ZTSP-nowy zestaw pytań, Studia magisterskie- administracja, Zasady techniki prawodawczej


  1. POJĘCIE ZASAD TECHNIKI PRAWODAWCZEJ

Technika prawodawcza to umiejętność polegająca na celowym, racjonalnym, opartym na wiedzy

Formułowaniu przepisów prawnych i aktów normatywnych. Takie formułowanie przepisów prawnych i aktów normatywnych opiera się zazwyczaj na określonych wskazaniach. Stąd też częściej mianem „techniki prawodawczej" określa się zbiór takich wskazań skierowanych do podmiotów przygotowujących akty normatywne.


2. SYSTEMATYKA DYREKTYW TECHNIKI PRAWODAWCZEJ

Dyrektywy techniki prawodawczej można klasyfikować według różnych
kryteriów. Można tez spotkać bardziej rozbudowane systematyzacje dyrektyw techniki
prawodawczej. W jednej z nich wyróżniono aż pięć grup tego rodzaju dyrek­tyw.

Pierwsza grupa to dyrektywy języka aktu normatywnego, które mówią^ ze:

  1. Tych samych terminów należy używać zawsze w tym samym znaczeniu;

  2. Należy unikać używania terminów wieloznacznych;

  3. Tekst aktu normatywnego powinien odpowiadać zasadom poprawności
    językowej;

  4. Terminologia aktu powinna uwzględniać terminologię aktów już obowiązujących.

Druga grupę stanowią dyrektywy oparte na założeniu, ze regulacja prawna powinna być w zasadzie jednolita i wyczerpująca, to znaczy, ze:

  1. Akt normatywny powinien regulować cały zakres stosunków społecznych
    w sposób możliwie kompletny;

  2. W akcie normatywnym należy unikać wyjątków;

  3. Sprawy o drugorzędnym charakterze nie powinny przesłaniać zasadniczych
    konstrukcji i regulacji;

  4. Akt normatywny nie powinien regulować stosunków rożnego typu, ani tez
    zmieniać i uchylać przepisów regulujących sprawy nienależące do jego za-
    kresu.

Trzecia grupa dyrektyw dotyczy systematyki wewnętrznej i zewnętrznej aktu normatywnego. Systematyka wewnętrzna powinna opierać się. Na poprawnym podziale przepisów prawnych (np. na przepisy ogólne, przepisy szczegółowe, przepisy końcowe itd.), natomiast systematyka zewnętrzna powinna polegać na trafnym oddzieleniu przepisów danego aktu normatywnego od przepisów innych aktów.

Czwarta grupa to dyrektywy techniki prawodawczej odnoszące się do adresata aktu normatywnego nakazujące, aby sformułowanie aktu:

  1. Pozwalało adresatowi znaleźć w akcie wskazówkę, jak powinien (lub może) postąpić w określonej sytuacji;

  2. Pozwalało rozstrzygnąć wszelkie nasuwające się wątpliwości;

  3. Było w optymalnym stopniu zrozumiale dla jego adresatów.

Piątą grupę stanowią. Dyrektywy formy regulacji, sprowadzające się do zalecenia, aby tekst aktu normatywnego był możliwie zwięzły. Niektórym dyrektywom techniki prawodawczej nadaje się. Niekiedy formę obowiązujących norm prawnych.


3. SPOSOBY TWORZENIA PRAWA

  1. przekształcenie zwyczajów (obyczajów) w prawo - (z prawem zwyczajowym mamy do czynienia, gdy w danej zbiorowości upowszechniło się przekonanie, iż istniejące dotychczas zwyczaje są na tyle dla niej istotne, że powinny być sankcjonowane przez organy władzy publicznej,

  2. kształtowanie prawa na podstawie opinii uczonych jurystów - ten typ prawa znany był cywilizacji rzymskiej, zgodnie ze szczególnymi przywilejami władzy, otrzymały moc wiążącą,

  3. precedensowe orzecznictwo sądowe (judge-made-law) - prawo precedensowe jest rozpowszechnione zwłaszcza w Anglii, Kanadzie, Australii, USA, - tworzenie prawa w drodze precedensowej orzeczeń sądowych zapewnia dostosowanie norm do potrzeb,

  4. stanowienie prawa - prawo stanowione wyparło prawo zwyczajowe, stanowieniem prawa jest aktem świadomym i celowym, jest to sformalizowany akt władzy publicznej (polega to na):

Charakter prospektywny - oznacza to iż zwrócone są ku przyszłości, normują sytuację,

Konstytutywność - wyraża się w tym, że wraz z aktem stanowienia, na mocy decyzji kompetentnego organu władzy publicznej, wprowadzone są do systemu prawa lub usuwane zeń normy prawne.

  1. zawieranie umów o charakterze prawotwórczym, - umowa jest aktem dwustronnym, prawo powstające w wyniku zawarcia umowy jest w istocie prawem stanowionym, w drodze porozumienia i układu zawartego pomiędzy zainteresowanymi podmiotami,

  1. CECHY SYSTEMU ŹRÓDEŁ PRAWA

Cechy systemu źródeł prawa:

5. MODEL RACJONALNEGO TWORZENIA PRAWA

Według Jerzego Wróblewskiego, model racjonalnego tworzenia prawa dzieli proces prawotwórczy na pięć następujących etapów:

1. precyzyjne wyznaczenie stanu (celu), który zamierza się osiągnąć za pomocą regulacji prawnej,

2. określenie prawidłowości wiążących wytyczony cel ze zjawiskami, które mogą być użyte jako środki dla jego osiągnięcia,

3. wyodrębnienie grupy środków mogących być prawnymi środkami realizacji wyznaczonego celu,

4. wybór z tej grupy określonego środka prawnego,

5. ustanowienie stosownych przepisów.

To jest tylko model tworzenia prawa, bardzo prosty, bo nie zakłada że na każdym etapie tego działania racjonalny prawodawca musi charakteryzować sie posiadaniem szeregu informacji. Organy stosujące prawo muszą mieć niesprzeczną wiedzą, bez luk, doswiadczenie życiowe. Ta sama formuła w odniesieniu do prawodawcy

6. ZASADY PRAWIDŁOWEJ LEGISLACJI W ORZECZNICTWIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO

Zasada prawidłowej legislacji obejmuje zasady szczegółowe:

1/ ochrony praw nabytych;

2/ poszanowania interesów w toku;

3/ umieszczania przepisów przejściowych;

4/ niedziałania prawa wstecz;

5/ odpowiedniego vacatio legis;

6/ zakazu zmiany przepisów prawa podatkowego w trakcie trwania roku podatkowego;

7/ określoności przepisów prawa.

Zasada ochrony praw nabytych

1/ zakaz arbitralnego znoszenia lub ograniczania praw podmiotowych;

2/ dotyczy praw podmiotowych już istniejących lub ekspektatyw tych praw;

3/ nie ma charakteru absolutnego - prawodawca może zmienić przepisy prawa określające sytuację prawną określonych grup adresatów;

4/ chroni wyłącznie oczekiwania usprawiedliwione i racjonalne;

5/ nie obejmuje ochroną praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie oraz tych, które nie mają oparcia w porządku konstytucyjnym obowiązującym w momencie orzekania ( SK 30/04 z 10 IV 2006 r.)

6/ nie tworzy samoistnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, przesłanka oceny naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, skierowana do ustawodawcy, nakaz odpowiedniego kształtowania prawa (SK 20/04, z 12 XII 2005 r., OTK ZU 2005, seria A, nr 11, poz. 133)

7/ przedmiot ochrony prawa rzeczywiście nabyte (lub maksymalnie ukształtowane

ekspektatywy) in abstracto lub in concreto, nie są chronione stworzone w ustawie możliwości

przyznania określonych praw, których faktyczne przyznanie jest uzależnione od spełnienia

dodatkowych warunków (K 6/04, z 17 X 2005 r., OTK ZU 2005, seria A, nr 9), ustawa

nowelizująca nie może jednak wprowadzać z mocą wsteczną dodatkowego warunku nabycia

prawa podmiotowego ( K. 19/02, z 30 III 2005, OTK ZU seria A, nr 3, poz. 28)

8/ tylko przed rzeczywistą stratą, a nie utraconym zyskiem

Zasada poszanowania interesów w toku

- interesy w toku to przedsięwzięcia gospodarcze i finansowe, które rozpoczęte zostały pod

„rządami” dotychczas obowiązujących przepisów prawa i nie zostały zakończone w chwili

zmiany tych przepisów;

- ochrona interesów w toku ma charakter kategoryczny, gdy ustawodawca:

1/wyznaczył ramy czasowe, w których jednostka może zrealizować określone

przedsięwzięcia;

2/ przedsięwzięcie jest rozłożone na określone czasowo etapy;

3/ przedsięwzięcie zostało już faktycznie rozpoczęte.

Zasada umieszczania przepisów przejściowych

Nakaz umieszczania przepisów przejściowych: ZTP § 30. 1. W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod

działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych.

2. W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności:

1) sposób zakończenia postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania

dotychczasowych przepisów i niezakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność

dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i

terminy przekazania im spraw;

2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe

przepisy;

3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania

uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w

czasie obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się

zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić albo też

gdy chce się uznać dokonane czynności za bezskuteczne;

4) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o

których mowa w pkt 3;

5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie

dotychczasowych przepisów upoważniających.

Zasada niedziałania prawa wstecz;

„zasada niedziałania praw wstecz oznacza nie tylko zakaz stanowienia norm prawnych, które nakazywałyby stosować nowo ustanowione normy prawo do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie i z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków prawnych (zasada lex retro non agit we właściwym tego słowa znaczeniu), lecz także jako zakaz stanowienia intertemporalnych reguł, które mają określić treść stosunków prawnych powstałych pod rządami dawnych norm, a trwających w okresie wejścia w życie nowo ustanowionych norm prawnych, jeżeli reguły te wywołują ujemne następstwa dla bezpieczeństwa prawnego i poszanowania praw nabytych.”

Zasada odpowiedniego vacatio legis;

1/ konkretyzacja przepisy ustawy z dnia 20 VII 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

2/ początek biegu okresu vacatio legis;

3/ odpowiedniość okresu dostosowawczego;

4/ „ważny interes publiczny” jako przesłanka skrócenia lub pominięcia vacatio legis.

Zasada prawidłowej legislacji: system ściśle ze sobą powiązanych dyrektyw adresowanych do prawodawcy, wskazujących, w jaki sposób należy dokonywać zmian prawa w państwie prawnym.

1/ funkcja zasady (zasad): zagwarantowanie bezpieczeństwa prawnego obywateli; zakaz

stanowienia przepisów prawa, które pozostawiają organom państwowym zbyt dużą swobodę oraz umożliwiają dowolność rozstrzygnięć. Tego rodzaju wada legislacyjna może przesłankę stwierdzenia niekonstytucyjności dotkniętych nią przepisów. (SK 51/05 z 23 V 2006 r., OTK

ZU 2006, seria A, nr 5, poz. 58).

2/ zasady te, stanowią podstawę do oceny, czy sformułowane ostatecznie przepisy prawne w prawidłowy sposób wyrażają wysławianą normę prawną oraz czy nadają się do realizacji zakładanego celu.

3/ definicje legalne:

Należy przypomnieć, że naruszeniem art. 2 Konstytucji jest stanowienie przepisów niejasnych, wieloznacznych, które nie pozwalają obywatelowi na przewidzenie konsekwencji prawnych jego zachowań

Zasada zakazu zmiany przepisów prawa podatkowego w trakcie trwania roku podatkowego;

Zasada określoności przepisów prawa:

1/ poprawność, jasność, precyzyjność przepisów prawa - przewidywalność skutków jego zastosowania;

2/ poprawność - warstwa językowa i struktura logiczna;

3/ jasność - klarowność i zrozumiałość dla adresatów;

4/ precyzyjność - obowiązki adresatów mają być sformułowane na tyle konkretnie, by ich treść była oczywista;

5/ zagrożenia przewidywalności prawa występują, gdy:

- przesłanki zwrotu niedookreślonego są determinowane elementami subiektywnymi;

- zwrotom takim nie nadaje się brzmienia, które gwarantowałoby jednolitość linii orzeczniczej;

- ustalenie znaczenia pojęć nieostrych powierza się organom stosującym te przepisy, zwłaszcza, gdy są to organy administracji publicznej, czyni to z nich faktycznie organy prawotwórcze (K 4/03 z 11 V 2004 r., OTK ZU 2004, seria A, nr 5, poz. 41).

6/ dopuszczalność stosowania zwrotów pozaprawnych, nieostrych i ocennych;

7/ jedynie niedookreśloność kwalifikowana skutkuje niekonstytucyjnością przepisu

(dowolność albo brak możliwości poprawnej logicznie i funkcjonalnie oraz spójnej systemowo interpretacji).

8/ naruszenie zasady określoności w ustawowej regulacji ingerowania państwa w sferę konstytucyjnych wolności i praw jednostki może stanowić samoistną przesłankę stwierdzenia niezgodności tej regulacji zarówno z art. 2 (zasada państwa prawnego i zasady pochodne), jaki i art. 31 ust. 3 konstytucji (wymóg poprawnej drogi ustawowej)

7. TYPOWE ŚRODKI TECHNIKI PRAWODAWCZEJ

Jeżeli norma ma być adresowana do każdej osoby fizycznej, adresata tej normy wskazuje się wyrazem "kto". Jeżeli norma ma znajdować zastosowanie we wszystkich okolicznościach, w przepisie prawnym nie określa się okoliczności jej zastosowania. Jeżeli norma ma znajdować zastosowanie tylko w określonych okolicznościach, okoliczności te jednoznacznie i wyczerpująco wskazuje się w przepisie prawnym przez rodzajowe ich określenie. Jeżeli w ustawie lub innym akcie normatywnym ustalono znaczenie danego określenia w drodze definicji, w obrębie tego aktu nie wolno posługiwać się tym określeniem w innym znaczeniu. Definicję zakresową (wyliczającą elementy składowe zakresu) formułuje się w jednym przepisie prawnym i obejmuje się nią cały zakres definiowanego pojęcia. Jeżeli wyliczenie wszystkich elementów zakresu definiowanego pojęcia w jednym przepisie prawnym nie jest możliwe, w definicji wyraźnie zaznacza się, że tekst tej samej lub innej ustawy zawiera nadto elementy uzupełniające tę definicję, w szczególności przez użycie zwrotu: "...i inne wskazane w przepisach.” Dla oznaczenia określenia złożonego, składającego się z więcej niż jednego wyrazu, które wielokrotnie powtarza się w tekście aktu normatywnego, można wprowadzić jego skrót.

Nie odsyła się do przepisów, które już zawierają odesłania.

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej - skrótem "Dz. U.";

"Monitor Polski" - skrótem "M.P."; "Monitor Polski B" - skrótem "M.P. B"; Monitor Sądowy i Gospodarczy - skrótem "M.S.

8. REKONSTRUKCJA NORM PRAWNYCH Z PRZEPISÓW PRAWA

    1. Rekonstrukcja normy sankcjonowanej.

Struktura normy sankcjonowanej: H + D

  1. naleŜy znaleźć przepis prawa materialnego (przepis podstawowy) - Przepis prawa materialnego powinien moŜliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować.

  2. następnie naleŜy odszukać przepis modyfikujący, który moŜe być umieszczony w przepisach szczegółowych.

Przepis modyfikujący moŜe być umieszczony takŜe w przepisach ogólnych danej ustawy.

II. Po zrekonstruowaniu normy sankcjonowanej naleŜy zrekonstruować normę

sankcjonującą.

Struktura normy sankcjonującej: H + D


9. BUDOWA AKTU NORMATYWNEGO, RODZAJE PRZEPISÓW PRAWA

10. ETAP PRZEDWSTĘPNY TWORZENIA PROJEKTU USTAWY

Paragraf 1 załącznika do rozporządzenia Prezesa RM w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” dzieli fazę przedwstępną (przed napisaniem projektu ustawy) na 2 etapy:

I. Podjęcie decyzji o przygotowaniu projektu ustawy poprzedza się:

1) wyznaczeniem i opisaniem stanu stosunków społecznych w dziedzinie wymagającej interwencji organów władzy publicznej oraz wskazaniem pożądanych kierunków ich zmiany;

2) ustaleniem potencjalnych, prawnych i innych niż prawne, środków oddziaływania umożliwiających osiągnięcie zamierzonych celów;

3) określeniem przewidywanych skutków społecznych, gospodarczych, organizacyjnych, prawnych i finansowych każdego z rozważanych rozwiązań;

4) zasięgnięciem opinii podmiotów zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy;

5) dokonaniem wyboru sposobu interwencji organów władzy publicznej.

II. W przypadku podjęcia decyzji o przygotowaniu projektu ustawy, należy:

1) zapoznać się z dotychczasowym stanem prawnym, w tym z obowiązującymi ustawami, umowami międzynarodowymi, którymi Rzeczpospolita Polska jest związana, prawodawstwem organizacji i organów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem, oraz prawem Unii Europejskiej, obowiązującym w regulowanej dziedzinie;

2) ustalić skutki dotychczasowych uregulowań prawnych obowiązujących w danej dziedzinie;

3) określić cele, jakie zamierza się osiągnąć przez wydanie nowej ustawy;

4) ustalić alternatywne rozwiązania prawne, które mogą skutecznie służyć osiągnięciu założonych celów;

5) sformułować prognozy podstawowych i ubocznych skutków rozważanych alternatywnych rozwiązań prawnych, w tym ich wpływ na system prawa;

6) określić skutki finansowe poszczególnych alternatywnych rozwiązań prawnych oraz ustalić źródła ich pokrycia;

7) dokonać wyboru optymalnego w danych warunkach rozwiązania prawnego.

11.BUDOWA USTAWY I KOLEJNOŚĆ UMIESZCZANIA PRZEPISÓW USTAWY

Budowa ustawy (§ 15 ZTP)

Ustawa zawiera:

  1)   tytuł;

  2)   przepisy merytoryczne;

  3)   przepisy o wejściu ustawy w życie.

2. Ustawa zawiera także przepisy przejściowe lub dostosowujące oraz przepisy uchylające, jeżeli reguluje dziedzinę spraw uprzednio unormowaną przez inną ustawę.

3. Ustawa może zawierać przepisy wprowadzające zmiany w innych ustawach (przepisy zmieniające) oraz przepisy o wygaśnięciu jej mocy obowiązującej.

§ 15. Poszczególne elementy ustawy zamieszcza się w następującej kolejności:

  1)   tytuł;

  2)   przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe;

  3)   przepisy zmieniające;

  4)   przepisy przejściowe i dostosowujące;

  5)   przepisy uchylające, przepisy o wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy (przepisy końcowe).

Kolejność przepisów w ustawie:

[Nie wszystkie grupy przepisów muszą być zawarte w każdym akcie]

1. Przepisy merytoryczne (przepisy prawa materialnego) - ogólne i szczegółowe,

2. Przepisy ustrojowe (jeżeli dana ustawa dotyczy organizacji jakiegoś organu państwa, to

kolejność będzie odwrotna: najpierw będą przepisy ustrojowe, potem

merytoryczne),

3. Przepisy proceduralne (przepisy określające sposób postępowania przed organami),

4. (wyjątkowo) Przepisy karne - tylko wówczas gdy:

- dany przepis nie jest określony jako zabroniony w Kodeksie Karnym, Kodeksie Karnym

Skarbowym lub w Kodeksie Wykroczeń i

- jest bezpośrednio związany z treścią danej ustawy,

5. Przepisy nowelizujące,

6. Przepisy przejściowe - mogą być, ale nie muszą,

7. Przepisy dostosowujące - mogą być, ale nie muszą,

8. Przepisy końcowe (muszą być): derogacyjne (uchylające), przepis o wejściu w życie danego

aktu i (wyjątkowo) przepis o dacie utraty mocy obowiązującej aktu.

W/w kolejność nie jest przypadkowa; taka kolejność jest kolejnością pożądaną, właściwą

Podporządkowanie przepisów ze względu na treść:

 przepisy MERYTORYCZNE: ogólne i szczegółowe - przepisy I stopnia;

 przepisy ZMIENIAJĄCE - przepisy II stopnia;

 przepisy PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE - przepisy II stopnia;

 przepisy KOŃCOWE


12.OZNACZANIE I SYSTEMATYZACJA PRZEPISÓW USTAWY

Przepis prawny to zdanie w sensie gramatycznym, stanowiące jednostkę redakcyjną tekstu prawnego. Przepisy oznaczane są za pomocą różnych symboli, jako:- artykuły,- paragrafy, - ustępy,- punkty,- litery

W przypadku ustaw podstawową jednostką redakcyjną jest artykuł, który z kolei dzieli się na ustępy. Wyjątkowo w przypadku kodeksów artykuł dzieli się nie na ustępy lecz na paragrafy.

Niższymi jednostkami redakcyjnymi są punkty oraz litery, nie stanowią one jednak odrębnych przepisów, gdyż nie są zdaniami w sensie gramatycznym.

Niekiedy występuje tzw. tiret (po łacinie kreska), który także nie stanowi odrębnego przepisu.

W aktach normatywnych niższego rzędu podstawową jednostkę stanowią paragrafy, rozpadające się na ustępy, a następnie punkty i litery.

W ustawach podstawową jednostką systematyzacyjną są rozdziały. W kodeksach i w ustawach szczególnie obszernych wprowadza się jako coraz większe jednostki systematyczne działy, tytuły, księgi i części, a niekiedy także jednostki mniejsze od rozdziału czyli odziały.

Jednostki systematyczne niższego rzędu tworzy się wówczas gdy dana jednostka wyższego rzędu rozpada się na co najmniej dwie jednostki niższego rzędu.

§ 54. Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł.

§ 55. 1. Każdą samodzielną myśl ujmuje się w odrębny artykuł.

2. Artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy.

3. Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. W ustawie określanej jako "kodeks" ustępy oznacza się paragrafami (§).

4. Podział artykułu na ustępy wprowadza się także w przypadku, gdy między zdaniami wyrażającymi samodzielne myśli występują powiązania treściowe, ale treść żadnego z nich nie jest na tyle istotna, aby wydzielić ją w odrębny artykuł.

§ 56. 1. W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: wprowadzenie do wyliczenia oraz punkty. Wyliczenie może kończyć się częścią wspólną, odnoszącą się do wszystkich punktów.

2. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowadzając litery.

3. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret.

§ 57. 1. Artykuł oznacza się skrótem "art." i cyfrą arabską z kropką, z zachowaniem ciągłości numeracji artykułów w obrębie całej ustawy, a przy powoływaniu - skrótem "art." bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez kropki; w ustawie wprowadzającej ustawę określaną jako "kodeks" numer artykułu można oznaczyć cyfrą rzymską.

2. Ustęp oznacza się cyfrą arabską z kropką bez nawiasu, z zachowaniem ciągłości numeracji w obrębie danego artykułu, a przy powoływaniu - skrótem "ust." bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez kropki.

3. Punkt oznacza się cyfrą arabską z nawiasem z prawej strony, z zachowaniem ciągłości numeracji w obrębie danego artykułu albo ustępu, a przy powoływaniu - skrótem "pkt" bez względu na liczbę i przypadek oraz cyfrą arabską bez nawiasu. Każdy punkt kończy się średnikiem, a ostatni kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich punktów. W takim przypadku kropkę stawia się po części wspólnej.

4. Wyliczenie w obrębie punktów (tzw. litery) oznacza się małymi literami alfabetu łacińskiego, z wyłączeniem liter właściwych tylko językowi polskiemu (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ż, ź), z nawiasem z prawej strony, z zachowaniem ciągłości alfabetycznej w obrębie punktu, a przy powoływaniu - skrótem "lit." bez względu na liczbę i przypadek oraz literą alfabetu łacińskiego bez nawiasu. Każdą literę kończy się przecinkiem, a ostatnią średnikiem albo kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich liter. W takim przypadku średnik albo kropkę stawia się po części wspólnej.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, gdy zabraknie liter, stosuje się oznaczenie najpierw dwuliterowe, a następnie wieloliterowe, dopisując do ostatniej litery alfabetu łacińskiego najpierw pierwszą, a następnie kolejne litery tego alfabetu [a), b)..... z), za), zb) ..... zz), zza), zzb) .....].

6. Każde tiret kończy się przecinkiem, a ostatnie przecinkiem, średnikiem albo kropką, chyba że wyliczenie kończy się częścią wspólną odnoszącą się do wszystkich tiret. W takim przypadku przecinek, średnik albo kropkę stawia się po części wspólnej. Przy powoływaniu tiret oznacza się wyrazem "tiret" i wyrażonym słownie numerem porządkowym tego tiret.

§ 58. 1. Każdą jednostkę redakcyjną zapisuje się od nowego wiersza i poprzedza jej oznaczeniem umieszczonym w tym samym wierszu.

2. Artykuły i ustępy rozpoczyna się od akapitu.

3. Punkty, litery i tiret rozpoczyna się na wysokości początku wprowadzenia do wyliczenia.

§ 59. 1. Przepisy artykułu podzielonego na ustępy, punkty, litery i tiret powołuje się w następującej kolejności: "art. ... ust. ... pkt ... lit. ... tiret...", bez przecinków po kolejnych jednostkach redakcyjnych.

2. W przypadku gdy jednostka redakcyjna składa się z kilku zdań, a zamierza się powołać tylko jedno z nich, wyraża się to zwrotem: "art. ... ust. ... zdanie (numer porządkowy zdania)".

§ 60. 1. W celu systematyzacji przepisów ustawy artykuły można grupować w jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia.

2. Artykuły grupuje się w rozdziały, rozdziały grupuje się w działy, a działy łączy się w tytuły.

3. W ustawie określanej jako "kodeks" tytuły można grupować w księgi, a księgi łączyć w części. W ustawie takiej wyjątkowo można wprowadzić dodatkowo oddziały jako jednostki systematyzacyjne niższego stopnia niż rozdział.

§ 61. Jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia stosuje się tylko w przypadku, gdy co najmniej w stosunku do jednej z nich zastosowano uprzednio odpowiednie jednostki systematyzacyjne niższego stopnia.

§ 62. 1. Rozdziały (oddziały) numeruje się cyframi arabskimi, a jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia - cyframi rzymskimi.

  1. Nazwa jednostki systematyzacyjnej wyższego stopnia składa się z wyrazu "część", "księga", "tytuł", "dział", "rozdział" "oddział" z odpowiednią cyfrą porządkową oraz ze zwięzłego określenia treści lub zakresu regulowanych spraw, rozpoczętego wielką literą, zapisanego od nowego wiersza.

W ustawie podstawową jednostką redakcyjną jest artykuł. Ten charakter uświadamia, iż artykuł numerowany jest w sposób ciągły, niepowtarzalny, tzn. numeracja nie powtarza się. Artykuł to jednostka redakcyjna, która obejmuje minimum jedne zdanie w sensie gramatycznym. Jest wielozdaniowy to w jego ramach można wyróżnić jednostki redakcyjne niższego stopnia, tj. ustępy - musi być ich co najmniej dwa. Oznaczone są liczbą i kropką. Są też zdaniami w sensie gramatycznym.

Ustępy w kodeksach oznaczamy paragrafami. Oprócz jednostek redakcyjnych są też jednostki techniczne - punkty, litery, tirety. Służą one do oznaczania jednostek redakcyjnych będących najczęściej elementami wyliczeń. Punkty są najczęściej fragmentami zdań, Punkty powinny być oddzielone od siebie średnikami. Mogą się kończyć pewnym dopełnieniem wyliczenia. Jeżeli w ramach poszczególnego punktu ma być szczegółowe wyliczenie to stosuje się litery, a jeżeli wyliczenia są bardziej szczegółowe to stosuje się tirety. Poszczególne litery powinny być oddzielone przecinkami, a ostatni powinien być zakończony średnikiem. Aby wprowadzić punkt nie musi być ustępu.

Jednostki systematyzacyjne służą temu aby wydzielać i w konsekwencji wyróżniać w obrębie tekstu prawnego jego fragmenty grupując przepisy różnego rodzaju albo o określonej tematyce. Najczęściej stosowaną jednostką systematyzacyjną jest rozdział. Rozdziały oznacza się liczbą arabską i tytułuje się je. Artykułów się nie tytułuje. Jednostki systematyzacyjne wyższego stopnia oznacza się cyframi rzymskimi, np. dział. Stosuje się je gdy w stosunku do nich ustanowiono jednostki redakcyjne niższego stopnia.

13.UKŁAD I POSTANOWIENIA PRZEPISÓW MERYTORYCZNYCH

Przepisy merytoryczne

Przepisy merytoryczne: § 20. 1. W przepisach merytorycznych można wydzielić przepisy ogólne i przepisy szczegółowe.


14. ZAWARTOŚĆ PRZEPISÓW MERYTORYCZNYCH OGÓLNYCH

Przepisy merytoryczne:

I. Przepisy merytoryczne ogólne - mówi o nich paragraf 20 ZTP; wyodrębnia się je zarówno pod względem formalnym (rozdział/dział nazywa się „Przepisy ogólne”) jak i materialnym (należy je zredagować w określony sposób i mają one określoną treść).

[Miejsce położenia przepisów ogólnych w systematyce wewnętrznej aktu normatywnego wyznacza zakres ich stosowania. Jeżeli przepisy ogólne w danej ustawie są wyodrębnione w części ogólnej, np. Księga Pierwsza Kodeksu Cywilnego, to wówczas mają one zastosowanie do całej ustawy. Jeżeli natomiast przepisy ogólne są zawarte na początku działu/rozdziału, to mają zastosowanie tylko do tego rozdziału/działu, np. przepisy ogólne w dziale dotyczącym umowy sprzedaży będą dotyczyć tylko umowy sprzedaży.]

Przepisy ogólne określają zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy. Zakres przedmiotowy i podmiotowy powinien być wskazany w sposób wyczerpujący.

Zakres przedmiotowy - jest to określenie materii stosunków społecznych, która jest uregulowana przepisami danej ustawy.

Postać słowna:

„Ustawa określa/normuje/reguluje”; (rzadziej) „Przepisy ustawy stosuje się do...”

Po takim artykule następuje uszczegółowienie przedmiotu ustawy wskazanego w tytule. Wskazanie przedmiotu (materii) może mieć charakter pozytywny (czego dotyczy) i negatywny (wyłączenia treści). Pozytywne wskazanie treści może być bezwarunkowe (bez zastrzeżeń) i warunkowe (z zastrzeżeniami treści, np. sformułowania „o ile przepisy nie stanowią inaczej”).

Zakres podmiotowy - chodzi tu o wskazania adresata; istotny jest sposób określenia adresata, może być on wskazany pośrednio lub bezpośrednio (rzadziej). Wskazanie pośrednie następuje przy okazji określania sposobu zachowań innych adresatów. Wskazanie adresata może nastąpić w sposób abstrakcyjny lub konkretny (podanie nazwy organu). Wskazanie adresata może być warunkowe (wyłączenia, np. „ustawy nie stosuje się do…”; mogą być również rozszerzenia, np. „stosuje się również do…” ) lub bezwarunkowe.

W przepisach ogólnych mogą znajdować się także:

  1. wyjaśnienia skrótów używanych w ustawie lub definicje legalne (przy czym nie należy powtarzać definicji, które już istnieją w jakiejś ustawie, zwłaszcza jeżeli jest to definicja zawarta w jakimś kodeksie),

  2. odesłania do innych ustaw i umów międzynarodowych, jeżeli uzupełniają one lub modyfikują treść danej ustawy. Niedopuszczalne są odesłania kaskadowe (wielostopniowe).



15. ZAWARTOŚĆ PRZEPISÓW MERYTORYCZNYCH SZCZEGÓŁOWYCH


Przepisy merytoryczne szczegółowe - paragrafy 25, 26 i 27 ZTP; treść tych paragrafów jest konsekwencją konstytucyjnej zasady określoności przepisów prawa.

Paragraf 25 mówi o treści merytorycznego przepisu podstawowego (zrębowego). Treść powinna być wskazana bezpośrednio i wyraźnie, tzn. przepis taki powinien dokładnie wskazywać: kto, w jakich okolicznościach i jakie zachowanie jest nakazywane lub zakazywane.

W przepisie można pominąć określenie adresata o ile:

  1. jest on wskazany w przepisach ogólnych danej ustawy lub,

  2. w przepisach innej ustawy albo,

  3. krąg adresatów jest oczywisty.

Po takim przepisie podstawowym następuje (dwie reguły):

  1. wspólny element treści dla pewnej grupy przepisów szczegółowych należy wyodrębnić oddzielny przepis i umieścić go w przepisach ogólnych lub bezpośrednio przed dana grupą przepisów,

  2. przepisy modyfikujące treść przepisów podstawowych należy umieszczać bezpośrednio po nich.

Przepisy szczegółowe to przepisy, które zawierają elementy normy prawnej. Przepisy szczegółowe, dzieli się względem ich treści; te przepisy, które dotyczą danego zakresu treści często wyodrębnia się jako rozdział i nazywa się w określony sposób.


16. UKŁAD I POSTANOWIENIA PRZEPISÓW PRZEJŚCIOWYCH


Przepisy przejściowe regulują wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych. Przepisy przejściowe służą rozwiązywaniu problemu zmian w systemie prawnym, który polega na znajdowaniu kompromisu między koniecznością dokonywania zmiany ze wszystkimi z wynikającymi z tego konsekwencjami a poszanowaniem autonomii woli tych podmiotów, które podjęły decyzję o oparciu o dotąd obowiązujące normy prawne, licząc na to, że prawo nie zostanie samowolnie zmienione bez jakiegoś ważnego powodu i bez podania tego powodu do wiadomości publicznej.

W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności:

1) sposób zakończenia postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów i niezakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i terminy przekazania im spraw;

2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe przepisy;

3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić albo też, gdy chce się uznać dokonane czynności za bezskuteczne;

4) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o których mowa w pkt 3;

5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających.

§ 31. 1. Jeżeli w stosunku do spraw, o których mowa w § 30 ust. 2 pkt 1-3, zamierza się zachować czasowo w mocy przepisy dotychczasowej ustawy, zaznacza się to wyraźnie w nowej ustawie, nadając przepisowi przejściowemu brzmienie: "W sprawach..... Stosuje się art.... ustawy..... (Tytuł dotychczasowej ustawy)".

2. W przepisach przejściowych, z wyłączeniem postanowień dotyczących przepisów karnych, można wskazać również termin, do którego będą obowiązywać, zachowane czasowo w mocy, przepisy dotychczasowej ustawy, co wyraża się zwrotem: "nie dłużej niż do dnia.....”.

Przepisy przejściowe - ich celem jest pełniejsze umiejscowienie danego przepisu w całokształcie innych przepisów, czy też w świetle innych norm postępowania.


17. SPOSOBY ROZSTRZYGANIA PRZEPISÓW INTERTEMPORALNYCH

  1. przewidywanie w nowym akcie normatywnym odpowiednio długiego vacatio legis

  2. wyznaczenie dostatecznie długiego okresu obowiązywania przepisów przejściowych

  3. stworzenie zainteresowanym możliwości wyboru, czy ich sprawy mają być rozstrzygane na podstawie norm uchylanych czy norm zawartych w nowym kacie normatywnym

Modelowo wyróżnia się 3 sposoby rozstrzygnięcia kwestii intertemporalnych:

  1. Model przedłużonego działania przepisów dotychczasowych (opóźnione działania nowego prawa) - model ten polega na tym, że do czasu wygaśnięcia stosunków prawnych powstałych w okresie obowiązywania dawnego prawa, ustania następstw, zdarzeń, które miały miejsce pod rządami dawnego prawa, zakończenia sprawa w toku - będą miały zastosowanie do tych stosunków, spraw czy zdarzeń przepisy dotychczasowe. Wadą tego modelu jest to, że takie rozwiązanie jest konserwatywne i utrudnia przejrzystość prawa. Niekiedy może wcale nie być korzystne dla zainteresowanych. Zaletą tego modelu jest to, że ustawodawca jest lojalny wobec obywatela.

  2. Model bezpośredniego działania nowego prawa (tzw. Retrospektywne działania prawa). Rozwiązanie to polega na tym, że od chwili wejścia w życie nowych przepisów należy je stosować do wszelkich stosunków prawnych, zdarzeń oraz i ich skutków oraz postępowań - zarówno tych które dopiero powstały, jak i tych które powstały czy istniały przed zamianą prawa i trwają po tej zmianie. Rozwiązanie to jest proste legislacyjnie, ale zaskakujące i bywa nielojalne wobec zainteresowanych.

  3. Model wyboru prawa właściwego przez zainteresowanych. Rozwiązanie takie jest lojalne i korzystne dla obywateli, ale może spowodować niejasność prawa. Przy przyjęciu tego modelu ustawodawca musi przewidzieć rozwiązania, które wchodziłyby w grę, gdyby obywatele nie wybrali właściwego prawa.


18. UKŁAD I POSTANOWIENIA PRZEPISÓW DOSTOSOWUJĄCYCH

Przepisy dostosowujące - określają jak organy stosujące prawo winny realizować nowy akt prawodawczy do konkretnych regulowanych nim sytuacji.

Przepisy dostosowujące [§ 35]



19. UKŁAD I POSTANOWIENIA PRZEPISÓW KOŃCOWYCH

Na przepisy końcowe składają się przepisy uchylające, przepisy o wejściu w życie, a w razie potrzeby przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy przepisy koncowe zamieszcza sie. W wymienionej kolejności, po przepisach przejściowych. Stale miejsce przypisane przepisom końcowym, ułatwia posługiwanie się tekstami prawnymi, których użytkownicy z łatwością. Mogą odnaleźć ta kategorie przepisów.

Jeśli przeprowadza się systematyzacje ustawy, przepisy końcowe zamieszcza się w odrębnej jednostce systematyzacyjnej pod nazwą, Przepisy końcowe”. A gdy przepisy przejściowej dostosowujące nie są liczne można je zamieścić wraz z przepisami końcowymi pod wspólna nazwa., Przepisy przejściowe i końcowe". Jeżeli ustawa zawiera jeden przepis zmieniający zamieszcza się go w jednostce systematyzacyjnej wraz przepisami przejściowymi, dostosowującymi oraz końcowymi pod wspólna. Nazwą:, Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe".

Przepisy końcowe.

Przepisy końcowe (podobnie jak przepisy przejściowe) są przepisami drugiego stopnia. Nie zawierają one takiej samej treści jak przepisy merytoryczne czy porządkowe; nie ma tu reguły określenia powinnego zachowania, przedmiotem treści przepisów końcowych są inne przepisy.

Miejsce umieszczenia tych przepisów wskazuje sama ich nazwa (są zawsze na końcu aktu), przy czym nie zawsze będzie wyodrębniony rozdział pt. „Przepisy końcowe”. Zależy to od tego ile takich przepisów końcowych będzie (ile rodzajów). Jeżeli będzie tylko jeden z nich, tzn. przepis określający datę wejścia w życie danego aktu, to nie będzie on wyodrębniony jako rozdział; ewentualnie może się wówczas pojawić rozdział o nazwie „Przepisy dostosowujące i końcowe” lub „ Przepisy przejściowe i końcowe”.

Zawartość przepisów końcowych (rodzaje przepisów końcowych):

przepisy uchylające (określane jako klauzule derogacyjne),

przepis określający datę wejścia w życie; (wyjątkowo) przepis określający datę utraty mocy obowiązującej,

W przepisach końcowych nie należy umieszczać przepisów innego rodzaju.

§ 38. 1. Przepisy końcowe zamieszcza się w następującej kolejności:

  1)   przepisy uchylające;

  2)   przepisy o wejściu ustawy w życie;

  3)   w razie potrzeby - przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy.


20. PRZEPISY UCHYLAJĄCE. SPOSOBY UCHYLENIA MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ AKTU NORMATYWNEGO
Przepisy uchylające [§ 39; § 40]

W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa uchyla; nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy ani jej przepisów przez odmienne uregulowanie danej sprawy w nowej ustawie. Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące wymienienie przepisów ustaw dotychczas obowiązujących w danej dziedzinie napotyka znaczne trudności, można wyjątkowo w przepisie uchylającym posłużyć się zwrotem: "Tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc .....". W przypadku innym przepisowi uchylającemu nie nadaje się ogólnikowej treści, a w szczególności nie używa się zwrotu: "Tracą moc dotychczasowe przepisy sprzeczne z niniejszą ustawą". . Przepisowi uchylającemu ustawę lub poszczególne jej przepisy nadaje się odpowiednio brzmienie: "Traci moc ustawa ..... (tytuł ustawy)" albo "W ustawie ..... (tytuł ustawy) uchyla się art. ...". Jeżeli uchyla się kilka ustaw, uchylane ustawy wymienia się w jednej jednostce redakcyjnej ustawy uchylającej, zamieszczając je w punktach, w kolejności, w jakiej uchylane ustawy zostały uchwalone.

Czyli derogacyjne. Należą do grupy przepisów końcowych obok przepisów o wejściu w życie i przepisów o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy. Te trzy grupy przepisów zwane końcowymi umieszcza się na końcu ustawy, często w odrębnym rozdziale

Przepisy uchylające spełniają tę rolę, że przez nie uchylane są inne przepisy bądź całe akty prawne. Zwykle przepisy te wymieniają wyczerpującą akty lub przepisy uchylane poprzez użycie formuły „…uchyla się…”; traci moc..”; tracą moc..”.

Zasadą jest, że uchylone akty prawne lub przepisy powinny być wymienione wyraźnie i wyczerpująco. Wyjątkowo, jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę sprawa a wyczerpujące wymienienie przepisów dotychczas obowiązujących w tej dziedzinie, napotyka na znaczne trudności dopuszcza się uchylenie za pomocą przepisu o brzmieniu „… tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw unormowanych w ustawie, w szczególności…”.

Niedopuszczalne, choć niestety spotykane jest uchylenie za pomocą tzw. Ogólnej klauzuli derogacyjnej o brzmieniu „ tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy sprzeczne z niniejszą ustawą”.

Również niedopuszczalne, choć już w praktyce niespotykane, jest tzw. Uchylenie domyślne, które polega na wydaniu ustawy która dotyczy określonej dziedziny spraw, w sytuacji gdy sprawy te są normowane ustawą wcześniejszą, bez zawarcia w nowej ustawie jakiegokolwiek przepisu, który by mówił czy uchyla się ustawę dotychczasową i w jakim zakresie. Takie rozwiązanie bazuje na założeniu, że nowa regulacja z natury milcząco uchyla starą ustawę. Prowadzi to do bardzo poważnych nieporozumień.


21. PRZEPISY WPROWADZAJĄCE. SPOSOBY OKREŚLANIA DATY WEJŚCIA W ŻYCIE AKTU NORMATYWNEGO

Wejście w życie - nakaz stosowania odpowiedniego vacatio legis (jest to moment między nabyciem mocy a wejściem w życie).

Akty prawne:

- akty, zawierające normy prawne

- akty nie mające charakteru normatywnego, instrukcje, zarządzenia( nie zawiera norm prawnych).

Data wejścia w życie - ostatni artykuł aktu prawnego. Sposoby określenia wejścia w życie mogą być różne.

1. ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni

2. ustawa wchodzi w życie po upływie

3. wchodzi w życie z dniem.... konkretna data.

4. ustawa wchodzi w życie z pierwszym dniem miesiąca po...

5. datę wejścia w życie określa inna ustawa.

Jeżeli nie ma przepisu określającego datę wejścia w życie stosuje się zasadę subsydiarną, akt wchodzi w życie po 14 dniach.



22. TECHNIKA PRAWODAWCZA DOTYCZĄCA RETROAKTYWNEGO DZIAŁANIA PRAWA


Powszechnie przyjętą zasadą prawną jest zasada lex retro non agit - prawo nie działa wstecz. Wbrew powszechnie przyjętym poglądom zasada ta nie zakazuje czynów dokonanych w przeszłości - bo jest to niemożliwe. Treścią tej zasady jest to że zakazuje ona na przyszłość wiązać określone konsekwencje prawne, w szczególności sankcje z zachowaniami, zdarzeniami, czyli stanami rzeczy z przeszłości tj. przed wejściem w życie ustawy. Tzw. retroaktywne, czyli wsteczne działanie prawa polega właśnie na tym, że ustawa wiąże konsekwencje prawne ze stanami rzeczy z przeszłości. Generalnie przyjmuje się, że retroaktywne działanie prawa jest dopuszczalne jeżeli powoduje to korzystniejszą sytuację prawną obywateli. Zasada lex retro non agit sformułowana jest w polskim systemie prawnym w art. 2 Konstytucji RP (jako, że wymóg ten stawiany jest państwu prawnemu) oraz wyraźnie co do prawa karnego w art. 42 Konstytucji RP.

Dopuszcza się jednak wyjątki od tej zasady, ale tylko takie, które nie pogarszałyby sytuacji prawnej obywateli. Przepisy formułujące wyjątki od tej zasady mają postać:

  1. ustawa wchodzi w życie z dniem X i ma zastosowanie do zdarzeń, stanu rzeczy powstałych przed dniem X.

  2. przepisy takie umieszczone są w przepisach końcowych wśród przepisów o wejściu w życie.

 W przypadku tzw. ustaw epizodycznych, czyli takich których obowiązywanie wyznaczony jest na czas określony, w ramach przepisów końcowych występują także przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy. Przepisy te stwierdzają, że ustawa traci moc zajścia określonego zdarzenia, bądź z dniem wyznaczonym określoną data.


23. PRZEPISY UPOWAŻNIAJĄCE DO WPROWADZENIA AKTU NORMATYWNEGO

Najbardziej podstawowe wymagania, jakim powinny odpowiadać rozporządzenia określone zostały w art. 92 ust.1 Konstytucji RP. Przepis ten stanowi, że rozporządzenia wydawane są przez organy wskazane przez konstytucje, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Na gruncie ZTP warunki te konkretyzuje &63 ZTP, który wymaga określenia w przepisie upoważniającym następujących elementów:

  1. organu właściwego do wydania aktu normatywnego

  2. rodzaju aktu

  3. zakresu spraw przekazanych do uregulowania

  4. wytycznych dotyczących treści aktu

Organ właściwy do wydania rozporządzenia określa się pełną nazwą tego organu, zgodną z aktem o jego utworzeniu. Wytyczne dotyczące treści rozporządzenia są wskazówkami wyznaczającymi treść rozporządzenia lub sposób ukształtowania jego treści. W wytycznych można wskazać w szczególności:

    1. rozstrzygnięcia, których nie wolno przewidzieć w rozporządzeniu;

    2. granice, w jakich muszą zmieścić się rozstrzygnięcia rozporządzenia;

    3. wymagania, jakim mają odpowiadać rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu;

    4. cele, jakie mają zostać osiągnięte przez rozporządzenie;

    5. okoliczności, jakie należy uwzględnić, tworząc rozporządzenie.

      24.WARUNKI LEGALNOŚCI AKTU WYKONAWCZEGO

Podstawa prawna rozporządzenia jest elementem podkreślającym nierozerwalny związek aktu wykonawczego z ustawą, wskazującym na umocowanie rozporządzenia w odpowiednim upoważnieniu ustawowym. Pełni więc ona równocześnie funkcję informacyjną i legitymizującą.

Jako podstawę prawną rozporządzenia przytacza się ustawowy przepis upoważniający, na podstawie którego dane rozporządzenie zostało wydane. Podstawa prawna jest jedynym miejscem w rozporządzeniu gdzie przytacza się tytuł ustawy upoważniającej w raz z oznaczeniem dzienników urzędowych, w których została ona ogłoszona i jej zmiany.

Aby rozporządzenie wykonawcze obowiązywało, musi spełniać następujące wymagania:

1) musi być wydane przez organy wskazane w Konstytucji (a więc na podstawie upoważnienia prawnoustrojowego);

2) musi być wydane na podstawie i w celu wykonania szczegółowego upoważnienia ustawowego;

3) musi być wydane przez organy wyraźnie określone w upoważnieniu ustawowym;

4) musi regulować tylko i wyłącznie sprawy z zakresu spraw przekazanych w upoważnieniu do uregulowania;

5) musi regulować te sprawy zgodnie z wytycznymi ustawowymi zawartymi w upoważnieniu. Jeżeli rozporządzenie nie spełnia któregokolwiek z tych warunków, to jest aktem sprzecznym z Konstytucją i nie może być uznane za akt obowiązujący.

Akt wykonawczy musi spełniać omówione powyżej warunki nie tylko w chwili jego wydania i początku obowiązywania. Jeżeli spełniał je w momencie wydania, a później w wyniku zmiany stanu prawnego przestał je spełniać, to konsekwentnie należy uznać, że akt ten nie obowiązuje z początkiem obowiązywania zmienionego stanu prawnego.

25. FORMY I SPOSOBY NOWELIZACJI
Zmiana (nowelizacja) ustawy

§ 82. Zmiana (nowelizacja) ustawy polega na uchyleniu niektórych jej przepisów, zastąpieniu niektórych jej przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu do niej nowych przepisów.

§ 83. Przepisy ustawy zmienia się:

1) odrębną ustawą zmieniającą;

2) przepisem zmieniającym zamieszczonym w innej ustawie.

§ 84. Jeżeli zmiany wprowadzane w ustawie miałyby być liczne albo miałyby naruszać konstrukcję lub spójność ustawy albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracowuje się projekt nowej ustawy.

§ 85. 1. Przepisy ustawy zmienia się przepisem wyraźnie wskazującym dokonywane zmiany.

2. Pierwszemu artykułowi ustawy zmieniającej albo przepisowi zmieniającemu zamieszczanemu w innej ustawie nadaje się brzmienie: "W ustawie ..... (tytuł ustawy) wprowadza się następujące zmiany: .....".

3. Jeżeli uchyla się tylko jeden przepis ustawy, przepisowi uchylającemu nadaje się brzmienie: "W ustawie ..... (tytuł ustawy) uchyla się art. ...".

4. Jeżeli zmienia się treść lub brzmienie tylko jednego przepisu ustawy, przepisowi zmieniającemu nadaje się brzmienie: "W ustawie ..... (tytuł ustawy) art. ... otrzymuje brzmienie: .....".

§ 86. Zmiana ustawy nie może polegać na tym, że dawny przepis zastępuje się nowym, nie wskazując jednocześnie dokonywania tej zmiany (nowelizacja dorozumiana).

§ 87. 1. Zmieniany przepis ustawy przytacza się w pełnym nowym brzmieniu, choćby zastępowano w nim, dodawano albo eliminowano tylko jeden wyraz.

2. Jeżeli artykuły ustawy są podzielone na jednostki redakcyjne niższego stopnia, a zmianę wprowadza się tylko w którejś z tych jednostek, można poprzestać na przytoczeniu pełnego nowego brzmienia tylko tej zmienianej jednostki redakcyjnej.

§ 88. Jeżeli dane określenie, występujące w wielu przepisach zmienianej ustawy, zastępuje się w każdym z nich innym określeniem, zmiany tej dokonuje się, zamieszczając w ustawie zmieniającej przepis w brzmieniu: "Użyte w art. ... (albo użyte w ustawie), w różnej liczbie i przypadku, wyrazy " ..... " zastępuje się użytymi w odpowiedniej liczbie i przypadku wyrazami " ..... ".".

§ 89. 1. Jeżeli do tekstu ustawy dodaje się nowe artykuły, zachowuje się dotychczasową numerację, dodając do numeru nowego artykułu małą literę alfabetu łacińskiego, z wyłączeniem liter właściwych tylko językowi polskiemu, z zachowaniem ciągłości alfabetycznej, co wyraża się zwrotem: "Po art. X dodaje się art. Xa w brzmieniu .....".

2. Zasadę wyrażoną w ust. 1 stosuje się odpowiednio, gdy w obrębie artykułu dodaje się nowy ustęp, w obrębie ustępu nowy punkt albo w obrębie punktu nową literę, co wyraża się zwrotem: "w art. ... po ust. X (pkt X, lit. X) dodaje się ust. Xa (pkt Xa, lit. Xa) w brzmieniu: ....."; jednakże gdy kolejną jednostkę redakcyjną niższego stopnia dodaje się na końcu artykułu, ustępu, punktu albo litery, oznacza się ją odpowiednio kolejną cyfrą arabską lub literą alfabetu łacińskiego, co wyraża się zwrotem: "w art. ... w ust. ... dodaje się pkt... (lit. ...) ... w brzmieniu: .....", przy czym przed oznaczeniem każdej kolejnej jednostki redakcyjnej pisze się przyimek "w".

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, w razie wyczerpania się liter, dodawane artykuły lub jednostki redakcyjne niższego stopnia oznacza się najpierw dwuliterowo, a następnie wieloliterowo, dopisując do oznaczenia wynikającego z ust. 2 najpierw pierwszą, a następnie kolejne litery alfabetu łacińskiego (Xa ..... Xz,..... Xza ..... Xzz, Xzza ..... Xzzz).

§ 90. Zmienia się zawsze pierwotny tekst ustawy, a jeżeli wprowadzono do niego zmiany - tekst zmieniony. Jeżeli ogłoszono tekst jednolity ustawy, zmienia się ten tekst, a w przypadku gdy wprowadzono zmiany do tekstu jednolitego - zmieniony tekst jednolity.

§ 91. 1. Nie nowelizuje się przepisów zmieniających inną ustawę.

2. Jeżeli jest to konieczne dla wyeliminowania rażącego błędu w przepisach zmieniających ogłoszonej ustawy, można wyjątkowo znowelizować te przepisy w okresie ich vacatio legis.

3. Nowelizację przepisów zmieniających, o której mowa w ust. 2, wprowadza się w życie najpóźniej w dniu wejścia w życie ustawy zmienianej.

§ 92. 1. Jedną ustawą zmieniającą obejmuje się tylko jedną ustawę.

2. Odstąpienie od zasady wyrażonej w ust. 1 jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy między zmienianymi ustawami występują niewątpliwe związki tematyczne lub do zrealizowania zamysłu prawodawcy jest niezbędne jednoczesne dokonanie zmian w kilku ustawach.

§ 93. 1. Ustawa zmieniająca może zawierać jedynie przepisy uchylające, przepisy zastępujące lub przepisy uzupełniające przepisy ustawy zmienianej, a w razie potrzeby - także przepisy przejściowe i dostosowujące, konieczne ze względu na dokonywaną nowelizację.

2. W ustawie zmieniającej nie zamieszcza się przepisów regulujących sprawy nieobjęte zakresem unormowania ustawy zmienianej.

3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to konieczne dla uniknięcia luki w prawie, w ustawie zmieniającej można wyjątkowo zamieścić przepisy, które regulują sprawy wykraczające poza zakres unormowania ustawy zmienianej.

4. Jeżeli w ustawie zmieniającej zamieszczono przepisy przejściowe i dostosowujące albo wyjątkowo zamieszczono przepisy inne niż uchylające, zastępujące lub uzupełniające ustawę zmienianą, nie wystarczy poprzestać na uchyleniu ustawy znowelizowanej, ale uchyla się także ustawę, która ją znowelizowała.

§ 94. 1. Zmiany dokonywane ustawą zmieniającą ujmuje się w jeden artykuł tej ustawy.

2. Każdy nowelizowany artykuł ujmuje się w oddzielny punkt. Jeżeli w jednym artykule wprowadza się zmiany w jego jednostkach redakcyjnych niższego stopnia, każdą z tych zmian oznacza się odrębną literą.

§ 95. Jeżeli w jednej ustawie zmieniającej zmienia się kilka ustaw, zmianę każdej z tych ustaw ujmuje się w odrębny artykuł.

§ 96. 1. Tytuł ustawy zmieniającej formułuje się zgodnie z zasadami wyrażonymi w § 16- 18, z tym że przedmiot ustawy określa się przez użycie zwrotu: "ustawa o zmianie ustawy ..... (tytuł ustawy)" albo "ustawa zmieniająca ustawę ..... (tytuł ustawy)", a jeżeli zmienia się jednocześnie kilka ustaw - "ustawa o zmianie ustawy ..... (tytuł ustawy)", wymieniając tytuł każdej zmienianej ustawy.

2. Jeżeli jedną ustawą zmienia się wiele ustaw i wymienienie w tytule ustawy nowelizującej tytułów wszystkich zmienianych ustaw powodowałoby, że tytuł ustawy nowelizującej byłby rażąco długi, można wyjątkowo sformułować go przy użyciu zwrotu: "ustawa o zmianie ustaw ....." i ogólnie podać ich wspólny przedmiot albo "ustawa o zmianie ustawy ..... (tytuł ustawy) oraz niektórych innych ustaw", wymieniając tylko tytuł podstawowej ustawy nowelizowanej.

3. W tytule ustawy zmieniającej nie podaje się daty ustawy nowelizowanej oraz oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany albo ostatni tekst jednolity i jego zmiany.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, w odnośniku do tytułu ustawy zmieniającej podaje się tytuły wszystkich zmienianych ustaw oraz oznaczenia dzienników urzędowych, w których zostały ogłoszone te ustawy i ich zmiany albo ostatnie teksty jednolite i ich zmiany.

§ 97. 1. Jeżeli ustawa zawiera kilka przepisów zmieniających, wydziela się je we wspólny rozdział zatytułowany "Zmiany w przepisach obowiązujących" i zamieszcza się bezpośrednio przed przepisami przejściowymi i końcowymi.

  1. Jeżeli ustawa zawiera jeden przepis zmieniający, zamieszcza się go bezpośrednio przed przepisami przejściowymi i końcowymi w rozdziale zatytułowanym "Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe".

Definicja nowelizacji jest zawarta w ZTP w art. 82. Nowelizacja (zmiana) ustawy polega na uchyleniu niektórych jej przepisów, zastąpieniu niektórych jej przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu do niej nowych przepisów.

Zasady techniki prawodawczej wskazują dwa sposoby wprowadzania zmian w ustawie. Można mianowicie dokonać tego:

        1. odrębną ustawą zmieniającą (nowelizującą),

        2. przepisami zmieniającymi zamieszczonymi w innej ustawie (ustawie merytorycznej).

Nowelizacja dokonana odrębną ustawą zmieniającą (nowelizującą):

- zgodnie z dyrektywą zawartą w &92 ZTP jedną ustawa nowelizującą można zmieniać tyko jedną ustawę. Od tej dyrektywy istnieje jednak wyjątek. Dopuszczalne jest mianowicie znowelizowanie jedną ustawą kilku ustaw, jeśli spełniony jest jeden z dwóch warunków;

- między zmienianymi ustawami występują nie budzące wątpliwości związki tematyczne,

- jednoczesne dokonanie zmian w kilku ustawach jest niezbędne do zrealizowania zamysłu prawodawcy.

W tytule ustawy zmieniającej przy formułowani przedmiotu ustawy zmieniającej używa się wyrażeń: ,,o zmianie ustawy…” lub ,,zmieniająca ustawę…”, podając w wykropkowanym miejscu tytuł ustawy zmieniającej. W tytule ustawy zmieniającej NIE podaje się daty ustawy zmieniającej, oznaczenia DZ. U. w których została ona opublikowana oraz jej zmian.

W przypadku redagowania tytułów ustaw zmieniających więcej niż 1 ustawę redaktor może użyć jednego z dwóch alternatywnych sformułowań:

  1. ,, ustawa o zmianie ustaw…” Podając w wykropkowanym miejscu wspólnym przedmiot zmienianych ustaw,

  2. ,,ustawa o zmianie ustawy… oraz niektórych innych ustaw” podając w wykropkowanym miejscu tylko tytuł podstawowej nowelizowanej ustawy.

W przypadkach do tak skróconego tytułu ustawy zmieniającej sporządza się odnośnik, w którym wymienia się tytuły wszystkich zmienianych ustaw oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w którym zostały ogłoszone i ich zmiany.

Pierwszy art. Ustawy nowelizującej pełni rolę informacyjną zawiera szczegółowe dane dotyczące ustawy zmienianej, które ze względu na wymóg zwięzłości i przejrzystości tytułu ustawy nowelizującej nie mogły się w nim znaleźć. Przepisowi temu nadaje się brzmienie: ,,W ustawie… wprowadza się następujące zmiany”, w wykropkowanym miejscu należy wstawić: tytuł ustawy zmienianej ( w tym jej datę), oznaczenie DZ. Urzędowych w których została opublikowana i jej zmiany.

Jeśli ustawa zmieniająca wprowadza tylko jedną zmianę może być ona dokonana bez dzielenia tego art. Na jednostki redakcyjne niższego stopnia.

Jeśli ustawa zmieniająca zmienia 1 ustawę, to dokonywane zmiany ujmuje się w 1 artykuł.

Jeśli zmienianych jest kilka ustaw, to zmian w każdej z tych ustaw dokonuje się w odrębnym artykule.

Zmiany polegające na uchyleniu przepisów dokonuje się przy użyciu zwrotu: ,,uchyla się”. Przepisowi zmieniającemu nadaje się wówczas brzmienie: ,,W ustawie …(tytuł ustawy) uchyla się art…”.

Nowelizacja dokonana za pomocą przepisów zmieniających zamieszczonych w innej ustawie (w ustawie merytorycznej):

- przeprowadzana jest przez prawodawcę w sytuacji, gdy przepisy ustawy merytorycznej wymuszają zmiany w innych obowiązujących ustawach,

- jeżeli ustawa merytoryczna zawiera co najmniej kilka przepisów zmieniających, zamieszcza się je w oddzielnym rozdziale, któremu nadaje się tytuł ,,Zmiany w przepisach obowiązujących”, poprzedza on rozdział zawierający przepisy przejściowe i końcowe,

- jeśli przepis zmieniający jest tylko jeden umieszcza się go w rozdziale zatytułowanym ,,Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe”.

Bez względy na to, czy przepisy zmieniające zawarte są w odrębnym rozdziale czy też nie, zmianę każdej ustawy ujmuje się w oddzielny artykuł, każdy zmieniony artykuł tych ustaw w oddzielny punkt, zaś każdą zmianę w odrębne artykuły - w oddzielną literę.

Druga forma:

Ustawa nowelizująca - w tytule zmieniamy określenie przedmiotu („ustawa o zmianie ustawy ... Dz.U.”). Jeżeli jest to jedna ustawa to numeracja Dziennika Ustaw może być podana w nawiasie, natomiast jeżeli jest to „ustawa o zmianie ustawy... oraz niektórych innych ustaw”, to w tytule będzie odsyłacz i na dole strony należy wymienić wszystkie tytuły ustaw z pełną informacją (Dz.U., pozycje).

Przepisy w ustawie nowelizującej to:

- przepisy uchylające

- zmieniające treść lub brzmienie

- dodające nowe przepisy

- (ewentualnie) przepisy przejściowe i dostosowujące,

- nie należy zamieszczać przepisów merytorycznych, chyba że jest to niezbędne do usunięcia

rażących wad ustawy,

- przepis końcowy o terminie wejścia w życie ustawy.

Zakazane są:

nowelizacja dorozumiana - zmiana treści ustawy bez wyraźnego jej wskazania; jest to związane z tym, że zmianę ustawy należy wyraźnie zaznaczyć (jedną ustawą zmieniamy jedną ustawę, jeden przepis, to jedna zmiana),

Nowelizacja nowelizacji - wyjątkiem jest usunięcie rażącego błędu merytorycznego, którego nie można sprostować. Dopuszczalne jedynie w okresie vacatio legis ustawy nowelizowanej; obie ustawy - nowelizacja i nowelizacja nowelizacji - powinny wchodzić w życie w tym samym dniu.


26. TEKST JEDNOLITY AKTU NORMATYWNEGO

Tekst jednolity to ogłoszony przez upoważniony organ władzy publicznej tekst nowelizowanego wcześniej aktu normatywnego, którego treść uwzględnia dokonane w nim zmiany, które nastąpiły od momentu wydania tekstu pierwotnego albo od momentu ogłoszenia ostatniego tekstu jed­nolitego. Innymi słowy, tekst jednolity to tekst aktu normatywnego, na który naniesione zostały zmiany wprowadzone przez przepisy zmieniające treść lub brzmienie przepisów lub innych elementów tekstów prawnych (np. nazwy jednostki systematyzacyjnej) oraz przez przepisy dodające lub uchylające po-szczególne jednostki redakcyjne lub cale jednostki systematyzacyjne (np. działy, rozdziały).

Od tekstu jednolitego odróżnić należy tekst ujednolicony, który rożni się
od tekstu jednolitego tym przede wszystkim, ze sporządzany jest przez podmiot
niebędący upoważnionym organem władzy publicznej, np. przez wydawnictwo
prawnicze. Z tego powodu tekst taki pozbawiony jest cechy autorytatywności.
Zwykle tez teksty ujednolicone oferują. Mniej informacji o, historii" danego aktu normatywnego.

Tekst jednolity

§ 98. 1. Jeżeli ustawa ma wyznaczyć termin ogłoszenia tekstu jednolitego, przepis wyznaczający ten termin zamieszcza się w ustawie zmieniającej ustawę, której tekst jednolity ma być ogłoszony, albo w ustawie wprowadzającej tę ustawę (w Przepisach wprowadzających ustawę ....).

2. Przepisowi wyznaczającemu termin ogłoszenia tekstu jednolitego nadaje się brzmienie: "Ogłoszenie tekstu jednolitego ustawy ..... (tytuł ustawy) nastąpi w terminie ..... miesięcy (dni) od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy".

3. W przepisie, o którym mowa w ust. 2, nie podaje się oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ustawa, której tekst jednolity ma być ogłoszony, ani oznaczenia dzienników urzędowych, w których zostały ogłoszone zmiany tej ustawy albo jej ostatni tekst jednolity i jego zmiany.

§ 99. W przypadku wyznaczenia terminu ogłoszenia tekstu jednolitego, tekst ten sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wejścia w życie ustawy, w której został wyznaczony termin ogłoszenia tego tekstu. W tekście jednolitym można uwzględnić również zmiany wprowadzone po dniu wejścia w życie ustawy, w której został wyznaczony termin ogłoszenia tego tekstu.

§ 100. Jeżeli termin ogłoszenia tekstu jednolitego nie jest określony, tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu.

§ 101. Ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia; tekst jednolity jest załącznikiem do tego obwieszczenia.

§ 102. Tytułowi obwieszczenia nadaje się brzmienie: "Obwieszczenie ..... (nazwa organu wydającego obwieszczenie) z dnia .... w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy .... (tytuł ustawy)". W tytule obwieszczenia nie podaje się daty ustawy, której tekst jednolity się ogłasza, ani nie podaje się oznaczenia dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany oraz wcześniejsze teksty jednolite i ich zmiany.

§ 103. 1. W obwieszczeniu przytacza się przepis ustawy upoważniający do ogłoszenia tekstu jednolitego i tytuł ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany, a ponadto wymienia się te wszystkie ustawy, które wprowadziły zmiany do pierwotnego tekstu tej ustawy.

2. W obwieszczeniu zamieszcza się także treść tych przepisów zawartych w ustawach zmieniających, których nie zamieszcza się w tekście jednolitym, jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany.

§ 104. Treść obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego formułuje się według wzoru:

"1.  Na podstawie art. 16 ust. 1 (w przypadku gdy obwieszczenie wydaje Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej albo art. 16 ust. 3 - jeżeli tekst jednolity ogłasza organ właściwy do wydania aktu normatywnego innego niż ustawa) ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718, z 2001 r. Nr 46, poz. 499 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia ..... o .... (Dz. U. Nr ...., poz. ...., przy czym podaje się tylko oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony tekst pierwotny albo ostatni tekst jednolity), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych:

1)   ustawą z dnia .... o .... (Dz. U. Nr..., poz. ..., przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany);

2)   ....................

oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem ..... (podaje się dzień, według stanu, na który sporządzono tekst jednolity).

2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje:

  1)   art. ... ustawy z dnia ..... o .... (Dz. U. Nr ..., poz. ..., przy czym podaje się oznaczenie dzienników urzędowych, w których został ogłoszony tekst pierwotny i wszystkie jego zmiany), który stanowi:

"Art. ...............";

  2)   .........".

§ 105. Jeżeli na podstawie przepisu późniejszego można ustalić w sposób niewątpliwy, że przepis wcześniejszy nie obowiązuje, w obwieszczeniu o ogłoszeniu tekstu jednolitego czyni się o tym wzmiankę w brzmieniu: "Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia ...... o ...... nie obejmuje przepisu art. ..... tej ustawy jako wygasłego". W takim przypadku w treści obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego, o której mowa w § 104, wzmiankę w tej sprawie zamieszcza się jako odrębny kolejny punkt (pkt 3).

§ 106. Tekst jednolity redaguje się według następujących zasad:

  1)   zachowuje się numerację pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numerację dodaną przez ustawy zmieniające; nie wprowadza się ciągłości numeracji;

  2)   w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis uchylający i datę jego wejścia w życie;

  3)   przy przepisach, których treść zmieniono, i przy przepisach dodanych podaje się w odnośnikach do tych przepisów tytuł ustawy nowelizującej oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany, a także podaje się przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie;

  4)   w przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany, zgodnie z zasadami wyrażonymi w pkt 2 i 3.

§ 107. Do tekstu jednolitego nie wprowadza się zmian, które nie zostały wyraźnie sformułowane w ustawie zmieniającej, chyba że zmiany te mają charakter wyłącznie formalny. W takim przypadku wprowadzone zmiany omawia się w odnośnikach do przepisów, w których wprowadzono takie zmiany.

§ 108. W odnośnikach do tekstu jednolitego omawia się również zmiany inne, niż wymienione w § 106 pkt 2-4 i § 107, w tym także zmiany, które nastąpiły w przepisach, do których odsyła ustawa, której tekst jednolity jest ogłaszany.

§ 109. W przypadku gdy ogłasza się drugi lub kolejny tekst jednolity, w odnośnikach do tego tekstu omawia się tylko zmiany wprowadzone po ogłoszeniu ostatniego tekstu jednolitego.

Tekst jednolity to tekst danego aktu prawnego uwzględniający dotychczasowe zmiany, opublikowany we właściwej formie przez upoważniony do tego podmiot. Od tekstu jednolitego należy odróżnić tzw tekst ujednolicony opublikowany przez podmiot prywatny (nie publiczny) np. redakcja gazety czy czasopisma prawniczego. Tekst jednolity różni się od tekstu ujednoliconego cechą autentyczności. Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia przez Marszałka Sejmu, Prezesa RM, lub właściwego ministra, przy czym sam tekst jednolity stanowi załącznik do tego obwieszczenia.

Tekst jednolity ogłasza się jeżeli ilość zmian w ustawie jest znaczna lub ustawa była już wielokrotnie nowelizowana. Przepis upoważniający do wydania tekstu jednolitego umieszcza się w ustawie nowelizującej. Istnieje także ogólny przepis w art. 16 ustawy z dnia 20 lipca 2000r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.

W obwieszczeniu o wydaniu j.t. przytacza się przepis upoważniający, tytuł ustawy (bez daty) oraz wymienia się wszystkie przepisy nowelizujące jeżeli treść wprowadzonych przez nie zmian odzwierciedlona jest w j.t. W obwieszczeniu podaje się także treść tych przepisów zawartych w aktach nowelizujących, których nie zamieszczono w j.t., jako, że nie nowelizują bezpośrednio tego tekstu. Nie zamieszcza się jednak w obwieszczeniu przepisów dostosowawczych i przepisów o wejściu w życie ustaw zmieniających.

Redakcja j.t. dokonywana jest z zachowaniem następujących reguł:

  1. Utrzymuje się dotychczasową numerację tekstu pierwotnego.

  2. W miejsce przepisów uchylanych wpisuje się słowo „skreślony”, podając w odnośniku jakim aktem i przepisem został uchylony oraz datę wejścia w życie  tego przepisu.

  3. W przepisach zmieniających lub uzupełniających również podaje się w odnośniku jakim aktem i przepisem prawnym dokonano zmiany lub uzupełnienia oraz datę wejścia w życie tego przepisu.

  4. W przypadku wprowadzenia nowych przepisów oznaczamy je za pomocą numerów pochodnych.

 Nie wprowadza się do j.t. innych zmian niż wyraźnie wprowadzone ustawą chyba, że mają charakter wyłącznie formalny (np. zmiana nazwy przepisów).

Jeżeli na podstawie późniejszego przepisu można ustalić, że przepis wcześniejszy nie obowiązuje, pomija się go czyniąc wzmiankę w odnośniku o pominięciu danego przepisu jako wygasłego. Tekst jednolity oznacza się j.t.
27. STOSOWANIE PRAWA - POJĘCIE I TYPY

Stosowanie prawa jest to proces decyzyjny podejmowany przez kompetentny organ państwowy (lub inny podmiot upoważniony), prowadzący do wydania wiążącej decyzji o charakterze jednostkowym (indywidualnym i konkretnym). Treścią tej decyzji jest kwalifikacja stanu faktycznego z punktu widzenia kryteriów sformułowanych w jej podstawie normatywnej oraz ustalenie prawnych konsekwencji tej kwalifikacji.

Wyróżnia się następujące typy stosowania prawa:

Zasadniczą cechą typu sądowego jest to, że orana stosujący prawo jest niezawisły i bezstronny. Bezstronność- sędziowie przy orzekaniu polegają tylko przepisom prawa , nie mogą być w stosunku do nich kierowane dyrektywy, nakazy, zakazy dotyczące tego jak ma być rozstrzygnięta sprawa. Bezstronność sąd, sędziowie rozstrzygając sprawę byli neutralni kierowali się tylko przepisami prawa byli niezależni od stron.

Decyzja stosowania prawa jest podejmowana w sytuacji sporu istniejącego pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami

Spór- odmienne przeciwstawne roszczenia dwóch stron

Typ administracyjny - organ stosujący prawo jest związany z dyrektywami i poleceniami zwierzchnika odnośnie tego jaką decyzje wydać . Zasada hierarchicznego podporządkowania organów, ale nie należy tego rozumieć , że organ niższego rzędu ma wydać decyzję która byłaby sprzeczna z przepisami prawa. W postępowaniu administracyjnym występuje zasada legalizmu czyli wydana decyzja musi opierać się na przepisach prawa. Istotnym wzmocnieniem tego typu stosowania prawa jest to, że decyzje administracyjne są poddane kontroli sądowej sprawowane przez USA oraz NSA

Quazi sądowy obejmuje on procesy decydujące w których podmiotem stosującym prawo są sądy polubowne, arbitrażowe, komisje rozjemcze, mediatorzy. Jeżeli procedura przed tymi organami jest zgodna z wymogami które stawia tym procedurą państwo w odpowiednich przepisach to decyzje stosowania prawa wydane przez ten organ są wiążące dla podmiotów, które występowały w danym postępowaniu. Jeżeli te podmioty umówią się, że rozwiążą spór np. ugodą to ich wiąże taki sam sposób jakby ten spór rozstrzygnął sąd państwowy.
28. USTALANIE STANU PRAWNEGO, JAKO ETAP STOSOWANIA PRAWA, ROLA REGUŁ KOLIZYJNYCH

Ustanie stanu prawnego obejmuje 2 rodzaje czynności i rozumowań:

- rozumowanie walidacyjne - oznaczają ustalenia źródła (faktu normotwórczego), z jakiego jest rekonstruowana norma obowiązująca

- rozumowanie interpretacyjne - ustalenie treści normy, czyli jej rekonstrukcję z danego źródła, zawierającą ustalenie znaczeń wyrażeń składających się na daną wypowiedź normatywną.

Ustalenie stanu prawnego (sensu largo ) -układa się w pewien ciąg zachodzących na siebie wzajemnie rozumowań interpretacyjnych, których podstawowym celem jest zrekonstruowanie normy (normatywnej podstawy decyzji) o określonej treści.

Rodzaje rozumowań

można podzielić na pięć szczegółowych czynności i rozumowań:

1. intuicja interpretacyjna,

2. ustalenie walidacyjne (ustalenie źródła rekonstrukcji podstawy prawnej),

3. interpretacja klaryfikacyjna (ustalenie znaczeń wyrażeń normatywnych),

4. interpretacja derywacyjna (proces rekonstrukcji treści podstawy decyzji),

5. redukcja zrekonstruowanej podstawy decyzji do treści decyzji stosowania prawa.

Istotnym elementem powyższych czynności interpretacyjnych jest ustalenie, na jakich faktach normatywnych może opierać się proces rekonstrukcji podstawy decyzji stosowania prawa. Wchodzi to w zakres ustaleń walidacyjnych.

Źródła rekonstrukcji normy (n.p.d.):

1) przepisy prawne - obowiązujące w czasie procesu podejmowania decyzji

2) precedensy (inne decyzje stosowania prawa)

3) kryteriów pozaprawnych -udział uzupełniający powyższe źródła podstawowe dla poszczególnych kultur

4) reguły inferencyjne,- które w teorii prawa prezentowane są zwykle

na gruncie wnioskowania

o obowiązywaniu i zastosowaniu norm wynikających

(w procesie decyzyjnym) z norm zrekonstruowanych

z przepisów prawnych

- logiczne,

- instrumentalne,

- aksjologiczne

5) reguły kolizyjne- (odnosi się przede wszystkim do norm zrekonstruowanych z przepisów prawnych). W procesie decyzyjnym można spotkać się z kolizjami między przepisami, precedensami i kryteriami pozaprawnymi.

W procesie ustalania stanu prawnego mogą pojawić się reguły kolizyjne, które w teorii prawa także odnosi się przede wszystkim do norm zrekonstruowanych z przepisów prawnych. Kolizje mogą występować w podobnych postaciach między normami zrekonstruowanymi z różnych decyzji stosowania prawa oraz z różnych rodzajów kryteriów pozaprawnych, a także między normami zrekonstruowanymi z kryteriów tego samego rodzaju.

W procesie decyzyjnym można spotkać się z kolizjami między 3ma zasadniczymi źródłami rekonstrukcji: a mianowicie między przepisami, precedensami i kryteriami pozaprawnymi.

Rekonstrukcja normy

Ustalanie stanu prawnego w procesie decyzyjnym polega na rekonstrukcji normatywnej podstawy decyzji z odpowiednio ustalonych źródeł, przedstawionych wyżej.

Ustalenie stanu prawnego w procesie stosowania prawa obejmuje 2 rodzaje czynności i rozumowań (walidacyjne oraz interpretacyjne.) ustalenie stanu prawnego obejmuje ustalenie źródła normatywnej podstawy decyzji (zwane rozumowaniem walidacyjnym) oraz rekonstrukcja treści tej podstawy normatywnej (normy prawnej), czyli rozumowania interpretacyjne (w ramach których wyróżnia się wykładnię derywacyjną, polegającą na odkodowaniu wzoru zachowania z różnych elementów źródła podstawy normatywnej, oraz wykładnię klaryfikacyjną, polegającą na ustaleniu treści poszczególnych wyrażeń tej podstawy). Rozumowania powyższe dotyczą zarówno tej części decyzji, która wiąże się z kwalifikacją stanu faktycznego, jak i tej, która odnosi się do ustalenia konsekwencji. Decyzję kończącą te rozumowania (stanowiącą ich wynik) można nazwać decyzją interpretacyjną.
29. INTERPRETACYJNA FAZA STOSOWANIA PRAWA

Wykładnia (interpretacyjna) prawa- polega na czynnościach i rozumowaniach prowadzących do rekonstrukcji normy prawnej z określonych faktów normotwórczych.

Obejmuje ona:

    1. ustalanie źródła rekonstrukcji

    2. ustalanie znaczeń poszczególnych wyrażeń

    3. rekonstrukcję normy

prowadzącą do sformułowania wypowiedzi normatywnej,

wyrażającej zrekonstruowaną normę.

Odrębność interpretacji prawniczej sprowadza się do 4 zasadniczych właściwości:

  1. Różnej pozycji interpretacyjnej różnych podmiotów dokonujących wykładni prawa

  2. Założenia porównywalności metod i rezultatów wykładni prawa

  3. Możliwość związania rezultatami wykładni dokonywanej przez niektóre podmioty (moc wiążąca wykładni prawa) oraz,

  4. Roli języka i struktury tekstu prawnego w wykładni prawa.


30. USTALANIE KONSEKWENCJI PRAWNYCH, JAKO ETAP STOSOWANIA PRAWA

USTALENIE KONSEKWENCJI PRAWNYCH jest następstwem pozytywnej decyzji kwalifikacyjnej.

Ustalenie konsekwencji prawnych obejmuje cztery części składowe:

1. rekonstrukcję podstawy normatywnej ustalania konsekwencji (normy sankcjonującej),

2. stwierdzenie pozytywnej kwalifikacji stanu faktycznego,

3. redukcję zrekonstruowanej podstawy ustalania konsekwencji, pozostawiającą jedynie te elementy całej podstawy, które będą przydatne do podjęcia decyzji, w warunkach dokonanej wcześniej kwalifikacji stanu faktycznego

4. wyznaczenie konkretnych konsekwencji w związku z dokonaną kwalifikacją konkretnego stanu faktycznego, które są rodzajem wzoru zachowania (indywidualnego i konkretnego) dla adresatów decyzji stosowania prawa

Redukcja zrekonstruowanej podstawy ustalania konsekwencji

(podobnie jak przy kwalifikacji stanu faktycznego) jest naturalnym źródłem luzu decyzyjnego w procesie , to odrębny typ rozumowania interpretacyjnego związany z wykładnią derywacyjną normy sankcjonującej, na którą składają się:

- elementy kompetencji do ustalania konsekwencji,

- procedury ich ustalania,

- wyznaczenie typów konsekwencji prawnych.

Ustalenie konsekwencji obejmuje:

- wybór rodzaju konsekwencji

- wymiar konsekwencji tam gdzie są one stopniowane.

Rodzaje konsekwencji prawnych ustalanych na zakończenie procesu decyzyjnego stosowania prawa są:

1. ustalenie sankcji karnej

lub nieważności określonej czynności skierowanej do adresata decyzji,

2. ustalenie prawa adresata decyzji do czegoś,

3. aktualizacja obowiązku adresata decyzji do dokonania jakiś działań prawnych lub faktycznych. Ich ustalenie poprzedza wyodrębnioną organizacyjnie, kompetencyjnie i proceduralnie egzekucję ustalonych konsekwencji.

Luz decyzyjny przy ustalaniu konsekwencji- polegać może na wyborze jednego z kilku rodzajów konsekwencji, albo na zadecydowaniu, czy zastosowane będą wszystkie, czy tylko niektóre ze wskazanych możliwych rodzajów konsekwencji. Szczególnym rodzajem ustalania konsekwencji jest możliwość odstąpienia od ustalenia konsekwencji, np. odstąpienie od sankcji karnej w przypadku przekroczenia granic obrony koniecznej



Wyszukiwarka