CIĄGI NIWELACYJNE
Ciąg niwelacyjny to pomiar różnicy wysokości pomiędzy punktami A i B.
O1 niwelator O2
B
Δ h
A
Δh = O1 - O2
Δh (+) teren wznosi się
Δh (-) teren opada
Jeżeli odległość pomiędzy punktami A i B jest znaczna, to w celu wyznaczenia różnicy ich wysokości należy dokonać ciągu niwelacyjnego.
B
Δh4
Δh3
ΔhAB
Δh2
Δh1
A
Pomiar ciągu niwelacyjnego można wykonać:
metodą niwelacji ze środka
metodą niwelacji w przód
Niwelacja ze środka:
W celu wyznaczenia różnicy wysokości punktów A i B instrument ustawia się po środku pomiędzy dwoma łatami.
O1 niwelator O2
B
St. ΔhAB
A
D D St Δh = O1 - O2
A B
St. 1
Jeżeli wysokość punktu A jest znana (np. jest to wysokość reperu lub wysokość dowolna przyjęta) to wysokość punktu B wynosi:
HB = HA + O1 - O2
gdzie:
HA + O1 nazywa się wysokością horyzontu
ZALETY NIWELACJI ZE ŚRODKA:
Eliminacja błędów:
wynikających z kulistości Ziemi
wynikających z rektyfikacji pionowej
instrumentalnych (c || l i inne)
W czasie wykonywania pomiarów odległość niwelatora od łaty (długość celowej) nie powinna przekraczać 50m metrów.
Niwelacja w przód:
W celu wyznaczenia różnicy wysokości punktów A i B, instrument ustawia się w punkcie A, a łatę niwelacyjną w punkcie B.
Oi
iA B
ΔhAB
A
ΔhAB = iA - Oi
gdzie:
iA - wysokość instrumentu, mierzona ruletką lub łatą
Jeżeli wysokość punktu A jest znana, to wysokość punktu B wynosi:
HB = HA + iA - Oi
WADY METODY:
błędy wynikające z kulistości Ziemi
błędy wynikające z rektyfikacji pionowej
błędy wynikające z c || l
błędy wynikające z niedokładnych odczytów
RODZAJE CIĄGÓW NIWELACYJNYCH:
ciąg niwelacyjny otwarty (wykonywany jest pomiędzy dwoma punktami A i B, których wysokości są znane). Warunek teoretyczny, który powinien być spełniony:
(1)
ciąg niwelacyjny zamknięty (ciąg zaczynający się i kończący na tym samym punkcie A o znanej wysokości). Warunek teoretyczny, który powinien być spełniony:
(2)
TECHNIKA POMIARU CIĄGU:
Na każdym stanowisku niwelatora:
wyznaczenie różnicy wysokości równej różnicy odczytów wstecz i w przód. Nazwy odczytów wynikają z kierunku niwelowania
odczyty wykonuje się (przy spoziomowanej libelli) w milimetrach
Warunek (1) można zapisać w następującej postaci:
Jeżeli na każdym stanowisku wykonamy jeden odczyt na łacie wstecz i w przód, to mamy do czynienia z tzw. niwelacją pojedynczą. Niwelacja podwójna - jeżeli na każdym stanowisku wykonamy dwa odczyty wstecz i dwa odczyty w przód (drugie odczyty po poruszenia instrumentu lub po ustawieniu łat na innych bolcach żabki).
W rzeczywistości odczyty na łatach są obarczone drobnymi błędami (błędy odczytu łat, błędy niespoziomowanej libelli, błąd c || l i inne).
Stąd warunki (1) i (2) są przeważnie niespełnione.
Otrzymujemy odchyłkę ciągu fh.
Warunek: fh < (fh)dop - dopuszczalne
(fh)dop określa norma, dla poszczególnych klas niwelacji.
Jeżeli fh
0 ciąg należy wyrównać. Odchyłkę fh rozrzuca się ze znakiem przeciwnym wprost proporcjonalnie do długości celowych.
ż2
ż1 St.2
St.1 St.3
Rp.A
ż6
ż5 St5 St.6
ż4 St.4
Rp.B
|
|
|
Odczyty z łat
|
Przyrost wysokości |
fh |
Wysokość punktu |
|
UWAGI: |
|
|
|
|
Wstecz
|
W przód
|
|
|
|
|
|
1 |
Rp.A ż1 |
40 40 |
1901 |
1375 |
0,526 |
+2 |
22,000 22,528 |
Rp.A ż1 |
ΔH=HB-HA=22,000-20,060=
Δh= - =1,953 fh=Δh - ΔH = 13mm
20 lub 30 L - całkowita długość ciągu w
=+30mm =+20mm
|
2 |
ż1 ż2 |
40 40 |
1839 |
1493 |
0,346 |
+2 |
22,876 |
ż1 ż2 |
|
3 |
ż2 I |
30 30 |
1096 |
2137 |
-1,041 |
+2 |
21,837 |
ż2 I |
|
4 |
I ż3 |
20 20 |
0795 |
2359 |
-1,564 |
+1 |
20,274 |
I ż3 |
|
5 |
ż3 ż4 |
50 50 |
1574 |
1732 |
-0,158 |
+3 |
20,119 |
ż3 ż4 |
|
6 |
ż4 Rp.B |
50 50 |
1606 |
1668 |
-0,062 |
+3 |
20,060 |
ż4 Rp.B |
|
Suma: 460m |
Suma: 8,811 |
Suma: 10,764 |
|
|