M.obserwacji migawkowych- pozwala określić strukturę zużycia czasu roboczego dla wielu stanowisk. Istota m.obserwacji migawkowych polega na tym, że jeżeli w sposób zabezpieczający reprezentatywność próby wylosujemy odpowiednią ilość obiektów obserwacji spośród wszystkich możliwych i jeżeli również w losowo wybranych momentach będziemy je obserwować to cechy próby będą charakterystyczne dla całej populacji generalnej. W przypadku mierzenia czasu pracy populację generalną stanowią różne rodzaje zużycia czasu roboczego.
Etapy: 1.Etap przygotowawczy, 2.Przeprowadzenie właściwych obserwacji, 3.Obliczanie i interpretacja wyników
1.Etap przygotowawczy: 1.Ustalenie ilości obserwowanych obiektów, 2.Wybór frakcji (frakcja- rodzaj użycia czasu na danym stanowisku), 3.Wyznaczenie niezbędnej ilości obserwacji migawkowych Wzór Steinhausa (wielofrakcyjny)
n- liczba obserwacji migawkowych, k- liczba frakcji, E- błąd bezwzględny (średni błąd oszacowania udziału frakcji w ogólnej wielkości czasu roboczego)
4.Wyznaczenie tras obchodu, 5.Określenie momentów obserwacji, 6.Przygotowanie formularzy
3.Obliczenie i interpretacja wyników: 1.Podsumowanie ilości wystąpień poszczególnych frakcji na wszystkich stanowiskach, 2.Obliczenie łącznej ilości wszystkich obserwacji dokonanych, 3.Wyliczenie procentowych wskaźników struktury przyjmując ilość wszystkich obserwacji za 100%, 4.Przedstawienie otrzymanych wyników na diagramie słupkowym lub kołowym, 5.Interpretacja otrzymanych wyników i podanie ewentualnych usprawnień na przyszłość
M.arytmetyczna towarzystwa Bedoux
Operacja normowana to napełnianie pojemników materiałem sypkim łopatą, ustawianie na palecie. Met.chronometrażu połączona z oceną tempa pracy. Met.arytmetyczna polega na zapisaniu w porządku rosnącym oceny tempa pracy z arkusza chronometrażowego, a następnie zarejestrowanie dla tych ocen czasu wykonania operacji-> reprezentatywne tempo pracy. Dla każdego tempa-> czasy zredukowane tn= suma t*tempo/tempo normalne. Suma czasów zred./liczba pomiarów (21)- czas reprezentatywny. tn=czas reprezent.* tempo normalne/60s, dodanie niezbędnych dodatków na odpoczynek (z tyt.podnoszenia pojemnika etc.)
Wartościowanie pracy- systematyczne postępowanie polegające na ocenie trudności pracy, jej uciążliwości w celu ustalenia odpowiedniej obsady stanowiska pracy oraz wysokości płac zasadniczych zatrudnionych na nich pracowników, ściśle powiązane z badaniem metod oraz ergonomiczną analizą pracy.
Analityczne wartościowanie pracy- ocena stopnia trudności poprzez szczegółowe poznanie i opisanie wymagań oraz warunków związanych z wykonywaniem poszczególnych prac a następnie przypisanie im określonych wartości punktowych ze względu na cały szereg kryteriów ocen.
1.Sumaryczne: Sumaryczno porównawcze, Porównywanie parami
2.Analityczne: Metody wartościowania prac produkcyjnych (Metoda szwedzka, Metoda MIPPISS-84), Metody wartościowania prac biurowych i kierowniczych (Metoda AWP-N, Metoda Z. Studniarka, Metoda Hay-Metra, Metoda Mebator), Metody uniwersalne (UMEWAP 85P, UMEWAP87)
Metodyka analitycznego wartościowania pracy:
1.Przygotowanie zakładu pracy
2.Dokonanie wstępnej analizy pracy
3.Określenie metody analitycznej
4.Opracowanie opisów pracy dla stanowisk
5.Wycena punktów stanowisk
6.Przechodzenie z wyników wartościowania na płace
2.Dokonanie wstępnej analizy pracy: cel: usprawnienie organizacji, normowanie pracy, udoskonalenia ergonomiczne, wartościowanie pracy
Kierunki postępowania analitycznego:
1)ustalenie zadań wykonywanych na danym stanowisku z uwzględnieniem ich kolejności, częstotliwości i sposobu wykonania; uzasadnienie celowości tych zadań: KPC, KPC obu rąk, arkusz autoobserwacji, FDR, metody obserwacji migawkowych
2)Określenie przestrzeni pracy dla danego stanowiska przez identyfikację przebiegu ruchów pracownika w układzie horyzontalnym i wertykalnym: wykresy sznurkowe, techniki filmowania, KPC
3)Sprecyzowanie wymagań fizycznych np.wzrost, ostrość wzroku i słuchu, zręczność, natężenie pracy mięśni. Obciążenie mięśni może mieć charakter statyczny( może być małe, średnie albo wielkie) albo dynamiczny (oszacowalne dokł.) w zal od wykonywanej pracy: Metody oceny wydatku energetycznego Passmore'a i Durina, metoda oceny wydatku energetycznego Lehmanna
4)Sprecyzowanie wymagań umysłowych tj: inteligencja, wiedza, pomysłowość i inicjatywa (twórcze myślenie), uwaga (podzielność i koncentracja), siła woli (wytrwałość i zdolność kierowania zespołem), poczucie odpowiedzialności czy umiejętność współdziałania. Nie mogą być ściśle określone
5)Wyznaczanie uciążliwości warunków środowiska pracy. Określ.występowania zadań w czasie kalendarzowym i przestrzeni wykraczającej poza miejsce stałe pracy/zamieszkania (zmianowość, dyspozycyjność, delegacje, praca terenowa). Mikroklimat środowiska pracy: temperatura, wilgotność i ruch powietrza, promieniowanie cieplne, hałas (łatwe do oszacowania), wibracje, środowisko cieplne, obecność substancji toksycznych.
3 podstawowe źródła zbierania informacji: (wg Mreły)
1) dokumentacja istniejąca
2) rzeczywisty przebieg procesów prac
3) wykonawcy
Metoda porównywania parami. Założenia: Każdą z rozpatrywanych prac porównuje się ze wszystkimi pozostałymi, Posuwając się wierszami odnotowujemy znak + na przecięciu z tymi kolumnami, które reprezentują prace o niższym stopniu trudności
Metoda S. W. Hagnera i H. Wenga:
Układ kryteriów oceny stopnia trudności pracy:
Umiejętności zawodowe i doświadczenie
Zręczność
Odpowiedzialność
Odp.za środki pracy i produkty
Odp.za bezpieczeństwo innych osób
Odpowiedzialność za przebieg pracy
Wysiłek
Wysiłek mięśni
Wysiłek zmysłów i nerwów
Wysiłek zastanowienia
Warunki środowiska pracy
Zbyt niska/wysoka temp.powietrza
Woda, wilgotność, kwasy, pary
Brud, deszcz, olej, kurz
Gaz
Hałas i wstrząsy
Natężenie oświetlenia
Niebezpieczeństwo zaziębienia
Niebezpieczeństwo wypadku
W metodzie przyjmujemy zasadę jednakowych skal ocen dla wszystkich niepodzielnych kryteriów syntetycznych (1, 2) oraz wszystkich cząstkowych. Podczas oceny wykorzystuje się 16 skal 0-100 pkt.
Metoda UMEWAP-2000
A.Złożoność pracy 140
A.1. Wykształcenie zawodowe 60
A.2. Doświadczenie zawodowe 35
A.3. Innowacyjność, twórczość 25
A.4. Zręczność 20
B. Odpowiedzialność za 160
B.1. Przebieg i skutki pracy 30
B.2. Decyzje 30
B.3. Finanse, środki i przedmioty pracy 25
B.4. Bezpieczeństwo innych osób 25
B.5. Kierowanie 50
C.Współpraca 65
C.1. Współdziałanie 25
C.2. Motywowanie 20
C.3. Kontakty zewnętrzne 20
D.Uciążliwość pracy 105
D.1. Wysiłek fizyczny 30
D.2. Wysiłek psychonerwowy 20
D.3. Wysiłek umysłowy 20
D.4. Monotonia 10
D.5. Warunki pracy 25, 460
M.przestrzennego organizowania pracy:
Istota m.Blocha- Schmigalli- rozmieszcz. obiektów w węzłach siatki trójkątnej i badanie powiązań między nimi. Pomija się rzeczywiste wielkości obiektów zakładając jednakowe odległości (równe przyjętemu modułowi siatki) pomiędzy sąsiadującymi obiektami.
M.uniwersalna- przy jej zastosowaniu można przeprowadzić optymalizację rozmieszczenia zarówno istniejących jak i projektowanych obiektów. Zał: optymalna alokacja obiektów jest wówczas, gdy wartość Q funkcji celu wynosi minimum.
Sij- powiązanie między obiektem „i” a obiektem „j”
Lij- odległość (mierzona w przyjętych jednostkach modułowych między obiektem „i” a „j”)
1.kolejność (2 pierwsze= najwiecej powiązań, trzeci tam gdzie max)
2.lokalizacja (3 pierwsze z 4tym, ilość kresek do np.IX lokalizacji- wybór min)
3.powiązania każdego z każdym (kreski)
4.suma
Metoda ABC
Prawo Pareto- w zbiorowości niejednorodnej 20% elem.reprezentuje 80% skumulowanej wartości cechy produktu z punktu widzenia, której dana zbiorowość jest badana.
Na osi odciętych X: kumulowany udział % elementów (II)uporządkowanych wg malejącej wart. cechy, ze względu na którą elementy te są rozpatrywane (koszt, zysk, wartość produkcji itp.)
Na osi rzędnych Y: kumulowany udział % wartości cechy przypadający odpowiednio na poszczególne rozpatrywane elementy(V)
Etapy postępowania w metodzie ABC: 1.Obserwacja i rejestracja faktów (cel: ustalenie wartości cechy przyjętej jako kryterium dla elementów objętych badaniem), 2.Klasyfikacja danych (zał. Łączna liczba elementów i maksymalne wartości stanowią 100%, Porządkujemy elementy według malejącej wartości cechy; Nagłówki tabelki: 1.Kumulowana l.elementów, 2.Kumulowany udział % elementów, 3.Wart.cechy, 4.Kumulowana wart.cechy, 5.Kumulowany udział % wart. cechy), 3.Sporządzanie wykresu ABC, 4.Analiza i interpretacja wykresu ABC
A.d.4 Zastosowanie metody ABC:
1.Gdy szukamy elementów do strefy A (które mają największy ciężar gatunkowy w badanej zbiorowości z punktu widzenia badanego kryterium): Zarządzanie przez wyjątki (strategiczni klienci, produkty), W m.analizy wartości: do wyboru przedmiotu badania, Do normowania zapasów materiałowych, Do przestrzennego organizowania stanowiska pracy, Do organizowania pow.magazynowych, Do organizowania pracy kierowniczej
2.Można odwrócić zależność szukać elementów najmniej istotnych ale najbardziej licznych, które należą do strefy C. Najczęściej robi się to w celu redukcji kosztów stałych.
UMEWAP-85-P
Kryteria oceny, Maksymalne noty punktowe, Syntetyczne/Elementarne
A. Fachowość 220
1. Wykształcenie zawodowe 80
2. Doświadczenie zawodowe 50
3. Myślenie twórcze 40
4. Zręczność 30
5. Współdziałanie 20
B. odpowiedzialność za: 160
1. Przebieg i skutki pracy 45
2. Decyzje 30
3. Kierowanie 30
4. Kontakty zewnętrzne 10
5. Środki i przedmioty pracy 25
6. Bezpieczeństwo innych osób 20
C. Wysiłek 100
1. Fizyczny 50
2. Psychonerwowy 30
3. Umysłowy 20
D. warunki środowiska pracy 120
1. Materialne środowisko pracy 70
1.1. Nienormalna temperatura 15
1.2. Woda, wilgoć 10
1.3. Gazy, kwasy, pary 5
1.4. Brud, tłuszcz. Olej, kurz 10
1.5.Hałas, wstrząsy 10
1.6.Nienormalne oświetlenie 5
1.7. Inne 15
2.Nibezpieczeństwo wypadków 30
3. Monotonia 20 Razem 600
(4 kryteria syntetyczne, 17 cząstkowych i 7 elementarnych). Dla każdego kryterium sporządzono odpowiedni klucz analityczny
Metoda Guerscheta- metoda ustalania niezbędnej powierzchni Pc=Ps+Pg+Pe
Pc~ pow.całkowita, Ps~ pow.statyczna, odpowiada pow.maszyn i urządzeń, wyposażenia pomocniczego, Pg~ pow.grawitacyjna, niezbędna dla pracowników obsługujących stanowiska pracy i materiałów, które stanowią niezbędny zapas bieżący na stanowiskach pracy, Pg = Ps x N
N~ wsp.określający z ilu stron obsługiwane jest urządzenie (1-4), Pe~ pow.ewolucyjna potrzebna do ruchu międzystanowiskowego pracowników i przepływów zaopatrzenia materiałowo-technicznego
Pe=(Ps+Pg) x K, K~ wsp.zależny od specyfiki branżowej; jego poziom waha się w granicach 0.05- 3
Analiza wartości - jest metodą racjonalizacji systemów, a w szczególności systemów technicznych, organizacyjnych i administracyjnych poprzez doskonalenie funkcji realizowanych przez system. Powstałe w latach II wojny światowej dla systemów technicznych. Dziś głównie używane do systemów administracyjnych bo daje lepsze rezultaty.
System - jest to kompleks elementów wzajemnie powiązanych ze względu na spełniane funkcje, Każdy system tworzony jest po to by zaspokajać określone potrzeby środowiska zewnętrznego poprzez spełnianie funkcji z tych potrzeb wynikających. W rzeczywistości obserwuje się jednak często zjawisko dysharmonii funkcji i odpowiadających im systemów.
System jest również przedmiotem analizy wartości. Analiza wartości daje lepsze efekty odnośnie do mniejszych systemów.
Zjawisko dysharmonii funkcji: System nie spełnia w ogóle (lub tylko w jakimś stopniu) pewnych funkcji istotnych dla środowiska zewnętrznego z drugiej zaś zawiera elementy zbędne, które nie spełniają żadnych istotnych funkcji. Spotyka się wreszcie przypadki, w których oczekiwane funkcje są spełniane w nadmiernym stopniu co powoduje nieuzasadnione koszty
Funkcje systemu -to zbiór działań lub pojedyncze działanie wykorzystywanych w ramach systemu w celu zaspokojenia określonych potrzeb.
Koszty - w analizie wartości koszty rozpatruje się jako tzw. Koszty łączne które są sumą kosztów własnych tworzenia i funkcjonowania danego systemu oraz kosztów ponoszonych przez otoczenie (klienci, petenci, w odniesieniu do całego systemu).
Kategoria kosztu łącznego wyklucza możliwość obniżenie kosztów wewnętrznych funkcjonowania systemu poprzez przerzucenie kosztów na użytkowników (otoczenie).
Funkcje- uzasadniają istnienie systemów tworzonych przez człowieka
aeportal.glt.pl