Politechnika Lubelska
Laboratorium
instalacji i oświetlenia elektrycznego
Temat: Badanie lamp fluorescencyjnych.
wykonali:
Szyszkiewicz Andrzej
Stachyra Tomasz
Wołoszyn Sławomir
grupa E. D. 8.3.
Lublin 98.04.17
Cel ćwiczenia.
Celem ćwiczenia jest zbadanie wpływu zmian napięcia na parametry świetlne lampy fluorescencyjnej.
Wstęp.
Lampy fluorescencyjne czyli świetlówki zalicza się do wyładowczych źródeł światła. Podstawową cechą tych źródeł jest ruch jonów w gazach. Jony znajdujące się w polu elektrycznym są przyciągane przez elektrody o przeciwnych ładunkach elektrycznych. Po drodze zderzają się zarówno z elektronami swobodnymi jak i ze sobą. W czasie zderzeń występuje zjawisko promieniowania elektromagnetycznego. Promieniowanie posiada określoną częstotliwość uzależnioną od rozmiarów cząstek zderzających się oraz ich prędkości co powoduje promieniowanie o różnej długości fali zależnej od ciśnienia gazu. Jeżeli promieniami niewidzialnymi naświetli się luminofor to w wyniku transformacji fal promieniowania luminofor zaczyna świecić.
Zmiany napięcia zasilającego dość znacznie wpływają na strumień świetlny
i trwałość świetlówki. Zależność wpływu zmian napięcia na strumień świetlny oraz trwałość można opisać zależnościami:
Przebieg ćwiczenia.
Rysunek 1. Schemat pomiarowy.
Wyznaczanie napięcia zapłonu i gaśnięcia.
Zasilając układ napięciem zmiennym, należało zaobserwować moment zapłonu, a napięcie zapłonu i gaśnięcia zanotować w tabelce. Pomiary wykonano trzy razy.
Tabela 1. Napięcie zapłonu i gaśnięcia.
typ świetlówki |
l.p. |
napięcie zapłonu |
napięcie zgaśnięcia |
|
|
V |
V |
DALIGH LF-40W |
1 |
200 |
140 |
|
2 |
210 |
140 |
|
3 |
204 |
130 |
średnio |
204,6 |
136,3 |
|
Philips TLD 18W/33 |
1 |
216 |
100 |
|
2 |
204 |
104 |
|
3 |
210 |
102 |
średnio |
210 |
102 |
Wyznaczanie charakterystyk świetlówek.
Pomiary przeprowadzano zmieniając napięcie zasilania od momentu zapłonu świetlówki od U=250V. Układ pomiarowy połączono wg rysunku 1
Wyniki do wyznaczania charakterystyk świetlówek.
DAYLIGHT LF-40W |
U |
U2 |
U1 |
I2 |
I1 |
I |
P |
P1 |
P2 |
cos ϕ |
ϕ |
η |
|
[V] |
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[W] |
[ - ] |
[lm] |
[lm/W] |
układ bez kompensacji |
160 |
128 |
72 |
0 |
0,175 |
0,13 |
16 |
4 |
13 |
0,77 |
1409,09 |
88,07 |
|
170 |
124 |
90 |
0 |
0,195 |
0,165 |
21,5 |
4,5 |
17 |
0,77 |
1590,91 |
74,00 |
|
180 |
126 |
104 |
0 |
0,22 |
0,22 |
27 |
4,5 |
21 |
0,68 |
1772,73 |
65,66 |
|
190 |
120 |
120 |
0 |
0,24 |
0,25 |
32,5 |
5 |
25 |
0,68 |
1954,55 |
60,14 |
|
200 |
116 |
132 |
0 |
0,27 |
0,29 |
38 |
5 |
27 |
0,66 |
2136,36 |
56,22 |
|
210 |
112 |
148 |
0 |
0,295 |
0,34 |
44 |
5 |
29 |
0,62 |
2318,18 |
52,69 |
|
220 |
110 |
160 |
0 |
0,32 |
0,39 |
50 |
5 |
29 |
0,58 |
2500,00 |
50,00 |
|
230 |
108 |
172 |
0 |
0,37 |
0,45 |
56 |
6,5 |
39 |
0,54 |
2681,82 |
47,89 |
|
240 |
104 |
184 |
0 |
0,4 |
0,5 |
63 |
9 |
43 |
0,53 |
2863,64 |
45,45 |
|
250 |
102 |
196 |
0 |
0,46 |
0,56 |
70 |
12 |
46 |
0,50 |
3045,45 |
43,51 |
układ z kompensacją |
170 |
280 |
552 |
0,2 |
0,195 |
0,16 |
25 |
6 |
19 |
0,92 |
1590,91 |
63,64 |
|
180 |
276 |
592 |
0,21 |
0,22 |
0,17 |
30 |
6 |
22 |
0,98 |
1772,73 |
59,09 |
|
190 |
272 |
640 |
0,22 |
0,25 |
0,19 |
33 |
6 |
25 |
0,91 |
1954,55 |
59,23 |
|
200 |
264 |
680 |
0,23 |
0,265 |
0,2 |
38 |
6 |
27 |
0,95 |
2136,36 |
56,22 |
|
210 |
260 |
720 |
0,24 |
0,29 |
0,21 |
44 |
6 |
30 |
1,00 |
2318,18 |
52,69 |
|
220 |
256 |
768 |
0,25 |
0,33 |
0,24 |
51 |
6 |
36 |
0,97 |
2500,00 |
49,02 |
|
230 |
252 |
808 |
0,26 |
0,36 |
0,27 |
57 |
7 |
39 |
0,92 |
2681,82 |
47,05 |
|
240 |
248 |
848 |
0,27 |
0,4 |
0,31 |
60 |
9 |
42 |
0,81 |
2863,64 |
47,73 |
|
250 |
240 |
896 |
0,29 |
0,46 |
0,35 |
71 |
12 |
47 |
0,81 |
3045,45 |
42,89 |
PHILIPS TLD18W/33 |
U |
U2 |
U1 |
I2 |
I1 |
I |
P |
P1 |
P2 |
cos ϕ |
ϕ |
η |
|
[V] |
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[W] |
[ - ] |
[lm] |
[lm/W] |
układ bez kompensacji |
200 |
58 |
174 |
0,23 |
0,46 |
0,47 |
39 |
10,5 |
21 |
0,41 |
940,00 |
24,10 |
|
210 |
56 |
188 |
0,24 |
0,52 |
0,52 |
43 |
11 |
23 |
0,39 |
1020,00 |
23,72 |
|
220 |
56 |
196 |
0,25 |
0,56 |
0,57 |
48 |
13 |
24 |
0,38 |
1100,00 |
22,92 |
|
230 |
54 |
206 |
0,26 |
0,63 |
0,62 |
54 |
16 |
25,5 |
0,38 |
1180,00 |
21,85 |
|
240 |
52 |
216 |
0,27 |
0,69 |
0,69 |
60 |
20 |
27 |
0,36 |
1260,00 |
21,00 |
|
250 |
52 |
226 |
0,29 |
0,77 |
0,77 |
68 |
24,5 |
27 |
0,35 |
1340,00 |
19,71 |
układ z kompensacją |
200 |
60 |
176 |
0 |
0,48 |
0,28 |
39 |
13,5 |
22 |
0,70 |
940,00 |
24,10 |
|
210 |
56 |
176 |
0 |
0,5 |
0,31 |
43 |
13,5 |
23 |
0,66 |
1020,00 |
23,72 |
|
220 |
56 |
196 |
0 |
0,565 |
0,36 |
49 |
14 |
25 |
0,62 |
1100,00 |
22,45 |
|
230 |
56 |
206 |
0 |
0,62 |
0,4 |
53 |
15,5 |
25,1 |
0,58 |
1180,00 |
22,26 |
|
240 |
52 |
216 |
0 |
0,68 |
0,45 |
60 |
19 |
27 |
0,56 |
1260,00 |
21,00 |
|
250 |
52 |
224 |
0 |
0,77 |
0,52 |
68 |
24 |
27 |
0,52 |
1340,00 |
19,71 |
Przykładowe obliczenia :
Charakterystyki.
Wykresy wskazowe.
Rysunek 2. Wykresy wskazow: układ bez kompensacji, układ z kompensacją
Wnioski.
W ćwiczeniu przebadano dwie świetlówki Philips'a: TLD 18W/54 (biała), TLD 18W/15 (czerwona),
Napięcie zapłonu świetlówki TLD 18W/54 było niższe od napięcia zapłonu świetlówki TLD 18W/15,
Napięcie gaśnięcia świetlówki TLD 18W/54 było wyższe od napięcia gaśnięcia świetlówki TLD 18W/15,
Strumień świetlny znamionowy świetlówki białej był znacznie wyższy od strumienia świetlówki czerwonej mimo takiej samej mocy. Jest to spowodowane różną względną skutecznością świetlną υ zależną od długości fali świetlnej.
W przypadku światła białego jest to całe spektrum światła.
Zastosowanie kondensatora podłączonego równolegle do źródła zasilania, powoduje przesunięcie prądu w przeciwną stronę niż dławik, uzyskując odpowiednią wielkość cosϕ. W układzie bez kompensacji (Uzas=220V) cosϕ=0,4 natomiast z kompensacją cosϕ=0,9.
Moc P pobierana z sieci oraz strumień świetlny Φ (zatem i skuteczność świetlna η) są takie same w układzie bez kompensacji jak i w układzie z kompensacją,
W układzie z kompensacją mocy biernej prąd I sieci jest ponad dwukrotnie mniejszy niż w układzie bez kompensacji. Umożliwia to stosowanie przewodów
o mniejszych przekrojach oraz wkładek topikowych na mniejsze prądy znamionowe. Ponadto często jest wymagane utrzymanie cosϕ na minimalnym poziomie.
7