A

Abandon - Anioł Czeluści. Hebrajskie imię Apollyon-"niszczyciel".Ap.9, 11 N.T. Dosłownie "zatracenie". W S.T. synonim lub uosobienie Szeolu.Po hebrajsku
Awadon "zagłada". W S.T. oznaczało najpierw miejsce zepsucia, świat podziemny, w Apokalipsie zaś stało się imieniem piekielnego Anioła, pana demonicznej szarańczy.

Abora -najwyższa istota czczona przez Kanaryjczyków na wyspie Palma.Abora tronuje w niebie i wprawia w ruch gwiazdy.

Adramelech - diabeł sumeryjski; upadły anioł, w hierachi demonicznej zajmował wysokie miejsce, piastował urząd kanclerza piekieł.

Agares- Agreas lub Aguares; niegdyś Anioł należący do chóru cnót, obecnie książę piekła, dowodzący 31 legionami złych duchów. Ukazuje się pod postacią starca siedzącego okrakiem na krokodylu, z krogulcem na ręce.Uczy wszystkich języków i potrafi wywołać trzęsienie ziemi. Według legendy Agares był jednym z 72 duchów, które Salomon uwięził w mosiężnym naczyniu i wrzucił do jeziora (według innej wersji tej legendy wygnał go do "dolnego Egiptu").

Ahpuch-diabeł Majów; śmierć-niepodzielny pan i władca dziewiątego, najniższego kręgu świata potępionych dusz, miejsca najokrutniejszych, a zarazem najwymyślniejszych tortur.

Amon-egipski bóg Teb, bóstwo powietrza i urodzaju. Mąż Mut, ojciec Chonsu. Najczęściej wyobrażany jako postać z baranią głową lub w czapce z dwoma piórami. Jeden z bogów Wielkiej Ósemki z Hermopolis.

Ammit- Ammut; żeński Demon egipskiego sądu w zaświatach, otoczony trwogą jako "pożeracz zmarłych", z głową krokodyla , tułowiem drapieżnego kota i zadem hipopotama. Potwór ten czyha podczas sądu obok wagi, żeby potem połknąć grzesznika.

Anmael- Chnum; jeden z przywódców upadłych aniołów, czasem utożsamiany z Szemhazajem, gdyż podobnie jak on, prosząc o rękę córki człowieczej (Istahar), obiecał wyjawić jej pełne Imię Boże.

Apollyon- "niszczyciel" , wulgata dodaje przekład Exterminans. Złośliwy chochlik; jego hebrajski odpowiednik to Abaddon (zatracenie); upadły anioł czeluści i zagłady, zarządzający duszami demonów niższego szczebla. Był batem na słabsze demony.

Arakiba- Arakab lub Arstikifa, lub Artakifa; upadły anioł, który sprowadził na ziemię grzech (etiopska Księga Henocha). Arakiba pełnił tam funkcję "dziesiętnika" armii odstępców.

Anasi-w zachodniej Afryce oszukańczy demon występujący pod postacią pająka. Podobno kochał wszystkich cierpiących na arachnofobię (lęk przed pająkami).

Arakiel- Arakujel lub Aracjel, lub Arkael, lub Sarakuael, lub Arkiel, lub Arkas; jeden z dwustu upadłych aniołów, o których mowa w etiopskiej Księdze Henocha. Arakiel nauczył ludzi orintacji w terenie. Jego imię znaczy: "ten, który sprawuje władzę nad ziemią".

Ariel-hebrajskie imię tłum. "Ofiara Boga". Wg nauk żydowskich jest to imie Anioła zwierząt lądowych, w literaturze średniowiecznej to duch powietrza.

Ariok- Ariuch lub Orioch lub Arioch; "srogi lew"- demon zemsty, stronnik Szatana, upadły anioł (jak w Raju utraconym Miltona, gdzie podczas bitwy w niebie ulega serafinowi Abdielowi).Według De Plancy'ego Arioch jest demonem zemsty, lecz "posługuje się zemstą tylko wobec tych, którzy sami się do niej uciekają".

Armaros -Armers lub Farmaros, lub Abaros, lub Arearos- jeden z upadłych aniołów, o których wspomina etiopska Księga Henocha.
Uczy "odczyniania uroku".

Aryman-diabeł mazdejski; u starożytnych Persów książę piekieł, zródło zła, Czarny Demon wyłaniający się z ciemności, wróg Oromaza (Ormuzda), będącego uosobieniem dobra. O ile jednak Ormuzd jest wieczny, o tyle Aryman (jako stworzony) musi pewnego dnia zginąć.Ze staro irańskiego Angra Mainju- wrogi duch. Zły duch, nieprzejednana staroirańska esencja zła. Aby ludzie mieli urozmaicone życie stworzył Smoka-latającego węża Azhi Dahaka. Lubował się w sprowadzaniu klęsk i wszelkiego nieszczęścia na gatunek ludzki.

Asbiel- "ten, który uciekł od Boga", w etiopskiej Księdze Henocha został on zaliczony do aniołów upadłych. "Udzielił świętym synom Bożym fałszywej rady i namówił ich do grzechu z córkami ludzkimi".

Askarot-imię nadawane przez demonologów mało znanemu Demonowi sprawującemu pieczę nad szpiegami i donosicielami. Jego zwierzchnikiem był demon Nergal. Z arabskiego skar- żołnierz, ot-ucho.(Izabella Kopij)

Askalon- diabeł ognia.

Asmodaj- Aszmedaj lub Asmodiusz, lub Sidonej- według Budge'a upadły anioł, "który ma skrzydła, polatuje to tu, to tam, oraz zna tajemnice przyszłości". Uczy matematyki i potrafi uczynić człowieka niewidzialnym. Jest też wodzem 72 legionów duchów piekielnych. Przywołany, ukazuje się pod postacią istoty o trzech głowach (byka, barana i człowieka).Asmodaj jest jednym z bohaterów poematu Johan Drydena "The State of Innocence". Odmianą tego imienia jest Hasmodaj, jeden z demonów księżyca, przywoływany w zaklęciach talizmanów. Bywa identyfikowany z Asmodeuszem.

Asmodeusz-znany w Talmudzie jako "król szatanów", występuje m.in. w Biblii. Diabeł rozkoszy cielesnych żądzy, pijaństwa i przepychu, pierwotnie "istota osądzająca"; zły Demon utożsamiany z Samaelem. Nadzorca domów gry. Sieje rozpustę i zaślepienie. Podobnież Asmodeusz jest pradawnym wężem, kusicielem Ewy. Żydzi zwą go Asmodai i uważają, wzorem Chaldejczyków, za Księcia Demonów o trzech głowach: byczej, ludzkiej i baraniej. Ma też ogon węża, gęsie nogi i zieje ogniem. Pojawia się dosiadając smoka i dzierżąc w dłoniach chorągiew i włócznię. Egzorcyzmując go należy twardo stać na nogach i wołać go po imieniu. Obdarza on magicznymi pierścieniami; pokazuje jak stać się niewidzialnym, uczy geometrii, arytmetyki, astronomii i nauki o ruchu. Zna miejsca ukrycia skarbów, do wyjawienia których można go zmusić; z perskiego aëszma- gniew, daëwa- demon.

Asmorod- lub Elmek; władca ostrych noży, sztyletów i brzytew; był specem od szatkowania ludzkiej skóry i wnętrzności.

Astaroth- fenicka bogini pożądania, odpowiednik babilońskiej Isztar.

Astarte- Asztart lub Asztarte- ugaryckie, fenickie i punickie; Aszterot lub Asztoret - hebrajskie, Astoret, Isztar, Wenus-główne żeńskie bóstwo starożytnych Fenicjan, Syryjczyków i Kartagińczyków. Astarte była asyryjską boginią księżyca i płodności, pierwowzorem greckiej Afrodyty. W Babilonie i Asyrii czczona jako Ishtar , utożsamiana z planetą Wenus, bóstwo miłości; odpowiednik sumeryjskiej Inanny. Była najpowszechniejszym bóstwem na Bliskim i Środkowym Wschodzie.Córka Sina (księżyca) i siostra Szamasz (słońca); według innej wersji mitu córka albo małżonka Anu, pana niebios. Jednym z obrzędów jej kultu była prostytucja sakralna. Jako gniewną boginię wojny wyobrażano ją stojącą na lwie z łukiem i dwoma kołczanami. W mitach ugaryckich blisko związana z Baalem i Anat. Jako Asztarte, czczona była przez Sydończyków, tj. Fenicjan (zob. 2 Krl 2, 13).W okultyzmie Astarte jest żeńskim demonem kwietnia. W "Raju utraconym" (I, 509-510) utożsamianym z Astoretem. Według De Plancy'ego Astarte jest "samicą Astarota" i przedstawiana jest z głową jałówki.

Atarkulf- według Voltair'a, wódz upadłych aniołów wymienionych w Księdze Henocha.

Ate- grecka bogini nieszczęścia, personifikacja zaślepienia, która przyćmiewa ducha i umysł człowieka i wtrąca go w nieszczęście .Uchodziła za córkę Zeusa.

Auza- Aza lub Oza; syn Elohima (syn Boży), jeden z upadłych aniołów, który utrzymywał stosunki cielesne z córkami ludzkimi.

Azaradel- Księga Henocha, upadły anioł, który objaśniał ludziom bieg Księżyca.

Azazel- hebr., uczył wyrabiania broni i kosmetyków; sumeryjskie, pustynne ucieleśnienie złych myśli. Przejmował kontrolę nad umysłem ofiary, zmuszając ją do robienia bezwstydnych, wyuzdanych a nierzadko wyjątkowo okrutnych rzeczy. Miał też i dobre oblicze bo nauczał ludzi zabijać.

Ares- demoniczne wcielenie zła; w starożytnej Grecji, żądny krwi, bezlitosny, wyrachowany i jednocześnie strachliwy bóg wojny

B

Baal-kananejski bóg przyrody i płodności. Epitety Baala okr. jego funkcje, np. Baal-Hadad był bogiem burzy, deszczu i urodzaju.Baal-Alijan był bogiem źródeł i pory deszczowej. Baal-Melkart opiekun Tyru (żeglarzy i kolonistów), Baal-Szamin bóg nieba, Baal-Szemasz bóg słońca. W mit. egipskiej bóstwo pochodzenia syryjsko-palestyńskiego, czasem utożsamiane z Setem. Patrz też: Baalizm.


Behemot- coś monstrualnego, deprymująco olbrzymiego, potężnego. Hebr.Behëmôth (l.mn. wyrażająca ogrom) od behëmâh (bestia, zwierzę).Porównaj: Biblia (Hiob 40, 15-24), gdzie oznacza zwierzę-(?)hipopotama. Hebrajska personifikacja szatana; Demon gruby i mimo piastowanego stanowiska głupi. Jego siła drzemie w nerkach; jego dziedzinami są obżarstwo i uciechy żołądka.(Izabella Kopij)

Bamapana- aborygeński Demon żądzy i rozpusty, z pasją łamał wszelkie tabu, a już z wyjątkowym upodobaniem zakaz kazirodztwa.

Belfrog- Belfegor, czyli "bałwan Fegor", opisany w wielu utworach literackich, np."Arcydiabeł Belfegor" Machiavelli'ego, "Pani Twardowska" Mickiewicza oraz "Jak baba diabła wyonacyła" Tetemajera.

Belial-Beliar, uosobienie bezprawia i zła, książę piekieł i ciemności, wielokrotnie wymieniany w Biblii."Czyn bez pana"; symbolizuje płodność ziemi, niezależność.Dzieci Beliala-warchoły, nicponie, niegodziwcy.Hebrajskie belija'al z (?) beli (bez czegoś) + ja'al (użytek) czyli wcielenie nieprzydatności.Porównaj Biblia (Deut.13, 13; 2 Kor.6, 15). Północ.Demon czczony w Sydonie.Nie było w całym piekle ducha bardziej rozpustnego, bezprawnego i bardziej oddanemu złu samemu w sobie.O ile natura jego była szkaradna, wygląd miał pociągający, zachowywał się z gracją i godnością.Miejscem jego kultu była Sodoma i inne miasta, ale nigdzie nie ośmielono się wznieść mu ołtarzy.Jego imię oznaczało bunt i nieposłuszeństwo.Wierzono, że Belial, jeden z królów piekielnego imperium,
stworzony został zaraz po Lucyferze i że doprowadził wielu Aniołów do buntu, stąd też jako jeden z pierwszych został wyrzucony z nieba.Jest to mistrz kłamstwa. Przyzywając Beliala, zmusza się go do odpowiedzi na zadanie pytań poprzez składanie ofiar.Jeśli jednak nie zaklnie się go w imię Boga, to kłamie jak najęty.Ukazuje się czasem pod postacią pięknego, czarnego Anioła, na ognistym rydwanie; przemawia łagodnym głosem, obiecuje majątek i godnośc, utrzymuje zgodę pomiędzy przyjaciółmi oraz zapewnia zręcznych poddanych.(Izabella Kopij)

Belzebub-czyli "władca much", częsty gość w Biblii.Siedzi po lewicy Boga Ojca; z początku dobre bóstwo Akkaronu ale pózniej upadłe wcielenie diabła, stronnik samego Szatana czasem nawet z nim utożsamiany.Opisy jego zapachu nie nadawały się do opowiadania przy jedzeniu.Z j.semickiego Beel-zebul przydomek boga Baal-alijana, pana podziemi, gdzie powstają źródła.Przekształcone w Baal-zebub (pan much).W N.T. władca piekieł i wódz złych duchów, diabeł, bies, czart (używane jako wyzwisko).Baal zebub, Beelzebub- opiekował się filistyńskim miastem Akkron.Teksty rainackie objaśniały to imię jako "pan kupy gnoju" od hebrajskiego rdzenia zabal "gnój", używanego przez rabinów na określenie bałwochwalstwa.W Nowym Testamencie Bee(l)zebul jest najwyższym z Demonów.Dla teologów chrześcijańskich stał się księciem państwa ciemności czyli Diabłem.

Bafomet-czczony przez Templariuszy jako symbol szatana.
Balaam-hebrajski demon skąpstwa i chciwości.

Bast-egipska bogini rozkoszy przedstawiana pod postacią kota.Bogini płodności.

Beherit-syryjskie imię Szatana.

Bendis-dziewicza i zbrojna bogini Traków, utożsamiana przez Greków z Artemidą, czasami też z Hekate.Za czasów Peryklesa jej kult wprowadzono do Aten.

Bile-celtycki bóg piekła.

Barakijal-Barakel lub Barakiel; w Księdze Jubileuszów, jeden z Czuwających (grigori), którzy pojęli córki ludzkie za żony (por. Rdz. 6).Obecnie mieszka w piekle, gdzie jest nauczycielem astrologii.W etiopskiej Księdze Henocha opisany jest jako wódz (jeden z "dziesiętników") zastępu upadłych Aniołów.

Batarel-Batarjal lub Batariel, lub Badariel, lub Batrael, lub Metarel; w etiopskiej Księdze Henocha, jeden z dwustu upadłych Aniołów; także Anioł przywoływany w zaklęciach magicznych.

Bobo-ten piekielny dziwotwór miał wiele innych imion, np.Buba, Buka, Bubbul, Macha, Matoha, Motolica.Nazywano go również Kasznej i Kosznej, a potem lud począł mówić Kościej, bo przecież był to " kościany mąż straszliwy", też należący do tej rodziny dziwotworów.Towarzyszył spotkaniom Czarownic na Łysej Górze i może dlatego często mówiono nań jako o dozorcy Czarownic.Jeżeli Czarownice chciały skrzywdzić poczciwego człowieka, wtenczas Bobo ukazywał im się jako kozioł i wtedy przerażone jego strasznym wyglądem uciekały na miotłach.Czyniły to w takim popłochu, że łamały ręce, nogi lub ginęły, spadając na ziemię.Spotykała je kara dlatego, bo miały szkodzić swoimi czarami tylko ludziom złym.

Busasejal-kolejny z dwustu upadłych Aniołów.

Bylet-Belet; niegdyś Anioł chóru potęg (do którego ma nadzieję powrócić), obecnie upadły Anioł przebywający w piekle, gdzie dowodzi 85 legionami demonów.Jest królem; dosiada siwego konia, a jego zjawienie się oznajmia ogłuszający dźwięk trąby.

C

Cagn-także Kaagen lub Kaang; stwórca i najwyższy bóg Buszmenów a Afryki Pd.Niewidzialny ale rozpoznawalny sercem.Od niego pochodzą deszcz i susza, życie i śmierć.Oprócz postaci ludzkiej może też pojawiać się jako modliszka.

Carreau-Carnivean; eks-książę chóru potęg, obecnie demon wzywany w litaniach sabatowych.Był jednym z diabłów, które opętały siostrę Serafikę z Loudun; pod nieobecność Barucha Carrwau pilnował kropli wody, która zaczarowała jej żołądek.Carreau jest tekże demonem "drugiej i trzeciej kategorii", który "nakłania do nieokazywania miłosierdzia".

Chac-bóg deszczu u majów.Jeden z czterech bogów określających strony świata.Przyporządkowane mu zwierzę to wąż (symbol deszczu).W dłoniach trzyma dwie pochodnie z błyskawic.

Chemosh-bóg ludu Moabitów, następnie diabeł.

Cherti-bóg w postaci barana, czczony w Dolnym Egipcie.Bóg zmarłych w funkcji przewoźnika.

Cholok-lub Nar-Speth.Diabeł uduszeń: dusi dzieci i zabiera powietrze ofiarom pożarów.Ma skórzeste skrzydła gada.

Cimeries-jeździ na czarnym koniu i włada Afryką.

Coyote-demon indian amerykańskich.Patrz Koyote.

Czort-Czernobog; rosyjski Szatan, Czart, diabeł, czarny bóg.Zwykle w potocznych połączeniach wyrazowych mających charakter przekleństw.U pogańskich słowian zamieszkujących tereny wschodniej Europy ten czarny bóg był ucieleśnieniem wszelkiego zła jakie występowało na ziemi.W hierarchi złych duchów zajmował tak zaszczytne miejsce jak Szatan w wierzeniach chrześcijańskich.

D

Dagon-mściwy demon filistyński, władca mórz,starosemickie bóstwo rolnicze.

Damballa-bóg-wąż czczony wśród wyznawców VooDoo.

Danjal-"Bóg jest moim sędzią"; jest jednym z upadłych aniołów wymienianych w tradycjach o Henochu.W "niższym świecie" sprawuje władzę nad prawnikami.

Dewi-w religiach indyjskich określenie bóstw żeńskich, ucieleśniających zjawiska natury.W wierzeniach ludowych Dewi-matka świata.

Diabolos-gr."spływający w dół".

Durga-w hinduizmie pierwszy przejaw bogini Dewi.W tym wcieleniu stanowiła zło w czystej, skumulowanej postaci.Stworzona jako emanacja gniewu bogów.

Diana-1. staroitalska bogini lasów, czczona tez jako opiekunka dziewic i bogini księżyca.
2.W średniowieczu demoniczna postać, traktowana jako bogini Czarownic.

Demogorgon-lub Gorgo; greckie imię diabła, które, według wierzenia, nie może być znane śmiertelnikom.

Dracula-1.rumuńskie imię diabła.2.Zwany Vladem.Jak mówi legenda był rumuńskim księciem, który złą sławę zyskał w wyprawach przeciw Turkom.Jego okrutne, wręcz bestialskie obchodzenie się z wrogami spowodowało to, że zaczął być przedstawiany jako krwiożerczy demon-wampir, przybierający postać nietoperza, żywiący się krwią zagryzanych przez siebie ofiar.

E

Ea-sumeryjskie imię Enki, babil.-sumer.bóg sumeryjskiego pochodzenia, władca oceanu słodkich wód; stwórca wszechświata, bóg mądrości i magii. Opiekun ludzi i rzemiosła.Wraz z An(U) i Enlilem tworzył triadę najwyższych bóstw Mezopotamii.W sztuce przedstawiano go jako kozo-rybę lub człowieka-rybę.Jego świętym zwierzeńciem był koziorożec, a atrybutem laska z kozią głową.Czczony w Eridu i Babilonie, czczony również przez Hurytów.Bóg podziemnego słodkowodnego oceanu zw. Apsu; jeden z bogów-stworzycieli człowieka.


Enlil-mit.sumer.i babilońska."Pan powietrza", wiatru,początkowo lokalny bóg Nippur; stał się naczelnym bogiem Summerów oraz panem ziemi.W czasach Hammurabiego ustąpił miejsca (pierszeństwa) Mardukowi.Uważano go za siłę destrukcyjną (mocny wiatr) i wrogą ludziom, ale też przypisywano mu nieco życzliwości.Ustalał przeznaczenie króla i kraju.Mieszkał wraz z licznym dworem na najwyższych szczytach gór.Jego symbolem była tiara z rogami byka na tronie.Głównym ośrodkiem kultu była świątynia Ekur w Nippur.

Emma-o-japoński władca piekła.

Erlik-Syberyjski demon.Przyczyniał się do błądzenia i ginięcia ludzi w Tajdze, zapraszał zbłąkane dusze na swoje włości, którymi były syberyskie moczary i bagna.

Enki-mitol.sumeryjska; Ea-"pan ziemi", jedno z najstarszych bóstw Sumeru, bóg mądrości, wód, sztuki.Życzliwy ludziom, dał im początki wiedzy i nauczył uprawy roli. Znawca magii, przewidywał przyszłość, za Hammurabiego uznany za ojca Marduka.Główny ośrodek kultu-Eridu.

Erge-w wierzeniach ludowych Basków, duch pozbawiający ludzi życia.

Eurynomos-grecki książę śmierci; demon pożerający trupy w grobowcach.

Ezekiel-hebr."moc Boża"; w etiopskiej Księdze Henocha, upadły anioł, który nauczył ludzi "wróżyć z chmur".

F

Fenrir-syn Lokiego, przedstawiany jako wąż.

G

Gaap-Tap lub Goap; niegdyś Anioł chóru potęg (mocy), obecnie Anioł upadły.W piekle pełni funkcję "wielkiego prezydenta i wielkiego księcia", jest jednym z jedenastu prezydentów podziemnych krain.Jako król Południa, dowodzi 66 legionami złych duchów.Według demonologów ma być również "księciem Zachodu".

Gadriel-aram.:"Bóg jest moją pomocą; w tradycjach o Henochu, kolejny upadły Anioł.Według legendy to właśnie on zwiódł Ewę w raju, co pozwala widzieć w nim nie tyle Szatana, ile węża z Edenu.Podobnie jak Azazel, Gadriel nauczył ludzi obchodzić się z bronią.W apokryficznej "Czwartej Księdze Machabejskiej" Ewa powiada, że "żaden oszukańczy wąż" nie skala jej "czystości panieńskiej" (w księdze tej Gadriel nie jest nazwany z imienia).

Gaueko-w baskijskich wierzeniach mitologii pan ciemnosci, duch nocy.Pojawia się pod postacia krowy lub jako podmuch wiatru.

Geser Chan-mongolski bóg opiekuńczy wojowników i trzód.Włada Demonami i użycza szczęscia na łowach.

Ghul-arabskie okreslenie duchów pustynnych, zaliczajacych sie do Dżinów.Pojawiaja się w postaci ludzkiej, otaczane trwoga jako pijace krew i pożerajace ludzi.

H

Haborym-hebrajski synonim szatana.

Hakael- jeden z siedmiu przywódców aniołów upadłych, "siódmy Szatan".

Hananel-Ananel lub Anani, lub Chananel; w Księdze Henocha, jeden z upadłych Aniołów.Miał on zstąpić z nieba na górę Hermon i sprowadzić na ziemię grzech.

Harut-Harot lub Haurwat; w legendach arabskich, występuje zazwyczaj w towarzystwie Maruta.Harut (wraz z Marutem) został zesłany z nieba na ziemię, aby nauczył ludzi sztuki rządzenia (Koran II, 102).W mit.perskiej Harut i Marut byli wysokiej rangi Aniołami (Amesz Spentami), znającymi sekretne imię Boga; na swoje nieszczęście, imię to wyjawili kobiecie o imieniu Zobra (lub Zuhra).W przypisie do XIV ody Hafiza czytamy, że wykorzystując moc Wyjawionego Imienia, Zuhra przeniosła się na planetę Wenus, "z którą w mitologii mahometańskiej jest odtąd utożsamiana"; upadli aniołowie (Harut i Marut) "zostali za karę uwięzieni, i od tej pory wiszą głową w dół w lochu niedaleko Babilonu, gdzie, jak głosi legenda, uczą magii i czarnoksięstwa".





Hauras-Haures lub Hawres, lub Flauros; jeden z 72 złych duchów, które Salomon zamknął w mosiężnym naczyniu i wrzucił do jeziora (lub morza).Poprzednio Hauras zajmował, jak sam wyznał Salomonowi, wysokie stanowisko w hierarchii niebiańskiej (nie powiedział jednak, do którego chóru Aniołów należał).Opowiedział królowi dzieje stworzenia świata i upadku Aniołów.W piekle Hauras jest wielkim księciem.Zazwyczaj przybiera postać lamparta, jednak na wezwanie egzorcysty zjawia się w ludzkiej postaci.Przywołany udziela prawdziwych odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości i przeszłości.Dowodzi 36 legionami złych duchów, gotowych spełnić każdy jego rozkaz.

Hecate-Hekate, grecka bogini świata podziemnego, czarów i magii, władczyni duchów i upiorów wywodzaca sie pierwotnie z Karii w Azji Mniejszej.Bóstwo rozdroży, gdzie skł.jej ofiary, głównie z psów.Wyobrażały ją 3 postacie odwrócone do siebie plecami, z pochodniami w rękach.Bogini ciemności, córka Zeusa i Demeter (inna wersja czyni ją córką tytana Persesa i Asterii).Pierwotne bóstwo Tracji, władające ziemią, morzem, niebem i ludzkimi losami (odmawiające lub darujące szczęście lub pomyślność).W Grecji H. czcili szczególnie orficy, którzy widzieli w niej nie tylko tracką panią ziemi, wody, ale też podziemi (strzegła bram Hadesu i musiał jej słuchać Cerber); była boginią pokuty i zemsty za przelaną krew.Ofiary z placków i miodu.Posągi Hecate o 3 obliczach ustawiano na rozdrożach tak, aby każda twarz patrzyła na inną drogę i chroniła podróżnych przed złymi demonami.W plastyce ukształtowały się 2 zasadnicze sposoby przedstawiania jej: A-jako kobieta siedząca na tronie (np.posąg z Aten-VI w.p.n.e.), B-jako 3 złączone plecami kobiety lub niewiasta o trzech głowach (fryz z ołtarza Pergameńskiego-II w.p.n.e.).Istniały też posągi H.jako kobiety z głowami psa, konia i kobiety czy też psa,lwa i byka.Hekate utożsamiano z Artemidą, Selene (bogini księżyca) albo z Demeter i Persefoną (bogoni podziemia).

Hel-Hella lub Holle, mit.germańska.Bogini śmierci i władczyni świata zmarłych-Hel. Córka Lokiego.

Hades-lub Aidoneus, z greckiego aide-"niewidzialny", grecki bóg swiata podziemnego.Jego rodzicami byli: Kronos i Rheia zas braćmi Poseidon i Zeus.Z jego imieniem może się wiazać także kaptur niewidzialnosci, który Hades posiada.Nazywano go takze Pluton, a u Rzymian odpowidał mu Orcus.

Hati-"nienawistnik", "księżycowy pies", wciaż goni za księżycem, aż będzie mógł go pożreć albo porwać.

Honos-po łac."czesc"; bóg rzymski będacy personifikacja sławy wojennej, przedstawiany jako młodzieniec z włócznia i rogiem obfitosci.

I

Iblis-Eblis lub Haris; "rozpacz", w mitologii perskiej i arabskiej, Eblis jest odpowiednikiem judeochrześcijańskiego Szatana. Według Ibn Abbasa, Eblis, jako wysoki rangą Anioł, był niegdyś ozdobą niebiańskiego raju."Przed swym upadkiem, nosił on imię Azazel.Kiedy Bóg stworzył Adama, rozkazał wszystkim Aniołom, aby oddały mu pokłon, Eblis jednak odmówił" (por. Koran, sura XVIII, 50).Legendę tę przytacza również Ginzberg w The legends of the Jews: "Czyż ja, stworzony z bezdymnego ognia, mam oddawać cześć istocie uczynionej z prochu?"- pytał Anioł.Za karę Bóg zamienił Eblisa w szejtana (diabła), a ten stał się ojcem wszystkich diabłów.Według jednej z wersji legendy miało ich być pięciu:

• Tir, sprawca śmiertelnych wypadków

• Awar, demon lubieżności

• Dasim, mąciwoda, podżegacz do kłótni

• Sut, ojciec kłamstwa

• Zalambur, specjalizujący się w oszustwie kupieckim i handlowym,

Iblis do dnia Sądu Ostatecznego otrzymał przywilej wprowadzania ludzi w błąd.Według św. Augustyna (Enchiridion, 28) i Mahometa (Koran XVIII, 50) Iblis to dżinn- dokładnie władca dżinnów.
Mitologia arabska zna trzy kategorie duchów:

• Ałowie

• Dżinny (dobre i złe)

• Demony

Jak głosi legenda, Mahomet nauczył prawnuka Iblisa niektórych sur Koranu.

Isztar-Ishtar; mit.babilońsko-asyryjska bogini płodności, przyrody i wojny; bogini miłości utożsamiana z planetą Wenus.Główny miejscem kultu było sumeryjskie miasto Uruk (świątynia Eanna).W Babilonii czczona jako gwiazda wieczorna i bogini miłości zmysłowej (sakralna prostytucja).W Akkadzie i Asyrii czczona jako bogini wojny i zwycięstwa oraz jako jutrzenka.Małżonka Anu. Przedstawiana stojąca na lwie z łukiem i kołczanami.Atrybut: 8 lub 16-ramienna gwiazda.

Imra-najwyższy bóg czczony w Kafiristanie.Stwórca; tchnieniem ożywił innych bogów.Wytworzył ludzi ubijajac masło w złotym bukłaku z koziej skóry.

Irra-mezopotamski bóg nieszczęścia i zarazy.Siał spustoszenie w sumeryjskich miastach dotykając najwymyślniejszymi chorobami ich mieszkańców.Siła tego demona przerażała nawet inne bóstwa, także te które w hierarchii bóstw były ponad nim.

Iris-po grecku "tęcza"; siostra Harpii, dziewicza posłanniczka bogów, która przybywa z Olimpu, aby przekazywać rozkazy Zeusa i Hery.Najczęsciej przedstawiana ze skrzydłami i laska herolda.

J

Jekon-Jikon "podżegacz"; w etiopskiej Księdze Henocha herszt upadłych Aniołów. Z pomocą Asbiela zwiódł synów Bożych (tj. innych aniołów), kusząc ich widokiem pięknych córek ludzkich; z tymi to kobietami synowie Boży utrzymywali następnie grzeszne stosunki cielesne.

Jetrel-w tradycjach o Henochu, jeden z dwustu upadłych aniołów.

Jomjael-"dzień Boży"; jeden z upadłych Aniołów, strącony z niebios wraz z Szemhazajem, Szatanem i innymi.

Juwart-niegdyś książę chóru Aniołów, obecnie służy w piekle.

Jarri-hetycki bóg zarazy, którego trzeba przebłagiwać z wybuchem moru.

K

Kaim-Kajm lub Kamio; przebywa w piekle, gdzie pełni funkcję wielkiego prezydenta.Pokazuje się pod postacią drozda.Dowodzi 300 legionami duchów piekielnych.Według De Plancy'ego Kaim ukazał się Lutrowi.

Kakabel-Kochbiel lub Kokbiel, lub Kabajel, lub Kawkabel, lub Kochab; "gwiazda Boża", w przeważającej większości pism (np. w etiopskiej Księdze Henocha) jest złym (upadłym) Aniołem, mieszkańcem piekła, gdzie dowodzi 365 tysiącami duchów, gotowych wykonać każde jego polecenie; on zaś, między innymi, uczy ich astrologii.

Kali-hind.bogini śmierci i czasu (dosłownie "czarna"), żona (lub córka) Siwy (Sziwy).Kali to jedno z jej imion (wcieleń, wyobrażeń, obok takich jak Dewi lub Maha Dewi).Jest przedstawiana jako kobieta o czarnej skórze, czerwonym obliczu, ośmiu rękach, z naszyjnikiem z ludzkich czaszek na szyi.Wyobrażenie najstraszniejszego i najbardziej niszczycielskiego aspektu demonicznej bogini Dewi.Maąąc wytępić demony, tak przejęła się ich zabijaniem, że sama stała się demonem destrukcji.Gdy wpadła w szał bojowy, niszczyła i zabijała wszystko co stanęło jej na drodze, nie oszczędziła nawet własnego męża.Nabiegłe krwią oczy, kolia z ludzkich czaszek i girlanda z odciętych rąk to wizerunek szalonej tancerki, której wyznawcy do dziś wzbudzają strach indyjskiej ludności.Jednak według wierzeń nie jest zła do szpiku kości bo potrafi być dla swoich wyznawców wyjątkowo szczodra i wspaniałomyślna.Siła niszczycielska.W świątyniach Kali w dawnych czasach skł.ofiary z ludzi, obecnie z kóz i owiec.W Indiach kasta Thugów-jej wyznawców, zwanych też dusicielami, zrzeszała rytualnych zabójców.Kto rodził się w takiej kaście, otrzymywał nakaz religijny zabicia człowieka przynajmniej raz w roku, czy też na 3 lata.

Kadesz-także Qades, kananejska bogini życia miłosnego, przedstawiana jako naga i stojaca na lwie, a w dłoniach trzyma węża.

Kineu-u Indian północnoamerykańskich Złoty Orzeł, który przynosi piłkę (symbol słońca) do kosmicznej gry, pomiędzy niebiańskimi sprawcami piorunów, a mocami podziemnymi.

Koyote-lub Coyote "Klejnot"; u Indian Apaczów i Nawahów dawca kultury.Musiał on usunać dzieci wodnego potwora imieniem Tieholtsodi, aby ustapiła powódz i wyłonił się piaty, obecny swiat.Wtedy kojot przyniósł ludziom ziarno siewne.Może on też odgrywać rolę podstępnego spryciarza.

L

Lau(w)iasz-w kabale, Anioł (upadły), który należał kiedyś do chóru tronów i chóru cherubinów.Sprawuje pieczę nad mędrcami i wybitnymi osobistościami.

Leviatan-"zwinięty" w mit.ugaryckiej-Lotan-potwór morski, utożsamiony z bogiem morza Jamem lub należący do jego orszaku; wąż z głębin, morze, Zachód.Zgodnie z Biblią mityczny potwór morski o 7 głowach, uosobienie sił przynoszących ludziom nieszczęście.Hebrajczycy przypisywali zarówno Baalowi jak i Jahwe zwycięstwo nad Leviatanem, rozumiejąc je jako zwycięstwo nad morzem i morskimi potworami.Przekonanie to zostało umocnione po przeprawie Jzraelitów przez morze w ucieczce przed wojskami faraona.Wydarzenie "rozstąpienia się morza" zostało uznane za niezwykły dowód pomocy Jahwe.Leviatan występuje także w proroctwach eschatologicznych, np."Księdze Izajasza" zapowiadającej, że w Dzień Sądu "...Pan ukarze [...] Leviatana, węża płochliwego, Leviatana węża krętego".W literaturze rabinackiej jest ona (lub on) utożsamiana z Rahabem, aniołem przedwiecznych głębin, i jest odpowiednikiem lądowego potwora Behemota.Jak głosi legenda, zarówno Lewiatan, jak i Behemot zostali stworzeni piątego dnia Stworzenia.Według św. Justyna Lewiatan to "zły Anioł".Zdaniem George'a Burtona, Leviatan to "hebrajskie imię babilońskiej bogini Tiamat".Graves i Pataj w Mitach hebrajskich piszą: "W tradycji kabalistycznej Lewiatan symbolizuje Samaela, księcia zła, którego czeka w przyszłości unicestwienie".W okultyźmie jest demonem, który "zachęca do niewiernści".U kresu czasów wszystkie dusze nieczyste zostaną połknięte przez Lewiatana (mitologia mandajska).Istota monstrualnie ogromna.Późno łac.Leviathan z hebr. Liwjathan (dosł."istota o wijącym się ciele"- krokodyl, wieloryb (?)). Psalmy: 74,14 ;104,26. Przedstawiany także jako smok o niebywałej sile, uchodził za stworzenie-igraszkę Jahwe.Po wojnie aniołów został strącony do Szeolu gdzie stał się sojusznikiem Szatana.Wierzono, że w odwecie, tuż przed końcem świata, rzuci wyzwanie zastępom niebiańskim.W średniowieczu identyfikowany był z samym piekłem, gdzie wejściem miała być jego potężna paszcza.


Lilith-lub Lilit, a także w l.mn.po aramejsku Lilin; oblubienica Samaela.Miała nawiedzać w czasie burzy odludne miejsca, zagrażając zwłaszcza dzieciom i kobietom w ciąży.Mit.sumeryjska- demon niższego rzędu, w Biblii żeński demon.W tradycji żydowskiej matka licznych Demonów, dusicielka małych dzieci, żeński Szatan w Noc Walpurgii (Goethe "Faust"). Pierwsza żona Adama, która wprowadziła go w arkana magii.Według rabiego Eliezera (Księga Adama i Ewy) Lilit codziennie rodziła Adamowi setkę dzieci.Zohar opisuje Lilit jako "ogniście namiętną istotę żeńską, która współżyła z pierwszym człowiekiem", ale kiedy Bóg stworzył Ewę, "uniosła się w powietrze i odleciała nad Morze Czerwone", skąd wciąż "próbuje usidlić ludzkość".Według innej wersji legendy Lilit była tak samowolna i złośliwa, że Adam nie mógł z nią wytrzymać, więc ona opuściła Raj i błąka się do dziś w wyższych regionach powietrznych.Wersja z haggady pochodzącej z IV wieku podaje zaś, że to Lilit odtrąca Adama, gdyż ten w akcie seksualnym pragnie być na górze.Pod postacią sowy Lilit pojawia się w licznych legendach żydowskich.W kabale Lilit jest demonem piątku i przedstawiana jest jako naga kobieta, której ciało przechodzi w wężowe sploty.Po raz pierwszy Lilit pojawiła się w literaturze rabinackiej czesnego średniowiecza (w pochodzącym z X w. Alfabecie Ben Sira), jednak jej imię pochodzi od lili (lilitu), żeńskiego demona niższego rzędu w mitologii sumeryjskiej.Według mitu Gilgamesz i Enkidu, urządziła sobie dom w konarach huluppu, drzewa Inany, skąd chroniąc się przed Gilgameszem, uciekła na pustynię.W zaklęciach przejętych przez Babilończyków i Asyryjczyków Lilit pojawia się wśród złych demonów powodujących zarazę, gorączkę i śmierć.Nawiedza nocą mężczyzn, a z takiego związku rodzą się złe duchy czychające na ludzi, by ich rozedrzeć na strzępy.Rabini uważali Lilit za główną kusicielkę, demoniczną żonę Adama i matkę Kaina.W tradycji talmudycznej oraz w kabale (Zohar) większość demonów jest śmiertelna, natomiast Lilit i dwa inne żeńskie duchy zła "będą żyły i szkodziły człowiekowi aż do czasów mesjańskich, kiedy Bóg ostatecznie wypleni zło i nieczystość z powierzchni ziemi".Jak twierdzi Scholem, Lilit i Samael "wyemanowali spod Tronu Bożej Chwały, który zachwiał się nieco wskutek ich [wspólnych] wysiłków"; wiadomo, że Sammael (Szatan) przebywał niegdyś w niebie, wcześniej jednak żadne źródła nie wspominały, że towarzyszyła mu tam Lilit.Lilit używa wielu imion, z których siedemnaście wyjawiła (pod przymusem) prorokowi Eliaszowi.Iz.34,14.


Loki-w mit.germańskiej diabeł, oszukańcze bóstwo, Demon zniszczenia i śmierci, mający doprowadzić do końca świata i bogów; na początku sprzyjał i pomagał innym bogom z czasem jednak jego podstępna i przebiegła natura okazała się dla niego wartością nadrzędną.W ostatecznej rozgrywce światłości i mroku decydującej o dalszych losach świata ma dowodzić mocami zła i to właśnie on ma poprowadzić je do boju.Postać zagadkowa.Ojciec wilka Fenrira, węża Midgardu i Hel.Towarzysz bogów, oszust.Sprawca śmierci Baldura; wódz demonów w
walce z bogami-Ragnarok.Loki jest znany takze jako Lopt.Moze przeobrazac sie w najrozmaitsze postacie.

Lha-mo-w buddyzmie tybetańskim nieprzejednany demon-kobieta otoczona płomieniami, przyodziana w szczątki człowieczego ciała.Na domiar wszystkiego rozkoszująca się smakiem ludzkiego mięska, popijająca go świeżą, jeszcze ciepłą krwią z oryginalnego kielicha, jakim był ludzki czerep.Ten najstraszniejszy z tybetańskich demonów jest obarczany winą za całe zło, choroby i wszelkie nieszczęścia.

Lucyfer-Lucyper; według Biblii i tradycji chrześcijańskiej Anioł, który zbuntował się przeciw Bogu. Pierwszy z Aniołów, wygnany z nieba za nieposłuszeństwo.W walce z Archaniołem Michałem został pokonany i strącony do piekła (książę piekieł). W XIII w. istniała sekta Lucyferianów, którzy wierzyli, że ostatecznie Lucyfer zwycięży Michała. Lucyfer-czyli "niosący światło", opisany m.in. w "Panu Tadeuszu" Mickiewicza. Pojawia się w kształcie najpiękniejszego dziecka.Kiedy jest rozzłoszczony ma rozognioną twarz, ale nie ma w tym nic potwornego.Pojawia się także jako czarny, przepiękny Anioł, jego głos sprawia, że wnętrze słuchającego drży.Oświecenie, powietrze, gwiazda poranna. Spolszczone z łacinskiego Lucifer-"jutrzenka"; w chrzescijaństwie stało sie imieniem diabla, co wywodzi sie z Izajasza 14,19, gdzie stracenie króla Babilonu do piekieł porównywano z upadkiem promiennej jutrzenki (po hebrajsku helal).Ojcowie Koscioła przeniesli imię Lucifer na Szatana.Kilka grup gnostyckich uważało Lucyfera za samoistna siłę Boska lub za "pierworodnego syna Bożego".

Ladon-w mitologii greckiej demoniczny
węźosmok, który w ogrodzie Hesperyd strzeże drzewa rodzacego złote jabłka.

M

Mammon-Mamon, Mamona; z aramejskiego "zysk", pieniądze.Termin spotykany w Talmudzie jako określenie bogactwa (często w sensie pogardliwym).W wierzeniach dawnych ludów zły duch, najczęściej przybierający postać kobiecą.W judaiźmie i chrześcijaństwie bożek bogactwa lub dóbr materialnych, pieniędzy.W Nowym Testamencie oznacza siłę demoniczną, rozbudzającą żądzę bogactw.Demon skąpstwa.To on nauczył ludzi rozdzielać łono ziemi, by wyrwać z niego skarby.

Mania-1.mit.grecka- szału, bogini spokrewniona z Eumenidami.2.mit.rzymska- dawna italska bogini, uważana za matkę Manów, później Larów; prawdopodobnie wymyślona przez rzymskich uczonych w czasach Warona (I w.p.n.e.).Etruska bogini piekła.

Marchocjasz-Marchosias; Anioł, który przed upadkiem należał do chóru panowań.W piekle jest "wielkim markizem".Przywołany zjawia się pod postacią wilka lub wołu ze skrzydłami gryfa i ogonem węża.De Plancy zaś podaje, że Marchocjasz "ukazuje się pod postacią dzikiej lwicy ze skrzydłami sępa i ogonem węża". Marchocjasz wyjawił Salomonowi, że "po upływie 1200 lat ma nadzieję powrócić na siódmy tron (w niebie)".

Marduk-mit.babilońska-pierwotnie bóg wiosennego słońca, czczony w Babilonie.Z sumeryjskiego Amar-utuk "cielak boga słońca", po hebrajsku Merodach.Od czasów Hammurabiego państwowy bóg Babilonu.Przez utożsamianie z sumeryjskiem Asalluchi stał się bogiem sztuki zaklinania, magii oraz madrosci.Stwórca Wszechświata, dobroczyńca ludzkości, władca magii.Syn Ea, mąż Sarpanitu.Wyobrażany jako brodaty mężczyzna w cylindrycznej koronie.W lewej ręce trzymał insygnia władzy.Główne miejsce kultu: świątynia Esangila w Babilonie.Jednym z wielu jego przydomków był Bel.Ojciec Nabu.Wykazywał rysy boskiego lekarza, sędziego i niosacego swiatło (bóg słońca wiosennego), a nawet uchodził (jako Bel) za pana bogów.Inne miejsce kultu: zigurat w Etemenaki.

Mehit-albo Mechit; czczona w okolicach Thinis staroegipska lwia bogini, uchodzaca za małżonkę Onurisa.Znaczenie jej imienia jest "pełna", ze względu na odtworzone oko słonca (?).

Marut-Marout lub Marot; hebr. gorycz, w tradycji żydowskiej Anioł, który wraz z Harutem został wyposażony przez Boga "we wszelkie pełnomocnictwa do sprawowania pieczy oraz nauczania rodzaju ludzkiego".Marut wywodzi się z mitologii perskiej, (wspomina o nim również Koran).W mit. perskiej Harut i Marut byli wysokiej rangi Aniołami (Amesz Spentami), znającymi sekretne imię Boga; na swoje nieszczęście, imię to wyjawili kobiecie o imieniu Zobra lub Zuhra. W przypisie do XIV ody Hafiza czytamy, że wykorzystując moc Wyjawionego Imienia, Zuhra przeniosła się na planetę Wenus, "z którą w mitologii mahometańskiej jest odtąd utożsamiana"; upadli Aniołowie (Harut i Marut) "zostali za karę uwięzieni i od tej pory wiszą głową w dół w lochu niedaleko Babilonu, gdzie, jak głosi legenda, uczą magii i czarnoksięstwa".

Mama Brigitte-W Voo Doo jest uosobieniem miłości i śmierci.Jej wyznawcy spotykają się pod wierzbami płaczącymi-jej świętymi drzewami, by tam oddawać jej cześć, a także prosić ją o sprowadzenie nieszczęścia na upatrzonego wroga.Groby znajdujące się pod jej opieką są oznaczone charakterystycznymi piramidkami usypanymi z kamieni.

Mefistofeles-Mefisto lub Mefistofil; "unikający światła", średniowieczne imię diabła nie wyjaśnionego pochodzenia.Jeden z siedmiu Diabłów głównych, najbardziej znany z "Fausta" Goethego.Szatańsko przewrotny, szyderczy, sarkastyczny, drwiący, demoniczny. Rozpoznaje się go po zimnym okrucieństwie, jadowitym śmiechu, który doprowadza do łez, i okrutnej radości, jaką wywołuje u niego czyjś ból.To on posługując się kpiną, wyśmiewa zalety, gardzi talentami, wprowadza w rozgłos oszczerstwa.Z hebrajskiego "mephir"-niszczyciel, "tophel"-kłamca.Jeden z wysłanników Szatana.W średniowieczu kojarzono go z brokerem sił nieczystych.Pod postacią klechy negocjował warunki paktów, w których głowną kartą przetargową była ludzka dusza.

Moloch-zniekształcone hebrajskie Melech=król.Epitet starożytnych bóstw semickich, którym skł.ofiary z ludzi.Chtoniczne bóstwo, czczone na terenie Kanaanu, bóg ognia.Ofiary zwłaszcza z dzieci.Jego kult wśród Izraelitów potępiali prorocy (np.Jeremiasz).Odpowiednik greckiego Kronosa; bóstwo występujące w ST, czczone w Tyrze i Kartaginie.Przedstawiano je jako starca z baranimi rogami.Jego kult kojarzył się z czymś haniebnym i odrażającym.Przelewając krew dzieci składanych mu w ofierze, jego wyznawcy pragnęli zapewnić sobie długie i beztroskie życie oraz ustrzec się przed działaniem złych uroków innych demonów.Kult Molocha jest dziś mylnie kojarzony z Czarną Mszą satanistów.

Mara"niszczyciel"; buddyjski demon, ucieleśnie zła w ludzkiej podświadomości.Za jego sprawą osiągnięcie stanu nirwany jest nierealne i aby uniemożliwić śmiertelnikom wyzwolenie się z magicznego koła śmierci i narodzin, robi co może aby omamić ich umysły.Mistrz iluzji i ułudy, niezmordowany wróg każdego, kto chce zaznać szczęścia.

Mantus-mit.etruska- demon, król świata podziemnego, przedstawiony ze skrzydłami, z pochodnią i w koronie na głowie.Rzymianie utożsamiali go z Dis Pater (w mit.rzymskiej władca podziemi, utożsamiany z gr.Plutonem).

Melek Taus-diabeł jezydów.

Metztil-aztecka bogini nocy.

Mictlan-aztecki bóg śmierci.

Milcolm-diabeł Ammonitów.

Mordad-Anioł śmierci u Magów.

Maat-personifikacja porzadku swiata u starożytnych Egipcjan, ucielesnia prawo, prawdę i prawidłowosć.Uważana za córke stwórcy swiata Re.

Mahisza-indyjski Demon, który w walce z zastępami Indry przybierał rozmaite postacie, na koniec bawołu jako symbol smierci.

Mulciber-w "Raju utraconym" Miltona jest on upadłym Aniołem, który "wieże ongi budował w Niebiosach".

Murmur-Murmus; przed swym upadkiem był Aniołem chóru tronów i Aniołów. W piekle jest wielkim księciem i dowodzi 30 legionami duchów.Ukazuje się pod postacią wojownika w książęcej koronie, dosiadającego gryfa.Według De Plancy'ego Murmur "ukazuje się pod postacią żołnierza dosiadającego sępa, otoczonego mnóstwem trąbek (...), a poprzedza go dudnienie trąb".Naucza filozofii i przymusza dusze zmarłych, aby odpowiadały na jego pytania.

Midgardu-waż, czasami błędnie nazywany Midgard, w mitologii germanskiej olbrzymia demoniczna postać, która spłodził Loki.Spoczywa w oceanie kosmicznym, otaczajac swym cielskiem ziemie zamieszkana przez ludzi (czyli Midgard), przedstawiona jako płaski krag.Głównym wrogiem Midgardu jest Thor.

Morpheus-lub Morfeusz; grecki bóg snów.W religii nie odgrywał żadnej roli.

N

Naamah-hebrajska kobieta-demon uwodząca mężczyzn.

Nelchael-upadły Anioł, zajmujący się w piekle nauczaniem astronomii, matematyki i geografii.

Nergal-Bóg babiloński ("potęga wielkiego mieszkania"), równocześnie straszny i dobroczynny.Siewca nieszczęść, pan podziemi, gdzie panuje wraz ze swą małżonką Ereszkigal; hojny dawca życia, sprawiedliwy sędzia.Późne texty utożsamiają go z bogiem słońca, co tłymaczy jego "dwulicowość", gdyż słońce posiada cechy dobroczynne, a równocześnie skutki promieni bywają szkodliwe.W III tysiącleciu p.n.e. występuje jako bóg miasta Kuta (dzisiejszego Tell Ibrahim blisko Babilonu), gdzie znajdowała się świątynia Emeslan.Siedzibą Nergala i jego małżonki ("pani wielkiej ziemi") była czwarta część wszechświata, Arralu- podziemie nazywane "ziemią", "ziemią bez powrotu", czyli miejsce pobytu zmarłych, do którego schodzi duch umarłego.To ciemne królestwo było wyobrażane jako wielkie miasto otoczone murami, pełne pyłu i mroku.Opuścić je można było wyjątkowo za zgodą boga lub też uciekając i powracając na ziemię jako widziadło, by szkodzić i straszyć ludzi, jeżeli nie zadbali o odpowiedni pogrzeb. Babilończycy wierzyli, że mieszkaniec Arralu odczuwa te same potrzeby co żywy,tyle tylko, iż nie może ich sam zaspokoić i żąda pomocy od żyjących (krewnych). W królestwie Nergala najlepiej czuje się ten, kto poległ w bitwie-może on bowiem żyć na wyspie szczęśliwej, położonej u ujścia rzeki, a nawet uzyskać nieśmiertelność. W teologii Babilończyków życie pośmiertne nie odgrywało jednak znaczącej roli, modlili się raczej do Nergala o to, co płynęło z jego chojności i miało znaczenie w życiu doczesnym.

Nihasa-diabeł Indian amerykańskich.

Nija-polski (??) bóg podziemnego świata.

Neto-starohiszpanski bóg wojny o charakterze astralnym.Imie jego wiaże się z celtyckim Neto-"wojownik".

gNyan-tybetańskie duchy mieszkajace w drzewach i głazach, mogace zsyłać choroby i smierć.

O

Olivier-ex-książę chóru Archaniołów, o którym wspomina Michaelis w "Admirable History of the Possession and Conversion of a Penitent Woman".Ma być on demonem, który "zachęca do okrucieństwa i chciwości".

Orcus-rzymski bóg swiata podziemnego, władca państwa umarłych.Występuje jako Demon o czarnych skrzydłach.

Oready-w mitologii greckiej-nimfy żyjace w górach i grotach.

Oromatua-w wierzeniach polinezyjskich, zwlaszcza na Tahiti-istota w postaci widmowego cienia, a także niższe bóstwa, dręczace ludzi.

P

Pajmon-Paimon; "dzwonienie", przed swym upadkiem był Aniołem, teraz w piekle jest wielkim królem, podlegającym jedynie Lucyferowi.Pod rozkazami Pajmona służy 200 legionów duchów wywodzących się "częściowo z chóru aniołów, a częściowo z chóru potęg".Wezwany ukazuje się pod postacią "mężczyzny o twarzy kobiety, ze skrzącym się drogimi kamieniami diademem na głowie".Według Wierusa przy specjalnych okazjach Pajmonowi towarzyszą dwaj wielcy książęta piekieł, Bebal i Abalam.

Pan-mit.grecka.Arkadyjskie bóstwo lasów i pasterzy, które zapewniało płodność stad.Syn Hermesa i nimfy Kalisto (Dryope), wyobrażany jako mężczyzana z rogami, uszami, brodą, ogonem i nogami kozła.Był uwodzicielem nimf, z których wiele, aby nie stać się ofiarą jego chuci, wolało śmierć lub przemianę (Pitys-w sosnę, Syrinks-w trzcinę).Z trzciny Pan zrobił rodzaj fujarki i nazwał ją syrinks (syringa). Uchodził za łagodnego, jednak w chwilach gniewu budził lęk (stąd "paniczny strach", "panika").Według Herodota Pan przed bitwą pod Maratonem obiecał pomóc Ateńczykom, za co ustanowili oni jego kult w mieście i rozslawili po całej Helladzie.W Rzymie utożsamiano Pana z Faunem.Był patronatem poetów, często jego imię było podstawą spekulacji religijno-filozoficznych (słowo PAN w znaczeniu "wszystko").Chrześcijanie identyfikowali Pana z diabłem.Mity o nim stanowiły częsty temat w starożytności (hymny: homerycki, orficki, epidauryjski) i literaturze nowożytnej ("Hymn of Pan" P.B.Shelleya), powstaly też oparte na tym micie utwory muzyczne (kantata J.S.Bacha). Pan był tematem licznych prac plastycznych zarówno w starożytności (hellenistyczna grupa "Pan z Afrodytą", reliefy, malarstwo w Pompejach), jak i w czasach nowożytnych (A.Carracci, P.P.Rubens, J.Jordaens, N.Poussin, A.Radin, P.Picasso).

Penemue-Penemuel lub Tamuel, lub Tamel, lub Tumael; "wnętrze" ,w tradycjach o Henochu, jeden z upadłych Aniołów, który "nauczył ludzi pisania atramentem na papierze", sztuki potępianej jako zła i niemoralna.Penemue "pouczał także dzieci ludzkie o blaskach i cieniach życia oraz wprowadzał w tajniki mądrości".

Pluton-grecki Plouton, bóg podziemia.

Procel-Krocel lub Pucel, lub Pocel; niegdyś Anioł chóru potęg, obecnie wielki książę piekła, dowodzący 48 legionami złych duchów.Krocel zwiarzył się Salomonowi, że w przyszłości spodziewa się odzyskać utracony tron (w niebie).Tymczasem zajmuje się nauczaniem geometrii i sztuk wyzwolonych.

Pursan-Purson lub Kurson; przed swoim upadkiem Pursan był Aniołem chórów cnót i tronów.Obecnie jest królem "niższego świata" i dowodzi 22 legionami złych duchów.Wedle anonimowego autora traktatu magicznego Ognisty Smok, czyli panowanie nad duchami Pursan jest "trzecim generalnym adiutantem cesarza", tj. Lucyfera.Ukazuje się pod postacią "człowieka z lwią twarzą, trzymającego w ręku żmiję i dosiadającego niedźwiedzia".Pursan zna przeszłość i przyszłość oraz potrafi odnaleźć ukryte skarby.Według De Plancy'ego Pursan jest także "ojcem dobrych duchów opiekuńczych".

Prozerpina-grecka bogini podziemia.

Pwcca-walijskie imię szatana.

Perit-w Albanii-żenskie duchy górskie w białych sukienkach.Kto niedbale sie obchodzi z chlebem tego robia garbatym i krzywym.

Polifem-Polyphemos, jednooki syn boga mórz Poseidona i nimfy Thoosa.Był jednym z Cyklopów, do których jaskini trafił Odys.

Q

Q'areb Zareg-demon wywołujący złe sny.

R

Rimmon-demon syryjski czczony w Damaszku.

Radon-lub Rad, bóg radości.Radon przekazywał ludziom wyroki Rugewita.Mówił, że spotka ich po śmierci nagroda lub kara, że pójdą do nieba albo będą musieli się błąkać po ziemi.Był przewodnikiem zmarłych, idących do słowiańskiego piekła.Zanim jednak miało do tego dojść, wpierw Merot odbierał umarłym ducha.Trzymał u siebie tak długo, aż zgłosił się po niego Radon.Jeżeli zaś duch człowieczy był niewart podziemia, Merot skazywał go na tułaczkę i karę na ziemi, natomiast po duchy dobre zgłaszał się Kuślak.(Izabela Kopij)

Rugewit-jego posąg był wyciosany z drewna i był bardzo wielki.Miał siedem głów, siedem mieczy u pasa, a ósmy tężny kłobuk.Piersi i tułów były wewnątrz wyżłobione i gniezdziły się tam jaskółki.Rugewit był zastępcą i namiestnikiem Peklenca, ponieważ sądził potępieńców.Nigdy nie opuszczał podziemnego świata.Zresztą nawet Peklenc bez jego zezwolenia nie mógł opuścić podziemia.Rugewit był w mniemaniu Słowian słońcem pod ziemią, jeżeli zwali go Witem.Wszak świętowit był dla nich uosobieniem słońca na ziemi.Rugewit nie przyjmował do słowiańskiego piekła samobójców i topielców.Nie miały tam dostępu dusze chrześcijan i wyznających inne religie niż słowiańska.Słowianie byli przekonani, że samobójcy, topielcy i wszyscy inni musieli tułać się po ziemi i dokuczać złym ludziom, strasząc ich i zsyłając na nich wszelkie nieszczęścia.Można było się od nich wyzwolić, gdy napastowany zawołał "To Lubię!".Było to szczęśliwe wyzwolenie, ponieważ tułająca się dusza mogła pójść nareszcie do Peklenca, albo powtórnie się narodzić.(Izabela Kopij)

Ratri-w mitologii indyjskiej-Noc, siostra jutrzenki Uszas.Dobrotliwa bogoni chroniaca od zbójów i wilków.

Rewana-majacy 10 głów i 20 ramion władca Rakszasów, kategorii demonów indyjskich.W drodze umartwiania się wymusił od Brahmy Boski Oręż i niesmiertelnosć.Aby zlamać jego potęgę bóg Wisznu narodził sie jako królewicz Rama.

S

Sabazjos-Sabasios lub Sabazios.Mit.tracko- frygijska, bóg czczony w Grecji, szczególnie w Atenach od V w.p.n.e., identyfikowany z Dionizosem (jako Dionizos starszy, syn Zeusa i Persefony).Kult Sabaziosa- kult węża (o charakterze orgiastycznym) rozpowszechnił się w okr.hellenistycznym (III-I w.p.n.e.) i cesarstwa rzymskiego.Był połączony z misteriami, w których dużą rolę odgrywał wąż.Sabaziosa utożsamiano wtedy z wieloma bóstwami i obdarzono epitetem Hypsistos (po grecku "najwyższy").W jego kulcie duże znaczenie miało wyobrażenie prawej dłoni w geście błogosławieństwa, pokrytej wizerunkami boga i jego atrybutami (jaszczurka, żaba, żółw, szyszka pinii).W sztukach plastycznych przedstawiano go jako mężczyznę z brodą w czapce frygijskiej.


Sachmet-Sechmet, po grecku Sachmis; egipska bogini zemsty, wojny i chorób.Bogini-lwica z Memfis.Początkowo prawdopodobnie lokalna (z miejscowości Rehes) bogini nomu letopolitańskiego (Dolny Egipt).W Memfis była małżonką Ptaha i matką Nefertuma.Czczona też wraz z Hathor i Mut w Karnaku.Przedstawiana jako kobieta z głową lwicy ozdobioną tarczą słoneczną (personifikacja Oka Słonecznego) i ureuszem, trzymająca w dłoniach berło i znak wiecznego życia (ankch).Kapłani Sachmet tworzyli specjalne zrzeszenie uzdrowicieli, którzy za pomocą magii walczyli z chorobami.

Sammael-Camael lub Samiel; arcydemon zwany "jadem bożym".Jego także zrzucono z niebiańskiego majestatu.Po przybraniu samowolnej i całkowicie niezależnej postaci uwalniał ludzi od trudów życia podsuwając im same alchemiczne i naturalne specyfiki spożywcze, po ich skosztowaniu siły witalne ofiary natychmiast opuszczały ciało; w pismach apokaliptycznych imię Anioła od III w. utożsamianego z Szatanem, skłaniającym człowieka do wszelkich wystepków.Bywa też rozumiany jako Anioł Smierci.W niektórych tradycjach określany jako "ślepy Anioł" lub utożsamiany z Lewiatanem jako "ślepy smok".

Sfinks"dusicielka"; jako kobieta-lew była batem na tępych ludzi.Zabijała wszystkie bezmyślne istoty, którym zdarzyło się trafić na teren jej łowów.

Sammu-diabeł środkowo-azjatycki.

Shaitan-henochiański równoznacznik Szatana.

Siwa-Sziwa; sanskryckie "niszczyciel", jeden z najważniejszych bogów hinduskiego panteonu.Jest twórcą, opiekunem i niszczycielem świata.Jego funkcja w triadzie z Brahmą i Winszu jest przede wszystkim niszczycielska.Siwa (Śiwa) jest czczony jako bóstwo płodności pod falliczną postacią lingi (linga-znajduje się w każdej poświęconej mu świątyni) oraz na pd.Indii jako Nataradźa, tańczący w kręgu płomieni król Aktorów.We wczesnym (wedyjskim) okr. hinduizmu występował jako Rudra, przywódca bóstw burzy i wichrów.Potem czczony na ogół jako Pan Zwierząt, Wielki Jogin i Pan Tańca.Chociaż jego imię znaczy Wszechdobry, znany jest z gwałtownego charakteru, co ujawnia się zwł.wtedy, gdy przerywa mu się głęboką medytację na kosmicznej górze Kajlasia.Spopiela wówczas intruza spojrzeniem umieszczonego między brwiami trzeciego oka.Tak stało się z Kamą, podobnym do Amora bogiem miłości, który wypuścił strzałę z łuku chcąc, by Śiwa zwrócił uwagę na swą małżonkę.Podobny los spotkał syna S., boga mądrości Ganesę, któremu trzeba było przyczepić inną, słoniową głowę w miejscu spopielonej.Jak wyjaśnia mit, dwoistość Siwy bierze się stąd, że wypił truciznę wyłowioną nieoczekiwanie z mlecznego praoceanu kosmicznego, aby ją zneutralizować w swym ciele.Trucizna zabarwiła ciało Siwy na kolor sino-niebieski, będący w Indiach symbolem Nieskończoności.

Supay-Zupay lub Cupay; bogini świata podziemnego Inków.W wierzeniach indiańskich był keczuańskim duchem, niekoniecznie złym, któremu tubylcy w okr.dniach w roku składali ofiary.Hiszpańscy misjonarze wzięli sobie za punkt honoru przekonać Indian, że
ich bóstwo jest ucieleśnieniem samego zła.Tępili go z takim zapałem i upersonifikowali w nim tyle szatańskich cech, iż wkrótce sami zaczęli używać imienia Supay, zamiast słowa Szatan.Zupay stał się nadrzędnym diabłem, Lucyferem Ameryki.Misjonarze więc wymodelowali sobie takiego diabła, jakiego potrzebowali.Straszył Inków swą bezwzględnością i okrucieństwem.Dla przebłagania jego gniewnego nastroju, indianie składali mu ofiary z małych dzieci.Zapach przelanej świeżej krwi hamował jego gniewny zapał.

Szemhazaj-Amezjarak lub Amazarek, lub Semjaza, lub Szamjaza, lub Simchazi, lub Aza; imię prawdopodobnie powstałe z połączenia słowa Szem (imię) oraz Aza (Anioł).Szemhazaj jest jednym z wodzów upadłych Aniołów.Według legendy Szemhazaj i Azael, "dwaj zaufani Aniołowie Boga", zstąpili z nieba na ziemię i utrzymywali grzeszne stosunki z córkami ludzkimi. W etiopskiej Księdze Henocha Anioł, który nauczył rzemiosła czarnoksiężników i zielarzy.Jest jednym z dwustu Aniołów, którzy współżyli z córkami ludzkimi. Szemhazaj był Serafinem, który wyjawił młodej dziewczynie Istar (Istahar) "pełne Imię Boga".Wprawdzie okazał on skruchę, ale od tej pory wisi głową w dół między niebem a ziemią i jest widoczny jako gwiazdozbiór Oriona.Inna legenda mówi, że Aza nieustannie spada, z jednym okiem zamkniętym, a drugim otwartym, tak aby przez cały czas miał świadomość swego położenia i tym więcej cierpiał.W Zoharze czytamy, że Szemhazaj pojął za żonę jedną z córek Ewy i spłodził nią "dwóch potwornych synów, zwanych Hiwa (Hamija) i Hija.Każdy z nich zjadał tysiąc wielbłądów dziennie, tysiąc koni i tysiąc wołów".W Byronowskiej wersji legendy Szemhazaj nosi imię Azaziel, a Istahar- holibamah.Wersja Księgi Henocha z Qumran, zawiera list Henocha do Anioła o imieniu Szamazja (Szemhazaj) i jego współtowarzyszy.Istnieje także inne wyjaśnienie wygnania Azy z nieba: sprzeciwił się on wyniesieniu Henocha, kiedy patriarcha został przeniesiony w Anioła Metatrona.

Scylla-po grecku Skylla-"suka", potwór czyhajacy w ciesninie morskiej, który pożerał przepływajacych.Miał 12 łap i 6 psich głów.

Sugaar-u Basków męski duch w postaci węża, który żyje pod ziemia, ale potrafi też, jako ognisty sierp, przelatywać po niebie; w pewnych okolicach uważa się go za ducha Maju, gdzie indziej za diabła.

Saamed-Anioł ciemności.Za jego to sprawą po zapadnięciu zmroku dopadają ludzi wszelkie nieszczęścia On jest też przyczyną tak wielkiej ilości niebezpieczeństw, jakie przynosi ze sobą noc.Jego pasją jest odbieranie życia w najciemnieszych zakątkach mrocznych miast i miasteczek.

T

Tamuz-Tammuz lub Dumuzi (mit.mezopotamska), sumeryjski, babiloński i asyryjski bóg wegetacji roślin i urodzaju, opiekun stad.W sztuce przedstawiany z kłosami w rękach lub u ramion.Ukochany bogini Isztar (sumeryjska Inanna).Co roku w okresie lata (pocz.suszy) umierał, aby po kilku miesiącach powrócić na ziemię ze świata zmarłych. Jego powrót oznaczał początek wegetacji roślin.

Tlazolteotl-u Azteków była boginią ekstazy, upojenia alkoholowego i œmierci.Zainicjowała odprawianie kultu ciemnych mocy i czarnej magii.Fakt odbierania przez nią życia jest pomijany przez sposób w jaki to robiła.

Tanit-mit.fenicka; bogini nieba, księżyca i płodności.Czczona głównie w Kartaginie, utożsamiana z Asztarte, Małżonka Baala Hammona.Z jej kultem związane były ofiary z ludzi (zwłaszcza z dzieci).W jej świątyni znajdowała się wyrocznia, mająca wielkie znaczenie w czasach cesarstwa rzymskiego.Symbolami Tanit były: gołąb, owoc granatu, ryba, palmi i "znak T".Przedstawiana była pod postacią kobiety podtrzymującej rękami piersi.

T'an-Mo-chiński odpowiednik diabła, symbolizujący żądzę i zawiść.

Tezcatlipoca-drugi po Quetzalcoatlu najważniejszy bóg panteonu Azteków. Wszechobecny stwórca wyst.pod wieloma postaciami, m.in. jako T.czarny- bóg nocy i Tezcatlipoca czerwony- bóg świayłości, tworzący na zmianę z Quetzalcoatlem Wszechświat.Ich ciągła walka i każde zwycięstwo jednego z nich było równoznaczne z nowym aktem twórczym, symbolizowało także zmaganie się sił przyrody- dzień zwyciężony przez noc i vice versa.Imię T.oznacza "Dymiące Zwierciadło".Był bogiem opatrzności biorącym udział we wszystkich spr.ludzkich, bogiem ciemności i grzechu, wynalazcą ognia, patronem czarnoksiężników, magii, książąt i wojowników, zimna i lodu. Przedstawiano go jako postać z twarzą pomalowaną w żółte i czarne pasy z nożem krzemiennym lub obsydianowym, albo z dymiącymi zwierciadłami- jednym na skroni i drugim w miejscu nogi oderwanej przez potwora ziemskiego.

Thot-Tot lub Dżehuti (mit.egipska), bóg księżyca, pan czasu. Przypisywano mu wynalezienie pisma.Patron pisarzy i nauk, opiekun cyfr, rachunków i kalendazra, bóg magii (w czasach greckich czczony jako Hermes Trismegistos-"Hermes po trzykroć wielki").Gł.miejscem kultu było Chemnu (Szmunu), grecki Hermopolis (obecnie al-Ashmunajn).Wg.mitów ozyriańskich był kochankiem matki bogów Nut.Ożywił poćwiartowane ciało Ozyrysa i wyleczył wyrwane oczy Horusa.Na Sądzie Zmarłych pełni rolę sekretarza.Thota przedstawiano jako ibisa, człowieka z głową Ibisa lub jako pawiana (jego święte zwierzęta).

Tunrida-skandynawska kobieta-diabeł.

Tyfon-lub Typhon (mit.grecka).Potwór o 100 smoczych głowach i wężach zamiast nóg.Najmłodszy syn ziemii (Gai) i Tartara; zrodzony dla pomszczenia klęski tytanów. Pokonany przez Zeusa, zrzucony do Tartaru i przywalony Etną.

Tenenit-bogini piwa, wymieniana w egipskiej "Księdze Umarłych".

Tiamat-po akkadzku "morze"; potworzyca chaosu w rodzaju smoka, podbita przez Marduka, który z jej połówek uczynił niebo i ziemię.

U

Ukko-fiński bóg grzmotu, zwany tez Isainem-"ojczulek".W czasie burzy mówi się, że to bóg przetacza kamienie albo miele zboże.

Utbor-w skandynawskich, a zwłaszcza norweskich wierzeniach ludowych-demoniczna istota, która powstaje z niestarannie usuniętego po porodzie łożyska; może się stawać niewidzialna lub widzialna, stara sie pozbawić matkę życia.

V - W

Vagirio-to henochiańskie bóstwo było nie tyle demonem co samą esencją zła i śmierci.Jest to ciemna strona duszy samego Stwórcy.Tak samo nieśmiertelna i samoistna jak jej jasna połowa.Alfa i omega sił nieczystych, nieskończona niedoskonałość, a także inicjator i stwórca Smoka-Węża starodawnego.Jego symbolem było magiczne koło symbolizujące życie i śmierć, później 666, które we wczesnym chrześcijaństwie przypisano Szatanowi.Jest dowodem na to, że nawet po Dniu Ostatecznym-Dies Irae, zło w jakiejś tam formie napewno przetrwa.

Velnias-litewska nazwa diabła; Velionis-"umarły".

Wadd-w starożytnych południowoarabskich państwach bóg Księżyca i kraju, teonim ten oznacza "miłosć, przyjazn".Jego świętym zwierzęciem był wąż.

Wotan-jedno z wcieleń germańskiego boga Odyna.Był patronem Berserków, wojowników tak walecznych, co szalonych.Tak potrafił zagrzać wojownicze serca do walki, że z okrzykiem jego imienia potrafili nawet nago rzucać się w sam środek pola bitwy.

Whiro-u Maorysów na Nowej Zelandii bóg ciemnosci, zła i smierci.Jest przeciwnikiem boga swiatła i płodnosci Tane.Pomocnikami Whiro sa duchy chorób.

Whope-u Indian Sjuksów córka boga słońca Wi i żona południowego wiatru.Pewnego dnia zeszła na ziemię i odwiedziła lud Sjuksów, przynoszac mu fajkę jako symbol pokoju.

Wi-bóg słońca u Indian Sjuksów, uważany za wszechwiedzacego i za obrońcę męstwa i wiernosci.Sposród zwierzat był mu szczególnie bliski bizon, niekiedy uważany za formę przejawiania sie tego boga.Córka Wi była piękna Whope.

X - Y

Xalpen-u Indian Ona z Ziemi Ognistej zła bogini ziemi, która podczas inicjacji stara sie wciagać chłopców pod ziemie, okrutnie ich meczy i nadużywa seksualnie.

Xocotl-bóg ognia i gwiazd pierwotnie czczony przez Indian Otomi, pózniej przejety przez Azteków.

Yehl-Yetl; u plemienia Tlinkit w Kanadzie północno-zachodniej: bóg stwórca w postaci kruka.

Yaotzin-Aztecki bóg piekła.

Yen-lo-wang-Chiński władca piekła.

Z

Zazel-z arabskiego Zuhal-"Saturn", okreslenie demona władajacego planeta Saturn.

Zeus-najwyższy bóg grecki, syn Kronosa i Rhei.Kiedy Zeus dorósł stracił swego ojca i innych Tytanów do Tartaru.Jego braćmi sa: Poseidon i Hades.Zeus tronuje na Olimpie ze swa małżonka Hera.Mit mówi także o zwiazku boga Nieba z boginia Ziemi Demeter.U Rzymian odpowiednikiem greckiego ojca bóstw stał się Jupiter.

Zotz-u Majów bóg w postaci nietoperza, od dzisiaj bedacy bogiem opiekunczym Indian Zotzil i kilku plemion gwatemalskich.

---