Zakres i funkcje rachunkowości.
Rachunkowość stanowi system ciągłego w czasie gromadzenia, grupowania, prezentowania i interpretowania danych liczbowych o działalności gospodarczej, sytuacji majątkowej i kapitałowej jednostki gospodarczej.
Zakres rachunkowości:
księgowość - dokumentowanie
rachunek kosztów i kalkulacja kosztu jednostkowego
sprawozdawczość w formie określonej prawem:
bilans
rachunek zysku i strat
rachunek przepływów finansowych ( gotówkowych )
rachunek przepływów kapitałowych ( własnościowych )
analiza finansowo - ekonomiczna
rachunkowość zarządcza - wykorzystanie danych rachunkowości do zarządzania okresowego
Funkcje rachunkowości:
informacyjna
kontrolna
sprawozdawczo - analityczna
dowodowa
fiskalna ( podatkowa )
Bilans.
Bilans jest to dwustronne zestawienie aktywów i pasywów sporządzone na umowny moment bilansowy ( najczęściej na 31.XII ).
AKTYWA BILANS PASYWA
Składniki majątkowe |
Składniki kapitałowe |
Co posiadamy? |
Czyj jest majątek? |
AKTYWA = PASYWA
AKTYWA BILANS PASYWA
|
|
Aktywa obrotowe |
|
a) zapasy |
|
b) należności |
Kapitał obcy ( zobowiązania ) |
|
|
Bilans zawiera składniki w kolejności uporządkowanej według konwencji europejskiej ( aktywa uporządkowane według reguły rosnącej płynności, a pasywa według rosnącej wymagalności spłat ) lub amerykańskiej ( uporządkowanie odwrotne do europejskiego ).
Dokumentacja księgowa.
Warunki formalne stawiane dokumentom księgowym ( co dokument zawiera ):
określenie rodzaju ( nazwy ) dokumentu
określenie numeru dokumentu
określenie stron uczestniczących w transakcji
opis zdarzenia - identyfikacja zdarzenia
określenie ilościowe i wartościowe
data wystawienia dokumentu
data i forma realizacji
podpisy osób odpowiedzialnych
Dokument musi spełniać warunki rzetelności i kompletności pod względem formalnym, rachunkowym i merytorycznym.
Prawidłowo sporządzony dokument jest podstawą dekretacji ( sposobu księgowania ).
Kryteria podziału dokumentów:
dokumenty własne i obce
dokumenty wewnętrzne ( dokumentują zmiany wewnątrz firmy ) i zewnętrzne ( dokumentują transakcje z kontrahentami, dzielą się na wysyłane i przysyłane )
dokumenty źródłowe ( pierwotne ) i wtórne ( sporządzane w oparciu o źródłowe )
ze względu na technikę ewidencji:
rozliczeniowe - dokumenty wewnętrzne umożliwiające rozliczenie kosztów firmy
korygujące błędy i nieprawidłowości
zastępcze - w przypadku zaginięcia dokumentu pierwotnego wystawia się je na czas oczekiwania na dokument źródłowy
ze względu na cel wystawienia:
dyspozycyjne - zawierają polecenia wykonania operacji
wykonawcze - stwierdzają dokonanie operacji
dyspozycyjno - wykonawcze
Oznaczenia przykładowych grup dokumentów:
dokumentowanie obrotu pieniężnego:
KP - kasa przyjmie
KW - kasa wypłaci
RK - raport kasowy
wniosek o zaliczkę
rozliczenie zaliczki
czek - polecenie dla banku na wypłatę pieniędzy
Wb - wyciąg bankowy - potwierdzenie ruchu pieniężnego i stanu konta
dowody dokumentujące stan i zmiany zapasów:
Pz - przychód zewnętrzny
Mm - przesunięcie międzymagazynowe
Rw - rozchód wewnętrzny
Zw - polecenie zwrotu materiału
Pw - przyjęcie wyrobu do magazynu
Wz - wydanie zewnętrzne
dowody zakupu i sprzedaży:
FaVAT - faktura VAT
Faktura korygująca
LP - lista płac
Dokumenty dotyczące środków trwałych:
OT - przyjęcie środka trwałego
PT - nieodpłatne przekazanie środka trwałego
LT - likwidacja środka trwałego
Inwentaryzacja - arkusz spisu z natury. Dotyczy stanów magazynowych
Protokół z kontroli kasy
Konto księgowe.
Konto księgowe służy do zapisywania zmian stanów składników majątkowych lub kapitałowych. Podstawowe cechy konta księgowego to:
nazwa ( symbol cyfrowy )
dwie strony
stan początkowy
bieżące zapisy - obroty zwiększające lub zmniejszające
stan końcowy
sumy kontrolne
Schemat konta księgowego wygląda następująco:
Konta składników aktywnych Dt Ct |
|
Konta składników pasywnych Wn Ma |
||
Stan początkowy SP z bilansu |
Stan początkowy |
|
Stan początkowy |
Stan początkowy |
+ Zwiększanie stanu konta |
- Zmniejszanie stanu konta |
|
- Zmniejszanie stanu konta |
+ Zwiększanie stanu konta |
Obrót debetowy ( ∑+ ) |
Obrót kredytowy ( ∑ - ) Stan końcowy debetowy |
|
Obrót debetowy ( ∑- ) Stan końcowy kredytowy |
Obrót kredytowy ( ∑ + ) |
Suma kontrolna debetowa |
Suma kontrolna kredytowa |
|
Suma kontrolna debetowa |
Suma kontrolna kredytowa |
Zasada podwójnego zapisu
Każde zdarzenie gospodarcze księguje się zapisuje:
przynajmniej na dwóch kontach
po stronach przeciwnych
w tej samej kwocie
Klasyfikacja kont:
bilansowe
syntetyczne
analityczne
korygujące
wynikowe
rozliczeniowe
poza bilansowe
Podzielność pozioma polega na zastąpieniu konta bilansowego kilkoma kontami o większej szczegółowości np.: konto bilansowe materiały zastępujemy kontami materiał A, B, C, D. Podzielność pozioma składa się z dwóch etapów. Na pierwszym z nich można konto syntetyczne zastąpić jak już wspomniano, kilkoma kontami (konto pierwotne znika ). Nowo powstałe konta syntetyczne przejmuj ą funkcje konta pierwotnego, czyli obowiązuje na nich zapis podwójny.
Drugi etap polega na tym, że do konta syntetycznego ( głównego ) tworzony jest zbiór kont analitycznych, na których obowiązuje zapis pojedynczy, czyli powtarzalny.
Podzielność pionowa polega na wydzieleniu ( przeniesieniu ) z konta głównego na konto korygujące ( pomocnicze ) „specyficznych zapisów” np.: konto główne środki trwałe, tworzymy konto umorzeniowe ( zużycie środków trwałych ).
Często na kontach mogą pojawić się błędy, które poprawiamy poprzez:
faktury korygujące
stornowanie (korekcję ) zapisów:
storno czarne - polega ono na zapisie korygującym po przeciwnych stronach kont
storno czerwone - polega na zapisaniu (skorygowaniu ) po tych samych stronach co zapis błędny „na czerwono”, czyli ujemnie
Tzw. drobne korekty powinny być dokonywane w sposób czytelny i muszą być zaopatrzone w podpis i datę poprawiającego.
Często dopuszcza się też łączenie kont:
łączenie kont aktywnych
łączenie kont pasywnych
łączenie konta aktywnego i pasywnego, które najczęściej spełniają formę rozrachunkową, np.:
Dt Rozrachunki Ct |
|
Dt Rozrachunki publiczno-prawne Ct |
||
Sp Należności od odbiorców |
Zobowiązania wobec dostawców Sp |
|
Sp Zobowiązania |
Należności Sp |
+ Należności |
+ Zobowiązania |
|
- Zobowiązania |
+ Zobowiązania |
- Zobowiązania |
- Należności |
|
+ Należności do urzędu skarbowego |
- Należności |
Konto dostarcza nam wielu informacji:
nazwę ( symbol )
stan początkowy - przeniesiony z bilansu
o zwiększeniach i zmniejszeniach w czasie okresu rozrachunkowego
obrotach debetowych i kredytowych
saldzie końcowym za okres obrachunkowy
sumach kontrolnych
Rozróżniamy kilka zespołów planu kont ( systemy kont ):
Zespół 0 -grupa kont środków trwałych
Zespół 1 - środki pieniężne - inwestycje krótkoterminowe
Zespół 2 - rozrachunki ( należności i zobowiązania )
Zespół 3 - materiały i towary
Zespół 4 - koszty w układzie rodzajowym: amortyzacja, zużycie materiału,
wynagrodzenia, energia, usługi obce, podatki, usługi bankowe, pozostałe koszty
Zespół 5 - konta miejsc powstawania kosztów, układ funkcjonalny i układ
kalkulacyjny: produkcja ( działanie operacyjne, koszty zakupu, koszty wydziałowe, koszty sprzedaży, koszty produkcji pomocniczej, koszty ogólne )
Zespół 6 - produkty działań ( wyroby gotowe lub usługi )
Zespół 7 - przychody ze sprzedaży, koszty wytworzenia sprzedanych produktów,
przychody i koszty finansowe, zyski i straty nadzwyczajne, podatki
Zespół 8 - fundusze, kapitały i wynik finansowy
Zespoły 0 - 7 ukazują nam co dzieje się z naszym majątkiem, a zespół 8 ukazuje nam nasz kapitał.
Konto wynikowe i jego istota.
Wynik finansowy to źródło pochodzenia majątku własnego. Konto wynikowe to zbiór kont, które ewidencjonują sposób powstawania wyniku firmy i mają one charakter rozliczeniowy,czyli nie mają stanu początkowego,a przy stanie końcowym są „likwidowane”.
Dt Koszty Ct |
|
Dt Wynik finansowy Ct |
|
Dt Przychody Ct |
|||
Amortyzacja |
|
|
Koszty |
Przychody |
|
|
Należności |
Materiały |
|
|
|
|
|
|
Rachunek |
Płace |
Suma kosztów okresu |
Suma przychodów okresu |
bankowy |
||||
|
|
|
|
|
|
|
Kasa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dt Różne konta Ct |
|
|
|
|
Dt Różne konta Ct |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zyski nadzwyczajne |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Księgowanie związane z wynikiem finansowym firmy.
Dt Wynik finansowy Ct
Dt Różne konta Ct Dt Koszty Ct Dt Przychody Ct Dt Różne konta Ct
PK
Dt Straty nadzwyczajne Ct Dt Zyski nadzwyczajne Ct
Zapisy ( księgowanie ) bieżące
Zapisy okresowe
PK - polecenie księgowania
Zysk najczęściej zagospodarowany jest w następujący sposób:
przez osobę fizyczną ( właściciela ) wypłacany z kasy na własne potrzeby
w spółce na zwiększenie kapitałów własnych
Zysk jako kategoria ekonomiczna doczekał się opisu sprawozdawczego w formie rachunku zysków i strat. Jest to sprawozdanie dynamiczne ( za okres ), które objaśnia przyczyny powstania zysku. Sprawozdanie to może być sporządzone w czterech wariantach:
układ kalkulacyjny jednostronny
układ kalkulacyjny dwustronny
układ porównawczy jednostronny
układ porównawczy dwustronny
Sprawozdanie to identyfikuje wynik finansowy osiągnięty na trzech poziomach:
Przychody operacyjne
+ Koszty działalności operacyjnej
Poziom I Wynik na działalności operacyjnej
Przychody finansowe
+ Koszty finansowe
Poziom II Wynik na operacjach finansowych
I + II Wynik na działalności gospodarczej
Zyski nadzwyczajne
+ Straty nadzwyczajne
Poziom III Wynik nadzwyczajny
I+II+III Zysk brutto
- Obowiązkowe obciążenia zysku ( podatki )
Zysk netto ( ten sam co w bilansie )
Formy księgowości.
W księgowości musimy uwzględniać cztery podstawowe elementy:
ustawę o rachunkowości
rozporządzenia ministra finansów
przepisy podatkowe
przepisy statystyczne
Schemat zagospodarowania kapitału:
straty
nieprzewidziane
straty
straty
Są cztery formy opodatkowania:
karta podatkowa ( Vademecum Podatnika - wyd. Difin )
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
podatkowa księga przychodów i rozchodów
księgi rachunkowe ( pełna księgowość )
O wyborze formy opodatkowania decydują parametry:
wielkość zatrudnienia
poziom przychodów osiąganych
forma własności organizacji
wielkość majątku
Karta podatkowa jest to forma opodatkowania przeznaczona „teoretycznie „ dla firm
najmniejszych o charakterze usługowym. Nie narzuca ona rygoru prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji ( obrotów, kosztów ). Jedynym obowiązkiem jest prowadzenie karty wynagrodzeń pracowników. Podstawą ustalenia wielkości podatku są parametry:
rodzaj działalności
wielkość zatrudnienia ( 1 - 5 pracowników )
miejsce zarejestrowania firmy ( do 5000 mieszkańców, do 50000 i powyżej 50000 mieszkańców )
Wymienione trzy parametry mają przypisywaną - zmienną corocznie stawkę podatku.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zobowiązuje właściciela przedsiębiorstwa do prowadzenia ewidencji:
przychodów
pakietu pracowniczego ( karta wynagrodzeń, ZUS, itp. )
wykaz środków trwałych
Z tego sposobu opodatkowania mogą skorzystać firmy, których dochód nie przekroczy na koniec zeszłego roku stawki ustalonej przez ministra finansów ( w roku 2002 - 500.000 euro).
Przy podatkowej księdze przychodów i rozchodów podatek płacony jest od zysku. Księga ta wymaga ewidencji:
przychodów
zakupów ( materiały, prawa autorskie, itp. )
wydatków ( kosztów )
pakietu pracowniczego
majątku trwałego oraz jego zużycia ( amortyzacji )
dodatkowej:
wyposażenia
przebiegu pojazdów
W tej formie można się opodatkować, jeśli dochód firmy nie przekroczył 800.000 euro ( kurs euro na ostatni dzień III kwartału ).
Pełna księgowość jest stosowana w firmach, których dochód przekracza 800.000 euro i wymaga ona prowadzenia dokładnej ewidencji:
przychodów
zakupów
kosztów
rozrachunków z dostawcami i odbiorcami
środków pieniężnych
pakietu pracowniczego
środków trwałych i ich zużycia
dodatkowej:
wyposażenia
przebiegu pojazdów
Aktywa trwałe jako składnik bilansu.
Aktywa trwałe są to takie aktywa, których okres użytkowania jest dłuższy niż rok, są one przeznaczone na potrzeby jednostki i mają znaczną wartość ( ustalaną co rok przez ministra finansów ). Do grupy aktywów trwałych zaliczamy:
wartości niematerialne i prawne
autorskie prawa majątkowe
prawa do wynalazków
koszty zakończonych prac rozwojowych
rzeczowe aktywa trwałe:
grunty
budynki i budowle
maszyny i urządzenia techniczne
środki transportowe
należności długoterminowe - powstają w wyniku sprzedaży ratalnej na okres
dłuższy niż rok lub na skutek udzielenia kredytu kupieckiego
inwestycje długoterminowe:
inwestycje rzeczowe ( nieruchomości )
inwestycje finansowe ( akcje, obligacje, itp. )
długoterminowe rozliczenia międzyokresowe - najczęściej występują rozliczenia
czynne, w przypadku gdy wydatek na jakiś zakup wyprzedza moment wpisania w
ciężar kosztów ( na raty )
Wycena majątku trwałego następuje w oparciu o:
cenę nabycia
koszty wytworzenia
wartość z aktualnej wyceny pomniejszona o odpisy amortyzacyjne i umorzenia
Pojęcie umorzenia i amortyzacji odnosi się tylko do grupy wartości niematerialnych i prawnych oraz do rzeczowych aktywów trwałych.
Umorzenie to zużywanie się majątku trwałego fizycznie lub ekonomicznie ( moralne ), poprzez zużycie, przestarzałe rzeczy.
Amortyzacja to koszt wynikający z zużywania się środka trwałego.
Stawka amortyzacji jest obliczana ze wzoru:
gdzie wp - wartość początkowa
t - czas amortyzacji ( ustalany przez ministra finansów )
Roczna stopa amortyzacji jest obliczana ze wzoru:
a =
Amortyzację możemy podzielić na:
amortyzację liniową ( proporcjonalną )
amortyzację degresywną (zaczynamy od dużej wartości, a kończymy na małej)
amortyzację progresywną ( odwrotną do regresywnej )
amortyzację naturalną ( skorelowana z rozmiarami wykonanej pracy np.: według ilości godzin pracy maszyny )
Obrót materiałów i ich księgowanie.
Obrót materiałów wymaga ewidencji:
zakupów od dostawców
składowania w magazynie
zużycia elementów lub sprzedaży towarów
Materiały służą do przetwarzania ich w inne wyroby, a towary są obrotem handlu.
Zakup materiałów i ich składowanie charakteryzuje się dwiema różnymi cenami:
ceną zakupu - będącą na fakturze
ceną ewidencyjną - z jaką przyjmujemy towar do magazynu
Do zakupu i magazynowania materiałów wymagane są następujące dokumenty:
Pz - przychód zewnętrzny
Rw, Zw ( rozchód i zwrot wewnętrzny)
Mn ( przesunięcie miedzymagazynowe )
Faktura i faktura korygująca
Wycena materiałów przyjmowanych do magazynu prowadzona jest według norm:
wyceny FIFO ( First In First Out - pierwsze wprowadzone, pierwsze zużyte )
wyceny LIFO ( Last In First Out )
ceny średniej ważonej ( płynnej )
stałej ceny ewidencyjnej z uwzględnieniem ± odchyleń od cen ewidencyjnych
W procesie magazynowania prowadzona jest też ewidencja kosztów zakupów:
kosztów transportu
ubezpieczenia na czas transportu
Umowa precyzuje, kto dokładnie i w jakim zakresie ponosi odpowiedzialność za transport.
Księgowanie przyjęcia do magazynu zakupionego materiału:
Zobowiązania |
|
Rozliczenie zakupu |
|
Materiały |
||||
|
244
|
|
200 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rozrachunki publiczno prawne |
|
|
|
|
Odchylenie od cen ewi-dencyjnych materiałów |
|||
|
|
|
|
|
3a 3b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Koszty zakupu |
||
|
|
|
|
|
4
|
|
|
rejestrowanie faktur za zakupione materiały po cenie zakupu
przyjęcie materiału do magazynu według ceny ewidencyjnej
3a) ustalenie i wyksięgowanie odchyleń debetowych od cen ewidencyjnych (cena ewidencyjna < ceny zakupu )
3b) ustalenie i wyksięgowanie odchyleń kredytowych od cen ewidencyjnych (cena ewidencyjna > ceny zakupu )
Ewidencja zużycia materiałów
„3” „4”
Materiały w magazynie |
|
Produkcja |
|||
Sp |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Odchylenie od cen |
|
|
|
||
|
Sp |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Koszty zakupów |
|
|
|
||
Sp |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
ewidencjonowanie bieżące zużywania się materiałów w oparciu o Rw ( rozchód wewnętrzny ). Na końcu miesiąca dokonuje się „urealnienia” kosztów produkcji
- pomniejszenie wartości materiałów ( korekta ) ; skorygowanie odchyleń wartości materiałów zużytych
przeksięgowanie części kosztów zakupów przypadających na zużyte materiały
Obliczanie współczynników narzutu odchyleń i kosztów zakupu.
Współczynnik narzutu mówi nam ile procent stanowi odchylenie lub koszt zakupu w relacji do ceny ewidencyjnej.
Współczynnik narzutu odchyleń:
Suma narzutu odchyleń:
Sno =
Współczynnik narzutu kosztów:
Suma narzutu kosztów:
Snk =
„3” „4”
Materiały w magazynie |
|
Produkcja |
|||
Sp 120.000 |
80.000 |
|
80.000 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Odchylenie od cen |
|
|
|
||
|
6.000 Sp |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Koszty zakupów |
|
|
|
||
Sp 3.000 |
2.000 |
3 |
2.000 |
|
|
|
|
|
|
|
miesięczne zużycie materiałów
korekta wartości materiałów zużytych
przeksięgowanie części kosztów przypadających na zużyte materiały
Środki pieniężne.
Środki pieniężne to krótkotrwałe aktywa obrotowe. Zaliczamy tu:
pieniądze ( banknoty, monety )
inne jednostki rozrachunkowe w gotówce jak i w formie pieniądza „kreowanego” na koncie bankowym
czeki i weksle
Do obrotu pieniężnego zaliczamy wpłaty i wypłaty w walucie polskiej jak i obcej. Rozróżniamy obrót pieniężny gotówkowy ( kasowy ) i bezgotówkowy ( bankowy ).
Formy pieniądza gotówkowego:
środki pieniężne w kasie
środki pieniężne w banku
inne środki pieniężne
Środki pieniężne w kasie księgowane są według wartości nominalnej złotówki, waluty obcej lub kruszca.Na stronie debetowej konta kasy zapisujemy zwiększenia stanu tego konta:
pobrania gotówki z banku
wpłaty gotówki przez odbiorców
zwrot przez pracowników nie wykorzystanych zaliczek.
dodatnie różnice kursowe
nadwyżki w kasie
Po stronie kredytowej zapisujemy zmniejszenia stanu naszego konta w postaci:
wypłaty gotówki na zobowiązania i płace
wypłaty zaliczek pracowników
ujemne różnice kursowe
stwierdzone niedobory w kasie
Rachunek bankowy służy do gromadzenia środków pieniężnych i obrotu bezgotówkowego. Rozliczenia bezgotówkowe mogą przyjąć formę:
polecenia przelewu
czeków rozrachunkowych i weksli
akredytywy
rozliczeń planowych
Czek rozrachunkowy pozwala na dopisanie pieniędzy dłużnikowi do jego kąta z naszego konta ( bez pieniędzy w ręce ).
Czek potwierdzony co do kwoty, która jest na naszym koncie. Reszty potwierdzonej i nie wydanej kwoty nie możemy ruszyć do końca okresu potwierdzenia. Istnieje też czek gwarantowany przez nasz bank.
Akredytywa - stosowana jest w transakcjach dużego ryzyka. Polega ona na zablokowaniu pieniędzy na koncie do wysokości zapłaty przyszłej dla danego dostawcy. Dostawca w takiej sytuacji wysyła fakturę do banku.
Rozliczenia planowe dotyczą stałych kontaktów miedzy dwoma współpracującymi podmiotami. Bank przelewa pieniądze w ustalonych odstępach czasu i w określonej kwocie, bez względu na poziom dostaw. Wyrównanie następuje na koniec miesiąca.
Ewidencja analityczna rachunków bankowych jest prowadzona tylko wtedy, gdy firma ma więcej niż jeden rachunek bankowy oraz w przypadku wielowalutowych rozliczeń.
Na kontach bankowych po stronie debetowej rejestrujemy zwiększenia stanu konta:
wpłaty gotówki z kasy
wpłaty należności
wpłaty z tytułu otrzymanych kar, odszkodowań i darowizn
wpływy z operacji finansowych
Natomiast po stronie kredytowej zapisujemy zmniejszenia stanu konta:
pobranie gotówki do kasy
spłaty zobowiązań
zapłaty kar, grzywien, itd.
Koszty operacji finansowych
Opłaty manipulacyjne dla banków
Bardzo często banki udzielają także kredytów, które dzielimy według:
czasu kredytowania: krótkoterminowe - do 5 lat i długoterminowe
miejsca pochodzenia: krajowe i zagraniczne
waluty: złotówkowe i dewizowe
przeznaczenia: obrotowe, konsumpcyjne
formy płatności: gotówkowe, przelewowe
Weksel - forma zobowiązania płatniczego. Odnosi się do wystawcy lub osoby wskazanej. Weksel własny można zamienić na środki pieniężne w banku przez zdyskontowanie ( wykup za mniejszą kwotę weksla przez bank ). Przeniesienie praw z weksla na inną osobę prawną nazywamy indosem. Indos może być imienny, bądź na okaziciela.
Rozrachunki.
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń:
przychód brutto - 1.850
koszt uzyskania przychodu ( zmienny co rok ) - 96,26
składka ZUS liczona od przychodu brutto:
składka emerytalna 19,52 % ( pracownik płaci połowę ) - 180,56
składka rentowa 13 % ( pracownik płaci połowę ) - 120,25
składka chorobowa 2,45 % ( całość płaci pracownik ) - 45,32
ubezpieczenie zdrowotne:
7,75 % liczone od przychodu brutto pomniejszonego o składkę ZUS będące kosztem uzyskania przychodu - 116,55
0,25 % liczone od przychodu brutto pomniejszonego o składkę ZUS nie będące kosztem uzyskania przychodu - 3,80
Pracodawca ma obowiązek obliczyć i przekazać do ZUS w imieniu pracownika składkę ZUS i na ubezpieczenie zdrowotne.
zaliczka na podatek dochodowy 19 % liczona od przychodu brutto pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu i składkę ZUS - 267,52. Kwotę tę pomniejszamy o składkę na ubezpieczenie zdrowotne ( 7,75 % ) i kwotę wolną od podatku ( 43,18 ) - 107,8.
wynagrodzenie netto - od kwoty brutto odejmujemy składkę ZUS, składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczkę na podatek - 1.279,52
Pracodawca zobowiązany jest do zapłaty:
połowy składki emerytalnej - 9,73 %
połowy składki rentowej - 6,5 %
ubezpieczenia wypadkowego - 1,62 %
utworzenia rezerwowego funduszu pracy - 2,45 %
utworzenia funduszu gwarantowanych świadczeń socjalnych 0,08
razem - 20,41 % od kwoty przychodu brutto pracownika - 377,6
Koszty poniesione przez pracownika i pracodawcę na zatrudnienie 1 osoby:
przychód netto 1.279,32
pracownik 574,28
pracodawca 377,60
2.231,40
- 1.850
384 = 21 % przychodu brutto
Rozrachunki możemy podzielić według kryterium podmiotowego:
rozrachunki z odbiorcami i dostawcami:
krajowymi - rozliczane w polskich złotych
zagranicznymi - rozliczenia walutowe prowadzone w polskich złotych po kursie dnia transakcji oraz aktualizowane na koniec roku
rozrachunki publiczno - prawne dotyczą rozliczeń z:
urzędami skarbowymi i administracji terenowej z tytułu podatku dochodowego i VAT
z urzędami celnymi
z ZUS
z zakładami ubezpieczeń ( np.: PZU )
z innych tytułów
rozrachunki z pracownikami:
z tytułu wynagrodzeń:
osobowe ( pensja )
bezosobowe ( umowa zlecenie, umowa o dzieło, agencyjna )
pozostałe rozrachunki
udzielanie i rozliczanie zaliczki na czas delegacji
procedura niedoboru i szkody
nagrody
pozostałe rozrachunki z tytułu:
nabycia, sprzedaży i emisji aktywów finansowych
udzielonych lub otrzymanych pożyczek
rozliczenia z udziałowcami lub akcjonariuszami
roszczenia sporne
Podział rozrachunków według kryterium wymagalności:
rozrachunki długoterminowe ( dłuższe niż rok )
rozrachunki krótkoterminowe
Koszty.
Nakłady dzielimy na nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej.
Nakłady wyrażone w pieniądzu i obrazujące zużycie materiału to koszty.
Wydatek to fizyczny wypływ pieniądza z firmy ( wcześniejszy, późniejszy lub centralny w stosunku do zdarzenia).
Koszty możemy podzielić pod względem:
rodzajowym - możemy je podzielić na:
koszty materialne:
amortyzacja
zużycie materiałów i opłaty energii
koszty niematerialne:
usługi obce
podatki i opłaty
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
pozostałe koszty
podmiotowym
funkcjonalnym
przedmiotowym
czasowym
Ustalając koszty rodzajowe kierujemy się wyznacznikami:
szczegółowości układu
zapewnienie logicznego i sprawnego rejestrowania kosztów na nośnikach
zarządzaniem strukturą i dynamiką kosztów
rozliczaniem kosztów na inne przekroje klasyfikacyjne
Koszty można także podzielić według typów działalności na :
koszty działalności operacyjnej
koszty pozostałych działań operacyjnych
koszty operacji finansowych
W działalności podstawowej wyróżnia się koszty:
zaopatrzenia
produkcji
zbytu
Koszty można także podzielić według miejsc ich powstawania na:
koszty wydziałów podstawowych
koszty wydziałów pomocniczych
koszty ogólne zarządu
koszty zakupu
koszty sprzedaży
Do celów kalkulacji kosztów wyróżnia się koszty bezpośrednie ( związane z produkcją ) i pośrednie ( nie związane z produkcją ). Koszty mogą być stałe, bądź zmienne i mogą one być istotne lub nieistotne.
Rozliczenie kosztów międzyokresowych w czasie dokonuje się przy pomocy zasad:
periodyzacji kosztów ( koszty i przychody księguje się w tym samym miesiącu )
współzmienności kosztów i przychodow
ostrożności rozliczeń
W rozliczeniach wyróżniamy rozliczenia kosztów czynne i bierne.
Rozliczenie czynne to efekt wcześniejszego wydatku ( zapłaty z góry ) np.: za ubezpieczenie majątkowe, prenumeratę, które jest następnie rozliczane przez kilka poszczególnych miesięcy.
Rozliczenie kosztów biernych jest sytuacją, w której wydatek nastąpi dopiero w przyszłości, natomiast w czasie teraźniejszym tworzona jest rezerwa w koszty na wydatki przyszłe.
Kalkulacja kosztów może być wstępna ( planowa ) i wynikowa ( zrealizowana ). Układ kalkulacyjny kosztów ma postać:
I. Koszty bezpośrednie:
płace
materiały
inne koszty bezpośrednie
Σ kosztów bezpośrednich
II. Koszty pośrednie wydziałowe ( ustalamy % narzutu )
III. Koszty ogólne i zarządu ( % narzutu )
IV. Koszty sprzedaży
Σ kosztów własnych wytworzenia
Sprzedaż, wynik finansowy i jego ustalanie.
Wyroby gotowe |
|
Koszty własne sprzedanych produktów |
|
Wynik finansowy |
|||
|
|
|
|
|
|
|
Należności |
|
Koszty planowane i ewidencjonowane |
Rzeczywisty koszt sprzedanych produktów |
Rachunek |
||||
|
|
|
bankowy |
||||
|
|
|
|
|
Kasa |
||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
Odchylenie |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
- |
|
|
|
|
||
|
|
Rzeczywisty koszt sprzedanych produktów |
|
Rachunek zysku i strat:
Przychody i koszty operacyjne
+ Pozostałe przychody i koszty działalności operacyjnej
Poziom I Wynik działalności operacyjnej
+ Przychody i koszty finansowe
Poziom II Wynik na działalności gospodarczej
+ Zyski i straty nadzwyczajne
Poziom III Wynik nadzwyczajny
I+II+III Zysk brutto
- Obowiązkowe obciążenia zysku
Zysk netto ( ten sam co w bilansie )
Do pozostałych wyników działalności operacyjnej zaliczamy:
działalność socjalną
koszty i przychody dotyczące zbywania środków trwałych
nieściągalne, umorzone należności oraz zobowiązania przedawnione
odpisy aktualizujące wartość aktywów
umorzenie lub rozwiązanie rezerwy
Do kosztów i przychodów finansowych zaliczamy:
płacone i otrzymywane odsetki od kredytów i pożyczek
dyskonto weksli
różnice kursowe
odsetki od własnych obligacji
efekt aktualizujący wartość aktywów finansowych ( akcji, obligacji )
Zyski i straty nadzwyczajne powstają w wyniku zdarzeń losowych np.: podczas transportu zamoknie nam część towaru i sprzedamy ją po niższej cenie, to różnica ta jest stratą nadzwyczajną.
Obowiązkowe obciążenia zysku to:
podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych według skal podatkowych
ustawowe ulgi i odpisy przed opodatkowaniem, bądź pomniejszające ustalony już podatek
Strumienie zasilania kapitału zyskiem:
kapitał podstawowy
kapitał zapasowy
kapitał rezerwowy
niepodzielony wynik roku ubiegłego
Kapitał podstawowy może być zwiększany z tytułu:
przeznaczenia części zysku firmy na ten kapitał
wniesienia dodatkowych wpłat przez udziałowców
z przeznaczenia części kapitału zapasowego na zwiększenie kapitału podstawowego
Kapitał zapasowy tworzony jest z zysku i jest przeznaczany na:
pokrywanie ewentualnych przyszłych strat
wypłatę dywidend, gdy firma osiąga stratę
na zwiększenie kapitału podstawowego
na działalność inwestycyjną
Kapitał rezerwowy tworzony jest po odpisaniu z zysku 8 % na kapitał zapasowy i wypłaty dywidend oraz po planowym zwiększeniu kapitału podstawowego.
Fundusze specjalne mogą być tworzone z:
zysku netto
z odpisów w ciężar kosztów ( fundusz świadczeń socjalnych i fundusz pracy )
dotacji budżetowych, subwencji lub darowizn
Rezerwy tworzone są w koszty z powodu wątpliwych przychodów, ryzyka nie osiągnięcia przychodów oraz na poczet przyszłych podatków od działań wątpliwych.
Zobowiązania |
|
Rezerwy |
|
Pozostałe koszty operacyjne |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Likwidacja rezerwy (powstanie zobowiązania) |
Utworzenie rezerwy na przyszłe zobowiązania |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
19
4.000
Materiały zużyte według
łącznego kosztu zużytych materiałów 78.000
± Odchylenie
Materiały zużyte według
ceny zakupu 76.000
+ koszty zakupu
Materiały zużyte według
ceny ewidencyjnej 80.000
Materiały zużyte według
łącznego kosztu zużytych materiałów
± Odchylenie
Materiały zużyte według
ceny zakupu
+ koszty zakupu
Materiały zużyte według
ceny ewidencyjnej
Podatki i wybrania przez właścicieli
Nadwyżka
Wsad
Produkt
Produkt
Wyroby gotowe
Produkt
Zapasy
Majątek trwały
Koszty bieżące związane z działaniem
Kapitał finansowy
Wymagalność spłat
Kierunek płynności
Pieniądze
Ziemia, budynki
4.000
%