Finanse Publiczne

[e-mail]

Ćwiczenia

wsb2.yoyo.pl

B06US / Gosia

[e-mail]

Ćwiczenia 1 (21.09.2008)

Zaliczenie:

• Pisemna praca zaliczeniowa - napisanie testu, dobra zła odpowiedź, uzupełnienie definicji, lub forma opisowa 3-4 zagadnienia do opisania, krótko i treściwie,

• 50% + 1pkt (zaliczenie)

• Obecność nieobowiązkowa.

Literatura:

W. Ziółkowska: Finanse publiczne zarys teorii wyd. 3. Uzupełnione.

Ustawa budżetowa na 2008r., > dziennik ustaw z stycznia tego roku.

www.mofnet.gov.pl

Zakres materiału:

I Cześć ogólna dotycząca Finansów Publicznych

1. Dochody publiczne i dochody budżetu państwa w Polsce

- rozdział 6 z podręcznika, załącznik nr 1 z ust. Budżetowej.

- kwoty na 2008r., jakie są dochody, źródła dochodów budżetowych. Tabelka nr 3 załącznika do ust. Budżetowej.

2. Wydatki publiczne i wydatki budżetowe w Polsce.

- Roz 8 z podręcznika i załącznik nr 2 do ust. Budżetowej,

- Wysokość wydatków budżetowych, kierunki wydatkowania środków, struktura wydatków.

3. Równowaga budżetowa, deficyt Budżetowy i dług publiczny.

- Roz 13 i złącznik nr 3 ust budżetowej

- Wysokość deficytu w Polsce i źródła finansowania, źródła jego pokrycia, definicje

II Część

4. Polski system podatkowy,

- Rozdział nr 7, (13 podatków jest :D), umieć scharakteryzować każdy podatek,

- ogólna charakterystyka polskiego systemu podatkowego.

- Kto opłaca dany podatek, przedmiot, podmiot

- Podstawa opodatkowania - obrót

- Stawki podatkowe - fiskus, VAT

- Ulgi podatkowe, zwyżki podatkowe, zniżki podatkowe, zwolnienia,

Dochody budżetu - 81% podatków z kwoty 283mln

Podatek

- danina

- obowiązek

- przymus

- związki publicznoprawne

- ogólność

- zawsze płacony w pieniądzu w walucie krajowej.

- nieodpłatność

- bezzwrotny

Podatkiem jest każda danina.

Ćwiczenia 2 (28.09.2008)

Podatek

Publiczne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz skarbu państwa lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.

Cło

Przymusowy, nieodpłatny i bezzwrotne na rzecz skarbu państwa z tytułu przewozu, wywozu i przewozu towarów prze obszar celny danego kraju.

Opłata

Jednostronne, określone, bezzwrotne świadczenie pieniężne pobrane przez państwo lub instytucję świadczącą usługi na podstawie obowiązujących aktów prawnych od osób fizycznych i prawnych.

Cechy podatków:

• przymusowe

• obowiązkowe

• bezzwrotne

• trafiają do budżetu państwa, budżetu samorządów

• nieodpłatne

• mają pieniężny charakter ( w walucie danego kraju)

• ogólność (powszechność) podmioty, które prowadzą tę samą działalność gospodarczą działają na tych samych zasadach podatkowych

Opłaty publiczne - różnią się tym od podatków, że są odpłatne np.:

• opłaty targowe

• opłaty za parking

• winiety

• opłaty skarbowe

• opłaty klimatyczne

Inne:

• składki z tytułu ubezpieczeń społecznych - trafiają do wyodrębnionych funduszy celowych np: FUS, nie mają charakteru ogólnego, (bo wiemy, na co idą składki np.: emerytury, renty, zasiłki) tylko celowy Składki trafiają do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych FUS, trafiają na wyodrębniony fundusz - nigdy do budżetu, składki maja charakter celowy są zawsze określone na jakiś cel

• składki z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych - trafiają do NFZ

Rodzaje ceł:

• cła importowe ( przywozowe )

• cła eksportowe ( wywozowe ) - w Polsce nie są stosowane, w USA do np. nowoczesnych systemów elektronicznych

• cła tranzytowe ( przewozowe) - specjalistą jest Szwajcaria

Funkcje ceł:

• funkcja prohibicyjna - niedopuszczenie do przywozu artykułów, które są niepożądane przez państwo np.: broń, tytoń, alkohol, narkotyki

• funkcja protekcyjna ( ochronna) - ochrona przemysłu na danym obszarze celnym

• funkcja antydumpingowa - (dumping - sprzedaż poniżej kosztów produkcji)

Dochody budżetu państwa w 2008 - ok. 283mld.

- 81% ok., - dochody podatkowe

- 12, 5% - dotacje z UE - 35mld.

- 6, 5% - dochody niepodatkowe

Dochody podatkowe państwa w 2008

- 48,9% - podatek od towarów i usług ok. 112md

- 22,9% - podatek akcyzowy ok. 52mld

- 15,9% - podatek dochodowy od osób fizycznych ok. 36mld

- 11,9% - podatek dochodowy od osób prawnych ok. 27mld

- 0,4% - podatek od gier ok. 1mld

(np.: sól ma akcyzę 25% (zapałki..))

Ćwiczenia 3 (5.10.2008)

Zasady podatkowe - definiujemy dwojako:

- są to pewne reguły, które dotyczą obliczania poboru oraz rodzaju występujących podatków w danym państwie

- jest to pewien model, do którego należy dążyć w celu optymalizacji opodatkowania.

Zasady - kanony według Smitha:

• równość obciążenia podatkami (zmiany do końca listopada roku ubiegłego)

• pewność podatku (stałe zasady- reguły opodatkowania)

• taniość poboru (optymalizacja- minimalizacja kosztów poboru)

• dogodność poboru (stwarzanie warunków do płacenia podatków)

Adolf Wagner udoskonali zasady (kwestie) Smitha:

a) fiskalne (są w stanie pokryć zapotrzebowanie rządu)

- elastyczność - system podatkowy musi dostosowywać się do zmieniających się warunków gospodarczych w kraju, nie może być działalności, która nie byłaby objęta systemem podatkowym.

- wydajność - poszukiwanie takich źródeł dochodów, które w dłuższym okresie czasu zapewnią nam zwiększone wpływy budżetowe

b) gospodarcze (ekonomiczne):

- nieprzenoszalność podatków (idealny system podatkowy sięga wprost do dochodu podatnika)

- nienaruszalność majątku (nie może zmniejszać substancji majątkowej podatnika)

c) zasady techniki podatkowej - zabezpieczające pewność, dogodność i taniość podatków

d) sprawiedliwości

- powszechność - jak największy zakres osób powinien być objęty systemem podatkowym

- równość opodatkowania - nie ma zwolnień od podatków

System finansowy spłaszcza nam to, nigdy nie będzie ta prosta.

Ćwiczenia 4 (19.10.2008)

Ze względu na przedmiot opodatkowania podatki dzielimy na:

- przychodowe

- dochodowe

- majątkowe

- konsumpcyjne

Podatki majątkowe:

- realne

Których nałożenie zmniejsza przedmiot opodatkowania Np.: podatek od spadków i darowizn. Powodują zmniejszenie substancji majątkowej.

- Nominalne

Takie, które nie wpływają negatywnie na przedmiot opodatkowania, nie powodują zmniejszenie substancji majątkowej.

Podatek VAT

- należny

- naliczony

Podatki państwa - tylko do budżetu państwa trafiają VAT

Podatek od nieruchomości

Podatek wspólny -podatek dochodowy od osób fizycznych, prawnych

Bezpośrednie - same źródło opodatkowania np.: dochodowe.

Pośrednie - podatki przerzucalne, my płacimy,

Wydatkowanie Finansów Publicznych ok. 309mld

- Rozwój gospodarczy kraju

- Zaspokajanie potrzeb społecznych, poprzez realizacje funkcji państwa, państwo ma pewne funkcje do zrealizowania,

- udział państwa wpływa na wydatki publiczne w gospodarce

- w państwach liberalnych wydatki nie muszą być na wysokim poziomie

Preferencje państwa określają nam poziom

Wydaja:

-Bezpośredni udział państwa w realizacji tych zadań,

-Instrumenty finansowe

Podział wydatków budżetu państwa:

I -bieżacy

-kapitałowe

II -Bieżące 76% (309mld zaplanowane na ten rok)

-Środki z Unii europejskiej 18,6 %

-Majątkowe 5,5% (inwestycyjne, 17mld) (majątkowe i kapitałowe)

-finansowanie przez samorządy terytorialne

III - według szczebla władzy

- Rządowe (państwowe)

- Samorządowe

IV - Stałe (sztywne) - wynikające z konieczności obsługi długu publicznego 70%

- zmienne 30% - inwestycje i wydatki rzeczowe

Ćwiczenia 5 (9.11.2008)

Działowa struktura wydatków państwa w 2008., Struktura budżetu państwa w 2008r.

- różne rozliczenia, 27, 6%, 85mld,

- organizacje wyborów

- dofinansowanie systemu samorządu terytorialnego.

- Subwencje, dotacje budżetowe do jednostek samorządu terytorialnego

- obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, 20,8%, FUS ok.40mld

- FUS< zarządcą jest ZUS, / rolnicy < zarządca jest KRUS,

- wpływają składki > FUS >wychodzą świadczenia (emerytury etc)

- dofinansowanie

- nie do końca czysty system przyznawania świadczeń rentowych. 42 lata średnia

- 10 mld ma uprawnienia emerytalno rentowe

- repartycyjny system finansowania ubezpieczeń społecznych,

- sposób dystrybuowania Śródków ze składek przeznaczonych na fundusze społeczne

- obsługa długu publicznego 9,0%, 27-28mld (tyle trza oddać)

- obrana narodowa 5, 4% 16, 5 mld

- modernizacje, utrzymanie, zakup nowych bajerów etc,

- rolnictwo i łowiectwo 5,3% ok. 16mld

- bezpieczeństwo i ochrona publiczna i przeciw pożarowa 4,2% ok. 13mld

- pomoc społeczna 4,1% ok. 13mld

- domy dziecka

- zakłady opiekuńczo lecznice,

- ośrodki pomocy rodzinie

- zapomogi, zasiłki etc.

- transport i łączność 4,1% ok. 13mld

- szkolnictwo wyższe 3,5%ok 10mld

- działalność stypendialna (socjalne)

- dofinansowanie publicznych uczelni

- inne 16,0%

Instrumenty finansowania działalności produkcyjne z budżetu

- dotacja przedmiotowa (dotacja do ceny produktu), ma charakter obiektywny, co oznacza ze wszystkie podmioty uprawnione uzyskują dotacje w tej samej wysokości , koszt wytworzenia produktu jest wyższy i do tego mamy dotacje różnicę pomiędzy tym reguluje klient.

- posiłki sprzedawane w barach mlecznych.

- krajowe przewozy pasażerskie z tytułu zwolnień - zniżek (Np.: PKP, MPK)

- podręczniki akademickie, do kształcenia zawodowego - musi być w wykazie szkolnictwa

- dotacje podmiotowe (dotacje do planowanej straty gospodarczej danego podmiotu gospodarczego, maja charakter uznaniowy,

- kopalnia soli Wieliczka 12mln,

- Bochnia8 mln,

- producent sprzętu górniczego 4mln

- finansowanie z funduszy publicznych wybranych kosztów działalności gospodarczej danego podmiotu

- koszt wynagrodzenia np.: wynagrodzenie os niepełnosprawnej zatrudnionej na okres 1 roku. - - Wyposażenie os niepełnosprawnej w miejscu pracy

- podjazdy w budynkach

- finansowanie kosztów kształcenia

Instrumenty dofinansowania gospodarstw domowych

- dotowanie z środków budżetowych artykułów konsumpcyjnych (kiedyś)

- pieniężne świadczenia społeczne

- bony żywnościowe i opałowe

- zapomogi

Ćwiczenia 6 (23.11.2008)

Saldo to różnica dochodami lub wpływami a wydatkami.

Dodatnie > nadwyżka, zerowe = równowaga budżetowa, ujemne deficyt budżetowy

Deficyt budżetowy - to nadwyżka wydatków nad dochodami

Salda:

- Saldo bieżące

- związane z dochodami i wydatkami na potrzeby aktualnego funkcjonowania.

- to różnica miedzy dochodami budżetowymi pomniejszonymi o dochody kapitałowe a wydatkami budżetowymi pomniejszonymi o wydatki kapitałowe.

- dochody - Dk (dywidendy), W - Wj(m) (wydatki inwestycyjne)

- Dochody bieżące - wydatki bieżące = saldo bieżące

- Saldo pierwotne

- jak kształtowałby się budżet gdybyśmy nie musieli, co roku przekazywać środków na obsługę długu publicznego (odsetki).

282-(309-28)=281 Sp = 1

- to różnica między dochodami a wydatkami pomniejszonymi o koszt obsługi długu publicznego. Gdy występuje deficyt pierwotny sygnalizuje przekroczenie granicy bezpieczeństwa w zakresie długu publicznego, natomiast nadwyżka wskazuje na zbliżenie się do zróżnicowania budżetu.

- Saldo ogólne i krajowe - podział ten wynika z uwzględnienia zagranicznych dochodów i obciążeń państwa.

- saldo ogólne - uwzględnia wszystkie obciążenia budżetowe wynikające z zaciągniętych i spłaconych kredytów oraz dochody z tytułu udzielonych pożyczek i kredytów zagranicznych.

- saldo krajowe - różnica między saldem ogólnym, a saldem rozliczeń budżetowych z zagranicą.

- Saldo nominalne w cenach stałych i realne -w cenach bieżących, związane z występowaniem zjawisk inflacyjnych w gospodarce.

- saldo nominalne - nie uwzględnia zjawisk inflacyjnych.

- saldo realne - oblicza się poprzez zastosowanie deflatorów pokazujących zmiany cen w dochodach i wydatkach budżetowych.

- Saldo kasowe - to różnica między strumieniem dochodów a wydatków środków publicznych w danym roku budżetowym, przyjmowanie, wydawanie pieniędzy

- Saldo memoriałowe - wynik budżetu, w którym po stronie dochodów ewidencjonuje się wszystkie należności podatkowe i nie podatkowe bez względu na to czy są wpłacone po stronie wydatków, zaś rejestruje się wszelkie zobowiązania, a nie tylko faktycznie dokonane wpłaty.

Rodzaje deficytu budżetowego:

- deficyt rzeczywisty jest faktyczną różnicą między dochodami a wydatkami w danym roku budżetowym

- deficyt strukturalny - przyjmuje założenie, że mamy pełne wykorzystanie sił wytwórczych.

- deficyt cykliczny - to różnica między deficytem strukturalnym a rzeczywistym.

Przyczyny powstawania deficytów

- nadmierne wydatki ( utrzymanie płynności finansowej)

- to konieczność stabilizowania koniunktury gospodarczej

- wzrostem kosztów obsługi długu

- konieczność spłacenia starych zobowiązań

- realizacja doraźnych interesów partii politycznej

- państwo uzasadnia swoją potrzebę istnienia

- zbyt niskie dochody

- niska ściągalność podatków

- zbyt niskie podatki (stawki podatkowe)

- wprowadzenie dodatkowych podatków

- zbyt niskie podatki

Ćwiczenia 7 (6.12.2008)

Źródła finansowania deficytu budżetowego:

- skarbowe papiery wartościowe (obligacje skarbu państwa), długoterminowe papiery wartościowe gdzie emitent zobowiązuje się do zwrotu wartość obligacji (do 10 lat)

- bon skarbowy - krótkoterminowy papier wartościowy, którego zadaniem jest utrzymanie bieżącej płynności budżetu ( emitowane są do 1 roku)

- weksel skarbowy - jest wystawiony przez jednostkę publiczno - prawną.\

- kredyty bankowe - z banków komercyjnych oraz kredytów międzynarodowych instytucji finansowych.

- wpływ z prywatyzacji - majątku państwowego (ok. 18 mld - lata 90, 2-2,5 mld - 2008)

- zaciągnięcie kredytu w banku centralnym bądź emitowanie papierów wartościowych nabywanych przez ten bank.

- pożyczki z funduszy powierniczych.

Podział obligacji:

- ze względu na czas

- krótkoterminowe - krótsze niż 5 lat

- średnioterminowe - 6-15 lat

- długoterminowe powyżej 15 lat.

- sposób oprocentowania

- obligacje o stałym oprocentowaniu

- obligacje o zmiennym oprocentowaniu

- w zależności od podmiotu emitującego

- obligacje skarbowe

- obligacje municypalne (komunalna) - (samorządowe)

- obligacje zero kuponowe - (dyskontowe)

Źródła finansowania budżetu w Polsce.

- finansowanie krajowe (ok. 37 mld - saldo)

- finansowanie zagraniczne (ok. 7mld - saldo)

- przychody z prywatyzacji (ok. 17 mld - saldo)

- przefinansowanie zadań pochodzących z budżetu UE ( ok. 106mld - saldo)

Finansowanie krajowe deficytu budżetowego w Polsce w 2008r.

- obligacje o zmiennym oprocentowaniu ( ok. 10mld)

- obligacje o stałym oprocentowaniu (ok. 24 mld)

Dług publiczny - to suma wszelkiego rodzaju zobowiązań Państwa wobec obywateli i podmiotów państwa z tytułu zaciągniętych pożyczek. Str 258.

Ćwiczenia 8 (20.12.2008)

System podatkowy:

Zestaw pewnych reguł obowiązującym w prawie podatkowym

Zbiór podatków obowiązujących na terenie danego kraju.

Zbiór podatków i opłat obowiązujących na terenie danego kraju.

Organy podatkowe działające na terenie danego kraju, których zadaniem jest egzekwowanie prawa podatkowego (kontrola, wydawanie decyzji podatkowych)

System zaliczania kontroli przepływu środków pieniężnych z tytułu opodatkowania.

Podatek czopowy ( czopy zamykały beczki z piwem)

Podatek szosowy ( podatek od nieruchomości miejskich)

Grupy organów podatkowych:

Samorządowe grupy państwowe - US, Izby skarbowe, Izby celne, minister finansów,

Samorządowe grupy podatkowe - prezydent, wójt, burmistrz, marszałek

Orany podatkowe:

Burmistrz, wójt, prezydent miasta, naczelnik urzędu skarbowego, minister finansów, naczelnik urzędu celnego,

Samorządowe Kolegium Odwoławcze - 2 wyższy szczebel, 2 instancja,

W S B P M - 1 szczebel. Równoważne. Inny rodzaj samorządu.

Rodzaje podatków:

Akcyza

Vat

PIT - dochodowy od osób fizycznych

CIT - dochodowy od os prawnych

Nieruchomości

PCC - Czynności cywilno prawnych

SiD - spadki i darowizny

Leśny

Rolny

Gier

Posiadania psów

Od środków transportowych

Tonażowy (najmłodszy :D, 2006) nacisk ciężarowych samochodów.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

- Podmiot opodatkowania - osoby fizyczny uzyskujące dochód, wiek nie ma znaczenia

- Małżonkowie

- cały rok podatkowy w małżeństwie.

- wspólność majątkowa w z chwilą zawarcia związku małżeńskiego.

- Nie może być rozdzielności majątkowej w małżeństwie.(intercyza)

- co najmniej jeden z małżonków nie może prowadzić działalności w formie ryczałtowej.

- muszą złożyć deklaracje podatkową, musi być podpisana prze obojga.

- osoba samotnie wychowująca dziecko.

- musi mieć status prawny, czyli np.: kawaler, panna.

- separacja sodowa, wiezienie jednego z rodziców, samotna

- dzieci uczące się, do 25 roku, od zerówki od - 6 roku,

- dziecko może uzyskiwać dochody 3891/rok

- może uzyskiwać dochody zwolnione z opodatkowania, może mieć dochód z renty

- dzieci małoletnie 0-6r, 16-18r.(nieuczące się)

- orzeczenie Giżowskie, niepełnosprawne, bez względu na wiek,

str. 9

www.wsb2.yoyo.pl

---