Spycharki są maszynami, służącymi do skrawania i przemieszczania gruntu na nieznaczne odległości (do 50m przy przepychaniu w poziomie do 100m przy przepychaniu ze spadkiem). Są one budowane na bazie typowych ciągników, osprzęt roboczy stanowi lemiesz, który może być podnoszony lub opuszczany poniżej poziomu gruntu. Lemiesz sterowany jest ze stanowiska operatora. Długość i wysokość lemiesza zależne są od mocy ciągnika spycharki.
Stosunek wysokości lemieszy h do ich długości l wynosi:
dla lemieszy czołowych,
dla lemieszy nastawnych.
Długość lemiesza l musi być zawsze większa od szerokości ciągnika b. Stosunek długości lemiesza do szerokości ciągnika wynosi:
dla lemieszy czołowych
dla lemieszy nastawnych.
Kąt ustawienia lemiesza w stosunku do położenia czołowego w spycharkach z lemieszem nastawnym waha się między 25, a 30°. Kąt pochylenia lemiesza w płaszczyźnie pionowej w stosunku do powierzchni jazdy wynosi 6-8°. Do pracy w ciężkim gruncie lemiesz spycharki powinien być wyposażony w zęby spulchniające grunt o długości 0,5m. Lemiesze mogą być:
otwarte,
zamknięte - lemiesz jest wyposażony w ścianki boczne, aby ograniczyć wysypywanie się gruntu na boki
Spycharki można podzielić ze względu na:
rodzaj podwozia:
kołowe,
gąsienicowe,
charakter ustawienia lemiesza:
czołowe,
uniwersalne,
rodzaj napędu ruchów lemiesza:
mechaniczny,
hydrauliczny,
pneumatyczny,
elektryczny,
d) moc silnika spycharki dzielimy na 6 klas:
I 10-25KM,
II 25-50KM,
III 50-80KM,
IV 80-100KM,
V 100-130KM,
VI ponad 130KM.
Powszechnie jednak jest używany podział na spycharki:
lekkie: klasa I i II,
średnie: klasa III i IV,
ciężkie: klasa V i VI.
Zasady technologii robót spycharkami:
Odspajanie i przesuwanie gruntu spycharki jest ekonomicznie uzasadnione przy odległościach 15-60m. Przy odległościach ponad 100m zastosowanie spycharki staje się nieekonomiczne ze względu na znaczne straty urobku.
Praca spycharki może być prowadzona:
metodą warstwową polegającą na równomiernym skrawaniu gruntu warstwami o grubości 10-15cm. Metoda ta jest stosowana głównie w gruntach kategorii I i II.,
metodą schodkową polegającą na początkowym zagłębieniu noża lemiesza na 20 do 30cm, podnoszeniu go i ponownym nieco płytszym zagłębieniu, aż do całkowitego napełnienia lemiesza. Metoda ta jest stosowana do gruntów kategorii II i III, zapewnia ona skrócenie odcinka skrawania.
Przy przemieszczaniu odspojonego urobku spycharką stosowane są dwie metody:
metoda terenowa - polega na przesuwaniu urobku po terenie. Przy kilkakrotnym przejściu spycharką tym samym śladem twarzą się po bokach trasy pryzmy, które częściowo zabezpieczają przed zsuwaniem się urobku z lemiesz na boki przy dalszych przejściach spycharki.,
metoda łożyskowa - polega na utworzeniu, na trasie przemieszczania urobku wykopu, łożyska zagłębionego na około 0,8m, i przemieszczania urobku tym łożyskiem. Stosowanie tej metody pozwala na przedłużenie ekonomicznie opłacalnej odległości przemieszczania urobku do 100m i więcej na skutek zmniejszenia do minimum strat urobku.
Przy odległościach przemieszczania urobku do 20m spycharki powinny w swych jałowych przejazdach cofać się tyłem, natomiast przy większych odległościach przejazdy jałowe powinny wykonywać jazdą w przód, dokonując nawrotów na liniach pasma roboczego.
Jeżeli odległość przepychania urobku jest duża, to teren pracy należy podzielić na pasy szerokości nie większej niż 50m i urobek przemieszczać kolejno pasami.
Spycharki można stosować do zbierania górnej warstwy gruntu (o grubości 1-1,2m)
przy wykonywaniu wąskich wykopów. Do takich prac stosuje się zespół złożony z trzech spycharek. Zespół pracuje na działkach roboczych o długości 120-200m w ten sposób, że dwie spycharki odspajają i przepychają urobek zaczynając od końców działki do jej środka, skąd gromadzony urobek przesuwa trzecie spycharka prostopadle do kanału na odkłady położone przy wykopie. Po wykonaniu robót na jednym odcinku cały zespół spycharek przejeżdża na odcinek sąsiedni i cykl robót powtarza się.
Spycharkami można wykonywać niewielkie i niezbyt głębokie wykopy (do 1,5m) pod budynki. Grunt odspojony spycharką przemieszcza się i odkłada po obu stronach wykopu, stosując eliptyczny układ tras roboczych. Odspajanie i przesuwanie urobku spycharką dokonuję się od osi wykopu na przyległy odkład. Kąt nachylenia skarp, po których pracuje spycharka, nie powinien być większy niż 30°. Jeżeli wykop ma mięć większą głębokość niż 1,5m to głębsze jego partie należy wykonać innymi maszynami np. koparkami
Przy niwelacji terenu, jeżeli mamy dostateczną ilość miejsca, w celu zwiększenia wydajności spycharki powinny pracować w zespołach i to przy gruntach I i II kategorii złożonych z trzech maszyn, przy gruntach kategorii III z dwóch maszyn. Natomiast przy gruntach IV kategorii spycharki powinny pracować pojedynczo. Łączenie spycharek w zespoły daje zwiększenie objętości przesuwanego gruntu.
Do zasypywania rowów powinny być stosowane spycharki z lemieszem ustawionym skośnie. Wówczas spycharka poruszając się wzdłuż krawędzi wykopu nagarnia lemieszem grunt bezpośrednio do wykopu
Do zasypywania szerszych rowów stosuje się spycharki czołowe przesuwając grunt wg jednego ze schematów:
przesuwanie urobku z każdorazowym powrotem tyłem,
nasyp dzieli się na pola, którymi spycharka przesuwa grunt do wykopu, przy czym kierunki ruchu spycharki na poszczególnych polach są różne - skrzyżowane ze sobą
Spycharki stosuję się również do rozgarniania gruntu dowożonego.