Zagadnienia egzaminacyjne z postępowania administracyjnego

(wersja dla wymagających, zawiera wszystko to, co mówiła na ten temat pani Sierpowska i Siedlecka)

1. Tryby i stadia postępowania administracyjnego.

Stadia procesu administracyjnego:

• Stadium wstępne

-czynności wszczęcia postępowania

-czynności przygotowawcze.(jeśli postępowanie jest wszczynane z urzędu wtedy następują dość często prace przygotowawcze do wszczęcia postępowania)

• Stadium wyjaśniające

-postępowanie dowodowe

-ocena dowodów (ustalenie stanu faktycznego sprawy).

• Stadium rozstrzygające

-kulminacja

-wydanie decyzji.

Tryby (Toki) postępowania:

• Tryb główny zwyczajny obejmuje postępowanie przed I i II instancją

• Tryby nadzwyczajne prowadzą do weryfikacji decyzji wydanej w postępowaniu głównym i następuje to wtedy, kiedy decyzje, które zostały wydane mają wady i postępowanie trzeba powtórzyć:

1. stwierdzenie nieważności decyzji art. 156

2. wznowienie postępowania art. 145 KPA

• Zasady ogólne k.p.a.

1. Zasada praworządności (art. 6,7 k.p.a.)

• postępowanie administracyjne oparte jest na przepisach powszechnie obowiązujących (materialnych i procesowych)

• wyrazem realizacji praworządności jest udział prokuratora w postępowaniu administracyjnym. Włącza się on, gdy istnieje zagrożenie, że postępowanie może się toczyć niezgodnie z prawem., wtedy to właśnie on czuwa nad tym.

• naruszenie zasady zabezpieczone jest sankcja nieważności decyzji ( art. 156 par 1 pkt. 2)

2. Zasada prawdy obligatoryjnej (art.7 KPA) typowa dla procedur w ogóle. Organ ma dołożyć wszelkich starań by w sposób wszechstronny, staranny i obiektywny ustalić stan faktyczny. Musi być pewny, że jego rozstrzygniecie jest prawdą.

• jej istota sprowadza się do dokładnego ustalenia stanu faktycznego sprawy (dowody, domniemanie prawne)

• wyraża się w postępowaniu dowodowym i w instytucji wyłączania.

3. Zasada uwzględnienia dwóch interesów i wywarzeniu ich proporcji w rozstrzygnięciu sprawy uwzględnianie dwóch interesów i wyważanie proporcji między nimi. Chodzi o interes strony (indywidualny) oraz o pewien interes społeczny. Nie w każdym postępowaniu występują dwa interesy.

• uwzględnianie interesu indywidualnego i publicznego

• brak ustawowego prymatu jednego z tych interesów. Przykładem jest wywłaszczenie gdzie następuje spór pomiędzy dwoma interesami. Nie ma reguły, która mówi, który interes ma pierwszeństwo, to organ jest decydujący w tej kwestii.

• Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10 KPA).

• uprawnienie, a nie obowiązek uczestniczenia strony w procesie, ale musi zostać poinformowana o toczącym się postępowaniu.

• wyraża się w obowiązku zawiadomienia strony o wszczętym postępowaniu dowodowym

• naruszenie może skutkować wznowieniem postępowania administracyjnego (art. 145 par 1 pkt. 4)

• Zasada pogłębienia zaufania obywatela do organizacji państwowych (art. 8 KPA).

• do organów art. 8 ta zasada nie ma dalej rozwiązania w kodeksie musi organ tak działać, by obywatel miał do niego zaufanie. Nawiązuje do zasady praworządności

• brak rozwiązania w dalszych przepisach KPA

• gwarantowane przez stabilne prawo, sprawiedliwe orzecznictwo, kompetencje i wysoka kulturę polityczną, co przekłada się generalnie na zaufanie do instytucji publicznych.

• Zasada dwuinstancyjności postępowania (art. 15 KPA).

• Podstawowa zasada różnych postępowań zaznacza się w prawie człowieka do obrony.

• Umocowana w konstytucji art. 78

• Jej istotą jest prawo domagania się dwukrotnego rozpatrzenia sprawy przez dwa różne organy

• W postępowaniu administracyjnym wyraża się we wnoszeniu odwołań od decyzji

• Modyfikacja- wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. Są to wyjątki np. decyzja wydana przez ZUS, ale naprawdę możemy odwołać się jedynie do sądu. Na gruncie prawa administracyjnego jest rozpatrywanie tylko raz. Wniosek o rozpoznanie sprawy jest tożsame z odwołaniem. Czasami dochodzi do dwukrotnego rozpoznania sprawy przez ten sam organ.

• Zasada trwałości decyzji administracyjnej (art. 16 KPA)

• Gwarancja ochrony praw nabytych i „powaga rzeczy osądzonej” (res iudicata) - w postępowaniu administracyjnym rzeczy rozstrzygniętej bardziej

• Niezmienność rozstrzygnięć a konieczność usuwania z obrotu decyzji wadliwych

• Korygowanie decyzji jest ściśle oparte na przepisach prawa (sprostowanie, uchylanie i zmiana). Taka zmiana i korekta musi opierać się tylko i wyłącznie na przepisach prawa .

• Zróżnicowanie trwałości decyzji: nie ostateczna, ostateczna i prawomocna

8. Sadowej kontroli procesowych aktów administracyjnych (art. 16 KPA)

• Decyzja i wiele postanowień poddawanych jest kontroli niezawisłego sądu na wniosek pokrzywdzonego, który musi wykazać swoja krzywdę,

• Kryterium kontroli jest legalność,

• Stanowi swoiste przedłużenie postępowania administracyjnego. Ciągle toczy się badanie sprawy i jest powrót do akt i dowodów.

• Zasada przekonywania (art. 11 KPA) trudna do uchwycenia przez regulacje oprawną. Polega na umotywowaniu przez organ stosowanych pobudek, którymi się kierował.

• Wyjaśnienie stronom przesłanek, którymi kieruje się organ załatwiani sprawy

• Motywowanie rozstrzygnięć (uzasadnienie)

• Wzmacnia zaufanie do organu i ułatwia wykonanie decyzji bez stosowania przymusu.

• Zasada udzielenia informacji (art. 9 KPA) spoczywa on na organie prowadzącym postępowanie

• Najszerzej realizowana wobec stron

• Wyraz jawności administracji publicznej

• Swoista rola organu, który czuwa nad interesem strony (informowanie o prawach i obowiązkach, wskazywanie konsekwencji wyborów, udzielanie rad i wskazówek)

• Wyraża się m.in. w dostępie do akt, pouczeniu o środkach zaskarżenia, doręczeniach. Uczestnicy postępowania administracyjnego nie powinni ponosić szkody z powodu nieznajomości prawa. Organ pełni role adwokata, prokuratora i oskarżyciela przy czym ma pomagać informując, abyśmy nie ponieśli szkody nie znając przepisów.

• Zasada ugodowego załatwienia spraw nie dotyczy wszystkich postępowań (art. 13 KPA)

• Dotyczy postępowań, w których występują co najmniej dwie strony o sprzecznych interesach

• Ugoda przyspiesza i upraszcza postępowanie, stwarza szansę większej skuteczności niż decyzja.

12. Zasada szybkości i prostoty posterowana (art. 12 KPA)

• Ograniczenie formalności i respektowanie terminów procesowych

• Słabe zabezpieczenie w KPA (instrukcyjność terminów). Generalnie termin to 1 miesiąc w bardziej zawiłych sprawach 2. Zasada szybkości jest bardzo słabo chroniona w KPA., bo terminy są podane na załatwienie sprawy, ale nie ma tam przewidzianych konsekwencji. Jedyna konsekwencja jest wniesienie przez stronę zażalenia. No jeszcze może dojść o upomnienia przez przełożonego pracownika. Nie ma wiec skutków przekraczania terminów. W Europie rozwiązano ten problem. Jeśli organ nie wyda tam decyzji w danej sprawie w terminie zostaje on a rozpatrzona zgodnie z życzeniem.

• Zasada pisemności (art. 14 KPA)

• Inkwizycyjności charakter postępowania ( nie toczy się w jednym)

Obowiązek utrwalenia na piśmie czynności( przesłuchanie świadka)

3. Podmiot prowadzący postępowanie administracyjne.

Podmioty prowadzące postępowanie administracyjne (kompetencja ogólna)

1. Organy administracji publicznej:

1) ministrowie,

2) centralne organy administracji rządowej np. Komendant Główny Policji,

3) terenowe organy administracji rządowej tj. wojewoda, organy zespolone np. Komendant

wojewódzki policji, organy niezespolone np. Dyrektor urzędu statystycznego, morskiego,

urzędu skarbowego,

4) organy samorządu terytorialnego (wójt, starosta, marszałek, samorządowe kolegium

odwoławcze.

2. Inne organy państwowe

1) Prezydent RP nadaje odznaczenia i medale, nadaje obywatelstwo, prawo łaski,

2) Przewodniczący KRRiT

3. Inne podmioty:

1) organy zakładów administracyjnych np rektor uczelni, dyrektor Szkoły Podstawowej,

2) organy samorządów zawodowych np. okręgowa rada adwokacka decyzje o przyjęciu na

aplikację adwokacką,

3) inne podmioty administracyjne na podstawie przekazania kompetencji np. Kierownik GOPS

• upoważnienie jest na piśmie

• kierownik nie może sam delegować następnej osoby do podpisu, zakaz subdelegacji.

4. Właściwość.

Właściwość organu. Określa organ administracji publicznej do załatwienia sprawy. Wskazuje na jeden z podstawowych warunków wydawania prawidłowych decyzji administracyjnych. Organ z urzędu musi przestrzegać swojej właściwości. Organ administracji publicznej musi badać dana sprawę indywidualną, co do właściwości swojej (rzeczowej, miejscowej i instancyjnej). Jeśli organ stwierdzi, ze jest niewłaściwy do rozpoznania sprawy to wówczas musi przekazać (w ciągu 7 dni) sprawę do organu właściwego.

1. W ramach właściwości ustawowej wyróżniamy:

• właściwość rzeczową, która upoważnia i zobowiązuje określony organ administracji publicznej do załatwienia określonej kategorii spraw ( sprawy budowlane, dróg publicznych, dotyczące pomocy społecznej itd.).

• właściwość miejscowa jest rozumiana jako zdolność organu do realizacji kompetencji na określonym obszarze jednostki podziału terytorialnego kraju. Podział na gminy, powiaty i województwa. Ale istnieją także podział y specjalne np. samorządowe kolegia odwoławcze jest ich 49.

• właściwość instancyjna (funkcjonalna). Zasady ustalania właściwości instancyjnej są wprost określone w k.p.a., Jednakże z zastrzeżeniem, że pierwszeństwo prze tymi uregulowaniami mają przepisy (postanowienia szczególne innych ustaw), co do wyznaczania innego organu. Nam głownie chodzi o organ II instancji, który jest zwykle ustalony w ustawie. Art. 17 określa właściwość instancyjna organów. Ma zastosowanie, jeśli organ odwoławczy nie został wskazany w ustawie i w ustawach szczegółowych.

• właściwość delegacyjna k.p.a. dopuszcza możliwość przekazania i rozstrzygnięcia danej sprawy albo czynności procesowej w określonej sprawie, będącej przedmiotem postępowania, jednemu organowi administracji publicznej przez drugi organ. Możliwość przekazania sprawy do rozpoznania i rozstrzygnięcia jest przewidziana w k.p.a. w przypadku wyłączenia organu od załatwienia sprawy art. 26 k.p.a. Jak również jest przewidziana w art.. 56 k.p.a., Gdzie opisana jest właściwość delegacyjna nie do rozwiązania całej sprawy czyli pomoc procesowa .Np. przesłuchanie świadków, którzy nie mieszkają w sąsiedniej gminie, ale daleko i nie możemy ich wezwać. Taką delegacje przekazuje się na piśmie, które jest delegacją dla organu.

• Wyłączenie pracownika.

Dotyczy wszelkich sytuacji wtedy, kiedy nie może być zrealizowana zasada prawdy obiektywnej:

• wyłączenia obligatoryjne - z mocy prawa,

• wyłączenia fakultatywne.

Pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie:

1) w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki,

2) swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

3) osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

5) w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,

6) z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,

7) w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

Powody wyłączenia pracownika od udziału w postępowaniu trwają także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych, w § 1, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracownika.

Wyłączony pracownik powinien podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron

6. Strona i zastępstwo procesowe.

Strona

Jest nią każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo każdy, kto żąda od organu czynności ze względu na swój interes lub obowiązek prawny.

Wersja subiektywna - podmiot sam ustala, że jest stroną postępowania i w jego przekonaniu ma interes lub obowiązek domagania się rozstrzygnięcia sprawy.

Wersja obiektywna - to organ ustala, kto jest stroną, kto ma interes lub obowiązek.

Ostatecznie o tym, czy podmiot jest stroną będzie decydował organ prowadzący postępowanie. Po wszczęciu postępowania na żądanie strony, organ ocenia czy podmiot występuje z żądaniem czy ma interes lub obowiązek w rozstrzygnięciu sprawy.

Zdolność administracyjna - to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, zdolność do występowania w procesie administracyjnym. Odpowiada ona zdolności prawnej. Zdolność administracyjno - prawną posiadają wszyscy od urodzenia aż do śmierci oraz osoby prawne od chwili rejestracji do likwidacji.

Zdolność procesowa - to zdolność do samodzielnego działania w charakterze strony. Zdolność osoby prawnej może występować podobna sytuacja jak u osoby fizycznej, nie posiada jednak zdolności do czynności prawnych, będzie to miło miejsce w przypadku niewłaściwego reprezentowania tej osoby. Osobę prawną reprezentuje jej przedstawiciel ustawowy lub statutowy.

Rozpatrywanie:

1. brak zdolności procesowej osoby nie posiadającej zdolności do czynności prawnych może mieć charakter pierwotny (istniał przed wszczęciem postępowania) i wtórny. Jeżeli strona nie ma przedstawiciela ustawowego a postępowanie zostało wszczęte to mówi się o postępowaniu nieistniejącym. Wtórny brak zdolności procesowej - strona utraciła zdolność w trakcie procesu. Albo organ umowny postępowania zawiesi je do czasu wyznaczenia ustawowego przedstawiciela.

2. Ograniczona zdolność procesowa: posiadają osoby, które ukończyły 13 lat do uzyskania pełnoletniości, oraz częściowe ubezwłasnowolnienie. W przypadku ograniczonej zdolności procesowej drobnych czynności procesowych może dokonać sama strona. Czynności większej wagi wymagają dla swej ważności dokonania ich przez przedstawiciela ustawowego, niektóre wymagają potwierdzenia przez przedstawiciela ustawowego.

3. Pełna zdolność procesowa - posiada wszystkie osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione.

4. Zdolność postulacyjne - zdolność do podejmowania faktycznych działań w procesie admnistrracyjnym. Zdolność ta może być ograniczona faktycznie lub prawnie:

• faktycznie - nieznajomość języka, ułomność fizyczna,

• prawna - przymus adwokacki.

Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo

Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo dotyczy zastępstwa procesowego strony.

Przedstawiciela powołuje się dla strony, która będąc osobą fizyczną nie ma pełnej zdolności procesowej. Za pośrednictwem przedstawicieli działają również osoby prawne. Poza tym przedstawiciela wyznacza się dla osoby nieobecnej w procesie to osoba, której miejsce zamieszkania jest znane, ale osoba nie przebywa tam i nie wskazała miejsca pobytu. Kategorie osoby nieobecnej stosuje się do osoby, wobec której organ zamierza wszcząć postępowanie. Nie jest osobą nieobecną osoba, która podjęła czynności procesowe a następnie przestała uczestniczyć w procesie i nie podała zmiany adresu zamieszkania. Dokonano doręczeń pod wskazany adres. Dla strony nieobecnej organ zwraca się do sądu o wyznaczenie przedstawiciela. Jeżeli organ musi podjąć czynności niecierpiące zwłoki i nie może oczekiwać na wyznaczenie przedstawiciela ustawowego przez sąd to na potrzeby toczącego się postępowania wyznacza przedstawiciela dla osoby nieobecnej, który będzie działał do czasu wyznaczenia przedstawiciela przez sąd.

Pełnomocnik - może wyznaczyć osobę posiadającą zdolność procesową. Może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnej. Pisemnie lub ustnie (sporządzony protokół). Pominięcia pełnomocnika w procesie jest równoznaczne z pominięciem strony. Kodeks przyjmuje domniemane pełnomocnictwo dotyczące najbliższych członków rodziny strony.

7. Podmioty na prawach strony.

podmioty uczestniczące w postępowaniu administracyjnym na prawach strony nie są wprawdzie stronami postępowania administracyjnego, gdyż postępowanie toczy się w cudzej sprawie, ale podmiotom tym przysługują wszelkie uprawnienia strony zapisane w kodeksie postępowania administracyjnego. Podmioty te mogą uczestniczyć we wszystkich czynnościach przeprowadzanych przez organ administracji publicznej w toku postępowania administracyjnego (np. w oględzinach), mogą zgłaszać wnioski dowodowe, uwagi do protokołu oraz przeglądać akta sprawy i sporządzać z  nich notatki. Podmiotami, które mogą uczestniczyć w postępowaniu administracyjnym na prawach strony są: organizacje społeczne, prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich. Prawo do uczestniczenia w postępowaniu administracyjnym na prawach strony może być przyznane na mocy przepisów materialnego prawa administracyjnego również innym podmiotom (np.   organy Inspekcji Ochrony Środowiska mogą uczestniczyć w  postępowaniu administracyjnym na prawach strony w razie stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie ochrony środowiska),

Podmioty na prawa strony

Nie mają interesu w rozpoznaniu stron ani obowiązku. Mają takie same uprawnienia procesowe jak strona, jednak nie są one bezpośrednio zainteresowane rozstrzygnięciem sprawy, nie mają interesu prawnego ani obowiązku(wynika to z prawa materialnego) w załatwieniu sprawy. Podmiotami na prawach strony są:

• RPO,

• Prokurator,

• Organizacja społeczna

Organizacja społeczna - może występować w postępowaniu administracyjnym we własnej sprawie dotyczącej jej interesu lub obowiązku jako strona lub w innej sprawie jako podmiot na prawach strony. Przesłanki udziału organizacji na prawach strony:

• jest to wyznaczone celami statutowymi organizacji,

• udział w postępowaniu uzasadnia konieczność obrony ważnego interesu społecznego.

Muszą one być spełnione łącznie.

Uprawnienia:

• może żądać wszczęcia postępowania,

• możliwość żądania dopuszczenia do toczącego się postępowania.

Organizacja może domagać się wszczęcia postępowania z urzędu.

RPO - organ chroniący prawa, wolności jednostki. Uprawnienia:

• może żądać wszczęcia postępowania,

• może włączyć się i uczestniczyć w każdym stadium postępowania,

• może wnosić skargi od rozstrzygającego organu administracyjnego do Sądu Administracyjnego.

Prokurator - podstawowym jego zadaniem jest ochrona praworządności i czuwanie nad ściganiem przestępstw. W ramach ochrony praworządności podejmuje środki zmierzające do prawidłowego i jednolitego stosowania praw w tym POA. Udział prokuratora uzasadniony jest ochroną praworządności interesu społecznego, własności lub praw obywatela:

• jest częścią AP

• prokurator generalny to Minister Sprawiedliwości,

• występuje hierarchia organizacyjna:

>> Prokurator generalny,

>> Prokuratora Krajowa

>> Prokuratura Apelacyjna,

>> Prokuratura Okręgowa,

>> Prokuratura Rejonowa (Gminna).

Hierarchizacja prokuratury wskazuje na wpływy polityczne w tej instytucji.

Uprawnienia prokuratora w POA:

1. możliwość żądania wszczęcia postępowania administracyjnego - tylko w celu usunięcia stanu niezgodności z prawem,

2. możliwość uczestniczenia w postępowaniu w każdym stadium,

3. w każdej chwili może się do niego włączyć,

4. możliwość wniesienia odwołania,

5. możliwość sprzeciwu od decyzji.

Organ prowadzący postępowaniem powinien zawiadomić o nim prokuratora jeżeli u zna jego udział w postępowaniu za konieczny.

Jednym kryterium uczestniczenia prokuratora w postępowaniu jest legalność tzn. prokurator wykorzystuje swoje uprawnienia procesowe by zapewnić postępowaniu przebieg zgodny z prawem lub usunąć niezgodności z prawem.

Inne uprawnienia kontrolne nad administracją:

1. może żądać od organu prowadzącego POA nadesłania akt sprawy,

2. może żądać od organu administracji pomocy i informacji o związku z poszkodowanym przez prokuratora postępowania,

3. może kontrolować prawo miejscowe (prokurator może zaskarżyć akty tego prawa, które są niezgodne z aktami wyższej rangi do sądów administracyjnych),

4. prokurator generalny może występować z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

Ponadto prokuratorowi przysługują określone uprawnienia w postępowaniu sądowo - administracyjnym:

• możliwość wniesienia skargi,

• możliwość wniesienia skargi konstytucyjnej,

• możliwość wniesienia zażalenia,

• możliwość wniesienia skargi na wznowienie postępowania.

W postępowaniu sądowo - administracyjnym prokurator może brać udział na prawach strony.

Zasady stosowane przez prokuratora w kontroli administracji:

1. zasada czuwania nad przestrzeganiem prawa - ochrona praworządności,

2. zasada bezstronności i równego traktowania obywateli,

3. zasada nie zastępowania strony w postępowaniu administracyjnym (działa obok strony, nie powinien strony wyręczać),

4. zasada działania z urzędu,

5. zasada niezależności.

Prokurator jawi się jako organ niezależny zewnętrznie, a więc samodzielny i niezależny od innych organów administracji, jednak nie można mówić o wewnętrznej niezależności w ramach prokuratury z uwagi na jej hierarchizację i upolitycznienie.

8. Pozycja organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym.

Organizacja społeczna - może występować w postępowaniu administracyjnym we własnej sprawie dotyczącej jej interesu lub obowiązku jako strona lub w innej sprawie jako podmiot na prawach strony. Przesłanki udziału organizacji na prawach strony:

• jest to wyznaczone celami statutowymi organizacji,

• udział w postępowaniu uzasadnia konieczność obrony ważnego interesu społecznego.

Muszą one być spełnione łącznie.

Uprawnienia:

• może żądać wszczęcia postępowania,

• możliwość żądania dopuszczenia do toczącego się postępowania.

Organizacja może domagać się wszczęcia postępowania z urzędu.

9. Czynności merytoryczne (wszczęcie postępowania, podania).

Wszczęcie postępowania (dział 2 art. 61 i następne, k.p.a) jest czynnością, która rozpoczyna:

• rozpoczęcie biegów terminów procesowych od tego terminu liczymy termin do załatwienia sprawy,

• rozpoczyna się pewna wieź prawna. Nawiązanie stosunku administracyjno[prawnego miedzy organem a stroną

• zawisłość sprawy. Organ ma obowiązek sprawę rozpoznać i zakończyć postępowanie merytoryczne decyzją.

W szczególności nie wszczynamy postępowania postanowieniem ani decyzjom. Jednak gdyby organ odmawiał wszczęcia postępowania to według doktryny musi to nastąpić w formie decyzji.

Wszczęcie następuje w formie postanowienia, jeśli wnioskuje o nie organizacja społeczna.

Rodzaje wszczęcia postępowania art. 61 pkt., 1 k.p.a.:

1. Na wniosek, a więc z inicjatywy strony. Datą wszczęcia postępowania jest dzień doręczenia organowi żądania osobiście lub za pośrednictwem poczty. Zaczyna się od zbadania czy wnioskodawca jest stroną. Później następuje gromadzenie dowodów, ale to dopiero po uprzednim sprawdzeniu czy wnioskodawca jest strona. W przypadku natomiast, gdy nie jest dochodzi do umorzenia w formie decyzji. Ustala się także czy wnioskodawca jest jedyna strona. Jeśli są również inne strony to trzeba je zawiadomić o rozpoczętym postępowaniu.

2. Z urzędu. Następuje ono z inicjatywy organu, który je prowadzi. Za wszczęte z urzędu uważa się postępowanie rozpoczęte z inicjatywy:

• organu prowadzącego postępowanie,

• z inicjatywy jego organu nadzorczego,

• postępowanie wszczęte z inicjatywy podmiotu na prawach strony np. organizacja społeczna czy prokurator.

• na skutek złożenia tzw. skargi powszechnej ( art. 233 k.p.a.)

Datą wszczęcia postępowania jest dokonanie pierwszej czynności, o której strona była powiadomiona. Za takie czynności nie uważa się wymianę korespondencji pomiędzy organami bądź inne czynności wew., które mogą być jedynie uznane za czynności przygotowujące.

Art. 61 par. 2 Wszczęcie z urzędu- zgoda strony. Ustawodawca w tym przypadku kieruje się dobrem strony. Dopuszczalne jest wszczęcie postępowania z urzędu mimo, ze przepis przewiduje wyłącznie wszczęcie na wniosek, jeżeli podyktowane jest to szczególnie ważnym interesem strony. Strona musi wyrazić zgodę na prowadzenie postępowania ( w tych okolicznościach). Jeżeli nie będzie zgody organ postępowanie umorzy w drodze decyzji. Jeżeli organ wyda decyzje mimo braku zgody strony to jest podstawa uznania jej unieważnienia, art. 1156 par. 1 pkt. 2. taka decyzja jest uznana za decyzje wydana z rażącym naruszeniem prawa.

Inne czynności związane z wszyciem postępowaniem

1. Sprawdzenie czy nie zachodzi konieczność powiadomienia podmiotu na prawach strony

2. Organ powinien sprawdzić czy nie zachodzi możliwość połączenia kilku postępowań. Postępowanie można połączyć, jeśli jest ten sam stan faktyczny, ta sama podstawa prawna, ten sam organ, interesy stron nie mogą się wykluczać.

Podanie (czynność merytoryczna) def. art. 63 pkt. 1 k.p.a. Podaniem w szczególności można objąć żądanie, wyjaśnienie, odwołanie, zażalenie. Podania mogą być wnoszone w szczególności przez strony jak i przez innych uczestników. Mogą być wnoszone w trakcie postępowania, przed postępowaniem i po zakończeniu postępowania.

1. Forma podania:

• Ustna ( z takiego sporządza się protokół zgodnie z art. 67 par. 2 k.p.a.)

• Pisemna możemy to zrobić osobiście lub za pośrednictwem poczty, faksu emaila.

• Treść podania:

• W podaniu musi być wskazana osoba wnosząca i jej adres,

• Określenie żądania, czyli czego to podanie dotyczy,

• Podpis.

Ponadto inne elementy, treści mogą wynikać z przepisów szczególnych np. wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego. Wnoszący ma prawo potwierdzenia wpłynięcia podania,, a organ ma obowiązek potwierdzić.

Wady podania:

1. katalog wad usuwalnych

2. katalog wad nieusuwalnych

Podział ten zależy od tego czy można się skontaktować z osobą wnoszącą podanie. W przypadku wady podania organ zawiadamia wnoszącego o obowiązku usunięcia wady w terminie 7 dni z pouczeniem rozpoznania. Podobny skutek następuje, gdy podanie zawiera wadę nieusuwalna ( nie można skontaktować się z wnioskodawcą).

Podanie mylnie skierowane. Obowiązkiem organu jest przestrzeganie właściwości z urzędu, co skutkuje m.in. obowiązkiem przekazania podania mylnie skierowanego do właściwego organu. Jest wydawane postanowienie w tej sprawie, które przekazujemy stronie i organowi, któremu przekazujemy ( art. 65).

Złożona treść podania.

Jeżeli organ nie jest właściwy we wszystkich żądaniach wówczas rozpatruje tylko te żądania, które są dla niego właściwe. Natomiast reszta pozostaje bez rozpoznania, a strona zostaje poinformowana, jaki organ jest właściwy do rozpoznania dalszych żądań.

Podanie mylnie wniesione - nie można ustalić organu właściwego. Wtedy można zwrócić podanie. Taki zwrot następuje w formie postanowienia. Tak samo postępuje się, gdy właściwy w sprawie jest sąd powszechny.

10. Czynności techniczne (wezwania, doręczenia, protokoły, adnotacje, udostępnianie akt).

Wezwania art. 50-56 k.p.a. Wzywa się każdego, kto może wnieść coś do sprawy. Wezwani powinno być skierowane na piśmie, ale może być wyjątkowo w przypadku pospiechu wezwanie złożone ustnie, ale również w tak i w wezwanie musi zawierać wszystkie rzeczy wymienione w art. 54. Osoba, która została wezwana, a się nie pojawiła wtedy zostaje obciążona kosztami. Trzeba jednak pamiętać, że osoba, która się stawiła ma prawo do zwrotu kosztów postępowania (dojazdu, dniówki z pracy). Osobiste wstawiennictwo może być wymagane w ramach gminy, miasta, gminy sąsiadującej. Chodzi o to by złagodzić trudności z osobistym wstawiennictwem. Możliwość dokonania czynności połączonej z wezwaniem strony można zastąpić tzn. pomocą prawną ( art., 52 k.p.a.). Od pomocy prawnej należy odróżnić sytuację, w której wysyła swojego pracownika do osoby, która nie może się stawić z uwagi na przeszkody (chodzenie, ułomność).

Doręczenia. Doręczeniu podlegają pisma procesowe. Od jakości doręczeń warunkuje się skuteczność działalności administracyjnej. Są one formą komunikacji z uczestnikami postępowania. Pisma są doręczane uczestnikom, pełnomocnikom i innym stronom postępowania. Reguluje to art. 39 i następne k.p.a.

Doręczamy:

• Doręczenie pism osobom fizycznym jak również innym podmiotom odbywa się w miejscu ich zamieszkania, ale nie jest to jedyna możliwość. Kodeks dopuszcza również doręczenie w miejscu pracy lub w urzędzie (stosowane w sytuacjach, gdy trudno ustalić miejsce zamieszkania), w ostatniej kolejności doręczenie ma miejsce w każdym miejscu, gdzie zastanie się adresata.

• Doręczenie do osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych. To doręczenie ma miejsce w siedzibie osobie uprawnionej do odbioru korespondencji.

Czynności fizyczne doręczenia:

• Za pośrednictwem poczty

• Za pośrednictwem pracownika urzędu.

Z doręczeniami łączą się fikcje domniemania na wypadek, gdy nie można byłoby pisma doręczyć:

• Pismo doręczone adresatowi uważa się za znane adresatowi. Z punktu postępowania wystarczy doręczenie, a to czy adresat zapoznał się z pismem jest nieistotne.

• Kwitowanie odbioru pisma. W momencie doręczenia osoba, która odbiera pismo, kwituje jego odebranie. Data odebrania jest bardzo ważna, ponieważ od tej daty biegnie np. termin odwołania. Może się zdarzyć, ze adresat odebrał pismo, ale odmówił pokwitowania. Wówczas doręczający powinien poczynić wzmiankę z data o tym, iż adresat odmówił pokwitowania. Oczywiście pod taką notatka musi zostać umieszczony podpis osoby doręczającej.

• Jest kontakt z adresatem, który odmawia przyjęcia korespondencji. W tym przypadku postępujemy podobnie jak wyżej, ale tu również przyjmujemy fikcje, że zostało doręczone pismo, a doręczenie nastąpiło w dacie odmowy. Doręczyciel zwraca pismo do nadawcy, który wpina je do akt.

Doręczenia zastępcze:

• Odmowa przyjęcia pisma przez adresata jak wyżej,

• Odbiór pisma przez dorosłego domownika, dozorcę lub sąsiada. Doręczenie następuje, jeśli podejmą się te osoby przekazania pisma adresatowi. Przekazanie pisma powinno być poprzedzone zapytaniem: Czy zobowiązuje się Pan/Pani doręczyć pismo adresatowi? Zawsze również w takiej sytuacji osoba doręczająca pismo powinna zostawić w skrzynce lub a drzwiach adresata, informację gdzie i komu zostało pozostawione pismo. Za datę doręczenia pisma uznaje się datę przyjęcia pisma.

• Doręczenie związane z niemożliwością skontaktowania się z adresatem. Mamy sytuację, gdy nikogo nie ma w domu. Wówczas dochodzi do zwrotu pisma do najbliższego urzędu pocztowego lub do urzędu gminy, gdzie pozostaje przez najbliższe 14 dni. Doręczyciel ma natomiast obowiązek pozostawienia informacji, gdzie dane pismo zostało pozostawione i w jakim terminie można je odebrać. Art. 44 k.p.a. opisuje proceder powtórnego awizowania. Po okresie 14 dni z powodu braku odbioru pismo wraca do nadawcy i zostaje podpięte do akt. Za dzień doręczenia natomiast uznaje się 14 dzień.

• Doręczenie pisma pod nieaktualny adres. Jeżeli organ popełnił błąd to doręczenia nie ma. Jeżeli natomiast błąd obciąża stronę, w tym sensie, że zmieniła ona adres i nie podała go organowi, który prowadzi postępowanie wtedy doręczenie uważa się za skuteczne. Taką informację mamy obowiązek przekazać, jeśli w naszej sprawie toczy się postępowanie.

Art. 49 k.p.a. dotyczy ogłaszania pism, gdyby z jakichś powodów nie można było ustalić, gdzie przebywa strona. Ustala się kuratora strony, ale stronie trzeba przekazać decyzję. Są to sytuacje nadzwyczajne. Wtedy istnieje możliwość dostarczenia pisma poprzez jego publiczne ogłoszenie. Podstawa takiego ogłoszenia musi być podstawa prawna, która dopuszcza takie postępowanie. Np. wywłaszczenie. Zmienia się wówczas termin doręczenia. Pismo uważa się za doręczone po upływie 14 dni od daty ogłoszenia.

Protokoły i adnotacje maja pewien zakres wspólnej regulacji. Służą utrwaleniu różnych czynności procesowych, które nie mają pisemnej formy. Podstawową różnicą pomiędzy protokołem a adnotacją jest to, że protokół sporządza się z każdej istotnej dla sprawy czynności, a adnotację sporządza się z innych czynności niemających istotnego znaczenia. Prawo nie rozsądza, jaka czynność jest istotna, a jaka nie. To osoba prowadząca postępowanie ma osądzić, czy ma do czynienia ze sprawa istotnej wagi. Art. 68 k.p.a. wymienia przypadki obligatoryjnego sporządzenia protokołu, wówczas osoba prowadząca postępowanie nie decyduje.

Art. 68 par. 1

Po sporządzeniu protokołu wszystkie osoby, które biorą udział w czynności powinny protokół podpisać. Przed podpisaniem protokołu powinien on być im odczytany, aby mogły zatwierdzić jego treść. Jeśli któraś z osób odmawia podpisania protokołu, to powinno to być odnotowane z adnotacją, z jakiego powodu nastąpiła odmowa.

Przykład:

Przychodzi osoba i ustnie składa wniosek, zostaje sporządzony protokół, ale osoba składająca wniosek nie chce podpisać protokołu. Wówczas następuje odnotowanie w protokole, że dana osoba odmówiła przyjęcia protokołu oraz powód nie przyjęcia. Natomiast postępowanie zostało już wszczęte z data wniesienia ustnego wniosku i musi ono zakończyć się decyzją.

Protokół powinien być tak sporządzony, aby nie było konieczności skreśleń i poprawek. Poprawki i skreślenia muszą być wnoszone czytelnie i przed podpisaniem protokołu. Jeśli następują one po podpisaniu protokołu, to wtedy pod każdą poprawką i skreśleniem wymagane są parafki wszystkich osób.

Jeśli protokół jest w innym języku niż język strony, wówczas konieczna jest obecność tłumacza, który sporządza przetłumaczony protokół W takim protokole podane są dane i adres tłumacza.

Protokoły z przesłuchania świadków i strony muszą zawierać pouczenie. Wzmianka o pouczeniu świadka o możliwości odmowy odpowiedzi na pytania i o odmowie zeznań. Świadka poucza się również, że za składanie fałszywych zeznań może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

Protokół może zawierać różne załączniki. Np. świadek może przedstawić zeznanie w formie pisemnej, ale to nie zwalnia go z przesłuchania w formie ustnej, ale zeznanie zgłoszone na piśmie zostaje dołączone do protokołu z przesłuchania świadka w formie załącznika.

Adnotacje art. 72 k.p.a. zwane pod nazwa notatek służbowych. Robimy adnotacje odręcznie lub na aktach sprawy, a osobna adnotacje dołączmy do akt sprawy.

Udostępnianie akt art. 73 i 74 k.p.a. Jest związane z zasada jawności administracyjnej. Jeśli chodzi o postępowanie administracyjne to nie mamy jawności zewnętrznej, czyli nie ma charakteru publicznego, informacja podana jest tylko samym uczestnikom postępowania. Musi natomiast być jawność wewnętrzna. O samym przebiegu musza być poinformowani sami uczestnicy postępowania administracyjnego. Związana jest z nią zasada informacyjna i zasada czynnego udziału strony. Najszerzej jawność odnosi się do strony postępowania. Jawność polega przede wszystkim na udostępnianiu akt stronie, która może te akta przeglądać, czynić notatki z akt, domagać się odpisu z akt i sama dokonywać odpisu z akt. Ma również prawo domagać się uwierzytelniania podpisów.

Art. 74 przewiduje okoliczności sytuacji, w której zostaje ograniczony lub następuje brak dostępu do akt:

• Tajemnica państwowa

• Utajnienie ze względów na ważny interes państwowy

Istotna jest również forma wyłączenia strony. Musi ona przyjąć formę postępowania. Strona może złożyć zażalenie lub skargę do Sądu Administracyjnego. Po formę postanowienia sięga się w celu uniknięcia nadużycia tego uprawnienia przez organ

11. Terminy.

TERMINY

Podziały:

1. bezwzględnie oznaczone- wyrażone w konkretnych okresach, np. 14 dni, 30 dni,

2. względnie oznaczone - wyrażone pojęciami nieostrymi, np. bez zbędnej zwłoki,

1. ustawowe -zawarte w ustawach,

2. wyznaczone - wskazywane przez organ,

1. zwykłe (tzw. instrukcyjne) - można je skracać, mają wpływ na długość postępowania,

2. zawite - po ich upływie czynność jest nieważna; może być przywrócony, gdy strona zwróci się do organu o przywrócenie z powodu obiektywnej przeszkody i zobowiąże się dokonać daną czynność w ciągu 7 dni od przywrócenia terminu.

Oznaczenie terminów - w dniach, miesiącach, tygodniach ( art.57).

Termin jest dochowany, gdy pismo zostanie wysłane w jego ostatnim dniu w polskiej placówce pocztowej.

Gdy uchybiono terminowi bez naszej winy ( obiektywna przeszkoda, np. powódź)- można wystąpić do organu z wnioskiem o przywrócenie terminu doniesienia odwołania w ciągu 7 dni od ustania przeszkody, z wnioskiem należy dołączyć odwołanie.

To podała nam pani Siedlecka i dorzuciłam jeszcze KPA

Ustawodawca wprowadził terminy, aby chronić prawa jednostki procesowe. Terminy dzielimy na:

• terminy materialne- to okres w którym nastąpić może ukształtowanie praw lub obowiązków jednostek w ramach administracyjno-prawnego stosunku materialnego (występuje w ustawach materialnych).

• terminy procesowe to okres do dokonania czynności procesowej przez podmioty postępowania lub uczestników postępowania.

Ze względu na skutki prawne związane z uchybieniem terminu rozróżnia się:

• terminy zawite (prekluzyjne) są to terminy procesowe są zawarte w ustawach, organ nie może ich wydłużać ani skracać.

• terminy porządkowe (zwykłe) terminy ustanowione przez organ

• terminy przedawniające (terminy materialne)

Skutki uchybienia terminów:

• zawitych- czynność dokonana po upływie terminu zawitego jest nieważna i nie wywołuje skutków prawnych.

• porządkowych- czynność dokonana po upływie terminu porządkowego nie odbiera jej bezwzględnie mocy prawnej.

• terminy przedawniające są nie przywracane i powodują wygaśniecie uprawnień lub obowiązków.

Podział terminów ze względu na kryterium możliwości przywrócenia uchybionego terminy wyróżniamy:

• terminy przywracane to terminy ustalone dla strony lub innych uczestników postępowania ( art. 58 k.p.a.)

[Przywrócenie terminu] § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

• terminy nie przywracane nie mogą być przez organ przywrócone w trybie art. 58 k.p.a.

Terminy materialne. Instytucje ograniczenia uchylenia decyzji.

Art. 146. [Niemożność uchylenia decyzji] § 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

Instytucje unieważnienia decyzji.

Art. 156. [Stwierdzenie nieważności decyzji] § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także, gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Terminy dla organu, w którym ma załatwić sprawę art. 35:

Organy administracji publicznej obowiązane są załatwić sprawę bez zbędnej zwłoki:

• sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę

• sprawy, które w oparciu o fakty i dowody znane z urzędu

Sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego- to okres nie później niż w ciągu miesiąca.

Sprawy szczególnie skomplikowane nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Zaś w postępowaniu odwoławczym w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

Art. 35. [Terminy do załatwiania spraw] § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.

§ 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

§ 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

§ 4. Organy wyższego stopnia mogą określać rodzaje spraw, które załatwiane są w terminach krótszych niż określone w § 3.

§ 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

W przypadku przekroczenie terminu przez organ musi on:

• powiadomić stronę o tym,

• podać przyczynę zwłoki,

• wskazać nowy termin załatwienia sprawy.

Stronie przysługuje zażalenie do organu nadzorczego nad tym organem do organu II instancji, jeżeli i ten organ tego nie wykona to osobie służy skarga do WSA, a jeżeli to nie skutkuje to nakłada karę.

Sposoby obliczania terminów- rozdział 10 terminy art. 57

Art. 57. [Obliczanie terminów] § 1. Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu.

§ 2. Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

§ 3. Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca.

§ 4. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

§ 5. Termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego albo złożono w polskim urzędzie konsularnym. Termin uważa się za zachowany również w przypadku, gdy przed jego upływem żołnierz lub członek załogi statku morskiego złożył je w dowództwie jednostki wojskowej lub kapitanowi statku, a także, gdy osoba pozbawiona wolności złożyła pismo w administracji zakładu karnego.

Instytucje przywrócenia terminów:

Art. 58. [Przywrócenie terminu] § 1. W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy.

§ 2. Prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin.

§ 3. Przywrócenie terminu do złożenia prośby przewidzianej w § 2 jest niedopuszczalne.

Art. 59. [Organ orzekający o przywróceniu terminu] § 1. O przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.

§ 2. O przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.

Art. 60. [Wstrzymanie wykonania decyzji] Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia.

Warunki przywrócenia terminu procesowego:

• Osoba zainteresowana obowiązana jest wnieść prośbę do organu o przywrócenie terminu. Prośbę tę musi wnieść w terminie 7 dni od ustalenia przyczyny z powodu, której uchybiła termin.

• Osoba zainteresowana powinna uprawdopodobnić, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy.

• Łącznie z prośbą o przywrócenie terminu musi dopełnić czynności, której uchybił a np. nie wniosła odwołania.

warunki powyższe muszą być spełnione łącznie.

12. Klasyfikacja środków dowodowych.

Klasyfikacja środków dowodowych:

1. Ze względu na sposób zetknięcia się organu z dowodem

• Dowody bezpośrednie, gdzie pracownik organu styka się z dowodem bezpośrednio np. oględziny

• Dowody pośrednie, gdzie pracownik organu styka się z dowodem w sposób pośredni np. zeznania świadków, opinie biegłych, przesłuchanie strony

2. Kryterium podziału stanowi źródło informacji

• Dowody osobowe- źródłem informacji jest osoba np. przesłuchanie strony, świadka

• Dowody rzeczowe to takie gdzie źródłem informacji jest rzecz

• Kryterium podziału stanowi dopuszczalność wykorzystania dowodów

• Dowody podstawowe mogą być wykorzystywane w każdej chwili np. dowód z dokumentu, z zeznań, z opinii biegłego

• Dowody posiłkowe można z nich skorzystać dopiero w ostateczności po spełnieniu odpowiednich warunków np. oświadczenie stron, przesłuchanie stron.

• Kryterium podziału stanowi uregulowanie w k.p.a.

• Środki dowodowe uregulowane w k.p.a.

• Środki dowodowe nieuregulowane w k.p.a.

13. Charakterystyka dowodów nazwanych (zeznania świadka, opinia biegłego, dokument, oględziny, przesłuchanie stron).

ZEZNANIA ŚWIADKA

Świadkiem może być jedynie osoba fizyczna, która przedstawia informacje w sprawie dotyczącej innego podmiotu (składanie zeznań). Z definicji tej wynika, iż strona nie może być świadkiem.

Świadkiem nie może być osoba, która nie ma zdolności do spostrzegania faktów lub nie może przekazywać informacji o swoich spostrzeżeniach.

Ponadto świadkiem nie może być:

• duchowny - obowiązuje tajemnica spowiedzi,

• osoba zobowiązana do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej.

Od przeszkód bycia świadkiem należy odróżnić sytuację, w której świadek może odmówić zeznań lub odpowiedzi na pytanie.

Odmowa zeznań dotyczy tzw. bliskości wobec strony (art. 83 § 1 KPA).

Odmowa odpowiedzi na pytanie może nastąpić, jeżeli odpowiedź ta naraziłaby świadka lub stronę mu bliską na hańbę, szkodę, odpowiedzialność karną, majątkową lub sprowadzałaby naruszenie tajemnicy ustawowo chronionej (art. 83 § 2 KPA).

OPINIA BIEGŁEGO

Biegły - osoba fizyczna, która posiada określone wiadomości i kwalifikacje do wydania opinii w sprawie dotyczącej innego podmiotu.

Przesłanki negatywne dotyczące występowania w charakterze biegłego:

• biegłym nie może być: duchowny (tajemnica spowiedzi), osoba zobowiązana do zachowania tajemnicy państwowej i zawodowej,

• brak zdolności spostrzegania lub/i komunikowania,

• przesłanki dotyczące wyłączenia pracownika (bliskość wobec strony art. 24),

OGLĘDZINY

Jest to dowód bezpośredni, polega on na bezpośredniej analizie przedmiotu lub miejsca za pomocą zmysłów.

Przedmiot oględzin nie koniecznie musi się znajdować w dyspozycji strony, może nim również władać osoba trzecia, która wezwana do jego okazania staje się uczestnikiem postępowania administracyjnego.

PRZESŁUCHANIE STRON

Dowód posiłkowy, muszą być spełnione warunki do jego dopuszczenia.

Dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron jest ostatecznością w postępowaniu i wymaga rozważnego działania organu prowadzącego postępowanie zwłaszcza w przypadku oceny niewiarygodności tego dowodu.

Dowód z przesłuchania stron wymaga spełnienia okresl0onych prawem warunków.

Nie ma możliwości ustalenia stanu faktycznego za pomocą innych dowodów (wyczerpano już możliwości dowodowe, brak dowodów). Po wyczerpaniu już wszystkich dowodów pozostały wątpliwości dotyczące stanu faktycznego sprawy bez wyjaśnienia, których organ nie może sprawy rozstrzygnąć.

Przepisy o przesłuchaniu stron mają zastosowanie do osoby fizycznej, ich przedstawicieli a także do osób prawnych (przesłuchuje się wówczas przedstawiciela ustawowego lub statutowego strony).

Do przesłuchania stron nie mają zastosowania przepisy o środkach przymusu, ale odpowiednio stosuje się przepisy o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań.

Inne wyjaśnienia oraz oświadczenia, jakie strona składa w procesie wyróżniamy szczególną kategorię oświadczeń traktowanych jako dowód. Dotyczą one faktów, których potwierdzenie nie wymaga przedstawienia zaświadczenia urzędowego, a strona chce dobrowolnie takie oświadczenie złożyć.

14. Warunki przeprowadzania rozprawy w postępowaniu administracyjnym.

• Organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa.

• Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

• Zawieszenie postępowania.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA

• przerwa w przebiegu postępowania spowodowana przeszkodą z powodu której organ chwilowo nie może postępowania prowadzić, ale ta przeszkoda jest usuwalna.

• wyróżniamy zawieszenie: obligatoryjne i fakultatywne

Zawieszenia obligatoryjne obowiązkowe:

• śmierć strony lub przedstawiciela ustawowego, jeżeli dotyczy sprawa praw osobistych lub obowiązków to w tym przypadku postępowanie się umarza. W innych przypadkach się zawiesza np. wywłaszczenie, gdyż prawo własności jest dziedziczone. W przypadku śmierci przedstawiciela ustawowego zawsze zawiesza się postępowanie.

• utrata zdolności do czynności prawnych przez stronę lub jej przedstawiciela ustawowego. Ta przesłanka dotyczy sytuacji ubezwłasnowolnienia. W przypadku całkowitego ubezwłasnowolnienia organ zawiesza postępowanie i czeka na wyznaczenie przedstawiciela ustawowego. W częściowym ubezwłasnowolnieniu zależy wszystko od strony, czy uważa ona, że sama jest w stanie uczestniczyć w postępowaniu bez przedstawiciela.

Zagadnienie wstępne. Kwestia wstępna. To zagadnienie pojawiające się w postępowaniu, którego rozstrzygniecie jest warunkiem zakończenia postępowania.

Cechy kwestii wstępnej:

• Nie było wcześniej rozstrzygane,

• zagadnienie otwarte,

• zagadnienie prawa materialnego,

• odrębne od sprawy w której wpłynęło,

• do jego rozstrzygnięcia jest właściwy inny organ lub sąd,

• bez jego rozstrzygnięcia nie można rozstrzygnąć spraw zasadniczej,

• kwalifikuje się do odrębnego postępowania.

Jeżeli zagadnienie wstępne pojawi się w trakcie postępowania to organ zawiesza postępowanie do momentu wydania rozstrzygnięcia przez właściwy organ lub sąd.

Nadzwyczajny tryb rozstrzygania kwestii wstępnej. Następuje, gdy organ nie może czekać i robi to na użytek postępowania. Organ w tym przypadku sam rozstrzyga tą kwestię wstępna wchodząc w kompetencje innego organu.

Zawieszenia fakultatywne przesłanki do spełnienia:

• wnosi o to strona na żądanie której wszczęto postępowanie (tylko na wniosek strony),

• nie sprzeciwiają się temu pozostałe strony postępowania,

• nie zagraża to interesowi społecznemu.

Jeżeli w ciągu 3 lat od zawieszenia strona nie złoży wniosku o podjęcie postępowania to postępowanie uważa się za zakończone. (art. 98 &2).

Skutki zawieszenia:

• Żadne terminy procesowe nie biegną w trakcie zawieszenia,

• Czynności dokonane przed zawieszeniem są ważne i skuteczne.

Forma zawieszenia postępowania:

• Postanowienie i przysługuje na nie zażalenie

• Postępowanie się podejmuje w formie zawiadomienia

Postępowanie zawieszane podejmuje się, a nie wznawia. Wznowić można tylko postępowanie zakończone decyzją.

16. Umorzenie postępowania.

Umorzenie- przerwanie postępowania, które jest połączone z zakończeniem postępowania. W umorzeniu nie rozstrzyga się merytorycznie sprawy jest to inny sposób zakończenia sprawy. Art. 105 & 2 k.p.a.

§ 2. Organ administracji publicznej może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

Rodzaje umorzenia:

1. Fakultatywne patrz fakultatywne zawieszenie postępowania art. 105 &2 k.p.a.

2. Obligatoryjne jeśli postępowanie stanie się bezprzedmiotowe (k.p.a. nie określa jakie postępowanie jest bezprzedmiotowe).

Przykłady bezprzedmiotowego postępowania:

• Śmierć strony (sprawa dotyczy praw lub obowiązków osobistych)

• Kiedy sprawa ma charakter cywilny,

• dana sprawa na skutek zmiany prawa nie podlega rozstrzygnięciu w formie decyzji,

• nie ma podstaw do wydania decyzji,

• rezygnacja z realizacji celu publicznego dotyczącego postępowania wywłaszczającego, bo ten cel jest podstawą wywłaszczenia,

• cofnięcie odwołania w postępowaniu odwoławczym.

Forma umorzenia:

Następuje w formie decyzji z tym, że jest to decyzja, która niczego nie rozstrzyga tylko kończy.

17. Ugoda administracyjna.

Ugoda- kończy postępowanie, rozstrzyga sprawę, ale nie pochodzi od organu. K.p.a. reguluje ugodę zawierana pomiędzy stronami postępowania.

Warunki dopuszczalności i prawidłowości ugody:

• zawisłość sprawy toczy się już przed organem i czeka na rozstrzygnięcie

• sprawa musi mieć charakter sporny, czyli przynajmniej mamy 2 strony o sprzecznych interesach,

• ugoda powinna przyczynić się do przyspieszenia i uproszczenia postępowania. Organ powinien ocenić, czy strony mogą się dogadać, czy też nie. Ta przesłanka jest względna i ocennna, a jej skutek wątpliwy. Organ powinien namawiać strony do zwarcia ugody, jeżeli widzi szanse powodzenia.

• ugoda nie może być sprzeczna z prawem, ani stanowić jego obejście. Niektóre przepisy zawierania ugody np. w postępowaniu wywłaszczeniowym. Obejście prawa może polegać na próbie uniknięcia obowiązku.

• nie może być sprzeczne z interesem społecznym i interesem stron.

Rola organu:

• nakłanianie do zawarcia ugody o ile są szanse w ocenie organu,

• organ wyznacza termin do zawarcia ugody,

• jeżeli po upływie terminu strony nie zawarły ugody organ podejmuje sprawę do rozstrzygnięcia decyzją, a jeśli zawarły ugodę bada jej prawidłowość ( wyżej wymienione przesłanki) (art. 118 & 3 k.p.a.)

§ 3. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nieuwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w § 2, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.

• wydanie postanowienia o zatwierdzeniu lub odmowie zatwierdzenia ugody. Przy postanowieniu odmownym organ rozstrzyga sprawę decyzją.

Treść ugody ( art. 117)

Art. 117. [Forma ugody] § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody.

§ 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

Forma ugody. Z ugoda jest związany duży formalizm. Ma ona formę pisemną. Sporządzeniu ugody towarzyszą aż trzy dokumenty:

• sama ugoda ma formę pisemną

• z jej zawarcia sporządza się protokół,

• a ugodę zatwierdza się postanowieniem.

Wykonalność. Ugoda staje się wykonalna, gdy zatwierdzające ja postanowienie stało się ostateczne. Ugoda w przypadku jej nie wykonania przez którąś ze stron może być skierowana do postępowania egzekucyjnego. Ugoda zastępuje decyzję rozstrzygającą sprawę administracyjna. Pod względem merytorycznym ma takie samo znaczenie jak decyzja.

18. Postanowienie.

Postanowienie- rozstrzyga się nimi drobne kwestie procesowe, nie rozstrzygają sprawy, wydawane są w trakcie postępowania, mają charakter porządkujący jego przebieg np. zawiesza postępowanie, powołuje świadka.

Klasyfikacja postanowień:

1. - wydawane w sprawie to postanowienie o zatwierdzenie ugody i jest to jedyne takie w k.p.a.

- postanowienie procesowe to wszystkie inne np.. postanowienia o przywrócenie terminu

2. czasem ten powyższy podział przedstawia się jako:

• incydentalne (procesowe) dotyczą drobnych kwestii

• końcowe inaczej wydane w sprawie

3. pozytywne i negatywne

4. niezaskarżalne i zaskarżalne. Zaskarżyć można tylko te postanowienia, na które przepis przewiduje możliwość wniesienia środka zaskarżenia. To te wymienione w k.p.a.

Zaskarżenia można dalej podzielić na:

• zaskarżalne samoistnie- zażalenie na dane postanowienie przysługuje osobny środek

• niesamoistnie- można skarżyć ale nie zażaleniem, ale nie ma odrębnego środka. Można objąć odwołaniem od decyzji rozstrzygającej sprawę, w której organ wydał też postanowienia, ale nie służyło na nie zażalenie.

Forma postanowienia. Wydajemy ustnie i nie wymagają doręczenia, bo są wygłaszane stronom i innym uczestnikom.

Różnice między decyzją a postanowieniem:

1. treść jest zbliżona do treści decyzji, a różnice dotyczą ( art. 124 k.p.a.)

• adresata ( w postanowieniach jest nim każdy uczestnik postępowania)

• podstawy prawnej (postanowienie wydane jest na podstawie przepisów proceduralnych czyli głównie k.p.a.)

• uzasadnienie (postanowienia uzasadnia się tylko te na które służy zażalenie)

1. środki zaskarżenia

• decyzja-odwołanie

• postanowienia-zażalenie

1. Formy.

• Decyzje forma pisemna i doręczanie

• Postanowienie forma ustna i ogłaszanie

19. Klasyfikacja decyzji administracyjnych.

Klasyfikacja decyzji administracyjnych:

1. decyzje konstytutywne ( nie maja nic wspólnego z konstytucją) np. pozwolenia. Nadają nowe prawa i obowiązki.

2. Decyzje deklaratoryjne (deklaratywne) potwierdzają prawa i obowiązki, z których adresat już wcześniej korzystał.

3. Decyzje wew. i zew. Podział ten zależy od umiejscowienia adresata, od tego czy on znajduje się w strukturze administracyjnej.

• Decyzje zew. Jeśli organ znajduje się poza struktura organizacyjną. Wszystkie pozwolenia mają charakter zew.

• Decyzje wew., jeśli organ znajduje się w strukturze organizacyjnej. Przykładem aktu wew. może być powołanie lub mianowanie organu na stanowisko.

• Akty swobodne i związane zależą od tego jak prawo bardzo ingeruje.

• związane- warunki wydania aktu i treść jest ściśle regulowana przepisami prawa. Przykładem są decyzje rentowe.

• swobodne- przyznają prawną swobodę, dają organowi pewne warianty wyboru, pozwalają to prawo elastycznie stosować. Przykładem jest akt uznaniowy, swobodą jest uznanie przez organ pewnego uprawnienia. Przykładem jest zasiłek celowy, który może, ale nie musi być przyznany.

• podział na decyzje dochodzące do skutku z woli adresata i bez jego woli. Nawiązuje do form wszczęcia postępowania.

• z woli adresata- wydane na jego wniosek

• bez jego woli- wszczęte z urzędu

Ten podział nie ma nic wspólnego z negocjowaniem decyzji.

6. pozytywne i negatywne decyzje ten podział odwołuje się do interesu adresata.

• pozytywne są dla nas korzystne, to takie, które przyznają prawa, zwalniają z obowiązków jak również te rozszerzające prawa i ograniczające obowiązki.

• negatywne - odbierają prawa, nakładają obowiązki, rozszerzają obowiązki i ograniczają prawa.

• z punktu widzenia decyzji wyróżniamy decyzje nie ostateczne, ostateczne i prawomocne. Patrz zasada trwałości tam są omówione. Prawomocna decyzja staje się dniem upłynięcia terminu wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

20. Treść decyzji (elementy obligatoryjne i dodatkowe).

Elementy, jakie powinna zawierać decyzja (art.107 par 1 k.p.a.):

3. Oznaczenie organu (nazwa i siedziba). Nazwa wskazuje nam właściwość rzeczową i miejscową organu. Jest to jeden z 4 konstytutywnych elementów, czyli taki, bez którego decyzja nie istnieje.

4. Data pisma określa moment zakończenia postępowania oraz określa, jakie przepisy w danym momencie obwiązywały i jakie organ powinien wziąć pod uwagę. Od tej daty mówi się o powadze rzeczy, roztrzygnietej, co oznacza powagę rzeczy osądzonej. Od tej daty nie biegną terminy procesowe ( np. termin do odwołania).

5. Oznaczenie strony, czyli adresata decyzji z imienia, nazwiska i adresu. Dzięki temu identyfikujemy adresata. Jest to drugi konstytutywny element wydania decyzji.

6. Nie jest to element obligatoryjny, ale dobrze jakby był: tytuł pisma.

7. Podanie podstawy prawnej. Krótko podajemy nr przepisu i źródło prawa. np. na podstawie art.37 Ustawy z dnia 12.12.2009 o pomocy społecznej Dz..U.poz.104 i podaje przepis k.p.a. Decyzja wydawane sa na podstawie aktów prawa powszechnie obowiązującego, gdyż coś powszechnego można uznać za znane. Status i regulamin może być podstawą decyzji.

8. Osnowa (rozstrzygniecie) 2-3 zdania np. Przyznaję pozwolenie, odmawiam przyznania pozwolenia. Element ten jest trzecim konstytutywnym elementem decyzji.

9. Uzasadnienie składa się z dwóch części:

1. uzasadnienie faktyczne dotyczy dowodów i organ niejako tłumaczy na jakich dowodach oparł rozstrzygnięcie. Jeśli niektóre z dowodów odrzucił powinien uzasadnić dlaczego nie dał im wiary.

2. uzasadnienie prawne przytaczamy w nim treść zastosowanych przepisów, a następnie te przepisy odnosimy do stanu faktycznego sprawy. np. zgodnie z art. 24 regulaminu szkoły student zostaje skreślony z listy studentów po niezłożeniu indeksu po zakończeniu I semestru, ponieważ student…………..nie złożył indeksu do dnia………….. zostaje skreślony z listy studentów.

Uzasadnienie realizuje się poprzez informowanie i przekonywanie. Samo uzasadnienie może być przedmiotem odwołania lub skargi do sądu administracyjnego.

Kodeks przewiduje odstąpienie od uzasadnienia art. 107 par 3-5 k.p.a.. Gdy organ przychylił się do wszystkich żądań strony, ponieważ organ wychodzi z założenia, że strona nie odwoła się. Chyba, że (wyjątki) decyzja została wydana w wyniku odwołania lub rozstrzyga sporne interesy stron. W art.105 par. 5 wymienione zostają możliwości odstąpienia w sytuacjach, gdy mogłoby ono ujawniać.

10. Pouczenie o środkach zaskarżenia. Jaki służy środek np. odwołanie, w jakim terminie i trybie można go wnieść i do jakiego organu. Np. Od niniejszego pisma przysługuje odwołanie w terminie 14 dni do samorządowego kolegium odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzje. po upływie terminu odwołania decyzja staje się ostateczna. Mimo braku pouczenia decyzja jest ważna, wiążąca. Jednak strona nie może ponosić negatywnych konsekwencji braku pouczenia, dlatego nie pouczenie strony w Decyzji ostatecznej o terminie odwołania się od decyzji i trybie zaskarżenia decyzji do sądu administracyjnego wówczas termin 30 dni nie obowiązuje. W przypadku uzupełnienia braku pouczenia termin do wniesienia środka zaskarżenia biegnie dopiero od doręczenia stronie pouczenia.

11. Podpis jest to element rozbudowany. Imię i nazwisko osoby wydającej decyzję, oznaczenie jego stanowiska służbowego oraz własnoręczny podpis tej osoby,. Jeśli wydającym nie jest organ to niezbędny jest zwrot z upoważnienia, kogo wydawana jest decyzja. Element ten jest czwartym konstytutywnym elementem decyzji

Inne składniki decyzji:

1. termin oznaczenie obowiązywania decyzji w czasie, czyli np. decyzja została wydana na 4 lata przykład pozwolenia wodno-prawne.

2. zlecenie- jest to nałożenie na adresata dodatkowych czynności, obowiązków np. wniesienie dodatkowej opłaty. Nie mają wpływu na ważność decyzji tylko mogą ciągnąć za sobą inne konsekwencje w tym przypadku np. odsetki.

3. warunek- uzależnienie skuteczności decyzji od zdarzenia przyszłego. Dwa czynniki:

• zawieszający skutki decyzji powstają w przypadku zaistnienia zdarzenia.

• rozwiązujący skutki decyzji ustają jeśli wystąpi zdarzenie przyszłe.

• klauzule odwoławczości

• rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja jest wykonalna od momentu kiedy stała się ostateczna. Chyba, że:

• uwzględnia ona wszystkie żądania stron,

• jest natychmiast wykonalna z mocy przepisu. Mamy przepis o uboju zwierząt chorych.

• nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności to już nadaje organ, który prowadzi sprawę mając na uwadze sytuacje i okoliczności ( wymienione w art. 108 k.p.a.).

Rygor nadajemy w przypadkach szczególnych i postępujemy ostrożnie, bo później strona może dochodzić odszkodowania.

Jeżeli rygor jest nadany w chwili wydania decyzji to przyjmuje on formę klauzuli, a jeżeli uzupełnia się decyzję rygorem po jej wydaniu to czynimy to w formie postanowienia.

21. Rodzaje wadliwości decyzji.

Obowiązuje domniemanie prawidłowości decyzji tzn. przyjmuje się że każda decyzja jest prawidłowa chyba, że zostanie udowodnione co innego. Decyzja prawidłowa musi być zgodna z normami prawa:

• materialnego - istnieje prawna podstawa do orzeczenia o prawach lub obowiązkach strony,

• ustrojowego - organ prowadzący postępowanie musi być właściwy i musi działać na podstawie przyznanych prawem kompetencji,

• procesowego - wydanie decyzji w odpowiednim trybie.

Decyzja prawidłowa musi być wydana zgodnie z przysługującą organowi swobodą w ramach uznania administracyjnego.

Rodzaje wad decyzji:

1. Wady istotne.

2. Wady nieistotne - są usuwane w drodze rektyfikacji błędy pisarskie, rachunkowe, itp.

Wady istotne dz9ielą się na:

1. wady usuwane poprzez wznowienie postępowania,

2. wady skutkujące nieważność decyzji.

Wady usuwalne w trakcie wznowienia postępowania nazywane są wadami wzruszanymi. Decyzjami wzruszanymi nazywa się te akty, które dotknięte są wadami usuwanymi w trybie wznowienia postępowania.

Różnice miedzy wadami skutkującymi a wzruszalnością i nieważnością.

1. wady wzruszane to wady procesowe, dotyczące uchybień procedurze wydania decyzji np. decyzja została wydana w wyniku przestępstwa, dowody na których oparto rozstrzygnięcie były fałszywe. Wady skutkujące nieważnością dotyczą prawa materialnego, np. decyzję wydał organ niewłaściwy, adresatem decyzji jest podmiot niebędący stroną.

2. różnica między wzruszalnością a nieważnością dotyczy skutku wyeliminowania wady. Usunięcie wady wzruszalnej działa w przyszłość (ex nunc) tzn. przyjmuje się że akt dotknięty wadą wzruszalną wywołał skutki przeszłości ale nie może ich wywołać w przyszłości. Wzruszenie takiej decyzji polega na jej zmianie lub uchyleniu. Stwierdzenie nieważności decyzji wywiera skutki na przyszłość oraz na przeszłość (ex tunc), tzn. że po unieważnieniu decyzji przyjmuje się fikcję jakby ta decyzja nigdy nie istniała i nie wywoła żądnych skutków prawnych.

22. Rektyfikacja decyzji.

Jest to postępowanie za pośrednictwem, którego usuwa się nieistotne wady decyzji (ugody lub postanowienia).

Rektyfikacja może polegać:

1. sprostowaniu- uzupełnienie pomyłki: błędy druku, omylne obliczenia. Można sprostować w każdym czasie z urzędu lub na wniosek. Prostujemy w drodze postanowienia np. w decyzji tej i tej z dnia jest a powinno być…

2. wykładni - strona może żądać wyjaśnienia treści decyzji

3. uzupełnieniu decyzji:

• techniczne jeżeli w decyzji występują braki, co do elementów decyzji. Uzupełniamy w postaci tekstu uzupełniającego ten brak. Uzupełnienie nie dotyczy konstytutywnych elementów decyzji. Ich brak powoduje, ze decyzja nie istnieje.

• merytoryczne dotyczy ono sytuacji, gdy organ nie uwzględnił wszystkich żądań strony. Strona zgłosiła 3 żądania, a organ rozstrzygnął 2. Następuje w formie decyzji uzupełniającej. Obowiązuje 14 dniowy termin zgłoszenia żądania o uzupełnienie ( liczony od daty doręczenia).

23. Klasyfikacja środków zaskarżenia.

Środki prawne / środki zaskarżenia - są to ustanowione przez PKA możliwości kwestionowania przez stronę lub inne uprawnione podmioty rozstrzygnięć organów administracyjnych w celu spowodowania ich weryfikacji (zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności).
Do środków prawnych należy zaliczyć:
- odwołanie,
- zażalenie,
- wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,
- żądanie wznowienia postępowania,
- żądanie stwierdzenia nieważności decyzji,
- sprzeciw prokuratora,
a także:
- powództwo do sądu powszechnego,
- skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego

/klasyfikacja:

I ze względu na dewolutywność (deowlucja):

1. Środki bezwzględnie dewolucyjne - sprawa zawsze zostaje przekazana organowi wyższego stopnia.

2. Środki względnie dewolucyjne - sprawa może ale nie musi być przekazana organowi wyższego stopnia.

3. Środki niedewolucyjne - sprawa nie zostaje przekazana organowi wyższego stopnia, np. na wniosek ponowne rozpatrzenie sprawy.

II ze względu na suspensywność:

1. Środki bezwzględnie suspensywne - wstrzymają wydanie zaskarżonej decyzji.

2. Środki względnie suspensywne - organ odwoławczy rozstrzyga o tym czy wstrzymać czy nie wykonania decyzji.

III ze względu na rodzaj zaskarżonego rozstrzygnięcia:

1. Środki zwyczajne - przysługują od rozstrzygnięcia nieostatecznych, tj. takich w stosunku do których nie upłynął termin do wniesienia środka zaskarżenia. Ich wniesienie nie wymaga uzupełnienia szczególnych warunków.

2. Środki nadzwyczajne - przysługują od rozstrzygnięć ostatecznych, wymagają spełnienia ściśle określonych prawem przesłanek np. wniesieni skargi do sądu administracyjnego.

IV ze względu na:

1. Środki samoistne - można wnosić samodzielnie.

2. Środki niesamoistne - tylko wraz z innymi środkami.

24. Zażalenie.

Przysługuje na postanowienie, jeżeli tak stanowią przepisy.

Do zażalenia mają zastosowanie odpowiednie przepisy o odwołaniu z pewnymi wyjątkami:

• nie na każde postanowienie służy zażalenie,

• odwołanie na decyzje, zażalenie na postanowienia,

• legitymowany jest każdy obywatel,

• termin- zażalenie to 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia,

• co do zasady wzniesienie zażalenia nie powoduje wstrzymania wykonania postanowienia.

Zażalenie jest przykładem środka niesamoistnego. Wiele postanowień można zaskarżyć w drodze zażalenia, jeżeli wnosi się odwołanie od decyzji, której to postanowienie dotyczy.

25. Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy.

POSTĘPOWANIE W SPRAWIE WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA

1. Wszczynane jest na wniosek i z urzędu. W przypadku wznowienia postępowania dot. Art. 145 a i 145 § 1 pkt 4 postępowanie w sprawie wznowienia można wszcząć tylko na wniosek. Podmiot legitymowany do wniesienia wniosku o wznowienie postępowania - każdy kto twierdzi, że decyzja dotycząca jego praw lub obowiązków (strona, podmioty na prawach strony). Jeżeli wniosek o wznowienie dotyczy postanowień to może go wnieść każdy adresat postanowienia.

2. terminy - obowiązuje i miesięczny termin do wniesienia wniosku o wznowienie. Termin ten kończy się od dnia w którym strona dowiedziała się o istnieniu podstawy do wznowienia postępowania.

3. Właściwość organu - właściwym do wznowienia postępowania jest organ który rozpoznał sprawę w ostatniej instancji. Przekazanie sprawy do organu wyższego stopnia ma miejsce zawsze jeżeli przyczyną wznowienia jest przesłanka obciążająca organ który wydał decyzje w postępowaniu ogólnym. Przekazanie sprawy organowi wyższego stopnia nie następuje w stosunku do decyzji wydanych przez ministra i SKO. Wznowienie postępowania następuje w formie postanowienia zaś odmowa wznowienia w formie decyzji.

4. postępowanie wyjaśniające i wydanie decyzji w wyniku wznowienia postępowania - celem postępowania wyjaśniającego jest zbadanie czy występuje przynajmniej jedna z przesłanek wznowienia. Do postępowania wyjaśniającego mają zastosowanie przepisy o postępowaniu dowodowym przed organem I instancji. Jednakże organ jest tutaj ograniczony tożsamością sprawy, tzn. postępowanie wyjaśniające prowadzone w wyniku wznowienia nie może prowadzić do nowej sprawy.

Wyróżniamy trzy rodzaje decyzji:

1. Organ odmówi uchylenia decyzji w przypadku braku przesłanek pozytywnych.

2. Organ uchyli lub zmieni decyzję w przypadku istnienia przesłanek pozytywnych i braku przesłanek negatywnych.

3. Stwierdzi, że decyzja jest niezgodna z prawem ale jej nie uchyla ani nie zmieni w przypadku istnienia przesłanek pozytywnych i negatywnych. Uprawnia stronę do podniesienia roszczenia odszkodowawczego względem organu administracji publicznej. Podstawą do wszczęcia postępowania odszkodowawczego na drodze sądowej jest ostateczna decyzja wydana w wyniku wznowienia postępowania stwierdzająca niezgodność z prawem decyzji wydanej w postępowaniu ogólnym. Strona może dochodzić również odszkodowania jeżeli podstawa prawna, na której oparto decyzję o postępowaniu ogólnym została wydana na podstawie orzeczenia TK.

W wyniku wznowienia postępowania organ wydaje decyzje merytoryczne. Nie może skasować decyzji i przekazać sprawy do ponownego rozpoznania do niższej instancji.

5. Przesłanki negatywne:

1. nie uchyla się decyzji jeżeli w wyniku jego wznowienia zapadłaby decyzja taka samą jak w postępowaniu ogólnym,

2. nie uchyla się decyzji jeżeli od jej doręczenia upłynęło 10 lat (jeżeli przesłanką wznowienia jest fałsz dowodów lub wydanie decyzji w wyniku przestępstwa) oraz jeżeli upłynęło 5 lat w pozostałych przesłankach wznowienia postępowania.

26. Odwołanie i postępowanie odwoławcze.

ODWOŁANIE

Jest jednym ze środków zaskarżenia a ponadto do środków tych zaliczamy:

• zażalenie,

• wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,

• sprzeciw (tylko do prokuratora),

• skarga do sądu administracyjnego.

Jest wyrazem zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, jednakże prawo przewiduje tutaj pewne wyjątki, które można podzielić na:

• decyzje wydawane przez ministra i samorządowe kolegia odwoławcze od których nie przysługuje odwołanie,

• weryfikacja decyzji odszkodowawczych wydanych przez organ administracji. Strona niezadowolona z przyznanego odszkodowania zamiast odwołania wnosi powództwo do sądu cywilnego tym samym sprawa administracyjna przekształca się w sprawę cywilną.

Podmioty legitymowane do wniesienia odwołania.

Odwołanie może wnieść każdy, kto twierdzi, że decyzja dotycząca jego obowiązku lub interesu prawnego.

Wynika z tego że uprawniony do wniesienia odwołania jest stroną postępowania administracyjnego przed I instancją w rozumieniu art. 28 KPA, niezależnie od tego czy brała ona udział w postępowaniu administracyjnym.

Ponadto uprawnioną jest także osoba, która została mylnie uznana za stronę przez organ I instancji.

Podmioty na prawach strony mogą wnieść odwołanie pod warunkiem, że uczestniczyły w postępowaniu przez organem I instancji.

Forma odwołania - stwierdzenie niezadowolenia z decyzji - podobnie jak podanie.

Termin wniesienia odwołania wynosi 14 dni chyba, że przepisy szczególne stanowią inaczej.

KPA przewiduje typ pośredni wniesienia odwołania, tzn. wnosi się je do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzją.

Jest środkiem względnie dewolutywnym i bezwzględnie suspensywnym. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu tylko, gdy nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności lub natychmiastowe wykonanie wynika z przepisów prawa.

Postępowanie odwoławcze przed organem I instancji:

1. organ powiadamia wszystkie strony postępowania przed I instancją,

2. ponownie rozpatruje i rozstrzyga sprawę.

Organ I instancji może zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję tylko, jeżeli uwzględni w całości żądanie strony a pozostałe strony postępowania wyrażą na to zgodę.

W przypadku nieuwzględnienia całości żądania strony organ przesyła odwołanie wraz z aktami sprawy organowi II instancji.

Rozpoznanie sprawy lub/i jej przekazanie następuje w ciągu 7 dni od momentu wniesienia odwołania.

Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji - wyróżniamy tu stadia:

2. wstępne - stadium to obejmuje badanie przesłanek dopuszczalności odwołania np. czy odwołanie złożone jest na decyzje czy nie upłynął termin do wniesienia odwołania czy odwołanie od podmiotu uprawnionego i czy ma on zdolność procesową. Jeżeli organ stwierdzi, że odwołanie jest niedopuszczalne wówczas wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania odwoławczego (postanowienie o niedopuszczalności odwołania lub postanowienie o uchybieniu terminu). Na postanowienie to służy skarga do sądu administracyjnego;

3. rozpoznawcze- organ II instancji opiera się na materiale dowodowym zgromadzonym przez organ I instancji. Nie może on przeprowadzać postępowania dowodowego, ponieważ prowadzić do będzie do nowej sprawy, a to przeczy zasadzie dwuinstancyjności. Zgodnie z tą zasadą dwukrotne rozpoznanie może dotyczyć tej samej sprawy. Jeżeli w postępowaniu dowodowym ustalone zostaną rażące uchybienia wtedy organ II instancji przesyła sprawę do ponownego do I instancji. Jeżeli zaś stwierdzi jedynie drobne braki - zleca I instancji uzupełniające postępowanie dowodowe lub przeprowadza je sam i rozstrzyga sprawę wykazując ostrożność czy uzupełnienie dowodu nie prowadzi do nowej sprawy;

4. rozstrzygające - wyróżniamy tu decyzje:

• merytoryczne - podtrzymywanie rozstrzygnięcia I instancji; uchylenie w części lub całości decyzji organu I instancji wydanie orzeczenie przed organem II instancji;

• kasacyjne:

• organ kasuje decyzje w I instancji umarza postępowanie. Ten typ decyzji zostanie wydanie wtedy gdy nie było, merytorycznych podstaw do rozpoznania sprawy w I instancji, dotyczy to np. przypadków w których organ I instancji powinien był umorzyć postępowanie,

• organ II instancji kasuje decyzje i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania do I instancji.

Orzekając w postępowaniu odwoławczym organ II instancji musi rozważyć czy zaskarżona decyzja nie jest dotknięta wadą. Jeżeli tak jest to właściwym do jej usunięcia jest organ I instancji w trybie rektyfikacji.

27. Zakaz reformationis in peius.

Organ odwoławczy nie może wydać rozstrzygnięcia na niekorzyść strony odwołującej się. Wprowadzenie zakazu ma na celu ułatwienie stronom uruchamianie trybu odwoławczego. W przeciwnym, bowiem wypadku strony mogłyby nie korzystać z tego uprawnienia w obawie, że organ II instancji pogorszy ich sytuację. Jednakże zakaz ten rodzi ryzyko pozostawienia w obrocie prawnym decyzji wadliwych, których zmiana byłaby dla strony odwołującej się niekorzystna, dlatego art. 139 Kpa dopuszcza możliwość zmiany na niekorzyść strony odwołującej się decyzji, która rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

Rażącym naruszeniem prawa na przypadki określone w art. 145, 145 a i 156 Kpa. Natomiast ocena czy nastąpiło rażące naruszenie interesu społecznego należy jedynie do organu odwoławczego i pozostawia mu znaczną swobodę z uwagi na pojęcia niedookreślone prawnie.

28. Rodzaje decyzji wydawanych przez organ II instancji.

Wyróżniamy tu decyzje:

• merytoryczne - podtrzymywanie rozstrzygnięcia I instancji; uchylenie w części lub całości decyzji organu I instancji wydanie orzeczenie przed organem II instancji;

• kasacyjne:

• organ kasuje decyzje w I instancji umarza postępowanie. Ten typ decyzji zostanie wydanie wtedy, gdy nie było, merytorycznych podstaw do rozpoznania sprawy w I instancji, dotyczy to np. przypadków, w których organ I instancji powinien był umorzyć postępowanie,

• organ II instancji kasuje decyzje i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania do I instancji.

Orzekając w postępowaniu odwoławczym organ II instancji musi rozważyć czy zaskarżona decyzja nie jest dotknięta wadą. Jeżeli tak jest to właściwym do jej usunięcia jest organ I instancji w trybie rektyfikacji.

29. Zaświadczenie (istota i procedura wydawania).

Art. 217 określa zaświadczenie jako urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego. Jest, więc ono dokumentem urzędowym, któremu przysługuje domniemanie prawdziwości. Należy, więc uznać za zgodne z prawdą, to, co zostało w nim przez odpowiedni organ poświadczone.

Zaświadczenie kwalifikuje się jako dowód w postępowaniu administracyjnym. Może ono zmieniać sytuację faktyczna danej osoby, nie zwiększając i nie ograniczając przy tym zakresu jej praw i obowiązków. Zaświadczenie nie przyznaje, nie stwierdza, nie uznaje uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, lecz potwierdza istnienie uprawnienia lub obowiązku przyznanego potwierdzonego wcześniej w decyzji (konstytutywnej lub deklaratoryjnej) bądź w innym indywidualnym akcie prawnym.

Do wydania zaświadczenia potrzebny jest wniosek, bądź jak określa to k.p.a. żądanie osoby ubiegającej się. Nie można wszcząć tego postępowania zarządu. Żądanie to może być wniesione na piśmie bądź ustnie do protokołu. Przepisy nie określają grupy organów uprawnionych do wydawania zaświadczeń.

Osoba ubiegająca się o zaświadczenie powinna wykazać swój interes prawny do wydania zaświadczenia o określonej treści ( np. wskazać konkretny przepis prawa). Następnie organ bada swoja właściwość, a w przypadku jej braku podejmuje odpowiednie kroki służące przekazaniu sprawy do organu właściwego. Powinien on także dokonać analizy formalnej podania oraz zbadać, czy sprawa może zostać załatwiona poprzez wydanie zaświadczenia czy też wymagane jest rozstrzygnięcie w formie decyzji administracyjnej.

Datą wszczęcia postępowania w sprawie wydania zaświadczenia jest data doręczenia żądania właściwemu organowi. k.p.a. Nakazuje załatwienie sprawy bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 7 dni.

Postępowanie w sprawie wydania zaświadczenia może zakończyć się:

- wydaniem zaświadczenia o treści zgodnej z żądaniem osoby ubiegającej się o jego wydanie,

- wydaniem zaświadczenia o treści odmiennej,

- odmowie wydania zaświadczenia.

Zaświadczenie jest dokumentem urzędowym, dlatego powinno być wydane na piśmie i zawierać pewne minimum; mianowicie:

-oznaczenie organu wydającego,

-datę wydania,

-wskazanie adresata,

-osnowę i podpis pracownika organu.

Kodeks nie przewiduje możliwości zaskarżenia już wydanego zaświadczenia.

Trzy przypadki odmowy wydania zaświadczenia:

-brak interesu prawnego osoby ubiegającej się,

-niewłaściwość organu, do którego wniesiono żądanie,

-gdy nie można spełnić żądania odnośnie treści zaświadczenia wskazanej przez osobę ubiegającą się.

Odmowa następuje w drodze postanowienia i służy na nie zażalenie.

18

---