[e-mail]

Literatura:

1. J. Nowacki, Z. Tobor „Wstęp do prawoznawstwa” wyd. Zakomycze 2002

2. Z. Radwański „Prawo cywilne część ogólna” wyd. BECK, W-wa 2007

3. Z. Radwański :Zobowiązania” wyd. BECK, W-wa 2007

4. Z. Radwański , J. Panowicz-Lipka „Zobowiązania część szczegółowa”

www.sejm.gov.pl

Egzamin: test wielokrotnego wyboru ok. 15pytań

Termin zerowy: 30.V.2008

PRAWO:

Piątek, 29 luty 2008

Temat: System prawa.

„Prawa można nie kochać, ale trzeba je znać, w przeciwnym razie brutalnie poczujemy jego moc”.

„Ignorantia Iris nocet”.

System prawa- to całokształt obowiązujących przepisów (norm prawnych) z uwzględnieniem ich podziału na gałęzie.

Gałąź prawa:

Instytucje prawa:

Pojęcie szersze niż instytucja Zespół norm regulujących daną dziedzinę życia Dotyczy całej kategorii stosunków społecznych Zbudowana z instytucji Np. prawo cywilne, prawo rodzinne, prawo karne, prawo pracy Prawo konstytucyjne (państwowe) Prawo administracyjne Prawo finansowe Prawo karne Prawo cywilne Prawo rodzinne Prawo pracy

Pojęcie węższe od gałęzi prawa Normy regulujące pewien typowy dla danej gałęzi stosunek społeczny Dotyczą jednego stosunku społecznego Zawierają się w gałęziach prawa Np. instytucja małżeństwa, rozwodu, instytucje własności, instytucja obrony koniecznej, akt normatywny Prawo publiczne| konstytucja 2.IV.97 Prawo publiczne| kodeks post. admin. Prawo mieszane| brak Prawo publiczne| kodeks karny Prawo prywatne| kodeks cywilny Prawo prywatne| kodeks rodzin. i opiek Prawo mieszane| kodeks pracy

Prawo publiczne jest prawem odnoszącym się do interesu państwa regulującym stosunki między władzom publiczną a obywatelem oraz między organami władzy publicznej. Prawo prywatne jest prawem odnoszącym się do korzyści jednostek regulującym stosunki między równoprawnymi podmiotami prawa.

Prawo prywatne:	Prawo publiczne:
- zmierza do ochrony interesy jednostki - to regulacja pomiędzy autonomicznymi podmiotami prawa - samodzielne kształtowanie relacji pomiędzy podmiotami, ich swoboda nie jest ograniczona (normy prawa prywatnego wskazują ogólne granice autonomii).	- zmierza do ochrony interesu publicznego - regulacja stosunków z których przynajmniej jedna ze stron jest organem państwowym. (władztwo, podporządkowanie). - działające na podstawie i granicach prawo organy państwowe upoważnione są do władczego ukształtowania sytuacji prawnej podmiotów prawa.

Prawo materialne- to ogół norm regulujących uprawnienia i obowiązki podmiotów prawa.

np. Kodeks cywilny, kodeks karny

Prawo formalne- reguluje tryb postępowania przed organami państwa związany z dochodzeniem uprawnień i obowiązków określonych w prawie materialnym. Normy prawa formalnego wskazują jak mam postępować dany organ przy rozstrzyganiu poszczególnych praw (np. KCP- kodeks prawa cywilnego).

Kodeks- obszerny akt normatywny oparty na jednolitych zasadach regulujących sposób kompleksowy pewną dziedzinę stosunków społecznych.

Kodyfikacja- polega na zebraniu poszczególnych przepisów w 1 nowy akt prawny, czyli kodeks.

Inkorporacja- ułożenie i opublikowanie usystematyzowanego wzoru wydanych poprzednio przepisów.

Prawo przedmiotowe- to ogół norm składających się na system prawa.

Prawo podmiotowe- to przyznana i zabezpieczona przez normy prawne, a wynikające ze stosunku prawnego możliwości postępowania w określony sposób. (wolność osobista, wolność sumienia, wyznania.

Akt prawny jest odnoszony:

1. Do indywidualnych aktów prawnych- rodzący skutki prawne decyzje organów państwa wydawane w sprawach jednostkowych na podstawie przepisów prawa obowiązującego. Np. orzeczenie sądowe, decyzja administracyjna, decyzja podatkowa).

2. Do normatywnych generalnych aktów prawnych (generalnymi nazywane są akty, które wydawane są przez kompletne organy prawodawcze mocą których ustanawiane są przepisy prawa np. konstytucja, ustawa, rozporządzenie)

Sposoby powstania prawa:

1. Stanowienie !!!

2. Prawo zwyczajowe

3. Prawo precedensowe

4. Umowa

5. Religia

Stanowienie jest podstawowym sposobem powstawania przepisów prawa!!!

Źródła prawa stanowionego:

Prawo określa jakie rodzaje generalnych aktów prawnych mogą być wydawane w danym państwie oraz ustala, które organy mają kompetencje do wydawania danego rodzaju aktów prawnych.

Akty prawne powszechnie obowiązujące:	Akty wewnętrzne:
-konstytucje -ustawy -ratyfikowane umowy międzynarodowe -rozporządzenia -akty prawa miejscowego	-uchwały -zarządzenia

System prawa wspólnotowego:

Prawo pierwotne:

Prawo wtórne:

Traktaty założycielskie (traktat ustanawiający Europejską wspólnotę węgla i stali 2002 wygaśnięcie). Traktaty zmniejszające postanowienia traktatów założycielskich (traktat fuzyjny 1965, Traktat Nicejski2002r) Protokoły i oświadczenia przyjęte przez państwa członkowskie i załączone do traktatów Traktaty akcesyjne związane z nowymi państwami członkowskimi Traktaty budżetowe i reformujące zasady finansowania.

Rozporządzenie- podstawowy instrument ujednolicający prawo wspólnoty. Wiąże w całości adresatów w państwach członkowskich. Dyrektywa Decyzja Zalecenia oraz opinie (formalnie nie są wiążące) Umowy międzynarodowe zawierane przez wspólnoty z państwami trzecimi.

Ogłaszanie aktów prawnych w dziennikach promulgacyjnych:

Dziennik ustaw R.P	Dziennik Urzędowy R.P
Konstytucja ustawy, rozporządzenia wykonane itp.	Uchwały zgromadzenia Narodowego, uchwały sejmu, uchwały senatu, itp.
Dzienniki urzędowe ministrów resortowych, dzienniki urzędowe urzędów centralnych	Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe

(Na skrzynce mailowej)

piątek, 7 marca 2008

Temat: Czym różni się norma moralna od normy prawnej.

Moralność- zespół norm postępowania według których określa się zachowanie jako dobre lub złe (sprawiedliwe lub niesprawiedliwe, itp.)

Norma prawna- to wynikająca z przepisów reguła zachowania , która ma charakter generalny (tzn. nie konkretyzuje osoby do której się odnosi) oraz ma charakter abstrakcyjny (tzw. wzór zachowania określony jest przez wskazanie rodzajowych, a nie konkretnych cech tego zachowania).

Norma moralna	Norma prawna
- Na straży moralności stoi opinia publiczna, sumienie, nawyki - Mają charakter jednostronny - Moralność ingeruje w myśli i uczucia - Moralność jest nieprecyzyjna	- Aparat państwowy wraz ze swoimi środkami przymusu - Ma charakter dwustronny - To czyny i słowa człowieka - Dokładnie regulują postępowanie człowieka

Norma prawna bezwzględnie wiążąca (imperatywna ) iuris cogens- to norma obowiązująca niezależnie od woli adresata, podmioty prawa nie mają żadnej możliwości wyboru zachowania się, muszą tak się zachowywać jak norma postanawia. (Art. 119 KC).

Norma prawna względnie wiążąca (dyspozytywna) iuris dispositivum- obowiązuje wówczas, gdy strona lub strony nie wyrażą odmiennej woli w porównaniu do treści danego przepisu np. art. 642 KC, przepisy pozostawiają podmiotom prawa swobodę kształtowania własnego zachowania i wzajemnych stosunków.

Budowa normy prawnej:

1. Struktury jednoelementowe (nie kradnij, nie zabijaj, płać podatki)

2. Struktury dwuelementowe: może składać się z hipotezy i dyspozycji, lub dyspozycji i sankcji, np. „Kto znalazł rzecz zgubioną (hipoteza), powinien niezwłocznie zawiadomić o tym osobę uprawnioną do odbioru rzeczy” (dyspozycja).

lub

„Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze względu na jego przynależność wyznaniową lub bezwyznaniowość (dyspozycja) podlega karze ograniczenia wolności do lat3”(sankcja)

Hipoteza-dyspozycja lub hipoteza- sankcja

„kto znalazł rzecz zgubioną (hipoteza), nie powinien zatrzymać dla siebie”(dyspozycja), lub

„Kto nie wykonuje zadanych prac domowych (hipoteza), podlega karze 10 batów”(sankcja)

3. Struktury trójelementowe

• Hipoteza- określa adresata i jego cechy, który powinien zachowywać według dyspozycji.

• Dyspozycja- wyznacza wzór zachowania adresata

• Sankcja- ta część normy prawnej w której odnajdujemy określenie konsekwencji prawa przewidzianych dla sytuacji, zachowanie niezgodnego z dyspozycją norm.

„Kto nie przychodzi na wykłady z prawa(hipoteza), a na zajęcia należy przychodzić (dyspozycja), podlega karze pozbawienia praw studenta na okres 2 miesięcy (sankcja)”

4. Struktura norm sprzężonych podwójnych- składa się z normy sankcjonowanej, składającej się z hipotezy i dyspozycji

Norma sankcjonująca, składa się z hipotezy (naruszenia normy sankcjonowanej) i z dyspozycji (obowiązek poniesienia skutku naruszenia i uprawnienie do realizacji tego skutku).

Norma sankcjonowana:

„Kto tańcząc, nadepnął partnerowi na stopę (hipoteza), powinien niezwłocznie przeprosić tę osobę”(dyspozycja).

Norma sankcjonująca:

„Tancerz, który nadepnął partnerowi na stopę, nie przeprasza niezwłocznie tej osoby (hipoteza, hipoteza wtórna), podlega karze” (dyspozycja, przez niektórych nazywana wprost sankcją).

Przepis prawa- to najmniejsza jednostka redakcyjna aktu prawnego:

-artykuły (art.)

-paragrafy (§)

-punkty

-litery

-cyfry

Norma prawna	Przepis prawa
Najmniejsza cząstka systemu prawnego. Jednostka treściowa (określa adresata, wzór zachowania i sankcją). Ma charakter wtórny (normy są interpretowane z przepisów prawa). Tworzą je podmioty stosujące prawo w procesie stosowania prawa.	Najmniejsza wyodrębniona graficznie cząstka aktu prawnego . Jednostka formalna często nosząca części fragmentaryczne. Ma charakter pierwotny (przepisy są punktem wyjścia dla norm). Tworzy go prawodawca w procesie tworzenia prawa.

Przepis prawa składa się z:

Poprzednik funktor normotwórczy następnik

„W razie rezygnacji z któregoś z wcześniej wybranych przedmiotów maturalnych (P) uczeń powinien jak najszybciej złożyć odpowiedni dokument do dyrekcji liceum (N).

Rodzaje przepisów prawa:

1. Przepis nakazując- : „przy wejściu na uczelnie należy okazać legitymację studencką, osoba nie posiadająca tego dokumentu nie zostanie wpuszczona na teren uczelni”

2. Przepis zakazujący- „Nie można mieć więcej niż jednego miejsca zamieszkania”.

3. Przepisy uprawniające (dozwalające)- przewidują dla danej, oznaczonej klasy podmiotów możliwość wyboru określanego sposobu zachowania się, przy czym zachowanie to nie jest ich obowiązkiem, a więc nie jest zachowaniem nakazanym lub zakazanym. Np.: „ Właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zawieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody”

4. Przepis nakazująco- uprawniający- „Po zmianie miejsca zamieszkania, trzeba wymienić dowód tożsamości”.

5. Przepis zakazująco-uprawniających- „Nie można studiować trzech kierunków jednocześnie”

6. Przepisy odsyłające- są ustanawiane w celu uniknięcia w tekstach prawnych dwukrotnego czy kilkakrotnego nawet powtarzania tych samych postanowień. Odesłanie może być kierowane: do jednego przepisu prawa, do dwu lub więcej, do całej grupy przepisów, do innego działu prawa, do prawa obowiązującego w innym państwie. Np.: Art. 651 KC, 604 KC!!!

7. Przepis blankietowy- rodzaj tekstów prawnych, które pewnych kwestii same nie rozstrzygają, same nie wyznaczając sposobu postępowania adresatów, lecz wydawane rozstrzygnięcia uzależniają od postanowień innych generalnych aktów prawnych. Np.: „Kto wykracza przeciwko przepisom o bezpieczeństwie na drogach publicznych podlega karze grzywny”
   np. Art.359 § 2

8. Lex generalia- reguła powszechna. „Kto zabija, podlega karze 15 lat więzienia”

9. Lex specjalis- reguła szczególna, ustanawiająca wyjątki od postanowień reguły powszechniej i ustalająca inne skutki prawne dla przypadków nią objętych albo też skutki te w ogóle wyłączająca. Np.: „Kto zabija ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze 25lat więzienia', „Kto zabija ze szczególnym okrucieństwem i pod wpływem alkoholu, podlega karze dożywotniego pozbawienia wolności”

10. Przepisy proste- określają skutki prawne jednego tylko „stanu faktycznego”, jednego faktu prawnego.

11. Przepisy złożone- określają skutki prawne dwu lub więcej owych faktów prawnych.

12. Przepisy ogólne- to takie, których adresaci są określani za pomocą nazw ogólnych, nadto zaś przepis znajduje zastosowanie w więcej niż jednym przypadku, gdyż dotyczy zachowań powtarzalnych. Np.: „Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika”

13. Przepisy jednostkowe- reguły zachowania, które jednostkowo (imiennie) oznaczonemu adresatowi wskazują jednorazowo sposób zachowania się. Np.: „Jan Kowalski dnia tego i tego powinien stawić się przed komisją poborową”

14. Przepisy generalne- jego adresaci są określani nazwą generalną.

15. Przepisy indywidualne- adresat został określony nazwą indywidualną.

16. W podziale tym jedynym kryterium branym pod uwagę jest sposób oznaczenia adresata.

17. Przepis abstrakcyjny- to taki przepis, który normuje zachowania powtarzalne w rodzajowo określony sposób.

18. Przepis konkretny- adresat został określony nazwą indywidualną.
    W podziale tym jedynym kryterium branym pod uwagę jest sposób oznaczenia adresata.

19. Przepis indywidualny i konkretny- adresat został określony nazwą indywidualną. W podziale tym jedynym kryterium branym pod uwagę jest sposób oznaczenia adresata. Np.: „Jacek Nowak powinien zapłacić Włodzimierzowi Rak 500zł tytułem odszkodowania za zniszczenie płaszcza do którego doszło w dniu 1 luty 2008roku”

20. Przepis generalny i konkretny- adresat został określony nazwą indywidualną. W podziale tym jedynym kryterium branym pod uwagę jest sposób oznaczenia adresata. Np.: „Każdy student Akademii Ekonomicznej jest zobowiązany wziąć udział w zebraniu wyborczym w dniu 1 marca 2008roku”

21. Przepis indywidualny i abstrakcyjny- to taki przepis, który normuje zachowania powtarzalne w rodzajowo określony sposób. „Jacek Nowak jest zobowiązany uiszczać kwotę 250zł z tytułu wynajmu pokoju”.

22. Generalny i abstrakcyjny: „Każdy kto wyrządził drugiemu szkodę jest zobowiązany ją naprawić”

Wszystkie przepisy praw ustanowione mocą normatywnych aktów prawnych można podzielić na 1 i 2 stopnia (lub wyższych stopni).

Przepisy pierwszego stopnia - te, mocą których z określonymi faktami prawnymi wiązane są skutki prawne.

Przepisy drugiego stopnia:

normują sprawy związane z tworzeniem (ustanawianie) przepisów stopnia pierwszego,

uchylają moc obowiązującą przepisów pierwszego stopnia,

określają czas (chwilę) zyskania mocy obowiązującej przepisy pierwszego stopnia,

postanawiają, które przepisy pierwszego stopnia wtedy a wtedy znajdują zastosowanie, których zaś i kiedy się nie stosuje,

ustalają rozumienie przepisów pierwszego stopnia itd.

Budowa aktu prawnego (na przykładzie ustawy i rozporządzenia):

Części ustawy. Ustawa składa się z określonych elementów, które powinny być w niej umieszczone w następującej kolejności:

1. tytuł

2. przepisy merytoryczne (ogólne i szczegółowe),

3. przepisy o zmianie przepisów obowiązujących,

4. przepisy przejściowe i dostosowujące,

5. przepisy końcowe, na które składają się przepisy uchylające, przepisy i wejściu ustawy w życie oraz przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy.

W niektórych ustawach można napotkać wstępy, tzw. preambuły (znajdziemy w Konstytucji RP), w których prawodawca formułuje cele danego aktu prawnego. Nie każda ustawa musi zawierać wszystkie wymienione elementy. Zależy to głównie od tego, czy reguluje ona jakąś dziedzinę spraw, która była już uprzednio normowana, wtedy powinna zawierać przepisy przejściowe i dostosowujące i czy zmienia obowiązujące normy prawne, wówczas konieczne są przepisy końcowe.

Tytuł ustawy - powinien zawierać:

oznaczenie rodzaju aktu (ustawa),

datę aktu,

ogólne określenie przedmiotu aktu (np. o partiach politycznych).

Tytuł aktu wykonawczego - powinien zawierać:

oznaczenie rodzaju aktu (np. rozporządzenie) oraz nazwy organu, który wydaje akt (np. Prezydent),

datę aktu,

możliwie najbardziej zwięzłe określenie przedmiotu aktu, które rozpoczyna się od zwrotu „w sprawie”. W tytule aktu wykonawczego podaje się nazwę organu, który ten akt wydaje, bo akty danego rodzaju mogą być wydawane przez różne organy państwowe.

Po tytule ustawy następuje tzw. właściwy tekst ustawy, natomiast po tytule aktu wykonawczego umieszcza się przepis powołujący się na podstawę prawną wydania tego aktu. Podstawą prawną nazywa się w tym przypadku przepis ustawy udzielającej odpowiedniemu organowi państwa upoważnienia do wydania aktu wykonawczego.

Przepisy merytoryczne: wśród nich wydziela się przepisy ogólne, określające stosunki, jakie reguluje dany akt (zakres przedmiotowy ustawy) oraz wyznaczające podmioty, do których dany akt się odnosi (zakres podmiotowy ustawy). Przepisy te zawierają też unormowania wspólne dla wielu innych przepisów merytorycznych w szczególności objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów. Drugą grupą przepisów merytorycznych są przepisy szczegółowe zamieszczane w ustawach w następującej kolejności:

przepisy prawa materialnego

przepisy o organach i trybie postępowania

wyjątkowo również przepisy karne.

Przepisy te powinny wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak ma się zachować, a wiec powinny zawierać zasadnicze elementy każdej normy postępowania.

Przepisy o zmianie przepisów obowiązujących: zmiany aktu prawnego nazywa się jego nowelizacja, a przepisy które zmieniają przepisy dotychczasowe - przepisami nowelizującymi. Czasami zmiany wprowadzone do ustawy są tak daleko idące, że powstaje potrzeba wydania odrębnej ustawy nowelizującej. Jeżeli zmiana ustawy polega na dołączaniu do niej nowych artykułów, wówczas zachowuje się dotychczasową numerację, a nowe przepisy oznacza się literami. W przypadku, gdy ustawa była już wielokrotnie nowelizowana, w akcie nowelizującym zamieszcza się upoważnienie do ogłoszenia tzw. tekstu jednolitego, czyli tekstu zredagowanego z uwzględnieniem wszystkich zmian wprowadzonych do danego aktu w drodze nowelizacji.

Przepisy przejściowe i dostosowujące: w przypadku dokonywania zmian w akcie prawnym zdarza się, że pewne stosunki lub stany rzeczy, które powstały w czasie obowiązywania dawnych przepisów, trwają nadal w okresie zmiany prawa. Należy wówczas rozstrzygnąć, czy owe stosunki i stany rzeczy mają być kwalifikowane wg dawnych czy nowych norm. Przepisy przejściowe określają w jaki sposób nowe prawo oddziałuje na stosunki czy stany rzeczy, które powstały w czasie obowiązywania zmienionego prawa.

W przepisach tych należy w szczególności rozstrzygnąć:

• sposób zakończenia postępowania w sprawach będących w toku,

• czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków powstałych przy działaniu dotychczasowego prawa,

• przez jaki czas utrzymuje się w mocy instytucje, które znosi nowe prawo

• czy utrzymuje się w mocy dotychczasowe przepisy wykonawcze do czasu zastąpienie ich nowymi.

Unormowanie tej kwestii jest szczególnie istotne z tego względu, iż przyjmuje się regułę, że uchylenie ustawy, na podstawie której wydano akt wykonawczy, albo uchylenie lub zmiana jedynie przepisu ustawy upoważniającego do wydania aktu wykonawczego, oznacza utratę mocy obowiązującej przez ten akt wykonawczy z dniem wejścia w życie nowej ustawy. Dopiero wyraźne postanowienie nowej ustawy powoduje, iż dany akt wykonawczy albo jego niektóre przepisy zastaną czasowo zachowane w mocy. Przepis przejściowy przyjmuje wówczas brzmienie „dotychczasowe przepisy wykonawcze zachowują moc do czasu wydania nowych przepisów wykonawczych jeśli nie są sprzeczne z niniejsza ustawą”.

Przepisy dostosowujące określają sposób powołania po raz pierwszy organów w instytucjach ukształtowanych nowym prawem oraz sposób dostosowania się do nowych przepisów. Wyznaczają one odpowiedni termin dostosowania się do nowych przepisów lub powołania nowych organów.

Przepisy końcowe: zamieszcza się w ustawie w następującej kolejności:

przepisy uchylające (tzw. klauzule derogacyjne),

przepisy o wejściu ustawy w życie,

w razie potrzeby przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy.

Przepis uchylający powinien w sposób wyczerpujący wymieniać przepisy, które uchyla. Gdy prawodawca wprowadza do systemu prawa uregulowania szczególnie obszerne lub zasadniczo zmieniające dotychczasowe prawo, to przepisy o wejściu w życie ustawy głównej, uchylające i przejściowe może zamieścić w osobnej ustawie zwanej wprowadzającą.

Zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą ustawa wchodzi w życie w terminie, który sama wyznacza, chyba ze termin ten zostanie wyznaczony przez ustawę wprowadzającą. Powinna więc w specjalnym przepisie końcowym, tzw. „o wejściu w życie”, wskazywać termin od jakiego wszyscy, których dotyczy ustawa, maja realizować normy zawarte w tej ustawie. Termin ten można wskazać kalendarzowo albo poprzez wskazanie upływu czasu. Wyznaczając termin wejścia ustawy w życie ustawodawca powinien uwzględnić co najmniej 14sto dniowe vacatio legis.

Przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy (o utracie przez ustawę mocy obowiązującej) są bardzo rzadko umieszczane w tej samej ustawie. Zachodzi to tylko w przypadku gdy prawodawca z góry zakłada, że ustawa będzie obowiązywać do określonego momentu który potrafi sam wskazać.

Na koniec - podpis osoby uprawnionej.

piątek, 14 marca 2008

Temat: Sankcje

Sankcja- jest to ujemny skutek prawny polegający na zastosowaniu represji w postaci przymusu państwowego. W przypadku, gdy adresat normy prawnej nie zastosuje się do nakazu bądź zakazu, a więc gdy nie wypełnia swojego obowiązku. Dzielimy je na:

• Sankcje represyjne- jest to pewna dolegliwość wyrządzona tytułem odpłaty za zachowanie niezgodne z prawem. Polski kodeks prawny wyróżnia kary, a tymi karami jest grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25lat pozbawienia wolności, dożywocie. Poza karami jeszcze mogą być środki karne np. pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska, zakaz wykonywania jakiegoś zawodu, zakaz prowadzenia pojazdu, nawiązka, naprawienie szkody, podanie wyroku do publicznej wiadomości.

• Sankcje egzekucyjne- zmuszają adresata do wykonania obowiązku, którego dobrowolnie by nie wykonał. Te sankcje przeprowadza się poprzez zastosowanie przymusu osobistego, wykonanie zastępcze (następuje ono w trybie egzekucji majątkowej).

• Sankcje nieważności- dana czynność będąca konsekwencją zachowania niezgodnego z prawem nie rodzi skutków prawnych. (Każda umowę dotyczącą sprzedaży nieruchomości musimy przeprowadzić przez akt notarialny). Nieważność może być ex lege (z mocy prawa), albo też w celu unieważnienia musi być wszczęte postępowanie.

Obowiązywanie prawa- następstwem tego że jakaś norma obowiązuje jest wymóg, aby ją stosować. Fikcja powszechnej znajomości prawa jak jakąś ustawę powołuje się to po 2tygodniach uważa się za powszechnie znaną.

Obowiązywanie ma 3 wymiary:

1. Terytorialne- terytorium państwa stanowi przedmiot władzy państwowej, ponadto obejmuje przestrzeń w której państwo sprawuje swoją władzę w sposób wyłączny wobec rzeczy, itp., zasadą jest że akty normatywne wydane przez kompetentne organy obowiązują na obszarze całego państwa, chyba że same stanowią inaczej. Od tej zasady są 2 wyjątki:

• Terytoria pływające, kosmiczne i powietrzne. (in +_)

• Terytoria (obszary) ambasad i baz wojskowych. (in -)

• Przepisy prawa miejscowego- są to przepisy które obowiązują na obszarze właściwości organu które to prawo wydał. Np. przepisy samorządu terytorialnego, przepisy terenowych organów organizacji samorządowej i przepisy wojewody.

Personalne- prawo samo decyduje o ty kogo ma obowiązywać, praw powinno być inteligentne i ci kto go tworzą. Prawo obowiązuje wszystkie osoby które przebywają na danym obszarze bez względu na przynależność państwową. Wyjątki:

• Przedstawiciele państw akredytowanych w danym państwie
  np. ambasadorowie, członkowie sił zbrojnych. (in -)

• Prawo danego państwa obowiązuje wszystkich obywateli bez względu na to gdzie oni przebywają. (in +)

3. Czasowe- prawo samo określa od kiedy będzie obowiązywało. Ustawa wchodzi w życie 2tygodnie po opublikowaniu, albo jest konkretna data.

Vacatio legis- okres od ogłoszenia do wejścia w życie, jest on po to żeby każdy
z nas mógł się z tym prawem zapoznać oraz żeby mógł przygotować się do jego stosowania. Z reguły trwa 2 tygodnie, ale to jest minimum, czasami może być i rok. !!

Zakaz retroakcji (lex retro non agit)- prawo nie działa wstecz.

Utrata mocy obowiązującej:

Większość przepisów prawa nie określa do kiedy obowiązuje dane prawo. Obowiązuje do czasu derogacji (klauzula derogacyjna- postanowienia w aktach prawnych które uchylają obowiązujące przepisy). Możliwe jest również desuertudo- jest to negatywny zwyczaj, którego funkcja polega na tym, że uchyla się pewne przepisy, których się nie przestrzega, jest to uchylenie przez oddychnięcie (desuertudo).

Kolizje norm prawnych:

Kolizja- jest to sytuacja w której dany przypadek jest unormowany przez więcej niż jeden przepis prawny i każdy z tych przepisów wyznacza adresatom wyłanczające się zachowanie. Mamy 3 reguły kolizyjne:

1. Lex superior derogat inferiori- akt wyższego rzędu uchyla akt niższego rzędu.

2. Lex posterior derogat legi priori- akt późniejszy uchyla akt wcześniejszy.
   Ta reguła odnosi się do aktów tego samego rzędu.

3. Lex specjalis derogat legi generali- przepis szczególny uchyli przepisz ogólny.

SYSTEMATYKA ZDARZEŃ PRAWNYCH:

Orzeczenia deklaratoryjne- jedynie stwierdzają istnienie określonych uprawnień lub obowiązków nie zmieniając stanu prawnego i w związku z tym nie kwalifikuje się ich jako fakty prawne np. stwierdzenie zasiedzenia, stwierdzenie nabycia spadku.

Skutki prawne- to wszystkie następstwa prawne, jakie przepisy prawa wiążą
z faktami prawnymi, powiązanie faktów prawnych ze skutkami prawnymi, mają charakter powinnościowy, normatywny, gdyż są one ustalane bądź narzucane mocą odpowiednich przepisów prawa.

Przepisy prawa wyznaczają skutki prawne:

1. Jednoznacznie precyzują skutki prawne niczego nie uzależniając od oceny organów stosujących prawo (np. każdy kogut u którego ostanie wykryty wirus ptasiej grypy, musi zostać uśpiony w ciągu 24godzin przez weterynarza).

2. Jednoznacznie ustalają rodzaj skutków prawnych, ale zakreślają tylko górną granicę ich wymiaru, pozostawiając ocenie organów stosujących prawo ich rozmiar w danych przypadkach (np. kto zabija nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 3).

3. Ocenie organów stosujących prawo daje możliwość wyboru rodzaju skutków prawnych spośród wymienionych, zakreślając tylko ich granice (np. (…) podlega karze grzywny lub karze pozbawienia wolności od 3miesięcy od lat 2).

4. Nakaz stosowania więcej niż jednego rodzaju skutków prawnych (np. (…) podlega karze grzywny lub pozbawienia wolności od 3miesięcy do roku oraz dożywotniego pozbawienia uprawnień do wykonywania zawodu).

5. Przepisy o swobodnym uznaniu (np. jeżeli nauczyciel zechce, to może zmienić datę kolokwium na prośbę studenta, ale nie musi).

piątek, 28 marca 2008

Temat: Wykładnia prawa.

Wykładnia prawa- polega na wyjaśnieniu sensu przepisów prawnych, ustaleniu właściwego ich rozumienia przypisaniu im odpowiedniego znaczenia, bądź wyznaczeniu ich zakresu. To ogół rozumowań (czy też operacji myślowych) opartych na odpowiedniej wiedzy prawniczej, znajomości języka prawnego oraz umiejętności posługiwania się językiem prawniczym- mających na celu wydobycie (odkodowanie) norm prawnych z obowiązujących przepisów prawnych oraz ustalenie ich znaczenia.

JĘZYK PRAWNY	JĘZYK PRANICZY
Język tekstów prawnych zawierających wypowiedzi normatywne. Formułowany przez prawodawcę. Zbudowany na podstawie języka narodowego.	Język interpretacji przepisów prawnych oraz refleksji nad prawem, a więc wypowiedzi o prawie obowiązującym i innych zjawiskach prawnych. Jest dziełem prawników (praktyków) Szczególna postać języka narodowego.

1. Wykładnia ze względu na moc wiążącą lub podmiot:

1. Wykładnia o mocy powszechnie obowiązującej:

• wykładnia autentyczna- kto jest upoważniony do tworzenia prawa ten może je również interpretować), interpretatorem jest organ, który dany przepis ustanowił.

• wykładnia legalna- dokonywana przez organ któremu przepisy prawne nadają kompetencje do ustalenia znaczenia.

2. Wykładnia o ograniczonej mocy wiążącej:

• Wykładnia praktyczna (sądowa) dokonywana przez podmioty uprawnione do tego np. przez organy państwowe bądź przez organy stosujące prawo.

3. Wykładnia nie mająca mocy wiążącej:

• Wykładnia doktrynalna (naukowa) - interpretacja dokonywana przez teoretyków i dogmatyków prawa, w postaci artykułów glos, nie ma mocy wiążącej ale może wpływać na organy stosujące prawo.

Wykładnia ze względu na metodą:

1. Wykładnia językowa- polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język w którym zostały sformułowane

2. Wykładnia pozajęzykowa:

• Wykładnia celowościowa- przepis ustawy musi być tak tłumaczony aby był najbardziej zdatnym środkiem do osiągnięcia celu całej ustawy.

• Wykładnia funkcjonalna- ustalając znaczenie przepisu uwzględnia różne skutki jego zastosowania, jeśli takie rozumienie przepisu prowadzi do pożądanych skutków przez interpretatora, to ma to wpływ decydujący na przyjęcie takiej interpretacji.

• Wykładnia systemowa (systematyczna)- polega na ustaleniu norm przez analizę miejsca jakie zajmuje ona w systemie prawa oraz porównanie jej z normami sąsiadującymi.

• Wykładnia ze względu na wynik:

• Wykładnia literalne (dosłowna)

• Wykładnia rozszerzająca

• Wykładnia zwężająca

Stosowanie prawa- ze stosowaniem prawa mamy do czynienia wtedy, gdy jakiś podmiot na podstawie norm generalnych i abstrakcyjnych określa skutki prawne jakiegoś faktu wydając decyzję indywidualną w rozstrzyganej sprawie.

Podmioty stosujące prawo:

1. Sądy

- organ: niezależny sąd

- organ nie jest bezpośrednio zainteresowany kierunkiem rozstrzygnięcia

- nadzór wewnętrzny (instancyjność)

- efekt: orzeczenie sądowe

2. Organy administracyjne

- organ administracyjny podporządkowany hierarchicznie

- organ jest bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem

- nadzór wewnętrzny (instancyjność) i zewnętrzny (sądownictwo administracyjne)

- efekt: akt administracyjny

Hipoteza i dyspozycja normy prawnej w tworzeniu i stosowaniu prawa

Tworzenie prawa	Stosowanie prawa
Adresat: generalny Art. 144 KK „…kto…” dotyczy każdej osoby fizycznej podlegającej odpowiedzialności karnej; Okoliczności: abstrakcyjne Art. 148 KK brak wyróżnionych okoliczności (zawsze, kiedykolwiek); Zachowanie: abstrakcyjne Art. 144 KK „… zabija człowieka…” Dotyczy każdego tego typu zachowania, niezależnie od sposobu	Adresat: indywidualny Np. Jan Nowak; Okoliczności: konkretne. Np. określonego dnia w określonym miejscu i czasie Zachowanie: konkretne Np. popełnienie tego konkretnego zabójstwa w określony sposób […]

Etapy stosowania prawa:

1. Wybór przepisów prawa spośród obowiązujących, który będzie podstawą wydania orzeczenia w danej sprawie.

2. Interpretacja wybranego przepisu prawnego.

3. Zebranie materiału dowodowego o faktach z którymi mają być wiązane skutki prawne.

4. Subsunkcja- zakwalifikowanie danego przypadku do rodzajowo określonego przez przepisy prawa zachowania się.

5. Ustalenie konsekwencji prawnych, przepisy prawa określają różne konsekwencje związane z normowanymi przez nie zachowaniami. (sankcje)

piątek, 4 kwietnia 2008

Temat: Gałęzie prawa cywilnego.

Działy prawa cywilnego:

-Część ogólna- obejmuje ona instytucje oraz zasady, które są wspólne dla całego prawa cywilnego.

-Prawo rzeczowe- zawiera normy wyznaczające prawa podmiotowe bezwzględne.

-Prawo zobowiązań- obejmuje normy dotyczące prawa o charakterze względnym.

-Prawo spadkowe- zawiera normy odnoszące się do przejścia praw majątkowych osoby zmarłej na inne osoby.

-Prawo rodzinne- reguluje stosunki między małżonkami rodzicami i dziećmi innymi krewnymi oraz powinowatymi a także instytucją opieki.

-Prawo na dobrach niematerialnych ( jest to prawo własności intelektualnej)- dział prawa cywilnego zawierający regulacje prawne dotyczące dóbr niematerialnych o charakterze intelektualnym.

1. Dobra niematerialne (intelektualne)- będące wynikiem działalności twórczości, artystycznej (prawo własności artystycznej), naukowej i literackiej (prawo autorskie)

2. Dobra niematerialne należące do tzw. własności przemysłowej- projekty wynalazcze, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, zwalczanie nieuczciwej konkurencji, oraz ochrona konkurencji.

Kodeks cywilny (Księgi kodeksu cywilnego- ustawa z dnia 23 Kwietnia 1964r):

-Część ogólna.

-Własności i inne prawa rzeczowe.

-Zobowiązania.

-Spadki.

Każdy stosunek cywilno prawny składa się z 3 elementów:

-podmioty- osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, niebędące osobami prawnymi, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną, np. spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna.

-przedmioty.

-treść: uprawnienia i obowiązki.

Osoby fizyczne:

1. Zdolność prawna osoby fizycznej- trwa od chwili urodzenia, do chwili śmierci.

2. Jest to zdolność do tego aby być podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.

3. Przysługuje każdemu przedmiotowi prawa cywilnego.

4. Nie można się jej zrzec ograniczyć lub przenieść na inny podmiot w drodze czynności prawnej.

Dziecko poczęte a nienarodzone (nastiturus) może mieć warunkową zdolność prawną (że dziecko urodzi się żywe).

Koniec bytu osoby fizycznej:

-śmierć- dowodem śmierci jest akt zgonu.

-uznanie za zmarłego- orzeczenie konstytutywne.

-stwierdzenie zgonu- orzeczenie deklaratoryjne.

Przesłanki uznania za zmarłego osoby fizycznej:

1. Osoba zaginęła i mimo postępowania wyjaśniającego nie wiadomo czy żyje czy zmarła.

2. Od chwili zaginięcia upłynął ustawowo określony termin.




Przykład:

Adam-50lat

Bolesław-64lata

Cyryl-67lat

Damian-72lata

Ewa-10lat

Feliks-15lat

Każdy z nich był widziany ostatni raz 20lutego 2006roku

Kiedy uznanie za zmarłego najwcześniej będzie możliwe??

Odpowiedź:

Adam- 1.01.2017

Bolesław- 1.01.2013

Cyryl- 1.01.2012

Damian- 1.01.2012

Ewa- 1.01.2020

Feliks- 1.01.2014

SĄDOWE STWIERDZENIE ZGONU:




Zdolność do czynności prawnej to możność nabywania własnym działaniem w drodze do czynności prawnych praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.




Przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego (Art. 13 Paragraf 1 KC):

1. Osoba która ma ukończone 13 lat.

2. Choroba psychiczna.

3. Niedorozwój umysłowy.

4. Nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

Wniosek o wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie może złożyć:

1. Małżonek osoby która ma być ubezwłasnowolniona.

2. Przedstawiciel ustawowy.

3. Krewni w linii prostej, rodzeństwo ( rodzeństwo nie może gdy jest przedstawiciel ustawowy).

4. Prokurator.

Ubezwłasnowolniony zostaje oddany pod opiekę opiekuna, kuratora i rodzica.

Ubezwłasnowolnienie częściowe:

1. Pełnoletniość.

2. Choroba psychiczna

3. Niedorozwój umysłowy.

4. Innego rodzaju zaburzenie psychiczne uniemożliwiające kierowanie postępowaniem.

Czynności prawne osoby niezdolnej do czynności prawnych :




NIEWAŻNA!!

Czynności prawne osób ograniczonych w zdolności do czynności prawnych:




Indywidualizacja osoby fizycznej następuje po:

-imieniu i nazwisku,

-stan cywilny,

-miejsce zamieszkania,

-data i miejsce urodzenia,

-PESEL,

-imię ojca,

-pseudonim,

-nazwisko rodowe matki.

piątek, 11 kwietnia 2008

Temat: Dobra osobiste osoby fizycznej.




Dobra osobiste są:

niemajątkowe, niezbywalne, niedziedziczne oraz mają charakter bezwzględny.









Dobra osobiste osoby prawnej:

- firma

- tajemnica korespondencji

- nietykalność pomieszczeń

- dobre imię (reputacja)

Osoby prawne- typologia:

Np. Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe, bank państwowy, PAN, uczelnie wyższe, gmina, powiat, województwo, spółka kapitałowa itp.

Osoby prawne typu korporacyjnego ( o celu działania korporacji decydują członkowie) np. spółki, stowarzyszenie tzw. rejestrowe, spółdzielnie.

Osoby prawne typu zakładowego ( o realizacji celu decyduje majątek) np. fundacje, szkoły wyższe, przedsiębiorstwa państwowe.

System powstawania osób prawnych:

1. System aktów organów państwa (tzw. system erekcyjny np. ustawa z dnia 25.04.1999 roku o Polskiej akademii nauk).

2. System koncesyjny (powstanie osoby prawnej jest uzależnione od uzyskania koncesji).

3. System normatywny tzw. rejestracyjny. Takiej rejestracji dokonujemy w KRS (krajowy rejestr sądowy) np. spółka kapitałowa, z o.o, akcyjna.

Osoba prawna działa przez swoje organy np.:

Organy stanowiące: walne zgromadzenie w SA, walne zgromadzenie członków w stowarzyszeniu.

Organy kontrolne: rada nadzorcza, komisja rewizyjna.

Organy zarządzające: zarząd.

Osoba prawna:

- specjalna struktura organizacyjna.

- odrębność majątkową.

- zdolność prawna.

- zdolność procesowa.

- odpowiedzialność własnym majątkiem za zobowiązania.

Przedsiębiorcą- jest osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. (Ułomna osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą, lub zawodową np. akcyjna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna).

Przedsiębiorca działa pod firmą.

Firma- to nazwa pod którą przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą lub zawodową.

Elementy: korpus (rdzeń)+ dodatki obowiązkowe+ dodatki nieobowiązkowe firmy.




Art. 43^9 firma nie może być zbyta. (Art. 43 ze znaczkiem 9)

Konsument- za konsumenta uważa się osobą fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Przedmiot stosunku cywilno prawnego- dozwolone nakazane lub zakazane zachowanie (może tu zarówno chodzić o działanie lub zaniechanie) podmiotu prawa cywilnego. Pojęciem tym określa się również obiekty których owo zachowanie dotyczy, czyli są to dobra materialne i niematerialne.

Typy przedmiotu cywilno prawnego:

- Rzeczy- ma charakter materialny i jest wyodrębniona z przyrody. Rzeczami nie są:

człowiek, ciało ludzkie, części ciała ludzkiego, zwłoki, zwierzęta. Podział rzeczy:

1. Ruchome (ruchomości- wszystko co nie jest nieruchomością ) oraz nieruchome (nieruchomości np. grunty (rolne i niewolne), budynki i części budynków)

2. Rzeczy oznaczone co do tożsamości (rzeczy oznaczone w sposób indywidualny np. określona nieruchomość) Rzeczy oznaczone co do gatunku według cech rodzajowych.

Przeniesienie własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest czynnością prawną konsensualną. Przeniesienie własności rzeczy oznaczonej co do gatunku jest czynnością prawną realną.

3. Podzielne i niepodzielne.

4. Istniejące oraz przyszłe.

- Przedmioty materialne nie będące rzeczami:

1. Ciecze i gazy.

2. Kopaliny (złoża minerałów, prawo górnicze).

3. Zwierzęta w stanie wolnym.

- Przedmioty niematerialne:

1. Dobra intelektualne.

2. Dobra osobiste.

3. Energia.

4. Pieniądze.

5. Papiery wartościowe.

- Przedsiębiorstwa.

Przynależność- to rzecz:

- pomocnicza- potrzebna do prawidłowego korzystania z rzeczy głównej.

- ruchoma.

- należąca do tego samego właściciela, co rzecz główna.

- pozostająca w faktycznym związku przestrzennym z rzeczą główną.

Np. kluczyki do samochodu.

Część składowa rzeczy:

- nie jest rzeczą

- nie może być odrębnym przedmiotem własności innych praw rzeczowych.

- nie może być odłączona:

1. 
   bez uszkodzenia całości.

2. 
   bez istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

- połączona do nieprzemijającego użytku.




Mienie to:

- własność

-inne prawa majątkowe:

Spadkowe dotyczące dóbr materialnych	Wierzytelności
Mające za przedmiot dobra materialne nie będące rzeczami	Na dobrach niematerialnych
Rodzinne o charakterze majątkowym	Rzeczowe inne niż własność

Treść stosunku cywilno prawnego:

1. Uprawnienia- inna nazwa prawo podmiotowe

2. Obowiązki stron.

Prawo podmiotowe- to wynikająca ze stosunku prawego sfera możności postępowania w określony sposób przyznana przez normę prawną w celu ochrony interesów podmiotu uprawnionego i przez normę prawną zabezpieczoną.

Normatywne postacie praw podmiotowych

Prawa podmiotowe bezpośrednie	Roszczenia	Prawa kształtujące
Możność korzystania z określonego dobra np. prawo własności.	Możność żądania przez jedną ze stron stosunku prawnego określonego zachowania (np. roszczenia wynikające ze stosunków umownych, odszkodowawcze).	Uprawniony może przez swoje działanie bez udziału drugiej strony doprowadzić do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego (np. prawo odstąpienia umowy, wypowiedzenie najmu).

Rodzaje praw podmiotowych:

1. Bezwzględne (prawo własności) i względne (prawo wierzytelności)

2. Majątkowe (np. prawa rodzinne majątkowe) i niemajątkowe.

3. Przenoszalne i nieprzenoszalne.

4. Zbywalne i niezbywalne.

5. Dziedziczne i niedziedziczne.

6. Akcesoryjne i związane.

Nabycie prawa podmiotowego.

Zmiana prawa podmiotowego.

Utrata prawa podmiotowego.

piątek, 25 kwietnia 2008

Temat: Czynność prawna.

Czynność prawna to zachowanie podmiotu, które zmierza do wywołania skutku prawnego w postaci powstania zmiany albo zniesienia lub ustania stosunki cywilnego na mocy odpowiedniego oświadczenia woli. A tym samym dla czynności prawnych główne znaczenie ma oświadczenie woli.

Oświadczenie woli jest to każde zachowanie się osoby , które ujawnia jej wole, w sposób dostateczny i ma zmierzać do wywołania skutku prawnego. Poza tym oświadczenie woli musi być zrozumiałe, musi być złożone na serio, wolne od przymusu fizycznego, oświadczenie woli musi odnosić się do kwestii o znaczeniu prawnym.

Czynności prawne dzielimy na:

- czynności jednostronne- to te czynności które wywołują skutki prawne niezależnie od podmiotu wobec którego dana czynność jest podejmowana, albo do którego jest kierowana. Np. Pełnomocnictwo promesa, potrącenie w zobowiązaniach.

- czynności prawne kończące stosunek prawny to np. odstąpienie od umowy

- czynności prawne które wymagają zakomunikowania np. odstąpienie od umowy.

- nie wymagają zakomunikowania

- czynności które wymagają odpowiedniego oświadczenia woli przed właściwym organem władzy publicznej np. przyjęcie spadku.

- czynności mortis causa- są to czynności na wypadek śmierci tzn. skutki prawne tych czynności następują dopiero po śmierci osoby dokonującej tej czynności.

Czynności konsensualne to takie czynności dla których skuteczności starczy złożyć oświadczenie woli.

Czynności realne to czynności dla których czynności nie wystarczy samo oświadczenie woli ale musi również wystąpić wydanie rzeczy.

Czynności odpłatne- druga strona uzyskuje pewną korzyść majątkową, która jest ekwiwalentem odpowiednikiem jego świadczenia.

Czynności prawne zobowiązujące- ich dokonanie skutkuje powstaniem zobowiązania do spełnienia określonego świadczenia na rzecz innej osoby.

Czynności prawne rozporządzające- są to czynności których celem i bezpośrednim skutkiem jest obciążenie, albo zniesienie prawa majątkowego.

Czynności kauzalne- ich ważność jest zależna od prawidłowej kauzy (podstawy) przy czym ta podstawa prawna musi być ujawniona w treści czynności prawnej np. przeniesienie własności nieruchomości.

Czynności abstrakcyjne- ważność tych czynności nie zależy od istnienia prawidłowej kauzy np. weksel.

Forma czynności prawnej:

- forma podstawowa to jest zwykła forma pisemna.

Mogą być również formy szczególne:

- forma pisemna z datą pewną

- forma pisemna z podpisem notarialnie albo urzędowo poświadczonym

- forma aktu notarialnego

- forma elektroniczna;d <jupi>

Skutki niezachowania formy szczególnej:

1. Rygor nieważność czynności

2. Rygor ograniczeń dowodowych (ad probacjonen)

3. Jest to forma dla wywołania oznaczonych skutków prawnych (ad eventum)

Części składowe czynności prawnych:

1. Elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotti) - są to te elementy które indywidualizują daną umowę pod względem prawnym i bez tych elementów czynność prawna nie istniałaby.

2. Elementy przedmiotowo nieistotne (naturalia negotti)- są to takie elementy których nieobjęci w treści czynności prawne nie wpływa na skuteczność czynności prawnej np. rękojmia

3. Elementy podmiotowo istotnie (accidentalia neggoti)- jest nim warunek, termin, zadatek, albo kara umowna.

Wadliwość czynności prawnej:

Wadliwość czynności prawnej może odnosić się do podmiotu czynności, do treści czynności, do formy. Wadami oświadczeń woli jest:

1. Brak świadomości, lub swobody art. 82 KC.- jest to stan wyłączający świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli

2. Pozorność art. 83 KC

3. Błąd art. 84,85,88 KC- musi być istotny i musi dotyczyć treści czynności prawnej, musi być wywołany przez osobę do której kieruje (albo było kierowane) się oświadczenie woli.

4. Podstęp- jest to świadome działanie drugiej strony, którego celem jest wywołanie błędu jak również jest to działanie podstępne osoby trzeciej.

5. Groźba- musi być groźna, poważna, bezprawna, musi być skierowana wobec osoby, albo też przeciwko mieniu.

Uchylenie się od oświadczenia złożonego pod wpływem groźby. Termin w którym można uchylić oświadczenie wynosi rok , liczy się od kiedy ustały obawy. Forma pisemna, pod rygorem nieważności.

Sposoby zawarcia umowy:

1. Oferta i jej przyjęcie Art.66-70

2. Aukcja i przetarg Art.70^1-70^4

3. Negocjacje Art.70-72^1

Oferta- to oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy. Powinna zawierać istotne postanowienia umowy (przedmiot i cena).

Cechy konstytutywne oferty:

- oświadczenie wioli jednej strony (oferta)

- skierowanie do drugiej strony (oblata)

- zawierające stanowczą propozycję zawarcia umowy

-określające istotne postanowienia tej umowy

Wola oferenta może być wyrażona za pomocą: znaków słownych, wystawienia rzeczy, czy też ustawienia automatu w miejscu publicznym.

Adresat oferty może ją przyjąć w całości doprowadzając do zawarcia umowy, lub ofertę odrzucić.

Oświadczenie oferenta i oblata muszą być zgodne (zasada lustrzanego odbicia).

Wystawienie rzeczy na widok publiczny Art.543 KC- wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży i jest to tzw. Oferta handlowa.

piątek, 9 maja 2008

Temat: Przedstawicielstwo ustawowe, pełnomocnictwo, prokura.

Przedstawicielstwo- polega na działaniu jednej osoby, zwanej (przedstawicielem) w imieniu innej osoby (zwanej reprezentowanym) na podstawie odpowiedniego upoważnienia i ze skutkami bezpośrednio dla reprezentowanego:

- Przedstawicielstwo ustawowe.

- Pełnomocnictwo.

- Prokura.

Umocowanie- to kompetencja przysługująca na podstawie ustawy np. kodeks rodzinny i opiekuńczy, albo oświadczenia woli reprezentowanego do dokonywania ze skutkiem dla reprezentowanego określonych czynności prawnych.

Przedstawicielstwo z mocy prawa- (np. kodeks rodzinny i opiekuńczy) rodzic, opiekun;

Przedstawicielstwo na mocy orzeczenia sądu- np. kurator sądowy dziecka poczętego, kurator osoby ubezwłasnowolnionej.

Przedstawicielstwo na podstawie upoważnienia- pełnomocnictwo i prokura.

W zależności od źródła umocowania przedstawiciela wyróżniamy przedstawicielstwa:

1. Przedstawicielstwo ustawowe- gdy źródłem umocowania jest inne zdarzenie cywilno-prawne w szczególności ustawa lub wydane na jej podstawie orzeczenie sądowe. Np. przedstawiciele- rodzic, opiekun, kurator. Od przedstawicielstwa należy odróżnić:

• Zastępcę pośredniego- dokonuje czynności prawnej, lecz działa on we własnym imieniu, choć na rachunek innej osoby. Przykładem jest komisant- (dokonuje czynności prawnej w imieniu komitenta, nabywa prawa i obowiązki na swą rzecz i ma obowiązek rozliczyć się z komitentem.

• Posłańca- nie jest przedstawicielem posłaniec, który nie składa samodzielnego oświadczenia woli, a jedynie przenosi przygotowane już oświadczenie innej osoby do określonego adresata.

• Organ osoby prawnej- jest on samodzielnym podmiotem, gdyż znajduje się w strukturze osoby prawnej i nie może być np. pełnomocnikiem.

• Osobę faktycznie pomagającą przy dokonywaniu czynności prawnych.

• Osobę wykonującą pewne czynności faktyczne w zastępstwie innego podmiotu.

• Podpisującego dokument in blanco.

2. Pełnomocnictwo- jeżeli umocowanie do działania w cudzym imieniu wynika z oświadczenia woli reprezentowanego (mocodawca) mamy do czynienia wtedy z pełnomocnictwem (jest to jednostronna czynność prawna, testament i przyrzeczenie publiczne też), powinien mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie, ale są 2 wyjątki:

- Jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana jest forma szczególna. Art. 158 KC.

- jeżeli dla określonych rodzajów pełnomocnictw przepis szczególny wymaga określonej formy. Art. 99 paragraf 2.

Mocodawca może udzielić pełnomocnictwa do dokonywania tylko takich czynności prawnych, jakich sam mógł dokonać w imieniu własnym, a zarazem nie mają one charakteru ściśle osobistego.

Typy pełnomocnictw!!:

1. Pełnomocnictwo ogólne- przez które rozumie się zwykłe codzienne czynności zarządu majątkiem zmierzające do utrzymania majątku i jego składników w stanie nie pogorszonym mające na celu normalne korzystanie z tego majątku, zgodnie z jego przeznaczeniem (forma pisemna pod rygorem nieważności.

2. Pełnomocnictwo rodzajowe (gatunkowe)- określa daną kategorię czynności, które mogą być dokonywane przez pełnomocnika, np. pełnomocnictwo do zawierania umów, najmu, dzierżawy nieruchomości.

3. Pełnomocnictwo szczególne- przepisy prawa mogą przewidywać obowiązek pełnomocnictwa szczególnego do podjęcia tylko indywidualnie oznaczonej czynności prawnej np. zawarcie umowy sprzedaży konkretnej nieruchomości.

Ustanowienie dalszych pełnomocników będziemy nazywali substytutami jest możliwe jeżeli umocowanie wynika:

• z treści pełnomocnictwa,

• z ustawy,

• ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

(Pełnomocnictwo- Musi być data, podpis mocodawcy, treść, forma pisemna.)

Pełnomocnik rzekomy (falsus prokurator)- to osoba, która dokonuje czynności prawnej w cudzym imieniu nie mająca w ogóle umocowania albo przekraczająca jego granice!!. Ważność umowy zawartej przez pełnomocnika rzekomego zależy od jej potwierdzenia przez osobę w której imieniu została zawarta. Albo gdy bezskutecznie minie wyznaczony do jej potwierdzenia termin.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa:

• gdy wynika to z treści,

• może być odwołane przez mocodawcę,

• śmierć pełnomocnika lub mocodawcy,

• likwidacja osoby prawnej,

• zrzeczenie przez pełnomocnika,

• utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych.

Prokura art. 1091-1099 KC:

• jest swoiście ukształtowanym pełnomocnictwem,

• jest to pełnomocnictwo przystosowane do działalności gospodarczej przedsiębiorców (w zakresie związanym z prowadzeniem przedsiębiorstwa).

Podmioty kompetentne do udzielenia prokury:

• Przedsiębiorcy (powinni zgłosić udzielenie prokury do rejestru przedsiębiorców).

KRS (krajowy rejestr sądowy) w ramach tego KRS wyróżniamy 3 rejestry:

-rejestr przedsiębiorców.

-rejestr dłużników niewypłacalnych.

-rejestr fundacji, stowarzyszeń i podobnych.

Udzielenie prokury wymaga formy pisemnej (zwykłej) zastrzeżonej pod rygorem nieważności.

Prokurent!!- osoba fizyczna mająca pełna zdolność do czynności prawnych.

Prokura nie może być przeniesiona na inne osoby, ale prokurent może ustanowić pełnomocników do poszczególnych czynności prawnych, lud pewnego rodzaju czynności objętych zakresem jego kompetencji.

Prokura nie może być przeniesiona na inne osoby przez prokurenta, ale prokurent może ustanawiać pełnomocników do poszczególnych czynności lub pewnego rodzaju czynności objętych zakresem jego własnych kompetencji.

Można ustanowić kilku prokurentów:

• Łącznie (przedsiębiorca udziela kilku osobom łącznie, co wymaga wyraźnego postanowienia i wymienienia czynności, co do których prokurenci mają działać łącznie),

• Oddzielnie (gdy jest udzielona (każdej) osobie oddzielnie),

• Prokurę oddziałową (gdy jest ograniczona do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa).

Prokurent jest umocowany do:

• dokonywania czynności materialnoprawnych,

• dokonywania czynności procesowych,

• odbioru oświadczeń woli skierowanych do przedsiębiorcy.

Czynności wyłączone z zakresu kompetencji prokury!:

- zbyć przedsiębiorstwa

- oddać przedsiębiorstwa do czasowego korzystania

- zbywać oraz obciążać nieruchomości, które są własnością przedsiębiorcy

Wygaśnięcie prokury:

• odwołanie.

• wykreślenie przedsiębiorcy z rejestru.

• ogłoszenie upadłości.

• otwarcie likwidacji.

• przekształcenia przedsiębiorcy.

• śmierć prokurenta.

	Pełnomocnictwo	Przedstawicielstwo ustawowe	Prokura
1. Skutki działania	Działa w cudzym imieniu na cudzy rachunek (teoria reprezentacji) ze skutkiem bezpośrednio dla reprezentowanego.
2. Wymóg posiadania zdolności do czynności prawnych	Co najmniej ograniczona	pełna	pełna
3. Kto może być np.	Osoby fizyczne	Osoby fizyczne	Osoby fizyczne
		Rodzice	Wspólnik w SA

	Posłaniec	Zastępstwo pośrednie
1. Skutki działania	Przenosi tylko oświadczenie woli	Działa we własnym imieniu na cudzy rachunek
2. Wymóg posiadania zdolności do czynności prawnych	Brak wymagań w tym zakresie	Co najmniej ograniczona
3. Kto może być np.	Osoby fizyczne	Osoby fizyczne
	Poczta	Komis -(komisant)

1

Wymienia, wskazuje lub określa „okoliczności”, które rodzą skutki prawne.

Odpowiedni zwrot językowy, wiążący w zadaniokształtną całość obywa wyróżnione człony przepisu prawa.

Ustala skutki prawne jakie powinny być związane z „okolicznościami” wymienionymi w poprzedniku.

Słowa formułujące przepisy :

Musi, powinien, należy, nie może, Zwroty: Jest zobowiązany

Wykładnia Sensu largo

Wykładnia sensu stricte (interpretacja tekstów prawnych)

Wnioskowanie prawnicze

=

+

Zdarzenia prawne- to wszystkie te okoliczności wymienione w przepisach prawa, które pociągają za sobą wywołują czy też rodzą skutki prawne. Nie zawsze fakty prawne powodują powstanie, zmiany czy wygaśnięcie stosunków prawnych, ale stosunek prawny powstaje w wyniku tego, że zaistniał określony akt prawny.

Zdarzenia sensu stricto

Działania- zdarzenia sensu stricte- wywołujące skutki prawne okoliczności niezależne od zachowania się podmiotów prawa. Np. śmierć, działanie żywiołu, upływ czasu, obowiązek wypłaty odszkodowania.

W okienku działania(zachowania) podmiotów prawa (przejaw woli człowieka)

Inne czyny- zachowanie się podmiotu prawa, które rodzi skutki prawne, choć do wywołania owych skutków podmiot prawa swym zachowaniem nie zmierzał.

W okienku czyny bezprawne- to czyny niezgodne z prawem np. wyrządzenie komuś szkody. W okienku Czyny zgodne z prawem- znalezienie rzeczy zgubionej.

Orzeczenia, wyroki
o charakterze konstytutywnym- powodują powstanie lub zmianę czyichś uprawnień lub obowiązków np. orzeczenie rozwodu.

Akt administracyjny- władcze jednostronne oświadczenie woli organu administracyjnego dotyczące konkretnej osoby i konkretnego zdarzenia.

Czyny bezprawne

Czyny zgodne z prawem

Czynności

Oświadczenia woli (czynności prawne) świadome i zgodne z przepisami prawa zachowania się podmiotów prawa zmierzające do wywołania skutków prawnych mocom odpowiednich oświadczeń woli.

Działania niedozwolone

Działania dozwolone

Uznanie za zmarłego

Przesłanki.

Zaginięcie osoby

Upływ czasu

Termin złożenia wniosku

Gdy termin potrzebny do uznania za zmarłego dłuższy niż rok

Nie wcześniej niż na rok przed końcem tego terminu.

Gdy termin potrzebny do uznania za zmarłego roczny lub krótszy

Po upływie tego terminu

Oznaczenie daty

Najbardziej prawdopodobna data śmierci

Pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe.

Termin podstawowy 10 lat.

Minęło 10 lato od końca roku kalendarzowego w którym według istniejących wiadomości jeszcze żyło. 5 lat gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70lat. Nie można uznać za zmarłą osobę która by nie ukończyła 23 roku życia

Terminy szczególne- podróż lotnicza lub morska, art. 30 paragraf 1 KC (czekamy 6miesięcy od daty zdarzenia), inne bezpośrednie niebezpieczeństwo dla życia art. 30 paragraf 3KC , udział w działaniach wojennych internowanie czy też przymusowe wywiezienie.

Sądowe stwierdzenie zgonu.

Przesłanki

Niewątpliwa śmierć osoby.

Brak sporządzonego aktu zgonu

Termin złożenia wniosku.

W każdym czasie

Oznaczenie daty

Ściśle oznaczona stosownie do wyników postępowania

Najbardziej prawdopodobna

Zdolność do czynności prawnych

Brak

Ograniczona

Umowy

Nieważność

Wyjątki

Umowy

W drobnych bieżących sprawach życia codziennego

Ważne od chwili wykonania

Gdy rażąco krzywdzą osobę niezdolną do czynności prawnych

Umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego

Wyjątki

Nieważna o ile ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego

Czynność jednostronna

Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego (bezskuteczność zawieszona)

Ukończyły 16 lat

Wyszły za mąż

Wyjątek: kobiety, które:

Osoby pełnoletnie

Osoby częściowo ubezwłasnowolnione

Osoby małoletnie, które skończyły 13lat

Osoby całkiem ubezwłasnowolnione

Osoby do lat 13

Pełna

Rozporządzanie swoim zarobkiem

Nawiązanie stosunku pracy
i dokonywanie czynności z tym związane

Oddanie przedstawiciela ustawowego określonych przedmiotów majątkowych do swobodnego użytku

Dysponowanie środkami znajdującymi się na rachunku bankowym

Inne czynności niż zobowiązujące lub rozporządzające.

Dobra osobiste osoby fizycznej. Art. 23 KC

Nazwisko oraz pseudonim

Życie, zdrowie, nietykalność cielesna

Wizerunek

Nietykalność pomieszczeń

Wolność

Tajemnica korespondencji

Ochrona dóbr osobistych

W przypadku naruszenia

Ustalenie

Zaniechanie działania

Usunięcie skutków naruszenia

Zadośćuczynienie pieniężne

Odszkodowanie na zasadach ogólnych

Zapłata na wskazany cel

Zależy od formy prawnej, wymogi określane przepisami:

Np.

- Imię i nazwisko dla osoby fizycznej

- Nazwiska/firmy co najmniej jednego wspólnika w spółce jawnej

- Nazwa bądź imię i nazwisko, bądź pseudonim w spółkach kapitałowych

Np. wg KSH

Spółka jawna

Spółka z o.o

Np. zakład produkcyjny

Pożytki

Rzeczy

Prawa

Pożytki naturalne

Pożytki cywilne

Płody

Inne odłączone od niej części składowe

Stanowiące normalny dochód z rzeczy

dochody

dochody

Które rzecz przynosi

Na podstawie stosunku prawa

Które to prawo przynosi

Zgodnie ze swym społeczno- gospodarczym przeznaczeniem

---