1. Elementy atrakcyjności turystycznej miejsca docelowego

Atrakcyjność turystyczna to zespół (kompleks czynników wpływających na rozwój turystyki w każdym obszarze turystycznym, miejscowości czy szlaku, jest to kompleks (suma) walorów turystycznych i walorów recepcji (dostępności komunikacyjnej oraz urządzeń turystycznych). Zarówno walory turystyczne jak i walory recepcji są wzajemnie ze sobą powiązanie i uwarunkowane. Wywierają one istotny wpływ na rozwój, wielkość i czas trwania ruchu turystycznego.

- walory turystyczne - wszystkie wartości obszaru turystycznego, które stworzyła natura (przyroda), ukształtowała historia i tworzy współczesność, będące przedmiotem zainteresowań turystów. Inaczej: specyficzne cechy i elementy środowiska naturalnego oraz przejawy działalności człowieka, które są przedmiotem zainteresowań turystów. W zależności od celu (motywu), będącego przedmiotem zainteresowania turysty ruchu turystycznego, walory turystyczne dzielą się na walory wypoczynkowe (służące regeneracji sił fizycznych), walory krajoznawcze (stanowiące przedmiot zainteresowań poznawczych), walory specjalistyczne (umożliwiające uprawianie różnych form turystyki kwalifikowanej).

- walory recepcji - wartości związane z przyjmowaniem i poziomem obsługi turystów (gości). Mają one dwojakie znaczenie: z jednej strony niejednokrotnie warunkują rozmiar ruchu turystycznego a z drugiej - mogą być celem ruchu turystycznego. Na walory recepcji składają się: dostępność komunikacyjna (tj. sieć dróg kolejowych, kołowych lub wodnych oraz system połączeń transportowych ułatwiających dotarcie do obszaru turystycznego), zagospodarowanie turystyczne i paraturystyczne w formie bazy noclegowej, żywieniowej (gastronomicznej), komunikacyjnej i urządzeń towarzyszących, oraz organizacja recepcji, wyrażająca się działalnością sieci punktów informacyjnych i sieci biur turystycznych.

2. Rola parków narodowych w rozwoju turystyki

Park Narodowy to obszar objęty ochroną prawną, zachowany w stanie naturalnym lub niewiele zmienionym przez działalność gospodarczą człowieka, charakteryzujący się nieprzeciętnymi wartościami naukowymi oraz wyjątkowymi walorami przyrodniczymi, krajobrazowymi, społecznymi, kulturowymi i wychowawczymi. Na terenie Parku ochronie podlegają wszystkie elementy przyrody. Park Narodowy stanowi najwyższą formę ochrony przyrody, mającą na celu zapewnienie trwałości i odnawialności, a także właściwego użytkowania ożywionych i nieożywionych składników przyrody: populacji i biocenozy wraz z i ich siedliskiem. Powierzchnia Parku nie może być mniejsza niż 100 ha, z wyjątkiem pojedynczych wysp. W jego obrębie wydziela się obszary objęte ochroną ścisłą, które są wyłączone całkowicie spod ingerencji człowieka, oraz obszary objęte ochroną częściową. Wokół parku narodowego wyznaczona zostaje otulina.

3. Charakterystyka wybranych walorów turystycznych województwa pomorskiego

Największym miastem i stolicą regionu jest Gdańsk. Region graniczy od wschodu z regionem warmińsko-mazurskim, od południa z kujawsko-pomorskim i wielkopolskim, a od zachodu z zachodniopomorskim. Granicę północną stanowi wybrzeże Bałtyku. Swym zasięgiem obejmuje wschodnią część Pobrzeża Koszalińskiego - część Pobrzeża Słowińskiego, część Równiny Sławieńskiej, Wysoczyznę Damnicką, Wysoczyznę Zarnowiecką, oraz Pradolinę Łeby i Redy. W skład regionu wchodzi część Pobrzeża Gdańskiego - Pobrzeże Kaszubskie, Mierzeja Helska, Mierzeja Wiślana, Żuławy Wiślane. Większa część regionu leży w obrębie pojezierzy południowobałtyckich. Są to: część Wysoczyznę Polanowskiej, Pojezierze Bytowskie, Pojezierze Kaszubskie, Pojezierze Starogardzkie, północna część Doliny Gwdy i Pojezierza Krajeńskiego oraz Równina Charzykowska i Bory Tucholskie, a także Dolina Kwidzyńska i część Pojezierza Iławskiego.

W regionie dominuje przemysł rafineryjny, stoczniowy, energetyczny, papierniczy i spożywczy. Największe zakłady przemysłowe znajdują się w Gdańsku, Gdyni, Kwidzyniu. Pomorze Gdańskie zostało dawno zasiedlone, a Gdańsk obchodził w 1998 r. swoje tysiąclecie. Rozwój gospodarczy tego terenu nastąpił w XII i XIII w., za panowania księcia Świętopełka. W 1308 r. Brandenburgia opanowała Pomorze Słupskie, a w 1343 r. Gdańsk opanowali Krzyżacy. Po pokoju toruńskim Ziemia Gdańska (bez Słupskiej) weszła w skład Prus Królewskich należących do Polski.

Obsługując eksport polskiego zboża w czasach I Rzeczypospolitej, Gdańsk wyrósł na bogate miasto. Rozwój ten został zahamowany przez Prusaków po I rozbiorze Polski. Po I wojnie światowej w skład państwa Polskiego nie weszła Ziemia Słupska ani Gdańsk (Wolne Miasto). Wzniesiono natomiast w czasie II Rzeczypospolitej nowoczesny port w Gdyni. W Gdańsku rozpoczęła się II wojna úświatowa. Tu równieý wydarzenia w grudniu 1970 r. i sierpniu 1980 r, przeszły do najnowszej historii Polski.

Województwo pomorskie posiada wartościowe walory turystyczne, predestynujące go do rozwoju gospodarki turystycznej. Decydujące znaczenie dla rozwoju funkcji turystycznych ma pas wybrzeża z cenionymi, piaszczystymi plażami, walory uzdrowiskowe, a także walory krajoznawcze. Ponad 1/3 powierzchni regionu zajmują lasy; są to bory zlokalizowane na sandrach i wydmach, a lasy liściaste i mieszane na wysoczyznach morenowych. Dla ochrony úśrodowiska naturalnego utworzono tu dwa parki narodowe. Wśród parków krajobrazowych wymieniă należy: Trójmiejski Park Krajobrazowy, Nadmorski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Mierzei Wiślanej i projektowany Żuławski Park Krajobrazowy. Ponadto znajdziemy tu 106 rezerwatów i ponad 2000 pomników przyrody.

Wśród walorów poza przyrodniczych największe znaczenie ma zespół zabytków Gdańska. Interesujące są klasztory w Gdańsku-Oliwie, Kartuzach, Pelplinie, Żarnowcu, Żukowie. Podziw budzą zachowane zamki krzyżackie w Malborku (wpisany na listę dziedzictwa UNESCO) oraz Słupsku, Bytowie, Gniewie i Kwidzynie.

Do atrakcyjnych walorów krajoznawczych należy zaliczyć również te, które wynikają z tradycji ludowej sztuki, budownictwa i innych przejawów niezwykle ciekawego pod względem etnicznym regionu. Tradycje ludowe są tu w dalszym ciągu żywe i nadal rozwijane. Ciekawe budownictwo wiejskie, oryginalny wystrój chat ("checz") kaszubskich, narzędzia pracy, instrumenty muzyczne, to tylko niektóre przykłady przejawów kultury materialnej Kaszubów. Bogata jest także ich kultura duchowa. Kaszubi do dzisiaj posługują się piękną, oryginalną gwarą, znane są ich legendy i podania, pieśni obrzędowe, a także ciekawe zwyczaje rodzinne i uroczystości religijne.

Najczęściej odwiedzanymi powiatami w województwie pomorskim poza tymi nad samym morzem są jeszcze trzy powiaty: Kartuzy, Chojnice, i Kościerzyna. Gdyż tam występuje wiele rzek łączące jeziora, których jest też nie mało.

4. Walory krajoznawcze Polski w rozwoju turystyki

Walor turystyczny to składnik środowiska, przyrodniczego lub kulturowego, który jest celem ruchu turystycznego, a w odpowiedni sposób udostępniony i przystosowany bywa zwany atrakcją turystyczną. Walor turystyczny może zasadniczo przyczyniać się do ukierunkowania przyjazdu, lub być celem pobocznym, branym często pod uwagę z okazji przejazdu bądź pobytu w danym regionie czy miejscowości.
Walory turystyczne (regionu, miejscowości, szlaku) stanowią zespół elementów środowiska naturalnego oraz jego elementów poza-przyrodniczych, które są przedmiotem zainteresowań turysty. Biorąc pod uwagę motywy, jakimi kieruje się turysta walory turystyczne można podzielić na:
- wypoczynkowe, pozostające w ścisłej zależności od warunków środowiska naturalnego,
- specjalistyczne, które stanowi zespół cech środowiska naturalnego umożliwiający uprawianie różnych form turystyki kwalifikowanej, a w przypadku obecności wód mineralnych i korzystnych warunków klimatycznych - balneoterapii i innych form lecznictwa uzdrowiskowego,
- krajoznawcze, które obok osobliwości przyrodniczych (parki narodowe, rezerwaty, pomniki przyrody itp.) obejmują elementy kultury materialnej i duchowej, zabytki, folklor, obiekty kultu narodowego oraz dziedzinę współczesnych osiągnięć społeczeństwa. Należy wyróżnić wielkie ośrodki turystyki krajoznawczej, pojedyncze lub niewielkie zespoły obiektów zabytkowych, zespoły folklorystyczne oraz obiekty kultu narodowego ze szczególnym uwzględnieniem miejsc martyrologii i walki o wolność narodu i postęp społeczny.
Przyjmując za podstawę genezę, walory turystyczne dzielimy na:
• walory naturalne - stworze przez przyrodę,
• walory antropogeniczne - stworzone przez człowieka.
Walory przyrodnicze to te obszary i obiekty, które najczęściej objęte są różnymi formami ochrony: parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary krajobrazu chronionego, a także pomniki przyrody. W tej grupie znajdują też obiekty przyrodnicze nie objęte ochroną konserwatorską, np. unikatowe obszary leśne o bogatej faunie i florze, odkrywki geologiczne, zespoły parkowe itd. Interesujące dla turysty są również ośrodki dydaktyczne parków narodowych, edukacyjne ścieżki przyrodnicze itd.

5. Koncesje i zezwolenia w działalności turystycznej

6. Umowy zawierane przez biura podróży z klientami

Umowa jest to czynność prawna dokonywana pomiędzy dwiema lub więcej stronami kształtująca ich wzajemne prawa i obowiązki.

Umowy są podstawowym instrumentem kształtowania stosunków cywilnoprawnych w różnych dziedzinach życia, w tym także w turystyce. Umowa pozwala w taki sposób określić prawa i obowiązki w ramach stosunku prawnego, aby jego strony mogły jak najlepiej zrealizować swoje cele. Zasadą jest zatem swoboda w kształtowaniu treści zawieranych umów, a co za tym idzie, treści stosunków cywilnoprawnych.

Umowy zawierane w związku z obsługą turystów (umowy turystyczne)

W obsłudze ruchu turystycznego zawiera się całe łańcuchy umów, powiązanych ze sobą i wzajemnie się warunkujących. Zwykle pierwszym ogniwem jest umowa organizatora turystyki z klientem, na podstawie której organizator zobowiązuje się świadczyć usługi. Wcześniej organizator zawiera szereg umów z innymi przedsiębiorcami, aby zapewnić sobie poszczególne usługi częściowe, składające się na program imprez turystycznych oferowanych klientom, np. przewóz, zakwaterowanie, wyżywienie, zwiedzanie, opiekę przewodnika turystycznego i pilota wycieczek itp. Zawieranie umów z klientami opiera się niejednokrotnie na współpracy z agentami i pośrednikami turystycznymi, co dodatkowo wzbogaca wachlarz umów turystycznych.

W umowach zawieranych z klientami wyróżnia się umowy o pojedyncze świadczenie i umowy kompleksowe o świadczenie całego pakietu usług, wśród których największe znaczenie ma umowa o imprezę turystyczną.

Umowa o pojedyncze świadczenie.

Takie umowy obejmują najczęściej zapewnienie klientowi zakwaterowania w wybranym hotelu, przejazdu, usługi przewodnika lub możliwości wstępu do muzeum, teatru, na wystawę itp. Biura podróży występują w tych umowach zwykle jako zleceniobiorcy, którzy podejmują się zawarcia umowy w imieniu i na rzecz klienta z określonym usługodawcą. Charakter prawny umowy klienta z hotelarzem, przewoźnikiem czy przewodnikiem nie budzi z reguły poważniejszych wątpliwości- chodzi w tym zakresie o umowę najmu, przewozu czy umowę o świadczenie usług podobną do umowy zlecenia.

Dla umów pomiędzy klientem i pośredniczącym na jego rzecz biurem podróży największe znaczenie ma jednak w umowach o pojedyncze świadczenie konstrukcja umowy zlecenia.

Umowy o organizowanie imprez turystycznych.

Umowa o zorganizowanie imprezy turystycznej została ukształtowana w praktyce jako umowa jednolita, obejmująca zobowiązanie jednej ze stron (organizatora) do świadczenia kompleksu usług, składających się na funkcjonalna całość, umożliwiającą drugiej stronie (klientowi, turyście) realizacje pewnego celu: wypoczynkowego, poznawczego, zdrowotnego czy innego. Umowa tego typu określona jest jako umowa o podróż, umowa o wycieczkę, czy wreszcie umowa o imprezę turystyczną.

Cechami charakterystycznymi umów tego typu są:

Układ podmiotowy, w ramach którego z jednej strony występuje podmiot kwalifikowany zawodowo, organizujący imprezy turystyczne (organizator), z drugiej natomiast klient;

Kompleksowy charakter umowy, na które składają się różnorodne elementy, przede wszystkim usługi takie jak przewóz, zakwaterowanie, wyżywienie, zwiedzanie atrakcji, ale tworzące całość uporządkowaną programem;

Zryczałtowana odpłatność za wszystkie elementy;

Element opieki świadczonej uczestnikom przez organizatora imprezy

Do polskiej ustawy o imprezach turystycznych wprowadzono przepisy odnoszące się do treści materiałów informacyjnych i informacji dodatkowych przekazywanych klientom przez organizatora turystyki w związku z zawieraniem i wykonywaniem umowy o imprezę turystyczną. Materiały informacyjne powinny być formułowane w sposób rzetelny i zrozumiały i zaigrać następujące informacje szczegółowe:

cenę imprezy turystycznej lub usługi turystycznej albo sposób jej ustalenia

miejsce pobytu lub trasę imprezy

rodzaj, klasę, kategorię lub charakterystykę środka transportu

położenie, rodzaj i kategorię obiektu zakwaterowania

ilość i rodzaj posiłków

program zwiedzania lub atrakcji turystycznych

kwotę lub procentowy udział zaliczki w cenie imprezy turystycznej lub usługi turystycznej oraz termin zapłaty całej ceny

termin powiadomienia klienta o ewentualnym odwołaniu imprezy z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest od tego uzależniona

podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy

Właściwa forma umowy wymaga formy pisemnej. Osoba zawierająca umowę z klientem ma obowiązek wydać klientowi jeden egzemplarz umowy. Obowiązkowe elementy każdej umowy o imprezę turystyczną to:

określenie organizatora turystyki i numer jego zezwolenia oraz imię, nazwisko osoby, która w jego imieniu umowę podpisała

miejsce pobytu lub trasa wycieczki

czas trwania imprezy turystycznej

program imprezy obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług w tym:

rodzaj, charakter i kategorie środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i planowanego powrotu

położenia, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego, opis wyposażenia obiektów nie zaliczanych do rodzajów i kategorii

ilość i rodzaj posiłków

program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy

cena imprezy turystycznej wraz z wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków i opłat

sposób zapłaty

rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów oraz nazwę i adres ubezpieczycie la

sposób zgłaszania reklamacji z podaniem terminu zgłaszania takich reklamacji

wymagania specjalne, o których klient powiadomił organizatora turystyki

podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy

7. Prawa konsumenta usług turystycznych i ich ochrona

Ustawa o usługach turystycznych, z 29 sierpnia 1997r wprowadziła szczególny system ochrony klienta firm turystycznych w Polsce. Jest to regularna zgodna z prawem Unii Europejskiej w sprawach imprez turystycznych.

Działalność organizatora turystyki i pośrednika turystycznego wymaga uzyskania zezwolenia wojewody. W Ministerstwie Gospodarki funkcjonuje centralny rejestr zezwoleń turystycznych.

Organizatorzy i pośrednicy turystyczni mają obowiązek posiadania gwarancji lub umowy ubezpieczenia, które w razie niewykonania umowy przez daną firmę będą gwarantowały środki finansowe na zapewnienie klientom powrotu do kraju a także na pokrycie zwrotu wniesionych przez klientów.

Klient ma prawo domagać się od firmy turystycznej (organizatora i pośrednika turystycznego) pisemnego potwierdzenia posiadania gwarancji lub umowy ubezpieczeniowej, jeśli wpłaca należność za imprezę turystyczną lub zaliczkę przekraczającą 10 % tej sumy.

W okresie 20 dni przed datą wyjazdu cena ustalona w umowie o świadczenie usług turystycznych nie może być zmieniona.

Przed zawarciem umowy firma turystyczna ma obowiązek podać klientowi ogólne informacje o przepisach paszportowych i wizowych oraz o przeciwwskazania zdrowotnych do udziału w imprezie turystycznej. Musi również przedstawić informację o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej.

Firmy turystyczne organizujące imprezy turystyczne mają obowiązek zawarcia na rzecz klientów umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia.

Firmy turystyczne mają obowiązek przed rozpoczęciem imprezy podać klientom nazwisko, nazwę, adres nr telefonu lokalnego firmy, do którego klient może zwrócić się w razie trudności. W przypadku imprez turystycznych dla dzieci - przedsiębiorca turystyczny winien podać informację o możliwości bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osobą odpowiedzialną w miejscu pobytu dziecka.

Umowa o świadczenie usług turystycznych musi określać: organizatora turystyki, numer jego zezwolenia, miejsce pobytu lub trasę wycieczki, czas trwania imprezy turystycznej, imię i nazwisko osoby, która podpisuje umowę w imieniu firmy, program imprezy obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, charakter i kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i planowanego powrotu, położenie, rodzaj i kategorię obiektu hotelarskiego zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów niezaliczanych do rodzajów i kategorii, ilość i rodzaj posiłków, program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy turystycznej, cenę imprezy turystycznej wraz z wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków i opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie, rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów, sposób zgłaszania reklamacji.

Przedsiębiorca nie może żądać od klienta żadnych kwot z tytułu odstąpienia od umowy - poza opłatą manipulacyjną, - jeśli klient wskaże swojego zastępcę, który będzie uczestniczył za niego np. w wycieczce.

Jeśli organizator nie reaguje na wniesioną skargę należy również powiadomić wojewodę, który wydał zezwolenie organizatorowi turystyki. Gdyby zarzuty wobec organizatora okazały się zasadne, w przypadku powtarzających się skarg, wojewoda może zastosować wobec takiego organizatora sankcje administracyjne, nawet do cofnięcia zezwolenia włącznie.

Można także powiadomić organizacje konsumenckie, które również zajmują się ochroną konsumenta. Ponadto każdy niezadowolony klient może wystąpić do powiatowego rzecznika ochrony praw konsumentów. Warto jest również w takich przypadkach powiadomić samorząd gospodarczy, jeżeli organizator turystyki jest zrzeszony w takim samorządzie. Należy do niego Polska Izba Turystyki W Warszawie oraz Rada Konsultacyjna Izb Turystyki W Szczecinie.

W przypadkach, kiedy skargi klientów odnoszą się do kwestii cywilnoprawnych wtedy swoich roszczeń można dochodzić na drodze cywilnoprawnej w sądzie.

8. Kategoryzacja obiektów hotelarskich

Usługi hotelarskie to krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych, a także miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie usług z tym związane.

Usługi hotelarskie mogą być świadczone w obiektach hotelarskich, które spełniają:

wymagania co do wielkości obiektu, jego wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług, ustalone dla rodzaju i kategorii, do których obiekt został zaszeregowany,

m.in. wymagania sanitarne, przeciwpożarowe i budowlane.

Obiekty hotelarskie to:

hotele (pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami),

motele (pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami),

pensjonaty (pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami),

kempingi (cztery kategorie oznaczone gwiazdkami),

domy wycieczkowe (trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi),

schroniska młodzieżowe (trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi),

schroniska,

pola biwakowe.

W obiektach hotelarskich powinny być umieszczone (w widocznym miejscu) informacje o:

nazwie oraz siedzibie (ewentualnie imię, nazwisko i adres przedsiębiorcy świadczącego usługi),

zakresie świadczonych usług wraz z podstawowymi cenami,

przystosowaniu obiektu do obsługi osób niepełnosprawnych.

Widoczna też powinna być tablica informująca o rodzaju i kategorii obiektu.

Klient może żądać udostępnienia mu wykazu wymagań dla obiektów hotelarskich, odpowiadających rodzajowi i kategorii obiektu, a także pełnego cennika usług.

Klient może złożyć skargę na działalność przedsiębiorców świadczących usługi hotelarskie do:

bezpośrednio u przedsiębiorcy świadczącego usługi hotelarskie,

bezpośrednio u organizatora turystyki, jeżeli pobyt jest organizowany przez organizatora turystyki,

u wojewody właściwego ze względu na umiejscowienie obiektu,

ministra właściwego do spraw turystyki.

9. Ochrona przyrody w świetle przepisów prawa

Podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi ochrony przyrody w Polsce są:

-Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej - Rozdział II, art. 86

Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.

-Ustawa o ochronie przyrody

Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej oraz krajobrazu. więcej »

-Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska

Ustawa określa zasady ochrony i racjonalnego kształtowania środowiska, zmierzające do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowania jego wartości.

-Ustawa o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim

Łowiectwo, jako element ochrony środowiska przyrodniczego, w rozumieniu ustawy oznacza ochronę zwierząt łownych (zwierzyny) i gospodarowanie ich zasobami w zgodzie z zasadami ekologii oraz zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej.

-Rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt

Rozporządzenie ministra środowiska w sprawie określenia listy gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów dla danych gatunków i odstępstw od tych zakazów.

-Rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej roślin

Rozporządzenie ministra środowiska w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów.

-Rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000

Rozporządzenie określa nazwę, położenie administracyjne, obszar i mapę obszaru, cel i przedmiot ochrony oraz sprawującego nadzór nad obszarem.

10. Podstawowe zadania rekreacji ruchowej

Rekreacja fizyczna zwana również ruchową (sport dla wszystkich) to zajęcia o treści ruchowo-sportowej ( zabawy, gry, tańce, spacery turystyka itp.),którym człowiek oddaje się z własnych chęci w czasie wolnym, dla wypoczynku odpoczynku, odnowy sił przyjemności, kreacji zdrowia i rozwoju własnej osobowości.

Cele - zadania rekreacji:

1.Zaspokajanie potrzeb ruchu niezbędnego dla zdrowia( prewencja- otyłość, miażdżyca)

2.Rownowazenie dobowego bilansu energetycznego człowieka (nadwaga- brak ruchu)

3.Poprawa, utrzymanie, i budowa sprawności i wydolności fizycznej a pośrednio psychicznej ( efekt treningowy, kondycja)

4. Osiąganie przyjemności i zadowolenia z wysiłku fizycznego

Motywy aktywności fizycznej- rekreacji

1.zdrowotny- działanie prewencyjne, rehabilitacyjne lub rekreacyjne

2.utylitarny( użyteczność)- przydatność do pracy oraz forma odnowy sił po jej wykonaniu ( regeneracja sił)

3.estetyczny- harmonia ciała

4.hedonistyczny- przyjemność związana z rekreacją

5.agonistyczny- rywalizacja sportowa, sport wyczynowy

11. Wpływ rekreacji ruchowej- aktywności fizycznej na rozwój biologiczny człowieka

Aktywność fizyczna-ruchowa to dowolna forma ruchu ciała spowodowana mięśniami szkieletowymi, przy którym wydatek energii przekracza wartość energii spoczynkowej lub inaczej wymagająca ponad progowej energii między aktywnością ruchową a aktywnością nie ruchową .

Współczesna aktywność fizyczna ma ogromny wpływ na:

1)-poprawę lub zachowanie zadowalającego poziomu sprawności i wydolności fizycznej człowieka , poprawa kondycji

2)-ekonomizację czynności serca (wolniejsza praca w spoczynku i mniejsze przyspieszenie podczas wysiłku

3)zmniejszenie szansy zachorowania na chorobę niedokrwienną serca- polepszają sieć tętnic

4)-zbilansowanie przyjmowania i wydatkowania energii, co powoduje zachowanie optymalnej masy ciała- poprawiają niektóre zaburzenia gospodarki tłuszczowej

5)przeciwdziała postępowi chorób przemiany materii -sprzyjają traceniu na wadze

6)-korzystne zmiany w układzie ruchu

7)-wzrost poziomu odporności

8)-uzyskanie równowagi psychicznej i przeciwdziałanie naporowi frustracji- radzenia sobie ze stresem

Wpływ ruchu na organizm dotyczy następujących układów:

1.mięśniowy

2.kostno-stawowo-więzadłowy

3.krążeniowo-oddechowy

4.nerwowy

12. Uczestnictwo indywidualne, rodzinne i grupowe w rekreacji fizycznej jako czynnik do uprawiania różnych form sportowo-rekreacyjnych

Istota rekreacji ruchowej wiąże się ściśle z założeniami edukacji ( fizyczne kształcenie i fizyczne wychowanie) a najważniejszymi przesłankami są- systematyczne ćwiczenie ciała i kształtowanie odpowiednich postaw wobec ciała i jego potrzeb.

Główne zasady edukacji:

1)permanentne kształtowanie świadomości, potrzeb, i nawyków związanych z odpowiednim wykorzystaniem czasu wolnego

2) integrowanie działalności wychowawczej poprzez wszystkie kręgi oddziaływania: rodzina, organizacje i kluby sportowe, organizacje młodzieżowe, szkoła, grupa rówieśnicza, media, kościół.

Formy sportowo-rekreacyjne:

-rekreacyjna-odnowa sil po pracy

-rozrywkowa-dobra zabawa, miłe spędzania czasu

-rozwojowa-rozszerzenie wiedzy o świecie ,poznanie nowych ludzi i miejsc

-kompensacyjna-wyrównanie braku ruchu ,pozycji w grupie

-kreacyjna-twórcze spełnianie w zajęciach ,których realizacja jest niemożliwa czasie zajętym

-katartyczna-pozwalana odreagowanie, poziomu samotności emocjonalnej

ucieczka od kłopotów, obniżenie

-integracyjna-poznanie ludzi spoza kręgu domowego i zawodowego

-adaptacyjna-pomoc w przystosowaniu się do nowych warunków środowiskowych

-stymulatywna -wspomaganie i pobudzanie rozwoju psychicznego i fizycznego

-korektywna- przeciwdziałanie i niwelowanie potencjalnych odchyleń

-emancypacyjna-uwalnianie się od narzucanych ,niepisanych norm społecznych, nakazów i zakazów

-ekonomiczna-dbanie o kondycję psychofizyczną, obniża wydatki na leczenie

-społeczno-ideologiczna- w skali makro kreowanie odpowiednich wzorców ,zachowań rekreacyjnych pożądanych społecznie

-lokalizacyjna-umiejętność i sposób spędzania czasu wolnego

13. Podstawowe czynniki wpływające na prozdrowotny styl życia

Zdrowie to nie tylko brak choroby lub kalectwa jest to pełnia fizycznego, psychicznego społecznego dobrostanu człowieka. Zdrowie to nie tylko stan, jest to również wartość ,dzięki której jednostka lub grupa mogą realizować swoje aspiracje i potrzeby oraz zmieniać środowisko lub radzić sobie z nim. Promocja zdrowia jest to umożliwienie jednostce i społeczeństwu kontroli nad czynnikami determinującymi zdrowie. Są to sposoby i warunki życia, których celem jest zachowanie zdrowia. Główną ideą w promowaniu zdrowia jest prozdrowotny tryb życia.

W prozdrowotnym stylu życia należy propagować (czynniki)

-aktywność ruchową

-właściwe odżywianie

W prozdrowotnym stylu życia należy unikać (czynniki)

-unikanie używek (trucizn- alkohol, papierosy)

- unikanie długotrwałego stresu (permanentnego)

Czynnik warunkujące zdrowie:

-czynniki biologiczne genetyczne 10-15 %

-czynniki środowiska zewnętrznego ( zatrucia ekologiczne) 25-30 %

-czynniki związane ze stylem życia 50 %

-efekty opieki medycznej 10-20 %

-cz. mechaniczne- głaskanie, tarcie, ucisk, walka z hałasem, ciasne obuwie, masaż, gładzenie, drapanie, nacisk, uderzenie -należy zachować umiar i rozwagę

-cz. chemiczne- odgrywają ważna rolę w klasach szkolnych, gimnastycznych, pomieszczeniach gdzie przebywa duża ilość osób ( skład powietrza duża ilość CO2, siarkowodoru, amoniaku, ciśnienie-gazy spalinowe i wyziewy) wpływają na psychikę i są przyczyną braku apetytu, spożywanie alkoholu, kawy, herbaty

-cz. termiczne powietrze i woda mogą mieć różną temp. Zbyt niska- bladość ,gęsia skórka, drżenie , kulenie się zaburzenia w rytmie oddychania w konsekwencji nieżyt moczowych, błon śluzowych, schorzenia reumatyczne, nerwobóle: wysoka temperatura- białe i sinawe plamy, silne pocenie się, przyśpieszone tętno, uczucie osłabienia. Właściwa temperatura dla pracy mięśni to 12-18 C, przy wilgotności40-60%

-cz. świetlne- słońce, wywołuje szereg korzystnych reakcji ustroju m.in. przemianę materii( przyswajanie wapna, fosforu, żelaza, zwiększa odporność na bakterie, pobudza czynności krwiotwórcze, obniża ciśnienie krwi, działanie przeciwkrzywiczne)

-cz. terenowe- oddziałują na aktywność człowieka, teren jest źródłem wszechstronnych bodźców o walorach zdrowotnych, higienicznych, sprawnościowych, psychicznych. Kształtuje cechy motoryczne ( siła, szybkość, koordynacja, wytrzymałość) biologiczne i modeluje kształty ciała, stymuluje działanie poszczególnych układów i podwyższa koordynację ruchowa jak: chód, bieg, skok, rzut, pełzanie

-cz. środowiska społecznego -zespół czynników rzeczowych osobowych, instytucji powstałych w wyniku współżycia społecznego ludzi, wpływają na zachowanie jednostek i grup

14. Ocena sprawności motorycznej przy pomocy testów polskich

Motoryczność to całokształt zachowań , możliwości i potrzeb ruchowych człowieka.

Główne cele związane z motorycznością:

-dążenie do zwiększania skuteczności ruchów człowieka

-podniesienie efektywności nauczania ruchu

-zastosowanie ruchu jako środka stymulacji

Możliwości i stan motoryczności zależą od następujących czynników;

-wiek

-płeć

-predyspozycje kondycyjne( związane z procesami energetycznymi)

-predyspozycje koordynacyjne( zdeterminowane głównie procesami sterowania i regulacji ruchu np. szybkość reakcji, zdolność orientacji, poczucie rytmu)

-predyspozycje strukturalne (związane z budową ciała człowieka

Główne cechy motoryczne człowieka:

1/.siła ( możliwość pokonywania oporu )

2/.szybkość ( maksymalna możliwość poruszania się z punktu A do punktu B )

3/.wytrzymałość ( uzdolnienia ruchowe + sprawność fizyczna = wyniki najlepsze )

Oceny rozwoju poszczególnych zdolności motorycznych dokonuje się przy pomocy naukowo opracowanych testów Mnogość testów i rożnych metod pomiaru sprawności fizycznej spowodowało podjęcie działań w celu ich uporządkowania i ujednolicenia. Ostrożnie jednak należy postępować z testami przy wystawianiu ocen szkolnych, bowiem wyniki zależą w dużej mierze od czynników genetycznych i ściśle wiążą się z cechami budowy ciała. Często zasadnicza rolę odgrywają czynniki zmienne, do których zaliczyć możemy : stan psychiczny, stan zdrowia, zmęczenie, poziom motywacji.

Testy polskie

-Indeks Sprawności Fizycznej K. Zuchory

-Test Chromińskiego

-Miernik Trześniowskiego

-Test Sprawności Motorycznej Denisiuka

-Wrocławski Test Sprawności Fizycznej dla Dzieci w wieku 3-7 lat

-Test Sprawności Fizycznej dla Dzieci i Młodzieży w wieku 8-18 lat

Do oceny poziomu sprawności fizycznej niezbędne są tabele punktacyjne dla chłopców i dziewcząt. Uzyskane wynikli ( w kg, cm) są przeliczane na punkty w skali od 1 do 100. Po uzyskaniu punktów ze wszystkich ośmiu prób, możemy je porównać do nomy klasyfikacyjnych i na tej podstawie ustalić poziom sprawności fizycznej. Wysoki poziom sprawności posiada osoba, która otrzymała łącznie, co najmniej 481 punktów, średni poziom jeśli mieści się w przedziale punktowym 320-480, niski 319 punktów i mniej.

15. Bariery reakcji ruchowej osób niepełnosprawnych

Przez wiele lat cele i zadania sportu, szczególnie wyczynowego ,nie mieściły w swoich ramach pojęcia inwalidztwa. Areny i obiekty sportowe były hermetycznie zamknięte przed inwalidami za sprawą niewiedzy o ich potrzebach i możliwościach. Stopniowo przełamując konwencjonalne bariery niechęci ,brak zrozumienia społecznego, jak i zahamowań ze strony czysto medycznej sport niepełnosprawnych powoli torował sobie drogę rozwoju. Dziś o potrzebie rozwijania sportu osób niepełnosprawnych przekonani sa lekarze, fizjoterapeuci, sami niepełnosprawni a nawet politycy. W XX już nikogo nie dziwi widok niepełnosprawnych sportowców. Do ich potrzeb a przede wszystkim do ich możliwości dostosowywane są coraz to nowe dyscypliny sportowe. Dla nich organizowane ąa coraz liczniej imprezy rożnego szczebla i rożnego typu ( turnieje, mistrzostwa, olimpiady).W latach pięćdziesiątych XX wieku głównie w Poznaniu za sprawa profesora Wiktora Degi zaczęto wprowadzać sport lub jego elementy do programów rehabilitacji wielu schorzeń. Dało to początek tzw. Polskiej Szkole Rehabilitacji, której twórcami obok profesora Wiktora Degi byli profesorowie Marian Weiss i Aleksander Hulek. Aktywna rehabilitacja oraz propagowanie nowych, często rewolucyjnych metod leczenia zyskały w polskim środowisku medycznym wielu zwolenników Jan Dziedzic organizował dla niewidomych zajęcia z wioślarstwa i jazdy konnej oraz biwaki sportowo-rekreacyjne a Aleksander Kabsch przygotowywał i prowadził obozy narciarskie dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Powstanie nowego kierunku studiów w uczelniach wychowania fizycznego, jakim była fizjoterapia zdecydowanie umocniło w Polsce związki sportu osób niepełnosprawnych z rehabilitacją ruchową. Uprawianie sportu miało być dla osób niepełnosprawnych kontynuacją procesu kinezyterapii ( terapia ruchowa ) zapoczątkowanego podczas leczenia szpitalnego. Polegało ono na udowodnieniu osobom niepełnosprawnym, że uprawianie sportu jest możliwe, na wskazaniu tych możliwości i przekonaniu ich, że jednym z celów ich usportowienia jest integracja ze światem ludzi zdrowych.

16 . Istota marketingu usług i jego rodzaje

Usługa- każda czynność zawierająca w sobie element niematerialności, która polega na oddziaływaniu na klienta lub nieruchomości znajdujące się w jego posiadaniu, a która nie powoduje przeniesienia prawa własności.

Usługa - użyteczny produkt niematerialny który wytwarzany w wyniku pracy ludzkiej w procesie produkcji przez oddziaływanie na strukturę określonego obiektu w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich.

Reasumując:

- usługa jest niematerialnym produktem,

- usługi będące przedmiotem gospodarowania wytwarza się w procesie produkcji,

- usługa jest szczególnym rodzajem wartości użytkowej, która jest wytwarzana w wyniku pracy ludzkiej.

Podział według kryterium obiektu działania:

1. usługi produkcyjne

2. usługi osobiste

3. usługi informacyjne

4. usługi kierownicze

Podział według bazowania na sprzęcie bądź ludziach;

1. sprzęcie;

- zautomatyzowane,

- monitorowane przez relatywnie niewykwalifikowanych operatorów,

- prowadzone przez wykwalifikowanych operatorów,

2. ludziach;

- niewykwalifikowana siła robocza,

- wykwalifikowana siła robocza,

- profesjonaliści.

17. Metody badań marketingowych

Badanie marketingowe jest to systematyczne gromadzenie danych i ich analiza w celu udoskonalenia procesów decyzyjnych. Jest to, zatem zespół czynności, zbierania i przetwarzania informacji o : rynku, konsumpcji, potrzebach i mechanizmach kierujących postępowaniem ludzi, działaniach konkurencji i efektach podjętych decyzji. Badania marketingowe muszą być kompleksowe, systematyczne oraz poparte właściwą metodologią ich prowadzenia i wiarygodnymi źródłami informacji .Celem badań jest dostarczenie informacji, które zastępują i uzupełniają dotychczasowe doświadczenia oraz ograniczają ryzyko przy podejmowaniu decyzji. Korzyścią z badań jest zmniejszenie ryzyka, które jest nieodłącznym elementem działalności gospodarczej. Podmiotem badań mogą być: cechy produktu firmy i produktów konkurencyjnych-ceny, i elastyczność popytu wobec zmian cen-skuteczność różnych środków produkcji-funkcjonowanie kanałów dystrybucji-opinie i motywy postępowania nabywców produktu. Chcąc opracować plan działania kierownictwo musi posiadać informacje, które umożliwią uzyskanie rozeznania w sprawach ważnych dla firmy, m.in.:

• Co produkować, ile kiedy,

• Na jakim rynku umieszczać własny produkt,

• Jak określać akceptację przez nabywców produktów dotychczasowych i produktów nowo wprowadzonych na rynek,

• Gdzie i jak prowadzić uaktywnienie sprzedaży,

• Jak prawidłowo wyznaczyć kanały dystrybucji,

• Jakie przyjąć wskaźniki oceny skuteczności nakładów na badania marketingowe.

Do badań marketingowych zaliczamy:

Ankieta (badanie kwestionariuszowe, wywiady, badania telefoniczne, za pośrednictwem radia i telewizji)

Obserwacje,

Eksperymenty.

Ankieta: jest najbardziej powszechną i najczęściej stosowaną metodą gromadzenia informacji w badaniach marketingowych. Polega ona na gromadzeniu informacji pytając bezpośrednio wytypowane osoby o sprawy , które interesują badającego. Wielkość zbiorowości próbnej zależy od przedmiotu badań, długości okresu, wielkości środków, ustalenia liczby i kryteriów podziału próby i zbiorowości generalnej. To zbiór standardowych technik badawczych, za pomocą, których badacz otrzymuje informacje w procesie wzajemnego komunikowania się z innymi ludźmi odpowiadającymi na pisemne na jego pytania. Ankieta jest metodą opartą na porozumiewaniu się za pomocą pisemnego przekazu informacji. Rozróżnia się ankiety:

-pocztową( rozsyłaną)- wysyłka i zwrot,

-Prasową- publikowaną w prasie zwrot pocztą,

-Opakowaną - dołączoną do sprzedawanych towarów zwrot pocztą,

-radiową- tekst ogłaszany w radio, zwrot pocztą,

-audytoryjną- rozdawana przy różnych okazjach(Np. degustacje, w trakcie pokazu) i zbierana osobiście lub przesyłane pocztą.

Formułowanie kwestionariusza ankiety:

Kwestionariusz- jest to zbiór pytań o określonej treści, na które respondent udziela odpowiedzi, pytanie musi być sformułowane w taki sposób by zachęcało do odpowiedzi i było dobrowolne, niesugerujące odpowiedzi. Etapy budowy kwestionariusza;

1.Określenie problemu badawczego i jego celu do osiągnięcia,

2. określenie wstępnej listy pytań,

3. skalowanie pytań i odpowiedzi( pytania otwarte, zamknięte, nominalne, przedziałowe, symetryczne, metryczne),

4. sprawdzenie i weryfikacja pytań,

5. konstruujemy kwestionariusz próbny(może okazać się ze pytania są złe, źle jest interpretacja pytań, respondenci nie rozumieją pytań),

6. pomiar próby i modyfikacje,

7.Sformułowanie ostatecznej wersji kwestionariusza.

Zasady pytań w kwestionariuszach:

-muszą być tak sformułowane, aby respondent mógł swobodnie odpowiadać,

-mają dostarczyć tylko niezbędnych i koniecznych danych,

-niezbędność pytań, każde pytanie ma swoje ścisłe znaczenie , nie ma pytań uniwersalnych,

-każde pytanie ma być na wąsko określony temat.

Omnibus- to wielotematyczne badanie ankietowe prowadzone przez wyspecjalizowane agencje badawcze na określonej próbie. Badanie to przeprowadza się w sposób ciągły na terenie całego kraju. Obejmuje zwykle wiele tematów, jest to kwestionariusz zbiorem pytań, dotyczących odmiennych problemów, którymi są zainteresowani zleceniodawcy. Informacje dotyczące tych badań są zbierane systematycznie w regularnych odstępach czasu, do jednostek poddanych badaniu. Stanowią stałą grupę , która jest określana jako panel. Zapisują systematycznie informacje dotyczące badanych zagadnień w dziennikach. Są objęte z reguły gospodarstwa domowe i sklepy. Dotyczą zagadnień Np. wielkość zapasów, testowanie nowych produktów, stosowanie środków aktywizacji sprzedaży, wielkość sprzedaży poszczególnych produktów w różnych okresach.

Wywiady- należą do grup metod gromadzenia informacji opartych na procesie wzajemnego komunikowania. Jest szczególną rozmową której celem jest uzyskanie określonego rodzaju informacji.

Wywiad bezpośredni-(osobisty, indywidualny) rozmowa twarz w twarz na z góry określony temat. Przeprowadza go ankieter z osobą o określonych cechach. W tym wywiadzie wykorzystuje się stosunkowo szeroki zestaw informacji pod warunkiem prawidłowego przygotowania całego badania . Wadą jest wysoki koszt badania oraz długi czas przygotowanie, realizacja, kontrola.

Wywiad telefoniczny-możliwy do przeprowadzenia w warunkach powszechnej telekomunikacji. W tym wypadku rozmowa -wywiad jest prowadzona przez ankietera według listy pytań przy użyciu telefonu.

Wywiad głębinowy- prowadzi się go na podstawie wątków tematycznych. Pytania nie są standaryzowane, Respondent wypowiada się na określony temat bez ograniczeń narzuconych kwestionariuszem. Badający nie ingeruje w to, co mówi , rejestruje tylko wypowiedzi.

Wywiad zogniskowany-przedmiotem pomiaru są najczęściej zachowania konsumentów wobec produktu, zdarzenia lub firmy. Jest to forma dyskusji pod kierunkiem moderatora na podstawie scenariusza, bierze udział 8-12 celowo dobranych ludzi.

Obserwacje-jest to metoda gromadzenia informacji, która polega na dokonywaniu spostrzeżeń w sposób zamierzony i systematyczny w celu znalezienia odpowiedzi na określone i wyraźnie postawione pytanie. Obiektem obserwacji jest zarówno osoba jej zachowanie jak i przedmiotów.

Mamy do czynienia z obserwacją ukrytą, -gdy badacz ukrywa, że kogoś obserwuje, i obserwację jawna, gdy nie ma możliwości obserwacji ukrytej.

Eksperymenty-to forma doświadczenia badawczego polegająca ustaleniu wpływu zmiennej niezależnej na zmienną zależną. W badaniach zmienną zależną jest wielkość sprzedaży, niezależne to : cena, produkt, promocja, dystrybucja.

Badania eksperymentalne dzielimy na dwie grupy:

1. eksperymentalna eksperymentowi poddaje się działania danego czynnika i porównuje z grupą kontrolną niepoddaną działaniu danego czynnika porównuje się też sytuacje przed eksperymentem i po eksperymencie( Np. środki na odchudzanie),

2. kontrolna.

Oraz na eksperymenty wg warunków w jakich były przeprowadzone:

Laboratoryjne warunki sztuczne :

testy w salach wystawowych(do produktów konsumpcyjnych),

testy kliniczne do produktów inwestycyjnych,

Testy audytoryjne-do produktu, co zapamięta ,

test skuteczności reklamy wizualnej bada poziom skuteczności reklamy wizualnej( szybka Np. slajdy) respondent zapisuje, co widział i zapamiętał.

Eksperyment rynkowy-naturalny - przeprowadzony w warunkach rynkowych

Standardowy- bada się preferencje nabywców, ( bierzemy pod uwagę reprezentatywność terytorium, racjonalność niezbędną liczebność próby, koszt badania, respektowanie specyfiki uwarunkowania demograficznego i konkurencyjność danego rynku lokalnego).

Badania heurystyczne( twórczego myślenia).

Metoda oceny ekspertów- znajduje zastosowanie w budowaniu prognoz, których podstawą są pisemne lub ustne formy wypowiedzi uczestników- ekspertów dobranych w sposób celowy. Na pytania dotyczące przyszłej sytuacji, handlowcy, producenci.

Metoda delficka- seria powtarzanych badań ankietowych skierowanych do celowo wybranej grupy ekspertów w celu uzyskania zgodnych opinii i stanowisk, co do przyszłego rozwoju zjawisk i procesów będących obiektem badań.

Metoda burzy mózgów- grupowe myślenie generowanie nowych pomysłów.

Osoby przy stole wymieniają poglądy, idee i pomysły podlegają ocenie i selekcji dzielimy na:

-pomysły gorące do natychmiastowego praktycznie zastosowania,

- pomysły , których wykorzystanie wymaga czasu,

- pomysły bezużyteczne.

Funkcje badań;

-opisowa,( ukazuje otoczenie rynkowe konkurencja, rynek),

- wyjaśniająca (przyczyny i zależności zaistniałej sytuacji),

-prognostyczna ( polega na przewidywaniu przyszłości na podstawie tego co było w przeszłości)

-innowacyjna( poszukiwanie nowych rozwiązań , zmian, szans na realizację nowych zadań),

- kontrolna ( kontrola realizacji celu kampania promocyjna czy dany cel jest realizowany i z jakim wynikiem).

18. Pojęcie i struktura planu marketingowego firm

Planowanie marketingowe stosuje się dla segmentacji rynku, określa pozycję na rynku, przewidywania wielkości rynku, a także planowania udziału rynku w każdym jego segmencie. Formalne planowanie może przynieść wiele korzyści wszelkim typom firm, dużym i małym zmusza firmy do zdefiniowania celów i polityki prowadzi do lepszego skoordynowania wysiłków, daje lepsze i dające się skontrolować standardy wydajności.

Obejmuje ono:

• Przeprowadzenie badań wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa,

• Określenie mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa,

• Wypracowanie założeń,

• Przewidywania,

• Ustalenie celów rynkowych,

• Wypracowanie strategii marketingowej,

• Definiowanie programów,

• Ustalanie budżetów,

• Przeglądanie rezultatów, rewizja celów, strategii lub programów.

Przykładowy plan:

1. Streszczenie.

2. Geneza projektu.

3. Misje i cele strategiczne.

1. Misja.

2. Cele strategiczne.

4. Opis towarów i usług.

5. System zarządzania, personel zarys techniczny.

6. Rynek i marketing.

1. Opis rynku.

2. Klienci.

3. Dostawcy.

4. Konkurencja.

5. Działania marketingowe.

7. Analiza SWOT.

8. cele, plan i harmonogram strategiczny.

1. Cele strategiczne.

2. Plan strategiczny.

3. Harmonogram strategiczny.

9. Analiza finansowa.

1. Rachunek zysków i strat.

2. Bilans.

3. Przepływ gotówki.

4. Próg rentowności.

5. Analiza wrażliwości.

6. Analiza wskaźnikowa.

10 Załączniki:

10.1 Próg rentowności.

10.2 Analizy.

19. Instrumenty marketingu mix. w turystyce

Marketing mix- jest to zbiór narzędzi marketingowych , które przedsiębiorstwo stosuje chcąc osiągnąć zamierzone cele na wybranym rynku działania.

Do instrumentów mix należą : produkt na rynku, cena usługi, dystrybucja, promocja.

Produkt- każde dobro lub idea lub usługa ,która jest oferowana na rynku i zaspakaja konkretne potrzeby. Podziały produktów;

-podstawowy,

-rzeczywisty,

-poszerzony.

Cena- to wartość produktu będąca przedmiotem transakcji zgodna z oczekiwaniami kupującego i sprzedającego określana najczęściej w ujęciu monetarnym. Rodzaje cen:

-postulatowa,

-transakcyjna.

Dystrybucja- obejmuje różne czynności jakie przedsiębiorstwo podejmuje aby uczynić produkt dostępnym dla klientów a więc czynności związane z pokonywaniem przestrzennych , czasowych, ilościowych i asortymentowych różnic występujących między sferą produkcji i konsumpcji.

Promocja-zespół środków za pomocą których przedsiębiorstwo informuje o firmie oraz cechach produktu i przekonuje nabywców do zakupu. Instrumenty promocji;

- reklama,

- promocja sprzedaży,

- public relations,

- sponsoring wg mnie jeszcze 2.

20. STRUKTURA PRODUKTU TURYSTYCZNEGO

PRODUKT TURYSTYCZNY MOŻNA PODZIELIC NA:

1. dobra i urządzenia turystyczne, które dzielą się na :

• podstawowe walory turystyczne ( naturalne, antropogeniczne )

• komplementarne - infrastruktura turystyczna ( sieć transportowa, środki transportu, baza noclegowa, baza żywieniowa, baza towarzysząca )

2. usługi turystyczne

• podstawowe ( zaspokajające potrzeby materialne )

• komplementarne ( zaspokajające potrzeby niematerialne czyli duchowe )

Podstawowe dobra turystyczne - to dobra naturalne i produkty pracy ludzkiej tworzone pośrednio z myślą o ruchu turystycznym. Nadają one kierunek ruchowi turystycznemu oraz kształtują jego strukturę czasowo-przestrzenną, a także stanowią główną siłę przyciągającą turystów.

Naturalne walory - wytwory natury takie jak : góry, jeziora, rzeki, lasy, klimat itp.

Antropogeniczne walory turystyczne - produkt pracy ludzkiej.

• walory historyczne - miejsca historyczne, dzieł a architektury , zbiory muzealne, miejsca kultu religijnego

• walory współczesne - interesujące obiekty przemysłowe i współczesnej kultury, wielkie budowle, centra handlowe i ośrodki rozrywki.

Komplementarne dobra turystyczne - warunkują one wykorzystanie walorów turystycznych. Na komplementarne dobra turystyczne zwane też infrastrukturą turystyczną, składa się zespół urządzeń oraz instytucji stanowiący bazę materialną i organizacyjną rozwoju turystyki.

Usług turystyczne -wszystkie społecznie pożyteczne czynności służące zaspokajaniu potrzeb turystycznych materialnych ( np. komunikacyjnych, noclegowych ) i niematerialnych ( np. kulturalno-rozrywkowe ) człowieka.

21. ISTOTA I FUNKCJE PROMOCJI W TURYSTYCE

Ruchliwość przestrzenna człowieka została spowodowana migracjami, dojazdami do pracy, rozwojem transportu, wojnami i emigracją polityczną oraz turystyką.

Turystyka -całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu, rytmu i środowiska życia oraz bezpośrednie zetknięcie się z odwiedzanym środowiskiem.

Współczesna turystyka spełnia wielorakie funkcje mające dla niej podstawowe znaczenie:

• społeczno-wychowawcze

• poznawcze

• kulturalne

• rekreacyjno-zdrowotne

• społeczno - gospodarcze ( transfer środków pieniężnych, wzrost obrotów towarowych, rozszerzenie działalności produkcyjnej i usługowej, przyciąganie nowych inwestycji, wzrost możliwości zatrudnienia stałego i sezonowego ).

Znaczenie turystyki dla zagospodarowania czasu wolnego stale wzrasta i będzie się powiększać wraz z rozwojem gospodarczym.

Turystyka jest zjawiskiem:

- psychologicznym ( potrzeba wyjazdu, motyw, cel podróży, wyobrażenie, przezywanie, zapamiętanie, przypominanie ); jest dziedziną zainteresowania psychologii

- społecznym ( kontakty z innymi, działanie w grupie, przystosowanie się, tworzenie więzi społecznych ); jest dziedzina zainteresowania socjologii

- ekonomicznym ( podaż, popyt, usługi turystyczne, zysk, rynek turystyczny, produkt turystyczny ); jest dziedzina zainteresowania ekonomii

- przestrzennym ( plany zagospodarowania turystycznego, zmiany w krajobrazie i infrastrukturze, ład turystyczny, ruch turystyczny, degradacja środowiska ); jest dziedziną zainteresowania planowania przestrzennego

- kulturowym ( związki turystyki z kulturą ). Turystyka jest funkcja kultury ( jest wyrazem danej kultury i wynika z obecnego stanu kultury ); jest elementem kultury ( pełni odpowiednią rolę w kulturze, jest częścią współczesnej kultury ); jest przekazem kultury ( wartości kulturowe są przenoszone przez turystykę ); jest spotkaniem kultur ( wymiana wartości kulturowych pomiędzy turystami a miejscową ludnością ); jest czynnikiem przemian kulturowych ( wpływa na zmiany kulturowe )

23. BAZA NOCLEGOWA W POLSCE I JEJ SPECYFIKA

1. W I kwartale 2005 roku liczba Polaków korzystających z noclegów wzrosła w porównaniu z pierwszym kwartałem 2004 roku o 1,3%, a liczba cudzoziemców - o 11,8%. Liczba noclegów udzielonych polskim turystom nie uległa zmianie, a liczba noclegów cudzoziemców - wzrosła o 19%.

2. W II kwartale 2005 roku liczba Polaków korzystających z noclegów wzrosła w porównaniu z drugim kwartałem 2004 roku o 1,5%, a liczba cudzoziemców - o 11,2%. Liczba noclegów udzielonych polskim turystom nie zmieniła się, zaś liczba noclegów cudzoziemców-wzrosła o 16,8%.
   Poprawiły się też wskaźniki wykorzystania miejsc noclegowych (ogółem: z 33,2% do 34,9%) i pokoi w hotelach (z 43,7% do 48,4%).

3. W III kwartale 2005 roku liczba Polaków korzystających z noclegów nie zmieniła się w porównaniu z trzecim kwartałem 2004 roku, a liczba cudzoziemców wzrosła o 6,6%. Liczba noclegów Polaków nieznacznie zmalała, zaś liczba noclegów cudzoziemców wzrosła o 7,2%.
   Poprawiły się wskaźniki wykorzystania pokoi w hotelach (z 46,6% w III kw. 2004 do 50,5% - maksimum w analizowanym okresie).

Według danych GUS, w 2004 roku liczba obiektów noclegowych zakwaterowania zmalała o 2% w porównaniu z poprzednim rokiem. Warto jednak zwrócić uwagę na stale rosnącą liczbę hoteli. W 2004 r. ich liczba hoteli wzrosła o 4%, a liczba miejsc noclegowych o 5%. Zmalała liczba hoteli jednogwiazdowych (o 7%), a wzrosła liczebność grupy hoteli 5* i 4* (o 29%). Największą liczbą miejsc noclegowych dysponują obiekty trzygwiazdkowe (42%) i dwugwiazdkowe (25%). W 2004 roku istotnie wzrósł wskaznik wykorzystania pokoi w hotelach (z 36% do 39,8%).

Korzystający z obiektów zakwaterowania zbiorowego
i liczba udzielonych noclegów

	Korzystający (tys.)			Udzielone noclegi (tys.)
Ogółem	Ogółem	Turyści polscy	Turyści zagraniczni	Ogółem	Turystom polskim	Turystom zagranicznym
2001 rok	14 230,4	11 078,9	3 151,5	45 946,1	38 955,6	6 990,5
2002 rok	14 174,1	11 028,7	3 145,4	44 211,7	37 126,7	7 085,0
2003 rok	14 644,3	11 312,4	3 331,9	45 347,8	37 519,6	7 828,2
2004 rok	15 745,8	11 811,7	3 934,1	46 657,2	37 344,1	9 313,1
2003 rok = 100	107,5	104,4	118,1	102,9	99,5	119,0
w tym hotele
2001 rok	6 067,0	3 678,7	2 388,3	11 229,5	6 542,9	4 686,6
2002 rok	6 431,3	3 984,1	2 447,2	11 598,2	6 814,0	4 784,2
2003 rok	6 863,5	4 251,4	2 612,1	12 652,6	7 413,6	5 239,0
2004 rok	7 908,2	4 777,3	3 130,9	14 669,3	8 397,7	6 271,6
2003 rok = 100	115,2	112,4	119,9	115,9	113,3	119,7

Źródło: GUS

24. BAZA GASTRONOMICZNA I JEJ PODZIAŁ

Baza gastronomiczna służy zarówno ludności zamieszkałej na stałe w danej miejscowości lub w niej pracującej jak i czasowo przebywającym turystom.

Bazę gastronomiczną wykorzystywaną dla potrzeb ruchu turystycznego można podzielić ogólnodostępną ( otwartą ) i środowiskową ( zamkniętą ). Środowiskowa baza żywieniowa występuje z zasady łącznie z tego samego rodzaju obiektami bazy noclegowej, podlega tym samym gestorom i służy osobom przebywającym na zorganizowanych wczasach pobytowych, koloniach, zimowiskach itp. Urządzenia tej bazy mają charakter stołówek czynnych tylko w porze wydawania posiłków. Baza gastronomiczna ogólnodostępna służy natomiast potrzebom całej ludności. Cały kompleks bazy żywieniowej składa się z urządzeń umożliwiających konsumpcję i zakup produktów żywnościowych oraz zaplecza produkcyjnego, magazynowego i transportowego. Podstawowym rodzajem urządzeń umożliwiających konsumpcję są zakłady gastronomiczne typu żywieniowego , które prowadzą sprzedaż wszystkich rodzajów potraw i napojów. Są to : restauracje, jadłodajnie, bary szybkiej obsługi, bary uniwersalne, bistra, bary mleczne itp., wydające obiady i dania gorące w różnych porach dnia. Zakłady gastronomicznego typu uzupełniającego świadczą w ograniczonym zakresie usługi o charakterze żywieniowym i stwarzają warunki do wypoczynku, spotkań towarzyskich i rozrywki. Są to kawiarnie, bary kawowe, herbaciarnie, cukiernie, cocktail-bary, winiarnie.

Elementami bazy gastronomicznej są jeszcze punkty gastronomiczne do których zalicza się bufety, smażalnie, pijalnie i lodziarnie.

Cechą charakterystyczną działalności punktów gastronomicznych jest ich większa elastyczność, dostosowana do zmieniającego się w czasie i przestrzeni nasilenia ruchu turystycznego. Czynne są one często tylko w sezonie, w miejscowościach o dużym ruchu turystycznym np. w rejonach nadmorskich.

Ta forma sprzedaży ma istotne znaczenie dla obsługi wypoczynku świątecznego oraz różnego rodzaju imprez.

Turyści korzystający z otwartej bazy gastronomicznej preferują przede wszystkim popularne bary szybkiej obsługi. Poszczególne obiekty bazy gastronomicznej obsługujące ruch turystyczny występują w dwóch różnych układach funkcjonalnych - jako samodzielne albo sprzężone z noclegowymi obiektami turystycznymi, takimi jak hotele, domy turysty, zajazdy, schroniska.

26. Kształtowanie zagospodarowania turystycznego na obszarach chronionych

O przydatności określonych obszarów do pełnienia funkcji turystycznych decyduje wiele różnych czynników. Podstawowym czynnikiem są uwarunkowania naturalne - ukształtowanie terenu, walory krajobrazowe, wartości przyrody ożywionej i nieożywionej. Istotne są jednak także: stan zagospodarowania obszaru, istniejąca infrastruktura komunikacyjna, zabytki historyczne, odbywające się cykliczne imprezy kulturalne itp.

Turystyka stymuluje rozwój gospodarczy, ale jednocześnie bardzo silnie oddziałuje na środowisko przyrodnicze powodując jego nieuniknione przekształcanie. Nie uwzględnianie potrzeb ochrony przyrody w działalności turystycznej prowadzi w krótkim czasie do zmniejszenia atrakcyjności danego terenu. Turystyka nie tylko niszczy przyrodę w sposób bezpośredni, ale również pośrednio m.in. poprzez zaśmiecanie środowiska odpadami, zwiększaniem ilości ścieków, zanieczyszczenie spalinami itp.

Większość obszarów predestynowanych do pełnienia funkcji turystycznych to obszary o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych (tereny parków krajobrazowych, rezerwaty przyrody, ostoje, ostoje rzadkich gatunków flory i fauny) dlatego też ich użytkowanie i zagospodarowanie powinno być podporządkowane potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania różnorodności biologicznej.

Z uwagi na występujący konflikt pomiędzy użytkowaniem i zagospodarowaniem turystycznym a ochroną walorów przyrodniczych, konieczne jest opracowanie szczegółowego programu zagospodarowania turystycznego z uwzględnieniem następujących zasad:

• • podrzędność funkcji turystycznych wobec funkcji ekologicznej,

• • optymalizowanie wielkości ruchu turystycznego i powiązania go z naturalną chłonnością środowiska i pojemnością bazy turystycznej,

• • minimalizowanie negatywnych skutków środowiskowych turystyki i „ekologizacja” jej wszystkich, a nie tylko wybranych form,

• • strefowanie funkcji turystycznej, rozpraszanie ruchu i koncentracji zagospodarowania,

• • preferowanie ekoturystyki (turystyka przyrodnicza) na obszarach chronionych i obszarach cennych przyrodniczo szczególnie podatnych na degradację,

• • na obszarach o najwyższych wartościach przyrodniczych wyznaczanie „stref ciszy” wyłączonych z udostępnienia turystycznego.

• 27. Problemy rozwoju turystyki na obszarach wiejskich

Turystyka wiejska, pomimo tego, że jest istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego terenów wiejskich, przyczynia się do rozwoju społecznego. Turyści maja bezpośredni kontakt z rodzinami rolniczymi, przez co mogą poznać pracę w rolnictwie, tradycje, zwyczaje i obyczaje na wsi. Sprzyja to wzrostowi poszanowania dla mieszkańców wsi i zrozumieniu ich problemów. Ta forma wypoczynku może pełni pewnego rodzaju rolę edukacyjną.
Z drugiej strony, pomimo wielu korzyści, jakie dla obszarów wiejskich i zamieszkałej tam ludności niesie rozwój turystyki, wraz z jej rozwojem mogą wystąpić pewne problemy. Turystyka wiejska (agroturystyka), stanowi zagrożenie dla środowiska naturalnego. Przyczyną tych zagrożeń jest przede wszystkim wzmożony ruch turystyczny, który w znacznym stopniu przyczynia się do dewastacji środowiska naturalnego. Różne formy aktywnej rekreacji, m.in. narciarstwo zjazdowe, jazda konna, wspinaczki, rajdy rowerowe, piesze, mogą powodować degradację wiejskiego krajobrazu, zanieczyszczenie, nadmierny hałas. Poza tym pobyt dużej liczby turystów na wsi może destabilizować lokalne środowisko społeczno oraz zakłócać wiejski tryb życia i pracy.
Ponieważ wraz z rozwojem turystyki następują zmiany urbanizacyjne i architektoniczne, więc krajobraz wiejski może zmienić się nieodwracalnie. Zmieni się charakter niektórych budowli oraz mogą powstawać nowe budynki, które nie będą komponowały się z otoczeniem. Dlatego też, myśląc o korzyściach jakie wypływają z agroturystyki, należ również wziąć pod uwagę zagrożenie, jakie niesie ze sobą nadmierny rozwój ruchu turystycznego i próbować pogodzić te dwa aspekty. Jest to niewątpliwie duże wyzwanie dla organizatorów turystyki, władz i właścicieli gospodarstw agroturystycznych, by wraz straty nie rosły szybciej aniżeli korzyści z tego tytułu.
Fakt realizacji działalności agroturystycznej w gospodarstwie rolnym, dla gości, którzy chcą poznawać ich życie, obowiązki i pracę całej rodziny oraz chcą współuczestniczyć w ich wypełnianiu, a równocześnie odpoczywać, poprawiać kondycję fizyczną i psychiczną, korzystać z dostępnych walorów gospodarstwa czy otoczenia, a przy tym mieszkać w warunkach o odpowiednim standardzie, przygotowywać posiłki lub być żywionym „dobrą" żywnością, żyć w czystym, chronionym środowisku, mieć zapewnione bezpieczeństwo higieniczno-zdrowotne i prawne - stawia niełatwe do spełnienia wymagania. Dlatego przywrócenie barwnej żywotności terenom wiejskim oraz zapewnienie poprawy jakości życia na wsi wymaga lokalnej inicjatywy, przywództwa oraz wysiłku zespołowego, zwłaszcza rodzinnego.

28. Cele i środki polityki turystycznej Unii Europejskiej

Kluczowe znaczenie dla rozwoju polityki turystycznej Unii Europejskiej miał Traktat z Maastricht, który wprowadził do wcześniejszych traktatów zapisy dotyczące turystyki. Od tego czasu Unia Europejska traktuje turystykę, jako jedną z ważnych dziedzin prowadzonej przez siebie polityki, co przejawia się między innymi w takich obszarach i kierunkach działania jak: wolność i swoboda poruszania się po krajach UE, ochrona i bezpieczeństwo turystów, ochrona walorów turystycznych, system statystyki turystycznej, kształcenie zawodowe itd.

Największy wpływ na kształt polityki turystycznej w UE ma Komisja Europejska (European Commision), która jest jej głównym organem wykonawczym. Kompetencje i zadania Komisji Europejskiej decydują o tym, że w praktyce to ona zarządza na co dzień Wspólnotami Europejskimi oraz administruje środkami finansowymi przeznaczonymi na realizację wspólnych przedsięwzięć. Jest to o tyle istotne, że środki te przeznaczane są również na wiele projektów związanych z turystyką.

Wydział Turystyki (Tourism Unit), pełni ważne funkcje koordynacyjne w obrębie całej Komisji Europejskiej, starając się dopilnować, aby interesy turystyki były brane pod uwagę w przygotowywanych projektach legislacyjnych, wprowadzanych programach i innych działaniach Unii Europejskiej. Dotyczy to także tych obszarów, które same w sobie nie zawierają odniesień do turystyki i nie stanowią celów stawianych przed branżą turystyczną. Okazuje się bowiem, że jest wiele takich programów i działań, które nie dotyczą bezpośrednio turystyki, ale wywierają znaczący wpływ na jej funkcjonowanie.

U podstaw wspólnotowej polityki turystycznej leży nie tylko przekonanie państw członkowskich o dużym znaczeniu jakie przemysł turystyczny ma dla gospodarki Unii Europejskiej, ale także dostrzeganie potrzeby harmonizacji działań w zakresie turystyki. Dano temu wyraz już Decyzji Rady UE Nr 92/421/EEC z 13 lipca 1992 roku, która potwierdziła konieczność podjęcia działań w zakresie turystyki na poziomie Unii Europejskiej. Miała ona na celu wzmocnienie kompleksowego podejścia do turystyki, tak w instytucjach samej UE, jak i narodowych politykach krajów członkowskich. Założenia te znalazły wyraz w uchwalonej 4 kwietnia 1995 roku, tzw. Zielonej Księdze Turystyki. Zawierała ona opis działań prowadzonych przez Wspólnoty w sektorze turystyki oraz określała perspektywy jej dalszego rozwoju:

• realizacja ogólnych celów Unii, określonych w traktatach założycielskich,

• osiąganie ekonomicznej i socjalnej spójności Unii,

• wdrażanie koncepcji zrównoważonego rozwoju gospodarki,

• przyczynianie się do promowania europejskiej tożsamości,

• wprowadzanie zmian strukturalnych i technologicznych,

• rozwój małych i średnich przedsiębiorstw.

Na kształt polityki turystycznej Wspólnoty duży wpływ ma fakt, że jest ona postrzegana (m.in. przez Komisję Europejską), jako ważny instrument planowania regionalnego, który nie tylko sprzyja aktywizacji gospodarczej i tworzeniu nowych miejsc pracy, ale jest także czynnikiem stymulującym zbliżenie regionów peryferyjnych. Istotne jest także to, że turystyka pełni rolę ważnego czynnika integracji europejskiej, nie tylko w aspekcie gospodarczym, ale także społeczno-kulturowym. Analizując przesłanki decydujące o rozwoju polityki turystycznej w Unii Europejskiej stwierdzono, że „chociaż powody podjęcia interwencji w turystykę ze strony różnych instytucji Unii Europejskiej zasadniczo miały charakter ekonomiczny, to bardzo istotne znaczenie ma to, iż przemysł turystyczny przyczynia się do integracji ludzi w znacznie głębszym znaczeniu niż inne sektory gospodarki. Przyczynia się bowiem do nawiązywania kontaktów między poszczególnymi ludźmi i kulturami, co może pomóc w tworzeniu silniejszego poczucia europejskiej tożsamości”.

1. Głównym wyrazem solidarności gospodarczej w UE jest polityka spójności gospodarczej i społecznej, wdrażana za pomocą funduszy strukturalnych. Ta polityka, która okazała się skutecznym bodźcem rozwoju, nabierze szczególnego znaczenia wraz z rozszerzeniem. Dlatego też działania przynoszące pozytywne efekty dla rozwoju polityk spójności powinny być wspieranie poprzez opracowanie polityki turystycznej. Te polityki mogą z kolei wzmocnić rozwój działalności turystycznej we wszystkich krajach, tak by sektor turystyczny mógł zwielokrotniać efekt powyższych działań. Działania transgraniczne mogą przyczyniać się do tworzenia produktów wspólnych dla wielu krajów, poprzez wspólne działania i produkty.

2. W celu pogłębienia wiedzy na ten temat, Komitet proponuje przeprowadzenie badań nad wpływem funduszy strukturalnych na sektor turystyczny.

29. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej a rozwój turystyki

W UE polityka regionalna realizowana jest za pomocą za pomocą funduszy strukturalnych oraz przez Europejski Bank Inwestycyjny, zaś polityka spójności finansowania z Funduszu Spójności.

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR, utworzony w 1975r., obejmuje lata 2000÷2006 - zasady określone w Rozporządzeniu 1783/99 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej. Fundusz dysponuje ok. 45% ogółu środków przeznaczonych na wsparcie strukturalne (95mld EUR). Zakres finansowania dotyczy:

1. środowiska produkcyjnego (podniesienie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw) oraz wzrost atrakcyjności regionów poprzez poprawę infrastruktury

2. postępu badań i technologii

3. rozwoju społeczeństwa informacyjnego

4. rozwoju turystyki i inwestycji w dziedzinie kultury, w tym ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego

5. ochrony i poprawy stanu środowiska przyrodniczego

6. równouprawnienia kobiet i mężczyzn

7. transnarodowej, transgranicznej i międzyregionalnej współpracy, mającej na celu trwały regionalny i lokalny rozwój

2. Europejski Fundusz Społeczny - EFS, utworzony w 1957r., w latach 2000÷2006 dysponuje kwotą 65mld EUR (30% całego wsparcia strukturalnego), zasady zostały określone w Rozporządzeniu Nr 1784/99 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej. Fundusz wspiera:

1. aktywną politykę na rynku pracy, mającą na celu przeciwdziałanie i zapobieganie bezrobociu oraz ułatwienie ponownej integracji na rynku pracy osób długotrwale bezrobotnych

2. równość szans dostępu do rynku pracy, zwłaszcza dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

3. organizacje szkoleń zawodowych, edukacji, doradztwa, promuje mobilność zawodową

4. promocję wykwalifikowanej, przeszkolonej i zdolnej do adaptacji w zmiennych warunkach rynku pracy kadry pracowniczej

5. innowacyjność, rozwijanie przedsiębiorczości oraz warunków sprzyjających tworzeniu miejsc pracy w sferze badań naukowych

6. działania ukierunkowane na zwiększenie dostępu i uczestnictwa kobiet na rynku pracy m.in. przez pomoc w uruchamianiu działalności gospodarczej

3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej - EFOiGR dzieli się na sekcję orientacji i sekcję gwarancji, utworzony w 1962r.(Traktat Rzymski). Obecne zasady jego działania określone są w Rozporządzeniu Nr 1257/99 Rady Unii Europejskiej. Do funduszy strukturalnych zaliczana jest sekcja orientacji, na którą przypada 15% całego wsparcia strukturalnego Wspólnoty (30mld EUR). Druga część funduszu obejmująca sekcję gwarancji jest narzędziem finansowym wspólnej polityki rolnej UE i z jej zasobów finansowane są m.in. dopłaty bezpośrednie do rolnictwa. EFOiGR wspiera:

1. wzmocnienie i reorganizacja struktur rolnictwa i leśnictwa

2. zapewnienie konwersji kierunków produkcji rolnej

3. promowanie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich

4. pobudzenie świadomości rolników w celu chronienia środowiska przyrodniczego

5. pomoc w osiągnięciu akceptowanego społecznie poziomu życia rolników, obejmująca bezpośrednie wsparcie finansowe

4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa - FIOR, utworzony w 1993r., dysponuje kwotą 4mld EUR (2% wsparcia strukturalnego Wspólnoty), zasady funkcjonowania reguluje Rozporządzenie Nr 1263/99 Rady Unii Europejskiej. FIOR wspomaga:

1. działania zmierzające do osiągnięcia równowagi w eksploatacji zasobów rybnych

2. działalność przedsiębiorstw rybackich

3. rewitalizacje obszarów uzależnionych od rybołówstwa

Rządzą nimi cztery zasady działania:

1. dodatkowości - środki przyznawane z UE muszą być uzupełniane ze środków krajowych przeznaczonych na realizację tego zadania

2. koncentracji - nakłada obowiązek określenia priorytetów rozwoju (koncentracja środków na wybranych celach i obszarach geograficznych)

3. programowania - obowiązek długoletnich programów rozwoju i innych dokumentów planistycznych

4. partnerstwa - konieczność współpracy między odpowiednimi władzami i instytucjami na różnym szczeblu w ramach funduszy strukturalnych, a także obowiązek współpracy między władzami a Komisją Europejską

30. Czynniki rozwoju turystyki

W śród stymulatorów turystyki występują np.: potrzeby (wg piramidy Masłowa - turystyka stanowi fazę samorealizacji), motywacje - pobudki skłaniające człowieka do określonego działania, podaż turystyczna, polityka turystyczna państwa.

Czynniki:

1. czas wolny od pracy - czas poza pracą zawodową wydłuża się w miarę rozwoju społeczno-gospodarczego kraju

2. siła nabywcza ludności - między wielkością dochodu ludności a jej udziałem w ruchu turystycznym jest związek korelacyjny ścisły i dodatni.

3. urbanizacja - stanowi korzystny grunt dla powstawania potrzeb turystycznych i warunków ich zaspakajania

4. środowisko przyrodnicze i społeczne - aktywny stosunek człowieka do przyrody ale także degradacja środowiska przyrodniczego

5. psychologiczne i socjologiczne konsekwencje rozwoju cywilizacji - pragnienie ucieczki człowieka od cywilizacji, potrzeba kompensacji stresu

6. dobra turystyczne

1. podstawowe - naturalne i antropogeniczne walory turystyczne

2. komplementarne dobra turystyczne - infrastruktura techniczna i społeczna

7. polityka państwa w dziedzinie turystyki

8. podmioty polityki turystycznej - od WTO poprzez OECD do szczebla gminnego

9. motywacje podróży turystycznych - np. społeczne, rodzinne, społeczne

10. ochrona prawna konsumentów - tworzenie skutecznych mechanizmów prawnej ochrony konsumentów usług turystycznych

31. Bilans korzyści i strat rozwoju współczesnej turystyki

Korzyści gospodarczo - społeczne:

- napływ dewiz,

- wsparcie gospodarki dzięki produkcji towarów i usług dla turystów,

- większa różnorodność działalności gospodarczej, zwłaszcza z wykorzystaniem miejscowych zasobów i produktów,

- inwestycje,

- wykorzystanie istniejącej infrastruktury,

- polepszenie infrastruktury komunalnej przez budowę infrastruktury turystycznej,

- korzystanie z istniejącej infrastruktury turystycznej przez ludność miejscową,

- polepszenie poziomu zaopatrzenia ludności,

- stworzenie możliwości pracy,

- zachowanie i wspieranie dóbr kultury, odbudowa dzieł architektury,

- wzbogacanie treści oświatowych,

- przełamywanie barier językowych, społecznych, klasowych, religijnych i rasowych,

- zapoznanie się ludności danego kraju z innymi wzorcami socjologicznymi i kulturowymi,

mieszanie się cywilizacji,

- docenianie własnych i obcych wartości społeczno - kulturalnych,

- międzynarodowy pokój i zrozumienie.

Koszty gospodarczo - społeczne :

- inflacja,

- wycieki dewiz,

- sezonowość i bezrobocie,

- wahania ekonomiczne i niezrównoważony rozwój,

- zaniechanie alternatywnego wykorzystania zasobów miejscowych i ich niszczenie,

- nieodwracalność funkcji obiektów infrastrukturalnych,

- niewykorzystanie infrastruktury turystycznej przez ludność miejscową ze względu na brak

środków lub fizyczną niedostępność tej infrastruktury,

- zeszpecenie krajobrazu przez obiekty turystyczne,

- niszczenie krajobrazu jako skutek błędnego oszacowania chłonności turystycznej obszaru,

- duże obciążenie ekologiczne wskutek działalności turystycznej,

- komercjalizacja kultury, sztuki i rzemiosła wskutek dopasowania ich do gustów turystów, a

tym samym utrata tożsamości,

- zaburzenia ustalonej równowagi kulturowej i religijnej,

- ksenofobia, konflikty, prostytucja, przestępczość, brak zrozumienia i działalność na pokaz.

32. Międzynarodowe organizacje turystyczne

a/ międzyrządowe - tworzone przez państwa i działające na podstawie umów międzynarodowych, charakteryzujące się istnieniem stałych organów o określonych kompetencjach i uprawnieniach:

1. światowe : ONZ - UNESCO ( organizacja ds. Oświaty, Nauki i Kultury), FAO ( organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa), WTO ( Światowa Organizacja Turystyki) -z siedzibą w Madrycie, powołana w 1974 r. Cele WTO: popieranie i rozwój turystyki na świecie, służenie radą i pomocą zakresie turystyki rządom państw członkowskich.

2. regionalne : Unia Europejska, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Międzyamerykańskie Kongresy Turystyki, Arabski Związek Turystyczny.

b/ pozarządowe: tworzone przez związki, instytucje, organizacje prawne i osoby fizyczne, stowarzyszenia z różnych państw:

1. organizacje zajmujące się ogólnymi sprawami turystyki :

- uniwersalne: Międzynarodowa Akademia Turystyki w Monte Carlo, Międzynarodowe Stowarzyszenie Naukowych Ekspertów Turystyki w Lugano, Międzynarodowe Stowarzyszenie Turystyki w Luksemburgu.

- regionalne: Europejska Komisja Turystyki, Konfederacja Organizacji Turystycznych Ameryki Łacińskiej, Stowarzyszenie Turystyczne Rejonu Oceanu spokojnego.

2. organizacje zajmujące się wybranymi zagadnieniami turystyki: Międzynarodowa federacja Samochodowa, Międzynarodowa Federacja Motocyklowa, Międzynarodowa Federacja Kempingu i Karawaningu, Międzynarodowe Biuro Turystyki Socjalnej.

3. zawodowe organizacje turystyczne:

- transportowe : Międzynarodowy Związek Przewoźników Drogowych, Międzynarodowa Federacja Drogowa, Międzynarodowe Zrzeszenie Transportu Lotniczego ( IATA),

- hotelarskie : Międzynarodowe stowarzyszenie Hotelowe w Londynie, Międzynarodowy Związek Krajowych Organizacji Hotelarzy, Restauratorów i Właścicieli Kawiarń w Zurychu, Międzynarodowa Federacja Schronisk młodzieżowych w Amsterdamie.

- podróży : światowe Stowarzyszenie Agencji Podróży W Genewie (WATA), Powszechna Federacja Stowarzyszeń Biur Podróży w Brukseli (FUAAV).

4. organizacje pośrednio związane z turystyką: Międzynarodowa Izba Handlowa, Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i zasobów Naturalnych.

c/ narodowe organizacje turystyczne:

- Narodowa Administracja Turystyczna (NTA) - organizacja rządowa, celem jest formułowanie polityki turystycznej w ramach ogólnej strategii gospodarczej.

- Narodowa Organizacja Turystyczna (NTO) - organizacja samorządowa, sprawuje bieżące funkcje operacyjne, głównie w zakresie marketingu i promocji turystyki.

33. Rola i zadania Polskiej Organizacji Turystycznej

Jest to organizacja rządowa powołana Ustawą z dnia 25.06.1996 roku. POT współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami i stowarzyszeniami zrzeszającymi przedsiębiorców z dziedziny turystyki oraz z polskimi przedstawicielstwami zagranicznymi w zakresie zadań wykonywanych za granicą.

Główne zadania :

- promocja polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie,

- podnoszenie jakości usług turystycznych,

- tworzenie markowych produktów,

- zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i

na świecie,

- wykonywanie zadań powierzonych przez organy i jednostki samorządu terytorialnego oraz

zrzeszające przedsiębiorców z dziedziny turystyki,

- inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zasięgiem

działania obszar jednego lub więcej województw i współdziałanie z nimi.

34. Turystyka międzynarodowa jako zjawisko gospodarcze

Turystyka w dzisiejszym świecie ma ogromne znaczenie. Nie tylko ta krajowa, ale też międzynarodowa. Dzięki niej poznajemy różne kultury, obyczaje i zjawiska naturalne. Wpływa na nasze życie i nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo oddziaływuje na styl bycia każdego człowieka.
Turystyka międzynarodowa coraz bardziej się rozwija, a chęć zobaczenia nowych i ciekawych miejsc pobudza nas do odbywania dalekich podróży. Dlatego, by umożliwić zwiedzanie miejsc zabytkowych i niezwykłych bogactw przyrody, powstaje wiele biur podróży. Biura te prześcigają się w oferowaniu nowych miejsc do uprawiania różnych form turystyki.

Turystyka międzynarodowa jako eksport i import niewidzialny - efekty wymiany zagranicznej produktu turystycznego są najczęściej porównywane z tradycyjnym handlem zagranicznym. Turystyka zagraniczna poprzez saldo bilansu płatniczego prowadzi do aktywizacji lub pasywizacji salda bilansu płatniczego. Wyjazdy zagraniczne zalicza się do importu niewidzialnego, gdyż oznaczają one nabywanie usług turystycznych za granicą, a więc zmniejszenie popytu wewnętrznego ( odpływ dewiz). Eksport turystyczny czyli wydatki turystów zagranicznych mogą powiększać globalny popyt wewnętrzny i inicjować ożywienie gospodarcze.

35. Rynek turystyczny i jego specyfika

1. Rynek turystyczny jest to zbiór aktualnych lub potencjalnych nabywców produktu turystycznego.
2. Rynek turystyczny jest to ogół stosunków wymiennych towarowo-pieniężnych między instytucjami i osobami sprzedającymi dobra oraz usługi turystom reprezentującymi podaż oraz osobami i instytucjami nabywającymi te dobra i sługi stanowiące przedmiot potrzeb turystycznych przedstawiającymi popyt turystyczny (ogólna)
3. Rynek turystyczny jest procesem, w ramach którego sprzedawcy oraz nabywcy określają co mają zamiar sprzedać jak też kupić i na jakich warunkach ma być realizowana transakcja kupna sprzedaży (J. Altkorn)

Rynek turystyczny możemy podzielić na:
• Rynek dóbr konsumpcyjnych - skierowany na ostatecznego nabywcę cechujący się pierwotnym charakterem popytu, indywidualnym podejmowaniem decyzji o zakupie, dużą liczbą potencjalnych nabywców, bezpośrednią dystrybucją oraz komunikacją przez mas-media.
• Rynek dóbr produkcyjnych, który skierowany jest na dystrybutora produktu turystycznego cechuje go wtórny charakter popytu, zespołowy sposób podejmowania decyzji o zakupie, ograniczona liczba potencjalnych nabywców.
• Rynek usług, na którym szczególny nacisk kładzie się na wypromowanie korzystnego wizerunku usługodawcy turystycznego, pozyskanie zaufania potencjalnego klienta w celu wyróżnienia własnej oferty wśród innych ,dużą wagę przywiązuje się do technicznej i wizualnej oprawy działalności usługowej.

Elementy rynku turystycznego:
1. Podmioty rynku turystycznego po stronie popytowej i podażowej
2. Przedmioty rynku turystycznego czyli wszelkie dobra i usługi rynku turystycznego, które podlegają wymianie. Będą tu również wchodziły dobra, którym trudno ustalić wartość rynkową, natomiast które stanowią bardzo ważny element produktu turyst., Są to m.in. dobra w stanie wolnym.
3. Wzajemne relacje, które zachodzą między podmiotami rynku jak również między podmiotami a przedmiotami rynku turystycznego.

Podmioty rynku turystycznego są to sprzedający i kupujący na tym rynku, bez względu na to czy są oni turystami, jednostkami gosp. turystycznej czy też podmiotami, których działalność jest związana z rynkiem turyst. tylko w sposób pośredni. Do podmiotów zaliczamy również instytucje użyteczności publicznej, czyli takie, które działają nie dla osiągnięcia zysku. Sprzedawcy oraz nabywcy na rynku turyst. porozumiewają się za pomocą aktu kupna sprzedaży, który to akt najczęściej poprzedzony jest procesem negocjacji.

Podstawowe czynniki wpływające na proces negocjacji na rynku turyst.
1. Ogólna sytuacja rynkowa, czyli relacje zachodzące między podażą a popytem w przypadku rynku, na którym przeważa strona podażowa
2. Stopień swobody jaki firma turyst. posiada w nawiązywaniu kontaktów poziomych innymi firmami
3. Techniczne i organizacyjne właściwości przedsiębiorstw ,czyli m.in. styl oraz forma działania przedsiębiorstw, tradycje, relacje panujące w zakresie wewnętrznej organizacji, ogólna zdolność dostosowania się do nowych sytuacji
4. Informacja o otoczeniu państwa i prowadzonej przez państwo polityce turystycznej
5. Umiejętności negocjacyjne personelu i kierownictwa wynikające ze specyfiki sprzedaży oraz specyfiki samego produktu turystycznego

Kryteria wyodrębniania rynku turystycznego czyli specyfika rynku turyst.
1. Rynek turyst. rozpatrujemy w aspekcie przestrzennym, przestrzeń stanowi podstawową determinantę wyodrębnienia tego ruchu. Wynika to z faktu, że zarówno podmioty popytu jak i podaży wykazują bardzo wysoki stopień uzależnienia od warunków środowiska naturalnego danego obszaru. W znacznym stopniu determinują czynniki przyrodnicze jak również czynniki historyczne
2. Rynek turyst. w przeważającej mierze charakteryzuje się sezonowością co związane jest ze specyficznymi cechami obszarów recepcji turyst. wpływających na właściwości popytu turystycznego. Skala sezonowości wyróżnia rynek turystyczny na całym rynku konsumpcyjnym
3. Branżowość-związane jest to z faktem że rynek turystyczny ma charakter bardzo złożony i składa się z wielu odrębnych rynków mających względem siebie relacje komplementarne

Funkcje rynku turystycznego
1. Funkcja informacyjna - dostarcza informacji dla podmiotów działających w jego obrębie, co należy sprzedać , jakiej jakości, po jakiej cenie, kto powinien być nabywcą, gdzie oraz kiedy ma być dokonana transakcja kupna sprzedaży. Podstawowym instrumentem służącym do realizacji tej funkcji będą ceny.
2. Funkcja regulacyjna - jest to takie postępowanie podmiotów gospodarki turystycznej oraz takie podejmowanie decyzji co do skierowania zasobów gospodarczych i społecznych tam gdzie końcowa efektywność ekonomiczna jak również korzyści społeczne są jak najwyższe. Funkcję te rozpatrujemy w dwóch aspektach:
- efektywność ekologiczna, która oznacza że dobra ekologiczne powinny być wytwarzane po jak najniższych kosztach,
- efektywność alokacyjna, zasoby gospod. przedsiębiorstw turystycznych powinny być kierowane na realizację takich celów gdzie produktywność wyrobów jest najwyższa.

39. Komputerowe systemy rezerwacji

1. Globalne systemy usług turystycznych (GDS - Global Distribution Systems), działają na zasadzie sieci komputerów połączonych poprzez tzw. sztywne łącza (nie Internet). Najbardziej znane i największe to: Worldspan, Amadeus, Sabre, Galileo.

2. Systemy rezerwacji w biurach podróży - na zasadzie formularza na stronach www. przesyłanych poprzez:

a) pocztę elektroniczną

b) interfejs faxowy

c) bezpośredni zapis w bazie danych rezerwacji na serwerze internetowym

3. Internetowe biura podróży:

a) Expedia Inc. - produkty to: pakiety wakacyjne, usługi hotelowe

b) Trayelocity - produkty to: pakiety turystyczne, usługi hotelowe

c) Priceline.com - produkty to: bilety lotnicze, usługi hotelowe, wynajem samochodów

d) Ebookers - największe w Europie działa w 11 krajach, produkty to: pakiety turystyczne, usługi hotelowe, bilety lotnicze

4. Internetowe systemy rezerwacji w sieciach hoteli:

a) ACCOR (ok. 3700 hoteli na całym świecie)

b) Mariott (ponad 1/3 rezerwacji internetowych pochodzi ze strony www.mariott.com)

c) Andbook Online (serwis sieci hoteli Hilton, Accor i LeMeridien)

5. Internetowe systemy rezerwacji biletów lotniczych Orbitz, założone przez kilka amerykańskich linii lotniczych - oprócz rezerwacji przelotów lotniczych możliwość rezerwacji usług hotelowych, pakietów turystycznych, wynajem samochodów

6. Systemy komputerowe w działalności hoteli:

a) ProHott

b) Fidelio

posiadają funkcję/moduł „Rezerwacja”, działają wewnątrz danego hotelu.

7. Kioski informatyczne - coraz bardziej popularne w krajach zachodnich.

40. Formy organizacyjne informacji turystycznej

Pod pojęciem informacji turystycznej rozumieć należy:

1. uporządkowany zbiór danych służących organizatorom i konsumentom usług turystycznych

2. system obejmujący sieć centrów i punktów informacji turystycznej

3. metodologię gromadzenia, przetwarzania, weryfikowania udostępnianych danych

Rodzaje informacji turystycznej o:

1. walorach turystycznych

2. produktach turystycznych

3. zagospodarowaniu i usługach turystycznych

Struktura organizacyjna „it”:

1. wojewódzkie centra „it”

2. regionalna „it” - w każdej siedzibie województw

3. lokalne centra „it” (powiat, gminna, miejskie)

4. punkty „it” stałe, sezonowe, okazjonalne

5. multimedialne

Rodzaj	Zakres działania	Cel
samoobsługowe punkty informacyjne	- elektroniczne punkty informacji - bezpośrednie połączenia telefoniczne - informacja na ulicy bezpośrednia - środki komunikacji - terminalna informacja - tablice -stelaże z materiałami informacyjnymi	- dostarczenie informacji
punkty informacji turystycznej	- przejścia graniczne - dworce, hotele, campingi - parkingi, stacje benzynowe - centra handlowe, biblioteki - domy kultury, ośrodki sportu - regionalne pracownie krajoznawcze, PTTK, muzea, policja - staż miejsca, taxi	- dostarczenie informacji - służenie radą i pomocą
centra informacji turystycznej	- informacje bezpośrednia - gromadzenie informacji - dostęp do sieci elektronicznej - dodatkowe usługi - koordynacja pracy punktów „it”	- służenie radą i pomocą - dostarczanie informacji - zarządzanie jakością - orientacja na rynku
organizacje turystyczne (lokalne, regionalne)	- prowadzenie i planowanie działań „it” w powiązaniu i współpracy z innymi jednostkami zajmującymi się turystyką	- wspieranie branży turystycznej - tworzenie inicjatyw - realizowanie promocji turystyki - rozwój produktu turystycznego - zarządzanie jakością

1

---