PROTOKÓŁ DOŚWIADCZENIA
1. TEMAT: Próba Mastera
Materiał: stopnie wysokości 23 cm., stoper, metronom, tabela zależności: płeć - wiek - masa ciała a tempo wysiłku fizycznego
Warunki i przebieg:
- pomiar tętna spoczynkowego = przed wysiłkiem (czas 0),
- wysiłek fizyczny = zgodnie z tempem wyznaczanym przez metronom wchodzenie i schodzenie po stopniach przez 90 sekund (im ktoś jest lżejszy, tym szybciej musi poruszać się po stopniach),
- pomiar tętna bezpośrednio po wysiłku (czas 90 sekund=1,5 min.),
- pomiar tętna po 2 min. odpoczynku (czas 3,5 min.),
- pomiar tętna po 6 min. odpoczynku (czas 7,5 min.).
Wyniki:
wykres zależności między czasem a wartością tętna:
oś X = czas: 0, 1,5 min., 3,5 min., 7,5 min.
oś Y = wartość tętna
Wniosek:
- po 2 minutach odpoczynku tętno powróciło do wartości spoczynkowej, więc układ krążenia jest sprawny,
- po 2 minutach odpoczynku tętno nie powróciło do wartości spoczynkowej, więc układ krążenia jest niesprawny i nieprzystosowany do wysiłku.
2. TEMAT: Próba Ruffiera
Materiał: stoper
Warunki i przebieg:
- pomiar tętna spoczynkowego = przed wysiłkiem ( p ),
- wysiłek fizyczny = 30 przysiadów w ciągu 30 sekund,
- pomiar tętna bezpośrednio po wysiłku ( p1 ),
- pomiar tętna po 1 min. odpoczynku ( p2 ),
Wyniki: p = p1 = p2 =
wskaźnik Ruffiera: IR =
IR: do 5 = ocena dobra
IR: 5-10 = ocena dostateczna
IR: 10-15 = ocena słaba
Wniosek:
zależy od wartości IR
3. TEMAT: Właściwości buforowe surowicy krwi
Materiał: surowica końska rozcieńczona 0,9% NaCl w stosunku 1:10, roztwór 0,9% NaCl, roztwór 0,002m H2SO4 , czerwień metylowa (wskaźnik=zmiana barwy z żółtej na czerwoną przy pH = 6,2 ), biureta, zlewki, cylindry miarowe
Warunki i przebieg:
próba badana: 2,5 cm3 surowicy + 2 krople czerwieni metylowej,
próba kontrolna: 2,5 cm3 0,9% NaCl + 2 krople czerwieni metylowej,
każdą próbę miareczkuje się roztworem H2SO4 do uzyskania barwy czerwonej.
Wyniki: próba badana: zużyto np. 8,7 cm3 roztworu H2SO4
próba kontrolna: zużyto np. 0,9 cm3 roztworu H2SO4
Wniosek: Surowica - w przeciwieństwie do roztworu 0,9% NaCl - zawiera układy buforowe (najważniejszy jest wodorowęglanowy), dlatego do zmiany jej pH z 7,4 do 6,4 potrzebna jest większa objętość roztworu H2SO4 niż w przypadku roztworu 0,9% NaCl (takie samo pH jak surowica).
4. TEMAT: Komórka Traubego
Materiał: 5 % CuSO4, zlepek kryształków żelazocyjanku potasu, cylinder miarowy
Warunki i przebieg: do cylindra wlać około 30 cm3 (objętość nie musi być odmierzona dokładnie), wrzucić zlepek kryształków i obserwować zmiany zachodzące w cylindrze.
Wyniki: powstaje struktura podobna do morszczynu - jest to wynik reakcji zachodzącej między CuSO4 a żelazocyjankiem potasu, czyli powstawania żelazocyjanku miedzi, który ma postać błony półprzepuszczalnej.
Wniosek: komórka Traubego jest strukturą niebiologiczną, która imituje budowę i wzrost struktury biologicznej, czyli morszczynu, ale morszczyn jest układem regulacji stabilnym, a komórka Traubego układem niestabilnym.
5. TEMAT: Ocena parazytologiczna gleby
Materiał: próbka gleby próchniczej, nasycony roztwór NaCl, cylinder, parowniczka, bagietka, szczypczyki, szkiełka podstawowe i nakrywkowe, mikroskop,
Warunki i przebieg: do gleby w parowniczce wlewamy ok. 30 cm3 nasyconego roztworu NaCl (objętość nie musi być odmierzona dokładnie), dokładnie mieszamy bagietką, na powierzchnię zawiesiny kładziemy szkiełka nakrywkowe i całość pozostawiamy na minimum 30 min. Następnie szczypczykami zdejmujemy szkiełko nakrywkowe i przenosimy je na szkiełko podstawowe. Preparat oglądamy pod mikroskopem 100, 400 lub 600 x poszukując jaj pasożytów.
Wyniki: jajo glisty ludzkiej Ascaris lumbricoides .
Wniosek: gleba jest zanieczyszczona formami rozwojowymi pasożyta, które mogą być inwazyjne dla człowieka.
6. TEMAT: OCENA STOPNIA ZANIECZYSZCZENIA BIOLOGICZNEGO POWIETRZA
Analiza mikrobiologiczna powietrza metodą sedymentacyjną Kocha
Materiał: jałowa płytka Petriego z pożywką x2, cieplarka
Warunki i przebieg: otwartą płytkę pozostawiamy na 30 min. w pomieszczeniu zamkniętym lub na terenie otwartym. Następnie płytkę zamykamy i inkubujemy 24 godz. w 37o C. Po tym czasie liczymy, ile kolonii drobnoustrojów wyrosło i obliczamy biologiczny indeks zanieczyszczeń: A = 530 a / r2
a - liczba kolonii wyrosłych
r - promień płytki (=5 cm)
Wyniki: pomieszczenie zamknięte: a = np. 3 , więc A = (obliczyć)
powietrze atmosferyczne: a = np. 27, więc A = (obliczyć)
Wniosek: powietrze w pomieszczeniu zamkniętym jest - najczęściej - mniej zanieczyszczone drobnoustrojami niż powietrze atmosferyczne.
7. TEMAT: Ocena wrażliwości Paramecium sp. Na wyciąg
z grzybni Aspergillus flavus
Materiał: wyciąg z grzybni Aspergillus flavus, hodowla sianowa Paramecium sp., woda, pipetki, lupa, próbówki, 2 szkiełka z łezką, mikroskop
Warunki i przebieg: 2 szkiełka z łezką:
1. = próba badana: kropla hodowli z Paramecium sp. (pod lupą obejrzeć poruszające się pierwotniaki) + 1 kropla wyciągu z grzybni Aspergillus flavus = oglądać pod lupą i ustalić po jakim czasie przestaną się poruszać
2. = próba kontrolna: kropla hodowli z Paramecium sp. (pod lupą obejrzeć poruszające się pierwotniaki) + 1 kropla wody = oglądać pod lupą i sprawdzić, czy się poruszają
Wyniki: 1. = próba badana: pantofelki przestały się poruszać np. po 27 sekundach
2. = próba kontrolna: pantofelki poruszają się cały czas
Wniosek: w wyciągu z grzybni Aspergillus flavus znajdują się mikotoksyny, które mają właściwości bójcze (trujące) wobec organizmów. Wyciąg był bardzo silnie toksyczny, gdyż pantofelki przestały się poruszać przed upływem 3 min. W tej próbie kryterium oceny siły działania mikotoksyn jest czas, po którym przestają się poruszać pantofelki.
8. TEMAT: OCENA STOPNIA SAPROBOWOŚCI WÓD NA PODSTAWIE ORGANIZMÓW WSKAŻNIKOWYCH - RÓŻNE WODY
Wykaz organizmów wskaźnikowych występujących w poszczególnych próbkach wody
wersja 1.
Materiały: próbka wody, pipetka, organizmy wskaźnikowe w utrwalaczu, mikroskop, szkiełka podstawkowe i nakrywkowe
Warunki i przebieg: makroskopowo: określenie rodzaju/ gatunku każdego organizmu wskaźnikowego=saprobiontu
mikroskopowo: preparat bezpośredni z próbki wody, pow.100 x
poszukiwanie poruszających się organizmów
Wyniki: makroskopowo: Tubifex sp. - Rureczki (czerwone „robaczki”)-pokarm dla rybek miesozernych
Larwa Eristalis sp. - larwa muchy ściekowej
Larwa Chironomus sp. - larwa ochotki
mikroskopowo: poruszające się orzęski są zawsze
nieporuszające się okrzemki
Wnioski: jest to woda polisaprobowa, czyli najbardziej zanieczyszczona z zanieczyszczonych, w której są organizmy żywe; BZT5 = 10 - 100 mg O2 /l Bi < 0,8
wersja 2.
Materiały: próbka wody, pipetka, organizmy wskaźnikowe w utrwalaczu, mikroskop, szkiełka podstawkowe i nakrywkowe
Warunki i przebieg: makroskopowo: określenie rodzaju/ gatunku każdego organizmu wskaźnikowego=saprobiontu
mikroskopowo: preparat bezpośredni z próbki wody, pow.100 x
poszukiwanie poruszających się organizmów
Wyniki: makroskopowo: Asellus sp. - Ośliczka
Sphaerium sp - Gałeczka (mała muszelka okrągła)
Lymnea sp. - Błotniarka (muszelka ślimaka)
Glossiphonia sp. - Pijawka końska
Hirudo medicinalis - Pijawka lekarska
mikroskopowo: poruszające się orzęski są zawsze
nieporuszające się okrzemki
Wnioski: jest to woda mezosaprobowa, czyli o średnim stopniu zanieczyszczenia ; BZT5 = 3 - 10 mg O2 /l Bi = 0,8 - 4,5
wersja 3.
Materiały: próbka wody, pipetka, organizmy wskaźnikowe w utrwalaczu, mikroskop, szkiełka podstawkowe i nakrywkowe
Warunki i przebieg: makroskopowo: określenie rodzaju/ gatunku każdego organizmu wskaźnikowego=saprobiontu
mikroskopowo: preparat bezpośredni z próbki wody, pow.100 x
poszukiwanie poruszających się organizmów
Wyniki: makroskopowo: Spongilla sp. - gąbka słodkowodna
Gammarus sp. - kiełż
Cloeon sp. - larwa jętki
Isoperla sp. - larwa widelnicy
Dreissena sp. - Racicznica (muszla)
Hydropsyche sp. - chruściki (podobne do kawałka patyczka)
mikroskopowo: poruszające się orzęski są zawsze
nieporuszające się okrzemki
Wnioski: jest to woda oligosaprobowa, czyli najczyściejsza z wód zanieczyszczonych, w której są organizmy żywe; BZT5 = 0 - 3 mg O2 /l Bi = > 4,5
9. TEMAT: ANABIOZA FAUNY MCHÓW
Anabioza fauny mchów na skutek odwodnienia
Materiał: wysuszony mech, parowniczka porcelanowa, woda wyjałowiona, pipetka,, szkiełka podstawowe i nakrywkowe, mikroskop
Warunki i przebieg: do mchu w parowniczce wlewamy ok. 30 cm3 wody (objętość nie musi być odmierzona dokładnie),aby cały mech był nią zalany. Po 5-10 min i po ok. 90 min. sporządza się preparat mikroskopowy bezpośredni (kropla wody na szkiełko podstawowe + szkiełko nakrywkowe). Preparaty oglądamy pod mikroskopem 100, 400 lub 600 x poszukując poruszając się organizmów.
Wyniki: Preparaty:
- po 5-10 min.: brak poruszających się organizmów
- po ok. 90 min.: orzęski (są zawsze), mogą być nicienie, wrotki
Wniosek: 90 min. to czas wystarczający, aby organizmy - dzięki dostępowi do wody - przeszły ze stanu anabiozy = vita minima (brak ruchu) do stanu pełni życia (ruch).
10. TEMAT: Analiza dryfu genetycznego
Materiał: urna z 40 kulkami (8 czerwonych i 32 białych - symbolizuje pulę genową populacji, w której gen dominujący stanowi 20 %), zapas kulek białych i czerwonych, dodatkowe np. urny.
Warunki i przebieg:
Założenie: dryf działa 3 razy każdorazowo zmniejszając liczebność populacji o połowę. Po każdym zadziałaniu dryfu liczebność populacji podwaja się, ale nie zmienia się skład jakościowy i ilościowy puli genowej populacji.
Z urny wyjmujemy losowo - za jednym razem - 20 kulek i odkładamy je do dodatkowej urny. Obliczamy, ile jest kulek białych i czerwonych w urnie pierwotnej (= ta, z której wyjmowaliśmy kulki). Obliczamy odsetek kulek i odchylenie standardowe tego odsetka, które jest miara dryfu. Do urny pierwotnej wsypujemy tyle kulek białych i tyle kulek czerwonych, ile jest ich w urnie. czerwonych Czynności te wykonujemy jeszcze 2 razy
Wyniki:
po I zadziałaniu dryfu P(A) = np. 4/20 = 20 % , czyli p = 0,2 q = 0,8 N = 20
= obliczyć !!!
po II zadziałaniu dryfu P(A) = % , czyli p = q = N = 20
= obliczyć !!!
po III zadziałaniu dryfu P(A) = % , czyli p = q = N = 20
= obliczyć !!!
Wniosek: zależny od wyników;
- jeżeli częstość allela dominującego rośnie: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zwiększenia częstości allela dominującego a zmniejszenia częstości allela recesywnego
- jeżeli częstość allela dominującego maleje: dryf okazał się czynnikiem kierunkowym i doprowadził do zmniejszenia częstości allela dominującego a zwiększenia częstości allela recesywnego
- jeżeli częstość allela raz rośnie, raz maleje: dryf jest czynnikiem losowym bezkierunkowym
- zawsze: istotny efekt oddziaływania dryfu widoczny jest w populacjach o małej liczebności
11. TEMAT: OBLICZANIE POJEMNOŚCI GŁOWY METODĄ LEE PERSONA
Materiał: cyrkiel kabłąkowy, przyrząd do pomiaru wzrostu, tabela klasyfikacji pojenościowej głowy homo sapiens
Warunki i przebieg:
1. cyrklem mierzymy:
- szerokość głowy: eu-eu;
euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej
- długość głowy: opr-gla;
opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej
glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej
2. przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu mierzymy:
- wysokość głowy (b-v)-(b-tr)
(b-v) = wzrost
b - basis
v - vertex- najwyżej położony punkt na głowie ustawionej w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika
tr - tragion- punkt położony na górnej krawędzi guzka ucha
Wyniki: np. S = 140 mm W = 130 mm D =170 mm
obliczenie pojemności ze wzoru zależnie od płci - jest na tablicy
.
Wniosek: klasyfikacja własnej głowy - zależnie od wyniku i płci - jest na każdym stole
12. TEMAT: Ocena własnEGO dermatoglifU
Materiał: płytka pokryta pasta daktyloskopową, linijka, lupa, kartka papieru, spirytus, wata
Warunki i przebieg: opuszkę wybranego palca zanurzamy w paście tak, aby cała była nią pokryta. Wykonujemy odbitkę na papierze, czyli daktylogram. Określamy typ wzoru linii papilarnych, wyznaczamy deltę i obliczamy indeks RC.
delta: typowa - rozchylenie dwóch listewek biegnących obok siebie
rozwidlona - rozdwojenie listewki pojedynczej
wzory: łukowy ( bezdeltowy)
pętlicowy (jednodeltowy)
wirowy (dwudeltowy)
linia Galtona - linia łącząca środek delty ze środkiem wzoru papilarnego.
indeks RC - liczba linii papilarnych przeciętych przez linię Galtona
Wyniki: piękny daktylogram: wyraźnie widoczne wszystkie linie i delta
opis: np. palec wskazujący lewy, wzór wirowy, RC1 = RC2 =
kciuk, wzór pętlicowy, RC =
Wniosek: wzór linii papilarnych dziedziczy się jako cecha jakościowa, a indeks TRC ( = suma indeksów RC) jako cecha ilościowa.
13. TEMAT: Doświadczenie Lederbergów
Materiał: hodowla Escherichia coli (płytka = murawa = 1 milion kolonii), jałowa płytka Petriego z pożywką , jałowa płytka Petriego z pożywką i streptomycyną, bloczek drewniany z metalowym bolcem, jałowy aksamit, cieplarka
Warunki i przebieg: na bloczek nakładamy aksamitem. Kładziemy na niego płytkę z murawą (płytka matrycowa I), lekko przyciskamy i zaznaczamy na płytce położenie bolca. Następnie na aksamit kładziemy jałową płytkę, lekko przyciskamy i zaznaczamy położenie bolca i w ten sposób uzyskujemy płytkę matrycową II. Teraz na aksamit kładziemy płytkę ze streptomycyną (płytka selekcyjna), lekko przyciskamy i zaznaczamy położenie bolca. Płytki matrycową II i selekcyjną inkubujemy 24 godz. w cieplarce w temp. 37oC. Po dobie płytki wyjmujemy. Płytka matrycowa II jest repliką płytki matrycowej I, na płytce selekcyjnej wyrosły tylko kolonie bakterii oporne na streptomycynę, czyli mutanty streptomycynooporne.
Wyrosły one w takim miejscu na płytce selekcyjne, w jakim znajdowały się na płytce matrycowej I i na płytce matrycowej II (po to zaznacza się położenie bolca). Z płytki matrycowej II pobiera bakterie z tego miejsca, gdzie zlokalizowany został dany mutant, dodaje się je do podłoża płynnego, inkubuje i wysiewa na nową jałową płytkę z podłożem (płytka matrycowa III). Z tą płytką postępuje się tak, jak z płytką matrycową I .
Wyniki: na płytce selekcyjnej ze streptomycyną wyrosły np. 3 mutanty .
Wniosek: częstość mutantów streptomycoopornych wynosi: 3 na milion kolonii.
Streptomycyna jest czynnikiem selekcyjnym - a nie mutagennym - eliminując=zabijając bakterie wrażliwe na nią pozwala ujawnić się bakteriom opornym, które były na płytce matrycowej I. Były na niej jako wynik mutacji spontanicznej, która zaszła kiedyś.
14. TEMAT: WYKONANIE WŁASNEGO MORFOGRAMU
Materiał: centymetr, cyrkiel kabłąkowy duży, przyrząd do pomiaru wzrostu, siatka morfogramu właściwa dla płci osoby wykonującej morfogram, papier milimetrowy
Warunki i przebieg: należy wykonać 5 pomiarów zgodnie z wymogami antropometrii.
A - wysokość ciała = wzrost, przyrząd do pomiaru wzrost, basis - vertex; basis = podstawa, vertex=najwyższy punkt na szczycie głowy, gdy jest ona ustawiona w pozycji frankfurckiej (linia łącząca górny brzeg otworu słuchowego zewnętrznego z dolnym brzegiem oczodołu musi być równoległa do podłoża).
B - długość kończyny dolnej, centymetr, basis - trochanterion (najwyższy punkt krętarza większego kości udowej).
C - szerokość barków, cyrkiel kabłąkowy od tyłu, acromion - acromion (najbardziej bocznie i ku górze położony punkt na zewnętrznej. krawędzi wyrostka barkowego łopatki)
D - szerokość międzykrętarzowa, cyrkiel kabłąkowy od przodu, trochanterion- trochanterion.
E - obwód klatki piersiowej, na bezdechu, centymetr powinien przebiegać przez punkt xiphion (w linii, pośrodkowej ciała na powierzchni mostka, w miejscu połączenia trzonu mostka z wyrostkiem mieczykowatym).
Wyniki: A = cm B = mmm C = mmm D = mmm E = mmm
najlepiej na papierze milimetrowym (poprosić): na przerysowanej właściwej siatce morfogramu (jest na każdym stole) zaznaczyć wartości swoich pomiarów i połączyć wszystkie uzyskane punkty i napisać: mój morfogram.
Wniosek: morfogram konkretnej osoby wykreślony na siatce właściwej dla jaj płci nigdy nie jest linia prostą. Morfogram danej osoby jest zmienny w czasie.
15. TEMAT: ROZKŁAD CZĘSTOŚCI ZDARZEŃ PRZYPADKOWYCH - KRZYWA ROZKŁADU KULEK W APARACIE GALTONA
Materiał: aparat Galtona, 205 kulek, szkiełko podstawowe, papier milimetrowy
Warunki i przebieg: Kulki należy umieścić w - zamkniętej przez szkiełko podstawowe - komorze trójkątnej aparatu Galtona. Po usunięcie szkiełka kulki powinny losowo wpaść do 11 komór aparatu Galtona. Należy policzyć kulki w każdej z tych komór..
Wyniki: komora: 1= np. 0 kulek 2 = np.2 kulki i tak do 11= np. 1 kulka
w tym samym układzie współrzędnych 2 wykresy (papier milimetrowy - poprosić):
1. krzywa Galtona (doświadczalna):
oś X = nr (1 -11) komory aparatu Galtona
oś Y = liczba kulek w danej komorze
2. krzywa Gaussa (teoretyczna przybliżona)
oś X = nr (1 -11) komory aparatu Galtona
ośY = współczynniki 10 rzędu trójkąta Pascala podzielone przez 5
(są na tablicy: 0 2 9 24 42 51 42 24 9 2 0)
Wniosek: badanie rozkładu kulek w aparacie Galtona to model badania rozkładu w populacji natężenia cech wieloczynnikowych ilościowych; gwoździe w aparacie symbolizują wpływ czynników środowiska na wykształcenie się określonego natężenia cechy.
16. TEMAT: Obliczanie pojemności czaszki metodą Broc'a
Materiał: czaszka, kasza, cylinder, lejek, tablica kategorii pojemnosci czaszek
Warunki i przebieg: do czaszki (zakryte wszystkie otwory naturalne, bez foramen magnum) wsypujemy kaszę aż do jej całkowitego wypełnienia. Wysypujemy kaszę i mierzymy jej objętość.
Wyniki: Objętość wysypanej kaszy jest miarą pojemności czaszki. objętość kaszy wynosi np. 1340 cm3 i taka jest pojemność czaszki
Wniosek: według kategorii pojemności czaszki (jest na każdym stole) badaną czaszkę charakteryzuje małogłowie.
17. TEMAT: OBLICZANIE POJEMNOŚCI CZASZKI METODĄ LEE PEARSONA
Materiał: czaszka, cyrkiel kabłąkowy
Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:
- szerokość czaszki: eu-eu;
euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej
- długość czaszki: opr-gla;
opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej
glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej
- wysokość czaszki basion-bregma
basion - punkt leżący na przednim brzegu kości potylicznej w linii środkowej
Brema - przedni brzeg foramen magnum
Wyniki: np. S = 140 mm W = 130 mm D =170 mm
obliczenie pojemności ze wzorów dla płci żeńskiej i męskiej - są na tablicy
Wniosek: klasyfikacja czaszki - zależnie od wyniku i płci - jest na każdym stole
18. TEMAT: OBLICZANIE WSKAŹNIKA SZEROKOŚCIOWO-DŁUGOŚCIOWEGO WŁASNEJ CZASZKI
Materiały: czaszka, cyrkiel kabłąkowy, tabela wskaźników wyskościowo-szerokościowych
Warunki i przebieg: cyrklem mierzymy:
- szerokość czaszki: eu-eu;
euryon- punkt położony na czaszce najbardziej bocznie od linii środkowej
- długość czaszki: opr-gla;
opisthocranion- punkt położony w miejscu najdalej wysuniętym ku tyłowi czaszki na kości potylicznej w linii środkowej
glabella- punkt leżący w miejscu najbardziej wysuniętym ku przodowi kości czołowej, między łukami brwiowymi, nad nasadą nosa, w linii środkowej
Obliczamy wskaźnik szerokościowo-długościowy> W = S/D x 100
Wyniki: np. S = 14 cm D = 17 cm W = 82,35
Wnioski: klasyfikacja (jest na każdym stole) na podstawie wartości wskaźnika zależy od płci osoby, od której pochodzi czaszka. W tym przypadku, niezależnie od płci, której nie znamy, osoba była krótkogłowa. Ewolucja sprawiła, ze współcześni ludzie są właśnie głównie krótkogłowi i nadkrótkogłowi.
19. TEMAT: WYKRYWANIE „PAŁECZKI DOBOSZA”
Materiały: jednorazowy, jałowy nożyk, spirytus salicylowy, wata, rękawiczki, szkiełka podstawowe, wanienka do barwienia, roztwór May-Grunwalda, woda redestylowana, barwnik Giemsy, lignina, olejek imersyjny
Warunki i przebieg:
1. założyć rękawiczki, spirytusem zdezynfekować opuszkę palca, nożykiem przekłuć opuszkę, pierwszą kroplę krwi wytrzeć watą, druga kroplę krwi umieścić na brzegu szkiełka podstawowego i zrobić cienki rozmaz: szkiełko podstawowe o szlifowanym brzegu po kątem 45o umieścić w kropli krwi - wtedy krew rozlewa się wzdłuż tego brzegu i przesuwając szkiełko od siebie rozciągnąć kroplę krwi jak najdalej.
2. preparat z rozmazem krwi położyć na wanience i wysuszyć, a potem barwić:
- roztwór May-Grunwalda (=utrwalacz i barwnik): 3 min., spłukać 3x wodą
- barwnik Giemsy: 30 min., spłukać 3x wodą
- preparat osuszyć ligniną, oglądać pod pow. 1000 x immersja olejową, znaleźć „pałeczkę dobosza” = grudka chromatyny na nitce odchodzącej od jądra granulocytu obojętnochłonnego
Wyniki: znaleziono „pałeczkę dobosza”, ewentualnie narysować ją
Wnioski: „pałeczkę dobosza” można wykryć w jądrze granulocytu obojętnochłonnego osoby mającej minimum 2 chromosomy płciowe X, np. 46,XX (kobieta) lub 47,XXY (mężczyzna z zespołem Klinefeltera)
20. TEMAT: WYKRYWANIE FENYLOKETONURII - PRÓBA MOCZOWA
Analiza moczu w kierunku wykrywania fenyloketonurii
Materiały: mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię, mocz osoby zdrowej, roztwór FeCl3
Warunki i przebieg: do każdej próbki moczu dodać po 1 kropli roztworu FeCl3 i obserwować barwę moczu
Wyniki: mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię zmiena barwę na ciemnozielononiebieską / szmaragdową odbiór kolorów jest sprawą indywidualną
mocz osoby zdrowej nie zmienia swej barwy
Wnioski: zmiana zabarwienia mocz osoby podejrzanej o fenyloketonurię jest wynikiem reakcji między znajdującymi się w moczu kwasem fenylopirogronowym (nieprawidłowy metabolit fenyloalaniny) a FeCl3. Reakcja jest dodatnia dopiero w 3-4 tygodniu życia noworodka - nie ma zatem znaczenia w diagnostyce fenyloketonurii.
21. TEMAT: Aglutynacja erytrocytów LUDZKICH surowicą końską
Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka dowolnej grupy w układzie ABO, surowica końska, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna
Warunki i przebieg: szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów +
- preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl
- preparat badany: kropla surowicy końskiej
Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 10-15 min., w temperaturze pokojowej. Po tym czasie należy sprawdzić okiem nieuzbrojonym i pod lupą na którym szkiełku zaszła aglutynacja erytrocytów.
Wyniki: aglutynacja (trwałe zlepienie erytrocytów) zaszła w preparacie badanym, zaś w preparacie kontrolnym zaszła agregacja (nietrwałe połączenie erytrocytów)
Wnioski: surowica końska zawiera przeciwciała - aglutyniny, które łączą się z antygenami erytrocytów człowieka powodując aglutynację erytrocytów.
22. TEMAT: FITOAGLUTYNINY - OZNACZANIE GRUPY A1
Materiały: 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A1, 5 % zawiesina erytrocytów człowieka grupy krwi A2, roztwór 0,85 % NaCl, szkiełka z łezką, pipetki, komora wilgotna, odczynnik `dolichotest'
Warunki i przebieg:
1. szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów grupy krwi A1 +
- preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl
- preparat badany: odczynnika „dolichotest”
2. szkiełko z łezką + kropla zawiesiny erytrocytów grupy krwi A2 +
- preparat kontrolny: kropla roztworu 0,85 % NaCl
- preparat badany: odczynnika „dolichotest”
Każde szkiełko należy delikatnie poruszyć, aby krople się wymieszały, a następnie włożyć do komory wilgotnej na 10-15 min., w temperaturze pokojowej. Po tym czasie należy sprawdzić okiem nieuzbrojonym i pod lupą na którym szkiełku zaszła aglutynacja erytrocytów.
Wyniki: silna aglutynacja (trwałe zlepienie erytrocytów) zaszła w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A1, zaś w preparacie badanym z erytrocytami grupy krwi A2 zaszła bardzo słaba aglutynacja lub nie zaszła wcale. Na żadnym szkiełku kontrolnym aglutynacja nie zaszła - wystąpiła agregacja (nietrwałe połączenie erytrocytów).
Wnioski: „dolichotest” to preparat zawierający fitohemaglutyniny z rośliny Dolichos biflorus. Są to przeciwciała o charakterze aglutynin, które łączą się z antygenem A z układu ABO. Silna aglutynacja w przypadku erytrocytów grupy A1 jest wynikiem dużych ilości antygenu A na erytrocycie, a słaba w przypadku erytrocytów grupy A2 jest wynikiem małych/bardzo małych ilości antygenu A na erytrocycie.
23. TEMAT: OBLICZANIE POWIERZCHNI WŁASNEGO CIAŁA
Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu
Warunki i przebieg:
Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.
Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b - v
b - basis
v - vertex: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika
Wskaźnik powierzchni ciała: PC = (P + dH) : 100 + 1
P - masa ciała [kg]
dH - różnica wysokości ciała w stosunku do 160 cm
Wyniki: P = np. 61 kg
dH = 176 -160 = 16 cm
PC = 1,77
Wnioski: Moja powierzchnia ciała - klasyfikacja zależna od płci - bardzo duża.
24. TEMAT: OBLICZANIE WSKAŹNIKA ROHRERA
Materiały: waga, przyrząd do pomiaru wzrostu
Warunki i przebieg:
Ważymy się, czyli określamy swoja masę ciała.
Mierzymy swoją wysokość przy użyciu przyrządu do pomiaru wzrostu
wzrost = b - v
b - basis
v - verte: najwyżej położony punkt na szczycie głowie ustawionej
w płaszczyźnie frankfurckiej będący górną granicą wzrostu osobnika
Wskaźnik Rohrera: masa: (b - v)3 x 100
masa ciała [g] B - v = wysokość [cm]
Wyniki: masa ciała: np. 61000 g
wzrost b-v = np. 176 cm
(obliczenie wskaźnika ze wzoru: masa/(b-v)3x100)
61000/ (176)3x100= 1.112
Wyniki: Według wskaźnika Rohrera można określić moje ciało jako: smukłe
Wyszukiwarka