Zasady procedury cywilnej, cechy charakterystyczne.

1. Zasada prawa do sądu; Odzwierciedlona w art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz w postanowieniach konstytucji. Wszystkie te regulacje sprowadzają się do tego, aby każdy kto żąda swej sprawy mógł żądać rozstrzygnięcia swej sprawy przed niezawisłym, ustanowionym w drodze ustawy sądem, w rozsądnym terminie. Trzy elementy:

• ochrona

• organ do którego się zwracamy (niezawisły, ustanowiony w drodze ustawy)

• rozsądny termin.

Gwarancja: instytucja zwolnienia z kosztów sądowych - niweluje się barierę dostępu do procesu.

2. Zasada równości stron; zgodnie z tą zasadą, strony korzystają ze zbliżonych instrumentów procesowych, a przede wszystkim z zasady wysłuchania stron. Naruszenie tej zasady jest traktowane jako przejaw ograniczenia możliwości ochrony praw lub dochodzenia roszczeń przez stronę i w związku z tym skutkuje nieważnością postępowania.

3. Zasada prawdy; sąd powinien dążyć do rozstrzygnięcia sprawy jak najbardziej zgodnego ze stanem rzeczywistym. Zasada nie ma charakteru bezwzględnego. Dociekanie prawdy przez sąd zostało ograniczone do następujących aspektów:

• przeprowadzenia dowodów zawnioskowanych przez strony;

• powoływanie dowodów, które nie zostały przedstawione przez strony, ale wynikają z akt sprawy albo z oświadczenia stron;

• pouczenie stron występujących bez adwokata lub radcy prawnego o możliwych czynnościach procesowych oraz o skutkach ich wykonania lub zaniechania;

4. Zasada bezpośredniości; zgodnie z ta zasadą, skład orzekający powinien zapoznać się bezpośrednio z materiałem dowodowym, który stanowi podstawę orzekania. Zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego. Są od tej zasady następujące wyjątki:

• orzeczenie w sprawie może wydać skład orzekający, który brał udział w rozprawie poprzedzającej wydanie tego orzeczenia;

• instytucja sadu wezwanego i sędziego wyznaczonego. Została wprowadzona dla pomniejszenia kosztów wymiaru sprawiedliwości.

Zasada ta stosowana jest w postępowaniu w I instancji ponieważ sąd II instancji, co do zasady wydaje orzeczenie na podstawie materiału dowodowego zebranego w I instancji, a tylko w niezbędnym zakresie przeprowadza dodatkowe postępowanie dowodowe.

5. Zasada rozporządzalności - inaczej dyspozytywności lub dyspozycyjności; zgodnie z ta zasadą podmiot potrzebujący ochrony prawnej, uzyskuje ta ochronę w takim zakresie, w jakim jej żąda, czyli sąd analizuje cała sprawę tylko w takim zakresie w jakim zgłoszono żądanie. Dwa fundamenty tej zasady:

• sąd orzeka wyłącznie na wniosek stron ( wyjątek: działalność sądu rodzinnego i opiekuńczego),( występuje sygnalizacyjnie).

• sąd orzeka w granicach żądań strony, sąd orzeknie tylko tyle, ile strona żąda. Ani zł. więcej.

1. w sprawach o alimenty;

2. w sprawach ze stosunku pracy;

3. w sprawach o odszkodowanie z czynów niedozwolonych, sąd poucza stronę o przysługujących jej roszczeniach.

Ta zasada rozumiana jest w dwóch aspektach. Pierwszy aspekt, to jest aspekt formalny, a drugi to aspekt materialny.

Aspekt formalny - jego przejawem jest to, że strona na podstawie swoich uprawnień procesowych może w dużym zakresie kształtować tok postępowania. Przykłady:

• strona zawiera ugodę;

• strona może poszerzyć powództwa;

• strona może ograniczyć powództwo;

• strona może cofnąć pozew;

• strona może uznać roszczenia.

Aspekt materialny - toczenie się postępowania nie wpływa na uprawnienia strony dotyczące przedmiotu sporu.

6. Zasada jawności, zgodnie z założeniem, że jawne rozpatrywanie spraw sprzyja bezstronności i niezawisłości sędziego. Zasada jawności ma dwa elementy: jawność wewnętrzna i zewnętrzna:

Jawność wewnętrzna - dotyczy stron i innych uczestników postępowania i polega na tym, że mogą oni brać udział we wszystkich czynnościach procesowych, mieć wgląd do akt sprawy i czynić z ich kopie i notatki. Wyjątkiem od tej zasady jest posiedzenie niejawne na które sąd wzywa tych uczestników postępowania, których uzna za potrzebnych do rozstrzygnięcia zagadnienia. Posiedzenia niejawne w procesie cywilnym dotyczą przede wszystkim spraw wpadkowych o charakterze formalnym.

Jawność zewnętrzna - dotyczy osób nie biorących udziału w postępowaniu cywilnym. Przejawia się w tym, że każda pełnoletnia osoba może być obecna na sali sądowej. Wyjątek:

• posiedzenie sądu jest przy drzwiach zamkniętych, które sąd zarządza np.: ze względu na ochronę tajemnicy państwowej, ochroną moralności, uzasadniony wniosek stron, a w sprawach gospodarczych ze względu na ochronę tajemnicy naukowej lub produkcyjnej.

7. Zasada kontradyktoryjności; zasada będąca przeciwnością zasady inkwizycyjności. Zgodnie z tą zasadą, sędzia jest bezstronnym arbitrem, który rozstrzygając spór nie może angażować się po żadnej ze stron tego sporu. Jedną z gwarancji tej zasady jest instytucja wyłączenia sędziego, której celem jest eliminowanie wszelkich przypadków budzących wątpliwości co do bezstronności.

8. Zasada koncentracji materiału dowodowego; w celu uzyskania szybkiego rozstrzygnięcia, ustawodawca wprowadza system środków dyscyplinujących strony w zakresie postępowania dowodowego. Może mieć on dwie formy:

1. pierwsza forma to system prekluzji; polega na tym, że kodeks wprowadza cały szereg terminów o charakterze prekluzyjnym (po ich upływie czynność prawna jest bezskuteczna).

2. druga forma dyskrecjonalna sędziego; polega na tym, że ustawodawca daje sędziemu uprawnienia do kształtowania toku postępowania dowodowego. Przykładowo: sędzia może zobowiązać strony w ramach przygotowania do rozprawy do złożenia pisma przygotowawczego w zakreślonym przez siebie terminie.

W polskim systemie obowiązuje system mieszany - trochę prekluzji i trochę dyskrecjonalności sędziego.

9. Zasada ustności; w toku procesu cywilnego strony składają oświadczenia i wnioski zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej. Jednakże ustawodawca preferuje formę ustna, czego przejawem jest przykładowo to, że mimo złożenia stosownych pism procesowych na początku rozprawy, sąd pyta strony o stanowisko w sprawie. Zasada ta odnosi się tylko i wyłącznie do stron bowiem czynności procesowe sądu zawsze przybierają formę pisemną.

10. Zasad formalizmu procesowego; aby czynność procesowa odniosła skutek musi być dokonana w określonej 1) formie, 2) czasie i 3) miejscu.

1. Forma; KPC określa w odniesieniu do czynności procesowych formę, w jakiej powinny być one dokonane i w tym zakresie występują 2 możliwości:

1. ustnie do protokołu;

2. pismo procesowe, przy czym nie zawsze obie są dopuszczalne. W odniesieniu do pism procesowych, kodeks wprowadza dwa rodzaje warunków formalnych:

1. warunki ogólne (126 KPC)odnosi się do każdego pisma;

2. warunki szczególne; odnoszące się do pism o charakterze kwalifikowanym, jak np. środki zaskarżenia. W takim przypadku ustawodawca obok wymogów ogólnych żąda od składającego pisma spełnienia dodatkowych warunków (np. przepisy dotyczące apelacji).

W zakresie formy, kodeks wprowadza również rozstrzygnięcia specyficzne odnoszące się do stosowania formularzy procesowych. Formularze maja podmiotowy i przedmiotowy zakres stosowania.

W pierwszym zakresie (podmiotowym) wskazano podmioty, które maja obowiązek korzystania z formularza. Są to podmioty prowadzące usługi o charakterze publicznym (dotyczą: energii, wywózki śmieci, transport publiczny, etc.)

W odniesieniu do przedmiotowego zastosowania istnieje katalog. Przykładem takich spraw są formularze stosowane w postępowaniu uproszczonym ( np. sprawy z zakresu najmu i dzierżawy, korzystania z lokalu spółdzielczego, etc.)

2) Czas; kodeks posługuje się całym szeregiem terminów, który można sklasyfikować m. in. w następujący sposób:

• terminy ustawowe, czyli takie, które są wyraźnie określone w KPC. Wspomniane to terminy prekluzyjne i instrukcyjne. Te ostatnie są skierowane do sądu i ich naruszenie nie wywołuje żadnych negatywnych skutków procesowych, a jedynie ewentualność odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziego. Przykładem terminu instrukcyjnego to sprawy gospodarcze, które powinny być rozstrzygane w terminie 3 miesięcy.

• terminy sądowe; są to takie terminy, które określa albo skład orzekający albo sam przewodniczący. Cecha charakterystyczna jest to, że na wniosek strony złożony przed upływem wyznaczonego terminu może być on przedłużony lub skrócony. Przykład: wniesienie pisma procesowego;

• terminy umowne; czyli takie, które określają same strony. Występują w postępowaniu cywilnym rzadko. Przykład: zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron, które może nastąpić na okres od 3 miesięcy do 3 lat.

3) Miejsce; co do zasady czynności procesowych dokonuje się w siedzibie sądu. Przykładowo: złożenie pisma w sekretariacie tego sądu. Wyjątki wynikają z możliwości złożenia takich czynności w placówce poczty, a także u kapitana polskiego statku morskiego lub powietrznego .

PROCES CYWILNY

Podmioty postępowania sądowego.

SĄD:

• Jurysdykcja krajowa. Określa ona, którego państwa sąd jest właściwy do rozstrzygnięcia określonego rodzaju spraw. W związku z tym odnosi się ona do spraw z tzw. elementem obcym, inaczej zagranicznym.

Jurysdykcje krajową regulują przede wszystkim multilateralne i bilateralne umowy międzynarodowe, akty prawa wspólnotowego, a jeśli brak takich rozstrzygnięć, to zastosowanie będzie miał KPC w części dotyczącej międzynarodowego postępowania cywilnego.

Podstawą określenia jurysdykcji krajowej są tzw. łączniki, czyli kryteria łączące określony element sprawy cywilnej z innym systemem prawnym. Łączniki mogą być dwojakiego rodzaju:

• podmiotowe, np.: łącznik obywatelstwa strony, łącznik domicylu.

• przedmiotowe, np.: miejsce położenia nieruchomości, spadku, czy miejsce wykonania zobowiązania.

Zasada ciągłości jurysdykcji (łac. Perpetuatio iurisdictionis). Zgodnie z ta zasadą, sąd który miał jurysdykcje krajową w chwili wszczęcia postępowania zachowuje tę jurysdykcję w toku sprawy nawet jeżeli przesłanki jurysdykcji odpadły (przykład :domicyl).

• Właściwość, to cecha określająca który sąd w obrębie danego państwa rozstrzyga danego rodzaju sprawę. Ze względu na podstawę określenia właściwości, dzielimy ją na:

• właściwość ustawową, czyli taka, którą określamy na gruncie przepisów KPC;

• właściwość umowna, czyli taka, która jest określana przez strony. I taką właściwość określamy w drodze umowy prologacyjnej. Ta umowa musi mieć formę pisemną, czyli może przybrać formę albo klauzuli występującą w umowie albo postać odrębnej umowy. Nie można obejmować umową prolongacyjną tych spraw, które dotyczą właściwość wyłączna, a także spraw rozstrzyganych w postępowaniu nieprocesowym.

• Oprócz tego występuje trzeci model właściwości - judykacyjnej czy funkcjonalnej. Jest to właściwość określana przez sąd. Najczęściej jest to sąd przełożony albo Sąd Najwyższy, np.: jeżeli sąd nie jest w stanie rozstrzygnąć wniosku o wyłączenie sędziego, to sąd nad nim przełożony wskazuje inny sąd jako właściwy.

Kryteria określania właściwości.

1. Właściwość rzeczowa - określa ona jakiej rangi sąd rozpoznaje określonego rodzaju sprawy w pierwszej instancji. W tym zakresie regułą jest właściwość sądu rejonowego. Natomiast w ściśle określonych przez kodeks przypadkach (art. 17), właściwym jest sąd okręgowy. (Wspólnym mianownikiem jest trudność spraw - chodzi o materiał dowodowy).

2. Właściwość miejscowa - określa który z sądów rozstrzyga danego rodzaju sprawę według kryterium podziału administracyjnego państwa.

Podział właściwości miejscowej: Miejscowa, ogólna, szczególna, wyłączna i przemienna

• Pierwszym rodzajem właściwości miejscowej jest właściwość ogólna, którą stanowi miejsce zamieszkania lub siedziba pozwanego. Jeżeli nie jesteśmy w stanie określić ww. właściwości, wykorzystuje się wówczas właściwość subsydiarną, która jako kryterium wybiera miejsce pobytu. Jeżeli i to kryterium jest nie wystarczające, to możemy zastosować kryterium ostatniego miejsca zamieszkania na terenie RP.

• Właściwość szczególna, która ustawodawca wprowadził uznając, że istnieją pewne wartości, które wymagają oddzielnych postanowień, które wynikają z właściwości ogólnej.

Pierwszym rodzajem w tym zakresie jest właściwość przemienna. Ustawodawca wprowadził ją jako środek wzmacniający pozycje słabszej strony stosunku prawnego, którego spór dotyczy. Właściwość przemienna daje powodowi prawo wyboru miedzy sądem właściwości ogólnej a sadem wskazanym we właściwości przemiennej, np.: w sprawach alimentacyjnych, sadem właściwym jest także sąd miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.

Drugim rodzajem jest właściwość wyłączna. Ustawodawca wprowadza ją przede wszystkim ze względu na przyspieszenie i pomniejszenie kosztów postępowania. Wprowadza się przypadki, w których pomija się właściwość ogólną i właściwym staje się jeden ściśle określony sąd, np.: w sprawach dotyczących nieruchomości wyłącznie właściwym będzie sąd na obszarze którego leży nieruchomość

3. Właściwość funkcyjna, odnosi się do poszczególnych czynności procesowych. Określa ona, jaki sąd, którego rodzaju czynności procesowe wykonuje w danej kategorii spraw. Sprawę rozbija się na czynniki pierwsze . I po dokonaniu takiej czynności, kompetencje dzieli się między różne sądy.

Skład sądu.

Regułą jest jednoosobowe orzekanie w sprawie.

Wyjątek: skład jednego sędziego zawodowego i dwóch ławników sprawie z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz w sprawach rodzinnych z wyjątkiem spraw o alimenty.

Jeżeli przewodniczący uzna, że sprawa ma charakter zawiły lub precedensowy może zarządzić jej rozpoznanie w trzy osobowym składzie zawodowym.

W drugiej instancji sąd orzeka tylko w trzyosobowym składzie.

Podobnie Sąd Najwyższy, co do zasady w trzyosobowym składzie, z wyjątkiem czynności wyraźnie przypisanych jednoosobowemu składowi.

Wyłączenie sędziego.

Ta instytucja ma zapewnić bezstronność orzekania i wyeliminować wszystkie przypadki, kiedy tą bezstronność można byłoby podważyć.

Wyróżniamy dwa rodzaje wyłącznie sędziego:

• z mocy ustawy (index inhabilis); KPC wyraźnie określa katalog przypadków, w których sędzia nie powinien brać udziału w postępowaniu z uwagi na możliwość stronniczego rozstrzygnięcia. Dotyczy to takich przypadków jak: bycie osoba bliską strony lub pełnomocnika , a także obejmuje przypadki, kiedy sędzia był zaangażowany w rozstrzygnięcie sprawy w niższej instancji. Skutek: sędzia musi sam zgłosić, że zachodzą takie okoliczności. Jeżeli zaniecha tego obowiązku, naraża się na odpowiedzialność dyscyplinarną. Jeżeli mimo to będzie uczestniczył w postępowaniu, to skutkuje to nieważnością postępowania.

• na wniosek stron (index suspectus); jeżeli strona poweźmie wiadomość o okolicznościach wyłączających sędziego, to może złożyć taki wniosek o wyłączenie. Wniosek powinien być złożony najpóźniej do rozpoczęcia pierwszej rozprawy, chyba, że wnioskodawca wykaże, że okoliczności te nie były mu znane wcześniej albo że zaistniały później.

Powyższe wyłączenie dotyczy pozostałych uczestników procesu ( biegli, tłumacze, protokolanci, etc.)!!

Prokurator i inni uczestnicy - sami

Strony postępowania.

Strona postępowania cywilnego musi posiadać 4 cechy:

1. zdolność sądową

2. zdolność procesową

3. zdolność postulacyjną

4. legitymację procesową

Ad. 1/ zdolność sądowa to zdolność do bycia stroną. Zdolność ta jest ściśle powiązana ze zdolnością prawną na gruncie prawa cywilnego materialnego. Tym samym osoba fizyczna nabywa zdolność sądową z chwilą narodzin a traci ją z chwilą śmierci. Osoba prawna nabywa zdolność sądową z chwilą powstania, a traci z chwilą utraty bytu prawego (wykreślenie jej z rejestru). Ustawodawca w niektórych kategoriach spraw przyznaje zdolność sądową podmiotom, które są jednostkami organizacyjnymi nie mającymi osobowości prawnej np.: w sprawach z zakresu prawa pracy mają taką zdolność pracodawcy baz względu na formę organizacyjną, w sprawach gospodarczych mają ją te jednostki jeżeli prowadzą działalność gospodarczą na podstawie obowiązujących przepisów, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych mają taką zdolność organy rentowe.

Ad. 2/ jest to zdolność dokonywania czynności procesowych ze skutkiem prawnym. Zdolność ta jest powiązana ze zdolnością do czynności prawnej na gruncie prawa cywilnego materialnego. W związku z tym w odniesieniu do zdolności procesowej wyróżniamy 3 grupy podmiotów:

1. osoby fizyczne nie mające zdolności procesowej (osoby niepełnoletnie do 13 roku życia i osoby ubezwłasnowolnione całkowicie)

2. osoby mające częściową zdolność procesową przysługującą im w tych sprawach, w których przysługuje im na gruncie prawa cywilnego materialnego w zakresie oddanych im przedmiotów do swobodnego użytku, dysponowanie swoim zarobkiem, w zakresie stosunku pracy. Osoby w wieku 13-18 lat (prócz tych którzy nabyli zdolność poprzez zawarcie małżeństwa)

3. osoby posiadające pełną zdolność na gruncie prawa cywilnego materialnego

Ad. 3/ Zdolność postulowana jest to zdolność do skutecznego dokonywania czynności procesowych osobiście przez stronę bez pośrednictwa osób trzecich. Zdolność ta doznaje dwóch ograniczeń:

1. ograniczenia faktycznego - np.: nieznajomość języka w którym toczy się rozprawa, niepełnosprawność (głuchoniemy)

2. ograniczenie prawne wynikające z obowiązujących przepisów prawa (przymus adwokacki). Wyróżniamy dwie formy przymusu:

• względny - występująca gdy strona może działać osobiście albo przez zawodowego pełnomocnika

• bezwzględny - ma miejsce wtedy gdy strona może działać tylko przez pełnomocnika (charakterystyczny przed SN). Przymus ten nie dotyczy stron, które są zawodowo: notariuszami, radcami prawnymi, sędziami (czynnymi zawodowo), adwokatami, prokuratorem, dr hab. Lub profesorem nauk prawnych polskich szkół wyższych.

Ad. 4/ Legitymacja procesowa odnosi się do konkretnej sprawy. To uprawnienie do wystawienia w konkretnym procesie cywilnym oparte na przepisach prawa materialnego. Legitymację procesową kwalifikuje się w różny sposób:

1. ze względu na strony postępowania:

• bierną (pozwany)

• czynną (powód)

2. dotycząca ilości podmiotów, którym przysługuje legitymacja:

• legitymacja indywidualna (1 podmiot)

• legitymacja grupowa (wiele podmiotów)

3. ze względu na rodzaj interesów, które przysługują legitymacji

• zwykła - przysługują uczestnikom danego stosunku prawnego

• nadzwyczajna - czyli taka, która przysługuje innym podmiotom niż uczestnicy danego stosunku prawnego:

substytucja - występuje gdy uprawnieni innego podmiotu niż uczestnika stosunku prawnego nie niweczy uprawnienia tego uczestnika

subrogacja - występuje wtedy gdy uprawnienia innej osoby znosi uprawnienie uczestnika stosunku prawnego np.: ogłoszenie upadłości > wchodzi syndyk we wszystkie spory sądowe upadłego

Współuczestnictwo w sporze

Występuje ono wtedy gdy po jednej stronie postępowania występuje więcej niż jeden podmiot. Wyróżnia się współuczestnictwo:

1. czynne i bierne

2. formalne i materialne

A./ Formalne występuje gdy spełnione są łącznie 2 warunki:

1. prawa lub obowiązki albo roszczenia są oparte na takiej samej podstawie prawnej lub faktycznej.

2. Ten sam sąd jest właściwy dla wszystkich roszczeń i dla każdego z osobna

B./ Materialne - gdy prawa i obowiązki albo roszczenia współuczestnika są oparte na tej

samej podstawie faktycznej lub prawnej albo są im wspólne

Przykład:

Współuczestnictwo formalne

Kwalifikowaną formą współuczestnictwa materialnego jest współuczestnictwo jednolite, którego cechą charakterystyczna jest to, że orzeczenie sądu będzie zawsze jednakowe względem wszystkich uczestników.

Wywołuje określone skutki prawne między innymi takie, że czynności prawne współuczestnika działającego odnoszą sutek również wobec współuczestników niedziałających , a tym samym np.: taka czynność jak wycofanie powództwa wymaga wycofania przez wszystkich uczestników.

Współuczestnictwo konieczne zachodzi gdy przepisy prawa wyraźnie określają jacy współuczestnicy mają występować w procesie cywilnym

Interwencja główna ma miejsce gdy osoba trzecia wytacza powództwo przeciwko obu stronom dotyczące prowadzonego postępowania np. dwie strony toczą walkę o rzecz, a osoba trzecia uważa, ze jej się ta rzecz należy. Interwencję główna można złożyć do zakończenia postępowania w I instancji. Ze względu na to, że interwencja gówna może mieć charakter prejudycjalny (coś może wywoływać skutki procesowe dla czegoś innego) względny, postępowanie główne wobec tego sąd może zawiesić to postępowanie główne do czasu rozstrzygnięcia interwencji głównej.

Interwencja uboczna występuje gdy osoba trzecia mając interes prawny w tym aby jedna ze stron postępowania wygrała wstępuje po tej stronie do postępowania. Interes prawny nie jest zdefiniowany, może mieć charakter majątkowy jak i nie majątkowy. Obie strony postępowania mogą podjąć próbę zapobieżenia interwencji ubocznej poprzez złożenie opozycji, w której skarżący wykazuje brak interesu prawnego interwenienta. Interwencje uboczną składa się najpóźniej do zakończenia postępowania w II instancji. Interwencja uboczna może mieć dwie formy:

1. samoistną- gdy wynik postępowania będzie miał bezpośredni wpływ na prawa i obowiązki interwenienta

2. niesamoistną gdy wpływ ten ma charakter pośredni

Interwenient samoistny jest bardziej samodzielny względem strony, aczkolwiek również nie ma prawa dokonywać czynności sprzecznych z czynnościami stron.

Interwencja uboczna wywiera pozytywne skutki wobec strony ponieważ w ewentualnie późniejszym postępowaniu, interwenient uboczny nie może podnosić zarzutu, ze nie prowadziła ona właściwie postępowania albo, że nie skorzystała dostępnych jej środków procesowych. Wyjątek stanowi sytuacja kiedy interwenient nie brał udziału w postępowaniu.

Pełnomocnictwo procesowe W procesie występuje w dwóch rodzajach reprezentacji:

1. przedstawicielstwo ustawowe

2. pełnomocnictwo procesowe to oświadczenie woli strony stanowiące umocowanie do dokonywania w jej imieniu i na jej rzecz skutecznych czynności procesowych. Pełnomocnictwa procesowego mogą udzielać

1. strony mające zdolność procesową

2. przedstawiciele procesowi stron

3. organy osób prawnych będących stronami

Wyróżnia się dwa rodzaje pełnomocnictw procesowych:

1. ogólne to takie, które stanowi umocowanie do reprezentowania mocodawcy we wszystkich sprawach z jego udziałem

2. szczególne to takie, które stanowi umocowanie do reprezentowania strony tylko w jednej ściśle określonej w nim sprawie. To pełnomocnictwo jest wymagane np. w sprawach małżeńskich.

małżeńskich procesie cywilnym występuje również pełnomocnictwo do poszczególnych czynności procesowych np. do odbioru pism sądowych, do składania tych pism, które jednak nie ma charakteru pełnomocnictwa procesowego.

Kodeks przedstawia enumeratywny katalog podmiotów, które mogą być pełnomocnikami procesowymi:

1. osoby posiadające stosowne kwalifikacje zawodowe np. adwokat, radca prawny

2. osoby bliskie strony np. małżonek, rodzeństwo

3. osoby posiadające określony status prawny lub są związane ze stroną określonym stosunkiem prawnym np. współuczestnik sporu, przedstawiciel prokuratury generalnej, osoba pozostająca w stałym stosunku zlecenia dotyczącej danej jednej sprawy

4. osoby uprawnione do reprezentacji w poszczególnych kategoriach spraw np.: sprawy z udziałem rolników to zrzeszenie rolników

Zakres pełnomocnictwa określa art. 91

Zakres pełnomocnictwa procesowego jest w znacznym stopniu przez ustawodawcę usztywniony ponieważ ustawodawca przyjął, iż opiera się on na stosunku zaufania, które nie może mieć charakteru częściowego. częściowego związku z tym kodeks przewiduje ściśle tylko najdalej idące czynności procesowe jako możliwe do wyłączenia z pełnomocnictwa.

Wygaśnięcie pełnomocnictwa następuje:

• na skutek zakończenia postępowania, którego dotyczą

• na skutek śmierci lub utraty zdolności sądowej przez mocodawcę

• śmierci pełnomocnika procesowego

• utraty zdolności procesowej przez mocodawcę lub pełnomocnika procesowego

• utraty kwalifikacji zawodowych np. uprawnień adwokata albo kwalifikacji osobistych np. rozwiązanie małżeństwa lub stosunku przysposobienia przez pełnomocnika procesowego

• wypowiedzenie, które może nastąpić w każdym czasie. Jeżeli wypowiedzenia dokona zawodowy pełnomocnik musi jeszcze przez dwa tygodnie reprezentować stronę, chyba że ta wolni go z tego obowiązku. Z kolei niezawodowy pełnomocnik ma taki obowiązek tylko wtedy gdy zaniechanie reprezentacji wiązałoby się ze szkodą dla stron.

Falsus procurator - rzekomy pełnomocnik

Do udziału w postępowaniu Mozę zostać dopuszczona tymczasowo osoba, która nie posiada pełnomocnictwa procesowego jeśli istnieje potrzeba dokonania czynności ciągłej miejsce pobytu strony jest znane, ale nie ma z nią kontaktu, a osoba ta uprawdopodobniła, że uzyskałaby pełnomocnictwo procesowe.

Sąd dopuszcza taką osobę do uczestnictwa w sprawie, wyznacza termin w którym osoba ta ma dostarczyć pełnomocnictwo albo potwierdzenie swoich czynności przez stronę. Dopuszczenie może być uzależnione od złożenia zabezpieczenia na poczet ewentualnych roszczeń strony przeciwnej. Jeśli termin określony przez sąd upłynął bezskutecznie czynności rzekomego pełnomocnika uznaje się za niebyłe, a przeciwna strona może domagać się zwrotu kosztów wywołanych działaniem rzekomego pełnomocnika.

Dowody

Fakty nie wymagające dowodu:

1. fakty powszechnie uznane (notoryjne)

2. fakty znane sądowi urzędowo

3. fakty przyznane

4. fakty przemilczane

ad. 1 fakty notoryjne to takie, które są znane każdemu przeciętnie wykształconemu i posiadającemu przeciętne doświadczenie życiowe mieszkańcowi danej miejscowości. Są to wydarzenia historyczne, kulturalne oraz nietypowe zjawiska atmosferyczne, które mają oczywisty charakter

ad. 2 fakty znane sądowi urzędowo są to fakty co do których sąd pozyskuje wiedzę w trakcie wykonywania swoich czynności urzędowych, a więc nie są tu brane pod uwagę prywatne doświadczenia lub informacje składu orzekającego. Do takich faktów może należeć treść innego wyroku, treść ksiąg wieczystych itd. Warunkiem wykorzystania faktów jest to, że sąd uprzedzi o tym strony.

ad. 3 nie wymagają dowodu takie fakty co do których strony są zgodne

ad. 4 fakty co do, których strona przeciwna się nie wypowiedziała (przemilczała) jeśli nie budzą wątpliwości co do swojej zgodności ze stanem faktycznym sąd może je dopuścić bez przeprowadzenia dowodu.

Środki dowodowe

Podstawową zasadą jest to, że dowód powinna przestawić ta strona, która wywodzi z niego skutki prawne. Wyłomem w tej zasadzie jest dopuszczalność przeprowadzenia dowodów niezawnioskowanych przez strony. Odwróceniem ciężaru dowodu skutkuje stosowanie domniemań:

1. prawnych, które dzieli się na dwie grupy:

1. nie wzruszalne

2. wzruszane

2. domniemania faktyczne, których z określonego dającego się do udowodnienia faktu wnioskujemy o innym fakcie, którego nie jesteśmy inaczej w stanie dowodzić.

Klasyfikacja środków dowodowych

1. dowód z dokumentu

dokumentem jest wszystko co stanowi oświadczenie woli lub wiedzy sporządzone w systemie znaków graficznych, które w momencie tworzenia dokumentu były uważane za pismo.

Dokumenty dzieli się na :

• urzędowe do takie, które są sporządzone przez organy administracji publicznej albo przez organy społeczne, samorządowe w ramach wykonywanych zadań i zakresu administracji publicznej. Z przymiotu dokumentu urzędowego korzysta również akty notarialne, dokumenty naukowe, a także potwierdzenia wpłat albo nadania przesyłki przez Pocztę Polską. Z dokumentami tymi związane jest domniemanie prawdziwości i autentyczności. Zgodnie z domniemaniem autentyczności przyjmuje się, że oświadczenie woli lub wiedzy opatrzone podpisem uprawnionego przedstawiciela organu wystawiającego, rzeczywiście od niego pochodzi. Domniemanie prawdziwości polega na tym, że oświadczenie woli lub wiedzy opatrzone podpisem umocowanego lub upoważnionego organu wystawiającego jest zgodne z rzeczywistym stanem faktycznym lub prawnym.

• Prywatne. Dokumentu prawnego nie dotyczą żadne domniemania.

Stosunek dowodu z dokumentu d o dowodu z zeznań świadków.

Jeżeli osoba dokonująca czynności nie dochowa formy dla celów dowodowych (ad probationem) to konsekwencje tego zachowania znajda swoje odzwierciedlenie również na gruncie procesu cywilnego. Osoba taka nie może zastąpić dowodu z dokumentu dowodem z zeznań świadków z wyjątkiem następujących przypadków:

1. gdy dokument istniał, ale został uszkodzony albo zabrany przez sobą trzecią

2. czynność ta została uprawdopodobniona za pomocą pisma

3. za zgodą obu stron

4. w wyjątkowych okolicznościach za zgodą sądu (bardzo rzadko) dotyczących stosunków pomiędzy stronami

Takie podejście nie dotyczy dwóch rodzajów dowodów:

1. dowodu przeciwko osnowie dokumentu - przez taki dowód strona chce wykazać, ze dokument zawiera inne postanowienia niż te, które zostały uzgodnione między stronami

2. dowodu ponad osnowa dokumentu - w którym strona wykazuje, że dokument stanowiący dowód w sprawie nie zawiera wszystkich postanowień, które zostały między stronami uzgodnione

Jeżeli dokument znajduje się w osiadaniu osoby trzeciej to osoba ta na wezwanie sądu ma obowiązek dostarczyć ten dokument chyba, że jako świadek mogłaby odmówić zeznań.

Dowód z zeznań świadka.

Kto nie może być świadkiem?

1. Podmioty, które zawsze nie mogą być świadkami

2. Podmioty, które nie mogą być świadkami w określonego rodzaju sprawach.

Ad1.

• osoby niezdolne do spostrzegania i komunikowania swoich spostrzeżeń, przy czym (UWAGA!!!) osoby ubezwłasnowolnione częściowo lub całkowicie muszą być do tej grupy zakwalifikowane poprzez badanie i opinię biegłego. Inaczej mogą być świadkami.

• wojskowi i urzędnicy zobowiązani do przestrzegania tajemnicy służbowej jeśli nie zostaną od niej zwolnieni, a zeznanie może być związane z jej ujawnieniem (też dotyczy tajemnicy państwowej)

• osoby, które mogą być przesłuchiwane w charakterze strony np. z racji tego, ze są organami osoby prawnej

• współuczestnicy jednolici

ad. 2

• w sprawach małżeńskich, małżeńskich których świadkami nie mogą być wspólne małoletnie dzieci stron do 17 roku życia, a inne do 13roku życia (np. pasierb)

• nie może być tez mediator co do faktów powziętych w ramach mediacji co do informacji objętych tajemnicą mediacji

Świadek ma następujące obowiązki:

• musi się stawić na wezwanie sądu. Wyjątkiem są osoby, których stan zdrowia na to nie pozwala. Przesłuchanie odbywa się wtedy w miejscu ich pobytu. Jeżeli świadek nie usprawiedliwi swojej nieobecności może zostać ukarany karą grzywny (jednorazowo nie może przekraczać 1000 zł). Jeżeli kara jest bezskuteczna to świadek może być przymusowo sprowadzony.

• Złożenie przyrzeczenia. Z tego obowiązku świadek może być zwolniony. Nie składają przyrzeczenia również małoletni do lat 17, a także osoby, które zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za składanie fałszywych zeznań

• Składanie zeznań. Wyróżnia się tutaj dwa wyjątki:

• Prawo odmowy zeznań - prawo ma małżonek strony, jego wstępni i zstępni oraz rodzeństwo oraz powinowaci w tym samym stopniu, osoby pozostające w stosunku przysposobienia. Prawo to nie wygasa po rozwiązaniu stosunku małżeńskiego czy przysposobienia. Należy pamiętać, ze prawo to jest wyłączone w sprawach o prawa stanu z wyjątkiem praw o rozwód. (chodzi o wszystkie sprawy dotyczące osoby).

• Prawo odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania przysługuje:

- tym osobom bliskim jeżeli odpowiedź ta narażałaby świadka lub osoby mu bliskie na odpowiedzialność cywilną, hańbę a także dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową. Te przesłanki weryfikuje sąd.

- osobom zobowiązanym do zachowania tajemnicy zawodowej jeżeli nie zostały z niej zwolnione przez sąd, a zwolnienie wiąże się z pogwałceniem tej tajemnicy. Są sytuacje gdy taką osobę trzeba zwolnić (sprawy o roszczenia za błędy lekarskie itd.).

- duchownym co do faktów o których powzięli informacje w ramach spowiedzi. Dotyczy to wszystkich wyznań, które przewidują spowiedź indywidualną, a wyznania te zarejestrowane są na terytorium Polski.

Świadek ma prawo do zwrotu wydatków jakie poniósł w związku z uczestniczeniem w sprawie, a także zwrotu utraconego zarobku w związku z uczestniczeniem w sprawie.

Oględziny

Oględzinom można poddać osobę, rzecz lub miejsce zdarzenia. Osoba może być poddana oględzinom za swoją zgodą albo przedstawiciel ustawowego. Środek ten można połączyć z dowodem zeznania świadków albo opinią biegłego. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się w posiadaniu osoby trzeciej to osoba ta ma obowiązek przedstawić przedmiot oględzin lub go udostępnić. Jednak w ciągu 3 dni od otrzymania wezwania osoba ta może złożyć wniosek o odstąpieni od oględzin z ważnych przyczyn. Osobę taką traktuje się jak świadka (obowiązki i prawa te same).

Opinia biegłego

Dowód ten jest wykorzystywany wtedy gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga wiadomości specjalnych, specjalnych więc takich, które wykraczają poza wiedzę przeciętnie wykształconego i doświadczonego człowieka. Nie ma wartości opinia z prywatne wiedzy sędziego. Co do zasady nie powołuje się biegłych co do prawa iura novit curia (sąd zna prawo. Wyjątkiem może być prawo zwyczajowe, międzynarodowe, egzotyczne prawo krajowe.

Wyróżnia się dwa rodzaje biegłych:

1. z listy prowadzonej przez sądy okręgowe

2. ad hoc (doraźni) powoływani spoza listy gdy nie ma na liście takiej specjalności

Opinia może mieć formę pisemną albo może być zoczona ustnie do protokołu. Opinia może być sporządzona prze jednego biegłego, ale może być także opinia łączna sporządzona przez kilku specjalistów z różnych dziedzin.

Biegły może podlegać wyłażeniu na tych samych zasadach co sędzia. Może również odmówić wydania opinii z powodu przeszkód (choroba, względy techniczne). Biegły ma obowiązek stawić się na posiedzenie sądu i odpowiadać na pytania sądu oraz stron, dotyczące opinii.

Sąd ma prawo żądać uzupełnienia opinii. Może również z urzędu albo na wniosek stron powołać kolejnych biegłych. Biegłym przysługuje wynagrodzenie za sporządzenie opinii, a także zwrot poniesionych wydatków w związku ze sporządzeniem opinii.

Specyficzną instytucja jest opinia instytutu naukowo-badawczego. Wykorzystuje się ją wtedy gdy niezbędne są do sporządzenia opinii badania empiryczne.

Np. badanie palności materiałów

Opinię taką sporządza zespół. Podpisują ją wszystkie osoby zespołu przy czym każdy z nich może złożyć zdanie odrębne. Przedstawiciele zespołu są zobowiązani do uczestnictwa w posiedzeniu sądu celem udzielenia stosownych wyjaśnień.

Instytucja może ubiegać się o stosowne wynagrodzenie i zwrot wydatków.

Przesłuchanie stron

Co do zasady ma on charakter posiłkowy tzn. powinien być stosowany dopiero wtedy gdy inne środki dowodowe nie dostarczą materiału niezbędnego do rozstrzygnięcia sprawy. Wyjątkiem od posiłkowości tego dowodu są sprawy małżeńskie oraz sprawy ze stosunków między rodzicami a dziećmi. Za osobę prawną przesłuchuje się osoby wchodzące w skład organów tej osoby, ale sąd decyduje czy przesłuchuje wszystkie te osoby czy niektóre z nich. Z kolei za Skarb Państwa przesłuchuje się w charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością związany jest przedmiot sporu. Dowód ten przeprowadza się w 2 etapach uprzedzając o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań, sąd przesłuchuje obie strony bez odebrania przyrzeczenia. Jeżeli ten etap nie wyświetli okoliczności sprawy sąd przystępuje do drugiego etapu, w którym po uprzedzeniu o odpowiedzialności odbiera przyrzeczenie wedle swego wyboru od jednej ze stron i przesłuchuje ją co do określonych faktów. Natomiast drugą stronę po odebraniu przyrzeczenia sąd może przesłuchać co do innych faktów.

Inne środki dowodowe

Jest to grupa nie mająca charakteru zamkniętego. Przekształca się i rozwija w mierę rozwoju technicznego i naukowego. Wyróżnia się w niej trzy zasadnicze podgrupy:

1. środki biologiczne (badania antropometryczne, dowód z grupowego badani krwi, badanie DNA)

2. środki audialne czyli takie z którymi sąd zapoznaje się za pomocą zmysłu słuchu (wszystkie środki i urządzenia zmierzające do utrwalenia i przesyłania dźwięku)

3. środki wizualne, takie z którymi sąd zapoznaje się za pomocą zmysłu wzroku (mapy, zdjęcia, plany, płyty DVD itd.)

Orzeczenia

Orzeczenia są czynnościami procesowymi sądu. Wyróżniamy 3 rodzaje czynności sądu:

1. zarządzenia - nie mają charakteru orzeczeń, jest to najprostsza forma aktywności sądu, względnie przewodniczącego. W związku z faktem, iż mają one charakter wewnętrzny, względnie organizacyjny, co do zasady nie są zaskarżalne np.: przeniesienie sprawy z wydziału do wydziału. Wyjątkiem od reguły niezaskarżalności są zarządzenia przewodniczącego zrównane z ranga postanowieniami a wyraźnie wymienione w art. 394 § 1 kpc.

2. wyroki

3. postanowienia

Klasyfikacja wyroków:

1. Ze względu na skutki, jakie wyrok wywołuje na gruncie prawa materialnego:

1. Deklaratoryjne - nie wywołują żadnych zmian w istniejącym stanie prawnym, a jedynie potwierdzają istnienie określonego stanu

2. Konstytutywne - dokonują zmiany w dotychczas istniejącym stanie prawnym poprzez ustanowienie, zniesienie lub zmianę istniejącego stosunku prawnego lub prawa np.: wyrok rozwodowy, ustalający ojcostwo.

2. Ze względu na zakres rozstrzygnięcia

1. Wstępny - to taki, który sąd wydaje jeżeli uzna roszczenie za usprawiedliwione co do zasady natomiast co do spornej wysokości żądania zarządza dalszą rozprawę. W tej ostatniej materii wyrok może zapaść dopiero po uprawomocnieniu się wyroku wstępnego. Wyrok wstępny jest zaskarżalny na zasadach ogólnych czyli w drodze apelacji natomiast nie podlega wykonaniu (nawet po uprawomocnieniu się). Wyrok taki może być wydany albo z urzędu albo na wniosek strony natomiast jego stosowanie jest niedopuszczalne w sprawach o ustalenie lub ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa np. ustalenie stosunku pracy czy ojcostwa. Jest to wyrok niekończący postępowania w danej instancji, nie zawiera postanowienia o kosztach.

2. Częściowy - sąd może wydać wtedy gdy nadaje się do rozstrzygnięcia tylko część żądania albo niektóre z żądań pozwu względnie powództwa wzajemnego. Wyrok taki wydaje się z urzędu albo na wniosek strony. W pozostałym zakresie toczy się dalsze postępowanie aczkolwiek sąd może ze względów prejudycjalnych (wpływ jednego orzeczenia na inne rozstrzygnięcia) zawiesić postępowanie do czasu uprawomocnienia się orzeczenia częściowego. Wyrok częściowy jako niekończący postępowanie w danej instancji nie zawiera rozstrzygnięcia o kosztach, wyrok ten może podlegać wykonaniu, w toku postępowania można wydać kilka takich wyroków.

3. Końcowy - kończy postępowanie w danej instancji jeżeli przedtem został wydany wyrok wstępny, względnie przynajmniej jeden wyrok częściowy

4. Uzupełniający - wydany na skutek złożenia zasadnego wniosku o uzupełnienie wyroku np.: rektyfikacja wyroku

5. Łączny - ma miejsce gdy dojdzie do wydania przez sąd zarządzenia o połączeniu w jedno postępowanie kilku spraw w celu ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia

3. Wyrok zaoczny - sąd wydaje wyrok zaoczny jeżeli pozwany nie stawił się na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału (wiąże się z biernością, omieszkaniem). W tej sytuacji sąd posługuje się domniemaniem prawdziwości twierdzeń powoda zawartych w pozwie, co uchyla potrzebę przeprowadzenia postępowania dowodowego. Domniemania tego nie można zastosować w 2 sytuacjach:

• jeżeli pozwany wnioskował o rozpoznanie sprawy w jego nieobecności

• jeżeli w toku postępowania złożył jakiekolwiek wyjaśnienia ustne lub pisemne

W sprawach między rodzicami i dziećmi i w sprawach rodzinnych mimo, że wydaje się wyrok zaoczny -przeprowadza się postępowanie dowodowe. Wyroki zaoczne są doręczane z urzędu obu stronom postępowania wraz ze wskazaniem przysługujących im środków zaskarżenia. Natomiast uzasadnia się te wyroki w 2 przypadkach:

• jeżeli powództwo zostało oddalone w całości lub części i powód zażądał uzasadnienia w ciągu tygodnia od doręczenia wyroku

• jeżeli powód, który nie złożył takiego żądania wniósł w odpowiednim terminie apelację

Sąd uchyla wyrok zaoczny i wydaje stosowne postanowienie jeżeli wydanie wyroku okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności procesowej, albo organu powołanego o jego reprezentowania a braki te nie zostały usunięte w trybie przewidzianym w kpc - art. 70.

Od wyroku zaocznego pozwany może złożyć sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia mu wydanego wyroku. W sprzeciwie pozwany może przedstawić wszystkie rodzaje zarzutów, a ponadto złożyć powództwo wzajemne. Sprzeciw jest środkiem zaskarżenia. Rozpoznając sprawę ponownie, sąd może wydać następujące rozstrzygnięcia:

- w całości lub części utrzymać orzeczenie w mocy

- uchylić orzeczenie i orzec żądanie pozwu

- może pozew odrzucić lub umorzyć postępowanie

Niezależnie od wyniku sprawy koszty rozprawy i sprzeciwu ponosi pozwany chyba, że w toku sprawy okaże się, że jego niestawiennictwo było niezawinione albo do akt sprawy nie dołączono nadesłanych przez pozwanego wyjaśnień.

4. Zastrzeżony wyrok zaoczny - występuje wtedy, gdy na dzień rozprawy nie nadejdzie do sądu dowód doręczenia potwierdzający jego prawidłowość. Jeżeli dowód ten dojdzie w ciągu 2 tygodni sąd może na posiedzeniu niejawnym w takim samym składzie w tym terminie wydać wyrok zaoczny, który wiąże sąd od chwili podpisania sentencji.

Rektyfikacja wyroku.

Wyróżniamy 3 formy rektyfikacji:

1. sprostowanie wyroku - sąd może z urzędu sprostować w wyroku oczywiste niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Warunkiem jest to, że przez sprostowanie nie może dojść do zmiany merytorycznej rozstrzygnięcia zarówno w zakresie podmiotowym np.: poprzez wprowadzenie do jego sentencji innej osoby albo w zakresie przedmiotowym np. zmiana istoty rozstrzygnięcia. Sprostowania można dokonać w każdym czasie również na wniosek strony lub uczestników, sąd 2-giej instancji, jeśli przed nim toczy się postępowanie może dokonać sprostowania wyroku I instancji. Sprostowanie następuje w drodze postanowienia, które jest wydawane na posiedzeniu niejawnym i jest zaskarżalne - przysługuje na nie zażalenie.

2. uzupełnienie wyroku - następuje tylko i wyłazie na wniosek strony lub uczestnika postępowania, wniosek ten można złożyć w ciągu 2 tygodni od ogłoszenia wyroku, a jeśli dochodzi do doręczenia z urzędu to od dnia jego doręczenia. Wniosek może dotyczyć braku orzeczenia o wszystkich żądaniach: powoda ewentualnie pozwanego, o natychmiastowej wykonalności albo innych dodatkowych orzeczeniach, które powinien z urzędu zamieścić w orzeczeniu. Orzeczenie wydane na skutek wniosku o uzupełnienie może mieć postać wyroku jeżeli odnosi się do rozstrzygnięć merytorycznych albo postanowienia.

3. wykładnia wyroku - sąd rozstrzyga wątpliwości dotyczące treści wydanego uzasadnienia występującym np. na etapie wykonania wyroku. Dotyczy ona sentencji natomiast nie obejmuje uzasadnienia i ma ona charakter autentyczny. Może być dokonana z urzędu albo na wniosek strony, uczestnika postępowania albo komornika. Wykładni dokonuje się w formie postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Wykładni podlegają tylko wyroki (nie ugody).

Terminy

W odniesieniu do terminu prekluzyjnego - czynności dokonane po jego upływie są bezskuteczne. Stosuje się instytucję przywrócenia terminu i może ona znaleźć zastosowanie jeżeli zostaną spełnione następujące warunki:

1. wniosek złożony zostanie przed upływem 7 dni od ustania przyczyny uchybienia

2. strona nie ponosiła winy w uchybieniu terminu

3. wraz z wnioskiem dokonać należy czynności, której terminowi uchybiła

4. strona musi ponosić negatywne skutki uchybienia

Obrona pozwanego w procesie cywilnym.

Pozwany w procesie cywilnym może stosować następujące środki obrony:

1. bierność (omieszkanie)

2. zaprzeczenie (negacje)

3. zarzuty

4. powództwo wzajemne

ad. A) jest najmniej korzystną postawą pozwanego ponieważ brak udziału w sprawie, ewentualnie udział bez składania wniosków i przytaczania swoich twierdzeń skutkuje możliwością wydania przez sąd wyroku zaocznego. W takim wyroku sąd uznaje za zgodny ze stanem faktycznym wszystkie twierdzenia powoda, które nie budzą wątpliwości co do tej zdolności.

Ad. B) jest to bardzo ułomna forma obrony ponieważ może być w łatwy sposób zniweczona przez powoda, który przedstawi dowody na poparcie swoich twierdzeń. Wyróżniamy:

- negację prostą - kiedy pozwany ogranicza się do zaprzeczenia twierdzeniom powoda

- negację kwalifikowaną - kiedy pozwany zaprzecza twierdzeniom powoda i przedstawia

swoje własne twierdzenia

Ad. C) pozwany może stosować ten środek obrony jeżeli znajdzie w swojej sytuacji prawnej albo w sytuacji prawnej powoda okoliczności podważające lub wstrzymujące czynności procesowe powoda. Ograniczeniem dla zarzutu często bywa termin ich stosowania na zarzut zapisu na sąd polubowny oraz zarzut niewłaściwości sądu. Pozwany może wykorzystać tą formę obrony tylko przed wdaniem się w spór co do istoty spraw.

Klasyfikacja zarzutów:

• ze względu na podstawę zarzutu:

- materialno- prawne (merytoryczne) - oparte na prawie materialnym np. przedawnienie, potrącenia

- formalne (procesowe) - oparte na prawie procesowym np.: niedopuszczalność drogi sądowej, niewłaściwość sądu, braku jurysdykcji krajowej.

• Ze względu na skutki zastosowanych zarzutów:

- niweczące (peremptoryjne) - niweczą ona możliwość dochodzenia roszczeń przed sądem cywilnym np. przedawnienia, niedopuszczalność drogi sądowej (z 1 wyjątkiem czasowej niedopuszczalności), braku jurysdykcji krajowej

- zawieszające (dylatoryjne) - to takie, które czasowo uniemożliwiają dochodzenie roszczeń przez powoda np.: niewłaściwość sądu, zapisu na sąd polubowny

Ad. D) tę formę pozwany stosuje wtedy gdy ma względem powoda określone roszczenia. Jednak aby powództwo było skuteczne muszą zostać spełnione następujące warunki:

1. musi zachodzić tożsamość stron - pozwany w swoim pozwie może dochodzić roszczeń tylko przeciwko powodowi

2. roszczenia pozwanego muszą być związane z roszczeniami powoda albo nadawać się z nimi do potrącenia

3. musi być zachowany termin do składania powództwa wzajemnego i pozwany powinien to uczynić przy pierwszej czynności procesowej nie później niż na pierwszej rozprawie. Może to uczynić w odpowiedzi na pozew w odrębnym piśmie albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego.

Powództwo takie składa się do sądu pozwu głównego, jeżeli powództwo wzajemne nie spełnia któregoś z warunków albo powinno być rozpoznane w sądzie okręgowym mimo, ze pozew główny jest rozpoznany w sądzie rejonowym jest ono wyłączone do odrębnego postępowania i w uzasadnionym przypadku przekazane do sądu właściwego.

Pisma procesowe.

KPC wprowadza dwa rodzaje wymogów:

1. ogólne , które musi spełniać każde pp - art. 126 i następne

2. szczególne - dotyczy pism o charakterze kwalifikowanym czyli takich, które są badane przez sąd pod kątem formalnym np.: zażalenie, apelacja, skarga kasacyjna

Co do zasady do pp stosuje się zasadę pisemną natomiast czynności procesowe w formie ustnej poza rozprawą są traktowane jako wyjątki np.: w sprawach z zakresu prawa pracy.

Szczególną formą pp są formalno-urzędowe, wprowadzono je w dwojaki sposób:

1. obowiązek stosowania natury podmiotowej - muszą je stosować powodowie, którzy są usługodawcami w zakresie tzw. Usług komunalnych, a więc energia elektryczna, ciepło, transport publiczny, wywóz śmieci, woda, ścieki

2. obowiązek o charakterze przedmiotowym - formalny używa się w określonych kategoriach spraw np.: rozstrzygane w postępowaniu uproszczonym.

Istnieje możliwość składania pism na elektronicznych nośnikach.

Posiedzenia sądowe

Wyróżnia się dwa rodzaje posiedzeń:

1. jawne - dzieli się na:

1. rozprawy, jest regułą w procesie cywilnym, w postępowaniu nieprocesowym, przeprowadzana jest tylko gdy przepis tak stanowi, stosuje się ją szczególnie w istotnych sprawach wymagających wszechstronnego rozważenia np. przysposobienia

2. inne posiedzenia jawne dominują w postępowaniu nieprocesowym ponieważ nie ma tam sporności

2. niejawne - sąd wedle swego wyboru może zaprosić niektóre strony bądź uczestników. Stosowane w procesie jak i w postępowaniu nieprocesowym w kwestiach o charakterze formalnej, wpadkowej, epizodycznej np.: badanie wartości przedmiotu sporu.

Postępowania odrębne

Kwalifikacja spraw w zakresie postępowań odrębnych.

Pierwszej kwalifikacji bardzo często dokonuje powód kierując sprawę z oznaczeniem także wydziału, w którym wg niego sprawa winna być przeprowadzona. Często również dokonuje takiego wyboru poprzez zastosowanie określonej formy pozwu np.: z uwagi na zastosowanie formularza procesowego określonej treści. Jednak ten wybór nie jest w żaden sposób wiążący dla sądu, który ma rozpoznać sprawę w sposób adekwatny do jej charakteru. Wstępnego badania sprawy pod kątem jej trybu do postępowania dokonuje przewodniczący, który wydaje stosowne zarządzenie. Zarządzenie to obejmuje zarówno sprawy organizacyjne (nadanie sygnatury) jak i kwestie dalszego toku postępowania np.: jeżeli jest to postępowanie upominawcze - wyznacza posiedzenie niejawne.

Wydanie zarządzenia określonej treści i przypisanie do określonego trybu nie ma charakteru ostatecznego ponieważ mogą zaistnieć wszelkiego rodzaju przesłanki, które spowodują zamianę trybu rozpoznania sprawy, w którym sprawa jest rozpoznawana. Np. dalsza analiza nie doprecyzowanego pozwu wskaże, ze sprawa nie ma charakteru gospodarczego, ale cywilny lub odwrotnie.

Mylne zakwalifikowanie i rozpoznanie sprawy w niewłaściwym trybie postępowania może wywoływać różne konsekwencje procesowe. Generalnie przyjmuje się zasadę, ze można podjąć tego typu zarzut i skutecznie go przeprowadzić jeżeli wykażemy że nie uzasadniony wybór postępowania miał wpływ na wynik sprawy. Np. skarżący wskaże, iż restytucyjność i nieuzasadniony sposób postępowania gospodarczego ograniczyła możliwość dochodzenia roszczeń lub obrony jego praw w porównaniu z normalnym procesem.

W obecnym stanie prawnym wyróżnia się następujące postępowania odrębne:

1. postępowanie w sprawach małżeńskich

2. postępowanie w sprawach między rodzicami a dziećmi

3. postępowanie w sprawach prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (jest to specyficznie skonstruowane postępowanie - przepisy ogólne i przepisy pracy i ubezpieczeń społecznych - ewenement w skali Europy)

4. postępowanie w sprawach naruszeń posiadania majątku

5. postępowanie w sprawach gospodarczych - specyficzne przepisy ogólne i wyodrębnione przepisy dotyczące ochrony konkurencji i konsumenta

6. postępowanie nakazowe

7. postępowanie upominawcze

8. postępowanie uproszczone

Niektóre z tych postępowań wchodzą ze sobą w interakcje (łączą się, przenikają itd.).

Ad. 1 i 2) W obu podstawa roszczeń jest prawo rodzinne i opiekuńcze. Przedmiotem tych postępowań są następujące kategorie roszczeń:

• ustalenie istnienia bądź nieistnienia określonego stosunku o charakterze rodzinnym np. ojcostwa, małżeństwa

• rozwiązanie określonego stosunku prawnego o charakterze rodzinnym np. unieważnienie małżeństwa

Są również inne sprawy nietypowe:

• zawiązanie stosunku - przysposobienia

• separacja

Oba te postępowania wchodzą w interakcje z innymi procedurami np. ze zwykłym postępowaniem cywilnym (w sprawie o rozwód rozstrzyga się kwestie zaspakajania potrzeb rodziny, eksmisja jednego z małżonków). Istnieje również kwestia łączenia z postępowaniem nieprocesowym np.: w sprawach o rozwód może dojść do podziału majątku wspólnego małżonków.

Odrębności postępowania:

1. ograniczenie dopuszczalności łącznego rozpoznawania określonej kategorii spraw np.: w sprawach o rozwód lub separację wyłączona jest możliwość łączenia powództwa wzajemnego. W trakcie tych spraw nie można wszcząć kolejnej sprawy o rozwód lub separację z inicjatywy drugiego małżonka.

2. Ograniczono możliwość wszczynania bądź prowadzenia osobnych postępowań związanych z przedmiotem sporu np.: w czasie trwania procesu o rozwód lub separację nie może być wszczęta odrębne sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny, o alimenty między małżonkami albo między nimi a małoletnimi dziećmi za okres od wytoczenia pozwu o rozwód lub separację. Jeśli taki proces się pojawi jest przekazany do toczącego się postępowania. Natomiast jeżeli takie postępowanie toczy się przed złożeniem pozwu o rozwód lub separację to ulega zawieszeniu z urzędu w części dotyczącej świadczeń za ten okres. Po zakończeniu postępowania rozwodowego albo separacyjnego postępowanie podejmuje się z mocy prawa ale jest kontynuowane tyko w takim zakresie w jakim nie orzeczono w sprawie rozwodowej lub separacyjnej.

3. W sprawie o rozwód i separację można składać obok żądania rozwodu lub separacji następujące wnioski i zgłaszać następujące roszczenia:

• O podział majątku wspólnego pod warunkiem że przeprowadzenie podziału nie powoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu

• O eksmisję albo na żądanie jednego z małżonków gdy jedno z małżonków swym rażąco negatywnym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

• O podział wspólnego mieszkania albo o przyznania mieszkania jednemu z małżonków (na wspólny wniosek stron)

• O ustalenie sposobu korzystania z wspólnie zajmowanego mieszkania przez okres wspólnego zamieszkiwania w nim małżonków rozwiedzionych lub pozostających w separacji

Ściśle określony katalog osób posiadających legitymacje procesową (bierną i czynną) włącznie z przypadkami współuczestnictwa koniecznego. W sprawach małżeńskich jest to zawsze małżonek, a w szczególnych przypadkach oboje małżonkowie (pozew prokuratora o unieważnienie małżeństwa). W sprawach dot. Stosunków pomiędzy rodzicami a dziećmi krąg osób jest ustalony przez KRiO przy czym szczególny akcent w tych sprawach kładzie się na uprawnienia prokuratora odnoszące się do kwestii ustalenia lub zaprzeczenia pochodzenia dziecka. Jeżeli chodzi o legitymację procesową. W postępowaniu w sprawach małżeńskich i między rodzicami a dziećmi pojawiają się szczególne przypadki gdy można wszcząć postępowanie po śmierci osoby legitymowanej np. powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa, a także o unieważnienie małżeństwa również po śmierci jednego a nawet dwojga małżonków. Ta ostatni grupa odnosi się do sytuacji gdy podstawą ma być przypadek bigamii bądź pokrewieństwa. W takiej sytuacji zmarłego małżonka w procesie reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd, natomiast jeżeli unieważnienia małżeństwa domagał się zmarły małżonek to kontynuować sprawę mogą jego zstępni.

Odrębności związane z tokiem postępowania:

1. w obu grupach spraw nie można oprzeć rozstrzygnięcia sprawy na mocy powództwa lub na przyznaniu okoliczności faktycznych. W obu postępowaniach sąd obligatoryjnie przeprowadza postępowanie dowodowe. Wyjątkiem w tym zakresie może być tylko i wyłącznie sytuacja gdy kontakt z osobą pozwaną jest rzeczywiście niemożliwy

2. Jeżeli strona nie stawi się na wezwanie stosuje się wobec niej przepisy o ukaraniu świadków (grzywna) natomiast nie można jej doprowadzić przymusowo na sale sądową.

3. Obowiązek przeprowadzenia dowodu z wyjaśnień stron jeżeli przynajmniej jedna ze stron złoży taki wniosek. Nie jest już dowodem posiłkowym.

4. Sąd zarządza przeprowadzenie przez wyznaczoną osobę wywiadu środowiskowego (w obu sprawach), w którym określa się w jakich warunkach życia wychowują się dzieci stron.

5. W sprawach małżeńskich a zwłaszcza w sprawach o rozwód i separację wprowadza się dodatkowo obligatoryjnej treści protokół, a mianowicie: strony muszą złożyć oświadczenie co do osoby, wieku, płci dzieci żyjących, stosunków zarobkowych i majątkowych obu małżonków, a także szczególnym obowiązkiem osób nie będących ich wspólnymi dziećmi ani co do treści umowy małżeńskiej majątkowej jeżeli takową zawarli

6. Pełnomocnikiem stron w obu typach postępowań może być tylko osoba legitymująca się pełnomocnictwem szczególnym (do tej sprawy). W sprawach o roszczenia ………… i o ustalenie ojcostwa pełnomocnikiem może być również przedstawiciel organu j.s.t. zajmującego się sprawami pomocy społecznej, albo przedstawiciel organizacji społecznej, której celem jest pomoc rodzinie

7. Dążenie do pojednania stron, które jest szczególnie widoczne w postępowaniu w sprawinach małżeńskich. Dążenie to ma 3 wymiary:

• Obligatoryjne posiedzenie pojednawcze i rezygnacja z tego posiedzenia jest dopuszczalna tylko gdy stawiennictwo jednej ze stron napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody, a druga strona złoży wniosek o zaniechanie tego posiedzenia

• możliwość zawieszenia postępowania. Sąd wydaje takie postanowienie jeżeli nabierze przekonania, ze istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego (z urzędu). Te podstawy sąd może wykorzystać tylko raz w toku postępowania. Jeżeli przez 3 lata nie złoży wniosku o podjęcie to się umarza postępowanie.

• Wprowadzenie instytucji mediacji w sprawach rodzinnych. Sąd może skierować sprawę do mediacji jeżeli uzna, że istnieją ku temu przesłanki. Jeżeli mediacja przyniesie efekty w postaci ugody to sporządza się protokół i podpisuje go mediator oraz strony. Sąd umarza postępowanie. W przeciwnym razie na podstawie tego protokołu postępowanie toczy się dalej.

Ad. 3) Kategorie spraw z zakresu prawa pracy:

1. Sprawy, których podstawą jest stosunek pracy. Obejmuje ona również spory dotyczące stosunku pracy jak też roszczenia związane z jego ustaniem np. zasądzenie wynagrodzenia, o przywrócenie do pracy.

2. sprawy, które dotyczą wzajemnych relacji między pracownikiem a pracodawcą aczkolwiek nie obejmują ani treści umowy o pracę, ani bezpośrednio w przepisów dotyczących stosunku pracy aczkolwiek nie mogłoby powstać bez zaistnienia tego stosunku np. roszczenia o nieodpłatne nabycia akcji przez pracownika przy przekształceniu zakładu pracy w spółkę akcyjną.

3. sprawy o ustalenie istnienia stosunku pracy zarówno w przypadkach kiedy istnieje inna umowa posiadająca cechy tego stosunku (dzieło) albo gdy nie została zawarta żadna umowa

4. sprawy z zakresu innych stosunków prawnych do których z mocy odrębnych przepisów stosuje się przepisy prawa pracy

5. roszczenia o odszkodowania dochodzone od pracodawcy na podstawie przepisów o świadczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Ustawodawca wskazał również przypadki, które mimo, iż związane są w pewnym stopniu ze stosunku pracy to jednak nie podlegają właściwości sądów pracy. Należą do nich:

1. ustanowienie nowych warunków pracy i płacy

2. stosowania norm pracy

3. przyjmowanie i odbieranie pomieszczeń w hotelach pracowniczych

Ponadto funkcjonuje szereg spraw z zakresu prawa pracy, których dotyczą odrębne regulacje np.: spory zbiorowe pracowników z pracodawcami. Mogą być rozstrzygane między innymi przez Kolegium Arbitrażu Społecznego przy Sądzie Okręgowym przy, którym utworzony jest sąd pracy i ubezpieczeń społecznych.

Ułatwienia dotyczące odrębności w postępowaniach w sprawach z zakresu pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczą powoda - słabszej strony.

- nie można odrzucić pozwu z powodu niedopuszczalności drogi sądowej - w takim przypadku sąd może skierować sprawę do innego organu, ale gdy organ ten uzna się za niewłaściwy sprawę rozpatruje sąd.

- w tych sprawach następuje poszerzenie kręgu uprawnionych do uczestnictwa w sprawie. Pełnomocnikiem pracownika może być przedstawiciel związków zawodowych lub inspektor pracy albo pracownik zakładu pracy, w którym mocodawca był lub jest zatrudniony, a w przypadku spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych - przedstawiciel zrzeszający rencistów lub emerytów.

- odstępstwo od zasady że pisma są składane w formie pisemnej. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może złożyć ustnie do protokołu powództwo , treść środków odwoławczych lub innych pism procesowych a także wszelkie poprawki i uzupełnienia w tym zakresie. Ubezpieczony w takiej formie może złożyć odwołanie od decyzji organu rentowego. Wyjątkiem jest gdy ubezpieczający skarży się a bezczynność organu rentowego.

- następuje badanie sprawy - nie dotyczy to gdy pracownik jest strona pozwaną i to jest poszerzenie czynności sądu z urzędu. Celem tego postępowania jest usunięcie i wykrycie błędów uniemożliwiających nadanie biegu sprawie, a także dokonanie wszystkich czynności, które umożliwią spełnienie postulatu rozstrzygnięcia sprawy na pierwszej rozprawie. Sąd wzywa do uzupełnienia braków tylko wtedy gdy nie da się ich uzupełnić w toku czynności wyjaśniających

- w specyficzny sposób określono warunki postępowania dowodowego:

• szerzej stosuje się środki przymusu /grzywna wg przepisów o świadkach/

• równouprawnienie środków dowodowych

• sposób wyrażania i doręczania zawiadomień. Sąd strony jak i biegłych, świadków itd. może wzywać w jak najbardziej efektywny sposób z pominięciem przepisów ogólnych (np. mailem)

Odrębności z zakresu (TYLKO) prawa pracy:

- jeżeli pracownikowi przysługują należności wykraczające poza żądanie /zakres wysokości/ to winien sąd pouczyć stronę o jego uprawnieniach

- przypadek tzw. roszczeń przysługujących pracownikowi alternatywnie. Jeżeli pracownik dokonuje wyboru jednego z alternatywnych roszczeń przysługujących mu, a zgłoszone roszczenie okazało się nieuzasadnione, sąd może z urzędu uwzględnić roszczenie alternatywne

- jeśli wyrok uwzględnia powództwo pracownika to nadaje się orzeczeniu rygor natychmiastowej wymagalności, ale co do roszczenia nie przekraczającego pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia

Sprawy gospodarcze.

W postępowaniach tych należy rozróżnić sprawy gospodarcze sensu largo i sensu stricte.

Sensu stricte to sprawy określone w przepisach postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych. Natomiast sensu largo to postępowania w sprawach uregulowanych w ustawach spoza KPC np.: prawo upadłościowe i gospodarcze.

Sensu stricte to:

1. sprawy ze stosunku spółki:

• między wspólnikami

• między wspólnikiem a spółką

• określone w art. 291-30 kpc 479-490 kpc ( dotyczące odpowiedzialności zarządu sp ZOO i akcyjnej)

1. sprawy p-ko przedsiębiorcom o zanieczyszczanie środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku. Zakres przedmiotowy tych spraw:

- prawo ochrony środowiska

- prawo łowieckie

- geologiczne

2. należące do właściwości sądów w sprawach z zakresu:

• ochrony konkurencji /ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów/ też sprawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

• prawa energetycznego

• Telekomunikacji

• Prawa patentowego

• Przepisów o transporcie kolejowym

Ogólnie chodzi o sprawy związane z rynkiem i zachowaniem na nim konkurencji. Przeciwko przedsiębiorcom o ustalenie wzorca umów za niedozwolone.

Powodem w tych sprawach jest konsument.

Do spraw gospodarczych zaliczamy również wszystkie sprawy ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. NOWOŚĆ!!! Zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej przez którąkolwiek ze stron stosunku cywilnego po jego powstaniu nie wyłącza zastosowania przepisów o zastosowaniu postępowania odrębnego.

Stroną w tym postępowaniu może być:

- osoba fizyczna

- osoba prawna

- jednostka organizacyjna nie osiadająca osobowości prawnej, której ustawodawca przyznaje zdolność prawną prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

W tym postępowaniu nie wysnują sprawy dotyczące działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa i warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmu pokoi przez gospodarstwo, sprzedaży posiłków domowych, świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów /agroturystyka/.

Odrębności:

- ograniczenie przekształceń przedmiotowych - powód nie może występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Wyjątkiem jest sytuacja gdy doszło do aminy okoliczności, wtedy strona może zażądać zamiast dotychczasowego przedmiotu sporu - innego przedmiotu lub jego wartości. Jeżeli żądamy świadczenia powtarzającego się to możemy żądać przyznania powództwa o następne okresy

- zakres przekształceń podmiotowych - strona musi precyzyjnie określić swojego przeciwnika

- wyłączenie szeregu przepisów, które mają ułatwiać dochodzenie roszczeń, a także potencjalnie spowalniających tok postępowania np. możliwość zawieszenia postępowania na wniosek stron, pouczania stron o konsekwencjach czynności lub ich zaniechania itp.

- możliwość udziału w postępowaniu organizacji przedsiębiorców jeżeli członek tej organizacji będący stroną postępowania wyraża na to zgodę

- jeżeli przepisy przyznają podmiotom, które nie uczestniczą w sprawie uprawnienia do przedstawienia sądowi istotnego dla sprawy poglądu, do podmiotów tych stosuje się art. 63 /pogląd organizacji społecznych/. Na wniosek tego podmiotu sąd może wyrazić zgodę a przedstawienie takiego poglądu ustnie. Na wniosek podmiotu uprawnionego sąd ma obowiązek przedstawić akta sprawy w zakresie niezbędnym do wyrażenia poglądu.

NOWOŚCI!!! (nie ma tego w książce)

- pisma procesowe i ich doręczenia - jeżeli pismo procesowe zawiera uchybienia formalne uniemożliwiające nadanie mu prawidłowego biegu, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wzywania do jego poprawienia lub uzupełnienia (wyłączono w ten sposób art. 130 - poprawa pisma procesowego), Nie objęto jednak tym przepisem mylnego oznaczenia pisma. Pismo o zwrocie winno zawierać informację o brakach jakimi jest dotknięte oraz pouczenie o skutkach jego ponownego złożenia. W terminie tygodniowym strona może wnieść ponownie pismo procesowe jeśli nie będzie zawierać braków to odniesie skutek jego wtórnego wniesienia (pierwszego terminu). Reguła ta nie dotyczy sytuacji gdy był to kolejny zwrot pisma, chyba że nastąpił z powodu stwierdzenia braków wcześniej nie wskazanych. Zarówno informacji o brakach jak i skutkach ponownego wniesienia nie stosuje się w przypadku gdy pismo wniesione zostało przez stronę reprezentowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego, prokuratora generalnego. Obostrzenia te dotyczą też kolejnych pism procesowych wnoszonych przez reprezentację profesjonalną strony przy czym sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty i sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca.

(Wszędzie w postępowaniach tego typu wymienionych w książce należy dodać prokuratora generalnego i rzecznika patentowego)

- tajemnica handlowa i przemysłowa zastąpiona została tajemnica przedsiębiorstwa

17

---