|
|
|
|
|
|
|
Nasze plany - oglądamy podręczniki
|
korzysta ze spisu treści, omawiając tematykę podręczników
sporządza skrócony opis bibliograficzny podręczników
ze zrozumieniem używa pojęć: „literatura”, „składnia”, „fleksja”...
samodzielnie sporządza notatkę z lekcji
|
rozróżnia skrócony i rozszerzony opis bibliograficzny
sporządza opis bibliograficzny tekstu zamieszczonego w podręczniku
wyjaśnia znaczenie terminów związanych z nauką o literaturze i języku
|
|
|
Kanon lektur, czyli to, co przeczytamy
|
sporządza skrócony opis bibliograficzny wybranych lektur
porządkuje w kolejności alfabetycznej spis lektur
zbiera informacje o wybranym autorze i jego utworze, korzystając z dostępnych przewodników, encyklopedii, słowników
|
wyjaśnia niejednoznaczność rzeczownika „kanon”, stosując go w zdaniach w różnym znaczeniu
|
pomoce: egzemplarze lektur ze szkolnej biblioteki; słowniki, przewodniki, encyklopedie
|
|
Powtarzamy wiadomości o zdaniu pojedynczym
|
rozwija zdanie pojedyncze nierozwinięte
rysuje wykres zdania pojedynczego rozwiniętego,
wskazuje związki wyrazów w zdaniu
rozpoznaje związek główny jako związek zgody
|
rozpoznaje związki poboczne: zgody, rządu, przynależności
buduje zdanie pojedyncze rozwinięte wg podanego schematu
|
|
|
Główne i poboczne części zdania
|
zadaje właściwe pytania o wyrazy w celu nazwania części zdania
wskazuje bezbłędnie podmiot i orzeczenie, przydawkę dopełnienie i okolicznik
zna pytania części zdania
samodzielnie sporządza rozbiór logiczny niezbyt skomplikowanego zdania pojedynczego
|
nazywa części zdania, stosując szczegółowy ich podział
sporządza rozbiór logiczny zdania pojedynczego o skomplikowanej budowie
|
|
|
|
wskazuje okoliczniki w tekście
zadaje pytanie o wskazany okolicznik
nazywa typ okolicznika (czasu, miejsca, sposobu)
|
nazywa typ okolicznika (również przyczyny, celu, warunku, przyzwolenia)
|
|
|
Z. Nałkowska Dom nad łąkami,
Cz. Miłosz Dolina Issy, A. Mickiewicz Pan Tadeusz (Dwór w Soplicowie)
|
czyta ze zrozumieniem teksty dotyczące domu
wypisuje z tekstów określenia opisujące dom
podejmuje próby określenia funkcji czytanych tekstów,
korzystając z notatek, dokonuje przekładu intersemiotycznego (rysunek)
|
uzasadnia celowość zastosowanych w tekstach środków wyrazu (epitetów, porównań, przenośni)
określa funkcje czytanych tekstów
|
|
|
Próbujemy recytować trzynastozgłos-kowca
|
czyta i recytuje głośno, płynnie, ale jeszcze z błędami w zakresie dykcji, pauzowania, akcentowania przygotowany w domu fragment Pana Tadeusza
czyta tekst z zabarwieniem emocjonalnym
podejmuje próby oceny i samooceny
|
czyta i recytuje głośno, biegle i poprawnie pod względem dykcji, pauzowania i akcentowania
prezentuje własną interpretację głosową tekstu ocenia interpretację kolegów i własną
|
Każdy uczeń otrzymuje kartę oceny recytacji, na którą nanosi swe obserwacje zgodne z ustaloną skalą.
|
|
Ojczyzna w słowach i obrazach.
To jest Polska, T. Różewicz *** (oblicze ojczyzny),
K. Wierzyński Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny
|
czyta teksty poetyckie dotyczące ojczyzny
dobiera słowa-skojarzenia z wyrazem ojczyzna
wskazuje poetyckie skojarzenia, zapisując cytaty z wierszy
dzieli teksty na obrazy poetyckie
wykonuje ilustrację do wybranego obrazu poetyckiego
|
próbuje określić rolę środków artystycznych w powstawaniu obrazów poetyckich
nazywa uczucia podmiotu lirycznego w każdym z utworów
znajduje cechę wspólną utworów: temat - nostalgia
wykonuje obraz abstrakcyjny pt. „Nostalgia”, korzystając z obrazów poetyckich wszystkich omówionych wierszy o tej tematyce
|
|
|
Moja piosnka (II) Norwida
- pieśń, modlitwa czy elegia?
|
słucha tekstu poetyckiego,
wypowiada się na temat jego budowy (używając właściwego nazewnictwa: strofa, refren, rymy...)
określa nastrój i temat utworu,
wskazuje w każdej ze strof symbol ojczyzny
podejmuje próbę nazwania uczuć podmiotu lirycznego w każdej zwrotce
wskazuje fragmenty nadające utworowi charakter modlitwy i świadczące o nostalgii
|
ze zrozumieniem czyta definicje pieśni, modlitwy i elegii
w wierszu wskazuje elementy modlitwy, pieśni, elegii
interpretuje symbolikę utworu
interpretuje każdą ze strof
buduje pisemną wypowiedź interpretacyjną: z interpretacji strof tworzy spójną całość
|
|
|
Mnie ta ziemia od innych droższa.
W. Szymborska Gawęda o miłości ziemi ojczystej
|
na podstawie tytułu określa tematykę utworu
wskazuje deklaracje podmiotu lirycznego
rozumie znaczenie frazeologizmów: „zapuścić korzenie”, „wracać do korzeni”
buduje zwroty i wyrażenia z rzeczownikiem „ojczyzna”
|
wskazuje porównania rozbudowane w obraz poetycki
korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych (hasło: „gawęda”)
rozszyfrowuje znaczenie metafor
wypowiada się na temat patriotyzmu i jego przejawów
|
|
|
|
Rzeczownik znany i nieznany
|
wskazuje rzeczownik w tekście
określa cechy rzeczownika (żywotny - nieżywotny, osobowy - nieosobowy, własny - pospolity)
określa formę gramatyczną
odmienia przez przypadki w dwu liczbach rzeczownik o typowej deklinacji
oddziela temat od końcówki fleksyjnej
|
wskazuje tematy oboczne i oboczności
odmienia rzeczowniki o nietypowej deklinacji
wskazuje rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej lub mnogiej
wskazuje rzeczowniki nieodmienne
stosuje w zdaniu rzeczowniki o osobliwej odmianie
wyjaśni osobliwości deklinacyjne
|
|
|
Jaką rodzinę znał profesor Tutka?
J. Szaniawski Profesor Tutka znał rodzinę utalentowanych
|
samodzielnie, ze zrozumieniem czyta tekst opowiadania
i przenośne znaczenie zwrotu „mieć talent”
używa w zdaniu frazeologizmu „słoń w składzie porcelany”
tworzy rodzinę wyrazów z rdzennym „humor”
przedstawia swoją rodzinę w sposób oficjalny (nazywa pokrewieństwa), korzystając z przygotowanego przez siebie drzewa genealogicznego
|
używa w zdaniu przenośnego znaczenia zwrotu „mieć talent”
dostrzega w tekście groteskowość i jej celowość
przedstawia swoją rodzinę również w sposób dowcipny
przedstawia siebie w sposób humorystyczny, próbuje nadać tekstowi charakter groteskowy
odpowiada na pytanie zawarte w temacie lekcji, dostrzegając przewrotność tytułu opowiadania
tworzy humorystyczny tekst krótkiego dyktanda
|
dodatkowa lekcja przeznaczona na prezentacje: rodziny, siebie, tekstu dyktanda
|
|
Znam tekst tej lektury. Sprawdzian.
|
korzystając z tekstu w czasie sprawdzianu wykonuje zadania: zadaje pytania do świata przedstawionego w utworze (5-6) i odpowiada na nie; buduje ramowy plan wydarzeń; korzystając z planu, pisze streszczenie
|
korzystając z tekstu w czasie sprawdzianu wykonuje zadania: zadaje pytania do świata przedstawionego w utworze (9-10) i odpowiada na nie; buduje plan ramowy wydarzeń i pisze streszczenie z zachowaniem chronologii w dziejach bohatera
|
|
|
Co stanowiło inspirację do napisania Latarnika?
|
czyta tekst dotyczący genezy noweli
notuje informacje o inspiracji Sienkiewicza - losie Sielawy
odpowiada na pytanie postawione w temacie lekcji
|
porównuje świat przedstawiony noweli z notatką prasową przytoczoną przez Krzyżanowskiego
wskazuje podobieństwa i różnice
dostrzega różnice między poetyką tekstu literackiego a tekstem prasowym
określa funkcję wprowadzenia fikcji literackiej
|
|
|
Skawiński - obywatel świata
|
wybiera z tekstu informacje o miejscach, w których żył bohater
redaguje plan odtwórczy: „Szlak wędrówki Skawińskiego”
korzysta z atlasu, wskazuje miejsca pobytu bohatera
wraz z grupą sporządza „mapę” do dziejów bohatera, wykorzystując zdobyte informacje
opowiada o losach, korzystając z efektu pracy grupowej
redaguje opowiadanie odtwórcze
|
łączy życie bohatera z wydarzeniami historycznymi Europy i świata
włącza historię do „mapy” grupy
redaguje opowiadanie twórcze: „Co dalej ze Skawińskim”?
|
(w wyniku prac grup powstały: mapy, linie czasu, symboliczne plakaty, łańcuchy zdarzeń; każde rozwiązanie jest właściwe, jeżeli jest poprawne merytorycznie)
|
|
... Ty jesteś jak zdrowie...
Analiza artystyczna opisu przeżyć bohatera
|
wybiera fragmenty opisujące uczucia bohatera
buduje słowniczek słów, wyrażeń i zwrotów opisujących uczucia
redaguje odtwórczy opis przeżyć latarnika
zachowuje trójdzielność wypowiedzi pisemnej
|
w opisie przeżyć rozróżnia: przyczynę doznań, opis uczucia, konsekwencje w zachowaniu bohatera
analizuje opis, nazywając środki artystyczne
podejmuje próbę zredagowania opisu przeżyć Skawińskiego opuszczającego latarnię
|
|
|
... Tęskno mi Panie... Motyw nostalgii w literaturze polskiej.
A. Mickiewicz Pan Tadeusz (Inwokacja),
J. Tuwim Cel, A. Ziemianin List ze Sieny,
|
czyta ze zrozumieniem teksty poetyckie
wskazuje fragmenty nazywające uczucia do ojczyzny
nazywa środki artystyczne
dostrzega motyw literacki
|
korzysta ze Słownika terminów literackich, analizuje definicję motywu
wskazuje w tekstach ich temat jako motyw literacki
ze zrozumieniem używa terminów: „motyw wędrowny”, „nawiązanie literackie” (na przykładzie noweli Latarnik)
|
|
|
Sprawdzian czytania ze zrozumieniem
|
wybiera informacje na wskazany temat
|
|
|
|
Plan - opis - opowiadanie, czyli kilka rad dla piszących wypracowanie
|
czyta ze zrozumieniem teksty dotyczące form wypowiedzi pisemnej
• buduje plan ramowy i szczegółowy
• opisuje ilustrację z podręcznika
• nazywa uczucia związane z koncertem ulubionego zespołu
redaguje opowiadanie odtwórcze (z planem)
próbuje wkomponować do opowiadania elementy opisu
|
redaguje mały poradnik dla piszących wypracowanie (opowiadanie)
redaguje opowiadanie twórcze (z planem) z elementami opisu
|
|
|
O zaimkach i ich funkcji - powtórzenie
|
rozpoznaje zaimek w tekście
rozróżnia zaimek przymiotny, przysłowny, liczebny, rzeczowny
rozróżnia formy krótsze i dłuższe zaimków rzeczownych
używa poprawnych form zaimków w zdaniu
|
dokona klasyfikacji zaimków
określa formę zaimków odmiennych
poprawnie używa form krótszych i dłuższych zaimków rzeczownych
zna zasady stosowania ww.
wskaże błędnie użyte zaimki
wyjaśni, na czym polega błąd
określi funkcję zaimków w zdaniu
|
|
|
|
odnajduje w tekstach fragmenty zgodnie z poleceniem
buduje w punktach notatkę: „Co daje systematyczne ćwiczenie czytania?”
redaguje wskazówki dla tych, którzy chcą doskonalić umiejętności czytania
|
uzasadnia, że czytanie jest sztuką
rozumie sens doskonalenia techniki czytania
dokonuje samooceny umiejętności czytania
|
|
|
Zasady ortograficzne raz jeszcze. Krzyżówka
|
pisze poprawnie ortogramy ż - rz
|
pisze poprawnie ponad 80% ortogramów
|
|
|
Sprawdź się! Umiejętności
|
• Rzeczownik znany i nieznany (s. 89)
• O zaimkach i ich funkcji (s. 92)
|
• Rzeczownik znany i nieznany (s. 89)
• O zaimkach i ich funkcji (s. 92)
|
|
|
„Człowieczeń-stwo ujawnia się w poszukiwaniu swego miejsca na ziemi”.
|
czyta ze zrozumieniem utwór poetycki
wskazuje obrazy poetyckie i przedstawia je w formie plastycznej
wskazuje podmiot liryczny, bohatera i temat wypowiedzi poetyckiej
wskazuje i nazywa podstawowe środki poetyckie
wskazuje wersy uzasadniające uczucia podmiotu lirycznego
podejmuje próbę wyrażania opinii dotyczącej twierdzenia zawartego w temacie (praca pisemna)
|
dostrzega metaforyczność i ujmuje ją w pracy plastycznej
wskazuje zaskakujące połączenia wyrazowe (przenośnie)
określa efekt użycia metafor
nazywa uczucia podmiotu lirycznego
w opinii odwołuje się do utworu Herberta i własnych przemyśleń
|
|
|
|
„Nauczyli mnie mnóstwa mądrości...”
L. Kaczmarek *** (prawda pleciona ze światła książek)
|
redaguje plan najwspanialszego dnia w szkole
redaguje „reklamę” swego gimnazjum skierowaną do młodszych kolegów
czyta ze zrozumieniem teksty poetyckie
przyporządkowuje fragmenty wierszy odpowiednie profesje nauczycielskie
projektuje folder o swojej szkole, korzystając z efektów pracy grupy
|
plan lekcji wzbogaca informacjami o sposobach prowadzenia lekcji, metodzie, nauczycielu
świadomie posługuje się językiem reklamy
parafrazuje tekst poetycki, redagując informacje dotyczące swoich nauczycieli
odczytuje główną myśl (motto) utworu
|
|
|
Czasownik czy przymiotnik? Poznajemy imiesłów przymiotnikowy
|
rozpoznaje i nazywa imiesłów przysłówkowy
odróżnia imiesłowy przymiotnikowe od form zakończonych na -no, -to
określa formy rodzajowe imiesłowu przymiotnikowego biernego
|
tworzy imiesłowy przymiotnikowe
tworzy odpowiednie formy imiesłowu przymiotnikowego biernego
porówna imiesłów przymiotnikowy z przymiotnikiem
zna i stosuje zasadę pisowni nie z imiesłowem przymiotnikowym
|
|
|
Czasownik czy przysłówek? Poznajemy imiesłów przysłówkowy
|
rozpoznaje i nazywa imiesłów przysłówkowy
odróżnia imiesłów przysłówkowy współczesny od uprzedniego
|
zna i stosuje zasady zakończeń imiesłowu przysłówkowego uprzedniego
zna i stosuje zasadę pisowni nie z imiesłowem przysłówkowym
|
|
|
Do czego służą imiesłowy?
|
przekształca zdanie podrzędne na imiesłowowy równoważnik zdania
wskazuje w wypowiedzeniu złożonym imiesłowowy równoważnik zdania
|
oddziela przecinkami od reszty zdania imiesłowowy równoważnik zdania
poprawia błędy w użyciu imiesłowowego równoważnika
zna zasady stosowania imiesłowowego równoważnika zdania w wypowiedzeniu złożonym
|
|
|
Praca klasowa nr 1; omówienie, poprawa
|
redaguje spójne i logiczne opowiadanie odtwórcze/streszczenie
pisze w miarę poprawnie pod względem ortograficznym
w wypowiedzi zachowuje trójdzielność kompozycji (przestrzega podziału na akapity)
|
redaguje spójne i logiczne opowiadanie twórcze
pisze poprawnie pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym i językowym
|
|
|
Oko w oko z Zygmusiem. S. Mrożek Wyznanie o Zygmusiu
|
czyta ze zrozumieniem tekst
gromadzi ciekawe informacje bibliograficzne o S. Mrożku
przygotowuje plan dekompozycyjny utworu w formie pytań
opowiada w narracji 1-osobowej
określa inteligencję bohatera wypisując słowa z tekstu
wybiera fragmenty tekstu określające postać bohatera
charakteryzuje Zygmusia (praca pisemna)
opowiada losy bohatera (plakat) inaczej
|
przygotowuje wystawkę poświęconą autorowi
rozumie pojęcie groteski i wyjaśnia jej cechy na przykładzie tekstu
pisze opowiadanie z elementami charakterystyki (praca pisemna)
|
|
|
jest naj-przedniejszym tworzywem literatury.”
J. Parandowski Tworzywo literackie
|
słucha ze zrozumieniem fragmentu tekstu naukowego dotyczącego tworzywa literatury
wybiera najważniejsze informacje
próbuje napisać streszczenie tekstu
układa pytania (otwarte) do tekstu
wypisuje z tekstu ortogramy (20) i uzasadnia ich pisownię
|
czyta ze zrozumieniem tekst naukowy dotyczącego tworzywa literatury
pisze streszczenie korzystając z planu
redaguje wypowiedź skierowaną do kolegów w celu zachęcenia ich do czytania utworów literatury pięknej
układa spójną wypowiedź z ortogramami wybranymi z tekstu
|
|
|
Jak poprawnie utworzyć imiesłów?
|
rozpoznaje imiesłowy w tekście,
określa typ imiesłowu (przymiotnikowy, przysłówkowy)
zna zasady tworzenia imiesłowów i próbuje je stosować
|
stosuje zasady tworzenia imiesłowów
buduje ich poprawne formy
|
|
|
Niemały kłopot ortograficzny. Pisownia wyrażeń przyimkowych
|
wskazuje wyrażenia przyimkowe (łatwe przykłady)
korzysta ze słownika ortograficznego (z zasadami pisowni)
pisze do 74% ortogramów opracowanych w czasie lekcji
|
wskazuje wyrażenia przyimkowe (trudne przykłady - pisane łącznie)
poprawnie pisze powyżej 75% ortogramów opracowanych na lekcji
|
wg potrzeb klasy; z własnych zbiorów nauczyciela; na drugiej godzinie lekcyjnej kartkówka ortograficzna
|
|
(A. Markowski: Nazwy obyczajów zadusznych)
|
opowiada o tradycjach regionalnych związanych z czcią dla zmarłych
korzystając z tekstu, wypowiada się na temat obyczajów
wyjaśnia pochodzenie słowa zaduszki
odróżnia święta ku czci zmarłych i ich istotę (1 XI i 2 XI)
|
wyjaśnia pochodzenie nazw obyczajów zadusznych
korzystając z różnych źródeł, przygotowuje informacje o dziadach
czyta teksty poetyckie i wyraża sądy
|
|
|
gminnym sposobem zmysłowie przedstawiane” w Dziadach A. Mickiewicza
|
czyta tekst dramatu i wstęp autorstwa Mickiewicza
ustala pochodzenie cytatu - tematu lekcji
wskazuje fragmenty tekstu: czary, przewinienie, życzenie ducha, nauka moralna
dostrzega realizm i fantastykę,
rozumie i stosuje pojęcia: „dramat właściwy”, „didaskalia”, „tekst główny”
czyta tekst z podziałem na role
|
interpretuje wypowiedzi duchów
wyjaśnia znaczenie zwrotów: „być człowiekiem”, „zaznać słodyczy”, „nie dotknąć ziemi”
odczytuje wartości uniwersalne utworu
samodzielnie wskazuje cechy rodzajowe i gatunkowe dramatu
redaguje opowiadanie odtwórcze, wchodząc w rolę Guślarza
|
|
|
„… obrzędy pogańskie pomieszane z wyobrażeniami religii chrześcijańskiej” w Dziadach
|
wskazuje w dramacie elementy pogańskie i chrześcijańskie
rozumie różnicę między obrzędami a wyobrażeniami chrześcijańskimi
redaguje notatkę w formie tabeli
|
|
lekcja z wykorzysta-niem kart pracy
|
|
Wokół dramatu, wokół teatru
|
pracuje w grupie, pełni powierzoną mu funkcję
projektuje tablicę dydaktyczną dotyczącą wybranego przez grupę zagadnienia:
• słowniczek pojęć teatralnych,
• przewodnik po teatrach naszego regionu
ocenia siebie, grupę i prezentację
|
przygotowuje materiał niezbędny do realizacji zadania - czyni to w sposób świadomy i wybiórczy
|
|
|
|
Co zakłóca komunikowanie się?
|
czyta ze zrozumieniem teksty dot. komunikacji
odpowiada na postawione pytania
używa pojęć: „nadawca”, „odbiorca”, „komunikat”, „kod”
redaguje notatkę z lekcji
|
zna sposoby porozumiewania się w świecie współczesnym
omawia schemat komunikacyjny
omawia warunki skutecznego komunikowania się
redaguje notatkę świadczącą o umiejętności selekcjonowania materiału informacyjnego
|
|
|
Co o zdaniu pojedynczym gimnazjalista już wie?
|
dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego
zna podstawowe funkcje rzeczownika i czasownika
wskazuje związki składniowe
nazywa związek między podmiotem a orzeczeniem (główny, zgody)
dokonuje rozbioru logicznego bardziej rozwiniętego zdania pojedynczego
|
wskazuje części zdania, w tym typy przydawek, dopełnień i okoliczników
nazywa związki wyrazowe w zdaniu
rysuje schemat podziału wśród zdań pojedynczych
|
|
|
|
rozpoznaje różnie wyrażony podmiot (w mianowniku, dopełniaczu, domyślny, szeregowy)
stosuje w wypowiedziach różne rodzaje podmiotu
|
charakteryzuje rodzaje podmiotów
nazywa typ podmiotu (gramatyczny, logiczny, domyślny, szeregowy, zbiorowy)
wskazuje podmiot wyrażony innymi częściami mowy niż rzeczownik
nazywa zdanie bezpodmiotowe
|
|
|
Jaki jestem? Kim będę? Orzeczenie imienne w zdaniu
|
rozpoznaje orzeczenie czasownikowe i imienne
omawia budowę orzeczenia imiennego
|
w zdaniu w celu skuteczniejszego komunikowania się
|
|
|
Ulica Cicha - cicha ulica, czyli co to jest szyk wyrazów?
|
układa wyrazy we właściwym szyku zdaniowym
próbuje poprawić błędy w szyku wyrazów
układa zdania tak, by wykazać różnice połączeń wyrazowych typu: ulica Cicha - cicha ulica
|
uzasadnia istotę błędu szyku wyrazów w zdaniu
stosuje zasady poprawnościowe we własnych wypowiedziach ustnych i pisemnych
|
|
|
Sprawdzian umiejętności składniowych w zakresie zdania pojedynczego
|
jak w tematach dotyczących zdania pojedynczego
|
jak w tematach dotyczących zdania pojedynczego
|
|
|
|
czyta ze zrozumieniem rozdział dotyczący listu
pisze list prywatny z wykorzystaniem środków językowych typowych dla nieoficjalnej sytuacji mówienia
zwraca uwagę na poprawną pisownię zwrotów grzecznościowych w liście
przestrzega schematu kompozycyjnego listu
|
redaguje notatkę, pomijając szczegóły
próbuje napisać list otwarty
rozróżnia listy: prywatny, motywacyjny, urzędowy, otwarty (na konkretnych przykładach),
redaguje plakat, program, prośbę, ogłoszenie, zaproszenie, podziękowanie w ramach hipotetycznej akcji szkolnej „Pomóżmy innym”
|
|
|
Nobel dla Hemingway'a, czyli prawda i legenda powstania opowiadania Stary człowiek i morze
|
czyta ze zrozumieniem lekturę
słucha opowieści o życiu Ernesta Hemingway'a
wskazuje podobieństwa i różnice między światem przedstawionym opowiadania a historią zamieszczoną w gazecie „Esquire”
redaguje notatkę z lekcji w formie tabeli
|
zbiera informacje o życiu Hemingway'a
uzasadnia wprowadzenie fikcji do świata przedstawionego utworu
|
|
|
|
wybiera informacje na wskazany temat
redaguje notatkę - krótkie odpowiedzi na pytania
korzystając z notatek i tekstu lektury redaguje charakterystykę bezpośrednią (statyczną) bohatera
|
kieruje pracą grupy w redagowaniu rzeczowej odpowiedzi na postawione pytanie
w charakterystyce bohatera cytuje; pisze niebanalnie, nieschematycznie
|
praca w grupach - efekty pracy grup zapre- zentowane w odpowiedniej kolejności dadzą obraz bohatera
|
|
Symboliczny charakter opowiadania Hemingway'a
|
wskazuje elementy świata przedstawionego
próbuje wskazać elementy, które mają symboliczny charakter
wskazuje cechy gatunkowe opowiadania
|
wyjaśnia symboliczne znaczenia elementów świata przedstawionego
próbuje wyjaśnić paraboliczność omawianego tekstu
przeprowadza dowód na to, że Stary człowiek i morze to opowiadanie
|
|
|
Trudna sztuka recenzowania
|
czyta recenzje różnych książek dla młodzieży
czyta rozdział poświęcony sprawozdaniu i recenzji i dostrzega różnice między nimi
wskazuje elementy recenzji w tekstach zamieszczonych w czasopiśmie
próbuje napisać recenzję opowiadania Stary człowiek i morze
|
wnioskuje o elementach recenzji na podstawie lektury w czasopismach
pisze recenzję lektury, stosując typowe dla tej formy wypowiedzi słownictwo
|
|
|
Zanotować? Nic prostszego
|
przypomina sposoby w jaki notuje na różnych lekcjach
wykonuje ćwiczenia (indywidualnie i zespołowo)
zbiera informacje o wybranej postaci kultury - przygotowuje o niej notatkę
|
ocenia skuteczność różnych sposobów notowania
podsumowuje i ocenia to, czego się nauczył na lekcji, w dowolnej formie to notuje
notatkę wykonuje w sposób nieszablonowy (np. plakat…)
|
|
|
|
korzysta ze słownika języka polskiego (hasła: kolęda, jasełka, misterium)
wypisuje i objaśnia związki wyrazowe w Pieśni o Narodzeniu Pańskim
porównuje tekst pieśni z tekstem ewangelii
omawia budowę charakterystyczną dla pieśni (strofa, refren)
|
poprawnie używa w zdaniu rzeczownika „jasełka” - korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny
wskazuje i objaśnia kontrasty (ma granice - nieskończony)
wskazuje wiadomości biblijne wykorzystane przez poetę
przeprowadza dowód gatunku na konkretnym przykładzie (spoza lekcji)
|
|
|
Betlejem - dlaczego polskie?
|
korzysta z różnych źródeł redagując notę biograficzną
• tradycyjne - betlejemskie
• niezwiązane z wydarzeniami biblijnymi
rysuje dowolną scenę z dramatu Rydla
|
na osi czasu nanosi osoby dramatu związane z historią Polski
potrafi powiedzieć kilka słów nt. każdej z nich
dostrzega wyjątkowy charakter didaskaliów
odpowiada na pytanie zadane w temacie lekcji
uzasadnia fakt, iż w 1904 r. nazwano spektakl „podniosłym wydarzeniem patriotycznym”
|
|
|
Świąteczny stroik - ćwiczenia
|
zbiera materiał słownikowy do opisu
opisuje stroik, pracując w grupie
samodzielnie doskonali opis
|
w ocenie porównuje własną pracę z pracą innych grup, wypowiada się rzeczowo
|
|
|
|
Sprawdzian cichego czytania
|
|
|
|
|
|
odróżnia zdanie złożone od pojedynczego
wskazuje zdanie nadrzędne i podrzędne w zdaniu złożonym podrzędnie
rozpoznaje zdania współrzędne
nazywa typ zdania złożonego współrzędnie
przedstawia graficznie budowę zdania złożonego
|
rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania w wypowiedzeniu złożonym
przekształca imiesłowowy równoważnik zdania na zdanie podrzędne i odwrotnie
poprawnie stosuje imiesłowowy równoważnik zdania w wypowiedzeniu złożonym
wśród zdań złożonych podrzędnie wskazuje: przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe
zmienia szyk zdań w wypowiedzeniu złożonym
poprawia i nazywa błędy w zdaniach
klasyfikuje zdania, rysując wykres podziału zdań
|
|
|
Czym zajmuje się filozofia?
|
korzystając z różnych źródeł zbiera informacje nt. filozofii i filozofów starożytnych
pracuje w grupie, sporządzając „plansze dydaktyczne”:
• słowniczek pojęć filozoficznych
• filozofowie, których warto znać
• najsłynniejsze aforyzmy najsłynniejszych filozofów
|
dostrzega zalety i niedociągnięcia
potrafi uzasadnić swą opinię
|
|
|
Praca klasowa nr 2. Omówienie i poprawa
|
Sprawdzenie umiejętności:
cichego czytania ze zrozumieniem
umiejętności z zakresu gramatyki języka polskiego
rozumienia pojęć z teorii literatury i komunikacji
redagowania wypowiedzi pisemnej
|
Sprawdzenie umiejętności:
cichego czytania ze zrozumieniem
umiejętności z zakresu gramatyki języka polskiego
rozumienia pojęć z teorii literatury i komunikacji
redagowania wypowiedzi pisemnej
|
|
|
Kalendarium życia i twórczości A. Mickiewicza
|
korzystając ze słowników, przewodników, encyklopedii przygotuje informacje dotyczące życia i twórczości A. Mickiewicza
redaguje tabelę chronologiczną najważniejszych faktów z życia i twórczości wieszcza
|
przygotuje informacje dot. znanej mu twórczości wieszcza
przygotuje wypowiedź na ww. temat
przypomni treść i problematykę znanych utworów (w związku z tabelą chronologiczną)
|
|
|
Historia pewnego zaścianka. O genezie Pana
w świetle Inwokacji i Epilogu
|
rozumie znaczenie słowa geneza
potrafi podać przynajmniej dwie przyczyny powstania Pana Tadeusza
rozumie znaczenie tytułu utworu
korzysta ze słownika języka polskiego: hasła „inwokacja”, „epilog”
nazywa osobę mówiącą w wierszu
wskazuje środki poetyckie: epitety, porównania, przenośnie
rozumie znaczenie pojęć: poemat epicki, epopeja narodowa
|
wnioskuje nt. genezy utworu z Inwokacji i Epilogu
określa rolę Inwokacji i Epilogu w dotarciu do idei utworu
uzasadnia, że 22 wersy początkowe to inwokacja
nazywa uczucia podmiotu lirycznego, uzasadniając cytatem
wskazuje środki poetyckie: anafory, apostrofy, wykrzyknienia
|
|
|
„Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą”
|
czyta ze zrozumieniem fragment epopei
redaguje pytania, na które odpowiada Sędzia w rozmowie z Podkomorzym
|
wskazuje złote myśli zawarte we fragmencie nt. grzeczności
buduje dekalog współczesnego savoire-vivre
|
|
|
Historia w dźwiękach zaklęta - Koncert Jankiela
|
słucha ze zrozumieniem fragmentu XII księgi Pana Tadeusza
wskazuje wydarzenia historyczne, które „gra” Jankiel
wskazuje epitety dotyczące opisu muzyki
ćwiczy głośne czytanie zgodnie z zasadami dykcji
|
wskazuje fragmenty opisujące reakcję słuchaczy na grę
wskazuje przenośnie i porównania dotyczące opisu muzyki
określa funkcję onomatopei w tym fragmencie
w czytaniu stara się zachować rytm trzynastozgłoskowca
|
|
|
Moje wrażenia, sprawozdanie, recenzja, czyli co w nas zostało po obejrzeniu Pana Tadeusza Andrzeja Wajdy?
|
ogląda fragmenty ekranizacji Pana Tadeusza
krótko wypowiada się nt. ekranizacji
sprawozdania zapisuje swoje wrażenia, próbuje im nadać charakter
|
czyta udostępnione przez nauczyciela recenzje i materiały promocyjne, związane z ekranizacją epopei
pisze poprawnie sprawozdanie, próbuje mu nadać charakter recenzji
|
wyboru fragmentów dokonuje klasa
|
|
Ortografia wokół epopei - pisownia rzeczowników zakończonych na: -eja, -yja, -ea
|
wykonuje ćwiczenia ortograficzne
zapamiętuje zasadę pisowni
pisze poprawnie do 74% ortogramów opracowanych na lekcji (w ćwiczeniu sprawdzającym)
|
pisze poprawnie 75% i więcej ortogramów opracowanych na lekcji (w ćwiczeniu sprawdzającym)
|
|
|
|
Między dworkiem ziemianina
a zamkiem magnata. Fragmenty
I i II księgi Pana Tadeusza A. Mickiewicza
|
czyta fragmenty epopei opisujące dworek Sopliców i zamek Horeszki
porównuje (w tabeli) wygląd ww.
nazywa środki artystyczne zastosowane w opisach
|
wnioskuje o zależnościach między wyglądem dworku i zamku a cechami ludzi je zamieszkującymi
odwołuje się do historii Polski, omawiając sytuację magnaterii, szlachty średniozamożnej i zaściankowej
łączy wiedzę historyczną z elementami świata przedstawionego w utworze
określa funkcję środków artystycznych użytych w opisie
|
|
|
Jak Gerwazy opowiedział historię zamku Horeszki?
Fragment II księgi Pana Tadeusza A. Mickiewicza
|
czyta fragment II księgi - opowiadanie Gerwazego skierowane do Hrabiego
z tekstu wybiera informacje dotyczące czasu wydarzeń w zamku w stosunku do czasu akcji Pana Tadeusza, właściciela, napaści Moskali, śmierci Stolnika
porządkuje zdarzenia, tworząc plan dekompozycyjny
|
w wypowiedzi Gerwazego wskazuje fragmenty mające na celu wpłynąć na wzbudzenie w Hrabi nienawiści do Sopliców
wskazuje wyrazy wartościujące dodatnio i ujemnie,
uzasadnia motywy działań bohaterów,
ocenia postawę bohatera (Stolnika, Jacka Soplicy),
rozumie pojęcia: „obiektywizm”, „brak obiektywizmu” i odnosi je do relacji Gerwazego
|
|
|
A jak było naprawdę? Dzieje Jacka Soplicy.
Fragment księgi X Pana Tadeusza A. Mickiewicza
|
czyta spowiedź Jacka Soplicy
wskazuje elementy, którymi różni się spowiedź Jacka od opowiadania Gerwazego
rozumie rolę obiektywizmu w relacjonowaniu wydarzeń
redaguje opowiadanie odtwórcze: „Dzieje Jacka Soplicy”
zbiera materiał do charakterystyki dynamicznej bohatera
podejmuje próby zredagowania charakterystyki dynamicznej Jacka Soplicy
|
określa intencję wypowiedzi Jacka (wyznanie prawdy, uzyskanie przebaczenia)
buduje obiektywny plan dziejów Jacka Soplicy, korzystając z opowiadania Gerwazego, spowiedzi Jacka, akcji epopei
do opowiadania odtwórczego włącza elementy charakterystyki postaci
redaguje charakterystykę dynamiczną postaci
|
|
|
Proces rehabilitacyjny Jacka Soplicy
|
rozumie w ogólnym zarysie procedurę sądową
redaguje wypowiedź odpowiadającą na pytanie: „Czy Jacek Soplica zrehabilitował się za popełnione winy?”
|
wchodzi w rolę (oskarżony, świadek, sędzia, obrońca, prokurator), - redaguje mowę obrońcy lub prokuratora
|
|
|
Epopeja narodowa Pan Tadeusz - opowieść realistyczna czy utwór baśniowy?
|
rozumie pojęcia: realizm, fantastyka
analizuje budowę wybranego fragmentu - opisu przyrody
wskazuje i nazywa środki artystyczne
posługuje się terminami: trzynastozgłoskowiec, średniówka, przerzutnia, rym układ rymów
rozumie definicję epopei narodowej
wskazuje niektóre argumenty świadczące o tym, iż Pan Tadeusz to narodowa epopeja
|
wskazuje w utworze elementy typowe dla baśni
wskazuje antropomorfizacje i personifikacje
analizuje tekst krytyka - przytacza argumenty
zajmuje stanowisko w sprawie realizmu i baśniowości w epopei
posługuje się terminami: porównanie homeryckie, anafora, rytm wiersza
|
tekst pomocniczy - J. Przyboś
Historia szlachecka, czyli baśń
|
|
Rozprawka jako forma wypowiedzi pisemnej
|
czyta informacje dotyczące rozprawki
nazywa elementy budowy rozprawki (na przykładzie)
rozpoznaje argumenty oparte na różnych rodzajach rozumowania (uzasadnienie, wyjaśnienie, wnioskowanie)
zbiera argumenty na potwierdzenie postawionej tezy
podejmuje próbę zredagowania rozprawki (wg schematu: teza - argumentacja - podsumowanie rozmyślań)
|
porównuje rozprawkę z innymi formami wypowiedzi pisemnej
zna trzy schematy budowy rozprawki
przyporządkowuje rozprawki do właściwego schematu ich budowy
stosuje słownictwo typowe dla tej formy
podejmuje próby zredagowania wyjaśnienia, uzasadnienia, wnioskowania
redaguje poprawną rozprawkę wg schematu: teza - argumentacja - podsumowanie rozmyślań
|
materiał pomocniczy: kopie rozprawek różnego typu dla każdego ucznia
|
|
Praca klasowa nr 3. Omówienie i poprawa
|
wykazuje się umiejętnościami i wiedzą na tym poziomie, dotyczącymi A. Mickiewicza i jego dzieła: czytanie ze zrozumieniem, wybieranie informacji, rozumienie i stosowanie pojęć teoretycznoliterackich, analiza budowy artystycznej fragmentu utworu, redagowanie krótkich wypowiedzi pisemnych
|
wykazuje się umiejętnościami i wiedzą na tym poziomie, dotyczącymi Adama Mickiewicza i jego dzieła: czytanie ze zrozumieniem, wybieranie informacji, rozumienie i stosowanie pojęć teoretyczno-literackich, analiza budowy artystycznej fragmentu utworu, redagowanie krótkich wypowiedzi pisemnych
|
|
|
|
Jan Kochanowski - człowiek renesansu
|
samodzielnie gromadzi informacje o Kochanowskim i jego epoce
korzystając ze swych notatek, aktywnie uczestniczy w prelekcji
|
w oryginalny sposób prezentuje zebrane informacje
wnioskuje, uzasadnia, uczestnicząc w prelekcji
łączy informacje o Kochanowskim z historią Polski i Europy XVI w.
|
|
|
Urszulka Kochanowska w literackim pomniku.
J. Kochanowski Treny - V, VII, VIII, X)
|
czyta teksty poetyckie - treny Kochanowskiego zamieszczone w podręczniku
redaguje kilkuzdaniową wypowiedź dotyczącą genezy Trenów
wskazuje podmiot liryczny i adresata utworów
określa sytuację liryczną
wskazuje i nazywa środki artystyczne
wybiera właściwe cytaty (dom szczęśliwy - dom po śmierci dziecka) i odpowiednio je zapisuje
wskazuje epitety nacechowane emocjonalnie, archaizmy, zdrobnienia,
wyróżnia cechy gatunkowe trenu na przykładzie utworów Kochanowskiego
|
określa funkcje wskazanych środków artystycznych (także takich jak apostrofa, anafora, peryfraza, metonimia)
redaguje kilkuzdaniową notatkę: „Dom pełen boleści”, korzystając z tekstu Trenów
wskazuje poetyckie eufemizmy
określa funkcję poetycką zdrobnień i rolę zdań wykrzyknikowych
samodzielnie wyróżnia cechy gatunkowe trenów, odwołując się również do przykładów spoza lekcji
|
|
|
Konkurs recytatorski: Treny Jana Kochanowskiego
|
recytuje wybrany tren głośno, poprawnie, płynnie
|
recytując nie popełnia błędów w zakresie dykcji, pauzowania, akcentowania
oddaje emocjonalne zaangażowanie podmiotu lirycznego
dobiera podkład muzyczny do przygotowanej recytacji
|
dla każdego ucznia karta oceny recytacji, na którą nanosi swe wrażenia
z występów kolegów (wg ustalonego systemu)
|
|
Nawiązania i kontynuacje, czyli spadkobiercy Jana z Czarnolasu.
B. Leśmian: Urszulka Kochanowska,
|
czyta wiersze Leśmiana i Broniewskiego
wiersz Leśmiana przedstawia w formie dialogu (pamięta o poprawnym zapisie)
wskazuje w wierszu Broniewskiego obrazy poetyckie, tytułuje je
gromadzi odpowiednie słownictwo do opisu szkicu do obrazu Jana Matejki Jan Kochanowski nad zwłokami Urszulki
redaguje opis szkicu, korzystając z planu i zgromadzonego słownictwa
|
określa funkcje znaków przestankowych w tekście Leśmiana
nazywa uczucia osoby mówiącej w wierszu
przedstawia obraz Boga i nieba w wierszu Leśmiana
nazywa uczucia odzwierciedlone w płaskorzeźbie Lament
redaguje rozprawkę: „Cierpienie wpisane jest w nasze życie”
|
|
|
Słownikowe remanenty - powtórzenie wiadomości i umiejętności
|
zna pojęcia: „wyraz nacechowany emocjonalnie”, „znaczenie realne i przenośne wyrazu”
rozróżnia wyrazy nacechowane dodatnio i ujemnie, oceniające, oceniająco-uczuciowe, synonimy, antonimy, homonimy
rozróżnia i tworzy wyrażenia i zwroty
wykonuje ćwiczenia bogacące słownictwo
|
wskazuje w tekście wyrazy nacechowane emocjonalnie
zestawia wyrazy z tym samym formantem i określa funkcję znaczeniową tego formantu
poprawnie stosuje wyrażenia i zwroty o znaczeniu realnym i przenośnym
porządkuje wyrazy wokół określonego tematu: kino, teatr, muzyka, plastyka, architektura
|
|
|
O zapożyczeniach językowych
|
korzystając tekstów dotyczących zapożyczeń
i mody językowej, sporządza krótką notatkę (jako przygotowanie do lekcji)
korzystając ze Słownika wyrazów obcych, wyjaśnia znaczenie wyrazu i jego pochodzenie
|
stosuje zapożyczenia w zdaniu oraz redagowanych przez siebie krótkich tekstach
podaje przykłady zapożyczeń związanych z różnymi dziedzinami (informatyką, muzyką, bankowością, techniką…)
w wypowiedziach polityków, dziennikarzy dostrzega zapożyczenia, ocenia poprawność ich zastosowania
|
|
|
„Zbrodnia to niesłychana…” A. Mickiewicz Lilie
|
czyta ze zrozumieniem tekst ballady
czyta tekst z podziałem na role
pracując w grupie, przedstawia w ciekawy sposób treść ballady (stop-klatka, komiks…)
dokonuje przekładu intersemiotycznego (plakat filmowy, rysunek abstrakcyjny, symboliczny...)
wskazuje cechy gatunkowe ballady, odwołując się do tekstu Mickiewicza
|
odczytuje wartości uniwersalne ballady
podejmuje próby określenia funkcji połączenia realizmu i fantastyki w utworze
|
|
|
Z miłością przez wieki... literatury.
H. Ożogowska Za minutę pierwsza miłość (fragment),
F. Petrarca Sonety do Laury - LXII CXXXII,
F. Karpiński Laura i Filon, mity: Orfeusz
i Penelopa, wiersze współczesne
|
czyta utwory o miłości zamieszczone w podręczniku
na linii czasu umieszcza daty powstania przeczytanych utworów
przedstawia w formie planu ramowego historię miłości mitologicznych kochanków
opowiada miłosną historię Laury i Filona
przygotowuje notatkę dotyczącą jednego z wybranych wierszy współczesnych o miłości (temat, sytuacja liryczna, nastrój, środki artystyczne, budowa)
|
korzystając z różnych źródeł zbiera informacje o czasie powstania utworów
wskazuje oksymorony w wierszu i określa ich funkcje
samodzielnie redaguje opis reprodukcji obrazu „Orfeusz na grobie Eurydyki”
redaguje humorystyczny tekst „Dziennik zakochanej nastolatki”
do zamieszczonych w podręczniku (lub innych) wierszy o miłości dobiera muzykę, przygotowuje na jej tle piękne czytanie
|
praca w parach lub trójkach przygotowywana przez tydzień w domu: uczniowie prezentują informacje o słynnych parach - przedstawiają je w dowolnej (ciekawej!) formie - powstaje wystawka. Opis reprodukcji - praca w małych grupach
|
|
Formant może wszystko, czyli powtórka ze słowotwórstwa
|
rozróżnia wyrazy podzielne i niepodzielne słowotwórczo
przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu (na prostych przykładach)
tworzy rodzinę wyrazów za pomocą formantów
tworzy wyrazy pochodne od wyrażeń przyimkowych
|
przeprowadza analizę słowotwórczą (na trudniejszych przykładach)
wyjaśnia znaczenie wyrazu na podstawie analizy słowotwórczej
odróżnia formanty produktywne i nieproduktywne
samodzielnie tworzy rodzinę wyrazów
wskazuje rdzeń, odróżnia go od podstawy słowotwórczej
|
|
|
Dwa w jednym, czyli wyrazy złożone
|
rozpoznaje wyrazy złożone
|
wśród wyrazów złożonych rozróżnia zrosty, złożenia i zestawienia
porównuje budowę podanych wyrazów złożonych
|
|
|
Co łączy skróty i skrótowce?
|
odczytuje pełne nazwy podanych skrótowców
|
rozróżnia typy skrótowców: literowce, głoskowce, sylabowce, skrótowce mieszane
objaśnia, jak zostały utworzone skrótowce
odpowiada na pytanie zwarte w temacie
|
|
|
Słownictwo i słowotwórstwo - sprawdzian. Omówienie i poprawa
|
wykazuje się umiejętnościami P zawartymi w tematach ze słownictwa i słowotwórstwa
|
wykazuje się umiejętnościami PP zawartymi w tematach ze słownictwa i słowotwórstwa
|
|
|
|
Kto? Jak? Gdzie? Kiedy? Świat przedstawiony w dramacie Szekspira.
W. Szekspir Romeo i Julia
|
czyta za zrozumieniem tekst dramatu
porządkuje zdarzenia akcji (od poniedziałku do czwartku)
tworzy plan dekompozycyjny
w formie wykresów, rysunków przedstawia efekty pracy grupy
|
wskazuje cechy gatunkowe tragedii
samodzielnie odkrywa i opisuje kompozycję utworu (budowa wewnętrzna dramatu na przykładzie utworu Szekspira)
|
praca w 6 grupach - każda grupa porządkuje wydarzenia jednego dnia akcji
|
|
On i ona w objęciach namiętności. Charakteryzujemy postaci dramatu. W. Szekspir Romeo i Julia.
|
w formie drzewka przedstawia zależność między cechą a działaniem
|
uzasadnia tekstem motywy działania, przeżycia i uczucia bohaterów
|
|
|
Happy end, czyli szczęśliwa miłość kochanków z Werony. W. Szekspir Romeo i Julia
|
pracuje w grupie, przedstawiając hipotetyczną, szczęśliwą historię Romea i Julii
ocenia prace i prezentacje
|
do każdego ogniwa akcji tworzy ogniwo opozycyjne - „szczęśliwe” rozwiązanie dla bohaterów
ocenia prace grup, uzasadniając swe stanowisko
|
|
|
Czy styl ma wiele wspólnego ze stylizacją?
|
czyta teksty napisane w różnych stylach (urzędowym, publicystyczno-dziennikarkim)
próbuje wskazać cechy stylu urzędowego, publicystyczno- -dzienikarskiego
czyta utwory stylizowane (rozumie pojęcie dialektyzacji)
redaguje streszczenie tekstu publicystycznego
|
charakteryzuje style językowe - dobiera styl do określonych cech
podejmuje próby redagowania tekstów w określonym stylu (pisze np. artykuł do klasowej gazetki)
w tekstach stylizowanych wskazuje elementy gwarowe
przekształca tekst zapisany gwarą na współczesny język ogólnopolski
rozumie cel wprowadzania dialektyzacji
poprawnie odpowiada na pytanie zawarte w temacie
|
|
|
Pokonać kłopot ortograficzny: ą, ę
|
rozwiązuje krzyżówkę ortograficzną
czyta artykuły z czasopism i sporządza notatkę dotyczącą zasad pisowni
redaguje kilkuzdaniowe dyktando, wykorzystując ortogramy z krzyżówki
|
układa krzyżówki i rebusy ortograficzne
pisze poprawnie 75%-100% ortogramów opracowanych na lekcji (w pracy kontrolnej)
|
pomoc: „Viktor” nr 51 i 52
|
|
Czego uczą przypowieści biblijne?
|
czyta przypowieści zamieszczone w podręczniku
korzystając ze słowników, wyjaśnia znaczenie terminów: „przypowieść”, „alegoria”
podejmuje próbę wyjaśnienia sensu jednej z przypowieści
wyróżnia cechy gatunkowe przypowieści (na konkretnym, omówionym przykładzie)
redaguje kilkuzdaniową wypowiedź pisemną odpowiadającą na pytanie: „Dlaczego powinniśmy bliźnim wybaczać winy?”
odwołuje się do przypowieści o kobiecie cudzołożnej
|
określa funkcję przypowieści
formułuje pytania związane z przypowieścią, a odnoszące się do współczesności
dostrzega wartości uniwersalne, sens ukryty
dostrzega i tłumaczy alegorie,
omawia cechy gatunkowe przypowieści
redagując wypowiedź pisemną, odwołuje się do rozmaitych tekstów kultury, własnych doświadczeń i przemyśleń
wypisuje złote myśli i wyjaśnia jedną z nich, odwołując się do literatury, filmu, autopsji
|
|
|
|
łączy wyrazy w związki frazeologiczne
dostrzega związek frazeologizmów z tekstem Biblii
|
podaje znaczenie biblijnych frazeologizmów
stosuje je w opowiadaniu twórczym
|
|
|
Recepta na szczęśliwe życie, czyli dezyderat człowieka XXI w. Max Ehrmann: Desiderata
|
korzystając ze Słownika wyrazów obcych, wyjaśnia znaczenie słowa „dezyderat”
zapisuje ważne, jego zdaniem i dziś aktualne, rady zawarte w utworze
pracując w grupie, tworzy dezyderat człowieka XXI w.
|
pracuje w grupie, tworząc dezyderat człowieka XXI w. oraz potrafi uzasadnić istotę myśli zawartych w pracy twórczej
ocenia i uzasadnia swe sądy
dokonuje rzetelnej oceny z uzasadnieniem
pisze rozprawkę: „O czym powinien pamiętać każdy człowiek?”
|
|
|
Samotny poeta pisze testament.
J. Słowacki Testament mój.
|
czyta ze zrozumieniem tekst poetycki korzystając ze słownika, wyjaśniając znaczenie terminów: „testament”, „testament poetycki”
wskazuje polecenia testamentowe
wskazuje i nazywa środki artystyczne
właściwie recytuje fragmenty tekstu zawierające przerzutnie
|
wskazuje w wierszu informacje biograficzne o autorze (na podstawie biogramu i wiersza buduje krótką notatkę)
objaśnia sens strofy, w której poeta zwraca się do narodu
tłumaczy znaczenie wyrażenia „oświaty kaganiec”
określa funkcję zastosowanych środków poetyckich
redaguje interpretację utworu
|
|
|
Poetyckie przesłania do ludzkości.
M. Białoszewski Ja stróż latarnik...,
T. Różewicz List do ludożerców
|
określa temat każdego z wierszy
w wierszu Różewicza analizuje kolejne strofy
nazywa problematykę utworu, wady ludzkości poddane krytyce
|
wskazuje wersy zawierające sens moralny (poetyckie przesłanie)
uzasadnia, że wiersz Różewicza można nazwać „listem otwartym”
redaguje odpowiedź na list (kilka postanowień)
wyjaśnia tytuł utworu, odnosząc go do współczesności
wyjaśnia znaczenie zwrotów: patrzeć wilkiem, deptać słabszych, zgrzytać zębami, być człowiekiem, stracić punkt oparcia
|
|
|
Praca klasowa nr 4. Omówienie i poprawa
|
podejmuje próby zredagowania rozprawki (redaguje plan, rozwija go, formułuje tezę, buduje argumenty, próbuje sformułować wnioski)
stosuje akapity (dba o trójdzielność kompozycji)
pisze w miarę poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym, składniowym, gramatycznym
stosuje odpowiednio dobrane środki językowe
|
redaguje rozprawkę (buduje plan rozprawki, rozwija go, logicznie uzasadnia swe stanowisko, podejmuje próby tworzenia hipotezy
i kontrargumentów, umacnia swe stanowisko poprzez odwoływanie się do autorytetów)
tworzy wypowiedź w sposób świadomy, używając odpowiednio dobranych środków językowych
pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym, składniowym, gramatycznym
|
|
|
|
Fonetyka - nauka nie tylko o głoskach
|
dzieli wyrazy na głoski i litery
określa typ głoski wg znanych kryteriów
dostrzega rozbieżności między wymową a pisownią
dostrzega upodobnienia wewnątrzwyrazowe
wyróżnia akcenty intonacyjne
|
poprawnie akcentuje wyrazy na 3. i 4. sylabie od końca
wyróżnia wyrazy bezakcentowe
wyjaśnia na przykładach, na czym polegają upodobnienia
nazywa upodobnienia wsteczne, postępowe, udźwięcznienia, ubezdźwięcznienia
|
|
|
Nie tylko starożytnych poglądy na powstanie i historię świata
|
czyta teksty zamieszczone w podręczniku zawierające poglądy na powstanie i historię świata (mitologia egipska, grecka, skandynawska, fragment Księgi Rodzaju, fragment Przemian Owidiusza, fragment Pamiętników Adama i Ewy M. Twaina)
pracuje w grupie, przed-stawiając w oryginalny sposób jeden poglądów na powstanie lub historię świata
pełni funkcję powierzoną mu przez grupę
ocenia prace i prezentacje
redaguje opowiadanie, w którym przedstawia świat za sto lat
|
odnajduje elementy wspólne i różniące światopoglądy przodków
ocenia rzetelnie, z uzasadnieniem prace i prezentacje grup
redaguje opowiadanie z elementami charakterystyki: „Ten mit i tego bohatera mitologicznego lubię najbardziej”
|
praca w grupach 4-sobowych
|
|
|
łączy wyrazy w związki frazeologiczne
dostrzega związek frazeologizmów z mitologią
|
podaje znaczenie mitologicznych frazeologizmów
stosuje je w opowiadaniu twórczym
|
|
|
Erystyka - sztuka perswazji
|
rozróżnia erystykę jako sztukę perswazji
rozpoznaje elementy erystyki jako sztuki prowadzenia sporów i dyskusji
korzysta ze słownika wyrazów obcych
|
zna podstawowe chwyty erystyczne
zna i stosuje pojęcia związane z retoryką (teza, argument, przesłanka)
rozumie konieczne oraz celowe powtórzenia wyrazowe i świadomie je stosuje
|
|
|
Wielka powtórka z ortografii. Dyktando podsumowujące
|
zna podstawowe zasady ortograficzne
wyjaśnia zasady pisowni omówionych na lekcjach ortogramów
zasady odnosi do innych, analogicznych przykładów
wykonuje ćwiczenia ortograficzne samodzielnie lub korzystając ze słownika i pomocy nauczyciela
pisze poprawnie do 74% ortogramów opracowanych na lekcji
|
zna zasady ortograficzne,
wyjaśnia pisownię ortogramów, odwołując się do zasad
zasady pisowni potrafi połączyć z wiedzą gramatyczną (słowotwórstwo, fonetyka)
samodzielnie wykonuje ćwiczenia ortograficzne
pisze poprawnie powyżej 75% ortogramów opracowanych na lekcji
|
pomoc: karta ćwiczeń dla każdego ucznia
|
|
Portret żony (i męża) w krzywym zwierciadle satyry.
|
orientuje się w biografii pisarza
czyta z podziałem na role
opowiada losy Piotra i jego żony
pracując w grupie, konstruuje portret współczesnej żony modnej
|
zbiera materiał i przekazuje najważniejsze informacje o oświeceniu
dowodzi, iż utwór jest satyrą
rozumie znaczenie słów: kosmopolityzm, kosmopolita
redaguje krótki tekst satyryczny jako ilustracje do portretu współczesnej żony modnej
rzetelnie ocenia prace i prezentacje, uzasadniając swe sądy
|
|
|
Dlaczego według Małego Księcia dorośli są zdecydowanie śmieszni i dziwni?
A. de Saint Exupery Mały Książę
|
wypowiada swe zdanie na temat przeczytanego tekstu
pracuje z tekstem: wskazuje miejsca wizyt bohatera
aktywnie uczestniczy w dyskusji
redaguje głos w dyskusji: „Czy zgadzasz się z opinią Małego Księcia, że dorośli są zdecydowanie śmieszni i dziwni?”
|
pracuje z tekstem: wskazuje obserwacje Małego Księcia, na podstawie których wyciąga wnioski i uogólnienia dotyczące dorosłych
prowadzi rzeczowy spór, przekonująco broni własnych tez
w pracy pisemnej umacnia swe stanowisko poprzez odwoływanie się do autorytetów
|
|
|
Czy miłość jest sztuką? Historia róży i Małego Księcia.
A. de Saint Exupery Mały Książę.
|
opowiada historię róży i Małego Księcia, odwołując się do przygotowanego samodzielnie planu
nazywa uczucia Małego Księcia
wskazuje przejawy uczuć w zachowaniu i słowach bohatera
wnioski notuje w formie wykresu
odpowiada na pytanie zawarte w temacie lekcji, odwołując się do tekstu Małego Księcia
|
wnioskuje o cechach róży z jej zachowania
wskazuje na symboliczny charakter elementów świata przedstawionego: róży, ogrodu róż, podróży, Małego Księcia
wnioskuje, jak podróże wpłynęły na dojrzałość uczuć bohatera
odpowiada na pytanie zawarte w temacie - swe przemyślenia odnosi do literatury, filmu, powołuje się na autorytety
|
|
|
Lecz jeśli mnie oswoisz, będziemy się nawzajem potrzebować.
W czym tkwi piękno i radość przyjaźni?
A. de Saint Exupery Mały Książę
|
wybiera fragmenty dotyczące przyjaźni
redaguje w punktach „receptę na przyjaźń” sformułowaną przez lisa
w kontekście utworu wyjaśnia sens słów: oswoić to znaczy stworzyć więzy, jesteś odpowiedzialny za to, co oswoiłeś
redaguje list Małego Księcia do przyjaciela tłumaczący decyzję powrotu na planetę B 612
|
redaguje w punktach własną receptę na przyjaźń, korzystając także z doświadczeń Małego Księcia
na podstawie lektury wnioskuje, czym różni się miłość od przyjaźni
w liście Małego Księcia do przyjaciela ustosunkowuje się do słów: Decyzja oswojenia niesie w sobie ryzyko łez...
|
|
|
Mały Książę - baśń dla dorosłych?
|
czyta ze zrozumieniem posłowie do tekstu Małego Księcia
wybiera informacje dotyczące narratora, narracji, fabuły, akcji, czasu fabularnego i czasu akcji, symboliki
|
odpowiada na pytanie zadane w temacie
porządkuje wiedzę o epice
umieszcza lekturę w kontekście literackim (motyw wędrówki)
czyta teksty zamieszczone w dziale „Wędrówki po świecie”
|
|
|
Praca klasowa nr 5. Omówienie i poprawa
|
wykazuje się umiejętnościami P w zakresie: czytania ze zrozumieniem, znajomości pojęć z teorii literatury, redagowania spójnej wypowiedzi pisemnej, znajomości i stosowania zasad ortograficznych
|
wykazuje się umiejętnościami PP w zakresie: czytania ze zrozumieniem, znajomości pojęć z teorii literatury, redagowania spójnej wypowiedzi pisemnej, znajomości i stosowania zasad ortograficznych
|
|
|
|
Święta miłości kochanej ojczyzny - patriotyczny hymn
|
czyta teksty dotyczące utworu Krasickiego
analizuje budowę tekstu: wersów, układ rymów, wskazuje epitety, przenośnie, anafory
|
formułuje główną myśl utworu
formułuje cel powstania utworu
dowodzi, iż utwór jest hymnem
|
|
|
Mazurek Dąbrowskiego - jego powstanie i funkcja
|
czyta tekst hymnu narodowego
korzystając ze słowników, definiuje „hymn narodowy”
rozwiązuje test wyboru: wskazuje właściwą odpowiedź, odwołując się do tekstu utworu
zna cały tekst hymnu narodowego
|
korzystając z różnych źródeł, zbiera informacje historyczne o genezie Mazurka Dąbrowskiego i prezentuje je na forum klasy
zna funkcje hymnu narodowego
potrafi podać utwory, które w różnych czasach historycznych pełniły rolę hymnu państwowego
|
|
|
Ikar, czyli o paralelizmach w sztuce
|
zapoznaje się z tekstami kultury z motywem Ikara (mit, obraz Bruegla, opowiadanie Iwaszkiewicza, wiersz Różewicza)
wyjaśnia hasło „paralelizm”
opowiada mit o Dedalu i Ikarze
w opowiadaniu określa typ narratora i narracji
wskazuje trójdzielną budowę opowiadania: opis obrazu, zdarzenia w stolicy, refleksje narratora
|
wskazuje podobieństwa i różnice w konstrukcji obrazu Bruegla i opowiadana Iwaszkiewicza
odnosi pojęcie pararelizmu do omawianych tekstów kultury
porównuje bohaterów: Ikara i Michasia, wskazując podobieństwa
dostrzega kreatywny charakter literatury (rolę artysty)
określa stanowisko podmiotu lirycznego w wierszu Różewicza (porównuje postawę narratora opowiadania i podmiotu lirycznego)
próbuje wyjaśnić tytuł wiersza
odczytuje znaczenie upadku Ikara w różnych przekazach artystycznych
|
|
|
Pomnik literacki, czyli słynne postacie i wydarzenia historyczne jako temat w literaturze
|
czyta teksty z działu „Człowiek i historia”
na podstawie ww. tekstów redaguje „wizytówki” postaci i wydarzeń historycznych, będących tematami utworów
ocenia prace i prezentacje
|
gromadzi informacje o postaciach i wydarzeniach historycznych, sięgając do różnych źródeł
do „wizytówek” włącza informacje spoza tekstów literackich
rzetelnie ocenia, uzasadniając swe sądy
|
praca w grupach - każda grupa losuje postać lub wydarzenie, które przedstawi - po prezentacji powstanie swoista galeria historii w literaturze
|
|
Starość - motyw nie tylko literacki
|
czyta teksty i ogląda, reprodukcje dotyczące starości
notuje w tabeli plusy i minusy młodości
z czasopism wycina „zdjęcia starości”
ilustruje strofy wiersza Balonik, świadomie posługując się kolorem
podejmuje próby zdefiniowania haseł „młodość” i „starość” tak, aby mogły znaleźć się w encyklopedii
zbiera argumenty potwierdzające tezę
|
przeprowadza wywiad na temat młodości ze starszą osobą
opisuje swą kompozycję i tytułuje ją
zamienia poezję na prozę, oddając właściwie myśl przewodnią tekstu
wnioskuje o różnicach między poezją a prozą (liczba słów, budowa zdań, słownictwo)
uzasadnia tytuł obrazu Tycjana Alegoria życia ludzkiego
redaguje komentarz do wiersza Stare kobiety w kościele
redaguje rozprawkę: „Starość bywa dobrym nauczycielem dla młodości”, odwołując się do tekstów kultury,
projektuje pomnik „Młodość i starość”
|
|
|
Pory roku słowem malowane. Wybór wierszy współczesnych
|
czyta interpretacyjnie teksty o porach roku zamieszczone w podręczniku
wskazuje i nazywa poznane środki artystyczne
dokonuje przekładu intersemiotycznego (ilustracja do wiersza)
słucha utworu Vivaldiego Cztery pory roku (w czasie rysowania)
|
określa funkcje środków artystycznych
próbuje opisać ulubioną porę roku, nadając tekstowi formę wierszowaną
projektuje antologię poezji o przyrodzie (połączenie wierszy i malarstwa)
|
|
|
Z Melchiorem Wańkowiczem zwiedzamy amerykański Disneyland.
W techno-kratycznej tysiąc i jednej nocy
|
czyta tekst ze zrozumieniem
tworzy notatkę tabelaryczną
pracuje w grupie, tworząc plakat - projekt jednej z krain polskiego Disneylandu (krainy baśniowe, legendarne, opisane w balladach, powieściach)
ocenia prace i prezentacje
|
zajmuje krytyczny stosunek do opisywanych zjawisk
wnioskuje o różnicach w postrzeganiu świata przez dzieci i dorosłych
w pracy własnej grupy odwołuje się do właściwej literatury
rzetelnie ocenia, uzasadnia swe opinie
|
|
|
Z zabawy nauka - z nauki zabawa. Konkurs klasowych omnibusów
|
pracując w grupie, przygotowuje pytania konkursowe (krzyżówki, rebusy, kalambury, pytania testowe)
|
reprezentuje grupę - drużynę w klasowym konkursie, wykazując się wiedza i umiejętnościami zdobytymi
w czasie nauki w gimnazjum
|
|
|
Po kolejnym roku pracy czas na podsumowania. Ankieta dla ucznia
|
wypełnia ankietę dotyczącą pracy na lekcjach języka polskiego
udziela krótkich, rzeczowych odpowiedzi
|
ocenia współpracę klasy i nauczyciela
ocenia sposoby pracy na lekcjach proponowane przez nauczyciela,
dostrzega mocne i słabe strony swoje i zespołu klasowego
|
|