Zagadnienia - WYKŁADY

Pojęcia

Ochrona przyrody - ogół działań zmierzających do zachowania w niezmienionym lub optymalnym stanie przyrody ożywionej i nieożywionej, a także krajobrazu. Głównym celem ochrony przyrody jest utrzymanie stabilności ekosystemów i procesów ekologicznych oraz zachowanie różnorodności biologicznej.

Główne zadania ekologii:

1. sporządzanie charakterystyki i opisu zespołów organizmów

2. wytłumaczenie tego, co zostało opisane, czyli wytłumaczenie w jaki sposób organizmy znalazły się razem i razem dają sobie radę na określonej przestrzeni i w specyficznych warunkach środowiska

3. badanie układów nie tylko naturalnych, ale i środowiska antropogenicznego (takie jak np. pola uprawne) jak również wpływ wszelakich przejawów działalności człowieka na funkcjonowanie przyrody.

4. do zadań ekologii należy badanie wzajemnych zależności między organizmami, a także pomiędzy organizmem, a jego środowiskiem życia

Formami ochrony przyrody w Polsce są:

1. parki narodowe - to obszar powołany celem ochrony występującej tam przyrody ożywionej (rzadziej np. cech krajobrazu, także kulturowego), na którym prawnie ograniczona jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.

2. rezerwaty przyrody - "obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi"; Przedmiotem ochrony może być całość przyrody na terenie rezerwatu lub szczególne jej składniki: fauna, flora, twory przyrody nieożywionej;

3. parki krajobrazowe - "Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju."

4. obszary chronionego krajobrazu - obszary zajmują rozleglejsze tereny niż parki krajobrazowe i obejmują pełne jednostki środowiska naturalnego takie jak doliny rzeczne, kompleksy leśne, ciągi wzgórz, pola wydmowe, torfowiska; obszary chronionego krajobrazu są przeznaczone głównie na rekreację, a działalność gospodarcza podlega tylko niewielkim ograniczeniom (zakaz wznoszenia obiektów szkodliwych dla środowiska i niszczenia środowiska naturalnego).

5. obszary Natura 2000 - program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu jest Dyrektywa Ptasia, Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa) oraz szereg innych rozporządzeń i dokumentów wykonawczych. Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy i wymienia w załącznikach Dyrektyw.

6. pomniki przyrody - pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew. Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą: największe głazy narzutowe, tzw. erratyki oraz interesujące formy powierzchni ziemi ;np. - źródła, wodospady, jary, skałki, wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.

7. stanowisko dokumentacyjne - niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych."

8. użytki ekologiczne - są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów, mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt, i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

9. zespoły przyrodniczo-krajobrazowe - są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe i estetyczne."

10. ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Konferencje i konwencje oraz organizacje międzynarodowe dotyczące ochrony przyrody i środowiska oraz zdrowia

Konwencja sztokholmska Narodów Zjednoczonych nt. ,,Człowiek i jego środowisko” - czerwiec 1972r. Uczestniczyło w niej 113 państw. Efekt- Deklaracja sztokholmska zawierająca:

- 26 zasad ochrony środowiska;

-międzynarodowy plan działania, obejmujący 109 swoistych rekomendacji do działania na rzecz ochrony środowiska;

-postanowienia instytucjonalne i finansowe, m.in. dot. Utworzenia organizacji międzynarodowej pod nazwą Program Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska UNEP.

Deklaracja ta jest uważana za dok., który stworzył podstawy międzynarodowego i ponadnarodowego prawa środowiska. Deklaracja uznaje, że podstawowym prawem człowieka jest prawo do życia w środowisku, które pozwala na życie godne w dobrobycie. Dała początek zintensyfikowanej i zorganizowanej współpracy państw w dziedzinie ochrony środowiska.

Po konferencji sztokholmskiej odbyło się wiele ważnych konferencji, takich jak: KBWE w Helsinkach, UNESCO w Belgradzie(1975), UNESCO i UNEP w Tbilisi(77), Międzynarodowy Kongres UNEP i UNESCO w Moskwie (87). W wyniku tych konwencji powstały dok., m.in. Karta belgradzka, Deklaracja tbiliska, w których wytyczono kierunki rozwoju ochrony przyrody i racjonalnego wykorzystania jej zasobów, podkreślono wagę ścisłej współpracy międzynarodowej, określono podstawowe cele edukacji ekologicznej.

II konferencja w Rio de Janeiro, tzw. ,,Szczyt Ziemi” nt. ,,Środowisko i rozwój”-czerwiec 1992r. Wizja nowego ładu społeczno-gospodarczego świata, który - w harmonii z przyrodą - zapewni ludzkości dalszy rozwój cywilizacyjny. Osiągnięcie - idea łącząca problem ochrony środowiska z koncepcją rozwoju. Oto dokumenty:

Deklaracja z Rio (tzw, Karta Ziemi) w sprawie środowiska i rozwoju prezentująca 27 zasad ekorozwoju, przyszłych praw oraz obowiązków państw i obywateli wobec środowiska naturalnego;

Globalny program działań, zwany AGENDĄ 21, zawierający plan rozwoju zrównoważonego w kategoriach gospodarczych, społecznych i ekologicznych;

Konwencja w sprawie zmian klimatu, mająca na celu ustabilizowanie zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który nie doprowadzi do zachwiania światowego systemu klimatycznego;

Konwencja o zachowaniu różnorodności biologicznej:

Deklaracja wytyczająca kierunki zrównoważonego rozwoju lasów, ich ochrony i użytkowania.

Zgodnie z ustaleniami Konwencji w sprawie zmian klimatu do obowiązków wszystkich państw należy:

-podawanie informacji o ilości emitowanych gazów cieplarnianych oraz o tym, jaka ilość tych gazów ulega absorpcji w ekosystemach;

-regularne publikowanie informacji o obecnych osiągnięciach programów ograniczania emisji i adaptacji do zmian klimatycznych;

-zachęcanie do właściwej gospodarki i zachowywania ekosystemów stanowiących odbiorniki gazów cieplarnianych, różnych formacji roślinnych, lasów i oceanów;

-współpraca w dziedzinie planowania działań zaradczych w odpowiedzi na wpływ zmian klimatycznych na strefę przybrzeżną, zasoby wodne i rolnictwo;

-współpraca w zakresie ochrony obszarów szczególnie podatnych na powodzie lub suszę;

-informowanie społeczeństw o zmianach klimatu i ich skutkach: popieranie i ułatwianie społecznego uczestnictwa w przygotowywaniu przeciwdziałań tym skutkom.

W Konwencji na uwagę zasługuje rozdział o ochronie różnorodności biologicznej, a zwłaszcza działaniom na rzecz ochrony i utrzymania genów, gatunków i ekosystemów. Współczesny postęp w biotechnologii wykazał, że materiał genetyczny roślin i zwierząt może znaleźć zastosowanie w rolnictwie, ochronie zdrowia i zaspokajaniu potrzeb ludzkich, jak również w ochronie środowiska.

Katastrofa przyrodnicza - to skoncentrowane w czasie i przestrzeni wydarzenia, podczas których giną ludzie (w skrajnych przypadkach nawet kilkaset tys osób), a straty materialne bywają ogromne. Niektóre z nich wykraczają poza ramy lokalne i obejmują swym oddziaływaniem cały glob. Niektóre z nich można przewidzieć, a inne SA zupełnie nieoczekiwane. Wiele spowodowanych jest czynnikami naturalnymi, ale za niektóre odpowiedzialny jest człowiek. Stopień natężenia i niszczących skutków katastrof przyrodniczych określa się z reguły ilością ofiar śmiertelnych i osób dotkniętych żywiołem, jak też i szacunkiem ekonomicznym spowodowanych przez nie strat materialnych.

Klasyfikacja katastrof przyrodniczych:

1. geologiczne - trzęsienia ziemi, erupcje wulkaniczne, ruchy masowe, tsunami, erozja;

2. hydrologiczne- powodzie, pustynnienie, lawiny śnieżne;

3. oceanograficzne - powodzie w strefie przybrzeżnej, zmiany poziomu morze, zanieczyszczenie akwenów;

4. meteorologiczne - sztormy, cyklony, tornada, huragany, zawieje śnieżne;

5. związane z pokrywą wegetacyjną - pożary, susze, szarańcze;

6. kosmiczne - kolizja z Ziemią meteoru, komety lub planetoidy.

Grupy zagrożeń przyrodniczych:

1. Zagrożenia naturalne:

1. trzęsienia ziemi;

2. huragany i wichury;

3. anomalie pogodowe;

4. epidemie i epizootie;

5. długotrwałe susze i pożary;

6. powodzie.

2). Zagrożenia cywilizacyjne - związane z działalnością człowieka; są następstwem niedoskonałości urządzeń technicznych, błędów człowieka, naruszaniem przez niego równowagi biologicznej, a także celowego działania na szkodę innych.

a) katastrofy w transporcie drogowym, kolejowym, morskim i lotniczym oraz katastrofy górnicze;

b) budowlane (zawalenia budowli);

c) awarie maszyn i urządzeń w zakładach oraz infrastruktury technicznej (instalacji wodociągowej, gazowej, elektrycznej, CO, kanalizacyjnej itp.);

d) awarie chemiczne instalacji w zakładach, także podczas magazynowania i transportu;

e) awarie i wypadki radiacyjne;

f) skażenia środowiska naturalnego środkami chemicznymi;

g) katastrofalne zatopienia spowodowane awariami obiektów hydrotechnicznych lub powodziami;

h) choroby cywilizacyjne;

i) akty terroru (celowe spowodowanie katastrofy technicznej, skażenia lub zakażenia, podłożenia ładunków wybuchowych)

a także:

j) zorganizowana przestępczość, wzrost narkomanii i aktów przemocy;

k) duże zapasy broni chemicznej i biologicznej, głównie w państwach o nieustabilizowanej sytuacji politycznej i gospodarczej;

l) duża liczba konfliktów lokalnych o zróżnicowanym podłożu;

m) duża wrażliwość na zniszczenie istotnych dla funkcjonowania państwa systemów i sieci teleinformatycznych;

n) starzejący się arsenał jądrowy;

o) zawodność systemów ostrzegania.

TRZĘSIENIA ZIEMII

Definicja: gwałtowne rozładowanie naprężeń nagromadzonych w skorupie ziemskiej, w wyniku przejściowego zablokowania ruchu warstw skalnych poruszających się wzdłuż linii uskoku.

Geneza: ze względu na genezę dzieli się na:

tektoniczne - (ok. 90%) wywołane nagłym rozładowaniem nagromadzonej w wyniku procesów tektonicznych (ruch płyt litosferycznych ) energii.
wulkaniczne - (7%) poprzedzają wybuch wulkanu, spowodowane parciem magmy i przemieszczaniem się gazów wulkanicznych wewnątrz skorupy ziemskiej ; są mniej groźne
zapadowe = zapadliskowe = zawałowe - (3%) wywołane zapadaniem się pustek podziemnych różnego pochodzenia np. zapadanie się jaskiń na obszarach krasowych, lawiny skalne w górach, tąpnięcia związane z działalnością górniczą

Rejestracja: Pomiary wstrząsów sejsmicznych dokonuje się za pomocą sejsmografów. Sejsmometrem określa się przyrząd rejestrujący, zaś sejsmogram to sam zapis wstrząsu.
Aparatury pomiarowe zainstalowane w stacjach sejsmicznych zwykle pracują bez przerwy, w istocie notując nieustanne drgania (bardzo rzadko zdarza się, aby na sejsmogramie utrwalona została idealnie pozioma linia). Jest to najbardziej namacalny dowód na nieustanny ruch płyt tektonicznych.

Skutki: Trzęsienie ziemi może wywołać szereg skutków w otaczającym krajobrazie. Do najczęściej wymienianych i kojarzących się z tym zjawiskiem należą:
-rysy i spękania na powierzchni ziemi;
-szczeliny (niekiedy głębokością dochodzące do kilkunastu metrów);
-uskoki gruntu ("pocięcie" formy wzgórza na osunięte rzędami bloki skalne);
-przesunięcia poziomie wzdłuż uskoku
-obrywy (na obszarach górskich);
-zapadliska;
-podniesienie wybrzeża i utworzenie klifu
-odseparowanie części wybrzeża od stałego lądu i utworzenie płycizny;
-nieckowate jeziorka (powstałe na skutek zaburzeń wód podziemnych);
-wodospady (powstałe na skutek zatamowania osuwiskiem górnego biegu rzeki);
-jeziora/rozlewiska (na skutek zatamowania biegu rzeki przez osuwisko);
-wysychanie lub "przelanie się" części jeziora (na skutek uskoków gruntu);
-przerwanie biegu rzeki (na skutek powstania szczeliny prostopadłej do nurtu, w której ów rzeka "znika");
-tsunami;

Ocena: Skala Richtera - skala logarytmiczna określająca wielkość trzęsienia ziemi na podstawie amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych, wprowadzona w 1935 roku przez amerykańskich geofizyków Charlesa F. Richtera i Beno Gutenberga. Obecnie używana wyłącznie przez dziennikarzy, z powodu przyzwyczajenia odbiorców i mass mediów. Współczesna sejsmologiado oceny wielkości wstrząsów sejsmicznych wykorzystuje magnitudę, skalibrowaną w taki sposób, by w przedziale typowych trzęsień ziemi (od 3 do 7) pokrywała się ze skalą Richtera.

< 2,0	Najmniejsze wstrząsy, nieodczuwalne przez człowieka ani przez sejsmograf.	2 920 000 (8000 dziennie)
2,0-3,4	Wstrząsy nieodczuwalne dla człowieka, lecz rejestrowane przez sejsmograf.	800 000
3,5-4,2	Bardzo małe wstrząsy, odczuwane tylko przez niektórych ludzi.	30 000
4,3-4,8	Odczuwane przez większość osób, nieszkodliwe.	4 800
4,9-5,4	Odczuwane przez wszystkich, powoduje bardzo niewielkie zniszczenia.	1 400
5,5-6,1	Średnie wstrząsy, powoduje mniejsze uszkodzenia budynków.	500
6,2-6,9	Duże wstrząsy, powodują znaczne zniszczenia.	100
7,0-7,3	Poważne zniszczenia.	15
7,4-8,0	Ogromne zniszczenia.	4
8,0-8,9	Ogromne zniszczenia, katastrofalne skutki dla wielu krajów.

ERUPCJA WULKANICZNA

Produkty:

Nazwa	Charakterystyka	Powstawanie, uwagi
Produkty płynne
Lawa kwaśnaa	lekka o dużej lepkości; wypływa z krateru powoli, tworząc krótkie potoki lub kopuły; po zastygnięciu tworzy jasne skały bogate w krzemionkę, np. ryolity, porfiry, liparyty	lawa powstaje w wyniku wydostania się z głębi Ziemi (z krateru lub ze szczeliny) na jej powierzchnię roztopionej masy mineralnej (magmy) o temp. 700-1400oC; pochodzi ona z górnego płaszcza (astenosfery), jak również z topienia skał strefy bazaltowej i granitowej skorupy ziemskiej; w zależności od składu i zawartości gazów, a tak­że warunków stygnięcia, tworzy różnego rodzaju formy (lawy blokowe, trzewiowe i powsta­jące przy wybuchach wulkanów podmorskich lawy poduszkowe)
Lawa zasadowaa	ciężka o małej lepkości; po wy­pły­nięciu z krateru tworzy długie potoki lub rozlewa się szeroko na duże odległości; zas­tygła tworzy skały uboższe w krze­mionkę, a bogatsze w połą­cze­nia żelaza i magnezu, np. bazalty i diaba­zy
Produkty stałe
Bomby	bryły lawy o owalnym, wrzecionowatym kształcie i spiralnie skręconych końcach; osiągają rozmiary od kilku cm do 1 m i więcej; czasami spotyka się bryły o nieregularnych kształtach	wynik stygnięcia wyrzuconych w powietrze strzępów lawy, swój kształt zawdzięczają procesowi zastygania odbywającego się w czasie ruchu obro­towe­go w powietrzu; bomby o niere­gu­larnym kształ­cie powstają w wyniku wyrzucania do góry brył pokruszonej starej lawy (budującej komin lub stożek wulkaniczny)
Scoria	małe kawałki lawy gąbczastej (wielkości orzecha włoskiego)	wynik krzepnięcia wyrzuconych w powietrze małych fragmentów lawy o dużej zawartości gazów
Lapilli	materiał gruboziarnisty, złożony z fragmentów wielkości grochu lub orzecha; czasami są to kryształy (np. leucytu) obtopione na krawędziach	powstają z rozdrobnienia i stygnięcia ciekłej lawy lub z pokruszenia starej lawy; w przypadku obtopionych kryształków proces krystalizowania się lawy rozpoczął się przed wybuchem
Piaski i popioły wulkaniczne	drobne cząsteczki materiału wulkanicznego, często drobne kryształy z wrostkami szkliwa lub kryształy oblepione szkliwem	powstają z wyrzuconych kryształków minerałów wykrystalizowanych w lawie (najczęściej z lawy kwaśnej) przed wybuchem, z rozpylonych cząstek lawy w powietrzu lub pyłu skał wulkanicznych roztartych siłą wybuchu
Pumeks	lekkie porowate bryłki pełne pęcherzyków gazowych (gęstość ok. 0,4-0,9 g/cm3)	tworzy się w wyniku stygnięcia wyrzuconych w powietrze bryłek gorącej i pieniącej się lawy pod wpływem wydobywających się z nich gazów
Produkty gazowe
Gazy	wydobywają się w formie bezbarwnej, a gdy są zmieszane z parą wodną, pyłem i popiołem wulkanicznym — jako gorące nie­prze­zroczyste obłoki (chmury); niskie, ciężkie chmury często tworzą prądy zawiesinowe i staczają się wzdłuż stoku wulkanicznego	wydobywają się spokojnie lub gwałtownie z lawy, krateru, szczelin i popiołów wulkanicznych; są to gł. wyziewy pary wodnej, dwutlenku węgla z róż­nymi domieszkami (wodór, azot, związki chloru, siarki i in.); skład gazów zmienia się w czasie i przestrzeni: inny jest w obszarze krateru, a inny w pewnej odległości od niego (por. nast. str.)
a Istnieją również lawy o pośrednim składzie chemicznym, np. trachity, andezyty, porfiryty.

1-3 * nie mogę znaleźć odpowiedzi *

4. Erupcje wulkaniczne przyczyniają się do okresowego (od kilkunastu miesięcy do 2-3 lat) ochłodzenia klimatu globalnego. Jest to bardzo ciekawa sytuacja, gdyż czynnik działający lokalnie oddziaływuje bezpośrednio na warunki klimatyczne całej kuli ziemskiej. Obniżenie temperatury po wybuchach wulkanów ma związek z zapyleniem atmosfery przez popioły wulkaniczne i zmniejszeniem docierającego do powierzchni Ziemi bezpośredniego promieniowania słonecznego.

TSUNAMI

Przczyny powstawania:

Tsunami nie może powstać wskutek działania wiatru (pogody). Wiatr nie jest w stanie przekazać do morza odpowiednio dużej ilości energii w sposób gwałtowny. Tylko pięć czynników może wytworzyć tak ogromną ilość energii, że istnieje możliwość powstania fali portowej:

• podmorskie trzęsienia ziemi

• erupcje wulkanów położonych zarówno pod, jak i na powierzchni wody,

• podmorskie osunięcia ziemi,

• uderzenie meteorytu,

• (bardzo rzadkie zjawisko) duże osunięcie się brzegu morskiego,

• ruchy płyt tektonicznych.

Rodzaje tsunami:

• lokalne - miejsce wzbudzenia fali znajduje się blisko wybrzeża, a czas jej przybycia wynosi do pół godziny,

• regionalne - fale mogą zagrozić większemu obszarowi przybrzeżnemu , czas przybycia do 5 godzin od wzbudzenia,

• ponadregionalne (pacyficzne) - mogą objąć wiele obszarów po obu stronach Pacyfiku, czas przybycia fali od kilku do kilkunastu godzin w zależności od odległości wzbudzenia.

Charakterystyka fal tsunami:

charakteryzują się znaczną długością, rzędu kilkunastu - stukilkudziesięciu tysięcy metrów i wysokością.

Fale przenoszą tylko od 1 do 10 proc. energii uwalnianej podczas zjawiska, które jej wywołało, jednak szacuje się, iż liczby te kryją za sobą energię od 10 tys. do 100 tys. miliardów dżuli! Pomimo tak wielkiej energii, tsunami na otwartym oceanie są praktycznie niezauważalne. A to dlatego, że mają długości fali rzędu kilkuset kilometrów. Im głębsza woda, tym widoczna wysokość fali na otwartych wodach jest mniejsza (do 1 metra), a prędkość zabójczo wzrasta do nawet 900 km/h! W takiej formie tsunami jest w stanie przemierzyć tysiące kilometrów. Problem zaczyna się, gdy fala dociera do szelfu kontynentalnego, gdzie dno zaczyna się podnosić. Jak widzimy na ilustracji (Rys. 2), gdy głębokość wody zaczyna się zmniejszać, tsunami zaczyna coraz mocniej ocierać swoją podstawą o dno. Siła tarcia sprawia, że fala zwalnia. Energia skupiona do tej pory na prędkości musi się gdzieś podziać. Z tego powodu tsunami zaczyna zwiększać swoją wysokość. Poprzednio energia była skupiona na praktycznie niezauważalnym, bardzo długim wybrzuszeniu oraz na dużej prędkości. Teraz, wskutek siły tarcia, zmuszona jest skupić się w wysokiej na niejednokrotnie dziesiątki metrów ścianie wody, która z wielkim impetem wpada na brzeg niszcząc wszystko co się tam znajduje.

Obrona przed tsunami:

Jeżeli tsunami dociera do brzegu grzbietem, nie mamy większych szans na ucieczkę, bowiem nagle, bez ostrzeżenia, zza horyzontu wyłania się potężna ściana wody, która wdziera się w głąb lądu. Inaczej sytuacja wygląda gdy fala portowa zbliża się do brzegu doliną. Wtedy sygnałem ostrzegawczym jest bardzo szybko cofająca się woda, niejednokrotnie aż za horyzont. Matka Natura daje wtedy ludziom nawet pół godziny na ucieczkę w wyżej położone tereny.

Występowanie fal tsunami na świecie:

Ponieważ fale tsunami związane są z występowaniem trzęsień ziemi, najwięcej ich występuje na obszarach aktywnych sejsmicznie.

Na pierwszym miejscu należy wymienić tu Pacyfik, wokół brzegów tego oceanu występują bardzo aktywne sejsmicznie obszary związane z czynnymi strefami subdukcji. Wzdłuż wybrzeży Ameryki Południowej, Ameryki Środkowej, Kalifornii Alaski, Wysp Aleuckich, Kamczatki, Wysp Kurylskich, Japonii, Filipin i wysp Indonezji występują często silne trzęsienia ziemi, generujące fale tsunami. Na Oceanie Atlantyckim fale tsunami występują rzadko, lecz jedna z nich, związana z lizbońskim trzęsieniem ziemi (1.11.1755 rok) okazała się wyjątkowo niszczycielska. Stosunkowo często, choć o niewielkiej sile, występują fale tsunami na Morzu Śródziemnym, zwłaszcza przy wybrzeżach Północnej Afryki (Algeria, Marokko), gdzie strefa przybrzeżna wykazuje stale niewielką aktywność sejsmiczną

EL NINO

Co to jest, jakie są skutki oddziaływania o zasięgu lokalnym i globalnych.

Jest to anomalia pogodowa, powstająca gdy pasaty wiejące nad równikiem zmieniają swój kierunek lub po prostu zanikają. Imieniem El Niño (po hiszpańsku chłopiec, dzieciątko) peruwiańscy rybacy nazwali silne wiatry i prądy morskie, które zauważyli w okresie świąt Bożego Narodzenia, a które mają duży wpływ na połowy ryb.

Razem z wiatrami zmienia się układ prądów oceanicznych, a tym samym temperatury wód w określonych miejscach. Wiatry, które poprzednio pchały powstałe nad Pacyfikiem chmury burzowe w kierunku Australii i Indonezji, teraz spychają je na kontynent południowoamerykański, powodując tym samym intensywne opady w Andach. Opady wywołane przez efekt El Niño są katastrofalnie duże, powodują powodzie oraz spływanie lawin błota. Dodatkowo podnosi się temperatura powietrza, co powoduje topnienie wiecznych śniegów i zanikanie. W zmienionym układzie ciepłe i suche powietrze znajduje się nad Australią, powodując tam susze większe niż zwykle.

PUSTYNNIENIE

Jest procesem degradacji środowiska w klimacie suchym, przy rocznej sumie opadów od 100-300mm., zwłaszcza na obrzeżach istniejących pustyń.

Czynniki wpływające na proces pustynnienia

1. Naturalne
   - klimat zwrotnikowy suchy
   - zimny prąd morski
   - bariera gór (przyczyna orograficzna)
   

2. Antropologiczne

- niszczenie roślinności, wycinanie lasów

- nadmierny wypas zwierząt

- rolnictwo: zmiana suchych łąk w pola uprawne lub uprawa zbyt nachylonych stoków

- porzucanie tradycyjnych technik uprawy na rzecz rolnictwa towarowego

- złe melioracje powodują zasolenie terenów nawadnianych

- działalność górnicza

- nadmierne nawożenie

Sposoby walki z pustynnieniem: zalesianie, prawidłowe sztuczne nawadnianie, ograniczenie ilości wypasanych zwierząt, rotacyjne wykorzystywanie pastwisk, śródpolne pasy drzew lub krzewów.

OZON

Co to jest ozon?

Ozon to (O3), nietrwała odmiana alotropowa tlenu, rozkłada się samorzutnie w temperaturze pokojowej do O2 i ozonu. Ozon stratosferyczny powstaje w wyniku oddziaływania promieniowania ultrafioletowego Słońca na cząsteczki atmosferycznego tlenu. Jest też wytwarzany przez wyładowania elektryczne w powietrzu lub tlenie w tzw. ozonizatorach.

Powstawanie ozonu stratosferycznego i troposferycznego (związki odpowiedzialne za jego powstanie).

Ozon stratosferyczny (warstwa ozonowa)

Tlen jest przekształcany w ozon i odwrotnie. Wiązania atomowe są niszczone w czasie fotolizy wywoływanej przez promieniowanie słoneczne. Aby rozbić wiązanie w O₂ energia promieniowania słonecznego musi być wyższa (długość fali poniżej 240 nm) niż  w przypadku ozonu (długość fali poniżej 310 nm). Tworzenie się i rozpad pozostają w równowadze i ostatecznie wyniki reakcji nawzajem się równoważą:

3 O₂ -> 2 O₃ oraz  2 O₃ -> 3 O₂

Ozon troposferyczny (smog fotochemiczny)

Został przemieszczony nad powierzchnię Ziemi, np. w trakcie burzy, lub powstał w dolnych warstwach atmosfery w wyniku reakcji chemicznych. Spowodowany jest obecnością tlenków azotu, węglowodorów i innych substancji pochodzących przede wszystkim ze spalin samochodowych, które ulegają przemianom fotochemicznym. Ozon troposferyczny powstaje w wyniku reakcji chemicznej tlenu atomowego O• (powstałym na przykład na skutek rozkładu fotochemicznego NO2) z tlenem cząsteczkowym (O2). Ozon ma gęstość większą od atmosfery ziemskiej. Jest także jednym z gazów cieplarnianych.

Freony i halony- budowa , cechy fizykochemiczne, zastosowanie. Wpływ freonów i halonów na powstanie dziury ozonowej.

(CFC's - ang. chlorofluorocarbons) CCl₂F₂, zwanego freonem 12 oraz innych fluoropochodnych metanu i etanu. Związki wykorzystywane do produkcji aerozoli oraz w konstrukcji systemów chłodniczych:

• w sprężarkach

• chłodniach i urządzeniach klimatyzacyjnych

• do produkcji lakierów

• w przemyśle kosmetycznym

• w medycynie

Cząsteczki freonów nie wchodzą w reakcję z innymi substancjami i nie rozpadają się w troposferze, mogą więc pozostawać w atmosferze w stanie niezmienionym ponad 100 lat. Po przejściu do ozonosfery freony rozkładają się pod wpływem promieniowania ultrafioletowego na pierwiastki: węgiel, fluor i chlor. Wprawdzie węgiel spala się, atomy fluoru łączą się ze sobą, ale chlor jest katalizatorem rozkładu ozonu w zwykły tlen dwuatomowy.

Halony- fluorowcopochodne metanu i etanu, w których cząsteczkach wszystkie atomy wodoru są zastąpione atomami fluoru, chloru lub/i bromu. Niepalne gazy lub ciecze, nie przewodzą prądu elektrycznego, nie powodują korozji. Stosowane jako środki gaśnicze. Stosowanie halonów jest ograniczone ze względu na ich niszczące działanie (podobne jak freonów) na warstwę ozonu (dziura ozonowa).

Skutki oddziaływania promieniowania ultrafioletowego na człowieka, wegetacje roślin oraz środowisko.

Uszkodzenia popromienne ze względu na rodzaj ich następstw dzielimy na uszkodzenia somatyczne tzn. wpływające na procesy odpowiedzialne za utrzymanie organizmu przy życiu oraz genetyczne tzn. naruszające zdolność organizmu do prawidłowego przekazywania cech potomstwu.

• choroba popromienna: mdłości, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie organizmu, zmiany we krwi, biegunki, niedokrwistość, obniżenie odporności i wypadanie włosów.

• mutacje, w efekcie których wśród napromieniowanych roślin lub zwierząt mogą pojawiać się mutanty, tzn. osobniki różniące się szeregiem cech od organizmów macierzystych.

• nowotwory: białaczka, rak tarczycy i rak piersi.

• choroba oczu - katarakta, która nie leczona powoduje zanik widzenia.

• uran i tor: schorzenia układu krwionośnego, nowotwory płuc i schorzenia nerek.

• pluton: nowotwory kości.

Wykorzystanie właściwości ozonu w leczeniu ludzi i zwierząt.

• wyjaławiania wody pitnej (ozonowanie) i pomieszczeń (szczególnie w szpitalach: lampa ozonowa),

• w leczeniu zapaleń układu oddechowego , moczowego , rozrodczego, pokarmowego

• w dermatologii np. ropne głębokie zapalenie skóry, alergie

• w okulistyce

• w laryngologii

• w stomatologii

• coraz więcej jest doniesień wykorzystania tej terapii w onkologii.

Do wykładu :Biotyczne zanieczyszczenia wód- protekozy

Z bakterii to pewnie ta najważniejsza:

Pałeczka okrężnicy (łac. Escherichia coli) - Gram-ujemna bakteria należąca do rodziny Enterobacteriaceae. Wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka oraz zwierząt stałocieplnych. W jelicie ta symbiotyczna bakteria spełnia pożyteczną rolę, uczestnicząc w rozkładzie pokarmu, a także przyczyniając się do produkcji witamin z grupy B i K.

Bakterie E. coli, które są nieszkodliwe w jelicie, mogą powodować schorzenia innych układów:

Gdy dostaną się do układu moczowego, powodują zakażenia układu moczowego. Są najczęstszą przyczyną zakażeń (60-80%) dróg moczowych. Czynnikiem sprzyjającym jest cewnikowanie - około 80% cewnikowanych mężczyzn i 30% kobiet ma bakteriurię.

1. Ropnie narządowe - poprzez uszkodzenie ściany przewodu pokarmowego do jamy brzusznej (spowodowane np. nadżerkami, radioterapią lub chemioterapią). Rozwój bakterii E. coli powoduje ciężkie schorzenie zapalenie otrzewnej (łac. peritonitis). Często powikłaniem zapalenia otrzewnej może być posocznica i wstrząs endotoksyczny (sepsa).

2. Zakażenia pooperacyjne.

3. Szpitalne zapalenia płuc.

4. Sepsa - E.coli jest najczęstszą pałeczką Gramm (-) powodującą sepsę.

Wytrzymałość E. coli na czynniki środowiskowe jest stosunkowo mała. Ginie ona po 20 minutach ogrzewania w temperaturze 60°C, wrażliwa jest na wszystkie znane środki dezynfekcyjne. Jednakże w środowisku o temp. niższej i odpowiedniej wilgotności utrzymuje się miesiącami. W kale o temp. 0°C może zachować żywotność ponad rok.

Miano coli zwane też mianem pałeczek okrężnicy to najmniejsza objętość wody (w cm³), z której w hodowli powstanie przynajmniej jedna kolonia Escherichia coli, bakterii z rodzaju Enterobacter, Citrobacter, lub Klebsiella. Określanie miana coli jest podstawową metodą oceny, czy woda lub żywność miały kontakt z odchodami. Jest to łatwe do wykonania badanie wskaźnikowe. Jeśli w próbce stwierdzi się ilość bakterii powyżej normy, z dużą pewnością należy przyjąć że próbka może zawierać szkodliwe, chorobotwórcze bakterie. Oznaczenie można przeprowadzić na kilka sposobów. Najprostszy wykorzystuje właściwość bakterii fermentacji laktozy z wytworzeniem kwasów i gazu w temperaturze 44°C. Pobraną próbkę wody rozcieńcza się (wody pitnej z przyczyn oczywistych się nie rozcieńcza) w pożywce zawierającej laktozę (jako substrat) i zieleń brylantynową (jako wskaźnik kwasowości). Oznaczenie przeprowadza się z użyciem rurki Durhama (służy ona do łapania wydzielanego gazu). Po dobowej inkubacji można odczytywać wyniki. Podstawowe poziomy czystości wody z rzek, stawów, ścieków[cm³]:

0,1 - woda jest niezdrowa

1,0 - woda jest zanieczyszczona (niepewna)

10 - woda jest stosunkowo czysta (możliwa do użycia)

100 - woda jest dostatecznie czysta

Normy dla wody pitnej:

studziennej > 50 cm³

wodociągowej > 100 cm³

Dla wody studziennej, z której zazwyczaj korzysta tylko jedna rodzina, norma mówi że po wzięciu do badania 50 cm³ wody w próbce nie powinno być bakterii (zabarwienia i gazu). Woda nadaje się do użytku nawet jeśli następna próbka zawierająca 100 cm³ wykaże już obecność bakterii z grupy coli.

Sinice to bakterie, które wykazują zdolność do fotosyntezy. Większość z około 200 gatunków sinic żyje w wodzie zarówno słodkiej, jak i słonej, są także gatunki glebowe. W warunkach zanieczyszczenia środowiska wodnego związkami fosforu i azotu sinice pojawiają się masowo, prowadząc do degradacji zbiornika i ograniczający rozwój turystyczny regionu. Sinice są poważnym zagrożeniem dla zdrowia zwierząt i człowieka poprzez wytwarzanie toksyn. Toksyny sinicowe można podzielić ze względu na sposób działania na: hepatotoksyczne - uszkadzające wątrobę, neurotoksyczne - podrażniające lub uszkadzające układ nerwowy, onkogenne - powodujące powstawanie zmian nowotworowych i dermatotoksyczne - działające drażniąco na skórę i błony śluzowe.

Krasnorosty- Większość to glony morskie, bentosowe, ale zdarzają się też epifity, a nawet pasożyty lub organizmy słodkowodne (np.: żabirośl Batrychospermum^[1]). Formy podobne do koralowców, o ścianach inkrustowanych węglanem wapnia lub magnezu mają znaczenie dla kształtowania wapiennych raf koralowych (koralka Corallina, skalinek Lithotamnion). Żyją w środowisku wodnym.

Protekozy- glony z rodzaju prototheca pozbawione chlorofilu

Prototekoza (łac. protothecosis) - to choroba wywołana przez pozbawione chlorofilu glony należące do rodzaju Prototheca.

Infekcja powstaje wskutek wniknięcia do skóry i powoduje umiejscowione zakażenia w obrębie skóry, tkanki podskórnej lub tkankach głębiej leżących (pochewki ścięgien, tkanka mięśniowa).

Rozpoznanie jest możliwe po wykonaniu posiewu lub histopatologicznym stwierdzeniu sporangiów z endosporami.

Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu zmiany oraz dożylnym stosowaniu amfoterycyny B.

Choroby człowieka wywoływane przez pierwotniaki

Do chorób zakaźnych człowieka, czyli takich, które wywołane są przez chorobotwórcze drobnoustroje i wytwarzane przez nie biologiczne czynniki, zalicza się między innymi:

śpiączka afrykańska

lamblioza,

malaria,

toksoplazmoza,

czerwonka amebowa

rzęsistkowica.

Niektóre choroby poniżej są trochę dla mnie naciągane, ale podobno są to najnowsze badania które twierdzą że u podstawy tych chorób stoją pasożyty. Jak będziecie to czytać to patrzcie z przymrużeniem oka na to:

ALZHEIMER

- chorobę Alzheimera wywołują pospolite przywry pochodzące z niedogotowanego mięsa i od naszych ukochanych zwierząt. Rozwijają się one w mózgu. Zagnieżdżają się tam również takie bakterie jak shigella. Odnajdywany jest również sporysz, który ma silne działanie psychogenne.

ALERGIA
- u wszystkich alergików wykryto poważną inwazję owczej motylicy wątrobowej żyjącej w drogach żółciowych. By skutecznie i na trwałe pozbyć się alergii konieczne jest oczyszczenie wątroby i nerek z kamieni, unikanie pleśni oraz salmonelli. Łagodniejsze odmiany alergii zwykle powodowane są przez ludzka motylicę wątrobową (clonorchis).

AMEBA
- jest wiele gatunków ameb mogących egzystować w ludzkim organizmie, endoamoeba gingivalis, endolimax nana, entamoeba i wiele innych. Wszystkie można zlikwidować przy pomocy generatora częstotliwości.

ANEMIA
- głównym powodem anemii jest robaczyca (patrz robaczyca).

ASTMA
- w 100% przypadków astmy obserwowana jest infekcja larwami glisty ludzkiej usytuowanej w płucach., Towarzyszy im bacteroides fragilis oraz wirus coxackie. Innymi pasożytami które występują w płucach jest Neagleria, endolimax, występują w płucach oraz przywra jelitowa, chilomastix, capitularia i wiele innych.

BEZSENNOŚĆ
- zawsze łączy się z poważna inwazją pasożytów, bakterii. Jest spowodowana przez produkty ich metabolizmu - głównie amoniak (skumulowany w mózgu). Aby wrócił zdrowy sen należy usunąć robaczycę.

BIEGUNKA
- jest sygnałem poważnej inwazji w jelitach, mogą je powodować pałeczki okrężnicy, salmonella, shigella, motylica wątrobowa, przywra trzustkowa, ameby, grzyby, glisty, owsiki, przywry jelitowe, chilomastix, capilaria i wiele innych.

BRODAWKI

- powodują je bakterie które rozwijają się w towarzystwie pasożytów takich jak owsiki, tasiemce, glisty lub przywry.

CHOROBY KOBIECE
- dolegliwości narządów płciowych są powodowane przez bakterie wirusy i pasożyty układu moczowo płciowego takie jak: dwoinka rzeżączki (neisseria gonovrhea) wirus opryszczki (herpes simplex) gardenella vaginalis, candida albicans, proteus vulgaris, trichomonas vaginalis (rzęsistek pochwowy), chlamydia i wiele innych.

CHOROBY SERCA, WIREŃCÓWKA
- najbardziej popularnym sprawca dolegliwości serca jest pasożyt żyjący w psim sercu dirofilaria i loa loa oraz wirus cytomegalii.

CHOROBY WENERYCZNE
- jest wielu sprawców tych schorzeń, miedzy innymi rzęsistek, campylobacter, chlemydia, gardenella,

campylobacter, candida albiacans, herpes simplex 2, neisseria gonovrhea, tremponema palilidum i wiele innych.

CHRONICZNE ZMĘCZENIE
- wywołuje je wirus EBV jednakże zawsze idzie on w parze z dużymi pasożytami takimi jak przywry. Chroniczne zmęczenie może również wywoływać drożdżak candida.

CUKRZYCA
- w trzustce wszystkich osób cierpiących na cukrzycę znaleźć można przywry z rodzaju eurytrema pancrealicum.

CYSTA
- mogą ja wywoływać duże pasożyty np. Przywry, bakterie z rodzaju gadnerella, rzeżączka, syfilis. Cystę jajnika może wywoływać wiele rodzajów zanieczyszczeń jeśli usuniemy pasożyty i przestaniemy dostarczać organizmowi zanieczyszczeń cysta się wchłonie.

DEPRESJA, DEPRESJA MANIAKALNA
- przyczyna depresji tkwi w infekcji mózgu małymi robakami obłymi (obleńcami). Nie może on wówczas wytwarzać wystarczającej ilości neurotransmiterów, bądź zachować między nimi równowagi. Glista kocia i psia (Ascaris), włosień kręty (Trichinella) i węgorki (Strongyloides). Przypadkom depresji zawsze towarzyszą bakterie z rodziny Schigella.

ENDOMETRIOZA GRUCZOLISTOŚĆ
- powodem są przywry jelitowe lub owcza motylica wątrobowa gnieżdżące się w macicy. Gdy te przetrą szlak do macicy za nimi podąża wiele innych pasożytów: glista ludzka, motylica wątrobowa, Eurytrema. Tam gdzie są duże pasożyty wkrótce pojawiają się mniejsze. Wszystkie wprowadzają bakterie i wirusy. Gruczolistości zawsze towarzyszy Gardenella.

GRONKOWIEC
- Staphylococcus, paciorkowiec Streptococcus. Powodują wiele dolegliwości: infekcje w jamie ustnej, bóle mięśni, stawów, infekcje gardła, uszu, płuc, wrzody, choroby serca, sztywność kolan i choroby skóry i wiele innych dolegliwości.

GRUŹLICA
- powoduje ją prątek gruźlicy mycobacterium tuberculosis.

GRYPA
- wirusem wywołującym grypę jest infuenza. Wiele przypadków tzw. "grypy" powodują bakterie z rodziny salmonella i shigella.

GRZYBICA, DROŻDŻYCA
- najczęściej spotykany u człowieka jest bielnik biały (Candida albicans). Każdy z nas ma ich trochę w układzie pokarmowym, ale kiedy ich rozwój wymyka się spod kontroli mamy do czynienia z zakażeniem drożdżakowym. Powoduje ono wiele różnych dolegliwości. Innym grzybem rozwijającym się na skórze jest Tinea, wywołuje grzybicę, np. świąd krocza.

CANDIDA, KANDYDOZA
- najczęściej spotykany u człowieka jest bielnik biały (Candida albicans). Każdy z nas ma ich trochę w układzie pokarmowym, ale kiedy ich rozwój wymyka się spod kontroli mamy do czynienia z zakażeniem drożdżakowym. Powoduje ono wiele różnych dolegliwości. Innym grzybem rozwijającym się na skórze jest Tinea, wywołuje grzybicę, np. świąd krocza.

HIV, AIDS
- bez infekcji przywrami jelitowymi nie możesz zarazić się wirusem HIV, zawsze występują razem. Pomocna w rozwoju infekcji jest pleśń oraz mikotoksyna zearalenon. Po zlikwidowaniu wszystkich stadiów rozwoju pasożytów wirus HIV znika. Wyleczenie AIDS zależy od usunięcia benzenu z ustroju i powstrzymania jego dalszego wchłaniania.

LAMBLIA
- Giardia można ja łatwo usunąć  przy pomocy generatora częstotliwości.

ŁUSZCZYCA EGZEMA
- przyczyną tej dolegliwości są nicienie z rodziny Ascaridadae. Wytwarzane przez nie substancje chemiczne są wysoce uczulające i mogą wpływać na stan skóry. Ponieważ zwierzęta zakażają się nimi bez przerwy w rodzinach, gdzie zwierzęta trzymane są w domu choroba ta przybiera postać chroniczną.

MIĘŚNIAKI
- powodują je przywry, które zakładają swoje kolonie w macicy, oraz motylica wątrobowa i gardenella.

MIGRENA, BÓLE GŁOWY
- najczęstszymi przyczynami są nicenie z rodziny strogyloididae, salmonella, shigella, E. Coli, gronkowce i paciorkowce.

MOCZENIE NOCNE, NIETRZYMANIE MOCZU
- problem szybko rozwiązuje likwidacja bakterii osłabiających więzadła oraz likwidacja schistomy, glisty i innych pasożytów przenoszących bakterie.

NADCIŚNIENIE
- jeśli przyczyną jest schorzenie serca to powodują je te same pasożyty, które wywołują schorzenia serca (patrz choroby serca).

NADŻERKA
- szyjki macicy najczęściej powodowana jest urazem mechanicznym, kontaktem ze środkami chemicznymi lub procesem chorobotwórczym np. drożdżycą. Często jest tez zejściem innego wykwitu: pęcherzyka, pęcherza lub krosty, którymi może być spowodowany bakteriami lub wirusami przenoszonymi drogą płciową.

OPRYSZCZKA
- do rodziny wirusów wywołujących opryszczkę należą wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex, HSV) 1 i 2, (Epsteina-Barra EBV), półpaśca i ospy wietrznej (Varicella zoster), (Cytomegalovirus CMV).

OSŁABIENIE ODPORNOŚCI
- przyczyn jest wiele, jedną z nich jest drożdżak candida i wszelkiego rodzaju pasożyty, które są nosicielami bakterii i wirusów.

OWSIKI
- Owsica (enterobiasis, oxyuriasis) czyli zakażenie pasożytem jelitowym o nazwie Enterobius.

PLEŚNIAWKI

- powoduje je candida albicans.

PADACZKA EPILEPSJA
- przyczyną zawsze są małe larwy glisty ludzkiej (Ascaris) usadowione w mózgu. Razem z nim przenoszą się Bacteroides fragilis, które z kolei są wystarczająco duże by pomieścić tysiące wirusów. Dwa znane wirusy występujące z glistą to coxackie B1 i coxsackie B4. Sporysz, grzyb jest zawsze spotykany w przypadku ataków padaczki.

PÓŁPASIEC
- (Herpes Zoster) wspólna przyczyną ospy wietrznej i półpaśca (Herpes Zoster) jest wirus (Varicella zoster), ale jest jeszcze jeden sprawca, który powoduje namnażanie tego wirusa, to glista (Ascaris).

PROSTATA
- sprawcami wszelkich schorzeń prostaty są glisty ludzkie oraz motylica wątrobowa, oraz występujące wraz z nimi bakterie i wirusy rezydujące w gruczole krokowym.

PRZEKWITANIE, KLIMAKTERIUM, MENOPAUZA
- objawy menopauzy nie są naturalnym stanem, powodują je z pewnością zaburzenia hormonalne i one właśnie nie są normalne. Powodują je drobnoustroje, np. proteus, salmonella, neisseria, treponema, chlamydia, gardenella, campylobacter itd.

RAK, NOWOTWÓR, GUZ
- są chorobami wyleczalnymi ponieważ wywołują je pasożyty. Zlikwiduj je a powstrzymasz ich rozwój. Winowajcą jest ludzka przywra jelitowa (Fasciolopsis buskii)

ROBACZYCA
- choroba wywoływana przez pasożyty zwierzęce żyjace w jelitach takie jak tasiemce, glisty, tęgoryjce, włosogłówki, owsiki, włośnie, pierwotniaki.

REUMATYZM, ARTRETYZM, GOŚCIEC
- w zapaleniu kości i stawów zawsze mamy do czynienia z bakteriami, które pozostają w złogach i atakują stawy. W przypadku zapalenia reumatoidalnego bakterie pochodzą od pasożytów, których zarodki rezydują w tych stawach. Są to małe obleńce glisty tęgoryjce, węgorki i włosienie.

STAN ZAPALNY
- jest powodowany przez szereg różnych pasożytów i towarzyszących im bakterii, które są odpowiedzialne za stany bólowe.

STWARDNIENIE ROZSIANE STWARDNIENIE ZANIKOWE BOCZNE
- choroby te powodują przywry które docierają do mózgu lub rdzenia kręgowego i tam się rozmnażają. Kolejnymi sprawcami są Shigella i Nocardia, Clostridium tetani (laseczka tężca), gronkowce i paciorkowce.

SZUM W USZACH, BÓLE USZU
- powodują je bakterie streptococus pneumoniaae oraz inne gronkowce i paciorkowce. Aby na stałe pozbyć się tych dolegliwości należy wykluczyć aspirynę i inne salicylany, które są pożywką dla tych bakterii.

ŚWIERZB
- wywołują go świerzbowce sarcoptes. Jest on nosicielem adenowirusa przeziębienia.

TRĄDZIK
- wywołują go węgorki, nicienie i glisty oraz bakterie odżywiające się produktami gruczołów łojowych. Innym sprawcą jest włosień trichinella. By pozbyć się trądziku na stale należy oczyścić z patogenów narządy i krew (by nie dochodziło do infekcji).

ZESPÓŁ CANDIDA
- Zespół Candida wywoływany jest nadmiarem grzybów typu candida.

Choroby wywołane przez niektóre substancje chemiczne.

1.Estrogeny

-źrodło pochodzenia: znacząca większość estrogenu w wodzie jest pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego - jego źródła to soja oraz odchody zwierzęce, stosowane jako nawóz.

Fitoestrogeny to stosunkowo liczna (prawie 400 substancji) grupa związków chemicznych stanowiących metabolity wtórne roślin wyższych, uczestniczących w fotosyntezie (absorpcja promieniowania UV) oraz w procesach odpornościowych.

Produkty rozpadu żeńskich hormonów płciowych, jak też różnorodnych chemicznych substancji o działaniu zbliżonym do działania estrogenów, wywiera negatywny wpływ na organizmy mężczyzn oraz zwierząt. Prowadzi to prawdopodobnie m.in. do niepłodności i wywołuje powstanie złośliwych guzów męskich i żeńskich narządów płciowych.

2.Chlor

1).negatywne skutki chlorowania wody

-wystepowanie licznych schorzen:

# rak pęcherza moczowego i prostnicy,

# podrażnienie, suchość i pękanie skóry,

# obniżenie odporności skóry na zakażenie grzybicami i drożdżami,

# marskość wątroby,

# rak wątroby i nerek,

# białaczka,

# guzy chłoniakowe

Chlor spożywany z wodą zabija bakterie mające pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu,

Chlor powoduje również zmiany genetyczne (mutacje), łączy się z enzymami, wpływa negatywnie na moc układu immunologicznego. Może on również powodować nawroty przebytych chorób.

2).pozytywne skutki

-zapobieganie epidemiom chorob wywolywanych przez bakterie

3.Parabeny (nipaginy, estry kwasu p-hydroksybenzoesowego)

Są to związki toksyczne stosowane są powszechnie jako konserwanty kosmetyków oraz leków. Maja wlasciwosci estrogenne. Parabeny wywołują raka piersi (obecność parabenów stwierdzono w guzach piersi ze zmianami nowotworowymi) oraz mogą powodować : alergie, zapalenie skóry, pokrzywki, wypryski, rumienie, świąd. Poza tym konserwanty nie tylko zwalczają drobnoustroje dostające się do kosmetyków, ale także uszkadzają naszą „dobrą” florę bakteryjną na skórze, która chroni nas z zewnątrz przed najróżniejszymi zarazkami. Parabeny mogą doprowadzać do rozszerzania się naczyń krwionośnych i powodować wysięki

TRANSPORT I KOMUNIKACJA

Znaczny udział w zanieczyszczaniu powietrza ma komunikacja, głównie transport kołowy. Obliczono, że wraz ze spalinami samochodowymi wydzielana jest w Ameryce Północnej trzecia część całkowitej emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Ponadto spaliny pojazdów zawierają m.in. tlenki azotu, siarki, związki ołowiu. Transport lotniczy przyczynia się do zanieczyszczania dolnych warstw stratosfery, co niekorzystnie wpływa na stan ozonosfery i może być jedną z przyczyn powstania dziury ozonowej. Nie należy również zapominać o transporcie wodnym, który oprócz powietrza zanieczyszcza również wody.

ZWIĄZKI PYŁOWE

Pył respirabilny - zbiór cząstek przechodzących przez selektor wstępny o charakterystyce przepuszczalności według wymiarów cząstek opisanej logarytmiczno-normalną funkcją prawdopodobieństwa ze średnią wartością średnicy aerodynamicznej 3,5ą0,3ľm i z geometrycznym odchyleniem standardowym 1,5ą0,1.

Pyły są olbrzymim zagrożeniem zdrowia człowieka, odpowiedzialnych za wiele chorób dróg oddechowych (dobrze udokumentowane pylice) , w tym dość prawdopodobnie również za alergie i występowanie astmy. Pyły osiadają na ściankach pęcherzyków płucnych, co może utrudnić wymianę gazową. Pył podrażnia naskórek i śluzówki oraz nasila choroby alergiczne.

4. Azbest.

Przyjmuje się, że azbestami są włókniste odmiany minerałów występujące w przyrodzie w postaci wiązek włókien cechujących się dużą wytrzymałością na rozciąganie, elastycznością i odpornością na działanie czynników chemicznych i fizycznych.

Azbest znajduje zastosowanie w ponad 3000 technologii (głównie budownictwo, energety-ka, transport, przemysł chemiczny, hutnictwo, metalurgia i przemysł ceramiczny), przy czym naj-częściej wykorzystywany jest chryzotyl (azbest biały), rzadziej krokidolit (azbest niebieski) i amozyt (azbest brązowy), a w najmniejszych ilościach antofilit. Wyróżnia się kilka głównych grup produktów zawierających azbest:

-wyroby termoizolacyjne

-wyroby ogniotrwałe

-wyroby uszczelniające

-wyroby cierne

-wyroby hydroizolacyjne

-wyroby elektroizolacyjne

-wyroby kwasoodporne

-wyroby filtracyjne

Azbest jest przyczyną pylicy azbestowej i międzybłoniaka opłucnej.

Szkodliwość włókien azbestowych zależy od średnicy i długości włókien. Większe włókna nie są tak szkodliwe, gdyż w większości zatrzymują się w górnych drogach oddechowych skąd są usuwane przez rzęski, włókna bardzo drobne są usuwane przez system odpornościowy

5.LATEKS

Lateks, a komunikacja.

Wprowadzenie stabilizacji lateksu w 1923 r. umożliwiło bezpieczny transport w zbiornikach na duże odległości.

Może być on przyczyną reakcji alergicznych, zarówno skórnych jak i ogólnoustrojowych.Osobami szczególnie narażonymi na wystąpienie objawów klinicznych są pracownicy służby zdrowia, osoby poddające się z dużą częstością zabiegom chirurgicznym. Zaobserwowano również zwiększoną ilość zachorowań wśród osób cierpiących na inne rodzaje alergii, na przykład na alergiczny nieżyt nosa, spojówek czy na astmę. Jednocześnie osoby, u których częściej obserwuje się zmiany alergiczne w wyniku kontaktu z wyrobami lateksowymi to pracownicy fabryk produkujących wyroby gumowe.

MMT ((CH3C5H4)Mn(CO)3, trikarbonylek (metylocyklopentadieno)manganowy - metaloorganiczny związek chemiczny z grupy kompleksów karbonylkowo-cyklopentadienylowych manganu, stosowany głównie jako środek przeciwstukowy do benzyny zamiast tetraetyloołowiu.

MMT jest typowym przedstawicielem tzw. półsandwiczowego kompleksu cyklopentadienylowego. Trzy wiązania z ligandami karbonylkowymi i pięć z ligandem metylocyklopentadienylowym powodują, że MMT jest silnie lipofilowy, co sprawia, że potencjalnie może kumulować się w tkance tłuszczowej organizmów żywych.

Od lat 20. XX w. na całym świecie na masową skalę jako dodatek przeciwstukowy do benzyny (tzw. benzyny ołowiowej) stosowany był tetraetyloołów (TEL).MMT był od 1958 stosowany jako środek zapobiegający tworzeniu się smug kondensacyjnych w silnikach turbinowych. Gdy Environmental Protection Agency (EPA) podjęła decyzję o stopniowym wycofywaniu benzyny ołowiowej z rynku w 1972, Ethyl Corporation zaczęła sprzedawać MMT jako zamiennik tetraetyloołowiu. W 1977 EPA zakazała stosowania MMT w USA na podstawie Clean Air Act do czasu, gdy firma udowodni, że dodatek ten nie ma negatywnego wpływu na układy wydechowe samochodów z katalizatorem. Od 1976 MMT był stosowany w Kanadzie.

Ethyl Corporation toczyła długoletni spór sądowy z EPA, który skończył się wydaniem przez Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzeczenia stwierdzającego, że EPA przekroczyła swoje uprawnienia. Od tego czasu MMT może być legalnie stosowany w USA[5]. Od 2003 stosuje się go także w Australii[6].

Wpływ na zdrowie i środowisko naturalne

Na temat wpływu MMT na zdrowie ludzi trwała przez kilka dziesięcioleci gorąca dysputa naukowa. Częsty kontakt z metaloorganicznymi związkami manganu powoduje manganizm. Jego objawy są zbliżone do choroby Parkinsona. Wykazano też, że MMT ma działanie cytotoksyczne.

Natychmiastowe objawy kontaktu z MMT to: ciemnienie skóry i podrażnienie oczu. Krótkoterminowe objawy zatrucia MMT to: mdłości, ból głowy i problemy z oddychaniem. Badania na zwierzętach wykazały, że chroniczny kontakt z MMT powoduje uszkodzenia wątroby i nerek.

Badania przeprowadzone w 2002 przez Masashi Kitazawę sugerowały, że główną formą kontaktu ludzi z tym związkiem było wchłanianie go przez skórę i wdychanie podczas stosowania benzyny z MMT jako domowego środka czyszczącego[5]. Badania toksykologiczne przeprowadzone na szczurach dowiodły, że kontakt przez skórę z MMT powoduje 37-krotnie większy wzrost stężenia manganu we krwi, niż nieorganiczne sole manganu.

Badania z 2003 przeprowadzone przez australijską agencję rządową NICNAS wskazują, że związek ten jest silnie toksyczny w formie skoncentrowanej, lecz wykluczono jakikolwiek wpływ obecności tego związku w paliwach na taki wzrost stężenia manganu w glebie, powietrzu i wodzie, który mógłby mieć wpływ na zdrowie ludzi.

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, Policykliczne węglowodory aromatyczne (w skrócie WWA od Wielopierścieniowe Węglowodory Aromatyczne lub PAH z angielskiego Polycyclic Aromatic Hydrocarbons) - policykliczne węglowodory zawierające skondensowane pierścienie aromatyczne bez podstawników. Wiele z nich podejrzewanych jest lub ma udowodnione własności kancerogenne.

Powstają podczas niecałkowitego spalania wszystkich węglowodorów z wyjątkiem metanu. Wydzielają się także w trakcie spalania drewna iglastego, palenia papierosów, produkcji asfaltu, pracy pieców koksowniczych, są obecne w spalinach samochodowych i smole pogazowej.

W postaci czystej stosowane są do produkcji leków, farb, pestycydów i tworzyw sztucznych.

Do WWA zalicza się ponad 200 związków, m.in. fenantren, antracen, piren, fluoranten, chryzen, benzo-α-piren, benzo-α-antracen. Zostało stwierdzone, że 16 WWA jest szczególnie niebezpiecznych, a na pierwszym miejscu wymienia się benzo-α-piren. Związki te wykazują stosunkowo niską toksyczność ostrą, ale bardzo wyraźną toksyczność przewlekłą. Organizm ludzki z żywnością przyjmuje 3 - 4 mg WWA, a dopuszczalne stężenie w wodzie wynosi 0,2 mg/dm3. Są to związki bardzo niebezpieczne, ponieważ wywołują zmiany nowotworowe w różnych tkankach.

SÓL w zimie

Za schnące rośliny odpowiedzialna jest też w pewnym stopniu sól, którą zimą są posypywane ulice. Po pierwsze - wchłania i zatrzymuje wodę, która staje się niedostępna dla roślin, po drugie - zawiera toksyczny dla nich chlor.

Skutki hałasu:

- zakłóca wiele funkcji i procesy psychospołeczne,

- jest żródłem uciążliwości, dolegliwości,

- przyczynia się do niepokoju i poczucia zagrożenia,

- niszczy narząd słuchu (uszkadza bębenek),

- prowadzi do natychmiastowej i trwałej głuchoty,

- jest szkodliwy dla zdrowia,

- wpływa niekorzystnie na sprawność człowieka i jego sferę psychiczną,

- nasila stany irytacji, napięć emocjonalnych, spowalnia reakcje psychomotoryczne, obniża zdolność koordynacji, zakłóca koncentrację uwagi,

- wzmożona

Podobna praca 75%

Hałas i wibracje w środowisku

aktywność kory nadnerczej, zmiany i zaburzenia w przemianie węglowodanów, tłuszczów i białek, zmiany napięcia mięsni szkieletowych, wrażliwość receptorów, skurcze obwodowe naczyń krwionośnych, zmiany ciśnienia krwi, częstość akcji serca,

- rozprzestrzenianie się chorób układu krążenia i pokarmowego, dysfunkcje gruczołów wydzielania dokrewnego, zaburzenia przemiany materii, zjawisko bezsenności.

1. Hałas - występujące w środowisku dżwięki niepożądane, dokuczliwe lub szkodliwe dla zdrowia człowieka przenoszone za pośrednictwem powietrza do organu słuchu.

Wibracje - drgania mechaniczne przenoszone na ciało człowieka nie przez powietrze, lecz za pośrednictwem ciał stałych, jego rezultat bezpośredniego kontaktu mechanicznego między żródłem drgań i odbiorcą.

2. Żródła wibracji i hałasu:

- maszyny, urządzenia i narzędzia,

- część procesów technologicznych generujących hałasy aerodynamiczne,

- pojazdy komunikacji drogowej, szynowej, lotniczej, wodnej,

- inne pojazdy (ciągniki rolnicze, maszyny budowlane itp.),

- urządzenia komunalne.

a) zakres występowania poziomów dżwięków w środowisku

np. motocykl 79-87 dB

samochód osobowy 75-84 dB

samochód ciężarowy 83-93 dB

autobus 86-92 dB

ciągnik rolniczy 85-92 dB

kolej 79-95 dB

tramwaj 70-95 dB

samolot 74-108 dB

3. Hałas komunikacyjny - jest to najpowszechniejszy i najbardziej uciążliwy żródło hałasu i wibracji, w środowisku zurbanizowanym

Terenami o największej uciążliwości hałasu są:

- autostrady i drogi szybkiego ruchu wraz z węzłami wielopoziomowymi, stwarzające poważną uciążliwość dla mieszkańców budynków połóżonych wzdłuż tras, zagrażające także naturalnemu klimatowi akustycznemu na terenach o istotnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, a z natury rzeczy przewidzianych do wypoczynku człowieka w ciszy,

- główne ulice miast, arterie przelotowe, drogi wylotowe, arterie międzydzielnicowe, stanowiące poważną uciążliwość do mieszkańców miast,

- ulice i parkingi osiedlowe, umożliwiające wnikanie ruchu samochodowego na tereny wrażliwe na hałas.

Komunikacja lotnicza - emituje na okoliczne tereny hałas o poziomie 80-110 dB, jest on uciążliwy i szkodliwy dla ludzi zamieszkałych w pobliżu lotnisk.

4. Rodzaje hałasu:

- przemysłowy,

- komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy),

- komunalny (osiedlowy),

- mieszkaniowy (domowy).

5. Społeczne skutki oddziaływania hałasu i wibracji:

- szkodliwy wpływ na zdrowie ludności,

- obniżenie jakości pracy i aktywności życiowej,

- obniżenie sprawności uczenia się,

- zwiększenie liczby wypadków przy pracy i w komunikacji,

- zwiększenie liczby popełnionych błędów,

- wzrost zachorowań na chorobę wibracyjną oraz głuchotę zawodową,

- powstanie kolejnych napięć, kłótni między ludżmi,

- obniżenie poczucia bezpieczeństwa, niezależności i poziomu komfortu.

6. Walka z hałasem:

- ograniczenie ruchu pojazdów,

- poprawienie stanu nawierzchni ulic i torowisk,

- modernizację konstrukcji wytwarzanych pojazdów mechanicznych,

- wprowadzenie urządzeń przeciwhałasowych w pojazdach mechanicznych,

- prowadzenie linii komunikacyjnych w wykopach, tunelach lub tworzenie wokół tras barier, osłon dżwiękochłonnych,

- wykorzystywanie naturalnych barier akustycznych,

- stosowanie w budownictwie konstrukcji i materiałów stanowiących barierę dla hałasu i wibracji,

- poprawienie układu dróg i ich równomierne rozmieszczenie.

21

---