywałania określonych skutków prawnych.
Wady oświadczenia woli:
- brak świadomości (choroba psychiczna, umysłowa);
- pozorność - złożenie woli innej osoby dla pozorów;
- błąd istotny- mylne wyobrażenie składającego oświadczenie o istniejącym stanie rzeczy;
- podstęp- wywołanie błędu u drugiej strony, która składa oświadczenie woli błędne i istniejącego;
Groźba- zmuszenie do zawarcie kontraktu.
WYKŁAD 10
- ujawnienie dowodu zawarcia kontraktu;
- osoby trzecie.
Formy pisemne zawierania umów są bezpieczniejsze. Rodzaje:
- zwykła forma pisemna - szczegółowe funkcje kontraktu. Wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu przez obie strony na dokumencie z treścią umowy;
- forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty przez odpowiedni urząd. Potwierdzenie przez podmiot zewnętrzny o istniejącym dokumencie;
- forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu. Urząd potwierdza własnoręczność złożonych podpisów;
- Forma aktu matrymonialnego - dokument sporządza notariusz. Kontrahenci składają tylko swoją wolę.
Dane w kontrakcie mają charakter formalno- prawny:
- podmiot umowy (sprzedający- kupujący, importer- eksporter). Mogą nimi być producenci danych towarów, z drugiej strony kupujący (nabywca)0[export- import bezpośredni].
Ale z reguły będzie to polegać na pośrednictwie:
Działanie we własnym imieniu i na własny rachunek (najpierw kupują później sprzedają);
Działanie pośrednie we własnym imieniu na cudzy rachunek ( to takie, które funkcjonują na zasadzie umowy - komisu)(Komisant- komitant). Na zasadzie komisu działają składy konsegregacyjne (najczęściej jako strefy wolnocłowe) - odprawa celna następuje dopiero wówczas gdy znajdzie się nabywca. Również w tej formie pracują dilerzy.
Działanie w cudzym imieniu i na cudzy rachunek. Ich zadanie polega na nawiązaniu i zawarciu kontraktu w cudzym imieniu.
- Data i miejsce sporządzenia kontraktu Ma to głównie znaczenie, gdy kontrakty są sporządzone innymi sposobami (Internet, telefon). Wtedy jest to ważne.
- Przedmiot umowy - mogą być zarówno towary, usługi, ale także dobra niematerialne (np. oprogramowanie komputerowe)- (jak to oclić?), ale w większości dla nas to będą to kontrakty towarowe. Trzeba tu uwzględnić funkcje jakości, ilości towaru.
Gorzej bywa z towarami zagranicznymi, gdzie towary mają inną nazwę. Może zaistnieć wtedy problem z ocleniem towaru.
Podmiot można określić przez normę, standard krajowy, można odnieść się do próbki towaru.
Można dokonywać umowy także na podstawie wzoru. Czasami też stosuje się formę opisu uzupełniane rysunkami. Przy niektórych towarach należy określić ilość (np. w rudach ile znajduje się czystego pierwiastka). Jeśli chodzi o jakość należy odnieść ją do normy. Przy eksporcie można stosować swoje normy jeśli odbiorca się na to zgodzi.
Far Average Quality (FAQ)- stopień (zaawansowanie) jakości.
Kwestia ilości sztuki, paczki, m3
Wada: Polacy mają tonę, zaś w wielkiej Brytanii Brytyjczycy posługują się toną krótki - 907kg, w USA - tona długa- 1016kg. Dlatego dla bezpieczeństwa należy używać pełnych nazw- tona metryczna.
W ilości można stosować określenie z odchyłkami. W przypadku towarów masowych.
Gdy za towar przyjmuje odpowiedzialność odbiorca, powinien on dokonać kontroli jakości (czasami prowadzą to specjalne firmy- rzeczoznawcy).
- Opakowanie i oznakowanie towaru- opakowanie ma chronić towar w trakcie transportu, a oznakowanie ma identyfikować towar.
- Formuła handlowa- z biegiem lat zaczęły się tworzyć pewne zwyczaje, zaczęto wykonywać pewne skrócone formuły handlowe (ale nie muszą). Te interpretacje formuł nazywają się wykładami terminów handlowych.
- Cena towaru- zależy od podaży i popytu, ale także od ilości, wielkości od terminu dostawy (natychmiast czy nie), od sposoby płatności (płatność natychmiastowa) czy odroczona (przedłużona).
Przez sprzedającego mogą być udzielone rabaty:
Rabat hurtowy- gdy transakcja dotyczy dużej sumy towaru;
Rabat klientowski- dla stałego klienta;
Rabat obrotowy- udzielony klientowi, gdy ilość obrotu przekroczy pewien pułap.
Przy kontraktach długoterminowych stosuje się często klauzule waloryzacyjne, które będą dostosowywały kontrakt.
Klauzula waloryzacyjna automatyczna pełna- następuję w sposób automatyczny, proporcjonalna zmiana ceny w stosunku do kursu walut (aby należność była stała);
Klauzula automatyczna z tzw. franszyzą, działają gdy zmiana kursu walut uznany procent (nie przy niskich zmianach).
Dobrze jest zawrzeć klauzulę o renegocjacji cen.
- Termin dostawy- kontrakt może przewidywać jeden termin dostawy albo kilka częściowych, albo też może być długoterminowym. Przy niezwłocznym dostawach ceny z reguły mają trochę wyższy poziom z uwagi na termin dostawy.
- Dostawa towaru. Dostawca zobowiązuje się towar dostarczyć najdalej aż do odbiorcy towaru (poprzez określenie daty- najlepiej dla dostawcy jakiego przedziału na dostawę; jeśli dostawa częściowa to w jakich częściach będzie ona dostarczona).
- Warunki płatności- to zabezpieczenie odbiorcy i nabywcy, polega na wzajemnym zaufaniu kontrahentów:
Forma nieuwarunkowanej zapłaty;
Uwarunkowane formy zapłaty- gdy druga strona spełni określone warunki - wtedy zapłata.
- Klauzule arbitrażowe- zazwyczaj zaznacza się, ze w przypadku powstania sporu strony będą się dogadywać polubownie. Ale także:
Rozwiązywanie problemu przez sądy arbitrażowe;
Rozwiązywanie problemu przez sądy powszechne i mamy do czynienia ze skomplikowaną procedura.
Sądy arbitrażowe dysponują fachowcami z danej dziedziny. Są to sądy jednoinstancyjne.
Gdy eksport to czy w sądzie u nas czy u nich. Za granicą to trzeba się wiązać z dużymi kosztami.
- Kara umowna i klauzule specjalne- to specjalne warunki na wypadek niewywiązania się
Kary, gdy jedna ze stron odstąpi od umowy, a także gdy realizacja kontraktu będzie w niewłaściwym terminie.
- Klauzula siły wyższej- przede wszystkim ma zwolnić partnera ze zobowiązań, gdy nastąpiła niemożność wywiązania się z umowy (klęski żywiołowe, strajki w porcie itp..), o charakterze długotrwałym (wojna, embarga nałożone na dany towar).
- Klauzula określająca warunki odbioru towaru- odbiór ma miejsce, gdy towar przechodzi od dostawcy do odbiorcy albo odpowiedzialność przechodzi:
Loco- z określeniem miejsca, koszt i ryzyko ma kupujący, np. loco las- z własnym sprzętem, ludźmi. Kupujący sam sobie odbiera z lasu.
Fremeo- wskazuje na pewien udział sprzedającego w dostawie towaru.
Kto przeprowadza odbiór- należy określić czy zgadza się towar z kontraktem, ale czasami korzystać z rzeczoznawców, którzy określą ile tego towary jest i jakiej jest jakości.
- Klauzule reklamacji- określa termin i sposób reklamacji.
- Klauzule ważności kontraktu- która mówi w jakim przypadku kontrakt nabiera mocy (dotyczy eksportu i importu), gdy uzależnione jest to od władz.
- Klauzula o nienaruszalności zarejestrowanego znaku towaru lub marki handlowej.
WYKŁAD 11
Kwestia warunków płatności- zminimalizować (z obu stron) ryzyko.
Rozliczenie: gotówkowe i bezgotówkowe. Obytwa rodzaje mogą odbywac się bezpośrednio lub przez banki.
- Formy gotówkowe:
Wpłaty na podstawie bankowego dowodu wpłaty;
Wypłaty na podstawie czeku gotówkowego lub asygnaty kasowej czy karty płatniczej.
- Formy bezgotówkowe (głównie za pośrednictwem banków):
Przelewem (za pomocą czeku);
Czek rozrachunkowy akredytowy i inkaso;
Karty płatnicze: karty debetowe (trzeba mieć konto w banku), karty kredytowe (nie trzeba mieć w tym banku konta, ale trzeba w ciągu 51 dni w banku tym uregulować płatności);
Czek- należy do form uwarunkowanych. Bank zobowiązany jest powypłacania z konta po uprzednim sprawdzeniu czy mamy tyle kasy na koncie;
Czeki potwierdzone- mają odpowiednią adnotację banku (mówiącą o tym, że bank informuje o wysokości kredytu…). Do czasu wypłacania bank obraca tymi pieniędzmi.
Ważność czeków:
Realizowany w tym samym kraju, w którym był wystawiony- 10 dni.
Realizowany w innym kraju niż w tym, w którym był wystawiony- od 20 do 70 dni;
Aby przedłużyć ważność czeku:
Można wpisać późniejszą datę na czeku (czeki postdatowane), te można uiścić wcześniej przed datą;
Można wpisać wcześniejszą datę na czeku (czeki antydatowe);
Czek rozrachunkowy- to dyspozycja wystawiającego udzielona bankowi na którą czek był wystawiony (bank dokonuje przelewu).
Czek na okaziciela- może zrealizować go każdy, nawet ten nieupoważniony.
Rozliczenie uwarunkowane- zapłata następuje po spełnieniu określonych warunków:
- AKREDYTYWA- forma zabezpieczenia płatności:
Importer ma zapłacić (zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera); przekazuje zabezpieczenie pokrycia należności;
Bank importera zawiadamia bank eksportera o otwarciu akredytywy;
Bank eksportera przekazuje tą informację swojemu klientowi;
Eksporter składa dokumenty reprezentujące towar w swoim banku. W tym dokument przewozowy stwierdzający wysyłkę towaru;
Ten bank przesyła te dokumenty do banku importera;
Bank importera po stwierdzeniu zgodności dokumentów dokonuje przekazania zapłaty do banku eksportera i równocześnie przekazuje te dokumenty do importera;
Bank eksportera informuje eksportera o dokonaniu wpłaty na jego konto
- INKASO- zwane dokumentowym:
Zleceniodawca (eksporter sam) składa do swego banku dokumenty z instrukcją przedłożenia ich importerowi;
Bank eksportera przesyła je do banku importera (bank inkasującego).
Bank importera informuje importera (inkasenta) o warunkach w jakich może on wejść w posiadanie tych dokumentów;
Jeśli importer dokonuje zapłaty za te dokumenty to bank ten przekazuje płatności do banku eksportera;
Jeżeli stosujemy weksle..
WYKŁAD 12
Formuły handlowe.
Wykładnie terminów handlowe.
- wykładnie INCOTERMS (International Comercial Terms) to stre, ale najbardziej prężne i stosowane terminy handlowe;
- znowelizowane amerykańskie wykładnie w handlu zagranicznym;
Reguły warszawsko- oxfordzkie- ta jest najstarsza- już się ich nie stosuje.
INCOTERMS- co jakiś czas były nowelizowane. Tutaj wprowadzając nowe, stare nie przestają być aktualne i trzeba podać, z którego roku wykładni korzystamy.
W ramach tej wykładni:
EXW- z zakładu (oznaczenie miejscowe);
FCA- Franco, przewoźnik (oznaczone miejsce);
Pas- Franco wzdłuż burty statku (oznaczony jest port załadunku);
FOB- Franco statek (oznaczenie Kosmo);
CFR
CIF
CPT
CIP
DAF
DES
DDP- oznaczenie miejsca przeznaczenia
Wymiar nominalny- ustalony w wymaganiach norm poszczególny wymiar sortymentów drzewnych.
Odchyłka- odchylenie od wymiaru nominalnego. Dopuszczalne odchylenia (in plus oraz In minus), przy których nie nastąpi istotna zmiana w stopniu użyteczności sortymentu.
Nadmiar- odchylenia, które występują gdy produkowane materiały drzewne mają celowo nadane im wymiary rzeczywiste nieco większe niż wymiary nominalne.
Kontrahenci- dwie zainteresowane strony- dostawca i odbiorca.
Odbiór wewnętrzny- obrót towarowy pomiędzy kontrahentami krajowymi.
Obrót zagraniczny- obrót towarami pomiędzy kontrahentami krajowymi i zagranicznymi.
Terminy handlowe:
Loco- (w miejcu)- z podaniem miejsca- wszystkie czynności związane z wykonaniem dostawy od określonego miejsca oraz odpowiednie koszty ponosi odbiorca.
Franco- wolne od kosztów- z określeniem środka transportu i miejsca oznacza, że na dostawcy ciąży obowiązek załadowania i wyładowania towaru oraz pokrycia wszelkich kosztów związanych z transportem do określonego miejsca.
Loco i Franco- transport droga lądową.
Cif- (cost, insurance, freight- koszt, ubezpieczenie, fracht)- z podaniem nazwy portu docelowego oznacza, że wszystkie czynności i koszty związane z wynajęciem statku, załadowaniem, transportem do portu docelowego i ubezpieczeniem towaru ponosi dostawca; ryzyko dostawy do chwili przekazania dostawy w porcie docelowym ponosi dostawca tylko w odniesieniu do jakości towaru. Przewóz odbywa się na ryzyko odbiorcy i w razie uszkodzenia lub zniszczenia towaru w skutek awarii środków transportu odbiorcy przysługuje premia ubezpieczeniowa (asekuracyjna), a dostawę uważa się za wykonaną.
Fob (Free on bard)- wolne od nadburcia, z dostawą na pokład/, z podaniem nazwy portu załadowania oznacza, że dostawca ponosi ryzyko i wszelkie koszty oraz wykonuje wszystkie czynności od chwili załadowania towaru na statek, wynajem statku oraz koszty transportu itp. Należą do odbiorcy.
Przewoźnik- osobne przedsiębiorstwo (kolej, linie żeglugowe itp.), powołane do wykonania transportu.
Załadowca- strona występująca do przewoźnika o dokonanie transportu.
Spedycja. Rola spedytora polega na zastępowaniu załadowcy w organizowaniu przewozu. Spedytor działa na podstawie umowy zawartej z załadowca i na rachunek załadowcy zleca przewoźnikowi transport towaru.
Armator- przewoźnik morski partii towaru do przewozu. Powierzenie armatorowi realizowane jest przy stosowaniu następujących form postępowania:
Wynajęcie statku (w całości lub części) do przewozu, czyli tzw.. zafrachtowanie na podstawie umowy o przewóz zwanej czarterem.
Czarter- umowa o dokonaniu przewozu poprzedzająca załadowanie towaru. Po przyjęciu ładunku przewoźnik zobowiązany jest wystawić dowód potwierdzający przyjęcie towaru do przewozu zwany konosamentem.
Powierzenie partii towaru tylko na podstawie konosamentu. Konosament jest tu jednocześnie potwierdzeniem przyjęcia towaru i zobowiązania przewiezienia go oraz dostawy zgodnie z określonymi w konosamencie warunkami.
Makler- pośrednik między przewoźnikiem, a załadowcą. Spełnia 2 zadania. Działając na zlecenie załadowców i w ich imieniu stara się o jak najkorzystniejsze zafrachtowanie statku, zapewniając załadowcy fachową obsługę na tym odcinku.
Ułatwia przewoźnikowi sprawne skompletowanie pełnego ładunku. Od maklera wymaga się głębokiej znajomości zagadnień organizacji i techniki transportu morskiego, znajomości obrotów towarowych w poszczególnych kierunkach świata, zwyczajów handlowych i portowych.
Sztaunerka- prawidłowe wykonanie załadunku (rozmieszczenie ładunku wewnątrz ładowni statku lub na jego pokładzie).
15
Wyszukiwarka