Geneza i rozwój pomocy społecznej, Praca socjalna


Geneza i rozwój pomocy społecznej.

XVIII, XIX w.- rozszerzono zakres pomocy społecznej

Ojczyzną pracy socjalnej są Stany Zjednoczone- I szkoła pracy socjalnej- utworzona w 1897r.

Pojęcie pracy socjalnej pojawiło się dopiero w 1917r.

Mary Richmond jako pierwsza wydała książkę o diagnozie społecznej.

1920r.- Chicago- powstał pierwszy Uniwersytet pracowników socjalnych

1922r.- Mary Richmond opublikowała metodę indywidualnego przypadku

1925r.- Helena Radlińska utworzyła w Warszawie Wyższą Niepubliczną Uczelnię- Studium Pracy Społeczno - Oświatowej

Definicja Pomocy Społecznej wg Waltera A. Friedlandera- pomoc społeczna jest zorganizowanym systemem świadczeń i instytucji społecznych mających za zadanie dopomóc jednostkom i grupom w osiągnięciu zadawalającego poziomu życia, stanu zdrowia, stosunków osobistych i społecznych co pozwoli w pełni rozwinąć im możliwości oraz będzie sprzyjała pomyślności pozostając w harmonii z potrzebami ich rodzin i otoczenia.

W szerokim ujęciu pomoc społeczna obejmuje dobrostan i interesy wielkiej liczby ludzi uwzględniając ich potrzeby cielesne, psychiczne, emocjonalne, duchowe i ekonomiczne.

Definicja pomocy społecznej wg rady ds. kształcenia w zakresie pracy socjalnej- ma ona na celu usprawnienie społecznego funkcjonowania jednostek, tak indywidualnie, jak i w grupie poprzez działania skierowane na ich stosunki społeczne rzutujące na interakcje między człowiekiem a jego otoczeniem. Działania te dzielą się na trzy grupy funkcjonalne:

  1. Odnowienie utraconej lub osłabionej zdolności

  2. Zapewnienie zasobów indywidualnych i zbiorowych

  3. Zaspokojenie społecznej dysfunkcji

Praca społeczna nastawiona jest na pożądane wyniki gdy pracownik socjalny nastawiony jest na działanie poznawcze.

Cele szczegółowe pracy socjalnej:

  1. Pomagać ludziom w nabywaniu umiejętności rozwiązywania problemów oraz zdolności do radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

  2. Pomóc jednostkom uzyskać środki, zasoby

  3. Uczulić organizacje na potrzeby jednostek

  4. Ułatwić interakcje między jednostkami w ich środowisku

  5. Oddziaływać na interakcje między organizacjami i instytucjami

  6. Aby osiągnąć te cele pracownicy pracują z innymi ludźmi

  7. W różnych okresach obiekt oddziaływania ulega zróżnicowaniu, może to być klient, inni ludzie z jego środowiska, lub obie te kategorie

W Polsce pojęcie Pracy Socjalnej zdefiniowano w Ustawie o Pomocy Społecznej z 28.11.1990r.

Praca Socjalna to działalność zawodowa skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.

Termin Praca Socjalna jest wieloznaczny i nieostry.

Praca Socjalna a pojęcia bliskoznaczne:

Praca opiekuńcza jest elementem pracy socjalnej i związana jest z opieką nad osobami niesamodzielnymi, czy to z racji wieku (dzieci, młodzież, starcy), czy to z powodu stanu zdrowia (chorzy, inwalidzi).

Praca psychologiczna to połączenie pracy socjalnej z pracą psychologiczną.

Etyczne aspekty pracy socjalnej.

Cechy pracownika socjalnego:

  1. Radość życia- uznanie, że wszyscy ludzie i on sam stale muszą sobie radzić z problemami

  2. Brak konformizmu- uznanie, że większość rozwiązań w życiu ma charakter tymczasowy

  3. Samoświadomość, autentyczność, szacunek dla samego siebie i wiara w siebie

  4. Pragnienie zwiększenia u ludzi swobody wyboru i kontroli nad własnym życiem

  5. Odwaga mówienia klientom o realnych problemach

  6. Odwaga podejmowania ryzyka niepowodzenia w realizacji celów pracy socjalnej

  7. Wrażliwość na uczucia, wątpliwości, lęki i wzruszenie emocjonalne klienta

  8. Pracownik socjalny powinien kierować się w swojej pracy takimi wartościami, jak:

KODEKS ETYCZNY Polskiego Towarzystwa Pracowników Socjalnych powstał w 1979r.

Przekazuje pewne wartości, takie jak:

  1. Działanie na rzecz dobrobytu społecznego

  2. Poprawa warunków bytu osób , rodzin i grup

  3. Działania, zaangażowania na rzecz sprawiedliwości społecznej

  4. Pracownik socjalny bierze odpowiedzialność za drugiego człowieka, a także dokonuje w swojej pracy wyborów o charakterze etycznym

  1. Formy Pomocy Społecznej

    1. Ratownictwo (pomoc doraźna)- odznacza się tym, że wymaga rozpoznania warunków natychmiastowego działania, stwierdza istnienie potrzeby i możliwości ratunku, który niesie zagrożonemu niebezpieczeństwem, bez względu na jego uprawnienia i przynależność do grupy społecznej. Przykładami działań ratowniczych są: pierwsza pomoc dla powodzian, działalność noclegowni dla bezdomnych, dożywianie dzieci w szkołach, przedszkolach

    2. Opieka- dawanie oparcia, wsparcia, zaspokajanie potrzeb, których jednostka nie umie, nie może lub nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić, aby zachować równowagę biologiczną, psychiczną i społeczną; Państwo realizuje swoją poprzez: przedszkola, szkoły, pomoc społeczną, ośrodki zdrowia

    3. Pomoc- zapewnia możność utrzymania i podwyższenia kultury, spożytkowania wszystkich sił ludzkich; wg Heleny Radlińskiej; dopomaga rozwojowi jednostek i wzrostowi wszystkiego co zostało uznane za dobro; pomoc liczy się ze świadomym uczestnictwem, ze współpracą pomagających i korzystających z pomocy w pełni za siebie odpowiedzialnych

    4. Kompensacja, inaczej równoważenie- skierowanie aktywności na cele podobne do tych, których nie potrafimy osiągnąć; kompensacja społeczna- wyrównywanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub grup- instytucje- rodziny zastępcze, domy dziecka, kuratorzy sądowi; kompensacja biologiczna, np. przyznanie protezy- równoważenie braków, które występują

    5. Koordynacja- jest procesem współpracy, który ma na celu połączenie ludzi, instytucji dla wzajemnego wzmacniania, oddziaływania umożliwiającego zwiększenie skuteczności świadczeń ponadto, co można osiągnąć pojedynczo, np. zbieranie funduszy

    6. Konsultacje- proces zasięgania opinii eksperta, uzyskiwanie informacji i wskazówek od osoby, której wiedza o danej dyscyplinie może być przydatna innym wykwalifikowanym osobom w innych dziedzinach, np. konsultacje z psychiatrą, psychologiem, socjologiem, pedagogiem

    7. Metoda- świadomie i konsekwentnie stosowany, oraz dający się powtarzać sposób postępowania prowadzący do założonego celu

    8. Podmiotowość- to stan, do którego trzeba dążyć; odpowiada ideałowi niezależnej jednostki, podmiotowość zyskuje się w relacjach z drugim człowiekiem

    9. Wartości- to normy i zasady postępowania, które umożliwiają pełny rozwój oraz chronią przed wyrządzaniem krzywdy sobie i innym; do podstawowych wartości zalicza się:

      • Prawo do życia

      • Pokój

      • Tolerancja- wymaga akceptacji

      • Wolność

      • Prawda

      • Sprawiedliwość

      • Miłość

  2. Postawa- jest to względnie stała, zabarwiona emocjonalnie gotowość do reagowania w pewien spójny, czy konsekwentny sposób wobec pewnej osoby, grupy ludzi lub sytuacji (wyuczona skłonność, odpowiedź na oczekiwanie społeczne); rodzaje postaw: akceptacja, odrzucenie (specyficznym rodzajem odrzucenia jest stereotyp, uprzedzenie)

  3. Deprywacja (wyobcowanie)- jest to ciągłe niezaspokojenie jakiejś potrzeby biologicznej, bądź psychologicznej; jest jednym z głównych źródeł stresu, obok zakłóceń, przeciążenie i zagrożenie, może wystąpić na przykład gdy opuszczamy dom rodzinny

  4. Zasady- wytyczne postępowania

  5. Korelacje- wzajemne powiązanie, współzależność

  6. Integracja- wzajemne dopełnianie się, łączenie różnych elementów w całość

  7. Bezpieczeństwo- stan bądź proces gwarantujący istnienie podmiotu oraz możliwość jego rozwoju- potrzeby społeczeństwa w dziedzinie bezpieczeństwa:

  • Bezpieczeństwo socjalne- to gwarancja zaspokojenia potrzeb socjalnych jednostek i rodzin zabezpieczające przed niedostatkiem lub obniżeniem poziomu życia

  • Akceptacja- przyjmowanie, wyrażanie zgody, przyjęcie, aprobata, potwierdzenie dla czegoś lub kogoś; w stosunku do ludzi, sprzyjanie przemianie jednostki, czyli umacnianie w drugiej osobie procesu stawania się w celu realizacji swoich możliwości

  • Wychowanie- jedna z form działalności społecznej człowieka; na tę działalność wychowawczą składa się wiele operacji, procesów oraz czynników mających na celu wpływanie na fizyczny, umysłowy, duchowy i moralny rozwój człowieka

  • Wsparcie- działania sił lub ich części, które pomagają, zabezpieczają, uzupełniają lub wspierają działania każdego innego rodzaju sił

  • Planowanie- element zarządzania polegający na decydowaniu o podjęciu działań zorientowanych na wywołaniu zjawisk, które nie zaistniałyby samoistnie; rodzaje planowania: