UprawaI-. 5fantastic.pl , Ćwiczenia


Wykład I

Produkcja roślinna jest podstawowym działem produkcji rolniczej w gospodarstwie. Jej siecznymi czynnikami wytwórczymi są: ziemia i organizmy roślinne zdolne do fotosyntezy.

Produkcja roślinna obejmuje :

- polową produkcję na gruntach ornych

- produkcję pasz na użytkach zielonych

- produkcje ogrodniczą (sadownicza, warzywnictwo)

- produkcja roślin wodnych w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wody.

- produkcję leśną (np. grunty nieprzydatne dla rolnictwa)

Produkcja roślinna jest podstawą produkcji w typowym dosp rolniczym. Prowadzona jest na gruntach ornych (GO) i trwałych użytkach zielonych.

Jej skala i rozmiary, jako jedynej produkcji o charakterze pierwotnym surowcem w wyraźny sposób decydują o rozmiarach i poziomie produkcji zwierzęcej oraz działalności przetwórczej.

Rośliny są:

- podstawą naszego żywienia;

- paszą dla zwierząt;

- surowcem dla wielu gałęzi przemysłowych

Produkt końcowy (plon) stanowią określone organy rośliny wyrażone w wyniku jej wzrostu i rozwoju.

Wielkość plonu zależy od:

- genotypu roślin;

- warunków glebowo-klimatycznych

- poziomu agrotechniki i umiejętności zawodowych rolnika (sposobu postępowania człowieka z glebą).

Z punktu organizacji i ekonomii gospodarstw produkcja roślinna charakteryzuje się następującymi cechami:

1. Istnieje zróżnicowanie roślin pod względem wymagań glebowych, klimatycznych i nakładów.

2. Sezonowość zapotrzebowania na pracę.

3. Nie może być prowadzona w monokulturze, musi być stosowane zmianowanie roślin.

4. Wrażliwość na transport.

5. Łatwiejsza mechanizacja prac w produkcji roślinnej niż zwierzęcej

6. Nieregularność dopływu gotówki

Celem produkcji roślinnej jest:

Uzyskanie wysokiej i dobrej jakości plonów przy ekonomicznie uzasadnionych nakładów i ochronie naturalnego środowiska przyrodniczego.

Rolnik musi więc znać biologię roślin, warunki glebowo - klimatyczne i ekonomiczne regionu, w którym gospodarzy oraz całokształt czynności wykorzystywanych na polu od zakończenia zbioru przedplonu do zbioru rośliny uprawnej.

Rośliny uprawne należą do okrytozalążkowych, które dzielą się na 2 klasy:

DWULIŚCIENNE - zarodki mają 2 liścienie, nasiona ich są z reguły bezbielmowe, korzeń główny jest silnie rozwinięty, łodygi ich mają zdolność przyrostu wtórnego.

JEDNOLIŚCIENNE - zarodki mają 1 liścień, nasiona są z reguły bielmowe, z reguły mają korzeń główny.

Na podstawie budowy i trwałości pędu oraz cyklu rozwojowego rośliny dzielimy na:

- drzewiaste np. drzewa, krzewy;

- zielne - wytwarzają pędy zielone o łodygach niezdrewniałych, pokrytych skórą, zaliczamy do nich:

* jednoroczne - przechodzą pełny cykl rozwojowy w ciągu 1 sezonu wegetacyjnego, a następnie obumierają, mogą być ozime lub jare (zboża, ziemniaki)

* dwulistne - cykl rozwojowy trwa 2 lata. W pierwszym roku rośliny te wytwarzają liścienie i organy spichrzowe a w drugim roku wytwarzają pędy kwiatowe i nasiona a potem obumierają (buraki, marchew, kapusta)

* wieloletnie - kwitną i owocują wielokrotnie i z reguły rozmnażają się generatywnie i wegetatywnie.

Rośliny uprawne:

I Rośliny zbożowe

II Rośliny okopowe

II Rośliny przemysłowe

Użytki rolne

- grunty orne

- łąki i pastwiska

- sady i ogrody

- plantacje wieloletnie

Struktura użytków rolnych to:

Procentowy udział poszczególnych rodzajów użytków w stosunku do ogólnej ich powierzchni

Grunty orne - ziemie rolnicze przeznaczone i wykorzystywane do produkcji roślin polowych. Na gruntach tych systematycznie przeprowadza się szereg czynności agrotechnicznych: nawożenie upraw itp.

Struktura zasiewów określa procentowy udział poszczególnych grup roślin uprawnych w ogólnej powierzchni gruntów ornych lub zasiewów.

Powierzchnia zasiewów = grunty orne (GO) - ugory i odłogi

Ugory - grunty orne czasowo wyłączone z produkcji rolniczej, celowo pozostawione bez obsiewu (zwykle na okres 1 sezonu wegetacyjnego).

Pole ugorowane może być nawożone i uprawiane, celem regeneracji żyzności gleby a także obsiewane, ale roślinami nie stanowiącymi produktu towarowego.

Odłogi - grunty orne, łąki, pastwiska czasowo (przynajmniej 2 sezony) wyłączone z produkcji rolniczej, czyli pozostawione bez zabiegów agrotechnicznych i pratotechnicznych.

Nieużytki - teren nieprzydatny do wykorzystania gospodarczego, w tym rolniczego, bez poddawania specjalistycznym zabiegom rekultywacyjnym.

Użytki zielone - ziemie rolnicze, które w wyniku naturalnych bądź sztucznych procesów uległy zadarnieniu, najczęściej porastających wieloletnimi trawami oraz roślinami motylkowymi z domieszką ziół i chwastów.

Użytki zielone dostarczają wartościowej paszy w postaci:

- zielonki

- siana

- kiszonki

- sianokiszonki

- suszu

Niezbędnej w żywieniu zwierząt gospodarskich.

Ze względu na pochodzenie oraz długość okresu eksploatacji dzielą się na: trwałe i przemienne.

Za względu na sposób użytkowania dzielą się na: kośne i przeznaczone do bezpośredniego wypasania.

Użytkowanie gruntów w 2004r.

- grunty orne - 40,6

- grunty pod zasiewami - 36,1

- odłogi i ugory - 4,5

- sady - 8,9

- użytki zielone - 10,7

- łąki - 7,6

Ogólna powierzchnia gospodarstwa obejmuje:

- grunty orne

- łąki i pastwiska

- sady i ogrody

- plantacje wieloletnie

- lasy i parki

- stawy

- nieużytki

- grunty pod zabudowania z drogami

Dla rolnika ważne jest:

- ilość ziemi

* powierzchnia ogólna gospodarstwa

* pow. Użytków rolnych

* pow. Gruntów ornych

* trwałe użytki zielone

- jakość ziemi

* klasy bonitacyjne gleb

* kompleksy przydatności rolniczej

Ekonomika organizacji produkcji plonowej dotyczy:

- intensywności wynikającej ze struktury użytków rolnych

- stosowanych zmianowań

- wielkości i kształtu pól

- położenia pól i ich odległości od ośrodka gospodarstwa

- jakości dróg dojazdowych

PLON = miara wydajności roślin uprawnych czyli:

Ilości użytecznej masy roślinnej (ziarno, słoma, korzenie, bulwy, nasiona itp.) uzyskanej z jednostek powierzchni (najczęściej z 1 ha czyli 10000m2)

Jednostki plonu:roślin rolniczych

1 ton = 1000 kg

1 kwintal = 100 kg

Plon w g/ha : 10 = plon w t/ha

Np.:

Plon ziarna zbóż : 10 = 3-9 t/ha czyli 30-90 g/ha

Plon:

- podstawowy - biomasa wytwarzana przez rośliny w okresie wegetacji będaca głównym celem uprawy, użyteczna dla człowieka , nagromadzona w zadziemnych lub podziemnych częściach roślin (ziarno, nasiona, korzenie). Plon podstawowy daje najwyższy przychód gospodarstwa.

- plon uboczny - masa organiczna pochodząca z części roślin, które nie stanowią głównego celu uprawy (np. słoma, plewy, liście, łodygi i odpady przemysłu rolno-spożywczego).

Jednostki powierzchni używane w rolnictwie:

1 hektar = 10000m2

1 ar = 100 m2

1 morga = 0,559 ha

Plon dzielimy na: główny, międzyplon, wtórny

PLON GÓŁWNY - zasiewy pozostające przez większą część okresu wegetacyjnego dostarczają: plon podstawowy i uboczny.

MIĘDZYPLON - uprawa dodatkowa na zieloną masę trzeciej rośliny w ciągu 2 lat - między dwoma plonami głównymi lub głównym i wtórnym

- WTÓRNY - zasiewy uprawione po międzyplonie ozimym - drugi zbiór w danym roku kalendarzowym.

Plenność - zdolność roślin do wytwarzania określonego plonu, czyli uzytecznych części przeznaczonych na cele spożywcze, paszowe, przemysłowe lub nawozowe.

Płodność - zdolność roślin do wytwarzania organów rozrodczych stanowiących materiał siewny lub sadzeniakowy.

Produktywność - zdolność roślin do wytwarzania w ciągu sezonu wegetacyjnego biomasy w formie plonu podstawowego, ubocznego oraz części na wynoszonych z pola. Produktywność podobnie jak plenność wyraża się w jednostkach masy pozyskanej z jednostki powierzchni.

Każda roślina podlega ściśle określonej technologii uprawy.

Technologia uprawy to całokształt czynności (prac) wykorzystywanych na polu od zakończenia zbioru przedpolnu do zbioru tej rośliny. Jest to po prostu sekwencja czynności stosowanych w danym cyklu produkcyjnym.

Czynnościami tymi są:

- uprawa roli wykonywana różnymi maszynami i narzędziami

- nawożenie przedsiewne

- siew lub sadzenie

- pielęgnowanie roślin

- nawożenie pogłówne

CZYNNIKI KLIMATYCZNE SIEDLISKA

Siedlisko roślin to zespół czynników naturalnych (przyrodniczych) i sztucznych, czyli wynikających z działalności człowieka, czynników zewnetrznych, działających bezposrednio i pośrednio na rośliny w czasie ich wzrostu i rozwoju.

Wyróznia się siedliska ciepłe i chłodne, suche i wilgotne, nasłonecznione i zacienione.

Czynniki siedliska:

  1. Naturalne

- klimatyczne (promieniowanie słoneczne, temp.. wilgotność i opady, wiatry, ciśnienie)

- glebowe (rodzaje gleb oraz ich własności fizyczne, chemiczne i biologiczne)

- geologiczne (rodzaje skał)

- topograficzne (ukształtowanie terenu)

- wodne (rzeki, jeziora, stawy)

2. Sztuczne

- agrotechniczne (uprawa roli, nawożenie, zmianowanie)

- pratotechniczne (zabiegi na TUZ)

- techniczne (związane z przebudową sieci komunikacyjnej)

- melioracyjne (nawodnione, odwadnianie)

Czynniki klimatyczne

  1. Światło

  2. Temperatura

  3. Woda

  4. Powietrze

Światło - naturalnym źródłem światła jest promieniowanie słoneczne. Ilośc tego promieniowania docierającego do powierzchni ziemi zależy głównie od szerokości geograficznej. Decyduje ona także o długości dnia.

Większość roślin wykazuje określone reakcje na długości dnia (fotoperiodyzm). Reakcja roślin przejawia się w postaci zakwitania a także procesów jak wytwarzanie bulw, krzewienie, stan spoczynku.

Na podstawie reakcji roślin na fotoperiod wyróżnia się:

  1. Rośliny dnia długiego (RDD). Uzyskują one zdolność do kwitnienia przy stosunkowo długim okresie oświetlenia (~13 - 16 godz w zależności od rośliny) np., zboża, burak cukrowy, ziemniak.

  2. Rośliny dnia krótkiego (RDK). Zakwitają przy fotoperiodzie krótkim (~ 8-12 godz ), kukurydza, soja, tytoń.

  3. Rośliny obojętne na dłogość dnia. Zakwitają zarówno podczas krótkiego jak i długiego dnia np., fasola, gryka, ogórek

Światło

- stanowi źródło energii dla procesów fotosyntezy

- konieczne jest do syntezy chlorofilu

Regulowanie warunków świetlnych:

Czynne - jest możliwe tylko w szklarniach i inspektach.

Na polu możliwe jest bierne regulowanie warunków świetlnych, które polegają na :

- uprawie odmian o odpowiednim typie asymilacji, ustawieniu liści i ich rozmieszczeniu

- zastosowanie odpowiedniej obsady roślin na powierzchni

- stosowaniu południkowego kierunku siewu

- usuwaniu chwastów

- dostosowaniu terminów siewów i zbioru do określonych temperatur (zgodnie z fotoperiodyzmem)

Temperatura

Promieniowanie słoneczne jest zasadniczym źródłem ciepła. Główną przyczyną ogrzewania się lub oziębiania powietrza jest temperatura powierzchni ziemi. Do uzyskania wysokiego plonu jest niezbędne, aby gleby oraz powietrze posiadały dostateczną ilość ciepła i odpowiednią temperaturę. Od przebiegu temperatury zależy długość okresu wegetacyjnego. Okres wegetacyjny jest to ilość dnia ze średnią dobową temp. powietrza nie mniejszą niż +5 stopni celcjusza. Od długości okresu wegetacyjnego zależy liczba gatunków, które można uprawiać w danym regionie. W Polsce długość okresu wegetacyjnegi niektórych roślin ograniczają przymrozki.

Rośliny mają określone wymagania co do przedziału temperatur (od min do max), w których magło normalnie przebigać ich procesy fizjologiczne:

- temp optymalna to taka temp przy której procesy wzrostu i rozwoju przebiegają najlepiej i najszybciej.

- temperatura max - to taka, przy której roślina jeszcze żyje, ale wstrzymuje swój rozwój: jeżeli trwa dłogo to roślina zamiera

- temperatura min - to taka, poniżej której rosliny są w stanie abiozy, tj życia utajonego, a dalsze obniżenie tej temp zwłaszcza poniżej 0 stopni powoduje różne reakcje (niektóre rośliny obumierają).

Uszkodzenia roślin ozimych i wielotetnich w okresie zimy i na przedwiośniu:

Wymarzanie - jest wynikiem bezpośredniego działania mrozu na niepokryte śniegiem rośliny.

Wyprzenie - gdy obfite opady śniegu pokrywają niedostatecznie zamarznietą glebę.

Wysmalanie ozimin - na skutek wiania suchych, mroźnych wiatrów przy braku pokrywy śnieżnej

Wysadzanie roslin - może wystepować na przedwiosniu, głównie na glebach organicznych, gdy wystepuje zmienna temp - rozmarzanie glegy w dzień i zamarzanie w nocy.

Regulowanie warunków termicznych:

Niektóre możliwości regulowania czynnego:

- zwiększenie ilości substancji organicznej, zwiększenie aktywności mikrobiologicznej, intensyfiakcja egzotermicznych procesów w glebie

- odprowadzenie nadmiaru wodu (melioracja)

- zabiegi uprawowe zmiejszające parowanie, zmiana barwy gleby

- zmniejszenie zacienienia gleby (niszczenie chwastów)

- osłony lesne i zadrzewienia sródpolne

Regulowanie bierne:

- dobór gatunków i odmian do określonych warunków klimatycznych

- dostosowanie terminu siewu i zbioru do wystepujących temperatur

Woda

Głównym źródłem wody dla roslin są opady atmosferyczne. Zarówno niedobór jak i nadmiar opadów wody jest szkodliwy. Dlatego ważna jest nie tylko ilość opadów ale także ich rozkład. Zapotrzebowanie na wodę określa współczynnik transpiracji roślin, który wyraża ilość wody zużytej na wyprodukowanie jednostki suchej masy roślin.

Zależy od:

- gatunku rośliny

- wilgotności powietrza

- wiatrów

- nawożenia

- fazy rozwojowej rośliny

Jest on miarą efektywności wykorzystanie wody.

Bilans wodny

Przychody:

- opady atmosferyczne

- podsiąk kapilarny

- woda z kondensacji pary wodnej

- sztuczne nawadnianie

Rozchody (straty)

- transpiracje roślin (np., kukurydza musi wytranspirować na 1 kg s.m. 200 kg wody)

- ewaporacje - parowanie wody z powierzchni gleby

- przesiakanie boczne i grawitacyjne

- spływy powierzchniowe ze stoków w rejonach podgórskich i górskich.

WYKŁAD II

POWIETRZE I JEGO RUCHY

Czyste powietrze atmosferyczne jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin.

Wpływ na rośliny wywiera także poziomy ruch powietrza - wiatr. m.in.

- wzmaga transpirację roślin,

- działa wysuszająco

- w połączeniu z opadami może powodować wyleganie zbóż

- umożliwia zapylenie roślin wiatropylne lub rozprzestrzenianie nasion

- powodować może erozję gleby nazwaną erozją wietrzną.

Klimatem nazywamy charaktyczny dla danego obszaru wieloletni przebieg pogody.

Jest on określany na podstawie między innymi:

- temperatura

- wilgotność powietrza

- zachmurzenia, nasłonecznienia

- opady

Topoklimat jest to klimat stosunkowo małego obszaru wyróżniającego się w krajobrazie np. miasta, plony w puszczy, kompleksu leśnego.

Mikroklimat jest to klimat małego obszaru i odnosi się w zasadzie do przygruntowej warstwy powietrza o wysokości do 1,5 m np. pagórka, zboczy, doliny rzecznej, siedlisk rolniczych zwanych fikiklimatem. Fikoklimat zmienia się stale pod wpływem wzrostu i rozwoju roślin oraz stosowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Zróżnicowanie mikroklimatyczne najsilniej zaznacza się w dni bezchmurne i przy słabym wietrze.

Przebieg pogody wpływa na:

- wzrost, rozwój i planowanie roślin,

- rozwój i rozmnażanie oraz rozmieszczenie szkodników, patogenów i chwastów

- termin rozpoczęcia i zakończenia prac polowych

- zastosowanie ciężkich maszyn

- skuteczne działanie agrochemików, tj. nawozów i środków ochrony roślin.

Czynniki wywierające wyraźny wpływ na żywe rośliny o bezpośrednim znaczeniu:

- dwutlenek węgla

- tlen

- światło

- woda

- sole mineralne

Dzięki tym czynnikom rośliny mogą asymilować, oddzychać, rosnąć i rozmnażać się.

Pozostałe czynniki wywierają większy lub mniejszy pośredni wpływ na wzrost roślin.

Oddziaływanie czynników siedliskowych jest kompleksowe i nie można żadnego z nich zastąpić innym i rozpatrywać w oderwaniu od pozostałych.

CZYNNIKI GLEBOWE SIEDLISKA: WARSTWA ORNA (ROLA) I JEJ FIZYCZNE, BIOLOGICZNO-CHEMICZNE I AGROTECHNICZNE WŁAŚCIWOŚCI.

WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE

Gleba - zewnętrzna ożywiona warstwa litosfery, która stanowi podłoże wszystkich roślin lądowych.

Rola lub warstwa uprawna - wierzchnia warstwa gleby podlegająca bezpośredniemu działaniu maszyn i narzędzi rolniczych.

Miąższość warstwy uprawnej z regóły równa jest głębokości pracy pługa, na którą ma wpływ także miąższość poziomu próchnicznego (warstwa orno-próchniczna)

Głębsze zabiegi (warstwy podornej) i nawożenie mogą zwiększyć warstwę orną.

Terminy określające jakość gleb.

Żyzność gleby - naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin (gleba zasobna, o korzystnych właściwościach, warunkach powietrznych, wodnych, cieplnych oraz składzie mikroorganizów glebowych i ich aktywności biologicznej)

Urodzajność gleby - zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin i wydania przez nią plonu, zmodyfikowana przez świadome oddziaływania rolnika (obejmuje naturalną żyzność gleby i całokształt agrotechniki - dobór odmian roślin uprawnych, zmianowanie roślin, uprawa roli, nawożenie, ochrona roślin.)

Żyzność + działalność rolnika * produktywność gleby

Zdolność gleby do zapewnienia określonego poziomu plonowania roślin (obejmuje urodzajność gleby, rzeźbę terenu, występujący makro i mikroklimat oraz działalność rolnika)

Urodzajność + położenie + klimat

Rola jako część gleby jest utworem trójfazowym składającym się z:

- części mineralnych i organicznych (stała)

- roztworu glebowego (płynna)

- powietrza glebowego (gazowa)

- substancja mineralna - 45%

- materia organiczna - 5%

- powietrze - 17%

- powietrze lub woda - 16%

- woda - 17%

Fazę stałą stanowią:

- części mineralne gleby (minerały pierwotne np. kwarc, skalenie, miki oraz minerały wtórne (ilaste) np. mantmorylonit

- części organiczne (resztki obumarłych zwierząt i roślin)

- części organiczno - mineralne (koloidy organiczno - mineralne w tym próchnica).

Źródła substancji organicznej:

- obumarłe części roślinne (opdłe w czasie wegetacji)

- resztki pożniwne i korzenie roślin wyższych

- nawozy organiczne (obornik, słoma, kompost, nawozy zielone)

- obumarłe ciała makro i mezofauny oraz obumarłe mikroorganizmy

Substancja organiczna w glebie składa się ze świeżych i częsciowo rozłożonych tkanek roślinnych i zwierzęcych oraz z próchnicy (powstała w wyniku humifikacji).

Związki organiczne:

  1. Mineralizacja - rozkład połączonych z wytworzeniem prostych związków mineralnych

- butwienie (tlenowe) - woda, dwutlenek węgla

- gnicie (beztlenowe) - CH4, H2S

2. Humifikacja - rozkład połączony z wytworzeniem związków próchnicznych

Przemiany związków organicznych (drobnoustroje, makro i mezofauna)

Związki próchniczne: bituminy, huminy, ulubiny, kw. Huminowe, fulwokwasy.

Próchnica - jest to kompleks złożonych związków organicznych tworzących się z rozkładem resztek roślinnych i zwierzęcych.występuje w wierzchniej warstwie gleby. Miąższość warstwy próchnicznej gleb krajowych waha się w szerokich granicach, ale najczęściej wynosi od 20-35 cm. Zawartość próchnicy wynosi od 1,0 - 3,5 %.

Gleby próchniczne charakteryzują się dobrymi właściwościami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi.

Próchnica glebowa jest głównym źródlem azotu dla roślin i znaczącym fosforu np. gleba zawierająca 1,72% próchnicy w 20 cm warstwie zawiera 3000 kg na 1 ha azotu w różnych związkach organicznych.

Skład próchnicy w %:

- C -58

-N -5

- H2 - 3-6

- O2 - 30

- oraz S, P. Ca, Mg, Fe, Na

Próchnica występuje w różnych formach:

- próchnica właściwa (słodka) - zawiera zgłównie kwasy huminowe i wysycona jest Ca i Mg (jednowartościowa forma próchnicy, decyduje o trwałości struktury gleby)

- próchnica surowa - (kwaśna) zawiera kwasy fulwowe, wysycone wodorem i wolnym glinem (wpływa niekorzystnie na właściwości gleby).

Zawartość próchnicy w glebach Polskich jest bardzo zróżnicowana i waha się od 0,6% (bielicowe) do 6,0% (czarne ziemie i czarnoziemy)

Znaczenie próchnicy:

- magazyn azotu (gleba o zawartości 1,72% próchnicy w 20 cm warstwie na powierzchni 1 ha zawiera 3000 kg N w różnych związkach organicznych)

- wpływa na tworzenie trwałej struktury gruzełkowatej

- poprawia stosunki wodno-powietrzne gleby (na glebach piaskowych zwiększa zwięzłość, na glebach ciężkich wpływa na zmniejszenie zwięzłości)

- wpływa na stosunki cieplne

- jest źródłem składników pokarmowych (Ca, Mg, K), związków biologicznie czynnych dla roślin

- zwiększa zdolności sorpcyjne gleby

- wpływa na aktywność biologiczną gleby (zwiększa ilość organizów glebowych)

- zapobiega nagłym zmianom odczynu gleby i skutkom jednostronnego nawożenia mineralnego

- powoduje szybszy rozkład środków ochrony roślin

- decyduje o żyzności i urodzajności gleby

Czynniki regulujące zasoby próchnicy

- racjonalny system uprawy roli i roślin

- stosowanie nawozów organicznych (obornik, komposty, nawozy zielone)

- właściwy dobór następstwa roślin w zmianowaniu (uprawa roślin wieloletnich i traw)

- utrzymanie właściwego odczynu (pH 6,2 i wyżej)

- ilowanie i glinowanie gleb lekkich (stosowanie humusowych preparatów z torfu, węgla brunatnego)

- stosowanie wapnowania na glebach bielicowych

- orki pogłębione

Bilans próchnicy

R1 + Sr + Sm + Sn = Du + Dn + R2

Składniki organiczne dleby:

Mikroorganizmy:

Mikroflora

- baskterie

- promieniowce

- grzyby

- porosty

- glony

Mikrofauna

- pierwotniaki

W 1 g żyznej gleby może znajdować się:

- 2 mld pierwotniaków bakterii

- 5 mln żywych bakterii

- 1 mln promieniowców

- 50 tys. Grzybów, glonów i pierwotniaków

W ciągu 1 doby mogą przetworzyć na 1 ha do 20 tys kg masy organicznej

Zwierzęta w glebie:

- nicienie

- dżdżownice )drążąc kanały w glebie zwiększają pojemność powietrzną gleb, wzbogacają glebę w substancję organiczną - 1-7 ton odchodów na ha)

- roztocze (rozkład i mieszanie szczątków organicznych)

- owady (przewietrzenie gleby i wzbogacanie w materię organiczną)

- ssaki i gryzonie

Rośliny wyższe - korzenie roślin uprawnych i resztki roślin.

Edafon - żywe organizmy występujące w glebie

Materia organiczna w glebie o 4% zawartości sustancji organicznej

Znaczenie mikroorganizmów:

  1. Przetwarzanie masy organicznej i gromadzenie i rozkład próchnicy w glebie.

  2. Udostępnienie roślinom trudno przyswajalnych związków azotu, potasy i fosforu.

  3. Wiążą wolny azot z powietrza

  4. Uczestniczą w przemianach siarki i żelaza.

  5. Wydzielają do gleb znaczne ilości Co2

  6. Wydzielane przez nie śluzy wpływają na utrwalenie struktury gleby.

Właściwości fizyczne

Układ gleby jest to przestrzenne ułozenie cząstek jej fazy stałej

Układ gleby może być:

- luźny (mały udział cząsteczek Fs w jednosce objętości)

- zagęszczony

- zbity (duży udział Fs w jednostce objętości)

Miarą zagęszczenia fazy stałej gleby jest gęstość gleby suchej Ggs

Ggs - masa gleby wysuszonej w stanie nienaruszonym przypadająca na jednostkę objętości gleby.

Ggs gleb mineralnych - 0,9 - 1,8 g/cm3

- 0,1 -0,7 w warstwie ornej

- 1,1 -1,7 w warstwie

Ggs gleb organicznych - 0,3 -1,0 g/cm3

Fazę stałą gleb charakteryzuje gęstość fazy stałej Gfs

Gęstość gleb mineralnych - średnio 2,65 g/cm 3

Gęstość gleb organicznych - średnio 2,0 g/cm3

Gęstość gleby organiczno-mineralnych - 2,20 -2,5 g/cm3

Objętość fazy stałej (%obj.)

Czynniki powodujące zagęszczenie gleby:

- uprawa gleby (wałowanie)

- ugniatanie gleby przez maszyny rolnicze (koła ciągnika)

- naturalne osiadanie gleby

- obfite opady deszczu

Nadmierne zagęszczenie gleby fazy stałej gleby powoduje:

- zmniejszenie ilości porów dużych (aerozyjnych), a zwiększenie małych i średnich

- zmniejszenie przepuszczalności wodnej i powietrznej

- rozszerzenie stosunku pojemności wodnej do powietrznej

- wzrost zwięzłości gleby

- wzrost spływów powierzchniowych wody i gleby w terenie falistym

Porowatość ogólna (Po) - całkowita objętość porów glebowych między cząsteczkami gleby.

Po = Vw + Va

Po = 100- Vfs

Porowatość dyferancyjna - udział grup porów o różnej wielkości w porowatości ogólnej nazywa się porowatością zróżnicowaną lub dyferencyjną.

Rodzaje wody w zależności od siły wiązania wody w glebie:

  1. Woda niedostępna lub czasowo dostępna.

  1. Przesiąkająca (grawitacyjna) - wiązana siłami mniejszymi od 344 hPa (wolno i szybkoprzesiąkające_

- niekapilarna, przepływająca lub okresowo zajmująca pory o średnicy > 1000 mikrom

- kapilarna - szybko przepływająca pory o średnicy 50-1000 mikrom

b) woda gruntowo - glebowa z podsiąku kapilarnego

2. Woda dostępna - woda kapilarna (nieprzesiąkająca) - znajduje się w mezoporach o średnicy 10-0,2 mikrom

- łatwo dostępna wiązana w glebie siłami 5066-15199 hPa (rośliny nie usychają, ale nie rosną)

3. Woda niedostępna wiązana w glebie siłami 15199-5066 hPa i znajduje się w mikroporach < 0,2 mikrom

- błonkowata otacza cienką warstwę ziarna glebowego

- higroskopowa jest pochłaniana przez suchą glebę z powietrza

Ilość jej zależy od składu granulometrycznego, zawartości koloidów mineralnych i próchnicy (gleby piaszczyste - 2% , ciężkie ilaste ok. 20%, torfowe 40 %objętości.

  1. Woda w postaci pary wodnej - wchodzi w skład powietrza glebowego.

Zatrzymanie wody w glebie

Retencja gleby - zdolność gleby do zatrzymania wody oraz ruchu wody w glebie - przesiąkanie, podsiąkanie i wyparowywanie.

Siłę wiążącą wodę w glebie nazywa się siłę ssącą gleby (potencjałem wody glebowej), która zależy od średnicy kapilar.

Czynniki, które decydują o zdolności gleby do zatrzymania wody:

- skład granulometryczny gleb;

- zawartość i rodzaj substancji organicznej

- zawartość minerałów ilastych

- stopień zagęszczenia gleby (układ gleb)

- stan zgruźlenia (struktura gleb)

- jakość i wielkość kompleksu sorpcyjnego

- rodzaje i ilość koloidów, głównie hydrofilowych (np. w próchnicy)

- koncentracja roztworu glebowego

- temperatura gleby

Zwięzłość gleby - siła zespolająca ze sobą poszczególne cząsteczki gleby. W wyniku powiązania tych cząsteczek gleba stawia opór siłom, które dążą do jej rozgniatania, wyraża się ją w kPa.

Zwięzłość gleby zależy od:

- składu granulometrycznego

- zawartości koloidów

- wilgotności gleby

- układu gleby

- struktury

- zawartości materii organicznej

Lepkość gleby jest to zdolność przylegania do różnych przedmiotów - narzędzi i maszyn rolnicznych: wyraża się ją w N * cm -2

Gleby dzielimy na :

- zwięzłe - gliny i iły

- średniozwięzłe - piaski gliniaste oraz utwory pyłowe

- słabozwięzłe - piaski słabo gliniaste

- luźne - piaski i żwiry.

Wykład III

Struktura gleby - stan gleby przy którym ziarna glebowe są zlepione w agregaty okeślonego kształtu, rozmiarów, zabezpieczają roślinie optymalne warunki wodno -powietrzne i cieplne nazywane klimatem glebowym

Tekstura - jest to przestrzenny układ i powiązanie cząstek elementarnych, mikro i makroagregatów.

Wyróżnia się:

- tekstury luźne - (mniejsze ilości agregatów w jednostce objętości, agregaty nie są ze sobą sklejone - gleby lekkie i Swieżo uprawiane)

- tekstury zbite - (agregaty są zespolone - średnie i ciężkie mady iły)

Odczyn gleby (kwasowość gleby, pH gleby) - stosunek jonów wodorowych (H+) do jonów wodorotlenowych (OH-_ kształtujący się pod wpływem zawartych w glebie soli, kwasów i zasad. Przewaga jonów wodorowych warunkuje odczyn kwaśny, wodorotlenkowych - odczyn zasadowy, zaś równowaga - odczyn obojętny.

Zakwaszająco działają: H+, Al+++

pH - ujemny logarytm ze stężenia wolnych jonów wodorowych w glebie. Odczyn gleby wyraża się symbolem pH z określoną liczbą.

Podział gleb w oparciu o kwasowość:

Odczyn pH

Kwaśne <6,5

Bardzo kwaśne <4,5

Kwaśne 4,6-5,5

Lekko kwaśne 5,6-6,5

Obojętne 6,6-7,2

Zasadowe >7,2

Kwasowość wpływa na :

- przyswajalność składników pokarmowych

- wzrost, rozwój i plonowanie roslin

- procesy glebotwórcze

Optymalna wartość pH dla roślin:

  1. Łubiny 4,0-6,0

  2. Ziemniak 4,8-5,6

  3. Żyto 5,0-6,0

  4. Koniczyna czerwona 5,8-6,5

  5. Pszenica 6,3-7,6

  6. Burak cukrowy 7,0-7,5

  7. Lucerna 7,3-8,1

Rodzaje sorpcji

- wymienna - przyciąganie przez kationy glebowe do warstwy dyfuzyjnej jonów z roztworów glebowych na zasadzie wymiany.

- chemiczna - wytracanie sięz soli łatwo rozpuszczalnych związków nierozpuszczalnych, które są w ten sposób zatrzymywane w glebie i nie ulegają ługowania do wód gruntowych

- mechaniczna - mechaniczne zatrzymanie części stałych w glebie w czasie przesiąkania wody

- fizyczna - dotyczy związków apolarnych, elektrycznie obojętnych, które mają wpływ na napięcie powierzchniowe.

- biologiczna - pobieranie przez żywe organizmy składników mineralnych i akumulowanie ich w tkankach roslin, fauny glebowej i komórkach mikroorganizmów.

Podsumowanie

Wybrane właściwości gleby (roli)wpływające na żyzność gleby oraz rozwój i plonowanie roślin.

Morfologia gleby:

- budowa profilu gleby

- miąższość gleb i poziomów

- skład granulometryczny

- struktura i tekstura

- porowatość

Właściwości fizyczne:

- skład granulometryczny

- struktura gleby

- gęstość gleby

- porowatość i rozkład porów w glebie

- zwięzłość

- właściwości wodne i powietrzne

- właściwości cieplne

- podatność na erozję

Właściwości chemiczne i fizykochemiczne

- zasobność w makro i mikro składniki

- odczyn gleby

- właściwości sorpcyjne

- buforowość gleby i odporność

Właściwości biochemiczne i biologiczne

- ilość i jakość substancji organicznej i próchnicy

- skład mikroorganizmów i ich aktywność

- fauna glebowa

CHWASTY

Chwastami w pojęciu rolniczym nazywamy rośliny obce występujące w zasiewach roślin uprawnych, nie będące przedmiotem uprawy na danym polu:

- dziko rosnące

- zdziczałe rośliny uprawne

- rośliny uprawne innego gatunku niż wysiany

Skład zbiorowiska chwastów segetalnych w zasiewach zależą od:

- czynników geograficznych

- glebowych

- uprawowych

Herbologia - nauka zajmująca się chwastami i ich zwalczaniem. Nauka ta obejmuje m. in.:

- biologię i ekologię chwastów

- zmiany zachodzące w populacjach chwastów na skutek działania czynników środowiskowych i zabiegów uprawowych

- sposoby regulacji występowania i zwalczania chwastów

- biologiczną ocenę nowych herbicydów

- tolerancję i wrażliwość roślin na fitotoksyczne działanie herbicydów

- praktyczne aspekty stosowania herbicydów z uwzględnieniem ich wpływu na technologię produkcji i na środowisko

- badania nad przemianami herbicydów w roślinie i w glebie

Antropogenizacja a zachwaszczenie pól uprawnych.

  1. Struktura zasiewó, zmianowanie i nawożenie

  1. Zmiany w strukturze zasiewów

  2. Wprowadzenie uproszczonych płodozmianów

- wzrostu udziału zbóż w zmianowaniu (np. w monokulturze zbożowej - kompensacja miotły zbożowej, maruny bezwonnej, przytuli czepnej w kukurydzy - chwastnicy jednostronnej, szarłatu szorstkiego)

- tendencja do częstej uprawy tych samych gatunków po sobie (przewaga ozimin w zmianowaniu - wzrost zachwaszczenia chwastami ozimymi oraz ze względu na ograniczenie zabiegów pożniwnych)

- niewłaściwy dobór gatunków (np. w zmianowaniu z koniczyną czerwoną mniej o 50% chwastów w stosunku do zmianowania z dużym udziałem kukurydzy)

3. Wprowadzenie nowych odmian

4. Uprawa roślin transgenicznych

5. Wzrost poziomu nawożenia

- wzrasta liczebność chwastów o dużych wymaganiach pokarmowych (wzrost udziału komosy białej, chwastnicy jednostronnej, gatunków ruderalnych)

B. Zabiegi uprawowe.

1. Wzrost poziomu mechanizacji

- agregatowanie narzędzi rolniczych (łączenie zabiegów uprawowych nie daje mozliwości do pobudzenia nasion do kiełkowania jednym zabiegom i niszczy ich kolejnym)

2. Uproszczona technoligia uprawy

- opóźnione zabiegi uprawowe, mniejsza ich liczba lub brak (wzrasta zachwaszczenie, w tym gatunkami wieloletnimi)

3. Uproszczenie technilogii zbioru - zbiór kombajnowy (wysokie ściernisko i późniejszy zbiór)

- nasiona dojrzawają i osypują sięprzed zbiorem rośliny uprawnej

- wszystkie chwasty zielone pozostające w łanie utrudniają zbiór.

4. Nieodpowiednia uprawa roli

C. Ochrona przed chwastami

1. Nieodpowiedni dobór herbicydów

- kompensacja chwastów (po stosowaniu przez wiele lat tej samej substancji biologicznie czynnej (s.b.cz) herbicydu)

Kompensacja chwastów - masowe wystepowanie jednego, czasem dwóch gatunków chwastów, którym sporadycznie towarzyszą inne gatunki

- odporność chwastów (po stosowaniu herbicydów o tym samym mechanizmie działania)

2. Stosowanie retendentów

3. Odłogowanie gruntów (wyłączenia gruntów z użytku rolniczego)

Rośliny uprawne - genetycznie modyfikowane (GM) odporne na herbicydy tzn. HRGs

Mechanizm działania herbicydu Basta (s.b.cz. glufosynat)

- hamuje aktywność syntezy glutaminowej a przez to powoduje detoksykację amoniaku

Kukurydza systemu seedlink (Aventis)

Odporność uzyskana poprzez inaktywację glufosynatu osiągnięto poprzez wydzielanie z bakterii glebowych charakteryzujących się systemem enzymatycznym rozkładającym glufosynat białka kodowanego przez gen PAT. Inaktywacja glufosynatu następuje poprzez acetylację katalizowaną przez acetylotransferazę fosfino trycyny.

Mechanizm działania herbicydu nieselektywnego Roundup

- glifosat niszczy rośliny poprzez inhibicję enzymu EPSPS

Soja Roundup Ready (Monsanto)

Soję odporną na s.b.cz. glifosat otrzymano poprzez wprowadzenie genu kodującego EPSPSz bakterii Agrobacterium sp do chromosomu soi. Odporność uzyskano przez nadprodukcję EPSPS lub wykorzystanie odpornego na glifosat EPSPSs

Zalety uprawy odmian GM - odpornych na herbicydy

- ograniczenie stosowania innych herbicydów

- skuteczniejsza walka z chwastami

- ochrona środowiska przez zmniejszenie liczby zabiegów uprawowych

- wzrost plonów

- łatwa ochrona, brak uszkodzeń rośliny uprawnej oraz łatwiejsze stosowanie glifosatu (soja odporna na glifosat)

Wady uprawy odmian - odpornych na herbicydy

- problem z niszczeniem samosiewów roślin GM herbicydami, na które są odporne

- obawy, że gen odporności może być przenoszony np. z pyłku roślin transgenicznych do pokrewnych im chwastom rosnącym na tym samym terenie (stwierdzono już przekrzyżowanie rzepaku tolerancyjnego na glufosinat z Brassica campestris)

- możliwość nabycia odporności przez chwasty

- wysokie ceny narzucane przez firmy produkujące rośliny transgeniczne za nasiona, herbicyd, a nawet całe technologie uprawy.

Pierwszy sygnał pojawienia się populacji odpornej danego gatunku:

- nieskuteczność w zwalczaniu chwastów (poprzednio zwalczanych) herbicydem zastosowanym właściwie i w najwyższych zalecanych dawkach.

Chwasty odporne:

- w krajach 50 jest odpornych około 250 biotypów chwastów

- 155 gatunków (93 dwuliścienne i 62 jednoliścienne)

- największą ilość biotypów znaleziono w obrębie traw - 48 oraz rodziny złożone - 29 biotypów

Gatunki odporne w Polsce:

- przymiotno kanadyjskie

- chwastnica jednostronna

- tasznik pospolity

- palusznik krwawy

- włośnica sina

- psianka czarna

- komosa biała

- toboda biała

- rdest ptasi

- wierzbownica gruczołowata

- szarłat szorstki

- miotła zbożowa

Najwięcej chwastów jest odpornych na herbicydy:

- które są inhibitorami fotosyntezy w fotosyntezie II

- sulfonomocznikowe - będące inhibitorami syntezy acetolaktonowej (ALS) (70 biotypów)

- graminicydy - inhibitory karboksylazy acetylokoenzymu A (27 biotypów)

Nasiona mogą być rozsiewane przez wiart, zwierzęta, ludzi oraz za pomocą specjalnych urządzeń w kwiatostanie czy owocu.

Gatunki anemochoryczne

- nasiona przenoszone są przez wiatr (o dużej powierzchniw stosunku do masy np. mak)

- nasiona wyposażone w bruzdki, zmniejszające ich masę (rumianek)

- nasiona z puchem (ostrożeń polny, mlecz polny)

- szczecinkowate wyrostki (chaber bławatek)

Gatunki hydrochoryczne - przenoszone przez wodę w czasie dużych opadów i zalewów (rdest kolankowy i ptasi, szczaw, żółtnica drobnokwiatowa)

Chwasty zoochoryczne - są przenoszone przez zwierzęta

- nasiona przyczepiają się do kolców i haczyków

- nasiona zjedzone przez zwierzęta trafiają do przewodu zwierzęcia i rozsiewają się z kałem lub są wywożone na pola z obornikiem.

Chwast ornitochoryczne

- nasiona przenoszą ptaki

Chwasty myrmekochoryczne

- nasiona przenoszone przez mrówki (40 tys. Nasion są w stanie przenieść do mrowiska) fiołek polny.

Chwasty andropochoryczne

- przenoszone przez człowieka (najczęściej z materiałem siewnym. Przedostały się do Polski kąkol polny, chaber bławatek, szarłat szrostki)

- na obuwiu i ubraniu (nasiona opatrzone kolcami, włoskami)

- chwasty rozprzestrzenione przez przyrodnicze placówki naukowe (żółtnica drobnokwiatowa, niecierpek drobnokwiatowy)

Gatunki autochoryczne

- rozsiewają się samorzutnie, dzięki specjalnej budowie owoców, które pękając powodują rozrzucenie nasion na długość 5-6 m (np. iglica pospolita, fiołki, wyki, bodziszki)

- energiczne zginanie i prostowanie łodyg przez wiatr (maki, bniec biały)

Chwasty rozmnażają się również wegetatywnie

- rozprzestrzenianie są podczas prowadzenia zabiegów uprawowych.

Przyczyny biologicznej przewagi chwastów nad roślinami uprawowymi

  1. Cechuje je duża płodność

  2. Duża żywotność nasion

  3. Łatwość rozsiewania nasion

  4. Duży zapas nasion nagromadzonych w glebie (bank nasion chwastów) od 15 do 300 tys. sz/m2 w warstwie ornej

  5. Plastyczność - zdolność do przystosowania się do zmiennych warunków (większość gatunków chwastów dobrze znosi niską temperaturę, suszę, nadmiar wilgoci)

  6. Zdolność do rozmnażania wegetatywnego wielu gatunków

  7. Podobieństwo do roślin uprawnych

Konkurencyjność roślin

  1. Definicja wg Clementsa (za Donaldem ). Konkurencja rozpoczyna się wówczas gdy zaopatrzenie w pojedyńczy niezbędny składnik spada poniżej łącznego zapotrzebowania konkurencyjnych ze sobą roslin

  2. Definicja wg Bleasdale. Dwie rośliny konkurują między sobą wówczas gdy wzrost 1 z nich lub obu został osłabiony, czy też pokrój zmodyfikowany w porównaniu do wzrostu kształtu roślin rosnących w izolacji.

Konkurencja wewnątrzgatunkowa - między roślinami należącymi do tego samego gatunku.

Konkurencja międzygatunkowa - między roślinami uprawnymi a chwastami.

Skutek konkurencji o składniki mineralne, wodę, światło, przestrzeń - obniżenie plonu i pogorszenie jakości.

Straty w plonach uprawnych przy średnim zachwaszczeniu w %

- zboża - 20

- ziemniaki - 10

- kukurydza - 30

- buraki cukrowe - 15

- rzepak ozimy - 15-18

Czynniki wpływające na stopień konkurencyjności

  1. Gatunki chwastów i ich liczba

  2. Czas trwania konkurencyjności

  3. Rozmieszczenie chwastów gatunek rośliny uprawnej

  4. Norma wysiewu i rozstawy rzędów - rośliny uprawnej

  5. Nawożenie

  6. Warunki edaficzne i klimatyczne

Temat: Podstawowa i uzupełniająca uprawa roli

Uprawa roli - wszystkie czynności wykonane narzędziami i maszynami uprawowymi, wywierające bezpośrednie działanie mechaniczne na uprawianą warstwę.

Uprawa roli składa sięz wielu czynności wykonanych różnymi maszynami i narzędziami

Technologia uprawy roli - kolejno wykonywane zabiegi uprawowe (uprawki), różnymi sposobami i za pomocą rozmaitego sprzętu dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Uprawki - pojedyńcze zabiegi uprawowe wykonywane narzędziami tego samego rodzaju i podobnie działające na glebę.

Cele uprawy roli:

Nadanie glebie najkorzystniejszego układu (stanu fizycznego) zapewniającego optymalną zwięzłość, dobre stosunki wodno-powietrzne, cieplne i pokarmowe roślinom uprawnym.

Cele te można osiągnąć przez realizację następujących zadań:

- nadanie struktury agregatowej i zachowanie struktury gruzełkowatej

- poprawienie właściwości wodnych, powietrznych i cieplnych

- pobudzenie aktywności mikroorganizmów glebowych

- wprowadzenie do gleb resztek pożniwnych, nawozów organicznych i mineralnych

- ułatwienie wzrostu korzeniom roślin (zmniejszenie oporów)

- przygotowanie wierzchniej warstwy roli do siewu roślin

- zwalczanie chwastów, patogenów i szkodników

- poprawę żyzności gleb piaszczystych przez stosowanie tzw. orki melioracyjnej

Gleba poprzez różne czynności uprawowe powinna osiągać wysoką kulturę i sprawność.

Agronomiczne właściwości roli

Sprawność roli - okresowy jej stan charakteryzujący się optymalnym układem właściwości fizykochemicznych i biologicznych, zapewniających najlepsze warunki wzrostu i rozwoju rośliny.

Sprawność roli to krótkotrwały stan, będący wynikiem zabiegów uprawowych oraz pogody, rodzaju gleby i kultury roli.

Wydobrzenie - okres, po którym rola nabiera sprawności.

Kultura roli - zdolność gleby do szybkiego nabywania sprawności i utrzymania jej przez dłuższy czas. Jest ona wynikiem wieloletniego stosowania przez rolnika:

- prawidłowej uprawy roli

- właściwego nawożenia organicznego i mineralnego

- uprawę roślin strukturotwórczych

- poprawnego zmianowania roślin i wapnowania

Gleba wysokiej kultury ma:

- dobrą i trwałą strukturę

- optymalne stosunki wodno - powietrzne

- właściwy odczyn

- jest zasobna w próchnicę i składniki pokarmowe

- jest niezachwaszczona i aktywna biologicznie.

WYKLAD IV

Orka

- płytka do 15 cm (podorywka, odwrotka)

- średnio głęboka 15-25 cm (siewna)

- głęboka 25-35 cm (ziębla)

- pogłębiona > 30-35 cm (ziębla)

- bardzo głęboka >35 cm (agromelioracyjna)

- orka z pogłębiaczem (ziębla + 8-12 cm, pogłębiacz)

Rodzaje odkładnic:

- cylindryczne - silnie kruszą i mieszać, ale słabo odwracają wyorane skiby (gleby lekkie, mało plastyczne i łatwo kruszące się)

- kulturalne - dobrze kruszą, odwracają i mieszają skiby na wielkości gleb, najczęściej używane, uniwersalne.

- półśrubowe - słabiej kruszą niż kulturalne, ale lepiej odwracają skibę.

- śrubowe - dobrze odwracają skibę, ale słabo kruszą i mieszają.

O pracy pługa z odkładnicą kulturalną decyduje stosunek głębokości do szerokości skiby:

- 1 : 1 - dobre kruszenie przy słabym odwracaniu skiby (orka wykonywana przed siewem roślin)

- 1 : 2 - uzyskuje się prawie całkowite odwrócenie skiby (zaorywanie ściernisk)

- 1:1,5 - tzw. skiba wysztorcowana, dostatecznie odwrócona i w miarę dobrze pokruszona (orka przedzimowa)

Najlepiej jest wykonywać orkę, gdy wilgotność jest od 40-60 % wilgotności. Gleba nie może być zbyt sucha i zbyt wilgotna.

Zadania orki:

Odwrócenie, pokruszenie i wymieszanie warstwy ornej gleby w wyniku czego uzyskujemy następujące korzyści:

- uniemożliwianie dalszego rozwoju darni, jej zniszczenie i przykrycie ścierniska w wyniku odwrócenia skiby.

- przykrycie i wymieszanie z glebą resztek pożniwnych, chwastów, nawozów mineralnych i organicznych

- silne spulchnianie oraz przewietrzenie gleby pobudzające jej aktywność mikrobiologiczną

- przemieszczenie z głębszych warstw ku powierzchni wymytych koloidów i składników pokarmowych oraz równomierne rozmieszczenie w glebie tych składników w próchnicy

- spowodowanie intensywnego oddziaływania mrozu i ułatwienie gromadzenia się wody.

Podorywka - orka płytka (8-12 cm)

Zadania:

- zmniejszenie strat wody przez ograniczenie parowania

- przyoranie resztek pożniwnych i przyśpieszenie ich rozkładu

- zwalczanie chwastów

- ułatwienie wykonania następnej orki

Podorywka wykonywana jest:

- specjalnymi wieloskibowymi pługami

- zwykle pługi wieloskibowe

- brony talerzowe

- glebogryzarki

Stosunek głębokości do szerokości skiby powinien wynosić 1:2

Orka siewna - orka średnia o głębokości 15-20 cm wykonuje się ją na 3 - 4 tygodnie przed siewem ozimin.

Główny cel: umożliwienie dobrego przygotowania roli do siewu, wschodów i dalszej wegetacji ozimin.

Orka siewna powinna być wykonana do jednakowej głębokości i jak najmniej wyskibowana. Optymalna wilgotność - 40-60% PPW - skiba rozpada siewna drobne bryłki i agregaty równomiernie rozmieszczonej całej warstwie.

Orkę siewną wykonuje się pługami z odkładnicami kulturalnymi.

Gleby zwięzłe i zachwaszczone lub zadarnione pług dodatkowo wyposaża się w przedpłużek, który ułatwia kruszenie i odwrócenie skib.

Orki siewne wykonywane wcześnie należy połączyć z bronowaniem.

Orka przedzimowa (ziębla) - orka głęboka (25-30) stosowana przed zimą, jako zakończenie uprawek jesiennych pod rośliny jare.

Zadania:

- zwiększenie pojemności wodnej gleby (zmagazynowanie wody z opadów i śniegu topniejącego)

- głębokie spulchnianie roli (ułatwienie strukturotwórczego działania mrozu)

- wydobycie na powierzchnię gleby części spławianych i składników pokarmowych wypłukiwanych w głąb gleby

- niszczenie chwastów, szkodników i chorób

-zwiększenie miąższości warstwy uprawnej oraz niszczenie podeszwy płużnej

- doprowadzenie gleby do stanu, który ułatwia i przyśpiesza wykonanie uprawy wiosennej.

Orka przedzimowa - skiby silnie wysztorcowane i słabo pokruszone (stosunek głębokości do szerokości 1:1)

Gleby ciężkie, silnie zachwaszczone - pług z przedpłużkiem

Zniszczenie podeszwy płużnej - pług z pogłębiaczem

Orka razówka - orka siewna wykonywana tylko raz w całokształcie uprawy pod rośliny następcze. Wykonywana po zbiorze przedplonu bez uprawek pożniwnych. Stosuje się ją wtedy, gdy okres od zbioru przedplonu do siewu rośliny następczej jest krótki.

Jest to orka o średniej głębokości, dobrze odwracająca i krusząca skiby.

Wykonywana często po motylkowych wieloletnich, łąkach, pastwiskach. Jeżeli pole będzie obsiane dopiero wiosną - to orka głęboka.

Razówka wykonywana jest pod podplony - orka płytka.

Najlepiej wykonywana pługiem z przedłużkiem.

Orka odwrotka - orka płytka lub średnia, wykonywana jesienią w celu przyorania obornika stosowanego pod rośliny jare.

Stosowana jest po uprzednio wykonanej podorywce, 2-3 tygodnie przed orką przedzimową.

Orka wiosenna - orka płytka lub średnia, powoduje pokruszenie gleby

Uzasadniona:

- w celu przyorania wiosną obornika (np. pod ziemniaki)

- na glebach ciężkich i zlewnych, gdy rola jest silnie zagęszczona

- na gleby bardzo wilgotnych (przesuszenie gleby orką umożliwia jej doprawienie i dotrzymanie optymalnego terminu siewu)

- przy uprawie roślin późnego siewu

- po wymarzniętych oziminach dla dokonania przesiewów.

Orka terenów zadarnionych - orka średnia lub głęboka

Wykonywana:

- na gruntach ornych - pługiem z przedpłużkiem

- na użytkach zielonych - pługiem łąkowym

- na użytkach leśnych - pługiem leśnym

Gleby mineralne, zwięzłe - płytka

Gleby luźne i próchniczne - głęboka

Orka agromelioracyjna - orka bardzo głęboka

Wykonywana specjalnymi pługami:

- gleb piaszczystych - 40-45 cm

- gleb ciężkich - do 60 cm

Cel:

- poprawienie właściwości wodno-powietrznych oraz chemicznych i biologicznych

- wnoszenie do podglebia obornika, torfu, iłu kopalnianego

Zabiegi uzupełniające

Talerzowanie - zabieg uprawowy spulchniający lub odwracający, wykonywany broną talerzową, powodując rozdrobienie nie pokruszonych skib na glebach ciężkich lub zadarnionych.

Stosowana jest do:

- doprawiania zaoranych gleb ciężkich lub zadarnionych

- uprawy ściernisk

- pocięcia nawozów zielonych lub darni

- wstępnego wymieszania darni z glebą

Talerzowanie nie stosuje się na polach zaperzonych.

Gryzowanie - zabieg spulchniający i odwracający rolę wykonywany za pomocą glebogryzarki.

Stosowany jest do:

- niszczenia darni po wieloletnich roślinach motylkowych

- doprawienia roli po orce gleb ciężkich i średnich.

- płytkiej przedsiewnej uprawy roli.

Glebogryzarka pracuje do głębokości 15 cm.

Pługofrezarka - narzędzie kombinowane, składa się z elementu biernego - korpusu płużnego i elementu czynnego - frez.

Pługofrezarka:

- kruszy i miesza skiby dobrze, także odkłada, ale mniej spulchnia

- zastępuje pracę pługa i narzędzi doprawiających rolę przed siewem.

Zastosowanie:

- na glebach suchych

- na polach z wysokim ścierniskiem

- przy spóźnionych orkach przedsiewnych (pod rośliny ozime i plony wtórne)

Włókowanie - wykonywane za pomocą włóki, która działa powierzchniowo i bardzo płytko.

Zadania:

- wyrównanie i płytkie spulchnianie roli

- niszczenie kiełkujących chwastów.

Stosowana jest na:

- glebach ciężkich i średnich jako pierwszy zabieg po obeschnięciu grzbietów skib.

Bronowanie - wykonywane za pomocą bron zębatych.

Zadania:

- kruszenie skib i brył i wyrównanie powierzchni

- ograniczenie parowania wody z gleby w późniejszym terminie.

- niszczenie skorupy glebowej, siewek chwastów

- mieszanie z glebą nawozów i herbicydów

- wyciąganie rozłogów perzu

- spulchnianie i wyrównanie roli przed siewem nasion

- wyrównanie pola i lepsze przykrycie nasion po siewie.

Kultywatorowanie (drapaczowanie) - zabieg wykonywany za pomocą kultywatora. Powoduje głębokie spulchnianie, kruszenie i mieszanie roli bez jej całkowitego odwracania

Zadania:

- przyśpieszenie osiadania roli po orce na glebach ciężkich

- przedsiewne spulchnianie roli zleżałej

- wyciąganie rozłogów perzu z gleby uprzednio podoranej i niszczenie rosnących chwastów

- wymieszanie z rolą nawozów mineralnych i wapna

- zastąpienie orki siewnej.

Głębokość pracy kultywatora - 10-20 cm

Zadania i cele spulchniania i wyrównywania roli:

- niszczenie skorupy glebowej (przerwanie parowania wody)

- doprawienie roli do siewu po orce (spulchnianie warstwy wierzchniej, wyrównanie powierzchni i pokruszenie brył)

- wymieszanie nawozów mineralnych i herbicydów doglebowych z glebą

- przykrycie nasion po siewie

- niszczenie kiełkujących i wschodzących chwastów

Zadania i cele ugniatania i kruszenia roli:

- zagęszczenie zbyt pulchnej roli (poprawienie stosunków wodnych w wierzchniej warstwie roli)

- kruszenie brył lub skorupy glebowej

- wyrównanie powierzchni pola

- przyśpieszenie osiadania roli

- dociskanie skib do warstwy podornej

Wałowanie - wykonywane za pomocą wałów.

Wały dzielimy na:

- ugniatające - np. wały gładkie

- kruszące - np. wały pierścieniowe (Cambridge) wał kolczatka

- działające wgłębnie - wał Campbella, wały strunowe

Zespół uprawek - szereg zabiegów uprawowych następujących po sobie na tym samym polu służącym do uzyskania konkretnego celu agrotechnicznego.

W polskim systemie uprawy roli wyróżnia się następujące zespoły upraw(ek):

- zespół uprawek pożniwnych

- zespół uprawek przedsiewnych (pod rośliny ozime)

- zespół uprawek przedzimowych

- zespół uprawek wiosennych (pod rośliny jare)

- zespół uprawek pielęgnacyjnych

Zespół uprawek pożniwnych wykonywany latem po zbiorze niektórych roslin (np. zboża, niektóre przemysłowe)

Zadania:

- przykrycie resztek pożniwnych i i wymieszanie ich z glebą

- ograniczenie strat wody

- zwalczanie chwastów nasiennych i rozłogowych

- ułatwienie poprawnego wykonania orki siewnej lub przedzimowej

Zabiegi uprawowe:

- podorywka + bronowanie lub włókowanie

- bronowanie (brona średnia - niszczenie chwastów)

- bronowanie (brona średnia lub ciężka)

Skrócony zespół uprawy pożniwnej - pług podorywkowy zastępowany jest broną talerzową lub kultywatorem ścierniskowym.

Zespół uprawy pożniwnej - przygotowanie roli pod wysiew międzyplonów:

- ścierniskowych:

* podorywka + bronowanie

*siew poplonu

* bronowanie lub wałowanie

- ozimin

* podorywka + bronowanie

* orka siewna

* bronowanie

Zespół uprawek przedsiewnych jesiennych

Zadania:

- odpowiednio głębokie spulchnianie roli

- doprawienie roli do siewu oraz nadanie jej sprawności na okres kiełkowania i wschodów nasion

- wprowadzenie nawozów i ich wymieszanie z glebą

- przykrycie resztek pożniwnych i chwastów, o ile nie wykonano wcześniej podorywki

Zabiegi uprawowe:

- orka siewna + bronowanie lub wał kruszący

- 3-4 tygodniowy okres osiadania roli

- siew nawozów mineralnych

- bronowanie lub agregat uprawowy (kultywator + wał strunowy) lub brona ciężka na gleby lekkie

- siew i bronowanie posiewne

Gdy orka jest wykonywana na krótko przed siewem to:

Orka siewna + wałowanie wgłębne

Zespół uprawek przedzimowych

Zadania:

- głębokie spulchnianie i przewietrzenie roli,

- gromadzenie wody opadowej

- wykorzystanie strukturotwórczego działania mrozu

- wyrównanie zawartości próchnicy i składników pokarmowych w całej warstwie ornej

- wprowadzenie i wymieszanie nawozów organicznych i mineralnych z glebą

- niszczenie chwastów, chorób i szkodników

Zespół uprawek przesiewnych wiosennych

Zadania:

- wyrównanie powierzchni pola i ograniczenie strat wody

- przyśpieszenie ogrzewania roli

- wprowadzenie do gleby nawozów i preparatów doglebowych

- niszczenie wschodzących chwastów

- nadanie roli sprawności na okres kiełkowania i wschodów roślin

Zabiegi uprawowe dla zbóż z wsiewką motylkową

- siew nawozów mineralnych

- kultywatorowanie + bronowanie

- wałowanie

- siew nasion

- bronowanie posiewne

Zadania:

- zwalczanie chwastów

- podtrzymanie stanu sprawności roli

- niszczenie skorupy i ograniczenie nieprodukowanego parowania

- uaktywnienie życia biologicznego gleby

- pobudzenie wzrostu systemu korzeniowego i krzewienia

- wykonanie specjalnych zabiegów związanych z uprawą poszczególnych roślin.

WYKLAD V

Mechanizm zwalczania perzu

Sposób I (lekkie gleby)

-wykonanie wysztorcowanej orki do gł. 12-14 cm z której po przeschnięciu wyciąga się rozłogi perzu kultywatorem i bronami na powierzchnię, a następnie grabi się i wywozi z pola;

Sposób dość skuteczny ale pracochłonny i silnie niszczy gruzełkowatość roli

Sposób II (gleby zwięzłe)

Polega na niszczeniu perzu przez pocięcie rozłogów i głębokie przyoranie

-dwukrotne dwukrotne talerzowanie uprzednio podoranego pola w celu pocięcia rozłogów na mniejsze odcinki a następnie głębokie przyoranie kiełkujących odcinków perzu za pomocą pługa z przedpłużkiem.

Skuteczność tych zabiegów zależy od dokładnego pocięcia rozłogów oraz głębokiego ich przyorania.

Sposób III

3-4 krotne zaoranie pola w okresie pożniwnym do różnej głębokości, orki powinno się przeprowadzać w chwili kiełkowania rozłogów . Ostatnia orka powinna być głęboka do 25-30 cm.

Zabiegi uprawowe dla roślin wiosennego siewu np. pod buraki cukrowe, ziemniaki ,kukurydza

-włókowanie lub bronowanie(ziębla bronowana przed zimą lub gleba zaskorupiała)

- siew nawozów mineralnych

-bronowanie lub kultywatorowanie + wał strunowy

-stosowanie herbicydów doglebowych

-zestaw do przedsiewnej uprawy np -brona redlinowa lub kultywator+ wał strunowy

- siew nasion

Ziemniaki(obornik wiosną)

-włókowanie lub bronowanie

-bronowanie

-stosowanie obornika

-orka wiosenna(średnia) + wał Campbella (lub wał Campbella+ wał kolczatka)

-sadzenie ziemniaków

Uprawa pod plon wtóry- stosowanie obornika( jeżeli nie stosowano pod poplon ozimy)

-orka wiosenna9średnia) + wał kolczatka lub włóka( brona)

-sadzenie(siew)

Kategorie ciężkości gleb:

1 gleby bardzo lekkie

-piaski luźne i słabo gliniaste (do 10 % części spławialnych) 30% w Polsce

2. gleby lekkie

-piaski gliniaste lekkie i mocne, żwiry piaszczyste, i pyły(10 -20% cz.s ) 32% w Polsce

3.gleby średnie

- gliny lekkie, pyły ilaste, żwiry gliniaste (21-35%cz.s) a także

Piaski gliniaste lekkie 17%

4.gleby ciężkie

-gleby średnie 35-50% cz.s

5gleby bardzo ciężkie razem 4i 5- 7%

Iły i gliny ciężkie >50% cz.s

Gleby bardzo lekkie i lekkie

- łatwe do uprawy

- mała zawartość koloidów (stawiają małe opory narzędziom uprawnym)

-duża przewiewność i przepuszczalność

- mała zdolność zatrzymywania wody

- ograniczony podsiąk kapilarny

- ubogie w składniki pokarmowe- nie wykazują skłonności do zbrylania ani zaskorupiania

Cel uprawy-poprawa warunków wodnych oraz ochrona przed zbyt intensywnym rozkładem substancji organicznej.

Zadanie uprawy- zwiększenie w nich zawartości próchnicy (zwiększenie ich produktywności) poprze:

-nawożenie obornikiem, kompostami, nawozami zielonymi

-wapnowanie

-uprawa roślin pozostawiających dużo resztek pożniwnych( strukturotwórczych)

-uprawa międzyplonów na przyoranie

-wykonywanie orek melioracyjnych

-dodawanie do warstwy uprawnej minerałów ilastych

Zasady uprawy gleb lekkich

-ograniczenie zabiegów uprawnych do minimum (powodujących przewietrzenie gleby)

-unikanie pełnego zespołu uprawy pożniwnej

-orka przedzimowa niezbyt głęboka

-nie należ stosowa orki wiosennej i odwrotki, a obornik przyorywać orką przedzimową

- jak najwcześniej zaczynać uprawę wiosenną zredukowaną do minimum , bez włókowania

- nie zaleca się w uprawie pożniwnej i wiosennej kultywatorowania (poza niszczeniem perzu oraz gdy kultywator zastępuje orkę)

Gleby ciężkie i bardzo ciężkie

-trudne do uprawy(zabiegi uprawowe tylko przy optymalnej wilgotności ,,gleby minutowe''

-zasobne w składniki pokarmowe

-wystarczająca zawartość próchnicy

-nie przewiewne i słabo przepuszczalne

-słaba struktura gruzełkowata

-łatwo się zaskorupiają i zbrylają

-duże opory jednostkowe

Cele i zadania uprawy- poprawa warunków powietrznych oraz spulchnianie i zwiększenie aktywności biologicznej głębszych warstw poprzez zabiegi agrotechniczne poprawiające stan struktury gruzełkowatej gleby

-nawożenie organiczne

-wapnowanie

-głęboka orka przedzimowa

-uprawa motylkowych wieloletnich i ich mieszanek z trawami

Zasada uprawy gleb ciężkich

-stosowanie integracyjnych zabiegów uprawnych działających głęboko głównie orki

-wykonywanie pełnych zespołów uprawy pożniwnej przedsiewnej i wiosennej

-stosowanie głębokiej, lub pogłębionej orki przedzimowej( dobre działanie strukturotwórcze mrozu)

-przy doprawianiu roli do siewu- stosowanie energicznie działających narzędzi spulchniających( brony talerzowe, kultywatory , wały kruszące)

- stosowanie orek agromelioracyjnych (poprawia właściwości fizyczne, biologiczne i chemiczne)

-przy pielęgnacji - stosowanie metod mechanicznych ,a herbicydy jako środek pomocniczy

Najczęściej występujące błędy w uprawie roli

- nieuwzględnianie specyfiki poszczególnych typów gleb

-wykonywanie zabiegów agrotechnicznych bez uwzględnienia optymalnego stanu uwilgotnienia gleby

-niedocenianie celowości i potrzeby agregatownia narzędzi uprawnych

-niewykonywanie podorywek lub wykonywane zbyt późno i pozostawienie ich bez pielęgnacji

- niedbałe wykonywanie zabiegów

-opóźnianie terminu orek przedsiewnych

-niedocenianie znaczenia orki jesienno- zimowej

-brak mechanicznej posiewnej pielęgnacji zbóż

Zalecenia do uprawy roli

  1. w zmianowaniu stosować co kilka lat orki pogłębione wraz z intensywnym nawożeniem organicznym i mineralnym oraz wapnowaniem( uzyskanie poziomu próchnicznego o miąższości 30-40 cm

  2. na glebach lekkich zamiast orki pogłębionej wykonywać głębokie orki melioracyjne z wprowadzeniem dużej ilości masy organicznej oraz stosować w latach następnych po orce głębokiej uprawę płytszą 12-20 cm

  3. na glebach ciężkich oraz zachwaszczonych zaleca się większą częstotliwość orek głębokich w zmianowaniu

  4. narzędzia aktywne (glebogryzarki, pługofrezarki, nie należy stosowa nie częściej niż dwa lata po sobie , aby nie doprowadzi do rozpylania gleby

  5. należy agregatowa narzędzia uprawowe a w zespole pielęgnowania roślin upowszechnić metody kompleksowej pielęgnacji( użycie środków chemicznych traktowa jako uzupełnienie)

Systemy uprawy roli

I Płużny system uprawy roli

1. Orka jest podstawowym zabiegiem uprawowym

2. Po orce wykonywane są zabiegi uprawowe uzupełniające (doprawiające rolę)

3. Zespoły zabiegów uprawowych

II Bezorkowy system uprawy roli

-grubery

-agregaty uprawowo- siewne

III Siew bezpośredni (uprawa zerowa)

-siew w glebę nie uprawianą

IV Kombinowany system uprawy roli

Bezorkowy system uprawy roli

Cele:

-zastąpienie orek uprawkami nieodwracającymi roli

-ograniczenie głębokości liczby zabiegów uprawek (zmniejszenie tempa mineralizacji próchnicy)

-pozostawienie na powierzchni gleby mulczu międzyplonowego lub resztek pożniwnych

Bezorkowy system uprawy zaleca się stosować na glebach średnich i ciężkich o:

-uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych

-nie zachwaszczonych

-zasobnych w próchnicę organiczną

-w wysokiej kulturze

Zalety uprawy bezorkowej

-mniejsze zużycie paliwa, mniejsze koszty uprawy, większa wydajność pracy

-ochrona gleby przed erozją, spływami powierzchniowymi i zaskorupianiem się gleby

-wzrost aktywności biologicznej gleby i liczne występowanie dżdżownic

-mniejsze wymywanie azotanów

-poprawienie struktury gleby i zwiększenie jej odporności na zagęszczenia powodowane przejazdami ciągników i innych maszyn

-zmniejszenie negatywnego wpływu ugniatania gleby kołami ciągnika

-znaczne skrócenie czasu a uprawę

Orka jest niezbędna :

-na polach silnie rozjeżdżonych kołami ciągników i kombajnów

-w produkcji nasiennej( wyeliminowanie samosiewów rośliny przedplonowej

-na glebach lekkich

-w celu przyorania nawozów organicznych

-ograniczenia rozwoju chwastów wieloletnich

Taka uprawa to konserwująca uprawa roli (pozostaje na powierzchni gleby co najmniej 30% resztek pożniwnych)

Zasady tej uprawy:

-ograniczenie intensywności, głębokości i ilości zabiegów uprawowych (zmniejszenie tempa mineralizacji próchnicy)

- w miarę możliwości zastąpienie orki narzędziami orki nie odwracającymi rolę

-pozostawienie na powierzchni gleby resztek pożniwnych lub międzyplonów w formie mulczu

-wzrost zawartości substancji organicznej w glebie, zwiększenie jej biologicznej aktywności i zasiedleniu przez różnorodna faunę glebową

Dodatkowe efekty konserwującej uprawy to:

-mniejsze o 20-30% nakłady energii i robocizny

-zmniejszenie strat azotu w czasie zimy

Zalety siewu bezpośredniego:

-ochrona gleb przed erozja

-zmniejszenie strat wody

-obniżenie kosztów uprawy i maszyn

-wzrost wydajności pracy

-zmniejszenie nakładów na jednostkę plonu przy jednoczesnym wzroście dochodu z jednostki powierzchni

-możliwość uprawy gleb marginalnych

-możliwość uzyskania dwóch plonów w sezonie

-ograniczenie ugniatania gleby

-ułatwianie żniw

Wady siewu bezpośredniego

-duża zbitość gleby utrudniająca wzrost korzeni

-zwiększona koncentracja składników pokarmowych w wierzchniej warstwie gleby

-zwiększone nakłady na herbicydy

-zwiększone nawożenie azotowe

- mniejsza miąższość warstwy ornej

Siew bezpośredni powinien być preferowany:

-w terenach silnie erodowanych

-we wstępnym zagospodarowaniu pól odłogowych

-w skrajnych przypadkach w gospodarstwach nastawionych na maksymalizację wydajności pracy

-może być również stosowany w każdym gospodarstwie w wybranych ogniwach zmianowania (gdy jest krótki okres od zbioru przedplonu do wysiewu rośliny następnej)

Sposoby wykonywania siewu

-w ścierń -po usunięciu z pola plonu ubocznego (słomy, łodyg, liści)

-w czarne pole- po zbiorze rośliny przedplonowej spala się słomy, łodygi i ścierń (uzyskuje się czyste pole o wyraźnie zmniejszonej liczbie nasion chwastów, obniża się aktywność biologiczną wierzchniej warstwy gleby)

- w mulcz- pozostałości po przedplonie( słoma , łodygi) rozdrabnia się i zostawia na polu

-w rośliny okrywowe- wsiewki międzyplonowe lub międzyplon

Warunki stosowania siewu bezpośredniego:

-specjalny siewnik

-urozmaicony asortyment herbicydów

-odpowiednie nawozy mineralne i środki ochrony roślin

-właściwie dobrana gleba i stanowisko

-właściwie dobrany gatunek i odmiana danej rośliny

Uprawa uproszczona

uprawa o ograniczonej liczbie zabiegów wykonywana:

-maszynami uprawowymi

-zestawami uprawowymi i uprawowo- siewnymi

jednak o niezmienionej intensywności oddziaływania na rolę niż uprawa tradycyjna

Uprawa zminimalizowana

uprawa o ograniczonej intensywności oddziaływania na role przez: zastąpienie zabiegów głębszych -płytszymi lub wyeliminowaniu niektórych zabiegów z zespołów uprawek

Zmiany w uprawie roli (uproszczenia)

  1. uproszczenie uprawy płużnej

-bez zmian intensywności oddziaływania na rolę:

-zmniejszenie intensywności oddziaływania na rolę przez: