PLAN - KONSPEKT

TEMAT: Mechanizmy sterowania, podstawowe wskaźniki i światła kontrolne w samochodzie osobowym.

CELE:

Poznawcze:

zapoznanie słuchacza z mechanizmami sterowania samochodu, z jego podstawowymi wskaźnikami i kontrolkami.

Kształcące:

uświadomienie słuchaczom znaczenia znajomości podstawowych mechanizmów sterowania i osprzętu pojazdu samochodowego dla płynnej i bezpiecznej jazdy.

METODA:

Wykład:

Omówienie i objaśnienie zawartych w temacie zagadnień.

POMOCE DYDAKTYCZNE:

Podręcznik kierowcy M. Ośko, H. Próchniewicz

Komputerowa prezentacja (PowerPoint)

ZAGADNIENIA:

1. Podstawowe mechanizmy sterowania w pojeździe samochodowym.

2. Podstawowe wskaźniki i światła kontrolne w pojeździe samochodowym.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Podstawowe mechanizmy sterowania w pojeździe samochodowym.

• Koło kierownicy (układ kierowniczy)

• Sprzęgło

• Pedał przyspieszenia

• Pedał hamulca roboczego (układ hamulcowy)

• Dźwignia hamulca awaryjnego

• Dźwignia zmiany biegów (skrzynia biegów)

• Dźwignie kierunkowskazu, sterowania światłami, wycieraczkami.

Układ kierowniczy: układ mechanizmów do skręcania przednich (czasem dodatkowo i tylnych) kół samochodu, umożliwiający prowadzenie pojazdu w żądanym kierunku; składa się z mechanizmu kierowniczego (umożliwiającego przenoszenie siły i ruchu z koła kierownicy do mechanizmu zwrotniczego) i mechanizmu zwrotniczego (zapewniającego sprzężenie ruchu skręcającego kół z obracaniem koła kierownicy). W celu zmniejszenia siły potrzebnej do obrotu koła kierownicy, stosuje się urządzenia wspomagające. Wspomaganie układu kierowniczego może być hydrauliczne, elektryczne lub hydrauliczno-elektryczne.

Układ kierowniczy zapewnia bezpieczną jazdę tylko wówczas, kiedy wszystkie elementy tego układu są całe i nieuszkodzone i gdy w połączeniach między nimi nie występują nadmierne luzy.

W celu utrzymania właściwego stanu układu kierowniczego kierowca powinien:

• unikać skręcaniem kół przy unieruchomionym pojeździe,

• unikać szybkiej jazdy na wyboistej drodze,

• unikać gwałtownych skrętów,

• dokonywać regularnego przeglądu elementów układu.

Nadmierny luz może być spowodowany zużyciem lub złą regulacją przekładni drążków kierowniczych albo zużyciem zwrotnic.

Sprzęgło: umożliwia rozłączenie napędu czyli odłączenie silnika od skrzyni biegów.

Umożliwia to zmianę przełożeń oraz pomaga w płynnym ruszeniu pojazdu z miejsca.

Zgrzyty podczas zmiany biegów, szarpanie przy ruszaniu, hałas, piski, nieprzyjemny zapach -

to objawy zużytego sprzęgła.

Trwałość sprzęgła wynosi od zaledwie kilkuset do grubo ponad 300 tys. km. Jak wykazuje

praktyka, najsłabszym i najbardziej zawodnym ogniwem jest w tym przypadku kierowca, od

którego zależy trwałość sprzęgła.

Z naprawą zużytego sprzęgła nie warto czekać. Stan jego elementów na pewno się nie

poprawi, a odwlekanie naprawy może doprowadzić do większych kosztów, bo oprócz

wymiany kompletnego sprzęgła może zachodzić później konieczność wymiany koła

zamachowego (np. w wyniku przegrzania lub zniszczenia powierzchni przez nity tarczy

sprzęgła).

Pedał przyspieszenia: zwiększa lub zmniejsza dopływ paliwa do silnika. Naciskanie na pedał powoduje wzrost, a puszczanie zmniejszenie obrotów silnika.

Odpowiednio zsynchronizowane sterowanie pedałem sprzęgła z pedałem przyspieszenia ma zasadniczy wpływ na płynność wykonywania różnego rodzaju manewrów pojazdem samochodowym (ruszanie, cofanie, ruszanie ze wzniesienia, zmiana biegów, ...).

Pedał hamulca roboczego (układ hamulcowy): W czasie naciskania stopą na pedał, klocki hamulcowe wytwarzają siłę niezbędną do zwolnienia lub zatrzymania samochodu.

Często na osi tylnej samochodu występują hamulce bębnowe. Szczęki półkoliste z okładzinami ściernymi są rozpierane i dociskane do wirującego z kołem bębna.

Samochód osobowy musi być zawsze wyposażony w dwa hamulce działające niezależnie od siebie: hamulec roboczy i hamulec awaryjny. Stwarza to możliwość zatrzymania samochodu, nawet jeśli jeden z hamulców ulegnie awarii.

Układ hamulcowy - tarcze, zaciski i klocki - zaprojektowano do konkretnego samochodu, stosownie do jego masy, rozwijanej prędkości i uzyskiwanych przyspieszeń. Z biegiem czasu klocki się zużywają tracąc swe właściwości cierne.

Hamowanie zużytymi klockami może być niebezpieczne, bowiem niezależnie od woli kierowcy wydłuża się droga hamowania, a także może dojść do nieprzewidywalnej zmiany kierunku jazdy samochodu. Klocki hamulcowe należy wymienić, gdy zapala się kontrolka na desce rozdzielczej, lub gdy dochodzą piski z okolic zacisków i znacznie zmniejsza się skuteczność hamowania.  

Zastosowanie właściwych klocków wpływa na bezpieczeństwo jazdy, dlatego przestrzegam przed używaniem tanich zamienników.

Dźwignia hamulca awaryjnego: W hamulcu awaryjnym dźwignie uruchamiające zaciski hamulców kół tylnych są przyciągane linką hamulca.

Służy on do hamowania awaryjnego, zahamowania pojazdu w czasie postoju, ruszania z wzniesienia lub spadu drogi.

Dźwignia zmiany biegów (skrzynia biegów): odpowiedzialna jest za zmianę przełożenia, a tym samym za dostosowanie prędkości samochodu do obrotów wału korbowego silnika.

Poniżej przykładowe schematy zmiany biegów w samochodzie.

Dźwignie kierunkowskazu, sterowania światłami, wycieraczkami: służą do włączenia odpowiedniego sygnalizatora kierunku jazdy i odpowiednich świateł (pozycyjnych, mijania, drogowych). Przeważnie jest to jedna (lewa) dźwignia, gdzie położenie w dół to lewy kierunkowskaz, w górę prawy, a odpowiednie przekręcenie to światła pozycyjne lub mijania. Przełączenie dźwigni „na siebie” lub „od siebie” włączenie świateł drogowych.

Do obsługi wycieraczek służy przeważnie prawa dźwignia.

Przed jazdą trzeba sprawdzić w instrukcji obsługi pojazdu sposób włączania niezbędnych w czasie jazdy urządzeń, aby w danej chwili bez namysłu można je było uruchomić.

PRZEŁĄCZNIK ŚWIATEŁ WŁĄCZANIE ŚWIATEŁ DROGOWYCH

WYCIERACZKI SZYBY PRZEDNIEJ 

2. Podstawowe wskaźniki i światła kontrolne w pojeździe samochodowym.

Do wskaźników można zaliczyć urządzenia analogowe lub coraz częściej cyfrowe, wskazujące takie dane jak: prędkość, ilość przejechanych kilometrów, temp. płynu chłodzącego, poziomu paliwa, obroty silnika. W zależności od wyposażenia samochodów ilość wskazywanych danych może być różna (gps, komputer pokładowy).

Na tablicy rozdzielczej mamy trzy rodzaje kontrolek oznaczonych kolorami: czerwone, żółte, zielone + niebieska kontrolka wł. świateł drogowych.

Kontrolki koloru czerwonego - informują nas o poważnej usterce, przy wystąpieniu której powinniśmy natychmiast zatrzymać pojazd.

Należą do nich:

• lampka ciśnienia oleju,

• ładowanie akumulatora,

• zbyt niski poziom płynu hamulcowego,

• zbyt wysoka temp. płynu chłodzącego.

Poza tym na czerwono palą się lampki: migająca świateł awaryjnych, otwartych drzwi, uszkodzenie poduszki powietrznej.

Kontrolki koloru pomarańczowego - sygnalizują między innymi: ogrzewanie tylnej szyby, światło p/mgielne tylne, niesprawny układ ABS, rezerwę paliwa.

Kontrolki koloru zielonego - sygnalizują między innymi: włączone światła pozycyjne, kierunkowskazy, światła przeciwmgielne przednie.

 

---