61. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj „czystych” z brakiem krwawych pierscieni i brakiem rozwoju zarodka.

1. jajo niezapłodnione z powodu:

• zbyt dużo lub zbyt mało kogutów w stadzie. Koguty walczą między sobą lub przeszkadzają sobie nawzajem

• koguty są zbyt stare

• nieodpowiednie żywienie lub niedostatek wody (lub woda zbyt ciepła lub zimna)

• zbyt duże zagęszczenie ptaków

• wilgotna ściółka powodująca uszkodzenia nóg kogutów

• choroby stada

• zatuczone koguty

2. uszkodzone jaja zarówno przez złe chłodzenie lub przegrzanie

3. jaja przechowywane zbyt długo, w nieprawidłowych warunkach temperaturowych lub wilgotnościowych

4. niewłaściwe gazowanie jaj

62. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj „czystych” w czasie prześwietlania dostrzegalny krwawy pierścień lub bardzo mały zarodek.

1. źle chłodzone lub przegrzane jaja lub przechowywane w zbyt wysokiej temperaturze.

2. Niewłaściwa temperatura w inkubatorze w najwcześniejszych fazach inkubacji

3. Niewłaściwe gazowanie jaj - zbyt duża koncentracja preparatu, niedokładne lub późne usuniecie gazu z aparatu, jaja gazowane w zbyt wczesnej fazie inkubacji

4. Zła kondycja lub choroby w stadzie reprodukcyjnym

5. Niewłaściwe żywienie stada

6. Jaja przechowywane zbyt długo lub w złych warunkach temperaturowych lub wilgotnościowych

7. Zarodki zainfekowane w organizmie matki lub zwykle zakażenia poprzez skorupę mikroorganizmami pochodzącymi z otoczenia.

63. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj dużej ilości zamarłych zarodków w czasie od 1 do 6 dnia inkubacji.

1. zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura komory lęgowej

2. brak wentylacji

3. niewłaściwe obracanie jaj.

4. Niewłaściwe gazowanie jaj - zbyt duża koncentracja preparatu, niedokładne lub późne usuniecie gazu z aparatu, jaja gazowane w zbyt wczesnej fazie inkubacji

5. Zła kondycja lub choroby w stadzie reprodukcyjnym

6. Niewłaściwe żywienie stada

7. Jaja przechowywane zbyt długo lub w złych warunkach temperaturowych lub wilgotnościowych

8. Zarodki zainfekowane w organizmie matki lub zwykle zakażenia poprzez skorupę mikroorganizmami pochodzącymi z otoczenia.

64. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj dużej ilości zamarłych zarodków w czasie od 6 do 16 dnia inkubacji.

1. temperatura inkubacji znacznie przekroczona

2. zakażenie zarodków zarówno pionowo od matek jak i poprzez skorupę (wirus CELO, IB lub S. gallinarum czy E. coli)

3. brak wentylacji

4. niewłaściwe żywienie stada, szczególnie niedobory witamin

65. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj wylęgowych piskląt w pełni rozwiniętych jednak zamarłych bez próby nakłuwania skorupy i z obecnością niezresorbowanego żółtka (18 - 21 dzień inkubacji).

1. niska przeciętna wilgotność w inkubatorze; zbyt wysoka lub zbyt niska wilgotność w czasie przeniesienia do klujnika.

2. zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura komory lęgowej

3. brak wentylacji

4. niewłaściwe obracanie jaj.

5. zbyt niska lub zbyt wysoka (bardziej prawdopodobne) temperatura w klujniku

6. zbytnio chłodzone jaja

7. zainfekowane zarodki

8. choroby lub zła kondycja stada

66. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj wylęgowych zamarłych zarodków z nakłutą skorupą (embrion nie zdołał powiększyć otworu może być żywy)

1. niska przeciętna wilgotność

2. nieodpowiednia wentylacja lub nadmierne gazowanie w czasie trwania klucia

3. nadmiernie wysoka temperatura w krótkim okresie

4. niska przeciętna temperatura

5. zainfekowane zarodki - typowy objaw przy zakażeniu M. Gallisepticum

67. Podaj przyczyny występowania w odpadzie jaj wylęgowych jaj ze skorupą nakłutą w dużym stopniu z zarodkiem zamarłym lub żywym.

1. jaja układane szerszym końcem do dołu na tacach inkubatora lub, zbyt duże zagęszczenie jaj na tacach w klujniku, tak że niektóre jaja mogą być obrócone szerszym końcem do dołu

2. niewłaściwe obracanie jaj

3. niska przeciętna wilgotność

4. nieodpowiednia wentylacja, nadmierne dezynfekowanie podczas przebiegu klucia lub osłabienie piskląt z innego powodu

5. nadmiernie wysoka temperatura

6. niska przeciętna temperatura w krótkim okresie

68. Podaj przyczyny występowania po wylęgu piskląt mokrych, wymazanych treścią jaja.

1. niska przeciętna temperatura

2. zbyt niska przeciętna wilgotność

3. nieodpowiednia wentylacja lub niewłaściwe fumigowanie jaj w inkubatorze lub nadmierna dezynfekcja w klujniku

69. Podaj przyczyny występowania po wylęgu piskląt z przyklejoną do nich skorupą.

1. jaja nadmiernie wysuszone

2. niska wilgotność w czasie wykluwania

3. niewłaściwe obracanie jaj

70. Podaj przyczyny zbyt wczesnego wykluwania się piskląt z zakrwawioną okolicą pępka.

1. temperatura zbyt wysoka

71. Podaj przyczyny występowania po wylęgu piskląt z grubą przekrwioną lub źle zagojoną pępowiną.

1. wysoka temperatura lub zbyt duże wahania temperatury.

72. wpływ niedoboru wit E w paszy niosek na embriogenezę.

1. zamieranie zarodków, głównie na początku inkubacji, szczyt 3 - 5 dzień

2. zmiany u zarodków, błona witelinowa osłabiona, treść żółtka niejednorodna, powstaje pierścień letalny na skutek zwiększonej przepuszczalności naczyń, następuje przerwa w krążeniu płodowym

3. kurczęta pochodzące z takiego lęgu wykazują skłonność do rozmiękczenia mózgu, które pojawia się w 2 tyg życia

4. stado podstawowe, niskie zapłodnienie jaj, spadek nieśności

73. Podaj przyczyny wykluwania się piskląt powiększonych, miękkich i ciastowatych, zamarłych na szufladach w klujniku, cuchnących.

1. niska przeciętna temperatura

2. zła wentylacja w inkubatorze i/lub klujniku

3. wilgotność zbyt wysoka, szczególnie w czasie inkubacji

4. zapalenie pępka (Omphalitis)

74. Podaj przyczyny wykluwania się słabych piskląt.

1. zbyt wysoka temperatura w klujniku

2. nieodpowiednia wentylacja w klujniku

3. nadmierna fumigacja w klujniku w czasie wykluwania

4. choroby, nieodpowiednie żywienie lub stado w złej kondycji z innego powodu

5. zakażone zarodki

75. Podaj przyczyny wykluwania się piskląt z krótkim puchem lub z zaklejonymi przez puch oczami.

1. wysoka temperatura

2. niska wilgotność

3. nadmierna wentylacja w klujniku w czasie klucia

4. zbyt długie przetrzymywanie wylężonych kurcząt w klujniku

76. Podaj przyczyny występowania opóźnionych wylęgów ze skorupami nie nakłutymi do 21 dnia lub później.

1. przeciętna temperatura zbyt niska, szczególnie w klujniku

2. jaja magazynowane zbyt długo

3. osłabione zainfekowane zarodki

4. opóźnione wylęgi dużych lub starych jaj w sytuacji gdy są wymieszane z mniejszymi lub świeższymi

77. Podaj przyczyny występowania przedłużonego wylęgu.

1. nieprawidłowe zbieranie, chłodzenie i magazynowanie jaj

2. mieszanie dużych i małych jaj w inkubatorze, (większe jaja pochodzą zwykle od starszych kur lub cięższych rodów, małe - z młodszych stad lub lżejszych rodów ptaków. Większe lub starsze jaja mają tendencję do późniejszego niż mniejsze lub młodsze wylęgania, pomimo zachowania wszystkich pozostałych parametrów)

3. przegrzane lub zbyt chłodne miejsca w inkubatorze wynikające z:

• nieprawidłowo zaprojektowanych inkubatorów

• stosowania zbyt zimnej wody w układzie chłodzenia

• dostarczania do inkubatora powietrza pod zbyt dużym ciśnieniem lub powietrza, które nie było wstępnie przygotowane

• wyciąganie powietrza z wnętrza maszyny w sposób zakłócający działanie systemu cyrkulacji powietrza w inkubatorze.

4. niewłaściwa temperatura w inkubatorze lub klujniku

5. recyrkulacja suchego, nieświeżego i zanieczyszczonego powietrza

78. Podaj przyczyny występowania źle rozwiniętych piskląt, słabych wylęgów związanych z nadmierną ilością zamarłych piskląt w skorupach w nienaturalnych pozycjach.

1. jaja magazynowane zbyt długo przed nałożeniem, nawet w prawidłowych warunkach, lub jaja przechowywane obojętnie jaki czas w niewłaściwej temperaturze i/lub wilgotności

2. jaja zbytnio ochłodzone przed nałożeniem

3. nieprawidłowe obracanie lub nakładanie jaj

4. nieodpowiednia wentylacja

5. nienormalnie wysoka lub niska temperatura w inkubatorze

6. niewystarczająca wilgotność

7. choroby stada lub zakażenie jaj

8. niewłaściwe żywienie lub zastosowanie pasz z domieszanymi niestosownymi lekami, preparatami przeciwgrzybiczymi lub innymi truciznami

9. Uszkodzenie jaj w transporcie powodowane przez wstrząsy lub przewożenie jaj tępym końcem zwróconym do dołu

79. Podaj przyczyny występowania u wylężonych piskląt przypadków kalectwa lub złego wykształcemia ciała (ogólne złe wykształcenie ciała, wykrzywione palce, rozkroczność, skrzyżowany wykrzywiony dziób)

1. choroby, zakażenia, toksyczne czynniki żywieniowe lub niewłaściwe żywienie muszą być zawsze brane pod uwagę w chwili kiedy obserwuje się występowanie kalekich lub potworkowatych piskląt ogólne złe wykształcenie ciała

2. niewłaściwa temperatura. Może być również powodowane przez nakładanie zbyt małej iości jaj na tacach, co pozwala na nadmierną ruchliwość kurcząt po wylęgu wykrzywione palce

3. powodowane przez zbyt gładką powierzchnię tacek w klujnikach rozkroczność

4. wada dziedziczna (geny letalne) skrzyżowany wykrzywiony dziób

80. Podaj przyczyny występowania „wybuchających” w inkubatorze jaj około 12 - 13 dnia inkubacji.

1. silnie zanieczyszczone jaja ściółkowe

2. niewłaściwe mycie jaj lub czyszczenie czy płukanie zakażonym sprzętem

3. kondensacja pary wodnej na owierzchni jaj po wyjęciu z komór chłodniczych

4. zamgławienie inne niekontrolowane zawilgocenie jaj w inkubatorze

5. zakażenie od wcześniej pękających jaj. Jest to problem, który może ulec zwielokrotnieniu przed skuteczną interwencją i wyhamowaniem procesu

98. Co to jest bioasekuracja? (niestety wyssane z palca!!!!!!!!!!!!!!!!!)

Zwspół działań mających na celu nadzór i zabezpieczenie fermy drobiu przed negatywnym wpływem drobnoustrojów patogennych jak również przed możliwością przedostania się ich na fermę. Obejmuje to również negatywny wpływ czynników zewnętrznych innych niż mikrobiologiczne (temperatura wilgotność itp.)

99. Wymień elementy bioasekuracji.

1. obrót drobiem

2. lokalizacja ferm

3. zabezpieczenie systemu strefy czarnej i strefy białej

4. higiena technologii

100. Wyjaśnij zasadę strefy czarnej i strefy białej na fermie

• Strefa biała - produkcyjna - maksymalnie odizolowana od środowiska

• Strefa czarna - zaopatrzeniowo-administracyjna

Pomiędzy strefami filtr przeciwepizootyczny najlepiej uniemożliwiający przedostawanie się drobnoustrojów na teren strefy białej. Przed strefą czarną wstępny filtr przeciwepizootyczny (np. basen w bramie) ograniczający przedostawanie się na tren fermy drobnoustrojów.

PTAKI - ĆWICZENIA

ĆWICZENIA 1 03.10.2005

Patologia ptaków

Drobiu Gołebi Domowych Dzikich

(ozdobne,śpiewające)

DRÓB:

• Kury

• Kaczki

• Gesi

• Indyki

• Przepiorki

• Perlice

• Strusie i inne bezgrzebieniowce

• Golebie

• Bazanty

• Kuropatwy

Utrzymywane w celach: rozpłodowych, produkcji miesa lub jaj spożywczych lub odtworzenia ptactwa wodnego. (ustawa z 11.03.2004 o ochronie zdrowia zwierzat i zwalczaniu chorob zakaznych)

KURA DOMOWA - Gallus domesticus

PERLICZKA - Numida meleagris

PRZEPIORKA - Cotumix japonia

KACZKA - Anas domestica

GESIOR - Anser domesticus

STRUS - Strucio camelus

GOŁĄB - Columba livia

DOMOWE: papugowe (papugi), wroblowate (kanarki)

ANATOMIA:

• Kk ramienne- pneumatyzuje worek miedzyobojczykowy

• Kk udowe - pneumatyzuja worki brzuszne

• Brak przepony, ruchy oddechowe to ruchy mostka i zeber.

FIZJOLOGIA:

1. Przewod pokarmowy

• SLINA - wydzielana w ilości 10- 30 ml/h/24h o pH 6,8, zawiera tialine która rozklada cukry a nie ma amylazy

• WOLE - puste kurczy się co 1-1,5 min a gdy wypelnione nie kurczy się wcale, tutaj powstaje PTASIE MLECZKO - złuszczony nabłonek w zawierający 9% tluszczu i 12% bialek, pH wola 4,5, obecne u samic i samcow.

• Żoładek gruczołowy - wytwarza: sluz, HCL, pepsynogen, ilość sluzu - 8-9 ml/kg/h, pH tresci 1-2, pokarm przesuwany skurczami co 1min.

• Żołądek mięśniowy - gruczoly cewkowe wytwarzaja osłonkę keratynowa blony sluzowej, kompleks białkowo-polisacharydowy, skurcze co 2-3 min do 30 sek, pH 2,5-4

• Jelito cienkie - pH 5,6-7.2 , pH soku trzustkowego 5,7- 8,5 wydzielany 0,4-0,8ml/h , enzymy rozkladaj cukry

• Żołć - wydzielana 1ml/h, pH 5,9- 6.8

• Jelito ślepe - zachodza tu: proteoliza, produkcja witamin i kwasow tluszczowych, pH 5,7- 5,9

• Jelito grube - pH 7,1

1. Wchłanianie

• Cukry - j.cienkie (krete i czcze)

• Aminokwasy - j.cienkie (krete)

• Tluszcze - j.cienkie

• Sole zolciwoe i endogenne metabolity bialka - koncowy odcinek jel.kretego

• Woda- wole, j,cienkie, j.slepe, j.grube, stek

• Wapn - dwunastnica, j.czcze,

2. Układ oddechowy

• Kura 25/min

• Kaczka 11/min

• Ges 15/min

3. Układ krazenia

• Objętość krwi - 6,5-7,8 % masy ciala kury, bazant 4,8%m.c.

• Ht 0,25-0,56

• RBC 2,2 mln/ml indyk, 4,1 mln/ml przepiorka, samce maja wiecej niż samice RBC, ERYTROCYTY SA JADRZASTE i dlatego tez maja krótszy okres trwania niż ssacze bo 28-35 dni

• Trombocyty - jądrzaste, 20-3-tys/mikrolitr

• Poziom glukozy 140-280mg%

• Leukocyty - kura 16 - 30 tys/mikrolitr, kaczka 23,4 tys/mikrolitr

• Temperatura ciala - kura 41-41,5

• Skurcze serca: 270-370/min dorosla kura, 150/min indyk, 220-240/min golab, ok. 1000/min kanarek

CWICZENIA 2 10.10.2005

Koguty:

• Jadra fasolowate

• Dojrzalosc produkcyjna - ok. 24 tygodnia

• Dojrzałość plciowa - 15(16) tydzień

KAPŁONIENIE - kastrowanie kogutow

PULARDOWANIE - kastrowanie samic, PULARDA= samica pozbawiona jajnikow

Samiec	Objętość ejakulatu (ml)	Ilość plemnikow (mld/ml)
Kogut	0,2 - 0,8	1 - 4
Indyk	0,2 - 1,2	6 - 12
Kaczor	0,2 - 1,5	1 - 4
Gesior	0,1 - 0,5	0,2 - 1

Nasienie koguta - glukoza, brak fruktozy inozytolu i kwasu cytrynowego, wysokie stezenie kwasu glutaminowego a niskie Cl, pH 7-7,6

Zdolność zapladniajaca plemnikow:

• Indyk 28 dni

• Kogut 12 dni

• Gesior 10 dni

• Golab 8 dni

Kura:

Jajnik- postac winogrona, zawiazki jajnika w okresie zarodkowym powstaja

STADIA ROZWOJOWE KUL ŻÓŁTKOWYCH:

• Pęcherzyk maly bialy - I rzedu oocyt

• Pęcherzyk duzy bialy - II rzedu oocyt

• Pęcherzyk maly zołty - III rzedu oocyt, tu gromadzi się żółtko, 3-7mm srednica

• Pęcherzyk duzy, zołty - pęcherzyk Graffa, 35mm srednica

• Owulacja - warunkowana wyrzutem LH, jak ssakow.

• Wpływ układu hormonalnego na układ rozrodczy

• 6- 8 dominujacych kul żółtkowych

• 1 z nich peka w miejscu STIGMY ( tu nie ma naczyn na jajniku)

• Nie tworzy się cialko zołte po pęknięciu pęcherzyka Graffa

• Wychwyt komorki jajowej przez lejek jajowodu INFUNDIBULUM, jajowod o dl 7-9cm, w jajowodzie zachodzi zapłodnienie a Komorka pozostaje tu przez 18-20min

• Czesc wielka MAGNUM dl 3-4 cm, jajo przebywa tu 180min, tu tworzy się bialko

• Ciesn ISTHMUS dl 94mm, czas przebywania 75min, tu tworza się blony podskorupowe

• Czesc maciczna dl 84mm czas przebywania 1200min, tu tworza się skorupa wapienna, pigment i oslonka mucynowa

• Czesc pochwowa dl 62mm, czas 5-10min

BUDOWA SKORUPY JAJA:

• Oslonka mucynowa ( bariera ochronna chroni tez przed wysychaniem)

• Warstwa palisadowa= gabczasta

• Warstwa brodawkowa - do niej przylega blona podskorupowa

ŻÓŁTKO:

• Centralnie - LATEBRA= żółtko jasne, szyja latebry dochodzi do tarczki zarodkowej

• JADRO PANDERA - tarczka zarodkowa + jasne żółtko

JAJO WYLEGOWE:

1. Masa:

• Kura 53-65g

• Indyk 75-95g

• Perlica 40-45g

• Bazant 30-35g

• Przepiorki 10-15g

• Kaczki 80-95g

• Gesi 140-190g

1. skorupa bez popekan,narośli, bez przebarwien

2. komora powietrzna tylko w tepym koncu jaja, musi być 1 i nieruchoma

3. nie może być wiecej niż 1 żółtko, tarcza powinna być w miare stabilna

CYKL PRODUKCJI:

1. Podstawy prawne:

Rozporz. MRiRW z dnia 16.09.2004 w spr szczegółowych wymagan weter. majacych zastosowanie do drobiu i jaj wylegowych

Rozporz. MRiRW z dnia 24.01.2003 w spr wymagan weter przy wylegu drobiu

2. Co 2 tyg. Oddaje się jaja do zakładu wylegowego

3. Jaj się nie myje, czyste jaja sa eliminowane z hodowli, nie maja one bowiem oslonki mucynowej a ta stanowi bariere ochronna, takie jaja sa bardziej podatne na wnikanie patogenow do srodka.

4. KRYTERIA BADAN SANITARNYCH ; ocena ogolnej liczby bakterii, ogoleni liczby grzybow, oraz obecności Salmonella: Gallinarum, Pullorum, Enteritidis, Typhimurium

5. Probki do badan sanitarnych:

• wymazy powierzchniowe z podlogi i ścian pomieszczen gdzie brakuje się, segreguje się, magazynuje się i wydaje się pisklęta

• wymazy z wewnętrznych powierzchni Komor legowych i klujnikowych

• puch z komory klujnikowej

BUDOWA ZAKLADU WYLEGOWEGO

1		4		5		6
2											7
3											8


1 - przyjecie, sortowanie, segregacja

2 - gazowanie jaj (parami formaliny)

3 - magazyn jaj czystych

4 - hala aparatów legowych

5 - hala aparatow klujnikowych

6 - magazyn pisklat

7 - magazyn spedycji pisklat

8 - odpady powylegowe brakowania

STREFY CZYSTOSCI W ZAKLADZIE WYLEGOWYM

I najczystsza = strefy 3+4

II = strefa 5

III = strefy 1+2

IV = strefy 6+7

Strefy nie mogą się krzyżować

DLUGOSC LEGU:

• Kura 21 dni

• Indyk 27-28dni

• Kaczka 28dni

• Ges 29-30 dni

• Golab 17-19 dni

• Strus 42 dni

O wynikach wylegu decyduja czynniki:

• Zalozenia dziedziczne

• Warunki chowu stad reprodukcyjnych ( żywienie, stan zdrowia itp.)

• Cechy fizyczne i chemiczne jaja wylegowego

• Zbior, przechowywanie, transportowanie jaj do zakładu wylegowego

WARUNKI W MAGAZYNIE JAJ CZYSTYCH:

• Wilgotność 50-60 %

• Temperatura 13-15 C - to hamuje rozwoj zarodka

• Przechowywac min. 12h a max. 7 dni, srednio 4 dni

WARUNKI W APARATCH LEGOWYCH I KLUJNIKOWYCH

TEMPERATURA

Gatunek	Temp w aparatach legowych	Temp w aparatach klujnikowych
Kura	37,8 - 37,2	37,2 - 37
Indyk	37,6 - 37,2	37,2 - 37
Kaczka	37,8 - 37,6	37,6 - 37,5
Ges	37,7 - 37,6	37,6

WILGOTNOSC

Gatunek	Wilgotność w apar. legowym	Wilgotność w apar. klujnikowym
Kura	50%	Do 80%
Strus	30%
Indyk	60-62%	80-85%
Kaczka			75-80%
Ges			75-78%

CO2 w powietrzu w środowisku wilgotnym kwas weglowy rozpuszczalny w wodzie a Ca ze skorupy może być pobrany przez zarodek do mineralizacji kośćca

WYMIANA POWIETRZA:

• Atmosferyczne powietrze

• Lepiej wiecej tlenu

• W aparacie legowym - na 1000jaj 10m2 powietrza

• W aparacie klujnikowym - na 1000jaj 30m2 powietrza

ULOZENIE JAJ W APARATACH LEGOWYCH

• Jaja na tacach

• Jaja komora powietrzna do gory (tepym koncem)

• Zmiana ułożenia co 1h pod katem 90

• Gdy zaniechamy obraania - zarodek przysycha do blon i skorupy, zaburzone oddychanie i odzywanie, zamieranie

BIOLOGICZNA ANALIZA LEGU:

1. Prześwietlanie jaj

2. Wazenie jaj

3. Otwieranie zamarłych jaj

4. Obserwacja klucia

5. Ocena wylerzonych pisklat

6. Tworzenie dokumentacji

Okres miedzyszczytowy





6 dzien legu 18 dzien legu

I szczyt zamieralnosci II szczyt zamieralnosci

• I świetlenie jaj - w okresie 6-7 dnia legu, w I szczycie zamieralnosci - to świetlenie eliminuje zarodki zamarle w I okresie i jaja niezaplodnione, jest ważniejsze niż 2 swietlenie

• II świetlenie jaj - w okresie 18 dnia legu w II szczycie zamieralnosci - eliminuje zarodki zamarle w okresie miedzyszczytowym

• Okres miedzy szczytami krytycznymi to okres miedzyszczytowy

• do 18 dnia w aparatach legowych

• po 18 dniu w aparatach klujnikowych

NATURALNY ODPAD JAJ KURZYCH w %

Jaja wybrakowane przed nałożeniem 3%

Jaja niezaplodnione 2-2,5%

Zarodki zamarle w okresie 1-5 dnia legu 4-6,5%

Zarodki zamarle w okresie 7-17dzien 0,6-1,7%

Zarodki zamarle w okresie 18-21 dzien 4,7-7%

Pisklęta wybrakowane 1,2-2,5%

12,5-20% ODPAD

PRAWIDLOWY WYLEG POWINIEN WYNOSIC 88-80%

KRYCIE

GATUNEK	KRYCIE NATURALNE	KRYCIE SZTUCZNE
Kury niesne	1:10 (15)	1:100(300)
Kury miesne	1:8(10)	1:100(300)
Indyki	1:8(10)	1:40
Kaczki i gesi	1:3(6)	1:20

PRZYCZYNY ZAMIERANIA ZARODKOW:

• Bledy w technice inkubacji

• Niedobory żywieniowe niosek

• Zakazenie jaj wylegowych

ZAKAZENIE JAJ WYLEGOWYCH:

• Egzogennie - przez pory w skorupie jaja kloace lub już po zniesieniu jaja

E.coli, Proteus, Pseudomonas,

• Endogennie - problem u nioski, wiremia, bakteriemia, droga krwionosna (wirusy, Salmonella) lub kontaktowe zakazenie kul żółtkowych poprzez styk z innymi zakazonymi tkankami no workami powietrznymi ( mykoplasmoza, aspergiloza, E.coli)

WIRUSY:

• Celo-wirus sierocy, letalny dla embrionow

• EDS 76 - syndrom spadku nieśności

• Koronawirusy - wir zakazne zap oskrzeli

• Retrowirusy - bialaczka

• Enterowirusy - wir AE zaka zap mozgu i rdzenia

• Reowirusy - sierocy, jelitowy, oddechowy

• Wirus zakaznej anemii kurczat

BAKTERIE:

• Mycoplasma gallisecpticum

• Salmonella gallinarum

• E.coli

GRZYBY:

• Aspergillus

CWICZENIA 3 17.10.2005

BIOSECURITY - zespol działań mających na celu zabezpieczenie stad drobiu przed chorobami wywolanymi przez czynniki biologiczne

BIOSECURITY - podjecie takich przedwsiewziec, które maja na celu niedopuszczenie do wystapienia na terenie specyficznych czynnikow infekcyjnych a w przypadku ich zaistnienia maja doprowadzic do ich całkowitej likwidacji.

DROGI ZAKAZENIA:

1. Ludzi, pracownicy, obsluga lek wet

2. Drob - zakazone pisklęta kurczęta jaja

3. Budynki wyposażenie pojazdy

4. Woda pasza sciolka

5. Powietrze

6. Inne zwierzęta - gryzonie, psy, koty dziekie ptaki, owady np. Chrząszcze PLESNIAKOWIEC LSNIACY wektor wirusow bakterii

PRZEZYWALNOSC CZYNNIKOW PATOGENNYCH POZA ORGANIZMEM:

Czynnik patogenny	Czas przezywania
Choroba Gumboro	Miesiące
Kokcydioza	Miesiące
Pasteurella	Tygodnie
Haemophilus gallinarum	Godz-tyg
Influenza	Dni-tyg
Zak zap krtani i tchawicy	Dni
Choroba Mareka (Herpes)	Tygodnie
Rzekomy pomor drobiu	Dni-tyg
Mykoplasma	Godz-dni
Salmonella	Ok. 1tyg

DEBEAKING - ciecie i jednoczesnie przypalenie gornej czesci dzioba, zabieg wykonuje się u pisklat 1 dniowych, 10-14 dniowych lub 3 tygodniowych. Specjalnie trzeba przygotowac do tego ptaki ( leki p.krwotoczne, Wit C) bo stres. Celem zabiegu jest przeciwdziałanie kanibalizmowi.

ELEMENTY BIOSECURITY:

1. Obrot drobiem

2. Lokalizacja ferm

3. Zabezpieczenie systemu czarno-bialego

4. Higiena produkcji

Ad1. caly nacisk odpowiedzialności ponosi lekarz weterynarii świadectwa zdrowia

Ad3. SYSTEM CZARNO- BIALY







CZARNY BIAŁY

• Strefa zaopatrzeniowo-administracyjna ogrodzona

• Wstępny filtr do przejscia do bialej strefy kurnik= produkcja

• przez sluze sanitarna ambulatorium

• ogrodzenie sprzet do obsługi

• srodki dezynfekcyjne w bramach pomieszczenie socjalne

• magazyn zwierzat padlych strefa najczystsza

• okresowa dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja

Ad2.

• 1,5-3km od innych ferm

• 1,5-3km od ubojni wysypisk zakladow utylizacyjnych

• Z dala od ruchliwych drog publicznych zakaldow przemyslowcyh ciekow wodnych odwiedzanych przez dzikie ptactwo

• Miedzy naturalnymi pasami lesnymi (strefa izolacji)

• Teren fermy - plaski, ewentualnie lekko nachylony w kier pld, pld-wsch (latwiej się nagrzewa)

• Lasy chronia przed wiatrami

• Teren suchy, min 50 m od torow kolejowych, a 25m od innych kurnikow w pobliżu i 25m od drog, a 100m od budynkow inwentarskich

KURNIK:

• 1000m2 powierzchni

• 12-14m szerokość

• 75-95m długości

• 2,70m wysokość do okapu

• 15-18tys brojlerow lub 5-6 tys niosek w taki kurniku się utrzymuje

• Bez okien, specjalne programy świetlne

• Wentylacja

• Aparat prądotwórczy

Ad4.

• Podstawowa zasada ALL IN- ALL OUT

• Kompleksowa sanityzacja - czyszczenie po wcześniejszym usunieciu zwierzat, mycie wstępne i odkazanie, odkazanie systemu wodnego, mycie i dezynfekcja urządzeń ruchomych, dezynsekcja, zamgławianie i dezynfekcja powietrza

• Zapewnienie optymalnych warunkow środowiska ( temp, wilgotność, stez NH3,CO2, H2S) decydujących o przeżywalności zarodkow oraz poziom odporności zwierzat.

PRZERWA PRODUKCYJNA= 3-4tyg a w tym czasie:

• Dezynfekcja ściółki i sprzętu

• Usuniecie ściółki

• Demontaż sprzętu dezynfekcja

• Czyszczenie - sprezona para wodna 140 stop C,soda zraca 2%, Virkon 1%, Pollena JK 2%

• Srodki dezynfekcyjne do systemu wodnego

• Bielenie ścian mlekiem wapiennym ( 2 czesci wapna palonego : 1 czesci wody wapno gaszone) , wapno gaszone polaczone w proporcji 1:3 z woda to mleko wapienne

• PUSTKA SANITARNA - 10 dni od bielenia do kolejnego etapu dezynfekcji

• Po dezynfekcji:

• Nakładanie ściółki

• Instalacja urządzeń

• Gazowanie pomieszczen - KMNO4 w granulkach + formalina, reakcja egzotermiczna, trwa to 24-48h

• Wietrzenie kurnika

• Zapewnienie temp 25stop C, wilgotności 60-70%, przeciąg max 0,2 m/s

BADANIE ORGANOLEPTYCZNE SCIOLKI:

• Grubosc - 5-15cm

• Wilgotność - 20-30%, nie może być zbyt sucha strzepiaca się wiorowata (poniżej 20%) i nie może być zbyt gliniasta (powyżej 30%)

• Na ściółkę nadaja się:torf, sloma zytnia, pszenna, trociny, wiory z drzew liściastych

Szkodliwe gazy- dopuszczalne stężenia w kurniku:

• CO2 - do 0,3%

• NH3 - do 25ppm

• H2S - do 0,001%

BADANIE KLINICZNE:

• Wywiad

• Oględziny fermy

• Badanie stada

• Badanie kliniczne indywidualne ptakow

• Badanie sekcyjne i inne dodatkowe

PROBKI DO BADAN DODAKOWYCH:

• Serologia - krew na surowice, na skrzep

• Parazytologia - cale zwloki lub przewod pokarmowy, kal

• Bakteriologia - wycinki narządów jalowo pobrane świeżo padlych zwierzat lub dobitych

• Toksykologia - cale zwloki lub tresc przewodu pokarmowego, koniecznie swieze

• Histopatologia - w 10% formalinie wycinki z narządów

CWICZENIA 4 24.10.2005

BIOASEKURACJA W CHOWIE STRUSI:

1. Lokalizacja i wyposażenie , odległości od innych ferm jak drob; rodzaj uprawianych w okolicy roślin wybieg dla strusi z roślin motylkowych, traw

2. PAPROC i NAC PIETRUSZKI trujące!!!

3. Nie w pobliży drog, na których odbywa się transport drobiu, ściółki z obiektow

4. Fermy musza być ogrodzone

5. Oddzielenie rozmnazania, inkubacji, wychowu, tuczu i przetwórstwa, zachowac odległo min 300m miedzy czesciami

6. Strusie jako 1 gatunek hodowany na danej fermie

7. Nowo kupione zwierzęta - kwarantanna lub utrzymywanie osobno co najmniej 4 tyg w tym okresie regularne badania krwi, profilaktyka w postaci odrobaczania (pasożyty zew i wew)

8. Transport w odpowiednio zdezynfekowanych pojazdach, 1 box na 1 strusia, powierzchnia podlogi nie może być sliska, strus zle znosi stres

9. Strefa czarna i biala na fermie jak drob

10. Przenośne poskromy, sprzet do szczepienia dezynfekowac przed wprowadzeniem na ferme i do pomieszczen

11. Woda - pitna! - chlorowanie na poziomie 2ppm

12. Staly nadzor weterynaryjny

13. Utylizacja zwlok zwierzat padlych - właściwe metody w odpowiednim miejscu

POMIESZCZENIA I WYPOSAZENIE FERMY STRUSI:

1. Teren - suchy

2. Budynek podzielony na sektory - utrzymywanie zwierzat roznych wiekowo oddzielnie, oddzielne pomieszczenie w promiennikami dla młodych strusi i pisklat (temp 30-32 stop. C)

3. Ptaki > 6-7 msc - ogrzewanie nie potrzebne w zime

4. Wysokość pomieszczen min 3-3,2m -strus, a emu i nandu 2,5 m

5. Pomieszczenia dla młodzieży i ptakow dorosłych- betonowe i sciolka (sloma), dla pisklat 30-40cm nad podloga siatka 1x1cm

WYBIEGI:

1. Powinny bezpośrednio przylegac do budynku a kazde pomieszczenie powinno mieć osobne wyjscie na wlasny wybieg wydzielony

2. Strusie dorosle - bok wybiegu o dl 100m, nandu i emu - 70m

3. Miejsca z roślinami i piaskiem bo lubia kapiele piaskowe i wygrzewanie się w słońcu

4. Wybieg dla pisklat - 12x6 lub 10x5 m i osłonięte folia, ma przylegac do tej czesci budynku, która jest najmniej narazona na wiatr

5. Wysokość ogrodzenia - zalezy od wysokości i wieku ptakow - najlepiej ogrodzenie z siatki metalowej 1,8m wysokość, dla emu i nandu 1,7m

Wiek	Max liczba w grupie	Metraz min w budynku w m2/osobnika	Wybiegi w m2/osobnika
<4 dni	40 sztuk	0,25	Min 10
4dni-3tyg	40	0,25-1,2	10
Ptaki dorosle	3	30	Min 2000

LEG STRUSI:

• 37-38 dni - komora legowa

• 39-42 dni - komora klujnikowi

• Wyleg trwa do 72h

• Wilgotność komory legowej 30%

• Wilgotność komory klujnikowej 50%

• Po wykluciu odkażać pepek jodyna!!!

OKRESY ZYCIA STRUSI:

• Wyklucie - 3 msc = PISKLĘ

• 3-6 msc = MLODZIEZ

• >6 msc - 2 roku = STARSZA MLODZIEZ az do osiągnięcia dojrzałości plc

• >2 roku = PTAKI DOROSLE

ZYWIENIE:

• Zboza - jak drob (70% karmy) : kukurydza, pszenica, pszenżyto, owies

• Sruty np. poekstrakcyjna sojowa

• Zielonki - jak przezuwacze, az 75 % E metabolicznej pochodzi z zielonek np.: trawy(zboza), rośliny motylkowe, liscie buraczane

• Siano (1/5 dawki)

• Granulaty gotowe

• Już po 2-3 dniach od wyklucia należy zaczac podawac karme: gotowane jaja kurze, zielonki, starta surowa marchew, suplementacja witamin i mikro, makro-elementow albo granulaty już gotowe

• System żywienia do woli lub kontrolowany ( tu granulaty) u ptakow dorosłych

• Preferowana zawartość wlokna w paszy dla strusia 5-7%

• Pasaz tresci pokarmowej trwa 48h u dorosłego strusia (jak u owcy) a u młodego 39h

TEMPO WZROSTU:

• Waga w 1 dniu zycia - 800-850g

• 1msc - 4kg

• 2msc - 11kg

• 3msc - 20kg

• 1rok - 90-100kg

SZCZEPIENIA STRUSI:

Rzekomy pomor drobiu:

6 tydz - LASOTA szczep ( szczepionka zywa, VACCINAL) - dospojówkowo po 3 dawki kurze do każdego oka zawieszone w wodzie do iniekcji

10 - 12 tydz - monowalentna szczepionka inaktywowana ze szczepem LASOTA (PM-VAC) - s.c 0,5ml

16-18 tydz - j.w - s.c. 1ml

Po 6msc od ostatniego szczepienia - j.w - s.c 1,5ml

Co 12 msc - j.w. - s.c. 2ml

Ospa

4-6 tydz - POXVAC K - w immunoprofilaktyce kur ospy, zywa szczepionka, WING WEB czyt przebicie blony skrzydłowej, 2 dawki kurze

ANTYBIOTYKI DLA STRUSI:

• Amoksycylina 10mg/kg

• Amikacyna 10mg/kg

• Enrofloksacyna 5mg/kg

• Gentamycyna 4mg/kg

• Sulfadimetoksyna 25-50mg/kg

• Tetracyklina 15mg/kg

• Tribussen 2ml/kg

• Trimetoprim/sulfadiazyna 48% 40mg/kg

ODROBACZANIE:

• 2 razy na rok

• Luty-marzec

• Październik-listopad

• 10% Lewamizol 2ml/10kg

• Iwermektyna 1% Ivomeg 1ml/50kg

• Permetryna - odwszawianie

SRODKI ZNIECZULAJACE DLA STRUSI:

• Etamina 20mg/kg im

• Ksylazyna 0,5mg/kg im

• Pentobarbital

• 4% izofluran - wziewnie



CHOROBY STRUSI

ZAKAZNE NIEZAKAZNE

1.bakteryjne: 1.bledy inkubacji - zap pepka i

-Enterobacteriacae woreczka żółtkowego

- beztlenowce 2.bledy wychowu

- kampylobakterioza 3.skrety jelit

- gruzlica 4. zanieczyszczenia jelit

-pastereulloza 5. peroza, krzywica z bledow

- rozyca żywienia

- chlamydioza 6. urazy glowy

- waglik

2. wirusowe:

-rzekomy pomor drobiu

-ospa

- reowirusy

-adenowirusy

3.grzybicze:

-aspergilloza - każdy wiek

-kandidiaza - wynik zlej antybiotykoterapii

- inne: zygomykozy, megabakteriozy

4.pasozytnicze:

- histomonadoza

- kryptosporidioza

- balantidioza

- tasiemczyce

- robaczyce

ZWALCZANIE CHOROB ZAKAZNYCH DROBIU:

Rozporz w spr zwalczania rzekomego pomoru drobiu z 29.07.2005 Dz.U. Nr 158 poz 1330

Rozporz w spr zwalczania grypy ptakow HPAI z 08.09.2004 Dz.U. Nr 215 poz 2100

• Pobieranie próbek w załącznikach do obu rozporządzeń + załączniki o dezynfekcji

RZEKOMY POMOR DROBIU - probki i badania:

• Zarazenie zarodka

• Namnazanie wirusa

• Identyfikacja wirusa testem hamowania hemaglutynacji

• Ocena patogenności testami: t.srodmozgowej zjadliowsci, t. średniego czasu zamierania zarodkow, indeks dozylnej zjadliwości IVPI

• Krew na surowice wykrycie Ab: test ELISA, t.hamowania hemaglutynacji

ROZPORZADZENIA DLA DROBIU - aktualne

Ustawa o ochronie zdrowia zwierzat i zwalczaniu chorob zakaznych zwierzat (Dz.U. Nr 69 poz 625)

Rozdzial 1

Art. 1- pkt 1,2,3

Art. 2 - pkt 1,7,9,10, 20, 28,29,30,31

Rozdzial 2

Art. 4 - pkt 6

Art. 5 - pkt 2,4,5

Art. 10 rozporz z 16.09.2004 w spr wymagan dla drobiu i jaj wylegowych

Art. 11

Rozdzial 3

Art. 13 caly

Art. 14 - pkt 6

Rozdzial 4

Art 19 - pkt 4

Art 20 - pkt 4

Rozdzial 8

Art 41 - 2 zalaczniki

Art. 42 - caly

Art. 43

Art. 45

Art. 49 - pkt 1,2

Art 50 - caly ( pkt 1,2,3)

Art 51 - pkt 2,3,8

Art 52 - pkt 1

Art 53 - caly

Art 54 - caly

Art 61 - caly

Rozdzial 10

Art 77 - caly

Art 78

Art 85 - - pkt 4,6,7

Art 87

Art 88

Art 94

Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierzat i zwalczaniu chorob zakaznych z 7.01.2005 ( Dz.U. Nr 23 poz 188)

Załącznik 5 - wykaz chorob odzwierzęcych i czynnikow odzwierzęcych podlegających monitorowaniu:

• Kampylobakterioza

• Listerioza

• Werotoksyczne E.coli

• Salmonella

Załącznik 2 -wykaz chorob drobiu podlegających obowiązkowi zwalczania:

• wysoce zjadliwa grypa ptakow HPAI

• rzekomy pomor drobiu

Załącznik 3 - wykaz chorob drobiu podlegajacych obowiazkowi rejestracji

• listerioza

• toxoplazmoza

• goraczka Q

• salmonellozy drobiu

• chlamydiozy ptakow

• zak zap torby Fabrycjusza (choroba Gumboro)

• choroba mareka

• choroba derziego

• mykoplazmozy drobiu

Załącznik 4 - choroby gdzie zakaz szczepien

• HPAI

Rozporz z 08.09.2004 ( Dz.U. Nr 215 poz 2187)

Rozporz z 29.07.2005 ( Dz.U. Nr 158 poz 1330)

Rozporz z 15.10.2005 w spr zarzadzea srodkow przy HPAI

CWICZENIA 5 07.11.2005

FARMAKOTERAPIA CHOROB DROBIU

Czy leczenie ma sens?? Nie kazda choroba wymaga leczenia, raz leczenie czegos będzie Bledem a innym razem będzie koniecznością. Np.

Zapalenie pepka (omphalitis pullorum) jeśli u pojedynczych pisklat to blad w sztuce leczenie, choroba jest bowiem nieuleczalna i nie warto leczyc tych kilku sztuk

Nekrotyczne zap jelit - zwlekanie z leczeniem jest Bledem

Cala PRODUKCJA DROBIARSKA JEST PATOLOGIA!!!

Ustawa o srodkach żywienia zwierzat z 23.08.2001 (ustawa paszowa) ( Dz.U.Nr 123 poz 1350 z nowelizacjami)

Art. 1.1

2a) PASZE LECZNICZE - mieszanina 1 lub kilku leczniczych premiksow weterynaryjnych 1 lub kilkoma paszami, przeznaczona ze wzgl na swoje wlasciwosciprofilaktyczne lub lecznicze do podawania zwierzętom w formie niezmienionej

CARGIL - największy producent pasz leczniczych na polskim rynku

17) zwierzęta gospodarskie i drob gospodarski - drob utrzymywany w celu pozyskiwania surowcow zwierzecych

18) zwierzęta domowe i drob domowy - ptaki utrzymywane i karmione przez ludzi w celu innym niż pozyskiwanie produktow spożywczych odzwierzęcych.

Ustawa PRAWO FARMACEUTYCZNE z 06.09.2001

Art. 69 - pkt 1, 1a, 2, 3 ( okres karencji!!!) , 4, 5,

Art. 132a i 132b

Nieprzetworzone substancje farmaceutyczne - sluza do sporządzenia leku przez producenta, ale nie wolno go stosowac jako produkt leczniczy weterynaryjny

MRL= NDSP - najwyższe dopuszczalne stezenie pozostałości prod.lecz.weter. wyrazone w mg/kg lub w mkg/kg świeżej tkanki lub jaj

KARENCJA - czas jaki musi upłynąć od ostatniego podania PLW do uboju zwierzecia lub a w przypadku jaj do momentu rozpoczęcia ich pozyskiwania do celow spożywczych, aby jego tkanki jub jaja nie zawieraly pozostałości w ilości przekraczającej NDSP

Karencja na jaja - b. wazne!! - wiele lekow nie wolno stosowac u niosek ze wzgl na jaja

LECZYC NIE LECZYC???

• Rzadko choruje cale stado

• Osobniki zdrowe pija i jedza najwięcej

• Ptaki maja bardzo szybki metabolizm- podawac wyższe dawki lekow

• Szybki przebieg chorob

• efektywności terapii decyduja godziny

• Bez usuniecia czynnikow usposabiających leczenie jest bezcelowe

ORDER OF PICKING—porządek dziobania, hierarchia

PODAWANIE LEKOW:

Indywidualnie:

• Bardzo rzadko i tylko koguty!!

• p.o.

• pozajelitowo: iniekcje i.m w miesnie piersiowe, i.a w stawy b.rzadko, s.c w bezpierzke szyjna tuz przed podstawa skrzydla,

• in ovo - nowoczesna metoda szczepien i podawania zarodkom lekow; w dwoch systemach (Inovochekt firmy Embrex oraz firmy Avichekt), roboty specjalne podaja do zarodka w dniu 18,19 legu. Ta droga możemy podawac: srodki przeciwmykoplazmowe- -enroflaksacyna, ceftiofur (excenel), gentamycyne, ale nie podaje się TYLOZYNY bo powoduje zamarcie zarodka!!! Przy podawaniu enrofloksacyny nie możemy jdnoczesnie podac szczepionki bo antybiotyk znosi dzialanie szczepionki!! Wydajność takich robotow to 60tys zarodkow/h

Grupowo:

• w wodzie do picia - ale chore ptaki mniej pija i jedza wiec pewniejsza metoda podawniaw aerozolu, ale w polsce na razie nie ma zarejestrowanego leku dla drobiu w aerozolu

• w aerozolu ( na choroby ukl odd)

• w paszy - pasze lecznicze ( medicated food = pasza +premix leczniczy), ale tylko na recepte to jest

• in ovo (j.w)

DOSATRON - medykator - pompka specjalna umozliwiajaca dokladne wymieszanie leku w wodzie do picia

Najczestsze stezenie rr leczniczych to 0,1-1%

HIGH LIGHT - tabletka do roztworu, nie uszkadza leku, szczepionek ale jest markerem i pozwala jej obecność śledzić droge lekow

DZIENNE SPOZYCIE WODY- BROJERY KURZE

Wiek	Dobowa il wody na 1000 ptakow (L)
1	38
2	57
3	76
4	99
5	129
6	160
7	186
8	208

Możliwe odchylenia 5-10% (norma)

DZIENNIE SPOZYCIE WODY W STADACH REPRODUKCYJNYCH

Wiek	Dobowa il wody na 1000 ptakow (L)
1	19
2	38
3	57
4	67
5	72
6	103
7	118
8	129
9	141
10	152
11	160
12	174
13	181
14	190
15	208
17	265
20	359

CHOROBY LECZENIE:

Chemioterapia - przeciwbakteryjne:

• Kolibakterioza

• Beztlenowce

• Mykoplasmoza

• Sulfonamidy to leki II rzutu

Leki przeciwpasozytnicze - w odchowie ptakow bo ptaki żyjące >24dni atakowane sa przez pasozyty

• Profilaktyka kokcydiozy

• Profilaktyka i terapia robaczyc

• Terapia ektoparazytoz: ptaszyniec, wszoly

Terapia oslonowa

• Prep witaminowe

• Prep aminokwasowi

• Prep osłaniające, wzmacniające, zasiedlające, odkażające

NUTRACEUTYKI -to nie sa ani leki ani dodatki żywieniowe

ANTYBIOTYKOWE STYMULATORY WZROSTU - zakaz stosowania od 01.01.2006

• Flavomycna

• Avilamycyna

Zamierza się stosowac natomiast:

• Kwasy organiczne

• Substraty roślinne (np. wyciag z oregano-lebiotki, czosnku, cebuli)

• Zywe kultury bakterii

PODSTAWY CHEMIOTERAPII:

1. Jaka bakteria?

2. Jak to potwierdzic?

3. Czy dostępny skuteczny chemioterapeutyk?

4. Jakie sa skutki uboczne jego dzialania?

5. Jak skutecznie podac?

6. Jak osiągnąć OIC—optima inhibitory concetration

7. Jakie sa skazania specjalne?

CHEMIOTERAPEUTYKI BAKTERIOBOJCZE:

• Penicyliny (amoksycylina) * ampicylina nie dziala u ptakow

• Cefalosporyny (excenel)

• Aminoglikozydy (streptomycyna)

• Polimyksyny (kolistyna)

• Trimetoprim/sulfonamidy

• Nitroimidazole (metronidazol nie wolno stosowac u drobiu)

• Chinoliny i fluorochinolony

CHINOLONY:

• I generacja - 1962r - kwas nalidyksynowy i pochodne, prep OXOMID

• II generacja - 1976r - flumechina, obecnie stosowana, kilka preparatow 10%

• III generacja - 1986r - enrofloksacyna (baytril) i norfloksacyna, difloxacyna, danofloxacyna (advocin)

Hamuja aktywność gyrazy (topoizomerazy II) enzym,który nie wystepuje w kom ssakow

Hamowanie gyrazy powoduje zaburzenie rozdzialu podwojnej nici DNA co niezbędne jest do podzialu komorki bakteryjnej

ENROFLOKSACYNA -prep handlowe zarejestrowane w PL:

• BAYTRIL 10% -bayer

• ENFLOCYNA 5%- biowe pulawy

• ENROBIOFLOX 10% - vetoquinol

• ENROXIL 10%

• GANADEXIL 10%

• SCANOFLOX 10%

DIFLOXACYNA

• Difloxy 10% oral (nazwa) 10mg/kg mc 3-5 dni

• Tylko 1 dzien karencji

• Nie stosowac u niosek jaj konsumpcyjnych

• Kury indyki

• Zrobic przedmieszke leku w wodzie zdemineralizowanej

CHEMIOTERAPEUTYKI BAKTERIOSTATYCZNE:

1. TETRACYKLINY ( tetra i oksytetra ale glownie Doksycyklina 10-20mg/kg 3-5 dni karencja 7 dni na brojlery

2. Chloramfenikol i jego pochodne (Tiamfenikol, Florfenikol)

3. Makrolity (Tyrozyna, Tylmikozyna)

4. Linkozamidy (Linkomycyna)

5. Spektynomycyna

6. Sulfonamidy (Cosumix plus, SB3, Sulfatyv, Sulfachloropirydazyna + trimetoprim)

TYLMIKOZYNA:

• Ukierunkowana metafilaktyka

• Polsyntetyczny makrolit

• Prep PULMOTIL AC

• 2mg/na ptaka/24h lub 75mg/l wody (0,3ml preparatu na L wody)

• Brojlery 1-3 dzien zycia i 21, 22, 23 dzien zycia

• Stado reprodukcyjne 1-3 dzien zycia a potem co 4 tyg przez 1-2 dni

• Karencja: kurczęta 12 dni, indyki 15 dni, nioski - nie wolno stosowac!

POCHODNE FLORFENIKOLU:

• Florfenikol- hamuje transferze peptydylowa co prowadzi do hamowania syntezy bialek

• G(+) i G(-) mykoplasmy

• Prep. FLORON ( 100ml florfenikolu na 1ml wody)

• Karencja na tk jadalne 5 dni

• 20mg florfenikolu/kg mc w wodzie do picia 3-5 dni

• Kurczęta do 4 tygodnia 1ml prep/1L wody, powyżej 4tyg 2ml/1L wody

• Może w wodze się zle rozprowadzac dlatego lepiej w denaturacie, 1L alkoholu+ 2-3L wody tak powstaje przemieszka

POLIPRAGMAZJA - wskazania:

• Leczenie ,,awarii,, przed pelnym rozpoznaniem

• Leczenie zakazen mieszanych

• Zapobieganie lekooporności

• Zmniejszenie dawki leku

• Uzyskanie dzialania synergicznego lub addycyjnego

Niekorzystne następstwa polipragmazji:

• Antagonizm

• Nasilenie działań nieporzadanych

• Poliopornosc

• Utrudniona diagnostyka

• Wzrost kosztow leczenia

POLIPRAGMAZJA - ZASADY:

• Leki o roznych punktach uchwytu stosujemy

• Nigdy nie laczymy bakteriostatykow z bakteriobójczymi

• B-laktamy w polaczeniu z innymi np. Pen-strep, pen-metronidazol, amoksy-kwas klawulanowy, peni-genta

Preparat AMOKSIKLAV (Amoksycylina 10g+ kwas klawulanowy 2,5g w 100g):

• Kwas klawulanowy blokuje B-laktamazy co przeciwdziała rozkładowi amoksycyliny

• Nie dziala na Pseudomonas

• Stosuje się 10-20g prep/100kg

• Karencja na mieso 2 dni

• Nie stosowac u niosek

LEKI PRZECIWROBACZE:

• Fenbendazol 3-4mg/kg *

• Flubendazol 2-5mg/kg

• Mebendazol 4-5mg/kg

• Lewamizol 20-30mg/kg *

• Piperazyna 140-215mg/kg *

• stosowane w profilaktyce najczęściej

LEKI PRZECIW PASOZYTOM ZEWNETRZNYM:

• Cypermetryna

• Karbaminiany (PULARYL)

LEKI PRZECIW HISTOMONADOZIE:

• Ipronidazol - ale nie jest zarejestrowany

• jedynie obecne dostępne prep roślinne o roznej aktywności

CHEMIOPROFILAKTYKA KOKCYDIOZY:

• ROTATION-PROGRAM - lek naprzemiennie co 6 msc-y

• SHUTTLE-PROGRAM - (program czulenkowy)

• stosuje się starter i grower, czyli w odchowie sa dwa okresy, w każdym z nich stosujemy inny kokcydiostatyk a na koniec odchowu nie stosujemy mogole leku

• SANDWICH-PROGRAM - A-B-A obecnie się stosowany

• BAYCOX 2,5%roztw Toltraurilu, dawka 7mg/kg, 2 dni leczymy, karencja 14 dni:

• KONSULVIT - sulonamidyna i Wit A, 2g/2L wody, podaje się 5-9dni, karencja na mieso 0dni

• SULFATYV - proszek soli sodowej sulfachloropyrazyny, 1g/1l wody, przez 3 dni, karencja na mieso 7dni, jaja -11 dni

KOKCYDIOSTATYKI CHEMICZNE

• DIKLAZURIL - Clinacox 0,5%

• HALOFUGINON - Stenorol (premix lecz)

• TOLTRAZURIL - Baycox 2,5%roztw

• ROBENIDYNA - Cytostat (granulat)

• Nioski - mogą mieć podawane do 16tygodnia potem już nie

• Brojlery - przez caly czas bez karencji

ANTYBIOTYKI JONOFOROWE:

• LARALOCID -sol sodowa

• MADUROMYCYNA

• MONENZYNA

• SALINOMYCYNA

• SEMDUROMYCYNA

• Blokuja kanaly transportowe dla 2** i 1*wartościowych jonow

• Oporność powstaje bardzo wolno na nie

ZYWE KULTURY MIKROORGANIZMOW - NGF -natural gur flora - PREPARAT ZASIEDLAJACY - fizjologiczna flora bakteryjna jelit, nieokreslona co do skaldu mieszanka wzglednie/obligatoryjnie beztlenowa, pochodzaca od normalnych zdrowych ptakow dorosłych, które sa wolne od patogennych mikroorganizmow a jej jakość poddawana jest kontroli. Preparat podaje się TYLKO młodym ptakom jako prep zasiedlający!np:

PROTECSAN,SOLUBILE

PROBIOTYK - preparat z 1 lub kilku rodzajow bakterii, stosowany w paszy przez caly czas celem poprawy efektow hodowlanych produkcji np: FERLAC (paleczki Lactobacillus)

PREBIOTYK - preparat zawierający składniki pokarmowe ulatwaijace rozwoj bakterii jelitowych, i jest stosowany celem poprawy efektow hodowlanych produkcji

DDD:

DEZYNFEKCJA:

• CID -20

• VIROCID

• CLINAFORM (tez grzyby,, w postaci swiec albo sprayu)

• VIRKON

• TH4

• OOCIDE*

• NEOPREDISAN*

* na oocyty Eimerii

BADANIE KLINICZNE PTAKÓW

W celu postawienia prawidłowego rozpoznania ważne jest oprócz badania anatomopatologicznego badanie kliniczne i wywiad.

OPIS PTAKA

Gatunek

Są choroby charakterystyczne tylko dla niektórych gat. :

MD - kury, indyki

Histomonadoza - typowa dla indyków

Ch. Derzsyego - gęsi kaczki

IBD - kury ( wrażliwe wszystkie ptaki ale choruja tylko kury)

IB - kury, bażanty

Pastereloza, Kolibakterioza - wszystkie gat

Rasa

Kury ras lekkich:

• białaczka limfocytarna

• zaburzenia w upierzeniu (większe zapotrzebowanie na aminokwasy zawierające siarkę)

Kury ras ciężkich

• zmiany na nogach

• choroby niedoborowe, perozaq

• reowiroza

• gronkowocowe zapalenie stawów

• pododermatitis

• białaczka J mielocytarna

Wiek

Ptaki dorosłe:

• ospa

• białaczka

• gruźlica

Ptaki młode:

• peroza

• zapalenie pępka i woreczka żółtkowego

• kokcydioza

• AE

• IBD

• Syngamoza

Wywiad

• ilość ptaków w stadzie

• liczba ptaków chorych

masowe zachorowania świadczyć mogą zarówno o chorobie zaraźliwej, jak równioeż o zatruciach i niedoborach żywieniowych!!!

• termin zachorowania

• śmiertelność

wysoka śmiertelność przy krótkim okresie trwania choroby występuje przy zatruxiach oraz w niektórych ch. Bakteryjnych i wirusowych, charakterystyczny wzrost upadkow i nagły spadek np. przy IBD

• źródła zakażenia

należy wyjaśnić czy sprawdzono do stada nowe ptaki i skąd czy w okolicy sa ptaki dzxikie , czy na fermach są gryzonie, czy była zmiana paszy i kiedy

• przeprowadzone szczepienia

• stosowane leki

jakie leki podawano, w jakiej dawce i jak długo

• karma

skąd pochodzi, warunki przechowywania, źle przechowywana pasza może wywołać zmiany zapalne w przewodzie pokarmowym, np. zawilgocona-namnożenie beztlenowców, spleśniała zatrucia mykotoksynami, zanieczyszczona pszenicą czepną u młodych ptaków stany nieżytowe jelit

• warunki środowiskowe

nieodpowiednie pomiszczenia, zła wentylacja, i duża wilgotność sa przyczyną schorzeń górnych dróg oddechowych (mykplazmoza)

przy nadmiarze amoniakku wystepuje zapalenie spojówek

przy nadmairze siarkowodoru niedokrwistość

w złych war dochodzi do uzjadliwineia bakterii warunkowo chorobotwórczych i wystąoienia zachorowań (kolibakterioza)

• zaobserwoawne objawy

częst zauważone przez właściciela objawy mogą nasunąć podejrzenie konkternej choroby

IB - spadek nieśności, zmienione skorupy, lub „fałszywa nioska”

EDS - jaj bez skorup

ND - pianie kur

Badanie kliniczne

Do badania wybieramy ptaki sami

1. kondycja ptaków

• wychudzenie - ch.przewliekłe : białaczka, gruźlica, ch.pasożytnicze

• kondycja zachowana - ch. O przebiegu ostrym

2. zachowanie ptaków

• zarzucanie głowy na grzbiet, pozycja astronoma - ptarzenie na gwiazdy (pozycja astronauty) - nied.B1

• koziołkowanie niezborność, ataki szału (encephalomalatio) - nied. Wit.E - choroba szalonego kurczęcia (niedoborowe rozmiękanie mózgu)

• chód skaczący - pokarmowa dystrofia mięśni

• marsz kajdaniarzy - niedobór wit.B2

• tremor, mała amplituda, duża częstotliwość, nie widoczne ale wyczuwalny po przyłożeniu ręki - AE

• zwisająca szyja - zatrucie jadem kiełbasinym

• skręcenie głowy - paramyksowiroza gołebi

• szpagat (matowa kura) - MD

• pozycja pingwina - żółtkowe zapalenie otrzewnej

• cisza w kurniku - influenza

3.Temperatura ciała

41,5 *C - mierzona w kloace

podwyższona - w ch. Zakaźnych w okresie posocznicowym

niezmienioa- w ch.przewlekłych, zatruciach

obniżona - po dużej utracie krwi, tuz przed zejściem

3. Układ oddechowy

Ilość oddechów: u kur 18-19

U indyków 13-14

U gęsi 13-20

U kaczek 16-28

U gołębi 25-30

Zwiększona ilość oddechów - IB,ILT

Łapanie powietrza - syngamoza

Duszność - mykoplazmoza, grzybice, IB

Potrząsanie głową, charczenie, kichanie - przy obecności wysięku lub złogów włóknika w górnych drogach oddechowych

4.Upierzenie

pióra ptaków zdrowych są dobrze wykształcone, przylegające do ciała

Bezpierzki:

-mostkowa - istotna u gołębi, bo tu szczepienia p/ospie

-szyjna - tu szczepienie gołębi p/paramyksowirozie

-dogrzbietowa

-dobrzuszna

-boczzne

-pachowe

• ch.przewlekłe - pióra matowe

• pomieszczenie wilgotne - pióra lepkie, zawilgocone

• biegunka - pozlepiane w okolicy kloaki

• nied. Zn, J, S, wit. A,D,B - postrzępione, źle wykształcone, łamliwe, matowe

• pterofagia - okolica kloaki, grzbietu, ogona, szyi

• bbrak wody do picia - nagłe pierzeni

• zatrucia -wypadanie piór

• wszoły, obrzeżki

4. badanie skóry

-blada skóra -ch.pasożytnicze

• kajdany - nied.B2

• łuszczenie skóry - świerzb

• żółty strup w okolicy pępka gołebi - trichomonadoza

5. oględziny głowy

głowa sępa- MD

zespół żółtych głów - REO ERS

mózg

• niedoborowe rozmiękanie mózgu - konsystencja miękka, punkcikowate wybroczyny

-grzebień i dzwonki

dzwonki powinny być symetryczne, nie obrzeknięte

bladość - ch.inwazyjne, gruźlica, białaczka, skaza krwotoczna

zasinienie -tyfus, skaza moczanowa, nied. WitaminyA

granatowwwy - monocytoza „choroba niebieskiego grzebienia”

przekrwienie - pastereloza, ND

strupy - ospa

czarny grzebień - histomonadoza

obrzęk dzwonków - pastereloza

• wisior - u indyków u nasady dzioba, świadczy o dojrzałości płciowej

• pędzel - po brzusznej stronie szyi, to ciemne pióra po 12 tygodniu życia

• zatoki podoczodołowe

obrzęk - MS/MG, TRT, SHS

zakaźny katar gołębi

• nozdrza przednie

wypływ po nacisku

zakaźny katar nosa

• dziób

przekrweinie, wybroczyny przy nasadznie dzioba - syndrom hemoragiczny

niebieskie zabarwienie - zak.zapaalenie wątroby kaczek

• jama dziobowa

białae naloty - kandydiaza

żółte naloty - trichomonadoza gołębi

włoknikowe naloty i zasinienie błony sluzowej - ILT

baiławe guzki - matrwica- nied.A

„pypeć” - zakaźny nieżyt nosa kur

niedobór H - kurza pelagra

zmiany ospowe - mocno przytwierdzone

wycieki - SHS, Inflenza

• oczy

zdrowy ptak - oczy błyszczące żywe wyraziste

zapalenie spojówek - zakaźne zap.spojówek, ornitoza, nied.A, nied.B6

odbarwienie tęczówki i źrenica w formie gwiazdki, zmiana kształtu tęczówki - MD

zniekształcenie soczewki + „choroba szarego oka”- AE

owrzodzenie rogówki - nied.A

powieki - guzki ospowe, zaczerwienione, zgrubienie - duże stężenie amoniaku

migdałowe oko - SHS

• worki spojówkowe

ILT wyciek szaro żółty łatwy do oddzielenia

Zakaźny niezyt nosa

Ornitoza wyciek z worka

światłowstęt - IBD

• otwory uszne

tu często gromadzą się pirojady

• wole

powiększone, miękkie - ch.niebieskiego grzebienia, kandydiaza

powiększone twarde - zaleganie karmy

bolesne - zatrucie fosforem

pęknięcie - na skutek ciała obcego

gnijące wole - pleśń

wiszące wole- zatrucie cyjankiem potasu, niedobór wit.A, zatrucie kąkolem

przytulia czepna

• kloaka

nieżyt błony sluzowej -długotrwałe zapalenie jajowodu, skaleczenia, nied.witamin

zlepienie piór - biegunka

zabarwienie kału :

• baiłay - skaza moczanowa, biała biegunka piskląt, IB, IBD

• czerwony - kokcydioza, pastereloza

• ziolonkawa - SHS

• niedoborowe rozmiękanie mózgu - kał biało-zielony

• EDS - początkowo płynny, potem zielonkawy

• Ch.Angara - żółte odchody

• ND - kał zielono-kremowy, różowy

• Salmoneloza: - kał żółto-szary, z dodatkiem krwi - kaczki

- szarobiały - gęsi

- brązowy - indyki

• postać stawowa Mycoplasmy - zielonkawy kał z dużą ilością śluzu

• kał siarkowo-żółty - uszkodznie wątroby, histomonadoza

• kał wodnisty - ornitoza

• kolibakterioza - brązowy, żółty, biały

- stawy skrzydłowe

obrzek - MS u kur i indyków, salmoneloza gołębi, gronkowcowe zapalenie indyki, kaczki

CIAV+REO- choroba niebieskiego skrzydła

• nogi

obrzęk

• salmoneloza gołębi

• mykoplazmoza

• gronkowcowe zapalenie stawów

- wygięcie palców - nied.B2

- guzki u gołębi - ospa

• knemidokoptoza - posypane nalotem C.mutans

• ostoeporoza

podeszwa, pododermatisis - u kanarków odgnioty i pęknięcia

kajdany - pęka naskórek, palce oblepione-nied.B2

SEKCJA

Głowa

Szpara dziobowa

• resztki pokarmu, skrzepy krwi, gęsty śluz

1.cięcie - równolegle do dzioba, oglądama jamę nosową i zatoki podoczodołowe

2. cięcie - sekcja mózgu- półkoliste cięcie do przodu od oczodołu do drugigo oczodołu

• encefalomalacja, rozmiękanie, wybroczyny w mózgu

• AE

SKÓRA

Cięcie skóry za mostkiem, wzdłuż żeber - oględziny tk.podskórnej

-odleżyny

-brodawki piór - zgrubiałe i słoninowate przy MD, gęsia skóra

wyłamujemy głowy k.udowej - jak się łamią, czy przy nasadzie

n.kulszowe - MD-zgrubiałe, zażółcone

splot lędzwiowo-krzyżowy - pod środkowym płatem nerki

zmainy

CIAV - wbroczyny, zmiany zgorzelinowe

MD gesia skóra

IBH + CIAV - zgorzelinowe zmiany na skórze

Ospa zmainy krostowe

Koligranulomatoza -guzy w okolicy steku,

obrzęki podskórne

• skaza wysiekowa

• skaza krwotoczna

• SHS - przekrwienie i obrzek tkanki podskórnej głowy

mięśnie

-piersiowe (czerwone bo dużo sarkoplazmy)

pokarmowa dystrofia mięśni -nied.E - pasmowate wylewy krwawe, mięśnie odbarwione (białe lekko żółte), o słabej spoistości, zwyrodnienie szkliste o charakterze ogniskowym lub rozlanym

skaza wysiękowa - wylewy krwawe

skaza krwotoczna - wylewy i wybroczyny, zwłaszcza po wewnętrznej stronie ud

IBD - wybroczyny w mięśniach udowych i piersiowych

MD - zmiany w mięśnich piersiowych, rozrostowe, blade

CIAV- wybroczyny

Omphalitis - zanik

Ibnephritis - blade, odwodnione

-grzebień mostka - krzywica

-udowe

wylwe przy IBD

Rozcinamy jamę dziobową od lewego kąta dzioba przez przełyk aż do wola

• oglądamy bł.śluzową przełyku i wola - naloty szarobiałe przy grzybicy, owrzodzennia -wit.A, opisać pokarm, rzęsistek u gołębi

• krtań - 100szt pierścieni tchawiczych; IB,MG,Zakaźny katar nosa, ILT- strzępy krwi, c.wtrętowe na histop, krtań przekrwiona

krtań

ND - wybroczyny

ILT - stan zapalny, nadżerki, ciałka wtrętowe

SHS - zapalenie nieżytowe

Postać oddechowa Mycoplasmy - włoknikowe zapalenie błony śluzowej

Tchawica

• ND - wybroczyny

• ILT stan zapalny, nadżerki, śluz włóknik, strzępy krwi, 1/3 górnej , obence ciałka wtrętowe wewnątrzjądrowe

• IB 1/3 dolna zapalenie błony śluzowej tchawicy, oskrzeli wysięk

• SHS - zapalenie niezytowe

• Ospa - mocno przytw

• Postać odd.MG - niezytwoe włóknikowe zapalenie błony sl

• CRD przekrwieni i zmiany zapalne w błonie śluzowej, obecność serowatych wysięku

• Syngamoza

Grasica

• CIAV - nitkowata

• Ch.Angara - zanik

• REO ERS - zanik

Przełyk

• ospa-naloty brązowe,żółtawe, mocno przytwierdzone do podłoża

• ciała obce

szpik kostny

• skaza krwotoczna - żółty, galaretowaty

• CIAV - żółty, galaretowaty

• IBH - blady, galaretowaty

JAMA CIAŁA

1.worki powietrzne

2.wątroba

-gdy powiększona to odvisk żeber i zaokrąglone brzegi

• skaza krwotoczna- wylewy pdo torebką

• CIAV zaplenie

• MD rozrost nowotw, guzy wbite w miąższ, trudne do wyłuskania

• EDS obrzek na poczatku, zażócona stwardniala

• Ch angara ogn martwicy skrzepowej, ciałka wtrętowe, blada krucha

• IBH wtretowe zapalenie watroby, powiekszoan, plamista ,liczne ogniska martwicy i wybroczyny

• REOERS ogn martwicy pod torebką

• Puloroza

• Powiekszenie i przekrwienie

• Tyfus kur oliwkowa, drobne ogniska martwicy, zielenieje podczas sekcji

• Pastereloza - szarobiaławe ogniska locci necrotici

• Cl perfringens AC ogn martwicy, żółta

• Nekrotyczne zapalenie jelit powiększenie

• Colibakterioza - powikszona fioletowa żółtawa włóknikowe zapalenie torebki wątroby

• Koligranulomatoza - guzy podobne do białaczki , włóknikowe zapalenie torebki

• Ornitoza, powiekszenie włóknikowe zpalenie torebki, barwa zielonkawa

pęcherzyk żółciowy

• EDS - obrzęk i zgrubienie ściany, potem zanik

• Tyfus kur - rozdęcie, wypełniony gęstą żócią

• Cl. Perfringens A,C: rozdęty, żółć gęsta

3. serce

sękate serce - puloroza

skaza wysiękowa - płyn w worku osierdziowym

skaza krwotoczna- rozległe wylewy

SHS - włóknikowe zapalenie osierdzia

MD zmiany nowotworowe

Ch. Angara 5-20ml płynu w worku osierdziowym o charakterze przesięku, serce powiekszone z ogn martwic

REOERS zapalenie worka osierdziowegp

Pastereloza - wybroczyny pod nasierdziem i

Serce pancerne - zapalenie włóknikowe

Serce tygrysie

Pęknięcie aorty

Serce kalafiorowate

Botulizm - wybroczyny w osierdziu

Colib- włóknikowe zapalenie worka osier

Ornitoza - złogi włóknika

4.płuca

skaza wysiękowa - obrzęk

Ch.Angara - obrzęk płuc, przekriwenie

REOERS - przekrwienie

Pastereloza - krupowe zapaleniepłuc

Koligranulomatoza - guzy podobne do białaczki

odcinamy ż.gruczołowy od przełyku

worki powietrzene

5.nerki i moczowody

IB - nerki powiększone, silnie przekrwione, blade o marmurkowatym wyglądzie, moczowody rozdęte, wypełnione moczanami

IBD - nerczyca, moczowody i kloaka wypełnione moczanmi

MD - rozrost nowotworowy

Ch.Angara - blade, kruche

IBH - blade, obrzęknięte

REO ERS - powiększenie i zwyrodnienie

Puloroza - powiększenie i przekrwienie

Witaminy: A i C - metabolizm kawsu askorbinowego, zakwasza mocz

Koligranulomatoza - guzy podobne do białaczkowych

Śledziona

CIAV - zanik

MD rozrost nowotworowy

Ch.angara - w zależności od formy powiększona lub atroficzna

IBH blada atroficzna

REOERS powiększona, przekrwiona z ogniskami martwicy

Tyfus kur - 2-3x powiekszona

Cl.perfr AC - zanik

Nekrotyczne zapalenie jelit -powiększenie

Koligranulomatoza - guzy podobne do białaczki

Ornitoza - powiększenie śledziony

6. przewód pokarmowy

trzustka

influenza - wybroczyny brzeżne

ND, PMV gołębi

Zanik

kredowa - kaliciwiroza

biała - zespółzłego wchłaniania

ornitoza - guzki martwicowe, odbarwienie, ostry przebiag

jelita cienkie

• ND wybroczyny , zapalenie nieżytowe i krwotoczne, z owrzodzeniami, obecność butonów układających się wzdłuż osi długiej jelita(równolegle)

• EDS - dwunastnica łososiowato-żółta, zawartość wodnista spieniona

• Pastereloza - zapalenie włóknikowe, głównie dwunastnicy

• Clostridium perfringens A,C - nekrotyczne zapalenie, jelita rozdęte, puste, ściana zgrubiała, pokrytre otrębiastymi nalotami, owrzodzenia

• Botulizm - nieżytowe zapalenie jelit

• Ornitoza - krwotoczne zapalenie jelit

Jelita grube

• AE - rozdęcie kloaki, kał szaro-zielony

Jelita ślepe

• histomonadoza -

• E.tenella

• Nekrotyczne zapalenie jelit ślepych - owrzodzenia, rozdęcie, czerwona obwódka: Cl. Colinum, Cl. Perfr.A, Bacteroides

migdałki j.ślepych

Bursa Fabrycjusza

• CIAV zanik

• IBD 3-5x powiekszona potem zbliznowacenia i spadek o 1/3 objętości

• Ch angara zanik

• IBD IBH silna atrofia

• REOERS zanik

7. układ rozrodczy

jaja

ND- lanie jaj, porażenie nerwów

IB-

SHS - jaja z pierścieniami

EDS76 - spadek masy jaja, jaja bez skorup, z pierścieniami, porowata skorupa, rozrzedzenie treści jaj

Tyfus kur - odkształcone kule żółtkowe

łuski cebuli w jajowodzie - kolibakterioza

narządy

ND - przekrwienie zwłaszcza jajnika i cz.macicznej jajowodu

IB - uszkodzenie jajowodu baz zmian w jajnikach, zablokowanie lejka jajowodu

SHS - zapalenie jajnika

Paster - włóknikowe zapalenie jajników

Colibakterioza - włóknikowe zapalenie jajnika i jajowodu

CHOROBY PTAKÓW

Sprawdzian pisemny I - pytania

1. Opisz okolice głowy kury

2. Opisz okolice grzbietu u kury

3. Opisz okolice brzucha u kury

4. Opisz okolice kończyny miednicznej u kury

5. Opisz okolice kończyny piersiowej u kury.

6. Opisz okolice obręczy barkowej u kury.

7. Opisz okolice obręczy miednicznej u kury

8. Opisz okolice szyi u kury.

9. Opisz budowę kośćca skrzydła u ptaka.

10. Opisz budowę kośćca nóg u kurowatych.

11. Opisz budowę poszczególnych odcinków kręgosłupa u ptaków.

12. Opisz budowę żeber i mostka u ptaków.

13. Opisz pas barkowy i pas miedniczny u ptaków.

14. ,,Przydatki głowowe” u drobiu grzebiącego.

15. Budowa pióra pokrywowego.

16. Budowa pióra puchowego.

17. Opisz rolę i budowę worków powietrznych.

18. Wymień poszczególne odcinki układu oddechowego u ptaków.

19. Podaj charakterystyczne cechy budowy płuc u ptaków.

20. Opisz budowę steku.

21. Wymień poszczególne odcinki przewodu pokarmowego u ptaków.

22. Opisz budowę przedżołądka i żołądka u ptaków.

23. Opisz budowę jamy dziobowej, przełyku i wola u kurowatych.

24. Opisz górny odcinek układu oddechowego u ptaków (głowa , szyja).

25. Opisz budowę płuc i worków powietrznych u ptaków.

26. Opisz topografię, budowę i funkcję jelit ślepych u ptaków.

27. Opisz budowę układu wydalniczego u ptaków.

28. Opisz budowę jaja

29. Opisz budowę układu rozrodczego kur

30. Podaj czas trwania lęgu u znanych ci gatunków ptaków

31. Co obejmuje biologiczna analiza lęgu?

32. Wymień parametry lęgu kur

33. Podaj, czym powinno charakteryzować się jajo wylęgowe?

34. Kiedy powinno prześwietlać się jaja wylęgowe i w jakim celu?

35. W jakim celu przeprowadzamy ważenie jaj wylęgowych?

36. Wymień błony płodowe u ptaków i opisz rolę woreczka żółtkowego

37. Rola i rozwój woreczka żółtkowego u ptaków

38. Rola i rozwój kosmówki u ptaków

39. Rola i rozwój owodni u ptaków

40. Rola i rozwój omoczni u ptaków

41. W jaki sposób dochodzi do zakażania jaj wylęgowych?

42. Wymień wirusowe zakażenia jaj wylęgowych i opisz jedno z nich.

43. O czym może świadczyć duża ilość jaj „czystych” w odpadzie powylęgowym?

44. Jakie zmiany obserwujemy u zarodków przy wysokiej wilgotności w czasie lęgu?

45. Jakie zmiany obserwujemy u zarodków przy przegrzaniu w trakcie inkubacji?

46. Jakie czynniki mogą spowodować przedłużenie lęgu?

47. Opisz jak „rozkłada się” odpad powylęgowy przy wylęgu 80%.

48. Która z witamin nazywana jest witaminą lęgu i jakie zmiany u zarodków powoduje jej niedobór w paszy dla niosek?

49. Co powoduje perozę u zarodków?

50. Co może być przyczyną zwiększonej zamieralności zarodków w okresie międzyszczytowym?

51. Co to jest krzywa zamieralności zarodków?

52. Zasady oceny czystości ZWD.

53. Drogi jaj wylęgowych w ZWD.

54. Wymogi dla stad reprodukcyjnych w świetle przepisów weterynaryjnych.

55. Elementy z jakich składa się wywiad w badaniu klinicznym drobiu.

56. Podaj schemat badania klinicznego kury.

57. Opisz (w punktach) zasady badania klinicznego stada.

58. Badanie kliniczne głowy u drobiu - wymień najważniejsze elementy.

59. Badanie kliniczne szyi u drobiu - wymień najważniejsze elementy.

60. Badanie kliniczne nóg u drobiu - wymień najważniejsze elementy.

61. Badanie kliniczne okolicy odbytu u drobiu - wymień najważniejsze elementy.

62. Zasada „all in- all out” w praktyce drobiarskiej.

63. Najważniejsze elementy higieny weterynaryjnej związane z lokalizacją fermy.

64. Najważniejsze punkty prawidłowego przygotowania pomieszczeń do zasiedlenia piskląt.

65. „Śluza” sanitarna na fermie drobiu.

66. Badanie organoleptyczne ściółki jako istotny element badania klinicznego stada.

67. Gazy szkodliwe w środowisku kurnika i ich wpływ na stan zdrowotny drobiu.

68. Elementy bioasekuracji w obrocie drobiem i jego produktami.

69. Strefa „czarna - biała” - opisz zasady tworzenia.

70. „Pustka sanitarna” - zasady ustalania i znaczenie.

ODPOWIEDZI DO KOLOKWIUM I

1.Okolice głowy kury:

1. regio rostralis dorsalis

2. regio rostralis venteralis

3. regio mandibularis

4. regio frontalis

5. regio orbitalis

6. regio infraorbitalis

7. regio submandibularis

8. regio hyoidea

9. regio auricularis

10. regio parietalis

11. regio occypitalis

12. rima rostri

2.Okolice grzbietu kury:

1. r. intrascapularis

2. r. Scapularis

3. r. Costalis

4. r. Iliaca preacetabularis

5. r. Synsacralis

6. r. Iliaca postacetabularis

7. r. Articulationis coxae

3.Okolice brzucha kury

1. r. Abdominalis graniczy z:

2. r. pubica

3. r. femoris medialis

4. r. Cloacalis

5. r. Sternalis

4.Okolice kończyny miednicznej

1. r. femoris lateralis

2. r. Genus

3. r. Cruris

4. r. Tarsi

5. r. metatarsi

6. r. metatarso-phalangea

7. digitus: primus, secundus, tertius, qartus

8. r. Femoris medialis

5.Okolice kończyny piersiowej kury

1. r. axillaris

2. r. Articulationis coraco-et scapulohumeralis

3. r. Brachii

4. r. Cubiti

5. r. Antebrachii

6. r. Carpi

7. r. Metacarpi et digiti III.-IV

8. r. Metacarpi et digiti II

9. r. Propatagialis

6. Okolice obręczy barkowej u kury

1. r. axillaris

2. r. Sternalis

3. r. Costalis

4. r. Interscapularis

5. r. Scapularis

7. Okolice obręczy miednicznej u kury

1. r. synsacralis

2. r. Articulationis coxae

3. r. Femoris lateralis

4. r. Femoris medialis

5. r. Ilica preacetabularis

6. r. Ilica postacetabularis

8. Okolice szyi u kury

1. r. colli dorsalis

2. r. colli ventralis

3. subergio ingluviei

9. Budowa kośćca skrzydła u ptaka

1. scapulae

2. o. Bumeri

3. o. Radii

4. o. Ulnae

5. II, III, IV kość nadgarstkowo-śródręczna

6. III o. Digiti

Głowa k. ramiennej - owalna, na przyśrodk. powierzchni końca górnego - otwór powietrzny (foramen pneumaticum), prowadz. do jamy powietrznej kości.

Na dolnym końcu są dwie pow. stawowe: tylna (z k. łokciową) i przednia (z k. promieniową). K. łokciowa jest masywna, k. promieniowa cienka i prosta, a między nimi obszerna przestrzeń międzykostna.

W górnym rzędzie nadgarstka - 2 kości: promieniowa nadgarstka (zrośnięta z k. pośrednią nadgarstka) i k. łokciowa nadgarstka (zrośnięta z k. dodatkową nadgarstka).

Dolny rząd kości nadgarstka zrasta się z ściśle z końcami k. śródręcza.

W śródręczu - II, III, IV kość, zrośnięte w jedną. Przyrastają do niej kości dolnego rżędu nadgarstka .

K. palców ręki zredukowane. Najlepiej rozwinięty jest dwupaliczkowy palec III.

10. Budowa kośćca nóg u kurowatych

1. o. Femoris

2. patella

3. kość strzałkowa

4. o. Tibio-tarsi

5. o. Tarsi-metatarsi

6. o. I, II, III, IV digiti

Krótka i wygięta k. udowa (na końcu górnym: głowa, krętarz, na końcu dolnym: kłykcie, bloczek rzepki).

K. piszczelowa silniej rozwinięta od strzałkowej. Z jej końcem dolnym zrastają się k. górnego rzędu stępu = KOŚĆ PISZCZELOWO-STĘPOWA (o. tibiotarsi). Powierzchnia stawowa końca dolnego o. tibiotarsi przybiera postać kłykci.

K. strzałkowa silnie zredukowana, cienka. Dochodzi do połowy goleni i zrasta się z o. tibiotarsi.

W kośćcu stopy NIE występują w nim k. stępu (górny rząd zrośnięty z k. piszczelową, a k. ośrodkowa stępu i rząd dolny zrośnięty z k. śródstopia).

Śródstopie - zrośnięte II, III, IV k. śródstopia+k. stępu = długa i silna kość stępowo-śródstopna (o. tarsometatarsi) czyli SKOK. Na końcu dolnym skoku - 3 bloczki stawowe dla II, III i IV palca. Ostroga u kogutów - na skoku.

Palec I - zwisający, skier. ku tyłowi (2 paliczki), palec II - 3 paliczki, palec III - 4 paliczki, palec IV - 5 paliczków (ilość zmienna u różnych gat)

11. Budowa poszczególnych odcinków kręgosłupa u ptaków

1. v. Cervicales

Duża ruchomość, liczba gat. zmienna (kury: 13-14, kaczki: 14-15, gęsi: 17-18). Wyr. kol. słabo rozwinięte. Głowy i doły kręgów - kształt siodełkowaty = ruchy w pł. strzałkowej i czołowej. Na przednim brzegu kręgu szczytowego występuje powierzchnia stawowa przybierająca w postaci okrągłego dołka dop. do kształtu kłykcia potylicznego = wykonywanie ruchów w różnych płaszczyznach.

2. v. Thoracica

(u kury: 7, kaczki: 9)

między pierwszym a drugim kręgiem występuje staw siodełkowaty, kr. piersiowe od 2-go do 5-go stanowią jedną kość. Th 6 łączy się ruchomo z kręgami sąsiadującymi. Th 7 zrasta się z L1.

3. v. Lumbales, v. Sacrales

Kręgi L i S (11-14) zrastają się w jedną kość lędźwiowo-krzyżową (o. lumbosacrale). Otwory tej kości widoczne są tylko od strony brzusznej. L1 zrasta się z Th 7. Ostatni krąg krzyżowy zrasta się z kręgami ogonowymi. Z kością lędźwiowo-krzyżową zrasta się kość biodrowa.

4. v. Caudales

(kury: 5, kaczki i gęsi: 7)

Kręgi ogonowe zestawiają się ze sobą ruchomo. Kręgi końcowe zrastają się tworząc kość pygostyl - przymocowyw. się do niej sterówki ogona.

12. Budowa żeber i mostka u ptaków.

1,2, czasem 3 żebro i ostatnie = żebra wolne. Żebra mostkowe zbud. z części kręgowej i mostkowej, połączonych ze sobą stawowo pod kątem. Od tylnego brzegu cz. kręgowej żebra odchodzi w kier. tylno-górnym wyr. haczykowaty (processus uncinatus), łączący się z następnym żebrem. Dzięki wyr. haczykowatym żebra ptaków połączone są ze sobą mocniej niż u ssaków.

Mostek dobrze rozwinięty (kury: postać płytki z obszernym wycięciem na tylnym brzegu, kaczki: wycięcie nie jest tak głębokie, gęsi: wycięcie przekszt. się w otwór).

Na ptaków domowych na przednim końcu mostka wyst. powierzchnie staw. dla połączenia z kośćmi kruczymi, a na powierz. dolnej - grzebień mostka (crista sterni).

Stożkowata kl. piersiowa rozszerza się znacznie w kier. tylnym - brak chrząstek żebrowych.

13. Pas miedniczny i barkowy u ptaków.

Obręcz kończyny piersiowej: łopatka, obojczyk, kość krucza.

Łopatka- wygięta, wąska blaszka kostna układająca się na górnych końcach żeber wzdłuż kręgosłupa. Kąt dolny łopatki ma powierzchnie stawowe do poł. z kością ramienną, obojczykiem i kością kruczą. BRAK chrząstki łopatki. Kość krucza (o. caracoideum) jest najsilniejsza spośród kości obręczy: końcem górnym łaczy się ona z k. ramienną, łopatką, obojczykiem. Końcem dolnym - mocno związana z mostkiem (staw płaski).

Obojczyki (clavicula) - zrastają się tworząc widełki (furcula). Koniec górny obojczyka zestawia się w stawie ramiennym z k. ramienną, łopatką i k. kruczą.

Obręcz kończyny miednicznej: k. łonowa i kulszowa nie łączą się w spojeniu miednicznym = miednica szeroko otwarta od dołu (amortyzacja kości miednicy, zrośniętych z k. lędźwiowo-krzyżową, ułątwianie znoszenia jaj).

Blaszkowata k. biodrowa jest największą k. obręczy - wysunięta daleko do przodu, nad ostatnie żebra.

K. kulszowa zespolona z k. lędźwiowo-krzyżową = przedłużenie k. biodrowej. Część obszernego sklepienia jamy miednicy. Na dolnej pow. sklepienia znajd. się zagłębienia w których leżą nerki.

K. łonowa - długa listewka położona dolnie do k. kulszowej.

14. Przydatki głowowe u drobiu grzebiącego (kury, indyki, perliczki)

• dzwonki

• zausznice

• korale

• grzebień (prosty 5-7 ząbków, groszkowy 3 rządki, różyczkowy - zgrubiały + brodawki na końcu, orzeszkowy - połowa orzecha włoskiego u nasady dzioba)

• wisior (przy nasadzie nosa)

15. Budowa pióra pokrywowego (konturowego) -pennae

1. oś (scapus)

• dudka (calamus) tkwiąca w pochwie pióra

• stosina (rhachis) objęta chorągiewką. Od stosiny odchodzą w jednej płaszczyźnie na obie strony gałęzie (rami), od których oddzielają się promienie (radii) zaopatrzone w haczyki (hamuli). Gałęzie+promienie+haczyki = chorągiewka pióra.

2. chorągiewka (vexillum) = Gałęzie+promienie+haczyki

---