SEM 2, Studia POLSL, STUDIA, Fizyka, laboratoria, SEM


  1. WSTĘP TEORETYCZNY:

W 1831 r. M. Faraday stwierdził, że zmienne w czasie pole magnetyczne istotnie powoduje przepływ prądu elektrycznego w przewodniku. Zjawisko to nazywa się indukcją elektromagnetyczną a powstający wówczas prąd prądem indukowanym. Wytworzone w obwodzie napięcie jest zwane siłą elektromotoryczną indukcji. Zaobserwował on, że w obwodach indukują się chwilowe prądy jeśli:

  1. włączyć lub wyłączyć prąd stacjonarny płynący w umieszczonym w pobliżu obwodzie

  2. poruszać znajdującym się w pobliżu obwodem, w którym płynie prąd stacjonarny

  3. zbliżać lub oddalać od badanego obwodu stały magnes

Nie można zaobserwować przepływu prądu w obwodzie, jeżeli tylko prądy płynące w otoczeniu nie ulegają zmianie lub nie poruszają się względem badanego obwodu. Na podstawie obserwacji Faraday doszedł do wniosku, że czynnikiem decydującym jest szybkość zmian strumienia magnetycznego φB. Ilościowy związek przedstawia prawo Faradaya

0x01 graphic

Kierunek indukowanej SEM określa nam reguła Lenza : prąd indukowany ma taki kierunek, że przeciwstawia się zmianie, która go wywołała (znak „minus” w prawie Faradaya wyraża to przeciwstawianie się).

Jeżeli równanie zastosujemy do zwojnicy o N zwojach to, w każdym z nich pojawi się SEM i te SEM się dodadzą. Jeżeli zwojnica jest utworzona z cienkiego drutu i nawinięta tak ciasno, że o każdym zwoju można powiedzieć, że zajmuje to samo miejsce w przestrzeni, to strumień przechodzący przez każdy zwój będzie taki sam. Ponadto w (idealnych) toroidach i solenoidach strumień przechodzący przez każdy zwój też będzie jednakowy. We wszystkich tych urządzeniach indukowana SEM określana jest wzorem:

0x01 graphic

B - miara całkowitego strumienia przechodzącego przez urządzenie

Jeżeli nasza zwojnica ma powierzchnię równa S to wzór na SEM przedstawia się następująco:

0x01 graphic

Ferromagnetyki charakteryzują się tym, że ich własne (wewnętrzne) pole magnetyczne może setki i tysiące razy przekraczać wywołujące je zewnętrzne pole magnetyczne. Duża wartość namagnesowania tłumaczy się występowaniem w nich magnetycznego pola cząstkowego spowodowanego m.in. nieskompensowanym oddziaływaniem spinowych momentów magnetycznych elektronów w atomach sieci krystalicznej . W wyniku tego oddziaływania powstają tzw. domeny magnetyczne, czyli obszary samoistnie namagnesowane, zachowujące się jak małe magnesiki. Namagnesowanie każdej domeny równa się namagnesowaniu nasycenia, czyli jest maksymalne.

0x01 graphic

Zazwyczaj poszczególne domeny są względem siebie zorientowane chaotycznie. Dopiero zewnętrzne pole magnetyczne porządkuje je, powodując ustawienie się domen antyrównolegle do zewnętrznego pola(to znaczy wzdłuż linii pola, ale z odwrotnie w stosunku do zewnętrznego pola ustawionymi biegunami).

2. PRZEBIEG ĆWICZENIA :

Podczas doświadczenia korzystamy z następującego sprzętu: mikroamperomierz, opornik.

Celem doświadczenia jest wyznaczenie SEM ze wzoru :

E = I*R

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

Zestaw pomiarowy

2.1 Opis wykonywanych czynności:

2.2 Tabele wyników

Układ 1 : Cewka bez rdzenia umieszczona blisko obracającego się magnesu

a) 1obrót na sekundę(z opornikiem) b)1obrót na 5 sekund.

Nr pomiaru

Wartość [μA]

1

1,0

2

1,0

3

1,0

4

1,0

5

1,0

6

1,0

7

1,0

8

1,0

9

1,0

10

1,0

średnia

1,0

Nr pomiaru

Wartość [μA]

1

6,5

2

7,0

3

7,0

4

7,0

5

6,5

6

7,0

7

7,0

8

7,5

9

7,0

10

6,5

średnia

6,9

0x01 graphic

Układ 2: Cewka bez rdzenia umieszczona daleko od obracającego się magnesu

  1. 1 obrót na sekundę b) 1 obrót na 5 sekund

  2. Nr pomiaru

    Wartość [μA]

    1

    5,5

    2

    5,5

    3

    6,0

    4

    6,0

    5

    5,5

    6

    5,5

    7

    5,5

    8

    5,5

    9

    5,5

    10

    5,5

    średnia

    5,6

    Nr pomiaru

    Wartość [μA]

    1

    3,5

    2

    3,5

    3

    3,5

    4

    3,5

    5

    3,5

    6

    3,5

    7

    3,0

    8

    3,5

    9

    3,5

    10

    3,5

    średnia

    3,45

    0x01 graphic

    Układ 3 : Cewka blisko magnesu owinięta na rdzeń ferromagnetyczny ( podczas odczytu natężenie prądu było poza skalą amperomierza, dlatego podłączamy dodatkowy opornik o wartości100kΩ)

    1. 1 obrót na sekundę b) 1 obrót na 5 sekund

    2. Nr pomiaru

      Wartość [μA]

      1

      2,5

      2

      2,5

      3

      2,5

      4

      2,5

      5

      2,5

      6

      2,5

      7

      3,0

      8

      2,0

      9

      2,5

      10

      2,5

      średnia

      2,5

      Nr pomiaru

      Wartość [μA]

      1

      1,0

      2

      1,5

      3

      1,0

      4

      1,5

      5

      1,0

      6

      1,0

      7

      1,5

      8

      1,0

      9

      1,5

      10

      1,0

      średnia

      1,2

      0x01 graphic

      Układ 4 : Cewka daleko od magnesu owinięta na rdzeń ferromagnetyczny(z opornikiem)

      a) 1 obrót na sekundę b) 1 obrót na 5 sekund

      Nr pomiaru

      Wartość [μA]

      1

      1,5

      2

      2,0

      3

      2,0

      4

      2,0

      5

      2,0

      6

      1,5

      7

      2,0

      8

      2,0

      9

      1,5

      10

      2,0

      średnia

      1,85

      Nr pomiaru

      Wartość [μA]

      1

      4,5

      2

      4,0

      3

      4,5

      4

      4,0

      5

      4,5

      6

      4,0

      7

      4,0

      8

      4,5

      9

      4,5

      10

      4,0

      średnia

      4,25

      0x01 graphic

      Układ 5 : Cewka z minimalną liczbą zwojów (z opornikiem)

      1. 1 obrót na sekundę b) 1 obrót na 5 sekund

      2. Nr pomiaru

        Wartość [μA]

        1

        1,5

        2

        1,5

        3

        1,5

        4

        1,5

        5

        1,0

        6

        1,5

        7

        1,5

        8

        1,5

        9

        1,5

        10

        1,0

        średnia

        1,4

        Nr pomiaru

        Wartość [μA]

        1

        0,5

        2

        0,5

        3

        0,5

        4

        0,5

        5

        0,5

        6

        0,5

        7

        0,5

        8

        0,5

        9

        0,5

        10

        0,5

        średnia

        0,5

        0x01 graphic

        Układ 6 : Cewka z maksymalna liczbą zwojów

        1. 1 obrót na sekundę ( z opornikiem) b)1 obrót na 5 sekund (bez opornika)

        2. Nr pomiaru

          Wartość [μA]

          1

          2,5

          2

          2,5

          3

          2,5

          4

          2,5

          5

          2,5

          6

          2,0

          7

          2,5

          8

          2,5

          9

          2,5

          10

          2,5

          średnia

          2,45

          Nr pomiaru

          Wartość [μA]

          1

          2,0

          2

          2,0

          3

          2,0

          4

          2,0

          5

          2,0

          6

          2,0

          7

          2,0

          8

          2,0

          9

          2,0

          10

          2,0

          średnia

          2,0

          0x01 graphic

          2.3 Obliczenia i analiza błędów:

          Dane:

          - opornik w kablu - 750 Ω ,

          - opornik dodatkowy - 100 kΩ = 100000 Ω

          Obliczamy SEM :

          E = I*R

          Obliczamy odchylenia standardowe ze wzoru:

          0x01 graphic

          a następnie błąd pomiaru dla każdego układu z różniczki zupełnej :

          0x01 graphic

          Układ 1 : Cewka bez rdzenia umieszczona blisko obracającego się magnesu

          a) Iśr = 1,0 µA R = 750 Ω +100000 Ω

          Eśr = 0,1 V

          ΔE = 0

          E = 0,1 V

          b) Iśr = 6,9 µA R = 750 Ω

          Eśr = 5,175 µV

          ΔE = 0,237 µV

          E = 5,175 + 0,237 [µV]

          Układ 2: Cewka bez rdzenia umieszczona daleko od obracającego się magnesu

          a) Iśr = 5,6 µA R = 750 Ω

          Eśr = 4,2 mV

          ΔE = 0,2 mV

          E = 4,2 + 0,2 [ mV ]

          b) Iśr = 3,45 µA R= 750 Ω

          Eśr = 2,58 mV

          ΔE = 1,18 µV

          E =2,58 + 1,18 [mV]

          Układ 3 : Cewka blisko magnesu owinięta na rdzeń ferromagnetyczny

          a) Iśr = 2,5 µA R = 100000 Ω + 750 Ω = 100750 Ω

          Eśr= 0,252 V

          ΔE = 0,024 V

          E = 0,252 + 0,024 [V]

          b) I śr = 1,2 µA R = 100000 Ω + 750 Ω = 100750 Ω

          Eśr = 0,121 V

          ΔE = 0,026V

          E = 0,121 + 0,026 [V]

          Układ 4 : Cewka daleko od magnesu owinięta na rdzeń ferromagnetyczny

          a) Iśr = 4,25 µA R= 750 Ω

          Eśr = 3,18 mV

          ΔE = 0,19 mV

          E = 3,18 + 0,19 [ mV ]

          b) Iśr= 1,85 µA R = 1000000 + 750 Ω

          Eśr = 0,186 V

          ΔE =0,024 V

          E = 0,186 +0,024 [V]

          Układ 5 : Cewka z minimalną liczbą zwojów

          a) Iśr= 1,4 µA R = 100000 Ω + 750 Ω = 100750 Ω

          Eśr =0,141 V

          ΔE =0,022 V

          E = 0,141 + 0,022 [V]

          b) Iśr = 0,5 µA R= 100000 Ω + 750 Ω = 100750 Ω

          Eśr = 50,3 mV

          ΔE = 0

          E =50,3 [mV]

          Układ 6 : Cewka z maksymalna liczbą zwojów

          a) Iśr= 2,45 µA R = 100000 Ω + 750 Ω = 100750 Ω

          Eśr = 0,246 V

          ΔE =0,015 V

          E = 0,246 + 0,015 [V]

          b) Iśr = 2,0 µA R= 750 Ω

          Eśr = 1,5 mV

          ΔE = 0

          E =1,5 [mV]

          3.WNIOSKI :

          1. Podczas doświadczenia obserwujemy wpływ poszczególnych czynników na uzyskane przez nas natężenie , przez co również na otrzymaną wartość siły elektromotorycznej .

          2. Dzięki uzyskanym wynikom pomiarów dostrzegamy , że odległość cewki od obracającego się magnesu wpływają na nasze pomiary Kiedy cewka znajduje się blisko obserwujemy większą wartość natężenia , zatem im cewka umieszczona jest bliżej tym SEM jest większe .

          3. Obecność w układzie rdzenia ferromagnetycznego ma również duże znacznie. Jeżeli cewka jest nawinięta na rdzeń ferromagnetyczny to SEM jest znacznie większa, niż gdy tego rdzenia nie posiada.

          4. Wpływ na uzyskanie przez nas wyniki ma również częstotliwość obracania magnesu . Podczas pomiaru natężenie przy 1 obrocie / 1 sekundę uzyskaliśmy zawsze większe natężenie, niż w przypadku kiedy mieliśmy do czynienia z częstotliwością 1 obrót / 5 sekund. Zatem im szybciej obraca się magnes tym większa jest siła elektromotoryczna.

          5. Dokonując pomiarów dla minimalnej i maksymalnej liczby zwojów również zaobserwowaliśmy różnice w natężeniach. Im większa ilość zwojów tym większa SEM .

          6. Podczas naszego doświadczenia wskazówka mikroamperomierza wychylała się poza skalę, co świadczyło o konieczności użycia dodatkowego rezystora(100 kΩ) .

          N

          S

          d

          rdzeń

          cewka 1

          cewka 2

          e

          c

          b

          a



          Wyszukiwarka