POSTĘPOWANIE SĄDOWO ADMINISTRACYJNE

mgr J.Wyporska

Wykład 1

GENEZA SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO

Współcześnie sądownictwo administracyjne to organ juryzdkcyjny będący oddzielną gałęzią w pionie administracji. Do jego właściwości należy kontrola działań administracji publicznej, ale ze względu na to że jest to sąd, nie podejmuje działań z urzędu, a jedynie na żądanie określonego podmiotu.

Sąd administracyjny, a raczej jego podwalin należy szukać we Francji w czasach napoleońskich. Francuzi wymyślili koncepcję organu sądowniczego. To oni w ramach administracji utworzyli wyspecjalizowane organy, które pełniły specjalną funkcję - funkcję orzekania. Ten oto organ wyłonił się z administracji. Do dnia dzisiejszego mamy we Francji taką strukturę - Rady Stanu. Wiąże się to ze specjalnym podziałem władzy - nie może działać poza władzą wykonawczą.

W Polsce te początki były trudne, gdyż państwo znajdowało się pod zaborami. Dopiero po odzyskaniu niepodległości możemy mówić o początkach i rozwoju w okresie międzywojennym sądownictwa w Polsce.

I etap rozwoju sądownictwa administracyjnego jest związany z ustawą z dnia 3.08.1922r o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (pierwszy sąd administracyjny). Tą ustawą rozpoczęliśmy proces ujednolicania, zespolenia na terenie całego kraju ( 20.10.1922r rozpoczął pracę). Regulacje dotyczące tego zagadnienia znajdowały się już w konstytucji marcowej. Z tej ustawy wynikała w sposób bezpośredni możliwość wniesienia skargi, ale w ostatniej instancji. Każdy był uprawniony do złożenia skargi. Trybunał miał kompetencje kasacyjne - albo skargę oddalał jako bezzasadną albo uwzględniał ją i sprawa wracała do ponownego rozpatrzenia przez administrację i organ administracyjny był tym związany.

Działalność NTA przerwano w czasie wybuchu II wojny światowej. Dalszej działalności nigdy więcej nie podjęto.

II etap rozpoczyna się z wybuchem II wojny światowej. Po wojnie sąd administracyjny nie podjął swojej działalności. Związane to było z sytuacją polityczną w kraju. O ile sąd przed wojną sprawdził się i wypracował wiele zasad, o tyle po wojnie nie mógł funkcjonować gdyż organy władzy państwowej nie chciały aby ich decyzje były w jakikolwiek sposób kontrolowane.

W dniu 31.01.1980r uchwalono ustawę o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego. Ta ustawa spowodowała, że reaktywowano sądową kontrolę w Polsce. Z dniem 1.09.1985r sąd rozpoczął swoją działalność pod nową nazwą - Naczelny Sąd Administracyjny, lecz mnie miał takich kompetencji jak jego poprzednik. Ten sąd był kompromisem między tym czego życzyła sobie doktryna, a czego chciała panująca władza. Jego kompetencje były ograniczone. Polegało to na tym, że badał legalność tylko decyzji administracyjnych i to nie wszystkich. Kontrolował ( i to nie wszystkie ) decyzje wydawane w enumeratywnie wyliczonych kategorii spraw.

Cały czas sąd rozszerzał swoje działania. W drodze ustaw szczególnych rozszerzano zakres spraw poddawanych kontroli sądu administracyjnego. Przepisy dotyczące NSA znajdowały się w KPA - Kodeks postępowania administracyjnego.

Dawniej: NSA - sąd jednoinstancyjny z siedzibą w Wa-wie z ośrodkami zamiejscowymi, m.in. w Łodzi, Poznaniu itd. o kompetencjach kasacyjnych.

III etap związany jest z nasilającymi postulatami, że sąd administracyjny powinien kontrolować nie tylko decyzje ale i inne akty administracyjne. W roku 1990 znowelizowano KPA, uchwalono również ustawę z dnia 8.03.1990r o samorządzie terytorialnym. To spowodowało rozszerzenie zakresu kontroli sądu administracyjnego. Sąd został uprawniony do kontrolowania wszystkich decyzji. Każdą decyzję można było zaskarżyć z powodu jej niezgodności z prawem. Kontrola sprawowana przez sąd obejmowała również inne niż decyzje prawne formy administracji. Można było zaskarżyć enumeratywnie wyliczone postanowienia uchwał samorządu terytorialnego.

IV etap związany jest z aktem prawnym, który normował w sposób kompleksowy ustrój i zakres właściwości sądu administracyjnego, a także postępowanie administracyjne. Ustawa z dnia 11.05.1995r o Naczelnym Sądzie Administracyjnym zakończyła rozwój sądowej kontroli administracji na płaszczyźnie podstawowej. W sposób kompleksowy w jednej ustawie unormowano ustrój sądu , jego zakres właściwości. Od tego momentu wszystko z działalności administracji można zaskarżyć, a także w pewnym zakresie przepisy tej ustawy unormowały postępowanie sądowo - administracyjne.

W praktyce nie było jednak tak łatwo. Procedura sądowo - administracyjna była skomplikowana. Przepisy ustawy normowały procedurę, ale nie całą. Postępowanie sądowo - administracyjne było uregulowane przepisami KPA. Zgodnie z art. 59 ust. o NSA w sprawach nieuregulowanych mają zastosowanie odpowiednie przepisy KPA. Postępowanie sądowo - administracyjne uregulowane było również przepisami KPC.

NSA bardzo się rozwinął, również o ośrodki zamiejscowe. Był jeden sąd działający w Warszawie który posiadał ośrodki zamiejscowe.

NSA był cały czas sądem kasacyjnym - uprawniony do wyeliminowania z obrotu prawnego takiego aktu który był niezgodny z prawem. Sąd ten od początku jego reaktywacji był sądem jednoinstancyjnym.

Istniała rewizja nadzwyczajna, ale mogły z niej skorzystać tylko wybrane podmioty.

Znaczące rozszerzył się zakres działania tego sądu. To spowodowało w pewnym momencie zakorkowanie sadu i wydłużenie czasu oczekiwania na załatwienie sprawy.

Sąd trzeba było zreformować.

Wykład 2

V etap Podstawą do zreformowania NSA było nie tylko jego przeładowanie ilością skarg które do niego napływały i co za tym idzie małymi możliwościami przerobowymi w stosunku do potrzeb ale również fakt że:

• rewizja nie mogła być wszczynana w każdym przypadku i nie każdy miał do niej prawo

• Sąd Najwyższy sprawował nadzór judykacyjny nad NSA

• trwały prace nad nową konstytucją i sprawa ustroju NSA i wszelkich uregulowań dotyczących kontroli sądowo - administracyjnej powinna być w niej zawarta.

W związku z tym nastąpiły również prace nad nową Konstytucją.

Jaki był zamysł i co zostało zawarte w Konstytucji z kwietnia 1997r?

W roku 1996 bardzo intensywnie trwały prace nad przygotowaniem kształtu nowej konstytucji i przedstawiciele doktryny postulowali zreformować sąd na poziomie konstytucyjnym.

W przepisach Konstytucji z kwietnia 1997r zawarte zostały przepisy określające w nowym kształcie sądową kontrolę. Artykuł 236 ust.2 Konstytucji wskazywał, że ustawy wprowadzające w życie art. 176 ust. 1 Konstytucji (Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne, ust. 2 Ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy) w zakresie dotyczącym postępowania przed sądami administracyjnymi zostaną uchwalone przed upływem 5 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji.

Chodziło o wprowadzenie dwuinstancyjności - zapewnienie w ten sposób określonego standardu ochrony praw i obowiązków obywateli.

Wyodrębniono dwa piony sądownictwa:

• sądownictwo powszechne na czele z Sądem Najwyższym

• sądownictwo administracyjne na czele z Naczelnym Sądem Administracyjnym

Artykuł 175 - Ust.1 Wymiar sprawiedliwości w RP sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Ust.2 Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.

Artykuł 184 - NSA oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym

w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej. Nie wymieniono wojewody i nie określono jakie sądy, jak będą się nazywały.

Mamy 3 ustawy regulujące sądownictwo administracyjne:

• ustawa z dn 25.07.2002r prawo o ustroju sądu administracyjnego

• ustawa z dn 30.08.2002r prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

• ustawa z dn 30.08.2002r przepisy wprowadzające prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz prawo o ustroju sądu administracyjnego

Ustawy te zostały podpisane przez prezydenta 5.09.2002r, a weszły w życie 1.01.2004r - reforma weszła w życie.

Przedmiotem postępowania sądowo - administracyjnego jest kontrola legalności aktów i czynności oraz bezczynności organów administracyjnych pod względem zgodności z prawem. Sądy administracyjne nie zastępują administracji, ich zadaniem jest kontrola legalności ich działań.

Z dniem 1.01.2004r wprowadzono dwie zasadnicze zmiany:

• wprowadzono model dwuinstancyjny postępowania administracyjnego

• zniesiono nadzór judykacyjny sprawowany przez Sąd Najwyższy (obecnie sprawowany przez NSA)

Jedną z 3 ustaw reformujących sądową kontrolę administracji jest prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Sądownictwo administracyjne otrzymało własną procedurę postępowania. Jednakże w tej ustawie nie ma jakiś zgoła nowych rozwiązań. Źródeł postępowania trzeba upatrywać w przepisach KPC (przepisano sporą część przepisów KPC). Procedura oparta jest na przepisach KPC, korzysta się z tego dorobku.

Z dniem wejścia w życie reformy tj.od 1.01.2004r mamy inną strukturę sądów administracyjnych. Przestała być ona jednoszczeblowa, a stała się dwuszczeblowa:

• Wojewódzkie Sądy Administracyjne są to sądy I instancji

• NSA jest to sąd II instancji

CHARAKTERYSTYKA SĄDÓW

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Jest to sąd właściwy do rozpatrywania wszystkich spraw podlegających kontroli sądowo-administracyjnej z wyjątkiem spraw zastrzeżonych dla NSA. Sąd orzeka w I instancji w składzie 3 sędziów na posiedzeniu jawnym. Są to sądy które powstały na bazie dawnych zamiejscowych ośrodków NSA(dawnego). W założeniu miało być tych sądów 16, więc w niektórych miastach tam gdzie wcześniej nie było ośrodków zamiejscowych dawnego NSA trzeba je było stworzyć od podstaw.

Trzon stanowili sędziowie dawnego NSA - orzekają oni w WSA, ale tytuł i wynagrodzenie zachowali z NSA.

W ustawie ustrojowej przewidziano stanowisko referendarza i asesora - stanowiska przygotowujące do orzekania.

Właściwość - do rozpoznania sprawy właściwy będzie ten WSA na którego obszarze ma siedzibę organ administracyjny, którego działalność do sądu administracyjnego zaskarżono.

Legitymacja do wniesienia skargi - wyróżnienie atrybutu interesu prawnego poprzez wskazanie podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi (np.prokurator, rzecznik praw).

Naczelny Sąd Administracyjny

Postępowanie w nim prowadzone to postępowanie II-go instancyjne wszczęte na skutek wniesienia skargi kasacyjnej. Każdy jest upoważniony do wniesienia takiej skargi pod warunkiem, że będzie ona oparta na podstawach prawnych wskazanych w przepisach prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewidzianych w art.174.

Przy skardze kasacyjnej obowiązuje przymus adwokacko radcowski - skarga kasacyjna co do zasady powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego (wyjątek doradca podatkowy i doradca patentowy). Twórcy reformy założyli, że taki przepis zapewni rozpatrywanie sporu przed sądem II-ej instancji przez fachowców, znawców prawa.

Prawo do złożenia takiej skargi przysługuje obu stronom postępowania sądowo administracyjnego (os.fiz., os.prawnej ,jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej jak i organowi administracji publicznej).

Reforma wprowadziła pewną nowość - skarżący jak i organ administracji ponoszą odpowiedzialność za wynik postępowania, strona która przegra a była jego inicjatorem to ponosi koszty tego postępowania.

Zakres właściwości NSA:

1. rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń WSA

2. podejmuje uchwały

• wyjaśniające przepisy budzące wątpliwości w orzecznictwie

• rozstrzygające zagadnienia prawne budzące poważne wątpliwości ale w konkretnej sprawie

3. rozstrzyga również spory o właściwość organów administracyjnych

4. rozpoznaje również sprawy które są mu przydzielone do właściwości na podstawie odrębnych ustaw

Pismo którego braków formalnych strona nie uzupełni mimo wezwania, pozostawia się bez rozpatrzenia.

Skargę do sądu administ.(teraz i przedtem) można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeśli tych środków nie było to po usunięciu tych środków przez organ.

Jaki jest tryb wnoszenia skargi?

Skargę do sądu administ .wnosi się za pośrednictwem organu którego działanie lub bezczynność skarżymy. Chodzi o to żeby sąd miał od razu dostarczony komplet dokumentów.

W postępowaniu przed sądem administracyjnym mogą być przeprowadzone dowody z dokumentów i jest to niezbędne i nie spowoduje wydłużenia (istotą sądów jest to , że sprawują kontrolę legalności działań organu administ. wiec nie mogą ich zastąpić).

Nowość!

Jeżeli organ postąpił prawidłowo, sąd tak uznał i skargę oddalił to istnieje możliwość odstąpienia od sporządzenia z urzędu uzasadnienia.

Nowość!

Istnieje obowiązek uzasadnienia z urzędu orzeczenia.............. po to aby kształtować właściwą interpretacje przepisów i zapewnić jednolitość stosowania prawa.

Skutkiem wprowadzonej reformy było również wprowadzenie do przepisów o postępowaniu przed sądami administ. instytucji pomocy - osoba która o taką pomoc się ubiega musi wykazać w całości lub częściowo ze takiej pomocy potrzebuje.

Wprowadzono również do przepisów o postępowaniu przed sądami administ. postępowanie mediacyjne i postępowanie uproszczone (wprowadzono je dla przyśpieszenia postępowania przed sądem).

Uruchomienie sądowej kontroli działań podejmowanych przez organy administracyjne to ostateczność, jednak bez tej kontroli nie można sobie wyobrazić demokratycznego państwa, państwa prawa.

Wykład 3

CECHY MODELU SĄDOWEJ KONTROLI ADMINISTRACJ WAŻNE!

1. Sądy administracyjne sprawują kontrolę nad działalnością organu administ. pod względem zgodności z prawem. WSA jest sądem I instancji do którego składamy skargę na działania organu administ. i sprawuje on kontrolę w sposób bezpośredni. NSA jest sądem II-ej instancji do którego zaskarżamy orzeczenia WSA sądu I instancji przez co sprawuje on kontrolę w sposób pośredni sprawdzając pod względem legalności orzeczenia sądu I instancji.

2. Zakresem kognicji tych sądów objęte są wszystkie działania administracji publicznej (art. 3,4,5 ust. prawo o postępowaniu przed sądami administ.).

3. Sądy administ. sprawują kontrolę działań organu administ. tylko na żądanie uprawnionego do tego podmiotu , który posiada legitymację - interes prawny lub ustawy przyznają mu prawo do jej wniesienia(ochrona prawa podmiotowego) art. 50 ust. prawo o postępowaniu przed sądami administ.

4. Postępowanie sądowo-administracyjne zostało ukształtowane na wzorach procesu cywilnego. Jest to procedura niezależna od jakiegokolwiek innego postępowania

5. Postępowanie przed sądami administ. jest dwuinstancyjne. Od wydanego przez WSA wyroku przysługuje skarga do NSA - kasacja. Ta dwuinstancyjność jest oparta na wysoko sformalizowanym środku zaskarżenia. Skargę kasacyjną należy oprzeć na jednej z podstaw prawnych wyrażonych w art. 174 ust. prawo o postępowaniu przed sądami administ. Zgodnie z art. 175 skargą może sporządzić osoba do tego uprawniona w określonej kategorii spraw.

6. Całkowita odrębność sądownictwa administracyjnego od pionu sądownictwa powszechnego.

7. Oparcie orzecznictwa sądów administracyjnych na uprawnieniach kasatoryjnych art.145 (wyeliminowanie aktu który narusza prawo z obrotu prawnego, nie poprawia po administracji- sprawa wraca do ponownego załatwienia).

8. W przepisach ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administ. znalazły się alternatywne tryby postępowania art. 115 i następne:

• Postępowanie mediacyjne

• Postępowanie uproszczone

9. Dopuszcza się skargę na bezczynność organu administracyjnego art. 3§2

10. Zasada szybkości postępowania art. 35kpa

11. Istnieją bardzo szerokie gwarancje procesowe dostępu do sądu niezależnie od statusu społecznego , materialnego skarżącego art. 50, 52,54

• Sama skarga do WSA jest bardzo odformalizowana

• Przysługuje prawo pomocy

• Przysługuje prawo zwolnienia z kosztów sądowych w uzasadnionych przypadkach

Ten model sądownictwa administracyjnego jest uzupełniający sądową kontrolę, którą sprawują sądy powszechne. Może to być kontrola w toku instancji lub incydentalna. Sąd powszechny działa jako organ właściwy do rozpoznania sprawy administ. w pewnym jej etapie- wniesienie powództwa. Wtedy sąd powszechny przejmuje ją do merytorycznego rozpoznania a jego wyrok zastępuje wcześniejszą decyzję administracyjną. Sądy powszechne działają zatem w sprawach które najpierw rozpatrywane są przez organy administ.

Kontrola incydentalna jak nazwa wskazuje sprawowana jest przy okazji prowadzonej przez sąd powszechny sprawy cywilnej(nie wywoła skutku prawnego jeśli sąd był niewłaściwy).

Co przesądza przy rozdzieleniu kompetencji s. powszechnych i s. administracyjnych?

Przesądza o tym jedna kwestia:

• Czy sprawa została przekazana do końcowego załatwienia- wtedy zajmuje się s. powszechny

• Czy jest to kontrola administracji- to s.administ.

Celem sądowej kontroli administracji ochrona prawem chronionego interesu prawnego skarżącego przed niezgodnym z prawem działaniem administracji. Warunkiem uruchomienia tej kontroli musi być naruszenie interesu jednostki przez działanie administracji podjęte w określonej formie lub jego bezczynność gdy jest do tego działania zobligowana.

FUNKCJE SĄDOWEJ KONTROLI ADMINISTRACJI

1. Funkcja ochrony praw podmiotowych jednostki

Rozstrzygany jest spór o legalność działań administracji pomiędzy skarżącym a organem administ. Wynik tego sporu - rozstrzygnięcie wiąże obie strony. Wykonanie tego rozstrzygnięcia jest zagrożone groźbą przymusu. Można wnieść skargę na nie wykonanie wyroku. (art154). Sądowa kontrola jest ukierunkowana na ochronę subiektywnego porządku prawnego. Najcięższe naruszenie prawa skutkuje wyeliminowaniem z obrotu prawnego.

2. Funkcja ochrony praworządności

Sądowa kontrola jest podstawową gwarancją przestrzegania praworządności . Organ administracji publicznej zobligowany jest do przestrzegania prawa. Ta kontrola dokonywana jest bezpośrednio w postępowaniu kontradyktoryjnym. Z tą funkcją związane jest to, że sądy I instancji nie są związane granicami skargi- sąd rozstrzyga w granicach sprawy. Skarga to impuls do szerokiej kontroli podejmowanej przez sąd. Sąd I instancji nie może poprzestać tylko na tym co jest zawarte w skardze, musi zbadać czy doszło do naruszenie prawa. Dysponentem skargi jest skarżący i on może ją wycofać ,a sąd jest tym wycofaniem związany.

Jeżeli sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, gdyż zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymania w mocy aktu lub czynności dotkniętej wadą nieważności- cofnięcie skargi nie jest dla sądu wiążące-art.60.

Sąd orzeka w sprawach o zgodności z prawem ustaw, uchwał, aktów prawa miejscowego, aktów nadzoru nad działaniem samorządu terytorialnego, w sprawach indywidualnych. Sądy działają na podstawie i w granicach prawa.

3. Funkcja kształtowania orzecznictwa administracyjnego

Wiążące orzeczenie wpływa na działanie administracji. Wykładnia która materializuje się w uzasadnieniu tego orzeczenia jest wiążąca dla sądu i organu administracji publicznej -art. 153. Organ administ. i sąd są zobowiązani do zastosowania się co do uzasadnienia wydanego w orzeczeniu i jest to dla nich wiążące. Muszą zastosować się do oceny prawnej - wykładnia prawa materialnego i procesowego.

Zasięg oddziaływania tej wykładni jest dużo szerszy. Organ administ. śledzi orzecznictwo sądów administ. i to jest dla nich drogowskaz w wykładni prawa, który wykorzystują. Związanie orzeczeniem sądowym dotyczy treści rozstrzygnięcia, nie dotyczy argumentacji, którą sąd powołał w orzeczeniu. Organ administracji stosujący się do wykładni prawa jeżeli ma trudność w jakiejś kwestii to sięga do orzecznictwa i sprawdza czy sąd wypowiedział się już w podobnej sprawie - funkcja prewencyjna sadownictwa administracyjnego.

Po przeprowadzonej reformie ta funkcja uległa znacznemu wzmocnieniu.

4. Funkcja prawotwórcza.

*sądownictwo administracyjne wpływa na prawodawcę w ten sposób że w drodze procesu wykładni dokonywanej przez S.A. dochodzi do weryfikacji celów które założył sobie prawodawca przy tworzeniu pewnych regulacji prawnych. Konkretny przepis nie nadaje się do osiągnięcia określonego celu, to trzeba taki przepis znowelizować.

*funkcja prawotwórcza przejawia się w tym że orzeczenie S.A. podejmowane w wyniku określonego rodzaju skarg ma wprost charakter prawotwórczy. W sytuacji gdy S.A. uwzględni skargę na akt prawa miejscowego to zostaje stwierdzona nieważność w całości lub w części tego aktu. Takie orzeczenie S.A. ma charakter prawotwórczy.

*podejmowanie przez S.A. uchwał generalnych, tj. takich które maja na celu wyjaśnienie przepisów prawa których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie S.A. Wraz z wyposażeniem NSA w kompetencje podejmowania uchwał generalnych pojawiły się nowe możliwości na stanowienie prawa. Podejmowanie uchwał generalnych to jest szansa dla sędziów do szerszego wykorzystywania dyrektyw wykładni systemowej, celowościowej by eliminować w orzecznictwie rozbieżności. Dokonując wykładni prawa sąd może przekroczyć granicę (to nie będzie interpretacja prawa a tworzenie prawa). Stosowanie prawa zakłada oddzielenie od tworzenia prawa. Sądowe stosowanie prawa - aktywność sądu która jest skierowana na wydanie odpowiedniego rozstrzygnięcia (ma zbadać legalność administracji). Prawo to również pewne wartości które są charakterystyczne dla demokratycznego państwa prawa.

5. Funkcja ochrony samodzielności jednostki samorządu terytorialnego.

Ustawa z dnia 08.03.1990r. o samorządzie terytorialnym - reaktywowano samorząd terytorialny. Trzy szczeble samorządu terytorialnego. Jednostki są samodzielne i podlegają ochronie sądowej - art. 165 ust. 2 Konstytucji (samodzielność j.s.t. podlega ochronie sądowej). Sądy pełnią funkcję ochrony samodzielności j.s.t. J.s.t. są samodzielne w wykonywaniu powierzonych im zadań a to podlega ochronie sądowej. Chroniona sądownie samodzielność ma swoje granice. Granice te wyznacza obowiązujące prawo. Działania j.s.t. które są sprzeczne z prawem nie są chronione. Nad j.s.t. sprawowany jest nadzór wedle kryterium legalności (zgodności z prawem). Działalność organów j.s.t. została poddana nadzorowi ze strony organów państwa - nadzór ten sprawuje wojewoda, regionalne izby obrachunkowe (pod względem rachunkowym) i Prezes Rady Ministrów. J.s.t. ma prawo zaskarżenia aktu nadzoru administracyjnego do sądu administracyjnego (art.7). S.A. sprawują ochronę j.s.t. przed nieuprawnioną ingerencją nadzoru ze strony organu.

ZAPAMIĘTAJ!

Dokonywana przez sądy wykładnia prawa to ważny instrument oddziaływujący na orzecznictwo administracyjne. Wykładnia S.A. wywiera wpływ na procesy legislacyjne. Prawo to nie tylko litera ale również określone wartości, które trzeba poszukiwać, trzeba się zastanawiać co daje rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie.

Przedmiot postępowania sądowo - administracyjnego.

Podstawowym celem postępowania sądowo - administracyjnego jest przestrzeganie kwestii zgodności z prawem zaskarżonego do sądu aktu lub czynności administracji.

Przedmiotem postępowania sądowo - administracyjnego jest sprawa sądowo-administracyjna. Sprawa sądowo -adm. - jest to kontrola organów administracji dokonywana przed S.A. Sprawa ta jest związana z działalnością organów administracji. Zadaniem S.A. jest dokonanie oceny, skontrolowanie zgodności z prawem działań podjętych przez organ administracji. WAZNE!

Organ I instancji musi sprawę od początku do końca przeprowadzić.

Organ II instancji musi przeprowadzić po raz drugi całe postępowanie z tym że pewnych rzeczy nie może zrobić.

Sądy mają uprawnienia kasacyjne.

Sąd II instancji ma uprawnienia kasacyjne ale kontroluje orzeczenia sądów wojewódzkich.

Sąd I instancji kontroluje orzeczenia wydane przez organ II instancji, ma uprawnienia kasacyjne.

Zasady postępowania sądowo - administracyjnego.

Postępowanie sądowo - adm. ma zasady. Te zasady ogólne są zasadami prawnymi (są to normy prawa obowiązującego albo logiczne konsekwencje obowiązujących norm prawa). Zasady postępowania sądowo -adm. mają charakter normatywny. Zasady mogą być w bezpośredni sposób sformułowane w konkretnym przepisie, ale często trzeba je wyinterpretować z wielu przepisów. Są także zasady które są wspólne dla całego systemu prawa i trzeba stosować je w postępowaniu sądowo-adm. Są to zasady które wynikają z norm konstytucyjnych, a zatem źródłem zasad całego systemu prawa są przepisy konstytucji i te zasady stosujemy w całym systemie prawa. Katalog ten uzupełniany jest zasadami które mają swoje źródło w poszczególnych częściach prawa. Zasady ogólne postępowania sądowo - adm. nie zostały skatalogowane w jednym rozdziale ustawy. W doktrynie są one różnie klasyfikowane.

Funkcje zasad ogólnych: WAŻNE!

-kierunkowanie procesów wykładni

-zasady ogólne służą nam do wypełniania luk w prawie (wskazują pewne kierunki)

Katalog zasad ogólnych: WAŻNE!

1)zasada dwuinstancyjności (zasada konstytucyjna systemu całego prawa polskiego), Konstytucja - każdy ma prawo do zaskarżenia orzeczeń wydanych w I instancji.

Od 01.01.2004r. postępowanie sądowo -administracyjne jest postępowaniem dwuinstancyjnym i każda ze stron może uruchomić postępowanie przed sądem II instancji. Cechą charakterystyczną dwuinstancyjności w postępowaniu sadowo - administracyjnym jest to że w obu instancjach zapadają wyłącznie orzeczenia o charakterze kasacyjnym

2)zasada legalności - zasada konstytucyjna, wywodzona jest z tego faktu że S.A. kontroluje zaskarżony akt lub czynność tylko w zakresie ich zgodności z prawem

3)zasada nie związania granicami skargi - wynika ona z treści art. 134 ustawy o p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie jest związany granicami skargi czyli zarzutami, wnioskami, powołaną w skardze podstawą prawną, sąd wiąże jedynie granice sprawy bo poza te granice nie może wyjść. Sąd ma obowiązek dokonać kompleksowej oceny z prawem zaskarżonego aktu. Wynika to z kontroli organu administracji przez sąd. Sąd jest związany żądaniem wycofania skargi. Skarga inicjuje wszczęcie postępowania sądowo - adm. Skarga powoduje że sprawa przechodzi na grunt postępowania sądowo - adm. Odmiennie rzecz wygląda w postępowaniu przed NSA ze skargi kasacyjnej, ponieważ NSA rozpatrując skargę kasacyjną jest związany granicami skargi kasacyjnej. NSA ma obowiązek rozpoznania sprawy w granicach skargi kasacyjnej.

4)zasada udzielania pomocy prawnej stronom - wynika z art. 6. Sąd administracyjny powinien udzielać stronom, ale nie wszystkim, tylko takim które występują w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego. Obowiązek udzielania potrzebnych wskazówek. Rolą sądu jest pomoc stronie poprzez zapewnienie jednakowych środków ochrony, wykorzystania środków prawnych. Zasada ta jest konkretyzowana w wielu przepisach ustawy o p.p.s.a. Żeby z tego skorzystać to trzeba sobie samemu wcześniej pomóc (trzeba przyjść na rozprawę). Strona która jest nieobecna na rozprawie będzie ponosiła ryzyko z nie skorzystania z tej zasady. Skład orzekający wypełniając tą zasadę musi być bezstronny. Pouczenia - jakie czynności w sprawie powinny być podjęte. Jeżeli strona pojawi się z adwokatem lub radcą prawnym to zwalnia się w tym momencie sąd z tej zasady. Jeżeli pełnomocnikiem strony w sprawie będzie doradca podatkowy lub rzecznik patentowy to w dalszym ciągu na sądzie spoczywa obowiązek udzielania wskazówek stronie. Doradca podatkowy i rzecznik patentowy nie muszą mieć wykształcenia prawniczego. Profesjonalnym pełnomocnikiem jest adwokat i radca prawny.

5)zasada jawności postępowania - ma wymiar konstytucyjny, każdy ma prawo do jawnego rozpatrzenia sprawy. Zasada ta stanowi jedną z gwarancji bezstronności sędziego, jest jedną z gwarancji należytego wymiaru sprawiedliwości. Z art. 95 ustawy o p.p.s.a. wynika że na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają oprócz stron wszystkie osoby pełnoletnie, a na posiedzenia niejawne tylko osoby wezwane. W rozprawach uczestniczy również publiczność. Możliwe są wyjątki od tej zasady, lecz muszą one wynikać z wyraźnego przepisu szczególnego:

-postępowanie uproszczone art. 120 - sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.

6)zasada orzekania wg stanu który obowiązywał w dacie podjęcia zaskarżonego aktu - jest charakterystyczna dla wszystkich postępowań kontrolnych. Określa czas wg którego sąd dokonuje kontrolę legalności działań administracji. Organ orzeka wg stanu na dzień wydania decyzji. Sąd będzie badał czy w dacie wydania decyzji powołane są właściwe przepisy obowiązujące na ten dzień. Jak sąd stwierdzi że organ na dzień wydania decyzji naruszył przepisy prawa to ją uchyli. Wyjatek dotyczy kontroli bezczynności administracji - na dzień wydania orzeczenia.

7) zasada dostępu do sądu - art. 45 Konstytucji - każdy podmiot ma prawo wystąpić na drogę sądowo-administracyjną, jeżeli tylko jakąś formę adm. naruszono.

Ustrój sądów administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Jest to sąd I instancji. Prezydent w drodze rozporządzenia na wniosek prezesa NSA podejmuje działania w kierunku utworzenia WSA. Na mocy tego rozporządzenia utworzono:

1.dla woj. podlaskiego WSA w Białymstoku

2.dla woj. kujawsko pomorskiego WSA w Bydgoszczy

3.dla woj. pomorskiego w Gdańsku

4.dla woj. śląskiego w Gliwicach

5.dla woj. lubuskiego w Gorzowie

6.dla woj. wielkopolskiego w Poznaniu

7.dla woj. świętokrzyskiego w Kielcach

8.dla woj. małopolskiego w Krakowie

9.dla woj. lubelskiego w Lublinie

10.dla woj. łódzkiego w Łodzi

11.dla woj. warmińsko mazurskiego w Olsztynie

12.dla woj. opolskiego w Opolu

13.dla woj. podkarpackiego w Rzeszowie

14.dla woj. zachodniopomorskiego w Szczecinie

15 dla woj. mazowieckiego w Warszawie

16.dla woj. dolnośląskiego we Wrocławiu

W skład WSA wchodzi:

• prezes

• wiceprezes lub wiceprezesi

• sędziowie

Liczbę wice i sędziów określa WSA.WSA dzielą się na wydziały które tworzy i znosi prezes. Wydziałami kierują albo prezes albo wice lub wyznaczony do tego sędzia.

Organy WSA:

1. prezes

2. Zgromadzenie Ogólne Sędziów WSA

3. Kolegium WSA

Prezes WSA

• Powołuje i odwołuje go prezes NSA spośród sędziów WSA albo spośród sędziów NSA, po zasięgnięciu opinii ZO WSA oraz zasięgnięciu opinii Kolegium NSA, jeżeli taka opinia nie zostanie wydana w terminie od dnia przedstawienia kandydata prezes NSA może powołać prezesa WSA bez takiej opinii: gdy ZO wyda taką opinie negatywną to prezes NSA może mimo to powołać prezesa WSA, ale tylko wtedy jak uzyska pozytywną opinie Kolegium NSA( gdy opinia również negatywna to nie może i jest to wiążące); gdy Kolegium nie wyda opinii w terminie 30 dni to uważa się że jest pozytywna

• Kieruje sądem, pełni czynności związane z administracją sądową

• Reprezentuje go na zewnątrz

• Zastępuje go wiceprezes lub wyznaczony do tego sędzia

• Podlega w zakresie spraw związanych z administracją sądową prezesowi NSA

Zgromadzenie Ogólne Sędziów WSA

Składa się ze wszystkich sędziów tego sądu, przewodniczącym jest prezes tego sądu. Prezes musi co najmniej raz w roku takie zgromadzenie zwołać.

Zadania ZO:

• Rozpatruje informacje prezesa o rocznej działalności sądu

• Przedstawia KRS kandydatów na stanowiska sędziów

• Wyraża opinie o kandydacie na stanowisko prezesa i wiceprezesa

• Wybiera członków Kolegium, ustala liczbę składu i dokonuje zmian w składzie

• Wybiera członków - 2 przedstawicieli z pośród siebie na ZO NSA w sprawie wyboru na przedstawiciela do KRS

• Rozpatruje wszystkie sprawy przedstawione przez prezesa czy członków

• Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów

Kolegium

• Powoływane jest na 3 lata

• Przewodniczącym jest prezes

• Podejmuje uchwały - połowa liczby członków, bezwzględna większość głosów

Zadania:

• Ustala szczegółowe zasady podziału czynności w sądzie, przydziału spraw poszczególnym sędziom

• Wydaje opinie o kandydatach na stanowisko sędziów

Sędziowie sądów administracyjnych

• Są niezawiśli ,

• podlegają Konstytucji i ustawom,

• muszą mieć odpowiednie warunki pracy i wynagrodzenie

• powoływani na czas nieoznaczony przez Prezydenta RP na wniosek KRS

• są nieusuwalni (może nastąpić zawieszenie w urzędzie , złożenie z urzędu, przeniesienie tylko na mocy konkretnych przepisów i jeżeli następuje to bez ich zgody)

• nie przechodzą na emeryturę tylko w stan spoczynku

• nie może należeć do żadnej partii

• nie może prowadzić działalności publicznej

• nie może być bez uprzedniej zgody sadu zatrzymany lub pociągnięty do odpowiedzialności chyba że zostanie złapany na gorącym uczynku i wtedy trzeba natychmiast powiadomić sąd, a prezes sadu może np. kazać go zwolnić

• sędzia powoływany jest na stanowisko sędziego WSA lub sędziego NSA ze wskazaniem miejsca służbowego

Żeby zostać sędzią WSA należy spełnić określone warunki tj:

1. obywatelstwo polskie i w pełni korzystanie z praw publicznych

2. nieskazitelny charakter

3. ukończone wyższe studia prawnicze lub uznane w Polsce studia zagraniczne

4. dobre zdrowie

5. ukończone 35 lat

6. wysoki poziom wiedzy w dziedzinie administracji publicznej i prawa administracyjnego

7. trzeba co najmniej 8 lat piastować stanowisko sędziego sądu powszechnego czy prokuratora albo 8 lat być adwokatem, radcą, notariuszem albo 10 lat pracować w instytucjach publicznych mieć do czynienia ze stosowaniem i tworzeniem prawa albo pracować jako asesor co najmniej 2 lata w WSA

8. w wyjątkowych przypadkach Prezydent może powołać osobę o krótszym stażu

9. lata stażu nie dotyczą osób które posiadają tytuł profesora i dr. hab.

Żeby zostać sędzią NSA należy spełnić określone warunki tj:

1. jw.

2. jw.

3. jw.

4. jw.

5. ukończone 40 lat

6. jw.

7. staż 10 lat

8. jw.

9. jw.

Asesor

Za zgodą Kolegium prezes może powierzyć pełnienie stanowiska sędziemu tylko na czas określony nie dłużej niż 5 lat. Mianowany jest przez prezesa.

Żeby zostać asesorem należy spełnić określone warunki tj:

1. jw.

2. jw.

3. jw.

4. jw.

5. 30 lat

6. jw.

7. odpowiednio 4 i 6 lat

Wyznaczanie składów

W WSA zadaniem przewodniczącego działu jest wyznaczyć skład i sędziego sprawozdawcę. Może się to odbyć w drodze losowania kiedy sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, gdy nastąpiło wyłączenie (reguluje to regulamin)

W NSA jest analogicznie.

Sąd (WSA i NSA) orzeka w składzie

• 3 sędziów - standard

• jednoosobowy skład na posiedzeniu niejawnym, na posiedzeniu uproszczonym, mediacyjnym, zarządzeniu przed rozprawą

• skład poszerzony 7 sędziów, cała izba ,pełny skład

Jeżeli skład jest sprzeczny z przepisami prawa lub jeden sędzia jest wyłączony to jest to przesłanką do stwierdzenia nieważności całego .

Kwestie dotyczące sądu adminst., sędziów, pracowników NSA innych pracowników, a nie uregulowane przepisami ustrojowymi, mają zastosowanie przepisy o sądzie najwyższym. To co dotyczy WSA a nie jest uregulowane przepisami ustrojowymi , mają zastosowanie przepisy o ust. sądów powszechnych.

Wynagrodzenie : sędzia WSA tyle co sędzia apelacyjny sądów powszechnych, asesor tyle co sędzia sadów okręgowych.

CZYNNOŚCI POSTĘPOWANIA.

Pisma w postępowaniu sądowo-administracynym.

Pismo obejmuje:

-wnioski stron czy też uczestników postępowania

-oświadczenia stron czy też uczestników postępowania

Wniosek jest to zgłoszone żądanie wszelkiego rodzaju, dotyczy:

-samego rozstrzygnięcia sprawy np.: żądanie uchylenia decyzji

-spraw ubocznych np.: żądanie zasądzenia zwrotu kosztów postępowania

-jest związane z tokiem postępowania np.: żądanie zawieszenia postępowania.

Oświadczenie jest to stanowisko w sprawie (zaprezentowane stanowisko w sprawie), mogą być 2 rodzaje oświadczeń:

-oświadczenie woli (cofnięcie skargi)

-oświadczenie wiedzy (ustosunkowanie się do twierdzeń skarżącego, zajmuje stanowisko w odniesieniu do twierdzeń osoby która wniosła skargę.

Pisma muszą być sporządzone w języku polskim, wynika to z ustawy, bo jest to nasz język urzędowy.

Wymogi formalne pisma (ściśle określone przez ustawodawcę, wynikają z treści art. 46):

1)oznaczenie sądu do którego jest kierowane pismo

2)imię, nazwisko, adres; nazwa strony; przedstawiciele ustawowi; pełnomocnicy

3)oznaczenie rodzaju pisma (np.: skarga, wniosek o zwrot kosztów)

4)osnowa - istota tego czego sobie życzymy, osnowa wniosku lub oświadczenia

Art. 46. § 1. Każde pismo strony powinno zawierać:

  1)   oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

  2)   oznaczenie rodzaju pisma;

  3)   osnowę wniosku lub oświadczenia;

  4)   podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

  5)   wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.

Gdy nasze pismo jest pierwszym pismem w sprawie to należy wskazać w nim adres lub siedzibę, adres do doręczeń, pełnomocników, przedmiot sprawy.

Jeśli jest to kolejne pismo to musi ono zawierać sygnaturę akt.

Skargę czasami pisze pełnomocnik, a nie strona, to wówczas w skardze powinno się zaznaczyć że załączają do niej pełnomocnictwo.

Braki formalne pisma:

-pismo może zawierać braki formalne, wówczas strona wzywana jest do uzupełnienia lub poprawienia pisma. Wzywa ją przewodniczący wydziału. Strona ma 7 dni na uzupełnienie lub poprawienie pisma. Siedmio dniowy termin jest wyznaczony stronie pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania. Jeśli strona poprawi w tym terminie pismo lub je uzupełni to wówczas pismo wywiera skutki od daty jego wniesienia.

Art. 49. § 1. Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie.

§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.

Zarządzenie przewodniczącego - wynika z niego co należy poprawić i że na dokonanie poprawek lub uzupełnienie pisma mamy 7 dni, w zarządzeniu tym jest pouczenie o skutkach niezastosowania się do wezwania.

Jeśli strona nie uzupełniła pisma to pozostawia się je bez rozpoznania ze względu na ekonomikę - jest to zasada pozostawienia pisma bez rozpoznania. Są od tej zasady wyjątki które dotyczą:

-skargi

-skargi kasacyjnej

-zażalenia

-skargi na wznowienie postępowania

w tych przypadkach następuje odrzucenie pisma.

Trzy sposoby wszczęcia postępowania sądowo-administracyjnego:

1)złożenie skargi

2)złożenie wniosku o wszczęcie postępowania -art.63

3)z urzędu - zachodzi wyjątkowo, tylko w przypadku zaginięcia lub zniszczenia akt

Skarga najczęściej powoduje wszczęcie postępowania sądowo-administracyjnego.

Tryb wnoszenia skargi do sądu został wprost określony w treści art. 54, tryb ten można określić mianem pośredniego, oznacza to że skargę do S.A. wnosimy za pośrednictwem organu którego działanie jest przedmiotem skargi (WAZNE).

Wszczęcie postępowania sądowo-administracyjnego następuje z dniem złożenia skargi przez uprawniony podmiot.

Art. 54. § 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia.

§ 3. Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

Wyczerpanie środków zaskarżenia:

Art. 52. § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

§ 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.

Ponaglenie zawarte w ustawie Ordynacja Podatkowa zaliczane jest także do środków zaskarżenia.

Jeśli nie przysługują żadne środki zaskarżenia, tzn. gdy ustawa ich nie przewiduje art. 52§3, to można wnieść skargę do sądu ale po wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa. Wezwanie należy wnieść w terminie 14 dni od dnia w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu czynności (jest to termin prawa materialnego, tzn. że terminy te nie mogą być przywrócone).

Termin do wniesienia skargi został ściśle określony w treści art. 53. Termin ten wynosi 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie; 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Jeśli organ nie odpowiada na piśmie to mamy 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Jak przegapimy termin to możemy się udać do prokuratora lub rzecznika praw obywatelskich, ponieważ oni mają termin6-miesięczny na wniesienie skargi od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej.

Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

§ 3. Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Są akty które można zaskarżyć w każdym czasie, są to akty prawa miejscowego. Nie ma tu terminu.

Zaskarżenie bezczynności organu - termin wniesienia skargi nie jest ograniczony żadnym terminem.

Obowiązki organu administracji do którego wpływa skarga:

1)napisanie odpowiedzi na skargę (merytoryczne ustosunkowanie się do zarzutów podniesionych w skardze)

2)przekazanie skargi wraz z odpowiedzią na skargę i wraz z aktami sprawy do sądu

na to wszystko organ ma 30 dni od dnia wniesienia skargi.

Z ustaw szczególnych mogą wynikać krótsze terminy np.: z ustawy o dostępie do informacji publicznej termin ten wynosi 15 dni.

Uprawnienie organu administracji:

-możliwość dokonania autokontroli pod jednym warunkiem: musi uwzględnić skargę w całości. Organ uwzględnia skargę co do istoty sprawy. Organ może uwzględnić skargę do dnia rozpoczęcia rozprawy. Jeśli organ uwzględni skargę, to nie przesyła jej do sądu, ale jeśli w skardze był zawarty zwrot kosztów postępowania to skarga musi trafić do sądu, bo organ administracji co do tej kwestii nie może orzekać.

Cofnięcie skargi (WAŻNE)

Skarżący czyli osoba która skargą złożyła , rozporządza nią i może ją również cofnąć. Takie cofnięcie skargi co do zasady jest dla sądu wiążące.

Art.60 ppsa - Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.

Cofnięcie skargi oznacza, że strona rezygnuje z kontynuowania postępowania, rezygnuje z ochrony prawnej, rezygnuje z tego aby sąd zbadał legalność działania administracji.

Do momentu ogłoszenia wyroku przez sąd WSA można cofnąć skargę. Po tym momencie sąd jest związany tym cofnięciem ( potem można złożyć ewentualnie skargę kasacyjną). Co do zasady cofnięcie wiąże sąd, ale są pewne wyjątki kiedy to cofnięcie jest niedopuszczalne i będzie kontynuował postępowanie sądowo administracyjne.(art. 60 ppsa) odmówi skarżącemu cofnięcia skargi. Sąd będzie prowadził nadal postępowanie które zakończy rozstrzygnięciem co do istoty sprawy (wyda orzeczenie)

W sytuacji kiedy sąd uzna cofnięcie skargi za dopuszczalne postępowanie umarza.

Skutecznie można cofnąć skargę która została skutecznie wniesiona. Jeżeli jest opatrzona brakami to nie można jej cofnąć bo taka skarga zostanie przez sąd odrzucana już na samym początku.

Ochrona tymczasowa

Skarżymy decyzję ostateczną po wyczerpaniu wszystkich środków zaskarżenia do sądu administracyjnego.

Art.61 §1 Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności

Wniesienie skargi nie wstrzymuje nas w wykonaniu aktu.

Art. 61 pozwala na udzielenie nam ochrony byśmy przez jakiś czas odsunąć wykonanie aktu lub czynności. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji, nie wywołuje tego skutku suspensywnego. Ochrony tymczasowej można udzielić w sytuacji kiedy akt lub czynność będący przedmiotem skargi nie został wykonany.

Tej ochrony może udzielić:

1. organ administracyjny przed przekazaniem skargi do sądu

2. sąd jeżeli sprawa znajduje się w sądzie

Ad 1.

Organ jest władny wstrzymać wykonanie skarżonego do sądu aktu lub czynności z urzędu lub na żądanie skarżącego ale do czasu przekazania skargi do sądu w formie postanowienia. Organ powinien rozważyć czy zarzut jest prawdopodobny, wiarygodny i powinien wziąć pod uwagę skutki wykonania tego aktu.. Jeżeli tak to trzeba wstrzymać wykonanie aktu czy czynności. W sytuacji kiedy organ odmówi wstrzymania wykonania aktu to wtedy zwracamy się do sądu ,żeby zbadał powtórnie czy nie należy wstrzymać wykonania aktu.. Sąd jeżeli zmieniły się okoliczności sporawy to to zmieni. Sąd działa na zasadzie uznania administracyjnego.

Art.61 § 2. W razie wniesienia skargi:

1. na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania;

2. na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części;

3. na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie

Ad 2.

Występujemy z wnioskiem do sądu bo sąd nie zrobi tego z urzędu i musi wystąpić jedna z przesłanek z art. 61§3ppsa.

Art.61§3 Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.

Wniosek musi być uzasadniony. Jeżeli nie uzasadnimy wniosku to jest tak jakbyśmy nie spełniali przesłanek udzielenia ochrony tymczasowej.

Można żądać ochrony tymczasowej tylko w stosunku do tych aktów które można zaskarżyć.

Art. 3§2 ppsa wymienia te akty.

Art. 3§ 2 Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1. decyzje administracyjne

2. postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty

3. postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4. inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa

5. pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

6. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

7. akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

8. akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego

9. bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1 - 4a.

Sąd wydaje w tej sprawie postanowienie. Gdy zmienią się okoliczności to sąd może to postanowienie zmienić.

Kiedy ochrona tymczasowa upada?

Wraz z wydaniem orzeczenia w sądzie I instancji upada ochrona tymczasowa (wtedy trzeba już wykonywać ).

W przypadku skargi kasacyjnej do NSA wraz z wniesieniem skargi składamy wniosek o udzielenie ochrony tymczasowej (oczywiście w przypadku kiedy WSA odrzucił skargę i uznał decyzje organu za słuszny).

Etapy postępowania przed WSA - sądem I instancji

1. Wstępne badanie skargi pod kątem wymagań formalnych

2. Badanie dopuszczalności skargi

3. Badanie zasadności skargi

Ad 1.

Jest to etap bardzo wstepny. Robi się to potp aby nadać skardze bieg, odpowiednio ją zakwalifikować. Robi to sad jednoosobowo - przewodniczący wydziału lub sędzia sprawozdawca. Te wszystkie czynności są podejmowane po to aby mogło dojść do kolejnych etapów. W tym etapie badamy czy są spełnione wszystkie wymogi formalne, uiszczony wpis. Gdy coś jest nie tak to wzywamy do usunięcia braków formalnych czy uiszczenia wpisu - w jednym wezwaniu. Gdy chodzi o wpis to skarżący może zwrócić się o udzielenie pomocy - do referendarza. Może się zdarzyć że coś będzie tak źle że skarga zostanie odrzucona ( nie wzywa się już do uiszczania wpisu). W tym etapie nadaje się dalszy bieg, dokonuje się kwalifikacji skargi.

Ad 2.

Badanie dopuszczalności skargi. Przyczyny niedopuszczalności skargi powodują, że trzeba skargę odrzucić. Na posiedzeniu niejawnym bada się dopuszczalność skargi, co do zasady jednoosobowo (gdy są wątpliwości).

Przyczyny niedopuszczalności powodujące odrzucenie skargi art.58 §1:

1. Brak właściwości sądu administracyjnego. Ustawodawca w art.58 §4 ppsa - Sąd nie może odrzucić skargi z powodu, o którym mowa w § 1 pkt 1, jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy.

2. Skargę wniesiono po upływie terminu do jej wniesienia

3. Nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi

4. Jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona

5. Jeżeli jedna strona nie ma zdolności sądowej lub skarżący nie ma zdolności procesowej a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie; art. 58§2 - (...) sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony.

6. Jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne ( nie uiszczenie wpisu)

Sąd odrzuca skargą w formie postanowienia na które służy skarga kasacyjna art. 173§1

Art. 173§1 Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Ad 3.

Sąd bada pod tym kątem sprawę na rozprawie. Ten trzeci etap jest możliwy nie tylko na rozprawie ale również na posiedzeniu niejawnym kiedy istnieją okoliczności przeprowadzenia postepowania uproszczonego. Rozprawa jest jawna, strony mogą w niej uczestniczyć czynnie w rozpatrywaniu skargi.Muszą wiedzieć że taka rozprawa będzie miała miejsce, muszą być zawiadomione - kiedy gdzie ,o której. Zawiadomienie musi zostać doręczone na 7 dni przed rozprawą .Gdy nie ma prawidłowego doręczenia to trzeba sprawę odroczyć.

Typowy przebieg rozprawy.

1.Wywołanie sprawy.

2.Sprawdzenie listy obecności i sprawdzenie doręczeń

3.Referat - sędzia sprawozdawca przedstawia przedmiot sprawy, przedstawia treść zaskarżonego aktu, czego dotyczy, przedstawia zarzuty skargi i uzasadnienie oraz treść odpowiedzi na skargę. Oddaje głos stronom.

4.Skarżącemu

5.Organowi

6.Sąd zadaje pytania

7.Jak wszystko zostało wyjaśnione to zamyka rozprawę

8.Wydaje orzeczenie

Jest możliwość otwarcia na nowo by móc kontynuować postępowanie wyjaśniające.

Zasady przebiegu badania zasadności skargi

(sprawdzanie przez sąd czy organ administracji naruszył prawo czy nie. Jeżeli nie to skarga jest bezzasadna i zostaje oddalona)

1. Zasady względnej dyspozycyjności postępowania - postępowanie sądowo administracyjne jest wszczynane na żądanie uprawnionego podmiotu który może tą skargę również cofnąć. To cofnięcie skargi jest wiążące dla sądu chyba że patrz art.60 ppsa.

2. Zasada nie związania sądu granicami skargi - art. 134 §1 Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, sąd jest związany tylko granicami sprawy. Sąd badając zasadność skargi nie jest związany jej granicami, bo rozstrzyga w granicach danej sprawy (nie zależnie od tego jakie pojawią się argumenty w sprawie, jaka będzie podstawa prawna rozstrzygnięcia itd.) sąd zbada całą sprawę. Sąd ma obowiązek dokonywania takiej kompleksowej kontroli, musi brać pod uwagę całokształt. Skarga inicjuje tę kontrolę. Od zasady nie związania granicami skargi jest wyjątek - zakaz pogarszania sytuacji prawnej skarżącego art. 134 §2 Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności. Ta zasada wynika z faktu że sąd ma obowiązek chronić subiektywny i obiektywny porządek prawny.

3. Zasada d……. - zakres postępowania dowodowego w postępowaniu sądowo administracyjnym jest bardzo ograniczony. Sąd bada zasadność skargi, ale nie może przeprowadzić postępowania dowodowego. Nie prowadzi badania w tak szerokim zakresie. Sąd kontroluje na podstawie akt sprawy. Podstawą wydania orzeczenia przez sąd jest materiał dowodowy zebrany przez organ administracji w I i II instancji. Sąd może jedynie przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów kiedy jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie może spowodować nadmiernego przedłużenia w sprawie. W sytuacji kiedy mamy braki w postępowaniu dowodowym i sąd niie może usunąć ich w drodze uzupełnienia z dokumentów, sąd musi uchylić zaskarżony akt lub czynność. Sprawa wraca do organu admin. a w uzasadnieniu zawarta jest informacja w jakim zakresie organ ma przeprowadzić uzupełnienie. Sąd nie może zbadać zasadności skargo jeżeli ma ona źle ustalony stan faktyczny sprawy.

4. Badając zasadność skargi sąd musi uwzględnić stan faktyczny i prawny który istniał w chwili wydania zaskarżonego do niego aktu. Badając zasadność skargi trzeba to robić w stanie historycznym sprawy. Spór o właściwość i na bezczynność organu rozpatruje sąd wg stanu który istnieje na dzień wydania przez sąd orzeczenia.

Szczególne tryby postępowania WAŻNE!!!!!!!!!!!!!

1. Postępowania mediacyjne

2. Postępowanie uproszczone

Ad .1

Postępowanie Mediacyjne jest instytucja nową i taką której polski ustawodawca nigdy nie znał. Postępowanie mediacyjne to :

1. Szczególny tryb postępowania sądowo administracyjnego

2. Szczególny tryb postępowania sądowo administracyjnego o charakterze fakultatywnym (nie jest obowiązkowe)

3. Ten typ stanowi alternatywną formę rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy

Jest to postępowanie którego polega na przeanalizowaniu stanowiska stron. Postępowanie to jest uregulowane w przepisach ppsa. Art. 115 - 118. Chodzi o to żeby znaleźć taką możliwość, która spowoduje przyśpieszenie postępowania sądowo admini.. Polega to na tym ,że jak postępowanie mediacyjne przyniesie efekty to sąd nie będzie badał ani orzekał w tej sprawie, nie będzie już badał zasadności tej skargi. Istotą jest żeby strony same poszukały takiego rozwiązania sprawy które będzie zadowalające dla nich, ale będzie zgodne z prawem i sąd im w tym pomoże. Jest to postępowanie zbliżone do autokontroli. Sąd na postępowaniu mediacyjnym jest ważny bo jego zadaniem jest wyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych sprawy stronom. Strony powezmą ustalenia co do załatwienia tej sprawy w granicach prawa. Sąd ma wyjaśnić nie załatwić. W trakcie tego postępowania trzeba przeanalizować sprawę i wyjaśnić jakie mogą być tego następstwa oraz należy ustalić jak to można załatwić. Chodzi o to aby wyjaśnić skarżącemu żeby nie dopatrywał się naruszenia prawa przez organ jeżeli faktycznie go nie było i wycofać skargę, lub jeżeli to organ popełnił błąd ma możliwość wyeliminowania tego aktu.

Wszczęcie postępowania mediacyjnego może się odbyć:

• na wniosek - mogą składać obie strony postępowania, musi być złożony przed wyznaczeniem terminu rozprawy ( przed dostarczonym zawiadomieniem) Wniosek może być zawarty w skardze lub w odpowiedzi na skargę lub może też być odrębnym pismem procesowym. Nie może być złożony po terminie bo zostanie odrzucony. Złożenie wniosku nie gwarantuje, że odbędzie się takie postępowanie. Sąd może ten wniosek oddalić bo to on ocenia czy mediacja jest celowa. Gdy sąd dojdzie do wniosku, że niema szans na mediacje to oddali go. Uczestnicy nie mogą wystąpić z takim wnioskiem ale jeżeli to zasugerują i sad uzna to za słuszne to skieruje z urzędu.

• z urzędu - sąd może uznać że takie postępowanie jest potrzebne i sam sprawę skieruje na takie postępowanie

Przebieg postępowania mediacyjnego

Posiedzenie mediacyjne prowadzi sędzia lub referędarz sądowy. I odbywa się to przy udziale stron. Wyjaśnia się stronom istotę sprawy nie rozstrzyga. Strony wymieniają argumenty, sad może stronę naprowadzać. Z posiedzenia mediacyjnego sporządza się protokół który zawiera stanowiska stron, ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy.. Protokół podpisany jest przez strony i prowadzącego - jest to warunek ważności protokołu (czy doszło do ustalenia).

Jakie mogą być ustalenia :

• gdy organ podjął niesłuszną decyzję to ustalenia dotyczy sposobu w jaki organ sprawę dalej załatwi czy zmieni , czy uchyli, czy podejmie jakieś odwołanie

• gdy skarżący nie ma racji to ustalenia dotyczą wycofania skargi

Jeżeli nie zostaną podjęte żadne ustalenia to sprawa trafia na rozprawę. Wynik tego postępowania nie przesądza o treści aktu który organ wyda, to zależy od stanu faktycznego i prawnego na dzień wydania decyzji. Jest to akt charakterze procesowym. Skarżący nie traci prawa do złożenia skargi na te nowa decyzję 9termin złożenia odwołania 30 dni od doręczenia nowej decyzji) Sąd rozpoznaje skargę łącznie ze skargą na decyzje w wyniku którego przeprowadzono postępowanie mediacyjne. Gdy druga skarga nie zostanie wniesiona wszystko jest w porządku i umarzam postępowanie sądowo administracyjne. A gdy jednak została złożona ale sąd ją oddalił to postępowanie również zostanie umorzone.

Postępowanie uproszczone

Jeden ze szczególnych trybów postępowania. Postępowanie to trzeba kojarzyć z zasadą szybkości postępowania - to postępowanie jest realizacją tej zasady. Ale jednocześnie w tym postępowaniu mamy wyjątek od zasady jawności, to postępowanie odbywa się na posiedzeniu niejawnym . Artykuły 119 - 222 normują zakres, cechy, możliwości przekazania sprawy na rozprawę. Rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym polega na tym, że sprawa rozpatrywana jest przez sąd jednoosobowo na posiedzeniu nie jawnym. Taki tryb postępowania był już wcześniej znany, ale wyrok nie był prawomocny , każdy mógł go zaskarżyć poprzez sprzeciw.

Obecnie po spełnieniu pewnych przesłanek sprawa może (nie musi) być rozpoznana w trybie uproszczonym:

1. Jeżeli decyzja lub postanowienie dotknięte są wadą nieważności

2. Jeżeli decyzja lub postanowienie zostały wydane z naruszeniem prawa ale także które daje możliwość wznowienia postępowania.

3. Jeżeli strona zgłosiła wniosek do rozpoznania sprawy w trybie uproszczonym ale żadna z pozostałych stron nie zażądała p[przeprowadzenia rozprawy ( w ciągu 14 dni od złożenia wniosku nie sprzeciwiła się)

4. To taka sytuacja kiedy organ nie przekazał sprawy do sądu mimo że wyznaczono mu grzywnę kiedy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości na podstawie odpisu skargi

Sąd po wystąpieniu jednej z 4 przesłanek może ale nie musi rozpoznać sprawę w trybie uproszczonym. Musi on tylko rozważyć czy jest zasadne rozpoznanie tej sprawy w trybie uproszczonym czy też na rozprawie. Sąd o tym decyduje.

Gdy chodzi o przesłankę 3 takie żądanie może złożyć każda ze stron również uczestnik. To żądanie może być zawarte w skardze lub w odrębnym piśmie. Sąd informuje i doręcza odpis takiego wniosku stronom. W taki przypadku może być rozpatrywana każda sprawa (akt lub czynność zaskarżona).

Gdy chodzi o przesłankę 4 - gdy organ zawinił ustawodawca chciał obligować organ żeby w terminie przekazywały całość dokumentów. W tym przypadku sąd rozpatrywałby sprawę w oparciu o odpis skargi.

Trzeba pamiętać że sąd w każdym momencie może zmienić to i przerzucić sprawę z toku uproszczonego na rozprawę.

Na posiedzeniu nie jawnym sprawe rozpoznaje się co do istoty czyli kończy wydaniem wyroku. Sprawę rozpoznaje sam sąd bez udziału stron. W zależności od tego jaka przesłanka spowodowała, że sprawa znalazła się na postępowaniu uproszczonym to taki będzie wyrok:

• Jeżeli sprawa rozpatrywana jest w trybie uproszczonym na wniosek strony to może nastąpić oddalenie lub uznanie

• Jeżeli chodzi o decyzję czy postanowienie to skarga jest uwzględniana gdy sąd uzna że jest brak podstaw żeby skargę uwzględnić to powinien skierować skargę na rozprawę

Kiedy sprawa trafia z postępowania uproszczonego na rozprawę czyli posiedzenie jawne:

1. gdy ma poważne wątpliwości

2. gdy są potrzebne strony bo coś trzeba się dopytać, wyjaśnić

Przekazanie następuje w formie postanowienia które jest niezaskarżalne.

Trybu uproszczonego nie stosuje się w p[przypadku skargi kasacyjnej przed NSA

Fakt że w tym trybie strony nie mają szerokich gwarancji procesowych (ustne przedstawienie wniosków ,wysłuchanie stron, wystąpienie przed sądem) ale sprawa szybko jest załatwiana. Nie ogranicza to jednak naszych praw - skarga może być cofnięta, możemy starać się o ochronę tymczasową, pomoc, przywrócenie terminu . Wyrok wydany w tym trybie możemy zaskarżyć do NSA - skarga kasacyjna

Uchwały NSA

NSA podejmuje uchwały dwojakiego rodzaju:

• abstrakcyjne - służą temu żeby wyjaśnić przepisy prawa ale także których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, te rozbieżności płyną z różnej interpretacji dokonywanej przez sądy , są instrumentem ujednolicania orzecznictwa sądowego

• konkretne - też mają za zadanie rozstrzygnąć jakieś zagadnienia prawne ale takie które budzą poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowo administracyjnej . Sąd ma problemy z ustaleniem prawidłowości przepisów w danej sprawie, ma wątpliwości co do zagadnień prawnych które są podstawą tego rozstrzygnięcia. Wtedy może prosić NSA o uchwałę konkretną czyli rozpatrzenie o skład poszerzony, ale musi wykazać że to są istotne wątpliwości i że są związane z tym stanem faktycznym z konkretnym przepisem i uzasadnić dlaczego wyjaśnienie jest konieczne w tej sprawie. I my się musimy do tego zastosować( art. 187 §2) uchwała wiąże w danej sprawie.

Podejmowanie uchwał prowadzi do tego, że składy orzekające sądów administracyjnych są związane orzeczeniem tym poglądem wyrażonym w uchwale poszerzonego składu NSA.

Kto może wystąpić z wnioskiem o podjęcie uchwały:

• uch.ab. wniosek składa prezes NSA, prokurator generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich

• uch.k. wniosek składa skład orzekający sądu administracyjnego który ma zagadnienie prawne budzące wątpliwości, wydaje on postanowienie i prosi o podjęcie uchwały

Uchwały są podejmowane w składach poszerzonych tzn. 7 os, cała izba, pełny skład.

Prezes decyduje kto wejdzie w skład 7

Podjęcie uchwały : cała izba - 2/3 sędziów tej izby; pełny skład - 2/3 sędziów z każdej izby co najmniej - na posiedzeniu jawnym zwykłą większością głosów

Sąd może odmówić podjęcia uchwały (art. 267) w formie postanowienia

Moc wiążąca tych uchwał:

• uch.k. mają moc bezpośrednio wiążącą w całej sprawie

• uch.ab. mają szczególną moc - skład orzekający który natrafia na nią ma 2 wyjścia:

• albo stosuje ją (ten pogląd)

• albo uruchamia tryb podjęcia ponownej uchwały (art. 174 p2)

Składy orzekające są związane tą interpretacją, jak można rozumieć takie zagadnienie prawne żeby rozstrzygnąć sprawę.

Skarga na przewlekłość

Artykuł 45 Konstytucji jednym z aspektów prawa do sądu jest prawo do rozpoznania sprawy bez uzasadnionej zwłoki

Trzy płaszczyzny

1. normy konstytucyjne

2. normy ustrojowe - prawo o ustroju sadów

3. normy proceduralne

Procedura musi spełniać 3 warunki:

1. jawność

2. sprawiedliwość

3. brak uzasadnionej zwłoki

W naszym systemie prawnym nie było środka do walki z przewlekłością

17.06.2004 ustawa o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez uzasadnionej zwłoki

Skarga na przewlekłość w odniesieniu do wszystkich sądów ( s.a.;NSA;s.p.;s.w.;SN)

Kto rozpatruje taką skargę?

Sądem właściwym jest sąd przełożony nad sądem któremu zarzuca się przewlekłość ( w przypadku sądów administracyjnych będzie to NSA). Skargę rozpoznaje 3 sędziów, składa się ją za pośrednictwem sądu przed którym toczy się postępowanie. Uprawnionym do wniesienia takiej skargi jest skarżący i uczestnik postępowania na prawach strony ( art.33§1)

Forma pisemna tej skargi (art.46 ppsa) ale są jeszcze pewne charakterystyczne elementy:

1. trzeba zawrzeć żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania sądowo administracyjnego

2. i to żądanie trzeba uzasadnić

Jeżeli tych elementów nie ma to taką skargę się odrzuca - te elementy są obligatoryjne

Można także w skardze zawrzeć elementy fakultatywne - żądanie aby sąd rozpoznał sprawę w określonym terminie i możemy również zażądać zasądzenia na naszą rzecz do 10 tys zł od skarbu państwa. Jeżeli nie zażądamy tych warunków to sąd nie będzie w tym względzie orzekał. Sąd jest związany granicami skargi. Skarga musi być opłacona 100zl/os. Można się ubiegać o prawo pomocy. W tym postępowaniu nie obowiązuje przymus adwokacko radcowski możemy sami ją napisać.

Sąd odrzuci taką skargę gdy:

1. nie zawiera tych obligatoryjnych elementów

2. została wniesiona przez podmiot nie uprawniony

3. Skarga na przewlekłość w tej samej sprawie wniesiona przed upływem 12 miesięcy

4. gdy jest wniesiona już po zakończeniu postępowania

Co to jest przewlekłość?

• trzeba sprawdzić terminowość i prawidłowość ale uwzględniając charakter sprawy - stopień zawiłości

• trzeba uwzględnić znaczenie dla strony

• zachowanie strony która wniosła skargę

Przewlekłość jest wtedy gdy mimo dopełnienia tych wszystkich czynności technicznych sądowych nie ma obiektywnych przeszkód , a sprawa nie została załatwiona w ciągu roku.

Rozsądny termin załatwienia sprawy który jest niezbędny do załatwienia po uwzględnieniu jej zawiłości, charakteru.

Merytorycznie taką skargę rozpatruje NSA 3 sędziów na posiedzeniu niejawnym i wydaje postanowienie. Trzeba powiadomić prezesa sądu któremu zarzuca się przewlekłość (odpis skargi). Sąd ma 2 miesiące na rozpatrzenie od dnia wniesienia skargi. Taką skargę można również oddalić. Gdy jest uwzględniona to zwracany jest wpis i możemy żądać naprawienia szkody w odrębnym postępowaniu (naprawczym). Sąd któremu udowodniono przewlekłość wypłaca 10 tys. z własnych środków

---