Seminarium 1
Żywienie niemowląt i dzieci zdrowych
Żywienie człowieka - ważny czynnik środowiskowy decydujący o zdrowiu:
- somatycznym
- psychicznym (intelektualnym i emocjonalnym)
- społecznym
Cele żywienia w wieku dziecięcym
- Zapewnienie organizmowi odpowiedniej do wieku i potrzeb ilości określonych składników pokarmowych
- Zapobieganie niedoborom
- Zapewnienie prawidłowego, harmonijnego wzrastania dziecka
- Zapewnienie optymalnego rozwoju intelektualnego, aktywności fizycznej i poznawczej
- Zmniejszenie ryzyka chorób cywilizacyjnych
Niezbędne składniki żywieniowe
Białko
Węglowodany
Tłuszcze
Witaminy
Mikro- i makroelementy
Ocena żywieniowa obejmuje:
ocenę dietetyczną
ocenę antropometryczną
ocenę laboratoryjną
ocenę kliniczną
Ocena dietetyczna odnosi się do sposobu żywienia, podczas gdy pozostałe dotyczą stanu odżywienia. Tylko uwzględnienie wszystkich składowych pozwala na postawienie właściwej diagnozy żywieniowej.
Metody oceny sposobu żywienia
Sposób żywienia - określa ile i czego, jak często i w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym, tygodniowym lub miesięcznym
Metody oceny:
- Metoda wywiadu 24-godzinnego,
- Powtarzany wywiad 24-godzinny,
- Metoda rejestracji spożycia żywności,
- Metoda wagowa,
- Metoda historii żywienia,
- Kwestionariusz częstotliwości spożycia (FFQ),
- Badanie preferencji żywieniowych.
Ocena stanu odżywienia
Ocena antropometryczna:
-wzrost, masa ciała (siatki centylowe)
-obwód głowy
-BMI (siatki centylowe): masa(kg)/wzrost(m2)
-WMC - współczynnik masy ciała
-wskaźnik Cole'a(BMIpacjenta/BMI stand)X100
-wskaźnik „masa do wieku”
-wskaźnik „wzrost do wieku”
-wskaźnik „masa do wzrostu”
Ocena składu ciała:
-Pomiar fałdów skórnych
-Analiza bioimpedancji (BIA)- tk. tłuszczowa i beztłuszczowa
-Metoda podwójnej absorpcji promieniowania X (DEXA)
Ocena biochemiczna:
Albuminy
Prealbuminy
Fe, Zn, Mg, Se
Witaminy: A, E, D, B12, kw. foliowy
Transferyna
CLL (całkowita liczba limfocytów)
IGF-1
Zaburzenia stanu odżywienia
Niedożywienie jest skutkiem niedoboru składników pokarmowych w stosunku do aktualnych potrzeb i możliwości metabolicznych organizmu.
Przyczyny niedożywienia:
- Zmniejszone spożycie składników odżywczych w diecie (anoreksja, zakażenia, wymioty, wady przewodu pokarmowego)
- Zwiększone zapotrzebowanie energetyczne (choroby nowotworowe, przewlekłe choroby zakaźne, mukowiscydoza, oparzenia)
- Zaburzenie trawienia i wchłaniania substancji odżywczych (celiakia, alergia pokarmowa, stan po resekcji jelita).
Skutki niedożywienia
Efekty niedożywienia zależą od:
okresu rozwojowego dziecka
rodzaju, ciężkości i okresu trwania niedożywienia,
choroby podstawowej.
Należą do nich:
- Zaburzenia rozwoju psychosomatycznego
- Zaburzenia czynnościowe narządów
- Zaburzenia odporności
- Zaburzenia odnowy (regeneracji) tkanek
→ Niekorzystny wpływ na wyniki leczenia i rokowanie w przewlekłych chorobach
Hipoteza Barkera
Zaburzenia żywieniowe lub hormonalne występujące w okresie życia płodowego, in utero, upośledzają rozwój płodu i prowadzą do trwałych zmian strukturalnych, fizjologicznych i metabolicznych, predysponujących do chorób układu krążenia, metabolicznych lub układu wewnątrzwydzielniczego.
Programowanie żywieniowe
„Bodziec lub sygnał oddziaływujący w krytycznym okresie rozwoju może mieć długookresowy lub trwający całe życie efekt na struktury lub funkcje organizmu.”
Okresy krytyczne” - intensywnego wzrostu
- okres płodowy
- niemowlęcy
- wczesnego dzieciństwa do 3 rż
Aktualne wytyczne żywieniowe (2008r ESPGHAN - European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition)
Cel - zapobieganie przewlekłym chorobom niezakaźnym (cywilizacyjnym)
-otyłość
-cukrzyca typu 2
-nadciśnienie
-dyslipidemia
-alergia pokarmowa
-celiakia, osteoporoza, nowotwory
Żywienie w okresie niemowlęcym
odgrywa istotną rolę w programowaniu żywieniowym
wszystkie badania potwierdzają, że optymalnym sposobem żywienia niemowląt jest karmienie piersią
karmienie sztuczne jedynie w przypadku:
- braku pokarmu
- istnienia przeciwwskazań do karmienia piersią
- niedostępności pokarmu
Karmienie wyłącznie piersią
Pokarm kobiecy wytwarzany w wystarczających ilościach przez zdrową, dobrze odżywioną matkę w pełni zaspokaja zapotrzebowanie niemowlęcia na wszystkie składniki odżywcze, zapewniając mu jednocześnie prawidłowy rozwój w pierwszym półroczu życia.
Ciąża- przygotowanie gruczołu piersiowego do laktacji:
estrogeny- rozwój gruczołów wyprowadzających
prolaktyna- rozwój pęcherzyków mlecznych i zapoczątkowanie ich funkcji wydzielniczej
Po porodzie:
prolaktyna: wytwarzanie pokarmu, bodziec - ssanie.
Oksytocyna - uwalnianie pokarmu
Jak powstaje pokarm?
Gruczoły piersiowe
- pokarm powstaje w pęcherzykach mlecznych
- przewodami mlecznymi spływa do zatok mlecznych znajdujących się pod otoczką brodawki sutkowej
- przewodami wyprowadzającymi (w brodawce) pokarm wydostaje się na zewnątrz
Warunki prawidłowego karmienia piersią
- Odpowiednie wytwarzanie pokarmu
- Prawidłowy odruch oksytocynowy (uwalniania pokarmu)
- Prawidłowe przystawienie do piersi
- Prawidłowa funkcja ssania
Skład pokarmu kobiecego
Zmienny
- okres laktacji
- faza karmienia (wodna -> tłuszczowa)
- pora dnia (w nocy więcej tłuszczu)
- czas trwania ciąży
- dieta kobiety karmiącej
Karmienie piersią okres noworodkowy
- Pierwsze karmienie do 6 godzin od porodu
- Ilość karmień 8-12/dobę
- Czas karmienia 10-15 min
- Karmienie nocne - tzw. przerwa nocna od 3 do 6 godzin
Zasady karmienia piersią
- Wczesne przystawianie do piersi bezpośrednio po urodzeniu
- Karmienie „na żądanie” 8-12x na dobę
- Nie wyznaczać sztywnych godzin karmień
„Leniwy” noworodek
- śpi >4h, nie przybywa na wadze
- budzić i przystawiać do piersi
Nie dopajać!
podawanie dodatkowych płynów może osłabić potrzebę ssania, zmniejsza wypływ mleka
Ocena efektywności karmienia piersią
Ocena przyrostów masy ciała
- 15 - 30g /dobę
- 600 - 1000g/miesiąc
- przyrost masy ciała może być wolniejszy niż u niemowląt karmionych sztucznie
< 500g/miesiąc
- analiza sposobu karmienia (liczba karmień, technika karmienia)
Mleko kobiece zawiera
- Niskie stężenie białka - mniejsze uwalnianie IGF
- Laktozę, która jest czynnikiem bifidogennym, ma niski indeks glikemiczny, ułatwia wchłanianie Ca, Mg i Zn
- Enzymy (wśród nich acetylohydrolazę PAF zapobiegającą powstawaniu NEC)
Unikalny skład mleka kobiecego
zmienność w czasie składu PN - dzienna i w poszczególnych etapach laktacji
źródło składników czynnych immunologicznie - sIgA, leukocyty, lizozym, laktoferyna, interferon γ, nukleotydy, cytokiny, oligosacharydy
LCPUFA, enzymy, poliaminy, czynniki wzrostowe
Białko
- Gatunkowo swoiste Łatwo przyswajalne, lekkostrawne
-Zawartość białka jest niezależna od diety matki
- Idealne proporcje białek serwatkowych i kazeiny (72/28)
- Enzymy i hormony: lipaza, amylaza, katalaza, proteazy, hormony tarczycy
-Czynniki wzrostowe: GH, IGF-1,GM-CSF, TGF-beta
- (poprawa czynności jelit i mechanizmów obronnych śluzówki )
Tłuszcze
Główne źródło energii dla dziecka (3,8g/100ml), dobrze wchłaniane i wykorzystywane przez organizm
• Długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA): kwas arachidonowy i kwas dokozaheksaenowy - wpływ na rozwój mózgu i siatkówki oka
• Tłuszcze MCT (MCT) - zwalniają motorykę przewodu pokarmowego, poprawiają wchłanianie pokarmu.• Cholesterol - korzystny wpływ na rozwój mózgu, składnik błon komórkowych, kwasów żółciowych, wit. D3
Całkowita ilość tłuszczu w pokarmie matki stała, odżywianie ma wpływ na rodzaj tłuszczów, im więcej tłuszczów pochodzenia zwierzęcego spożywa mama, tym więcej w pokarmie tłuszczów z nasyconymi kwasami tłuszczowymi
Węglowodany
-Głównym węglowodanem mleka jest laktoza (7g/100ml), dwucukier złożony z glukozy
i galaktozy
-Glukoza i galaktoza - zasoby energetyczne pokarmu kobiecego
-Galaktoza wchodzi w skład galaktolipidów, niezbędnych do rozwoju OUN
-Oligosacharydy (1,5g/100ml) - prebiotyki, pobudzają wzrost i aktywność korzystnych szczepów bakteryjnych w jelitach dziecka
Witaminy
- Pokarm naturalny zawiera wszystkie niezbędne witaminy w odpowiedniej ilości
dla prawidłowego rozwoju niemowlęcia
-Odżywianie matki ma wpływ na niektóre witaminy, głównie z grupy B (B2, B6, B12)
-Niemowlętom karmionym piersią podajemy od 3 tygodnia życia codziennie 400 j.m. witaminy D3
Składniki mineralne i makroelementy
Pokarm matki zawiera odpowiednią ilość pierwiastków śladowych, wyjątek stanowią diety restrykcyjne i skrajne niedożywienie
Pokarm kobiecy nie obciąża nerek rozwijającego się organizmu dziecka, ładunek soli jest stosunkowo niewielki Ca/P=2/1 chroni przed hipokalcemią i hiperfosfatemią
Żelazo jest przyswajane w 50% - 70% - jego wchłanianie ułatwia laktoferryna, wiążąc żelazo czyni je niedostępnym dla bakterii chorobotwórczych
Od 6 - tego miesiąca życia można podawać fluor w zależności od zawartości fluoru w wodzie
Mikroflora jelitowa niemowląt
U niemowląt karmionych piersią dominują bifidobakterie - wśród nich B. infantis i B. longum - działające antagonistycznie do E. coli 0157
Bakterie z rodzaju Clostridium i Enterococcus - mniejsze ilości
Bakterie z rodzaju Klebsiella i Enterobacter - praktycznie nie występują
Wegetarianizm a karmienie piersią
-Badaniu poddano zdrowe niemowlęta karmione piersią z ur mc > 2500 g matek pozostających na diecie makrobiotycznej
-Dzieci były żywione wg prawidłowego schematu
-Ocenę przeprowadzono w 12 miesiącu życia
Wnioski:
-Gorszy rozwój psychoruchowy
-Upośledzenie wzrostu
-Niedobór witaminy D3, B12, ryboflawiny, Ca i Mg
Korzyści dla dziecka
Mniej infekcji układu pokarmowego i oddechowego
Mniej zapaleń ucha środkowego
Mniej bakteriemii
Mniej bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych
Mniej zakażeń dróg moczowych
Rzadziej NEC
Rzadziej SIDS
Rzadziej cukrzyca t I
Rzadziej nieswoiste zapalenia jelita grubego
Mniej nowotworów wieku dziecięcego
Mniej chorób atopowych
Rzadsza choroba wrzodowa żołądka
Przeciwwskazania bezwzględne do karmienia naturalnego
Ze strony dziecka:
- galaktozemia
Ze strony matki:
- nieleczona aktywna gruźlica
- zakażenie wirusem HTLV-1 i HTLV-3 /wirus ludzkiej białaczki komórek T/
- narkomania
- przyjmowanie niektórych leków (przeciwnowotworowe, izotopy radioaktywne)
- nosicielstwo HIV
- nosicielstwo CMV? - tylko u noworodków z umc <1500
- zmiany skórne okolicy sutka wywołane infekcją HSV opryszczki pospolitej
Nie stanowią przeciwwskazania
Ostra choroba infekcyjna
Hepatitis A (po podaniu matce gamma-globuliny)
Hepatitis B (dziecko HBIG + pierwsze szczepienie )
Hepatitis C (jeżeli nie ma dodatkowych zakażeń)
CMV
Herpes simplex (wyjątek: zmiany na piersi)
Varicella zoster (po okresie zakaźnym)
EBV
Toksoplazmoza
mastitis
Ryzyko otyłości a sposób żywienia w okresie niemowlęcym
Karmienie piersią
- mniejsze spożycie energetyczne
- mniejsze spożycie białka
- hamowanie różnicowania adipocytów(stymulacja EGF i TNFα)
Karmienie sztuczne
wcześniejszy rozwój adipocytów(wyższa zawartość azotu w mieszankach mlecznych wzrost stężenia insuliny stymulacja odkładania tłuszczu)
Białko w diecie niemowląt a otyłość
-Niemowlęta karmione mieszankami modyfikowanymi początkowymi o zawartości białka ok. 2,5 g/100 kcal (1,7 g/100 ml) spożywają 1,6 razy więcej białka niż karmione PM
-Oznacza to większą stymulację HGH, IGF-1 oraz insuliny, a w konsekwencji większe namnożenie i rozwój adipocytów (mechanizm programowania otyłości przez spożycie białka w okresie niemowlęcym)
Zmiana zaleceń dotyczących czasu stosowania mlek początkowych
Wnioski z badania CHOP:
-Badanie kontrolowane podwójnie ślepą próbą z randomizacją: 1000 niemowląt mieszanka z mniejszą i większą zawartością białka (1:1), 250 niemowląt karmionych piersią
-Wysokie spożycie białka jest związane z wyższym stężeniem aminokwasów w surowicy, zwiększoną sekrecją insuliny i stymulacją osi IGF-1
-Sekrecja insuliny i stymulacja IGF-1 może przyczyniać się do wzrostu BMI na skutek wyższego spożycia białka
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt - wzrastanie ESPGHAN Committee on Nutrition
JPGN 46,1, 2008
-Tłuszcze: zaburzenia wzrastania u niemowląt otrzymujących <22% tłuszczu (ESPGHAN 1994 - nie ograniczać spożycia tłuszczu do 3 r.ż)Tłuszcz >25% energii - więcej, gdy słaby przyrost masy ciała, infekcje
-Białko: <15% zawartość w diecie - bez ryzyka nadwagi
4g/kg białka (16% energii) między 8-24 m.ż. - wzrasta ryzyko nadwagi
Brak jednoznacznych danych potwierdzających większe ryzyko otyłości poprzez pokarmy uzupełniające, ale
-Niemowlęta otrzymujące produkty uzupełniające przed <12 tyg. otyłości w 7 r.ż.
-Nadmiar produktów dodatkowych → 2-3x wzrost ryzyka otyłości w wieku szkolnym
-Pokarmy uzupełniające butelkowe (1kcal/ml) wyższe ryzyko przekarmienia
Stężenie białka w diecie niemowlęcej wpływa na ryzyko otyłości w wieku dziecięcym
Projekt EARNEST - dalsze obserwacje wpływu diety niemowlęcej na:
- ciśnienie tętnicze krwi
- profil lipidowy
- profil węglowodanów
- ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego
- rozwój psychoneurologiczny
Następstwa otyłości
-W układzie sercowo-naczyniowym (dyslipidemia, nadciśnienie, koagulopatia)
-Pulmonologiczne (bezdechy senne, astma)
-Endokrynologiczne (przedwczesne dojrzewanie, hipogonadyzm u chłopców, cukrzyca typu 2)
-W układzie kostno-szkieletowym (płaskostopie, złamania kości)
-W układzie pokarmowym (stłuszczenie wątroby, kamica żółciowa)
-Mniejsza wydolność fizyczna
-Skutki psychospołeczne (niska samoocena, depresja)
Zasady żywienia niemowląt
lata |
Zapotrzebowanie dobowe kcal/dobę |
0-0,5 |
600 |
0,5-1 |
700 |
1-3 |
1000 |
4-6 |
1400 |
Wiek (m-ce) |
Karmienie piersią na żądanie |
1-6 |
Karmienie piersią na żądanie
(bez wywaru z kleikiem zbożowym glutenowym i ½ żółtka co drugi dzień
|
7-9 |
Karmienie piersią na żądanie
½ żółtka do potraw codziennie |
10 |
Karmienie piersią na żądanie
½ żółtka do potraw codziennie |
11-12 |
Karmienie piersią na żądanie
ew. ziemniakiem lub ryżem, całe jajko 3-4x/tydzień
łączone z mlecznymi (mleko modyfikowane, twarożek, jogurt - kilka razy/tydzień) |
Nowy schemat karmienia niemowląt
-Wyłączne karmienie piersią w okresie pierwszych 6 miesięcy życia, w żywieniu sztucznym jedynie mleka modyfikowane
-Wprowadzanie posiłków uzupełniających u karmionych piersią w 7 m.ż., u karmionych sztucznie w 5 m.ż.- profilaktyka niedoboru żelaza i innych
-Zmiana czasu stosowania mieszanek do początkowego żywienia niemowląt (do 6 m.ż) - profilaktyka otyłości
-Gluten przynajmniej w 5-6 m.ż., w okresie karmienia piersią (stopniowo, w małych dawkach) - profilaktyka celiakii
-wcześniejsze wprowadzanie ryb (7 mż) - profilaktyka niedoborów AA, EPA, DHA
-zabezpieczenie właściwej podaży wit. D i wapnia - profilaktyka osteoporozy
-Nie ma wystarczających dowodów naukowych uzasadniających opóźnione wprowadzenie pokarmów potencjalnie alergizujących u dzieci zdrowych
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt a rozwój próchnicy
-cukier (sacharoza → glikany przylegające do płytki zębowej)
-unikanie ekspozycji także na ukryte cukry
-niekorzystne zasypianie z butelką
-nawyki higieniczne
-miód po 12 m.ż.
ryzyko Clostridium botullinum (można produkowany przemysłowo, poddany wysokiej temp.)
Żelazo
-zawartość żelaza w pokarmie kobiecym wynosi ok. 0,3-0,5 mg/l, podobna zawartość w mleku krowim, ale wchłanianie żelaza z pokarmu kobiecego jest ok. 5 razy lepsze niż z mleka krowiego (50% vs. 10%)
-zawartość żelaza w mieszankach mlecznych waha się od 1 mg/l (w mlekach nie wzbogacanych w żelazo) do 15 mg/l (w niektórych preparatach wzbogacanych w żelazo)
-nie ma zgodności odnośnie optymalnego stężenia żelaza w mieszankach dla niemowląt
Mięso:
-Związek między wiekiem wprowadzenia mięsa do diety a rozwojem psychomotorycznym w 22 mies.
-2,3g/dzień - wzrost o 1 pkt w ocenie rozwoju psychomotorycznego (skala Bayley'a)
-Lepszy rozwój niemowląt otrzymujących mięso w porównaniu z ziarnem +Fe
-Mięso: Fe, Zn, LCPUFA n-6
Rozważane elementy zapobiegania celiakii
-Rola karmienia piersią (mniejsze ryzyko chorób infekcyjnych, zakażenie adenowirusowe, zakażenie rotawirusem)
-Wiek wprowadzanie glutenu do diety
-Ilość glutenu (stopniowe wprowadzanie małych ilości substancji pokarmowej powoduje, że układ odpornościowy `uczy się' odpowiadać na ten składnik)
Gluten w 4 - 6 m.ż.
-Gluten wprowadzony w czasie pierwszych 3 m.ż. lub po 6 m.ż. u dzieci z grup ryzyka zwiększał ryzyko choroby trzewnejBrak ochronnego wpływu karmienia piersią
-Badania szwedzkie wykazały zmniejszenie występowania objawowej choroby trzewnej po wprowadzeniu zaleceń żywieniowych z 1996 r. (wczesne włączenie glutenu do diety)
Zmiany w kalendarzu żywienia niemowląt
Gluten w postaci kaszy manny lub kleju zbożowego: ½ łyżeczki 1x dziennie (2-3 g/100ml)
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt
TŁUSZCZE
powinny stanowić 40-55% energii
zaburzenia wzrastania u niemowląt otrzymujących < 22% tłuszczu (nie ograniczać spożycia tłuszczu do 3 r.ż)
Istotne znaczenie jakości tłuszczów
Źródła kwasów tłuszczowych
Kwasy tłuszczowe nasycone
- mięso i tłuszcze zwierzęce, smalec, masło, mleko krowie
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone
- produkty zbożowe, margaryna (trans!), nasiona i owoce roślin oleistych, oliwa, awokado, sardynki, tuńczyk
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone (200mg)
pokarm kobiecy, oleje roślinne, żółtko jaja, mięso zwierzęce, mięso i oleje ryb morskich
Znaczenie DHA, AA i EPA - kw. omega 3
DHA kw.dokozaheksaenowy- ważny składnik błon komórkowych, szczególnie mózgu i siatkówki; wykazuje działanie kardioprotekcyjne i p/zapalne
AA kw.arachidonowy- ważny składnik błon komórkowych jako prekursor prostaglanyn, leukotrienów i tromboksanu, wpływa na układ immunologiczny - działanie prozapalne
Pochodne EPA kw.eikozapentaenowy - hamują agregację płytek, obniżają poziom cholesterolu, lipoprotein LDL i VLDL, mają działanie immunomodulujące i p/zapalne
Najbogatsze źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych n-6 i n-3
n-6 |
n-3 |
n-3 |
LA |
ALA |
EPA, DHA |
Nasiona roślin |
Olej lniany |
Ryby morskie: |
LA - kwas linolowy,
ALA - kwas α-linolenowy,
EPA - kwas eikozapentaenowy,
DHA - kwas dokozaheksaenow
Naturalne źródła:
-Zalecane zwiększenie spożycia ryb morskich naturalnych i hodowlanych (śledź, makrela, dorsz, flądra, halibut)
- Ograniczenia: łosoś, tuńczyk - możliwa kumulacja rtęci i dioksyn
- Zalecana podaż ryb w okresie niemowlęcym >7 mż. 2 x w tyg.
Efekty działania n-3 LCPUFA
Rozwój OUN
Prawidłowa ostrość widzenia
Przeciwzapalne
Hipolipemizujące
Antyaterogenne
Immunomodulujące
Antyarytmiczne
Hipotensyjne
Obniżanie częstości rytmu serca
Profilaktyka alergii i astmy oskrzelowej
Cukrzyca typu 2
Przewlekłe choroby zapalne
Choroby reumatyczne
Demencja starcza/choroba Alzheimera
Depresja
Rekomendacje n-3 LCPUFA
Ciąża i laktacja |
min. 200 mg DHA/dobę |
Niemowlęta |
dodatek LCPUFA do mieszanek dla niemowląt określony odpowiednimi rekomendacjami dla producentów |
Pierwotna prewencja chorób sercowo-naczyniowych |
2 x/tydzień posiłki z tłustych ryb morskich. Codziennie żywność bogata w ALA 1 |
Wtórna prewencja chorób sercowo-naczyniowych |
ok. 1 g EPA+DHA/dobę w postaci ryb morskich lub suplementów 1,2 |
Hipertriglicerydemia |
2-4 g EPA+DHA/dobę |
Zalecenia Krajowego Konsultanta w dziedzinie Pediatrii i Zespołu Ekspertów 2004 profilaktyka krzywicy
-karmienie sztuczne
400 j.m./ dobę z uwzględnieniem podaży witaminy D z mieszanki mlecznej
-karmienie piersią
400 j.m./dobę
od 1 doby życia jeżeli bez suplementacji D3 w ostatnim trymestrze ciąży (min 400j.m./dobę),
od 3 tyg. życia jeżeli była suplementacja w ciąży
Zalecenia Krajowego Konsultanta w dziedzinie Pediatrii i Zespołu Ekspertów 2004 profilaktyka krzywicy
- podaż wapnia
1- 3 lata- 800-1000mg/dobę
4-9 lat- 800mg/dobę
10-18 lat 1200mg/dobę
1 szklanka mleka= 240 mg Ca = kubeczek jogurtu, dwa plasterki żółtego sera, dwa trójkąciki sera topionego, 35 dkg sera białego itp.
- dodatkowa podaż witaminy D3 w ilości 400 j.m./ dobę z żywności wzbogacanej witaminą lub preparatów farmaceutycznych
Zasady żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy opracowane przez Zespół Ekspertów
powołany przez Konsultanta Krajowego ds. Pediatrii
Jadłospis
powinien uwzględniać produkty z 5 grup: 1- mięso, ryby, wędliny, jaja, 2- mleko i przetwory mleczne, 3 - warzywa i owoce, 4 - przetwory zbożowe, 5 - tłuszcze
Korzystne jest spożywanie w ciągu dnia przez dziecko 5 - 4 posiłków.
Jadłospis dostosować do aktywności fizycznej i rozwoju dziecka
Uzasadnienie opracowania nowych zaleceń
Dieta z przewagą nasyconych kwasów tłuszczowych sprzyja zaburzeniom składu lipoprotein w surowicy zwiększając zagrożenie otyłością i chorobą niedokrwienną serca
Dieta uboga w wapń sprzyja ujawnieniu się osteoporozy
Spożycie odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego reguluje skład flory jelitowej oraz funkcje motoryczne przewodu pokarmowego
Niedobór żelaza wpływa ujemnie na rozwój dziecka
Dekalog żywienia dzieci w wieku 1- 3 lata
Dziecko powinno codziennie ćwiczyć fizycznie, bawiąc się lub grając przez kilkadziesiąt minut.
Potrawy i produkty powinny być mało słone.
Jeść codziennie warzywa i owoce.
Wskazane spożywanie ryb, 1-2 razy/tydzień.
Posiłki przygotowywane z udziałem tłuszczy roślinnych (preferowana oliwka z oliwek lub olej rzepakowy) z ograniczeniem tłuszczu zwierzęcego.
Pieczywo i przetwory zbożowe w większości z pełnego przemiału zbóż.
Codziennie produkty nabiałowe, powyżej 24 miesięcy ze zmniejszoną zawartością tłuszczu.
Chude mięso czerwone nie częściej niż 2-3 razy/tydzień.
Mięso drobiowe 2-3 razy/tydzień, zawsze bez skóry.
Ograniczyć spożywanie słodkich napojów, dla ugaszenia pragnienia pić wodę
Dzienne zapotrzebowanie energetyczne
|
2 lata/kg m.c. |
3 lata/kg mc. |
2 lata/dzień |
3 lata/dzień |
Chłopcy |
82 kcal |
84 kcal |
950 kcal |
1125 kcal (4,7 MJ) |
Dziewczęta |
80 kcal |
81 kcal |
850 kcal |
1050 kcal (4,4 MJ) |
Rozkład podaży energii
Podaż białka 1g/kg mc
60-65% energii pozabiałkowej z węglowodanów z ograniczeniem podaży dodatkowego cukru, do słodzenia max 20% całkowitej podaży energii, rekomendowana podaż mniejsza
35-40% energii pozabiałkowej z tłuszczu z ograniczeniem tłuszczów zawierających nasyconekwasy tłuszczowe, kwasy typu trans i cholesterol
Zalecenia żywieniowe
Przez cały okres niemowlęcy i poniemowlęcy dziecko powinno otrzymywać dietę stosunkowo bogatą w tłuszcze
Mleko odtłuszczone nie jest zalecane < 2 r.ż. ze względu na małą wartość energetyczną oraz dużą zawartość białek i elektrolitów
> 3 r. życia stopniowe przechodzenie do diety rekomendowanej dla dorosłych
Zachować równowagę tłuszczów zwierzęcych (nasycone KT) z roślinnymi (oleje)
Zwiększyć > I r.życia spożycie ryb,(gównie morskich), jako źródła KT n-3
Ograniczyć udział w diecie KT trans (margaryna), preferować masło
> 3r.ż. stopniowo obniżać zawartość tłuszczów do 30% energii i tłuszczów nasyconych do 10%, jak w zaleceniach dla osób dorosłych
Kierunki działań profilaktyki żywieniowej
poszerzenie asortymentu żywności z dodatkiem suplementów i składników prozdrowotnych (mieszanki mleczne wzbogacane jodem, DHA, probiotykami, prebiotykami, żywność wzbogacana kwasem foliowym np. mąka
optymalizacja zaleceń dla poszczególnych grup wiekowych
edukacja żywieniowa wielopoziomowa (rodzina, przedszkole, szkoła, personel medyczny)
Najczęstsze błędy w karmieniu niemowląt - wnioski z ogólnopolskich badań przeprowadzonych przez Akademię Gerber
Udowodniono ścisłą zależność między sposobem żywienia od najwcześniejszego okresu życia a
wzrastaniem, rozwojem psychomotorycznym w dzieciństwie oraz występowaniem chorób
cywilizacyjnych w wieku późniejszym
Choroby cywilizacyjne
Schorzenia związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji.
Lista powszechnie uznanych chorób cywilizacyjnych:
Nadciśnienie
Choroby układu krążenia
Miażdżyca
Zawał serca
Otyłość
Choroby alergiczne
Choroba wrzodowa
Nowotwory
Osteoporoza
Zaburzenia psychiczne
AIDS
Dzieci są karmione zbyt często
Wyniki badań:
Dzieci karmione piersią lub w sposób mieszany otrzymywały średnio 1-11 posiłków na dobę
Skutki:
Duża liczba posiłków nadmiernie obciąża niedojrzały anatomicznie i czynnościowo przewód pokarmowy
Może sprzyjać kształtowaniu złych nawyków żywieniowych
Zwiększa ryzyko nadwagi
Zwiększa ryzyko rozwoju próchnicy zębów
Procent energii przypadający na jeden posiłek
Posiłek |
Model 5-posiłkowy |
Model 4-posiłkowy |
I śniadanie |
20-25 |
20-25 |
II śniadanie |
15-20 |
15-20 |
obiad |
35-40 |
35-40 |
podwieczorek |
5-10 |
- |
kolacja |
10-15 |
15-20 |
Mleko modyfikowane zastępowane jest mlekiem krowim
Wyniki badań:
17% niemowląt 12-miesięcznych otrzymuje mleko krowie
Skutki:
Duże ilości białka i elektrolitów, które nadmiernie obciążają nerki i przewód pokarmowy dziecka
Częste reakcje alergiczne na obcogatunkowe białka
Niedokrwistość związana z gorszą przyswajalnością żelaza z mleka krowiego i mikrokrwawieniami z przewodu pokarmowego
Dieta zbyt późno poszerzanao dania mięsne
Wyniki badań:
54% dzieci 6-miesięcznych karmionych w sposób mieszany bądź sztuczny nie dostawała dań mięsnych
Skutki:
Deficyt żelaza może spowodować niedokrwistość, zaburzenia procesów poznawczych i opóźnienie rozwoju psychoruchowego
Dodatkowo do strat żelaza dochodzi w czasie chorób infekcyjnych i alergicznych
Posiłki zawierają niedostateczną ilość tłuszczów
Wyniki badań:
30% niemowląt 6-miesięcznych spożywających posiłki przygotowywane w domu otrzymuje potrawy bez dodatku jakiegokolwiek tłuszczu
Skutki:
Spowolnienie wzrostu i zahamowanie rozwoju psychomotorycznego
Zaburzenia w budowie ON i siatkówki
Słabsze przyswajanie witamin A, D, E i K
Podstawowe zapotrzebowanie na wodę u dzieci
Woda u noworodka stanowi 75% masy ciaław 6-12mż - 60%
Masa ciała dziecka |
Zapotrzebowanie |
0-10 kg masy ciała |
100 ml/kg mc. |
10-20 kg masy ciała |
1000 ml + 50 ml/kg mc. powyżej 10 kg |
Powyżej 20 kg mc. |
1500 ml + 20 ml/kg mc. powyżej 20 kg |
Dzieci są nieprawidłowo są pojone
Wyniki badań:
Większość niemowląt była dopajana naparami ziołowymi oraz napojami zawierającymi cukry proste; jedynie 4% otrzymywało wodę jako główny płyn
Skutki:
Podawanie płynów z dodatkiem cukru może nadmiernie sycić dziecko, zmniejsza jego apetyt i sprzyja wczesnej próchnicy
W diecie małych dzieci jest zbyt dużo nieodpowiedniej jakości soków
Wyniki badań:
17% niemowląt 6-miesięcznych wypija >150 ml soku/dobę
Skutki:
Ogranicza to spożywanie innych, bardziej wartościowych posiłków przyczyniając się do zaburzeń stanu odżywienia
Soki niepasteryzowane stwarzają ryzyko zakażeń przewodu pokarmowego
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt a rozwój próchnicy
W diecie małych dzieci jest zbyt dużo nieodpowiedniej jakości soków
Wyniki badań:
17% niemowląt 6-miesięcznych wypija >150 ml soku/dobę
Skutki:
Ogranicza to spożywanie innych, bardziej wartościowych posiłków przyczyniając się do zaburzeń stanu odżywienia
Soki niepasteryzowane stwarzają ryzyko zakażeń przewodu pokarmowego
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt a rozwój próchnicy
-cukier (sacharoza →glikany przylegające do płytki zębowej)
unikanie ekspozycji także na ukryte cukry
niekorzystne zasypianie z butelką
nawyki higieniczne
-miód po 12 m.ż.
ryzyko Clostridium botullinum (można produkowany przemysłowo, poddany wysokiej temp)
Soki
Soki nie powinny być wprowadzane do diety niemowląt karmionych piersią wcześniej, niż w 6 miesiącu życia, a karmionych sztucznie po ukończeniu 4 miesiąca życia.
Soki nie zaliczane do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia nie powinny być elementem diety niemowląt i dzieci do lat trzech.
Niemowlęta nie powinny pić soków z butelek ze smoczkiem oraz kubeczków z przykrywkami.
Niemowlętom nie powinno się podawać soków w nocy.
Ilość soków wypijanych w ciągu dnia przez dzieci i młodzież powinna być limitowana. Niemowlęta nie powinny wypijać więcej, niż 150ml soku/d.
Woda
Wody mineralne służą do picia, a nie do gotowania- nie powinny być wykorzystywane do przyrządzania posiłków.
Dla dzieci do 6 miesiąca życia najlepsza jest woda źródlana. Dzieci od 6 miesiąca życia mogą pić wodę mineralną.
Wody mineralne mogą stanowić istotne źródło wapnia i magnezu. (optymalnie Ca/Mg jak 2:1).
Picie wód chlorkowo-sodowych podczas intensywnego wysiłku fizycznego i w dni upalne- pozwala na uzupełnienie ubytków tych składników mineralnych
Potrawy są dosalane i dosładzane
Wyniki badań:
50% dzieci 6-miesięcznych otrzymuje posiłki dosalane, 30% dzieci 12-miesięcznych posiłki z dodatkiem cukru, 80% rocznych dzieci otrzymuje słodycze
Skutki:
Sól obciąża niedojrzałe nerki niemowlęcia
Słodycze zmniejszają apetyt dziecka na wartościowe produkty i posiłki
Przyczyniają się do kształtowania nieprawidłowych nawyków żywieniowych, a w konsekwencji m.in. próchnicy i otyłości
Problemy żywieniowe
Kolka jelitowa
Leczenie żywieniowe:
U niemowląt karmionych piersią:
- zwrócić uwagę na sposób trzymania dziecka podczas karmienia i postępowanie po karmieniu
- analiza pokarmów spożywanych przez matkę (wyeliminować kofeinę, wzdymające warzywa i owoce, ostre przyprawy, orzechy i czekoladę, ew. mleko krowie)
U niemowląt karmionych sztucznie:
- skuteczność silnych hydrolizatów kazeiny lub białek serwatkowych
Herbatki ziołowe z kopru włoskiego lub mięty- wykazują słabe działanie spazmolityczne
Roztwór sacharozy- oddziałuje łagodząco najprawdopodobniej przez uwalnianie endorfin
Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt
Interwencja dietetyczna stanowi element etapowego postępowania leczniczego
- mieszanka hipoalergiczna (diagnostycznie 1 - 2 tygodnie)
mieszanka zawierająca skł. zagęszczające (AR)
Preparaty AR
|
Enfamil AR |
Bebilon AR |
Nan AR |
Energia |
68,6 |
66 |
67 |
Rodzaj białka |
Kazeina/białka serwatkowe 40:60 |
Kazeina/białka serwatkowe 80:20 |
Białka serwatkowe o nieznacznym stopniu hydrolizy |
Węglowodany |
Skrobia ryżowa |
Laktoza |
Laktoza |
Składniki zagęszczające |
amylopektyna |
Mączka chlebowca świętojańskiego |
Skrobia ziemniaczana |
WCZEŚNIAKI
Definicje i epidemiologia
Wcześniak to dziecko urodzone przed 37 tygodniem wieku postkoncepcyjnego.
Noworodek z małą urodzeniową masą ciała to dziecko urodzone z masą poniżej 2500 g.
W Polsce rodzi się ok. 6,5 % noworodków z małą masą ciała (LBW),1,1% z bardzo niską masą ciała (<1500g) 0,5% z ekstremalnie niską masą ciała (<1000g).
Odsetek wcześniactwa wynosi ok. 7%.
Perspektywy rozwoju wcześniaków
Aby zidentyfikować zbyt wolno rosnące wcześniaki, które mogą wymagać dodatkowego leczenia żywieniowego, konieczny jest nie tylko pomiar masy ciała, ale również długości i obwodu głowy
Wcześniaki, które nie osiągają odpowiedniego tempa wzrastania w ciągu pierwszych tygodni życia, w późniejszym okresie rozwijają się fizycznie i neurologicznie wolniej
Jeżeli przyspieszenie wzrastania nie nastąpi we wczesnym okresie życia, szanse na to, że dojdzie do tego w późniejszym okresie, są niewielkie
W przypadku obwodu głowy ten optymalny czas to 1. r.ż.,w przypadku ostatecznego wzrostu - pierwsze 3 lata.
Wzrastanie w dalszym etapie życia
Dzieci, których parametry antropometryczne w dniu wypisu są odpowiednie do wieku skorygowanego, zwykle utrzymują później prawidłowe tempo wzrastania
80% dzieci z VLBW z pourodzeniowym upośledzeniem wzrastania oraz SGA wyrównuje niedobory rozwojowe w 2.-3. roku życia
Wyrównanie to następuje szybciej i jest pełniejsze u dziewczynek
Szybciej wyrównują dzieci AGA z upośledzonym wzrastaniem niż wcześniaki z masą ciała za małą do wieku płodowego
Zmniejszona mineralizacja kośćca zwykle poprawia się w ciągu kilku pierwszych miesięcy życia
Rozwój anatomiczny
Między 5 a 40 tygodniem ciąży wydłuża się 1000-krotnie
Podwaja długość w ostatnich 15 tygodniach ciąży do średnio 275 cm w chwili porodu
Kosmki uformowane są już w 16 tygodniu ciąży
Komórki nabłonka ulegają w kryptach podziałom mitotycznym, po czym migrują do kosmków, gdzie różnicują się do komórek aktywnie absorbujących, które ulegają martwicy i przemieszczają się ze szczytu kosmka do światła jelita
Rozwój fizjologiczny
Połykanie płynu owodniowego
W III trymestrze ok. 450ml/dobę, zawiera składniki odżywcze i czynniki wzrostu
Napięcie LES
4 cm H2O u wcześniaków w porównaniu z 28 u donoszonych noworodków
Perystaltyka jelit
- szybkość opróżniania żołądka zależy m.in. od kaloryczności posiłku, choć nie jest to zależność liniowa
- aktywność skurczowa jelita cienkiego jest słabo wyrażona przed 28 tyg. życia płodowego, ruchy niezorganizowane w wieku 27-30, w wieku 33-34 przekształcają się w bardziej dojrzałe, z migrującymi kompleksami mioelektrycznymi
- czas przejścia żołądkowo-odbytniczego u wcześniaków 8-96 h (dorośli 4-12 h)
u wcześniaków przed 32 tygodniem nie występuje receptor dla motyliny (erytromycyna nieskuteczna).
Rozwój czynności trawiennej
Trawienie białek
- W pierwszych 24-48 h po urodzeniu wydzielanie soku żołądkowego jest ograniczone, oporne na pentagastrynę;
podwaja się między 1-4 tygodniem życia (u krytycznie chorych pacjentów leczonych antagonistami H2 występuje wyższa zapadalność na posocznice szpitalne)
- wydzielanie pepsyny znacznie niższe u wcześniaków, aktywność enterokinazy stanowi 25% aktywności dorosłych (ograniczone trawienie białka; zwiększona zdolność antygenów do przechodzenia przez jelito)
Trawienie lipidów
- niskie stężenie kwasów żółciowych w dwunastnicy z powodu mniejszej syntezy i reabsorpcji w jelicie krętym
- niższa emulsyfikacja prowadzi do niewystarczającego współdziałania komórkowo-śluzówkowego
Trawienie węglowodanów
- stężenia dwusacharydaz są u donoszonego płodu na poziomie dojrzałym, aktywność amylazy trzustkowej obniżona
- u wcześniaka aktywność sacharazy, maltazy i izomaltazy jest prawidłowa, aktywność laktazy wzrasta znacznie między 24 a 40 tygodniem ciąży; pomimo tego kliniczna nietolerancja laktozy nie jest częsta
niskie stężenia amylazy trzustkowej może powodować utrudnioną hydrolizę skrobi, stąd wiele mieszanek zawiera skrobie częściowo zhydrolizowaną
Anatomiczna i czynnościowa niedojrzałość przewodu pokarmowego wcześniaków
Obniżona aktywność enzymów lub całkowity brak niektórych enzymów
Upośledzona motoryka jelit związana m.in. z zaburzeniem wydzielania motyliny
Zaburzona koordynacja ssania, połykania i oddychania
Upośledzona ruchomość i opóźnienie opróżniania żołądka
Predyspozycja do miejscowych zmian martwiczych zależnych od:
- nieprawidłowej ilości sekrecyjnej IgA
- niedojrzałości błony śluzowej jelita
- zmniejszonej aktywności hormonów jelitowych
- zmniejszenia zdolności autoregulacyjnych krążenia jelitowego
- niskiej aktywności specyficznej acetylohydrolazy powodującej degradacje PAF, jednego z najważniejszych czynników sprawczych NEC
- zaburzenia uwalniania endogennego NO, stabilizującego mięśniówkę naczyń jelitowych.
Zmniejszona liczba kępek Peyera
Ograniczona możliwość odpowiedzi immunologicznej związana z obniżoną liczbą i funkcją limfocytów T oraz osłabioną odpowiedzią humoralną i zmniejszoną produkcją przeciwciał.
Gotowość do doustnego przyjmowania pokarmów u wcześniaków
Obecnie przyjmuje się, że żywienie doustne można wprowadzić u noworodków stabilnych krążeniowo i oddechowo około. 33-34 tygodnia wieku ciążowego.
W tym okresie wzorzec ssania przypomina obserwowany u noworodków donoszonych - rytmiczne naprzemienne zasysanie i wyciskanie
Przebieg żywienia doustnego zależy także od odpowiedniego połykania, oddychania i koordynacji tych czynności
Klinicznie koordynację ssania, połykania i oddychania uznaje się za wystarczającą, jeśli noworodek przyjmuje pokarm doustnie bez jawnych objawów aspiracji, zmniejszenia wysycenia krwi tlenem, bezdechu lub bradykardii oraz stosunek ssania do połykania i oddechu 1:1:1 lub 2:2:1
Zdolność do przyjmowania pokarmu doustnie
Ssanie
- odżywcze
Dojrzały wzorzec ssania wykształca się sekwencyjnie, jego progresja przybiera formę pięciu zasadniczych etapów
- nieodżywcze
Smoczek podany dziecku podczas karmienia przez zgłębnik przyspiesza przejście od żywienia dojelitowego do doustnego, sprzyja przyrostowi masy ciała, nasila perystaltykę nie zwiększając stężenia hormonów przewodu pokarmowego, ponadto łagodzi ból i stres
Karmienie troficzne noworodka z niska masą ciała
16-20 kcal/kg m. c./dobę
Powinno się rozpocząć od drugiej doby życia, podaż docelowa w szóstym dniu życia
Rozpoczynanie karmienia jelitowego z opóźnieniem prowadzi do atrofii błony śluzowej jelita, zmniejsza aktywność enzymów oraz upośledza dojrzewanie jelit
Powikłaniem TPN jest cholestaza
Przygotowanie przewodu pokarmowego przez żywienie troficzne:
- poprawia tolerancję glukozy
- zwiększa aktywność laktazy jelitowej
- zmniejsza przepuszczalność ścian jelita
- poprawia motorykę jelitową
- lepsze przyswajanie azotu i składników mineralnych
- skraca czas osiągnięcia pełnego żywienia dojelitowego
- zmniejsza ryzyko cholestazy
ogranicza konieczność stosowania fototerapii
Zapotrzebowanie wcześniaków
Noworodki przedwcześnie urodzone mają zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze
Ok. 120 kcal/kg/dobę
Zapotrzebowanie na białko 2,5 g/kg
Węglowodany 10-14 g/kg (45% zapotrzebowania energetycznego, głównie polimery glukozy)
30-40% tłuszczów mogą stanowić tłuszcze MCT
Zwiększanie objętości pokarmu w zależności od masy urodzeniowej
Urodzeniowa |
Zwiększanie objętości |
<1000 g |
5-10 ml/kg/dobę |
1000-1500 g |
10-20 ml/kg/dobę |
1500-2000 g |
20-30 ml/kg/dobę |
Problemy związane z karmieniem naturalnym wcześniaków
Oddzielenie dzieci od matek
Niedojrzały mechanizm ssania
Brak odpowiedniej pomocy na oddziałach neonatologicznych
Mleko dla wcześniaków czy pokarm matki?
Karmienie dzieci wzbogaconym mlekiem modyfikowanym, w porównaniu z karmieniem naturalnym, zwiększa przyrost masy ciała po wypisie, ale nie wpływa korzystnie na wskaźniki rozwoju
Porównano 4 grupy wcześniaków:
- karmione PM z dodatkiem BMF (>80%)
- karmione mlekiem modyfikowanym dla wcześniaków (>80%)
- karmione PM w połączeniu z mlekiem dla wcześniaków (>50%)
- karmione PM w połączeniu z mlekiem dla wcześniaków (<50%)
W grupie karmionej głównie pokarmem kobiecym ponad 6 miesięcy wykazano szybkie wyrównanie niedoboru długości ciała (<9m.ż.) i obwodu głowy (<4m.ż)
Wykazano także korzystny związek między długością okresu trwania karmienia mlekiem kobiecym a wartością wskaźnika rozwoju umysłowego Bayleya okresie, z większą korzyścią u dzieci z przewlekłą chorobą płuc
Karmienie PM wiązało się również z rzadszym występowaniem ciężkich zdarzeń niepożądanych, przede wszystkim skracało czas przyszłych hospitalizacji
Wzbogacanie pokarmu kobiecego Breast Milk Fortifier
Wyłącznie do wzbogacanie mleka kobiecego
Zbyt mało białka i energii, a także magnezu, wapnia i fosforu w mleku matki
Może być wprowadzony, gdy żywienie enteralne jest dobrze tolerowane i podaż pokarmu przekracza 50ml/kg mc./dobę
Źródłem białka są zwykle białka mleka krowiego poddane hydrolizie obniżającej ich właściwości antygenowe
Skład odpowiada składowi aminokwasowemu białek odżywczych pokarmu kobiecego
Korzyści:
Wpływ na wskaźniki rozwoju fizycznego: korzystny wpływ na tempo wzrastania, w tym obwód głowy i fałdu skórnego
Wpływ na mineralizację kośćca zarówno w okresie noworodkowym, jak i późniejszym
Wpływ na normalizację stężenia sodu
Wpływ na wskaźniki przemiany białkowej
Wpływ na właściwości odpornościowe pokarmu
Wpływ na rozwój psychomotoryczny
Mieszanki przeznaczone dla noworodków z niską masą ciała
Zawierają optymalny skład wszystkich składników odżywczych, odpowiednią osmolarność i zwiększoną wartość energetyczną
Bebilon Nenatal Premium
Pre Nan (d. Alprem)
Wzmacniacze do pokarmu:
Bebilon BMF (Nutricia)
FM 85 (Nestle)
Zawartość składników pokarmowych w różnych mlekach
|
Mleko standardowe |
Mleko wzbogacone |
Mleko |
Białko (g/100ml) |
1,4-1,5 |
1,8-1,9 |
2,2-2,3 |
Wartość energetyczna (kcal/100ml) |
67 |
72-74 |
80-90 |
Ca (mg/100ml) |
35-54 |
70-80 |
100-108 |
Białko (g/100kcal) |
2,2 |
2,5 |
2,8 |
Jak długo stosować mieszanki dla wcześniaków lub wzmacniacze pokarmu?
Dodatek BMF do wagi ok. 3 kg, ale można je podawać dłużej w przypadku zaburzeń mineralizacji kości
Pokarm matki powinien być jedynym pokarmem dziecka do 6 miesiąca wieku skorygowanego
Wprowadzanie innych pokarmów pod kontrolą lekarza rodzinnego zgodnie z ogólnymi zasadami dla wszystkich niemowląt
Nie ma w Polsce mieszanek dla wcześniaków po wypisie do domu, stąd zaleca się dłuższe, do ok. 5 kg karmienie mieszankami dla wcześniaków, ze stopniowym wprowadzaniem mieszanek standardowych
Karmienie w bolusach w porównaniu z ciągłym wlewem
Karmienie w bolusach:
Bardziej fizjologiczne
Pozwala na kształtowanie rytmu karmień oraz rytmu głodu
Lepsze przyswajanie kalorii oraz składników odżywczych
Większy przyrost masy ciała
Szybsze uwalnianie hormonów żołądkowo-jelitowych
Ograniczenie utraty tłuszczów (nie osadza się na wewnętrznej powierzchni zgłębników)
Karmienie we wlewie:
Wymaga mniejszego nakładu energetycznego
Produkty uzupełniające w diecie niemowląt - alergia zalecenia
pokarmy uzupełniające wprowadzać >17 tż
1 produkt/1 raz
brak dowodów, że eliminacja lub opóźnione wprowadzanie ryb i jajek redukuje ryzyko rozwoju alergii u niemowląt z grupy ryzyka i bez czynników ryzyka
ALERGIA POKARMOWA
Nadwrażliwość pokarmowa
Przejaw osobniczej nadwrażliwości na pokarm, który jest tolerowany przez zdecydowaną większość populacji
Efekt zmienionej jakościowo reakcji biologicznej na spożyty pokarm, grupę pokarmów pokrewnych lub związki chemiczne dodawane do żywności
Brak ścisłej zależności pomiędzy wystąpieniem reakcji a ilością spożytego pokarmu
Ustępowanie objawów klinicznych po eliminacji i nawrót po ponownym wprowadzeniu pokarmu do diety (związek przyczynowo-skutkowy wynikający z powtarzalności i odtwarzalności reakcji biologicznej organizmu)
Definicje
niepożądana reakcja na pokarm: każda nieprawidłowa reakcja na pokarm
toxic vs. nontoxic
nietolerancja pokarmów: każda niepożądana reakcja wynikająca z mechanizmów fizjologicznych lub nieimmunologicznych
alergia pokarmowa: każda niepożądana reakcja wynikająca z mechanizmów immunologicznych
Nadwrażliwość pokarmowa- niepożądana reakcja na pokarmowego
1.toksyczna
2.nietoksyczna
-alergia pokarmowa
- nadwrażliwość pokarmowa niealergiczna =nietolerancja pokarmów (60-70%)
enzymatyczna
farmakologiczna
niezdefiniowana
Nadwrażliwość pokarmowa niealergiczna(reakcje pseudoalergiczne)
reakcje toksyczne toksyny naturalne, konserwanty - kwas benzoesowy, barwniki - tartrazina, środki smakowe: wzmacniacze smaku, kwas glutaminowy, środki aromatyczne, słodziki, enterotoksyna gronkowcowa
reakcje farmakologicznepokarmy zawierające histaminę lub inne substancje biologicznie czynne: czekolada (dopamina), sery (tyramina), ryby (histamina), banany (serotonina), Używki - kofeina, teobrominapokarmy uwalniające histaminę z mastocytów: jajka, czekolada, truskawki, skorupiaki, ryby, ananasy, przyprawy, pomidory, cytrusy
reakcje metaboliczne spożycie pokarmu zaburza procesy metaboliczne ustroju: np. hypolaktazja, galaktozemia, nietolerancja bobu (wtórna anemia hemolityczna)