Leasing jako forma finansowania przedsiębiorstw
Co to jest leasing ?
Aby rozpocząć nowy rodzaj działalności lub powiększyć zakres dotychczasowej, firma musi przede wszystkim uzyskać fundusze na inwestycje. Decyzje inwestycyjne są niezwykle ważne dla każdej firmy, ponieważ wiążą się zwykle z wydatkowaniem dużych kwot, co nie pozostanie bez wpływu na zyskowność i płynność finansową przez kilka lat. Popyt na fundusze inwestycyjne w przedsiębiorstwach zwykle przekracza dostępne środki, z czego wynika konieczność pozyskania brakującego kapitału z zewnątrz. Mamy tu do wyboru m.in. : kredyt bankowy i leasing . Sprawą zasadniczą przy podejmowaniu decyzji o wyborze formy finansowania staje się koszt pozyskania kapitału i utrzymanie płynności finansowej firmy.
Decyzje inwestycyjne pociągają za sobą przepływ gotówki w pewnych okresach czasu. Dzisiejsza inwestycja musi być więc rozpatrywana w kategoriach dochodów i wydatków w okresach przyszłych.
Wydatki kapitałowe (zakup za gotówkę) mają wpływ na przyszłe przepływy pieniężne jedynie poprzez amortyzację. Natomiast wydatki w postaci rat leasingowych, rozłożone w czasie, wpływają w istotny sposób na zwiększenie ilości dostępnych środków obrotowych poprzez redukcję podatków. W istniejącym obecnie stanie prawnym można stwierdzić, iż forma finansowania poprzez leasing jest korzystna dla firm:
nie posiadających odpowiedniego kapitału własnego, niezbędnego do podjęcia nowej działalności
chcących rozszerzenia i unowocześnienia prowadzonej działalności
poszukujących możliwości poprawy swojej płynności finansowej.
Leasing jest nowoczesną i efektywną ekonomicznie formą finansowania inwestycji, nie wymagającą angażowania dużych środków własnych. Przez cały czas trwania umowy leasingowej jej przedmiot pozostaje własnością leasingodawcy, natomiast leasingobiorca płacąc raty leasingowe wykorzystuje go do swoich celów gospodarczych. Leasing operacyjny umożliwia wliczenie całego płaconego przez leasingobiorcę czynszu leasingowego w koszty uzyskania przychodu, co daje możliwość finansowania z zysku jeszcze przed opodatkowaniem.
Istota transakcji leasingowej
Trendy rozwoju polskiej gospodarki powodują, że grupa przedsiębiorców dla których leasing stanowi często jedyną możliwość pozyskania środków niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej wciąż wzrasta. Przedsiębiorca korzystający z leasingu jest w stanie szybciej się rozwijać, modernizować park maszynowy i na bieżąco wykorzystywać nowe technologie, co pozwala na skuteczne konkurowanie z innymi firmami. Można się zastanawiać po co brać maszyny w leasing, czy nie lepiej kupić je bezpośrednio u producenta. Odpowiedź jest jednak prosta - zakup maszyn, samochodów itd. wiąże się z koniecznością wydania znacznej ilości gotówki. Wypożyczenie urządzeń w firmie leasingowej pozwoli leasingobiorcy zaangażować pieniądze gdzie indziej, głównie w inwestycje, które nie mogą być w żaden sposób kredytowane, bądź pozwoli nie angażować ich wcale. Dzięki temu firma może rozwijać się szybciej i z o wiele mniejszym ryzykiem inwestycyjnym.
Z leasingu mogą korzystać wszelkie przedsiębiorstwa i osoby prowadzące działalność gospodarczą, przy czym nie jest on korzystny dla tzw. ryczałtowców oraz podmiotów gospodarczych nie płacących podatku VAT (większość firm leasingowych w ogóle nie obsługuje tego typu firm). Leasingu najbardziej potrzebują małe i średnie firmy, a także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, ostatnio daje się również zauważyć ożywienie wśród firm państwowych.
Leasing różnego rodzaju dóbr i usług pojawił się jako szansa na pozyskanie nowych technologii, których zdobywanie drogą dotychczasową (kredyt, środki własne) przysparzało wiele problemów m.in. natury fiskalnej.
Leasing aktywów uwalnia właściciela firmy od papierkowej roboty, ponieważ harmonogramy obsługi, rachunkowość dotycząca amortyzacji i inne sprawozdania nie muszą być sporządzane w przypadku dzierżawionych aktywów. Mniej czasu wymaga poszukiwanie odpowiedniego wyposażenia, gdyż spółki leasingowe, które zwykle specjalizują się w określonej branży, mogą dostarczyć klientowi informacje niezbędne do wyboru odpowiednich aktywów. Ciężar zapewnienia konserwacji i napraw może być także przekazany leasingodawcy.Podstawą działania firm leasingowych są ich własne środki finansowe i dostęp do stałego i pewnego źródła pieniędzy jakim są banki. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie otrzymają tak dobrych warunków kredytowania jak firmy leasingowe, które cieszą się zaufaniem banku i są ich stałym klientem. Dlatego pieniądz może być tańszy o kilka punktów procentowych nawet przy uwzględnieniu pośrednictwa.
Rodzaje leasingu
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje leasingu:
operacyjny
finansowy (kapitałowy)
Klasyczna umowa leasingu operacyjnego polega na czasowym przekazaniu w użytkowanie dobra inwesycyjnego, przy czym czas ten jest krótszy niż okres normatywnego zużycia leasingowanej rzeczy. W sensie prawnym czas trwania tej umowy jest znacząco krótszy od okresu amortyzacji. Ponadto po wygaśnięciu umowy przedmiot leasingu zwracany jest właścicielowi czyli leasingodawcy. Umowa taka nie zawiera zapisu o wykupie przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę po jej zakończeniu. Przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątku leasingodawcy, który ma prawo do odpisów amortyzacyjnych z tytułu posiadania rzeczy.
W umowie leasingu finansowego mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Przedmiot leasingu zaliczany jest do składników majątku leasingobiorcy, który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Do kosztów uzyskania przychodu zalicza jedynie część „odsetkową” czynszów leasingowych a dla leasingodawcy tylko ta część czynszu stanowi przychód. Czas trwania leasingu kapitałowego jest z reguły zbliżony do normatywnego okresu zużycia rzeczy (okresu amortyzacji) i zawiera klauzulę o wykupie przedmiotu przez leasingobiorcę na zakończenie umowy.
Ze względu na sposób rozliczeń wyróżniamy:
leasing złotówkowy
leasing dewizowy
Umowy leasingowe, które funkcjonują w Polsce zobowiązują leasingobiorcę do zapłaty czynszów leasingowych i innych opłat związanych z umową w walucie polskiej czyli w złotówkach. W przypadku leasingu dewizowego rozliczenia czynszów leasingowych i innych opłat związanych z umową ustalane są najczęściej w oparciu o notowania walutowe lub inne wskaźniki finansowe ściśle związane z kursem walut obcych. Rozliczenie konkretnego czynszu leasingowego następuje w złotówkach ale na podstawie aktualnego kursu sprzedaży np. marki niemieckiej w dniu płatności tego czynszu.
Szczególnym przypadkiem, korzystnym w pewnych sytuacjach, może być umowa tzw. releasingu (leasingu zwrotnego), polegająca na zakupie przez leasingodawcę środka trwałego od leasingobiorcy i oddanie mu go następnie w użytkowanie
w drodze standardowej umowy leasingu. Leasingobiorca występuje tu w podwójnej roli : sprzedawcy (dostawcy) i leasingobiorcy (użytkownika). Jako sprzedawca otrzymuje od leasingodawcy środki pieniężne w gotówce (pomniejszone oczywiście o wstępne opłaty) oraz pozostaje użytkownikiem przedmiotu leasingu. Jako leasingobiorca otrzymuje możliwość pomniejszenia podatków (odpis rat leasingowych) oraz środki obrotowe mogące posłużyć do intensyfikacji produkcji, marketingu, reklamy itp.
Strony i przedmiot umowy leasingu
Do zawarcia umowy leasingowej potrzebne są przynajmniej dwa podmioty gospodarcze:
-leasingodawca - właściciel przedmiotu leasingu oddający go w użytkowanie
-leasingobiorca czyli użytkujący.
Leasingobiorcą może być podmiot gospodarczy : osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółki: cywilna, jawna, komandytowa, z o.o., akcyjna, przedsiębiorstwa państwowe. Podmiotem umowy mogą być także: fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie - o ile ich statut przewiduje prowadzenie działalności gospodarczej.
W praktyce przy zawieraniu umowy leasingu uczestniczy pośrednio lub bezpośrednio kilka firm współpracujących takich jak:
dostawca sprzętu
bank
towarzystwo ubezpieczeniowe
poręczyciele leasingobiorcy (korzysta się z nich w wyjątkowych przypadkach kiedy sytuacja finansowa leasingobiorcy nie daje gwarancji na spłatę należności co w znacznym stopniu zwiększałoby ryzyko leasingodawcy.
Leasing utożsamiany jest głównie z samochodami, komputerami, lecz przedmiotem leasingu mogą być wszelkie środki trwałe tj. maszyny, urządzenia, samochody dostawcze i ciężarowe, linie technologiczne, specjalistyczny sprzęt czy wyposażenie sklepów, hoteli a nawet oprogramowanie komputerowe.
Warunki zawarcia umowy leasingu
Złożenie kompletu wymaganych dokumentów. Zakres i ilość wymaganych dokumentów różnią się znacznie w zależności od przedmiotu leasingu, czasu trwania umowy i kondycji finansowej leasingobiorcy. Przeważnie wymagane są następujące dokumenty:
zaświadczenie o numerze REGON i NIP
zgłoszenie działalności gospodarczej lub umowa spółki (w przypadku osób fizycznych i spółek cywilnych)
aktualny wypis z rejestru handlowego oraz akt notarialny (w przypadku osób prawnych)
zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o nie zaleganiu z podatkami oraz zaświadczenie o obrotach za ostatnie 12 miesięcy
zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o nie zaleganiu ze składkami
opinia z banku prowadzącego rachunek bieżący firmy oraz karta wzorów podpisu
Po zapoznaniu się z wyżej wymienioną dokumentacją firma leasingowa podejmuje z leasingobiorcą negocjacje dotyczące warunków finansowania oraz form zabezpieczenia transakcji
Dokonanie opłat wstępnych. Opłata wstępna, opłata manipulacyjna / prowizja, kaucja gwarancyjna
3. Ustanowienie wynegocjowanych z leasingodawcą zabezpieczeń dodatkowych
Umowa leasingowa ustanawia dokładnie okres trwania leasingu, wysokość rat (czynszu) oraz częstotliwość płatności.
Zwykle ustala się także co ma się stać z mieniem leasingowym z chwilą wygaśnięcia umowy. Firmy leasingowe mogą opracowywać wspólnie z klientem warunki umowy, które pomogłyby mu w zachowaniu jego zasobów gotówki w krytycznych momentach.
Jednakże przed podpisaniem umowy leasingu Przedsiębiorca dla własnego dobra powinien dokonać głębokiej analizy warunków finansowych i zapisów prawnych umowy. Lista aspektów, które należy poddać rozwadze jest długa. Potencjalny Leasingobiorca musi przeanalizować:
Jaką formę leasingu chce realizować: operacyjny czy finansowy. Ma to zasadniczy wpływ na sposób zaliczania rat w koszty uzyskania przychodów, obciążenie podatkiem VAT oraz przyporządkowanie środka trwałego do ewidencji środków trwałych Leasingodawcy lub Leasingobiorcy a co za tym idzie dokonywanie amortyzacji przez jedną ze stron.
Które z posiadanych warunków finansowych są bardziej konkurencyjne ?
Jakie są początkowe koszty zawarcia umowy leasingu; czy występują prowizje , opłaty manipulacyjne, opłaty wstępne, kaucje depozyty gwarancyjne i jaka jest ich kwalifikacja podatkowa ?
Czy w sposób efektywny przedsiębiorstwo wykorzystuje możliwości zmniejszenia podstawy do opodatkowania ?
Wielkość i rodzaj innych ewentualnych zabezpieczeń wymaganych przez Leasingodawcę, które przyczynią się do zmniejszenia możliwości kredytowych firmy.
Czy i w jakim stopniu zmienia się zdolność kredytowa przedsiębiorstwa ?
Jaki jest okres leasingu; czy istnieje możliwość dostosowania opłat leasingowych do oczekiwań Leasingobiorcy np. jego sezonowych przychodów.
Czy istnieje możliwość uzyskania karencji w spłacie rat. Jest to szczególnie ważne dla przedsięwzięć, które są w fazie uruchamiania.
Jaka jest częstotliwość ponoszenia opłat (raty miesięczne, kwartalne, półroczne);czy opłaty wnoszone są na początku czy na końcu okresu rozliczeniowego.
Czy leasingobiorca ma możliwość dalszego przedłużenia umowy lub wykupienia przedmiotu leasingu po okresie umowy ?
Czy istnieją możliwości wcześniejszego odstąpienia od umowy i jakie są tego konsekwencje finansowe ?
Jaka jest wartość likwidacyjna środka trwałego po okresie leasingu ?
Która ze stron umowy ponosi koszty utrzymania samochodu tj. remontów i konserwacji ?
Jaka jest pozycja finansowa Leasingodawcy ? Czy istnieje realna groźba upadku towarzystwa leasingowego, co niosłoby zagrożenie ciągłości użytkowania środków trwałych objętych umową ?
Czy potencjalny Leasingodawca stosuje w praktyce sprzedaż praw do swoich należności ?
Czy wzrasta ryzyko przedsiębiorstwa w związku realizacją umów leasingowych i w jakim stopniu ?
W jakim czasie od momentu złożenia wniosku o leasing następuje realizacja transakcji i przekazanie środków trwałych do dyspozycji Leasingobiorcy.
Leasing a kredyt
W celu dokonania zakupu przedmiotu leasingu, firma leasingowa zazwyczaj korzysta z kredytu bankowego. Klient w ustalonym w umowie okresie spłaca raty leasingowe a firma leasingowa spłaca kredyt bankowy. Nasuwa się pytanie, czy nie lepiej byłoby w takiej sytuacji, gdyby klient starał się o kredyt bankowy osobiście. Istnieje jednak kilka powodów dla których byłoby to znacznie mniej opłacalne niż korzystanie z oferty firmy leasingowej. Banki nie są przygotowanie do obsługi tak wielkiej ilości klientów. Wymagają przedstawienia wielu zabezpieczeń i poręczeń - w umowie leasingowej zabezpieczeniem niekiedy jest sam przedmiot leasingu. W przypadku leasingu operacyjnego czynsze laesingowe stanowią koszt uzyskania przychodu, co czyni leasing tańszym od kredytu bankowego a formalności związane z zawieraniem umowy leasingowej sprowadzone zostały do minimum.
Firma leasingowa jako duży odbiorca może przy nabywaniu dóbr będących przedmiotem leasingu wynegocjować korzystniejsze ceny niż pojedynczy inwestor. Możliwe jest również, że pewne koszty bieżące, które ponosi się nawet w przypadku kupna na kredyt kształtują się korzystniej jeśli są ponoszone przez spółkę leasingową a nie przez samego inwestora.
Jednakże wbrew rozpowszechnionym w reklamie leasingu sloganom nie jest tak, że tylko leasing daje szansę pełnego sfinansowania obiektu. Taki pogląd wymaga modyfikacji. Po pierwsze firmy leasingowe nie zgadzają się na ślepo do zabezpieczania swoich roszczeń tylko poprzez przedmiot leasingu. Zależnie od oceny wiarygodności klienta domagają się niekiedy dodatkowych zabezpieczeń lub opłat przy zawarciu umowy. Po drugie instytucje kredytowe w poszczególnych przypadkach bywają gotowe, przy pozytywnej ocenie klienta i rodzaju inwestycji do pełnego jej sfinansowania.
Plusy i minusy leasingu
+
Elastyczne warunki umowy - możliwość negocjowania warunków najbardziej odpowiadających leasingobiorcy (np. sposób rozłożenia płatności w czasie)
+
Niskie nakłady kapitałowe zarówno w momencie zawierania umowy, jak i w czasie spłaty rat leasingowych. Pozwala to leasingobiorcy bardziej efektywnie spożytkować kapitał obrotowy
+
Korzyści podatkowe większe, niż w przypadku kupna za gotówkę lub z kredytu bankowego - prowadzące do zwiększenia środków obrotowych, będących do dyspozycji firmy
+
Korzyści podatkowe powaznie obniżaja koszt pozyskania środka trwałego
+
Leasing ułatwia dostęp do nowych technologii, umożliwia stałe unowocześnianie urzadzeń i procesów produkcyjnych (zwrot urządzeń leasingodawcy i zawarcie nowej umowy na nowocześniejsze)
+
Leasing pozwala zachować możliwość kredytowania. Firma może przecież potrzebować kapitału obrotowego, a leasing nie ma zwykle wpływu na aktualne linie kredytowe firmy.
-
Brak w Polsce jednoznacznych uregulowań prawno - podatkowych
-
Leasingobiorca nie uzyskuje od razu prawa własności do przedmiotu leasingu. Zwykle zakładana jest opcja wykupu po zakończeniu umowy.
-
Konsekwencje niedotrzymania warunków umowy przez leasingobiorcę są surowe : natychmiastowe przejęcie przez leasingodawcę przedmiotu umowy (z pominięciem drogi sądowej), natychmiastowa spłata wszystkich opłat leasingowych
-
Leasingobiorca jest zobowiązany do płacenia czynszów nawet w razie utraty, uszkodzenia lub innej przyczyny uniemożliwiającej korzystanie z przedmiotu leasingu (w razie zniszczenia lub kradzieży jest to niwelowane przez wypłacone odszkodowanie)
Leasing w polskiej gospodarce
Leasing w Polsce funkcjonuje od 1990r i wpisał się już w mapę polskiej gospodarki, jednak nie wszyscy mają świadomość jaką rolę pełni leasing w naszym kraju. Leasing stał się faktem w naszej rzeczywistości to dzięki tej formie finansowania inwestycji nastąpił ogromny rozwój gospodarczy, co w konsekwencji musiało pomnożyć wpływy do budżetu. Wiele firm w krótkim czasie nabyło środki produkcji, środki transportowe i inne przedmioty trwałego użytku, które jako nakłady inwestycyjne były planowane w okresie późniejszym, a leasing przyspieszył ich realizację. Jednocześnie wielu dostawców wyraźnie zwiększyło sprzedaż dzięki leasingowi. Innym bardzo istotnym argumentem w dyskusji o leasingu jest ilość podmiotów gospodarczych jakie powstały do świadczenia tego rodzaju usług i ilość powstałych z tego tytułu stanowisk pracy. Reasumując można powiedzieć, że leasing to:
tysiące dodatkowo sprzedanych przez producentów maszyn, urządzeń, samochodów, komputerów itp.,
tysiące nowo powstałych miejsc pracy - zarówno dla pracowników firm leasingowych, jak i pracowników obsługujących leasingowane maszyny, urządzenia, samochody itp.,
ogromne kredyty i wzmożona aktywność banków obsługujących tę działalność,
obowiązkowe ubezpieczenia i dynamiczny rozwój firm ubezpieczeniowych,
wyścig po lepszą reklamę i wzrost obrotów mediów i firm reklamowych,
możliwość rozwoju dla małych i średnich firm, dla których kredytowanie działalności gospodarczej jest nieosiągalne,
transfer nowoczesnej technologii poprzez częstą wymianę użytkowanych narzędzi pracy.
Podsumowanie
Podsumowując trzeba wskazać na leasing jako atrakcyjne źródło finansowania zewnętrznego, dużo łatwiejsze i tańsze niż kredyt bankowy. Dzięki niemu w ostatnich latach stworzono miejsca pracy, doinwestowano wiele gałęzi gospodarki i powstały liczne zakłady produkcyjne. Firmy zamierzające korzystać z leasingu powinny śledzić m.in. artykuły w prasie na ten temat i pogłębiać wiedzę z tej dziedziny. Zrozumieją wówczas jego zalety i uwzględnią możliwość wyboru takiego finansowania w planowaniu rozwoju swojej firmy.
Literatura:
D.Załubka/M.Żyniewicz „Leasing ABC oraz D”
J.Ickiewicz „Strategia finansowa przedsiębiorstwa”
J.Kufel/W.Siuda „Prawo gospodarcze dla ekonomistów”
M.Sobczyk „Matematyka finansowa - podstawy teoretyczne, przykłady, zadania”