HISTORYCZNA EWOLUCJA DEFINICJI ZDROWIA (PARADYGMAT ZDROWIA)

• Podczas gdy w medycynie klinicznej , przed lekarzem stoją jednostkowe cele i sprawy zdrowia oraz choroby w relacji lekarz - pacjent, to w praktyce zdrowia publicznego pacjentem jest społeczność

HIPOKRATES:

• Dobre samopoczucie to zdrowie, złe to choroba

• Zdrowie zależy od równowagi między człowiekiem, a zewnętrznym otoczeniem - środowiskiem

• Zewnętrza równowaga pozwala zachować równowagę wewnętrzną

KARTEZJUSZ (KONCEPCJA MECHANISTYCZNO - REDUKCJONISTRYCZNA):

• Organizm człowiek to maszyna skomplikowana lecz działają ca doskonale i precyzyjnie

• Choroba to zaburzenie w doskonałym działaniu maszyny

• Leczenie to perfekcyjne naprawianie zdrowia, które jest uszkodzoną maszyną biologiczną

PARADYGMAT SOCJOMEDYCZNY (OPARTY NA FILOZOFII NEOPOZYTYWISTYCZNEJ):

• Wpływ na zdrowie czynników społecznych i biologicznych

• Zdrowie jest domena nie tylko medycyna, ale wielu nauk

• „Człowiek to przede wszystkim zespół elementów powiązanych względnie prostymi relacjami , wiedza o każdym elemencie i każdej relacji to wiedza o człowieku jako całości”

• Zdrowie to kategoria uniwersalna jednoznaczna dla każdej posługującej się nią osoby, niezależnie od wpływu i zmian otoczenia.

PARADYGMAT SOCJOEKOLOGICZNY (BADANIE ZACHOWAŃ OTACZAJĄCYCH CHOROBĘ)

• zdrowiu jako aspektu biomedycznego decyduje też aspekt psychologiczny, społeczny i kulturowy, w jakim żyje człowiek

• Zdrowie jest wynikiem dynamicznej równowagi i potencjału zdrowotnego

• Równowaga to stan właściwej relacji między strefą fizyczną, psychiczną i społeczną człowieka. Zakłócenie jednej ujawni się w innej.

• Równowaga utrzymuje potencjał zdrowotny właściwy dla człowieka i jego otoczenia

WHO (WORLD HEALTH ORGANIZATION)

Rok 1946 - „Zdrowie to kompletny, fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan człowieka, a nie tylko brak choroby lub kalectwa.”

1. Choroba nie jest pojęciem statycznym, nie jest ustalona raz na zawsze, ale wyraża aktualny stan wiedzy medycznej w zakresie zjawisk odzwierciedlających procesy patologiczne, zachodzące w organizmie człowieka.

2. Zdrowie oznacza zdolność do prowadzenia życia sensownego i twórczego, satysfakcjonującego danego człowieka.

OBECNIE

„Zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby czy kalectwa, ale także stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia).”

We właściwym odebraniu definicji zdrowia ważną rolę odgrywa promocja zdrowia wychowanie zdrowotne, edukacja zdrowotna i profilaktyka.

EGZYSTENCJALNA KONCEPCJA ZDROWIA (K.POPIESKI)

1. Poszerza definicje zdrowia o wymiar egzystencjalny.

2. Znaczenie zdrowia i choroby jest wielowymiarowe co stwarza możliwość spojrzenia na człowieka poprzez wiele płaszczyzn w jakich funkcjonuje i żyje.

3. Choroba jest zagrożeniem zdrowia i jego potencjalności, stanowi nierozerwalny element całości pojmowania i rozumienia człowieka.

4. Człowiek to podmiot, który nie tylko jest leczony, ale partycypuje i kieruje leczeniem.

ZDROWIE JEDNOSTKI - ZDROWIE ZBIOROWOŚCI

• Zdrowie zbiorowości nie jest sumą zdrowia jednostek.

• Zdrowie, czy zdrowotność społeczeństwa można ocenić tylko pośrednio

• metody epidemiologiczne

• metody socjomedyczne

• biostatystyka

MIERNIKI ZDROWIA (NEGATYWNE):

• częstość występowania chorób,

• umieralność ogólna, umieralność proporcjonalna,

• umieralność noworodków i niemowląt,

• śmiertelność,

• średnia długość życia,

• uwzględnianie kryteriów: płci, wieku, zawodu, zamieszkania, wykształcenia.

MIERNIKI ZDROWIA (POZYTYWNE):

- ilość lat życia przeżytych bez choroby,

- ilość lat życia przeżytych bez niesprawności.

MEDYCYNA SPOŁECZNA - ZDROWIE PUBLICZNE:

• określenia te upowszechniły się już w II połowie XIX wieku w medycynie niemieckiej, a następnie w innych krajach: Francji, Anglii, USA

• powszechna akceptacja w wieku XX,

• rozgraniczenie tych pojęć nieostre.

Zdrowie publiczne rozszerza medycynę społeczną o problematykę wielodziałowej polityki zdrowotnej i działań skierowanych na zdrowie populacji.

Promocja zdrowia:
Rozwój cywilizacji Złe odżywianie Niska aktywność fizyczna Używki stres	Utrata kontroli nad utrzymaniem równowagi między człowiekiem a otoczeniem Lekceważenie zagrożenia wynikającego z własnej działalności Lekceważenie kapitału jakim jest zdrowie