INFORMATYKA

Prowadząca: Teresa Ciesielczyk pok. 712 `Z'

Literatura:
1. A. Nowicki Informatyka ekonomiczna

2. E. Niedzielska Informatyka. . .. wyd.2000

Co to jest informatyka?

Informatyka - całokształt działalności obejmującej wiedzę i umiejętności jej wykorzystania a dotyczącej zastosowania metod i środków technicznych do sprawnego zbierani, przechowywania, przetwarzania, wyszukiwania i udostępniania danych( informacji) w celu zapewnienia sprawnego i celowego działania określonego systemu.

Informacja + automatyka = INFORMATYKA

Informatyka zajmuje się:

• organizacją tworzenia informacji

• komunikacją gospodarczą

• teorią procesu automatycznego przetwarzania i wyszukiwania informacją.

• konstrukcją i strukturą logiczną oraz warunkami wykorzystania wszystkich urządzeń włączonych do procesu zbierania, przechowywania, przetwarzania i udostępniania danych.

W zakresie zainteresowania informatyką znajduje się:

• sprzęt informatyczny (jego parametry eksploatacyjne oraz inne dane techniczne dotyczące obsługi konserwacji itp.)

• konstrukcją i eksploatacją urządzeń do automatycznego przekazywania danych na odległość (sieci telefoniczne)

• działalność gospodarcza związana z produkcją sprzętu informatycznego i oprogramowania

• sfera zastosowań użytkowych sprzętu informatycznego

Informatyka ekonomiczna - to dziedzina badań naukowych, kształcenia akademickiego oraz praktyki gospodarczej wyodrębniona z inf. poświęcona metodyce i praktyce zastosowania w ekonomii środków i narzędzi techniki komputerowej.

Typologia zagadnień informatyki ekonomicznej

cele informatyki ekonomicznej:

Cele ogólne dotyczą identyfikacji i analizy potrzeb informatycznych obiektu gosp.

Dotyczy to potrzeb wewnętrznych i zewnętrznych.

Cele praktyczne dotyczą doboru skutecznych metod zaspokajania tych potrzeb informacyjnych.

czynniki informatyki. ekonomicznej:

Czynniki osobowe dotyczą środowiska społecznego.

Czynniki rzeczowe tworzą ekonomiczne i technologiczne środowisko przebiegów społecznych.

CZYNNOŚCI INFORMATYKI EKONOMICZNEJ:

Czynności podstawowe to zarządzanie przebiegiem procesu informacyjnych i komunikacyjnych wewnętrznych obiektów i miedzy nimi.

Czynności poboczne oznaczają planowanie organizowanie i kontrolowanie skali, zakresu, tempa i horyzontu czasowego realizacji procesu inf. i komunikacji.

METODY INFORMATYKI:

Metody własne - to takie które zrodziły się na gruncie informatyki i dotyczą sposobów badania przebiegu zjawisk i procesów przedsiębiorstw.

Metody obce - są to metody, które zrodziły się w innej dyscyplinie nauki i zostały dostosowane do potrzeb inf. ekonomicznej.

Środki informtyki Ekonomicznej:

Środki sprzętowe - sprzęt komputerowy.

Środki programowe - szeroko rozumiane programowe środki -systemowe i użytkowe.

Systemy informatyki EKONOMICZNEJ:

Autonomiczne - oznacza to, że systemy te mają swoje własne wejście dana i wyjście zazwyczaj dotyczą jakiegoś(jednego) problemu.

Zintegrowane - które swoim zakresem tematycznym mogą obejmować wszystkie tematy w przedsiębiorstwie (agendami), dziedzinami tematami i mogą one mieć wspólne wejście bazę danych i jedno lub kilka wyjść. Istnieją powiązania informacyjne pomiędzy tymi systemami.

Informacja - jest więc zbiorem wiadomości o faktach, zdarzeniach, celach przedmiotów itp. ujętym i podanym w takiej formie, że pozwala odbiorcy (człowiek, maszyna) ustosunkować się do zaistniałej sytuacji i podjąć odpowiednie działania.

DANA - wiadomość lub zbiór wiadomości będąca przedmiotem przetwarzania metodami tradycyjnymi( ręcznymi) lub automatycznymi. Jest to niepodzielny semantycznie obiekt, identyfikowany przez nazwę i mający określoną wartość, która może reprezentować symbol numeryczny, alfabetyczny, alfanumeryczny, specjalny albo wielkość analogową.

Np.

Dane osobowe	Wartość danej	Zapis formatu
Nazwisko Imię Nr. tel Data urodzenia	Kowalska-Adamska Maria 3680237 10.03.1978	X(20) max. 20 Zm. alfanumeryczna A (12) max. 12 zn.? alfanumerycznych 9(8) max. 8. zm. numerycznych D(8) typ Data, format DD.MM.RRRR

Rozróżnienie pomiaru między informacją a daną definiuje polska norma PN71T01016 wdł. której inf. jest to znaczenie (treść) jakie przy zastosowaniu odpowiedniej konferencji przyporządkowuje się dane. Dane to zbiór gromadzonych w systemie parametrów, symboli, zapisów o zdarzeniach, procesach czy stanach.

Wykład 2:

Przykład typologii danych

Kryterium	Podział	przykład
Miejsce w procesie przetwarzania	- wejścia - wew/sys - wyjścia	- identyfikacja towaru (SWW) -cennik -nazwa, wyliczona wartość towaru
Stopień przetwarzania	-źródło/pierwotne -pośrednie/przejściowe - wynikowe	-kod towaru, ilość cena jednostkowa. stopa podatku wartość transakcji sprzedaży
Funkcje technologiczne	- aktualizowane - aktualizujące - parametryczne - kontrolne	stan magazynowy dane dot. przyjęcia towaru kody transakcji magazynowych ilość przyjętych
Forma/postać	- numeryczne - alfabetyczne - alfanumeryczne	ilość nazwa towaru nr rejestracyjny samochodu
Rodzaj	- cyfrowe	ilość
	- analogowe (ciągłe)	temperatura
Sposób opisu zjawiska ekonomicznego	- identyfikujące - kwantyfikujące	symbol towaru ilość, waga
Poziom złożoności	- proste(elementarne) - złożone	dzień data
Poziom zmienności	- stałe - względnie stałe - zmienne	data urodzenia adres zamieszkania bieżący stan konta

Przetwarzanie danych polega na wykonywaniu szeregu czynności na danych w celu realizacji procesów informacyjnych i jest to przekształcenie (transformacja) danych wejściowych na dane wyjściowe.

D^WE - zbiór danych wejściowych

D^WY - zbiór danych wyjściowych

P - operator przekształcenia

Proces przetwarzania danych to uporządkowany przestrzennie i wyodrębniony czasowo ciąg powiązanych ze sobą operacji przetwarzania, których celem jest przekształcenie danych wejściowych w dane wynikowe zgodnie z określonym algorytmem przetwarzania.

System przetwarzania danych to uporządkowany układ elementów (ludzi, środków technicznych, metod i technik przetwarzania czyli technologii) realizujących procesy przetwarzania.

Przetwarzanie danych powoduje określoną transformację „zawartych” w nich informacji.

∏

I^WE I^WY

I^WE - informacja wejściowa

I^WY - informacja wyjściowa

∏ - operator przetwarzania informacji

Obecnie w przetwarzaniu danych korzysta się z procedur interpretacji danych i w ten sposób zacierają się granice między przetwarzaniem danych, a przetwarzaniem informacji.

System, w którym stosowane są tradycyjne (przedkomputerowe, nieinformatyczne) środki przetwarzania danych nazywa się tradycyjnym systemem przetwarzania danych, a system, w którym korzysta się z komputerowych środków technicznych przetwarzania danych nazywa się skomputeryzowanym (informatycznym lub automatycznym) systemem przetwarzania danych.

Podstawowym przedmiotem przetwarzania w systemie przetwarzania danych są zbiory danych, a celem racjonalna obsługa (wspomaganie) systemu informacyjnego.

Rodzaje informacji niezbędnych do objaśnienia zjawisk i procesów zachodzących w gospodarczej działalności przedsiębiorstw:

- faktograficzna, jeśli dotyczy ona opisu zdarzeń, procesów czy innych przedsiębiorstw,

- normatywna, do której zalicza się wszystkie regulaminy, kodeksy, opracowane zbiory zasad i procedur postępowania w określonych sytuacjach,

- strukturalna, zawarta np. w schematach przedstawiających strukturę organizacyjną przedsiębiorstw czy w zdjęciach mapy rynków zbytu danego przedsiębiorstwa,

- taksonomiczna, określająca sposoby porządkowania, klasyfikowania, rozróżniania czy oceniania,

- proceduralna, zawarta np. w instrukcjach obsługi maszyn i urządzeń, w modelach ekonomicznych, wzorach matematycznych czy wyrażeniach statystycznych,

- semantyczna, np. przytaczane definicje i określenia czy wypowiedzi specjalistów dotyczące istoty pojęć wykorzystywanych w działalności gospodarczej.

Kryterium uwzględniające aspekt czasowy informacji pozwala wyróżnić informację:

- retrospektywną, dotyczącą stanów przeszłych danego przedsiębiorstwa np. wielkość czy wartość sprzedaży danego wyrobu w ubiegłym miesiącu,

- bieżącą, dotyczącą teraźniejszego punktu czasowego np. aktualny cennik towarów czy stan konta bankowego na dzień.

-prospektywną, dotyczącą stanów przyszłych przedsiębiorstwa lub procesu np. prognozy inflacji, koniunktura na rynku, planowane dochody i wydatki przedsiębiorstwa.

Na potrzeby zarządzania niezbędne są wszystkiego rodzaju informacje. Informacja dla zarządzania jest związana z realizacją funkcji zarządzania czyli planowaniem, organizowaniem, przewodzeniem i kontrolowaniem) oraz pozwala na podjęcie decyzji na różnych szczeblach zarządzania. Głównym zadaniem informacji jest zmniejszenie niepewności w procesie decydowania. Jednak w praktyce często występuje różnica między zbiorem informacji pożądanych a zbiorem informacji posiadanych przez decydenta, nazywana luką informacyjną.

Wśród przesłanek wskazujących na wciąż rosnącą rolę informacji w zarządzaniu można wyróżnić następujące:

• informacja jako podstawa decyzji

• informacja jako towar ( w gospodarce rynkowej posiadanie w danej chwili określonej informacji może być cenniejsze niż kapitał),

• informacja jako czwarty czynnik produkcji (obok trzech klasycznych czynników produkcji tj. praca, ziemia, kapitał),

• informacja jako czynnik wpływający na funkcjonowanie społeczeństwa (obok energii i materii informacje zaczyna się traktować jako fundamentalny czynnik o decydującym wpływie na społeczność, na formy jej współżycia i współdziałania),

• informacja o znaczeniu strategicznym (umożliwia scalanie funkcji zarządzania i warunkuje jego skuteczność, zasilając wszystkie sfery działania przedsiębiorstwa),

• informacja jako zaspokojenie potrzeb i możliwości zarządzania, im szerszym i bogatszym zakresem informacji dysponuje kierownictwo, tym łatwiej może zarządzać i kontrolować,

• informacja jako „ wartość dodana” (dany produkt lub usługa ma większą „wartość dodaną”, im więcej odbiorca posiada informacji o wszystkich stadiach tworzenia)

Selektor informacyjny - całokształt działalności gospodarczej realizowanej w trybie zróżnicowanych (co do miejsca i czasu), produkowania informacji przeznaczonych dla rynkowych użytkowników instytucjonalnych i indywidualnych.

Rynek informacji ekonomicznych - gospodarcza czasoprzestrzeń informacyjna, w której dokonują się akty i procesy produkcji, wymiany i konsumpcji informacji.

Uczestnicy rynku informacji - podmioty fizyczne, organizacyjne i prawne wchodzące w bezpośrednie lub pośrednie relacje informacyjno - komunikacyjne.

Rynek informacji ekonomicznej może funkcjonować w skali lokalnej, regionalnej, międzynarodowej i globalnej.

Rynek producenta (wytwórcy) informacji - rozmiary popytu na informację są o wiele większe niż jej dostępność (oferta rynkowa).

Rynek konsumenta (użytkownika) informacji ekonomicznej - podaż przekracza zapotrzebowanie na informację.

Fizyczny rynek informacji ekonomicznej (markeplace) - obsługuje sferę działań realnych.

Wirtualny rynek informacji ekonomicznej (marketspace) - przestrzeń gospodarcza, która nie ma konkretnej lokalizacji ani terytorialnej ani terminowej (365dni w roku, 7 dni w tygodni, 24 godziny na dobę)

Wirtualny rynek informacji ekonomicznej - rynek elektroniczny

Wykład 3.

System informacyjny - wielopoziomowa struktura, która pozwala użytkownikowi tego systemu na transformowanie określonych informacji wejściowych na pożądane informacje wyjścia za pomocą odpowiednich procedur i modeli, a w wyniku uzyskania tych informacji podejmowane są określone decyzje (Kisielnicki).

System informacyjny - podklasa systemów służących wspomaganiu zarządzaniu organizacją gospodarczą, realizowanego poprzez funkcje planowanie, organizowania, motywowania, kontrolowania i koordynacji (Zieliński).

System informacyjny - zbiór ludzi, procedur i zasobów, które zbierają, transformują i rozpowszechniają informacje w przedsiębiorstwie (O'Brien)

System informacyjny jest to wyróżniony przestrzennie i uporządkowany czasowo zbiór informacji, nadawców informacji, odbiorców informacji, kanałów informacyjnych oraz technicznych środków przesyłania i przetwarzania informacji, których funkcjonowanie służy do sterowania obiektem gospodarczym.

Termin sterowanie odnosi się do zarządzania a obiekt gospodarczy oznacza dowolny rodzaj przedsiębiorstwa.

Czynniki kształtujące system informacyjny:

• Otoczenie przedsiębiorstwa,

• System zarządzania,

• Struktura organizacyjna,

• Technologia informacyjna

Stosunki przedsiębiorstwa z otoczeniem

OTOCZENIE DALSZE

OTOCZENIE BLIŻSZE

( to takie które bezpośrednio oddziaływuje na przedsiębiorstwo.)

Sfery otoczenia	Relacje
		informacyjne	komunikacyjne
Otoczenie bliższe	Zbiory informacji szczegółowych: finansowe, kooperacyjne, ubezpieczeniowe. Zbiory informacji o sytuacji przedsiębiorstwa, wskaźniki ekonomiczne, informacje o konkurencji	Nadawcy - odbiorcy: Jednostki wszystkich szczebli przedsiębiorstwa i jednostki zewnętrze
Otoczenie dalsze	Zbiory informacji ogólnych: gospodarcze, prawne, społeczne, naukowe… Zbiory informacji o mocnych i słabych sygnałach: polityczne, ekologiczne, katastroficzne….	Nadawcy - odbiorcy: Jednostki szczebla strategicznego i jednostki zewnętrzne specjalizacyjne

Elementy strukturalne systemu informacyjnego

W celu podkreślenia symbiozy systemu informacyjnego z systemem zarządzania stosuje się termin system informacyjny zarządzania.

Obecnie systemy informacyjne, z których korzystają menadżerowie mogą mieć postać:

• tradycyjną, w której głównymi środkami lub urządzeniami wykorzystywanymi przez użytkowników systemu informacyjnego w procesach informacyjnych i komunikacyjnych są: papier, długopis, telefon, kalkulator itp.,

• 
  komputerową, w której użytkownicy systemu informacyjnego wykorzystują technologią informacyjną (Information Technology IT), th. sprzęt komputerowy, oprogramowanie, narzędzia teleinformatyczne itp.

Relacja pomiędzy systemem informacyjnym a informatycznym

Pytanie egzaminacyjne:

System informatyczny zarządzania (SIZ) - system informacyjny, w którym do rozwiązywania problemów zarządzania stosuje się technologię komputerową.

System informacyjny, w którym wykorzystuję się narzędzia informatyczne, określany jest jako System Informatyczny.

System informacyjny może być rozpatrywany w wielu aspektach:

• Statyczne ujęcie struktury elementów składowych,

• Dynamiczne ujęcie funkcji systemowych

W ujęciu statycznym system informacyjny tworzą:

• Nadawcy i odbiorcy informacji - fizyczne, organizacyjne i prawne podmioty informacyjne uczestniczące w procesach informacyjnych i komunikacyjnych

• Zbiory informacji -kolekcje informacji (danych, komunikatów) gospodarczych posiadających postać liczbową, tekstową, graficzną lub dźwiękową, pełniące określoną rolę w procesach przetwarzania

• Kanały informacyjne -sformalizowane -sformalizowane i nieformalne drogi przepływu informacji i komunikatów

• Metody i techniki przetwarzania informacji - algorytmizowane i nie sformalizowane procedury automatycznego i ręcznego (tradycyjnego) wykonywania szeregu czynności mających na celu przekształcenie informacji pierwotnych (źródłowych) źródłowych wymagane przez odbiorców informacje wynikowe.

Przykład: Dla systemu informacyjnego Działu Handlowego przedsiębiorstwa produkcyjnego elementami strukturalnymi będą:

1. W grupie nabywców i odbiorców informacji: wydziały produkcyjne, magazyny, transport, księgowość, zarząd firmy, dostawcy towarów handlowych, odbiorcy wyrobów i towarów, urzędy celne, firmy spedycyjne itd.,

2. w grupie zbiorów informacji: kartoteka dostawców kartoteka odbiorców, kartoteka indeksu towarów i wyrobów gotowych, kartoteki stanów magazynowych, zbiory dokumentów magazynowych (wydań-zewnętrzynych, transferów w sieciach dystrybucyjnych, zwrotów korekt) i faktur, listów spedycyjnych, dokumentów celnych, ofert handlowych, cenniki, listy rabatowe itd.

3. w grupie kanałów informacyjnych: procedura obiegu i uzgadniania faktur oraz magazynowych dokumentów wydań zewnętrznych, procedura tworzenia i aktualizacji cenników i list rabatowych w sieci dystrybucyjnej, procedura przyjmowania i rejestrowania zamówień zewnętrznych oraz przekazania ich do realizacji, zasady tworzenia i dystrybucji sprawozdań ilościowych i wartościowych ze sprzedaży itd.

Ujęcie dynamiczne systemu informacyjnego (ze względu na pełnione funkcje):

• gromadzenie danych polega na zbieraniu, rejestrowaniu i ewidencjonowaniu danych o zdarzeniach gospodarczych zachodzących w przedsiębiorstwie lub jego otoczeniu, a mające wpływ na jego funkcjonowanie. Zbierane dane powinny być przechowywane w formie zgodnej z obowiązującymi przepisami i normami (ustawa o rachunkowości, przepisy prawne podatkowego, celnego itp.), a także z wewnętrznymi wytycznymi przedsiębiorstwa np. w postaci kartotek, zapisów na nośnikach komputerowych.

• Przetwarzanie danych związane jest z różnego typu działaniami wykonywanymi na zgromadzonych danych. Mogą to być działania arytmetyczne, logiczne, operacje sortowania, indeksowania. Efektem przetwarzania danych wejściowych są informacje wynikowe, żądane przez odbiorców.

• Magazynowanie i archiwizacja danych polega na określeniu sposobów przechowywania danych, głównie w formie zapisu na trwałych nośnikach, która umożliwia ich późniejsze wykorzystanie. W celu zabezpieczenia danych przed ich przypadkową utratą często stosuje się archiwizację, polegającą na tworzeniu skompresowanej (zmniejszonej) kopii danych na trwałych nośnikach informacji. Dodatkowo archiwizowane dane mogą podlegać szyfrowaniu, aby zabezpieczyć zbiory przed niepowołanym dostępem i wykorzystaniem.

• Przesyłanie danych dotyczy wszystkich procesów informacyjnych zachodzących między nadawcą a odbiorcą danych. Przesyłanie danych składa się z operacji ich porządkowania, przekształcania i dostosowania do danego kanału informacyjnego, często stosuje się przy tym kompresję i szyfrowanie.

• Wyszukiwanie i prezentacja informacji obejmuje czynności pobrania oraz interpretacji zapytań użytkownika względem systemu, wyszukaniem odpowiedzi spełniającej kryteria podane przez użytkownika, a następnie jej przestawienie w odpowiedniej formie, przekrojach, stopniu szczegółowości i w wymaganych terminach.

Zasoby systemu informacyjnego

Wśród zasobów systemu można wyróżnić:

• zasoby ludzkie,

• zasoby finansowe,

• zasoby techniczne,

• zasoby informacyjne,

• zasoby proceduralne.

Zasoby ludzkie systemu to użytkownicy systemu, specjaliści, którzy zarządzają, projektują programują eksploatują, konserwują system oraz zespoły doradcze, badawczo-projektowe i outsourcingowe.

Zasoby finansowe to środki gotówkowe i bezgotówkowe umożliwiające realizację systemu, bieżącą eksploatację i konserwowanie systemu.

Zasoby techniczne systemu to przede wszystkim sprzęt komputerowy i urządzenia z nim współpracujące. Do urządzeń współpracujących (peryferyjnych) zaliczyć można drukarki, skanery, faxy, plotery, modemy, czytniki kodów paskowych, czytniki kart magnetycznych. Zasoby te tworzą również sieci lokalne i globalne.

Zasoby informacyjne- stanowią zbiór danych przeznaczonych do przetwarzania i zbiór inf., któremają znaczenie dla konkretnego ich użytkownika. Precyzyjniej zas., info., są także definiowane jako zbiór danych zgromadzonych w systemie informacyjnym procedur ich przetwarzania, oraz inf., jakie użytkownicy uzyskują w celu zaspokojenia potrzeb informacyjnych.

Zasoby informacyjne mogą być zorganizowane w postaci:

- bazy danych, która jest kolekcją wzajemnie powiązanych danych odzwierciedlających określony wycinek działalności techn.-ekon.,

- bazy metod jako źródła wyboru konkretnej metody przez użytkownika

- bazy modeli, która stanowi zestaw matem., i logicznych modeli służących do rozwiązywania danej sytuacji problemowej

- bazy wiedzy, która zawiera precyzyjne, szczegółowe i kompleksowe wiadomości z określonej dziedziny wiedzy

Zasoby proceduralne- umożliwiają wykorzystanie zgromadzonych danych w celu wykonania określonego zad. Koncepcyjnego, technologicznego czy programowego sformułowanego dla syst., informacyjnego.

Do zasobów proceduralnych zaliczamy:

- algorytmy- zawierające opisy wykonania zad.

- procedury- opisujące zasady postęp., w celu rozwiązania zad.,

- oprogramowanie będące zbiorem instrukcji dzięki którym komp., może przetwarzać inf.

Wykład 4.

Strukturalizacja systemu - przy tym ujęciu można wyróżnić kiks struktur, które wpływają na funkcjonowanie systemu informacyjnego.

System informatyczny można rozpatrywać w płaszczyźnie następujących struktur:

1. Struktura organizacyjna - jest to zbiór więzów w której są realizowane poszczególne funkcje przetwarzania danych oraz występują relacje informacyjne między tymi więzami.

Struktura organizacyjna systemów informacyjnych odnosi się do pokazania, jakiego typu systemy lub moduły dziedzinowe będą występowały,
np. rachunkowość, kadry i płace, materiałówka, sprzedaż i fakturowanie i inne.

2. Struktura funkcjonalna - opisuje ona cele i funkcje przypisowe poszczególnym więzom informacyjnym.
   Opis struktury funkcjonalnej dokonuje się z punktu widzenia 3 kryterium:
   I ) funkcji przetwarzania danych, np. ewidencja,
   ewidencja pracowników
   II ) funkcji informacyjnych
   III ) funkcji rzeczywistych zadań
   

3. Struktura informacyjna - określa jakiego typu dane są dostępne i przetwarzane w poszczególnych więzach systemu.
   Strukturę informacyjną tworzą:
   a) Zasoby informacyjne: (dane wejściowe, zbiory
   systemowe -parametry systemu, zbiory informacji
   wynikowych, algorytmy)
   b) Zbiory metainformacji (to takie które zawierają informacje o zasobach informacyjnych)

4. Struktura przestrzenna - związana jest ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa i pokazuje jak są rozmieszczone elementy systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie.
   

5. Struktura techniczno-technologiczna: dotyczy ona:
   a) konfiguracji sieci komputerowych
   b) zastosowanego sprzętu komputerowego
   c) struktury oprogramowania
   np. jaki komputer, jaki serwer. jak jest położone okablowanie, jaka to jest sieć, jak to ze sobą współgra.

KLASYFIKACJA SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH:

Biorąc za podstawę kryterium skali funkcjonowania rozróżniamy:

systemy makroekonomiczne i systemy mikroekonomiczne

Systemy MAKROEKONOMICZNE:
1. Sektorowe (np. budownictwo)

2. Terenowa
3. Sektorowo -terenowe (charakter administracyjny, problem rejestracji pojazdów)
4. Systemy sektorowo-problemowe (systemy dotyczące bezpieczeństwa publicznego, są
połączone z Interpolem).
5. Systemy meteorologiczne
6. Systemy ochrony środowiska -wchodzą w skład systemów międzynarodowych

(np. podanie inf. międzynarodowych)

7. systemy ogólnopaństwowe (zbierają dane o całej działalności społeczno-ekonomicznej
państwa i koordynowane one są przez GUS)
8. Systemy międzynarodowe (służą do obsługi międzynarodowych koncernów, a więc muszą
uwzględniać prawo)

TYPOLOGIA SYSTEMÓW MIKROEKONOMICZNYCH

Generacje systemu rozwoju technologii informatycznych i komunikacyjnych

Poziom wspomagania ( dane informacje decyzje oraz dane inf. wiedza)

Inteligencja rozwiązań:

• Ewidencyjno-sprawozdawcze w ramach których wyodrębnia się systemy jednodziedzinowe MIS i wielodziedzinowe IMIS.

• Informacyjno-decyzyjne (systemy informowania SIM/EIS i wspomagania decyzyjnego SWD/DSS

• Business Intelligence (systemy gromadzenia, przetrzarzania udostępniania wiedzy korporacyje zwana inteligentnymi systemami wspomagania biznesu, informacji zarządczej czy wiedzy biznesowej)

Poziom kompleksowości:

• proste (niekompleksowe)

• systemy kompleksowe (cały wspomagany obszar w ujęciu funkcjonowalnym i informacyjnym np. gospodarka magazynowa)

STOPIEŃ INTEGRACJI

Aspekt funkcjonowania - spójność procedur systemowych i ich wzajemne powiązania między poszczególnymi obszarami systemowymi.

Aspekt informacyjny -powiązana informacja między współzależnymi funkcjami (zminimalizowanie redundancji danych, jednokrotne wprowadzenie danych, wewnętrzna integracja zasobów danych)

Aspekt technologiczny -zastosowanie w całym systemie jednolitego środowiska sprzętowo-programowego.

- zintegrowane

- niezintegrowane (system autonomiczny)

Stopień uniwersalności:

• systemy indywidualne

• systemy powielarne (powtarzalne) [ typowe, standardowe]

Indywidualne -jest drogi i chwilowo dob??

Powielarne -są tańsze wymagające prac adaptacyjnych aktualność systemu zapewnia producent o niewielkim koszcie w ramach prac konserwacyjnych.

wykład 5

O rozwoju systemów informacyjnych odbywa się w oparciu o dwie przesłanki

Pierwsza przesłanka jest o charakterze biznesowym i dotyczy ona w szczególności systemów wspomagania a także tworzenia nowych struktur w ramach systemu informacyjnego w celu obsługi nowych zdefiniowanych procesów biznesowych.

Druga przesłanta to technologiczna:

• pojawienie sięTV kablowej

• komórek

• Internetu

• możemy tworzyć innego rodzaju powiązań między partnerami biznesu

• rozwój organizacji sieciowych

Takie elementy jak badania i rozwój zastępcze zaopatrzenia, produkcja, logistyka, marketing, sprzedaż wykonywane są przez odrębne jednostki które nazywa się dostawcami usług.

Rozwój systemów informacyjnych podąża w następujących kierunkach:

1. Przetwarzania równoległego(system wyposażony jest w większą liczbę procesorów)

2. Zintegrowane systemy informacji a więc połączenie różnych form i technologii dla masowej komunikacji.

3. Zarządzanie wiedzą:

1. Organizacje uczące się

2. i doskonalenie działań i powszechne wykorzystanie sieci globalnej - Internet

GENERACJA I Systemy transakcyjne, lata sześćdziesiąte- siedemdziesiąte i osiemdziesiąte - wspomagają funkcjonowanie przedsiębiorstwa w realizacji funkcji

ewidencyjnej, sprawozdawczej, prowadzenia analiz ekonomicznych. Systemy te pozwalają na przygotowanie decyzji przez dostarczenie użytkownikom odpowiednich danych ( nie spełniają jednak bieżących wymagań decyzyjnych), pełnią rolę bazy danych dla systemów informatycznych o rozwiniętej technologii przetwarzania, takich jak systemy informujące czy systemy wspomagania decyzji. Oprogramowanie zorientowane problemowo.

GENERACJA II Systemy z bazami danych pracowały w trybie pytanie-odpowiedź i współpracowały z systemami transakcyjnymi.

Do grupy tej zaliczamy: - system wyszukiwania informacji
- system informowania kierownictwa (SIK)

GENERACJA III Systemy wspomagania decyzji SUD, lata 80-te i 90-te - Systemy

te głównie służą do wspomagania w sposób bezpośredni przy podejmowaniu decyzji w swoich zasobach posiadają bazę modeli i bazę wiedzy. A więc mogą analizować pewne problemy decyzyjne i przy wykorzystaniu metod matematycznych, statystycznych, optymalizacyjnych, ekonometrycznych mogą dokonać najbardziej korzystnego wariantu decyzyjnego. korzystnego także na podstawie zadanych kryteriów mogą dokonać analizy sytuacji przedsiębiorstwa np. dlaczego tak wzrosła produkcja.

Systemy te wspomagania decyzji bazuje na systemach transakcyjnych i na SIK.

GENERACJA IV Systemy ekspertowe - systemy te wykorzystują sztuczną inteligencje.Cechami systemu ekspertowego są:

1. Zgromadzenie kompletnej wiedzy z danej dziedziny wraz z możliwością zapewnienia ciągłej aktualizacji tej wiedzy w skutek postępu naukowego.

2. umiejętność naśladowania sposobu rozumowania człowieka (experta) stosowanego przy rozwiązywaniu problemów.

Ogólna struktura systemu ekspertowego

GENERACJA V Zintegrowane systemy informatyczne - Zadaniem tych systemów jest integracja samodzielnych systemów informatycznych obsługujących wewnętrzne funkcje przedsiębiorstwa. Obsługuje takie sfery działalności jak: techniczne, przygotowanie produkcji, sterowanie produkcja , sprzedaż, gospodarka remontowa, rachunkowość, gospodarka zasobami ludzkimi.

Ewolucja integracji SIZ w przedsiębiorstwie

Podsystemy dziedzinowe (moduły)

Systemy autonomiczne

Postępująca integracja

Systemy zintegrowane

jednostki organizacyjne

jednostki organizacyjne

jednostki organizacyjne

finansowo-księgowy

majątek trwały

zasoby ludzkie

zaopatrzenie

gospodarka materiałowa

marketing

zbyt

gospodarka transportowa

tech. przygotowanie progukcji

sterowanie produkcji

sprzedaż

analizy i raporty

a

b

n

a

b

…

n

a

b

c

…

n

gdzie - obszar objęty działaniem SIZ

GENERACJA VI Systemy informacyjne na bazie Internetu - Integracja systemu informacyjnego przedsiębiorstwa z innymi uczestnikami organizacji wirtualnych oraz z otoczeniem rynkowym. Systemy te realizowane są za pośrednictwem globalnej sieci komputerowej - internetu.

Wirtualna gospodarka - część e-gospodarki zorganizowanej i funkcjonującej za pomocą informatycznych technologii I-K (synonimem jest gospodarka sieciowa).

i-gospodarka - gospodarka oparta na technologiach internetowych, zorganizowana i funkcjonująca (prawie wyłącznie) w przestrzeni Internetu.

Web-gospodarka jest częścią i gospodarką.

Relacje poszczególnych typów współczesnych gospodarek

Wykład 6

OPROGRAMOWANIE KOMPUTERA
System komputerowy = oprogramowanie + sprzęt

W skład oprogramowania wchodzi: software.

Software -część miękka systemu komputerowego

Cechy oprogramowania:

1. Graficzny interfejs (połączenie) czyli zapewnienie komunikacji pomiędzy użytkownikiem, użytkownikiem komputerem tzn. użytkownik może wydawać polecenia.

2. Obiektowość to architektura programu komputerowego w której dane podlegające przetwarzaniu należy do określonej klasy obiektu np. rysunek.

3. Multimedialności połączenie animacji, dźwięku i grafiki.

Oprogramowanie dzieli się na dwie grupy:

1. oprogramowanie systemowe (podstawowe)

2. oprogramowanie użytkowe

Klasyfikacja oprogramowania komputerów

Aby oprogramowanie użytkowe mogło funkcjonować to komputer musi posiadać oprogramowanie systemowe. Pod nadzorem oprogramowania systemowego działa oprogramowanie użytkowe.

Najważniejszym elementem oprogramowania systemowego jest system operacyjny.

Pierwowzorem systemu był program sterujący.

OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE:

Funkcje systemu operacyjnego:

• Zarządzanie procesami (procesem nazywa się wykonywany aktualnie przez procesor program) - usuwanie, planowanie porządku wykonywania procesów, synchronizacja oraz komunikacja między realizowanymi procesami,

• Zarządzanie pamięcią operacyjną - bieżące śledzenie stanu pamięci, określenie metod przydziału i zwalniania pamięci, określenie strategii przydziału pamięci,

• Zarządzanie urządzeniami zewnętrznymi - śledzenie bieżącego stanu urządzeń zewnętrznych poszczególnych procesom, przydzielenie urządzeń zewnętrznych oraz inicjowanie operacji wejścia/wyjścia, zwalnianie urządzeń zewnętrznych.
  np. mysz, drukarka.

• Zarządzanie informacją - śledzenie bieżącego stanu zasobów, decydowanie o prawach dostępu do informacji przez poszczególne procesy, przydzielanie informacji (otwieranie pliku), odzyskiwanie informacji (zamykanie pliku).

System operacyjny - które jest niezbędne do uruchomienia i działania systemu komputerowego. W trakcie uruchamiana komputera część systemu operacyjnego jest ładowana do pamięci operacyjnej komputera i rezyduje w niej przez cały czas pracy. System operacyjny zarządza zasobami komputera i udostępnia je aplikacjom użytkowym, z których korzysta użytkownik.

Cechy systemu operacyjnego:

1. wielozadaniowość - możliwość wykonywania naraz więcej niż jednego programu. Użytkownik może przełączać się między nimi. O programach, które w danym momencie są uruchamiane, lecz użytkownik z nich nie korzysta lub wykonują operacje bez jego ingerencji mówi się że działają `w tle',

2. wielodostęp - możliwość jednoczesnej pracy wielu użytkowników z jednym systemem komputerowym. Wymaga istnienia sieci, w której komputer centralny, czyli serwer, jest połączony z końcówkami sieci, czyli terminalami,

3. ochrona danych - zespół cech systemu operacyjnego wpływających na bezpieczeństwo pracy i zasobów komputera (odporność na awarie sprzętu, błędy w oprogramowaniu, ograniczenie praw użytkowników do zasobów systemu komputerowego),

4. łatwość obsługi - wpływa na nią głównie zastosowanie graficznego interfejsu użytkownika, multimedialność, interaktywność.

b) Oprogramowanie pomocnicze zalicza się do niego:

• programy diagnostyczne, testowe i naprawcze, zadaniem ich jest stała obserwacja poszczególnych elementów komputera i komunikowanie o ewentualnych niesprawnościach. Część tego oprogramowania działa bez przerwy w tle a część tylko przy uruchamianiu maszyny.

• Antywirusowe które wykrywają, lokalizują i niszczą wirusy.

• Archwizery: zadaniem ich jest kompresja zbiorów.

• Oprogramowanie sieciowe: zadaniem jego jest zapewnienie komunikacji i przesyłania danych w sieci.

Generacje języków

1. generacja: Kod maszynowy i zapis był w kodzie ósemkowym.

2. generacja: języki symboliczne znane asemblerami one są najbliżej logiki maszyny i w nich pisane były systemy operacyjne.

3. 4. 5. generacja: języki wysokiego poziomu i ukierunkowane są one na problemy do rozwiązania ukierunkowane na oprogramowanie systemowe sztucznej inteligencji.

OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE:

Programy narzędziowe - to są gotowe pakiety do obsługi pewnych zadań np. edytory testów, arkusze kalkulacyjne, systemy zarządzania bazą

Systemy zarządzania bazą danych są wyposażone we własne systemy programowania, które umożliwiają zbudowanie systemu użytkowego (MS Access, MS Fox Pro). W większych implementacjach stosowane są pakiety: Oracle, IMB, DB2, MS SQL Serwer, Sysbase.

Pakiety do pracy biurowej - Funkcje: Organizacja czasu, prowadzenie notatek, przypominanie o terminach spotkań. no. Lotus Organizer, MS Outlook

Pakiety zintegrowane - to połączenie edytora testu z arkuszem kalkulacyjnym.

Pakiety do pracy grupowej - np. zarządzanie przepływem dokumentów w instytucji.

Systemy użytkowe - wszystkie systemy skomputeryzowane systemy informatyczne do obsługi przedsiębiorstwa np. finansowo-księgowy, system zintegrowany.

Wykład 7.

Środki techniczne informatyki

System komputerowy = oprogramowanie + sprzęt komputerowy (hardware)

Obsługa - dane+ ludzie

System komputerowy:

1. dane

2. ludzie (obsługa)

Sposób funkcjonalny

Komputer - jest to urządzenie techniczne elektroniczne służące do wykonania programu.

Sprzęt komputerowy - jest to pojęcie szersze uwzględnia ono oprócz komputera inne urządzenia zewnętrzne współpracujące z tym komputerem.

Elementy systemu komputerowego

Podana klasyfikacja komputerów:

• ze względu na cenę

• ze względu na moc obliczeniową

• ze względu na przeznaczenie

Schemat blokowy komputera

Jednostka centralna

Jednostka centralna składa się z:

• pamięć operacyjna

• procesor

• układ wejścia /wyjścia

Jednostka centralna - zespół urządzeń służący do wykonywania działań i sterowania pracą całego systemu komputerowego. Takie same określenie można odnieść do procesora.

Procesor składa się z:

• Układu arytmometru

• zaspół rejestrów

• układ sterowania

Układ arytmometru - służy do wykonywania działań matematycznych i logarytmicznych. Podstawowym działaniem jest dodawanie. W zależności od długości słowa zależy działanie arytmometru.

Zespół rejestrów - służy do chwilowego przechowywania argumentów wykonywanych operacji.

Układ sterowania -zadaniem którego jest pobieranie z pamięci operacyjnych rozkazów programu, deszyfrowanie ich i wykonanie tych rozkazów. Czynności pobierania rozkazów i wykonywania ich stanowią tzw. cykl pracy procesowa.

Cykl pracy procesora - parametr określający wydajność pracy komputera, liczba cykli wykonywanych w ciągu sekundy zależy od prędkości zegara wewnętrznego jednostki centralnej. Im większa częstotliwość taktowania zegara, tym większa liczka cykli zostanie wykonana, a tym samym prędkość pracy komputera będzie większa. Częstotliwość pracy zegara mierzy się w MHz (1 MHz = 1 milion cykli pracy procesora na sekundę).

Układ wejścia-wyjścia - służy do komunikacji komputera z jego otoczeniem -pozwala na przepływ informacji pomiędzy pamięcią operacyjną a urządzeniami zewnętrznymi poprzez łącze standardowe i jednostki sterujące.

Pamięć operacyjna -zwana jest pamięcią wewnętrzną i służy nam do chwilowego przechowywania programu(ów) użytkowych w zależności czy to jest maszyna wielo czy jednozadaniowa.

W pamięci operacyjnej:

system operacyjny(część)

programy użytkowe

dane

wyniki

jest to pamięć o organizacji bajtowej.

1bajt = 8 bitów

1 bit - to podstawowa jednostka informacji może zawierać 0 lub 1.

1 bajt= 1 znak

oznacza jakiego typu to jest zapis np. cyfrowy, alfabetyczny.

1kilo bajtów (KB) = 1024 Bajtów

RAM - pamięć wewnętrzna.

ROM - znajduje się w jednostce centralnej. Drugi rodzaj pamięci wewnętrznej jest to pamięć stała, tylko do odczytu i znajdują się w niej podstawowe instrukcje służące do poprawnego uruchomienia procesora i współpracy z urządzeniami zewnętrznymi np. klawiatura.

Poza jednostką centralna znajduje się pamięć zewnętrzna.

Cechy:

• nieograniczona pojemność

• pamięć tańsza niż pamięć wewnętrzna

• służy do długo trwałego przechowywania zbiorów (oprogramowania, zbiory danych)

Pamięci zewnętrzne mogą być na następujących nośnikach:

• dyskietki

• taśmowa dyskietka

• Pamięć dyskowa dyski twarde (zapis danych jest cylindryczny jest podzielony na bloki).

Urządzenia służące do wprowadzania danych:

• klawiatura

• czytniki różnego typu

np. kody paskowe na produktach, czytniki kart mikroprocesowych i tym urządzenia przetwarzania dokumentów:

• skanery

Urządzenia do kierowania wskaźnikami:

• mysz

• piór świetlne

• optyk

Wykład 8.

ROZWÓJ SYSTEMU INFORMATYCZNEGO

Cykl życia systemu informacyjnego:

1. Plan informatyzacji -obejmuje prace takie jak:

• określenie kierunku informacji przedsiębiorstwa

• wybranie zagadnień które będą objęte informatyzają

• określenie budżetu, pieniędzy na informatyzację przedsiębiorstwa

Pozyskanie systemu informatycznego - może odbywać się dwiema drogami

• poprzez zaprojektowanie systemu dla własnych potrzeb

• zakup gotowego produktu ( powielanego systemu).

• przedsiębiorstwo może skorzystać z usług firmy doradczej

• przedsiębiorstwo samo będzie poszukiwać systemów

ZALETY POWIELANEGO SYSTEMU

• produkt jest tańszy

• korzystanie z dostępności serwisu

• wszelkiego rodzaju udoskonalenia systemu będą przekazywane wszystkim użytkownikom w krótkim czasie na zasadach określonych w umowie

Udoskonalenia te mogą wynikać z :

• zmiany przepisów prawnych

• udoskonalenia technologicznego

• projektowanie systemów na własne potrzeby - zajmują się tym wyspecjalizowane firmy softwareowe które tworzą taki system informatyczny. Tworzenie systemu informatycznego może odbywać się na dwa sposoby:

• 
  opis i analiza stanu faktycznego przedsiębiorstwa

• projekt ogólny

• 
  projekt techniczny - zawiera system kodów symboli

• oprogramowanie

• testowanie

• tworzenie dokumentacji

• wdrożenie w przedsiębiorstwie

• 
  koncepcja systemu

• 
  projekt ogólny

• projekt techniczny

• oprogramowanie

• testowanie

• tworzenie dokumentacji

• wdrożenie

1. Wdrażanie systemu informatycznego do przedsiębiorstwa

Prace przygotowawcze:

• zakup komputerów i rozplanowanie ich w poszczególnych komórkach procesorów.

• położenie sieci (okablowanie)

• szkolenie personelu w zakresie ogólnym obsługi komputera- przewidziane dla osób które będą dane i dla kadry zarządzającej.

• przygotowanie symboliki w przedsiębiorstwie - opracowanie pełnego zakazu kodów jakie będą obowiązywały

• powołanie osób które będą zajmowały się wdrożeniem systemów

• zainstalowanie systemu informacyjnego.

• sparametryzowanie systemu jest - czyli dostosowanie do potrzeb przedsiębiorstwa: nazwa przedsiębiorstwa, regon, NIP itp.

Podczas wdrażania systemu zadajemy pytanie: czy system jest dobry

TAK NIE

• wdrażanie systemu  doskonalenie systemu -dokonywania zmian

1. Eksploatacja systemu informatycznego ( bieżąca eksploatacja -codzienna obsługa systemu informatycznego)

• poprawa i dostosowanie systemu informatycznego

METODY WDROŻENIA:

1. Metoda równoległa - w tym samym czasie eksploatuje się dwa zyskamy ( ten istniejący i nowy system) i porównuje wyniki.

2. Metoda bezpośrednia - wdrażamy fragment systemu informatycznego i przetwarzamy w nim dane historyczne za dany okres, porównujemy wyniki.

3. Metoda natychmiastowa - odcinamy się od historii i wprowadzamy nowy system

4. Metoda polegająca na wdrożeniu fragmentu systemu.

cele informatyki ekonomicznej

Ogólne Praktyczne

środki informatyki ekonomicznej

sprzętowa

programowa

czynniki informatyki ekonomicznej

osobowe

rzeczowe

systemy informatyki ekonomicznej

autonomiczne

zintegrowane

czynności informatyki ekonomicznej

podstawowe

poboczne

P

D^WE D^WY

mogą stać się

Miejsce informacji w procesie podejmowania decyzji

Dane (surowce fakty)

Informacją (zinterpretowanymi danymi)

Informacją zarządczą (wnioski dotyczące działania)

która może doprowadzić do

Decyzji i działania (zmiany stanu obiektu)

która może zmienić się w

Użyteczność informacji dla decyzji

Efekty > Koszty

typ własności informacji

neutralność

wiarygodność

istotność

sprawdzalność

wierność reprezentacji

typ ochrony informacji

kompletność

porównywalność

spójność wewnętrzna

zrozumiałość dla decydenta

aktualność

Atrybuty informacji

polityka, gospodarka

nauka, oświata

prawo i wymiar sprawiedliwości

opieka społeczna

ochrona środowiska

radio i telewizja

społeczeństwo

praca gospodarcza

związki gospodarcze

system monetarny

polityka celna

stosunki międzynarodowa

nowe firmy na rynku

dostawcy

transport, usługi

giełda i akcjonariusze

handel

konkurenci

kursy walutowe

nowe technologie

informacje i łączność

przepisy rządowe

kooperanci

inwestycje zagraniczne

rynek pracy

banki

SYSTEM ZARZĄDZANIA

OTOCZENIE

Nadawcy informacji

Odbiorca informacji

Środki jednoczesnego przesyłania i przetwarzania informacji

Zbiory informacji

Kanały informacyjne

SYSTEM INFORMACYJNY

SYSTEM ZARZĄDZANIA

Systemy informacyjne

Systemy informatyczne

długopis

telefon/fax

Sprzęt komputerowy

Oprogramowanie

Narzędzia teleinformatyczne

kalkulator

telefon

Dokumenty papierowe

Komunikacja ustna

Maszyna do pisania

Wiedza udokumentowana

Inżynier

wiedzy

Wiedza ekspertów

BAZA WIEDZY

BAZA FAKTÓW (co jest znane nt. rozstrzyganego problemu)

BAZA REGUŁ relacje logiczne (przyczyna-skutek)

Mechanizm wnioskowania (wyprowadzenie konkluzji)

Interfejs użytkownika

użytkownik

gospodarka

wirtualna gospodarka

e-gospodarka

GOSPODARKA

Oprogramowanie

oprogramowanie systemowe

oprogramowanie użytkowe

systemy operacyjne

oprogramowanie pomocnicze

systemy programowania

programy narzędziowe

systemy użytkowe

edytory tekstu

pakiety wspomagania pracy biurowej

arkusze kalkulacyjne

systemy zarządzania bazą danych

pakiety graficzne

pakiety zintegrowane

pakiety

do pracy,

grupowej

systemy powielarne

systemy indywidualne

System komputerowy

Sprzęt

Oprogramowanie

jednostka centralna

urządzenie zewnętrzne

pamięci zewnętrzne

urządzenia transmisji danych

oprogramowanie systemów

oprogramowanie użytkowe

Pamięć operacyjna (RAM)

Jednostka centralna

układ arytmometru

zespół rejestrów

układ sterowania

układ wejścia-wyjścia

procesor

urządzenia zewnętrzne wejścia-wyjścia

urządzenia pamięci zewnętrznych

urządzenia transmisji danych

Jednostka centralna

użytkownik

Dana urządzenia wyjścia

pamięć zewnętrzna

informacja urządzenia wyjścia

1001

9

metoda diagnostyczna

metoda prognostyczna

adresowana jest do przedsiębiorstw nowopowstających lub istniejących chcących stworzyć system tą metodą

---