Temat: Wiadomości wstępne.

Terapia manualna - zajmuje się leczeniem odwracalnych zaburzeń funkcjonalnych postawy ciała i układu ruchu, które wywodzą się z zaburzeń strukturalnych i towarzyszą im lub są ich następstwem. W swoim zakresie obejmuje wszystkie techniki diagnostyczne i lecznicze oraz określa przyczyny zaburzeń.

WSKAZANIA:

- odwracalne zaburzenia

- zaburzenia statyki i dynamiki ruchu

- zespoły bólowe C, Th, L

- zaburzenia wzroku

- neuralgie

- zaburzenia oddechowe

PRZECIWWSKAZANIA:

- procesy nowotworowe

- osteoporoza

- zmiany degeneracyjne

- choroby psychiczne

- gruźlica

- zniekształcenia kośc

Mobilizacja - bierne, wielokrotne powtarzane ruchy trakcyjne lub ślizgowe i/lub ślizgowe z niewielka prędkością za wzrastającą amplitudą, w celu zwiekszenia ograniczonego zakresu ruchu. Pozycja wyjściowa jest pozycją leczenia.

Manipulacja- technika leczenia stawów, która przy zastosowaniu niewielkiej siły impulsu wykorzystuje dużą prędkość i małą amplitudę.

Gra stawowa ( trakcja + ślizg) - dwa rodzaje ruchu biernego. Ruch funkcjonalny = ruch bierny w stawie i gra stawowa. Stanowi warunke prawidłowej pracy w stawie.  Gra stawowa to tarkcja + ślizg. Ograniczenie ślizgu stawowego jest pierwotne w stosunku do ruchomości na obwodzie. Zabiegiem odbudowującym jest mobilizacja ślizgowa.

Trakcja - prostopadłe oddalanie powierzchni stawowych względem siebie. Bierne działanie translatoryczne, które w wyniku ciągu prowadzi do oddalenie jednej kości od drugiej( separacji).     Jeśli trakcja nie jest prowadzona prostopadle do płaszczyzny leczniczej i nie dochodzi do separacji       ( oddzielenia) powinno się używać innego wyrażenia np. ciąg. Wyrażenie „ separacja” używane wymiennie synonimem „ trakcja”. Trakcję wykonujemy w pozycji spoczynkowej -do badania, zaś terapię można stosować w innych pozycjach. Trakcja wykonywana jako test (badanie) stanowi część gry stawowej. Kierunek trakcji - w terapii manualnej stawów trakcję przeprowadza się prostopadle do płaszczyzny leczniczej.

Ślizg - jest określeniem biernego translatorycznego = prostoliniowego paralelnego przesunięcia kości, które prowadzi do prostoliniowego ślizgu pomiędzy powierzchniami stawowymi. Zawsze z użyciem minimalnej trakcji !!! ( trakcja w stopniu pierwszym),Stosowany jako test, element badania gry stawowej. Ten prostoliniowy ślizg możliwy jest na krótkim odcinku we wszystkich stawach człowieka ponieważ łukowate powierzchnie stawowe nie sa w pełni przystające. Kierunek ślizgu równolegle do płaszczyzny wklęsłej ( leczniczej) bez względu na ustawienie kątowe.

Możliwość ruchu w stawie wg Maigne'a

A ruch czynny

P ruch bierny, gra stawowa, mobilizacja

M przekroczenie granicy anatomicznej prowadzi do destrukcji

Podział technik mobilizacji

• O przewadze stawowej
  - mobilizacja czynna - mobilizacja stawu w którym można ruch jeszcze wykonać lub pacjent nie wykonuje ruchu ze względu na ból.
  - mobilizacja bierna własna - pacjent wykonuje ruch samodzielnie
  - mobilizacje bierne - celem przywrócenia gry ślizgu stawowego
  - mobilizacje bierne z impulsem - celem przywrócenia gry ślizgu stawowego

• O przewadze mięśniowej
  - poizometryczna relaksacja mięśni
  - stretching
  - trening siłowy

Segment ruchowy - jednostka ruchowa (Junghansa), wycinek kręgosłupa składający się z dwóch sąsiednich kręgów i dysku pomiędzy nimi. Jest to tzw. podstawowa jednostka ruchowa kręgosłupa. Cały kręgosłup składa się z takich segmentów. Ruch kręgosłupa - np. zgięcie, to de facto suma zgięć w poszczególnych segmentach ruchowych. Jeżeli jeden segment nie będzie całkowicie sprawny (będzie zablokowany) to i zgięcie całego kręgosłupa będzie upośledzone. Usztywnienie np. pooperacyjne jednej jednostki (jednego segmentu) zmusza do zwiększenia ruchomości w sąsiednich jednostkach (na sąsiednich piętrach), co często prowadzi do kolejnych powikłań z powodu ich przeciążenia.

Ryc. 1. Rzut boczny kręgosłupa Ryc. 2. Występowanie bólu

Segmentem ruchowym nazywa się dwa sąsiednie kręgi (k1) i (k2) i dysk (cd pomiędzy nimi. Nosi on także nazwę „podstawowej jednostki ruchowej” lub „jednostki ruchowej Junghansa”. To połączenie, tak jak i inne stawy w naszym ciele, to mały przegub. Może wyginać się w różne strony: do przodu, do tyłu, na boki i ulegać rotacjom. Ruchy tułowia (np. skłon do przodu) to suma takich „małych” zgięć w każdym z segmentów. Zablokowanie ruchu, z jakiś powodów, w jednym z tych segmentów blokuje ruchomości całego naszego tułowia.
W obrębie segmentu ruchowego zauważyć można dodatkowo: centralny rdzeń kręgowy (1) biegnący w kanale kręgowym (2) wzdłuż kręgosłupa; korzenie nerwowe (3) - tzw. „korzonki” - odgałęzienia odchodzące od rdzenia kręgowego ze wszystkich poziomów (segmentów ruchowych). Wychodzą one na zewnątrz, poza kręgosłup poprzez otwory międzykręgowe (4); więzadła (5); stawy międzykręgowe (6).

Budowa i funkcjonowanie dysku

Dyski służą do oddzielenia od siebie kręgów, aby podczas ruchów wykonywanych przez kręgosłup (tułów) kości kręgów nie uszkadzały się wzajemnie. Ale mają też jeszcze jedno bardzo istotne zadanie: przejmują na siebie obciążenia jakie wywierają tułów, ręce, głowa oraz ciężary, jaki niesiemy w rękach. To taki amortyzator. Gdyby nie dyski, to kręgi, naciskając jeden na drugi, powodowały by pęknięcia kości z jakich są zbudowane.

Kiedy stoimy prosto (rysunek w środku) jądro miażdżyste (5) znajduje się na środku dysku (3), a kręgi (1) ułożone są równo jeden nad drugim. Pierścień włóknisty (4) jest równomiernie rozłożony wokół.
Kiedy pochylamy się do przodu (rys. po lewej) jądro miażdżyste przemieszcza się w przeciwnym kierunku, czyli do tyłu, w kierunku pleców (6). Jeśli przebywamy w tej pozycji dłużej (skłon, zgarbienie), albo jeszcze w tej pozycji dźwigniemy ciężar, to jądro miażdżyste jeszcze mocniej przemieści się do tyłu i zacznie naciskać na ścianki dysku (pierścienia miażdżystego) rozciągając go nadmiernie. Jeśli natychmiast nie zaprzestaniemy pozostawania w tej sytuacji, może dojść do nieodwracalnych zmian: rozerwania dysku (pierścienia włóknistego) i wypadnięcia poza dysk jego środka (jądra miażdżystego). Zanim to jednak nastąpi zaczyna tworzyć się przepuklina dyskowa, zwana też przepukliną jądra miażdżystego.

 

Zasady ruchomości wg Frayett'a

• I - Skłony do boków z pozycji spoczynkowej zachodzą zawsze w kierunku przeciwnym niż rotacje. Największa rotacja kręgów przypada na szczyt skłonu w bok a-p.

• II - Kręgosłup C, Th, L w skłonie do przodu jest skorelowany z rotacją kręgu w tym samym kierunku

• III - Każdy ruch kręgosłupa w jednym kierunku wpływa na ruchy w kierunkach pozostałych.

Z zasad I i II wyprowadza się techniki ryglowania, a terapeuta wykonuje ruchy przeciwne do fizjologicznych współruchów.

Punkty orientacyjne dla oceny zaburzeń postawy ciała

• badanie przodem.
  - ustawienie głowy i szyi
  - ustawienie linii barków
  - układ brodawek ( u kobiet nie dokonuje się tej oceny)
  - oceniamy trójkąty talii (jest to przestrzeń pomiędzy talią a ręką swobodnie opuszczoną wzdłuż tułowia)
  - kształt bioder
  - ustawienie kolan (oceniamy wysokość podstaw rzepek)
  - odległość pomiędzy kolanami (u kobiet niewielka przestrzeń, u mężczyzn dopuszczalna odległość 5-8 cm)
  - ustawienie stóp (odległość pomiędzy kostkami przyśrodkowymi)

• badanie tyłem
  - ustawienie głowy i szyi
  - ustawienie linii barków
  - przebieg linii wyrostków kolczystych kręgów
  - ułożenie łopatek
  - ocena trójkątów talii
  - ustawienie miednicy (nad pośladkami na wysokości bioder znajdują się charakterystyczne „dołeczki”- są to kolce biodrowe tylne górne. Oceniamy ich ułożenie. Powinny leżeć w jednej linii)
  - oceniamy linię fałdów pośladkowych
  - ustawienie kolan
  - ustawienie kostek przyśrodkowych

• badanie bokiem.
  - ustawienie głowy względem tułowia (obserwujemy, czy nie jest zbyt wysunięta w przód, lub cofnięta)
  - wysklepienie klatki piersiowej i brzucha
  - oceniamy kształt (krzywizny) kręgosłupa
  - oceniamy stawy biodrowe (przykurcz/ przeprost)
  - oceniamy stawy kolanowe (przykurcz/ przeprost)

Typy zawieszenia emocji wg Lorena

- typ „wieszakowy” - głowa schowana między ramionami, oznacza strach

- typ „hak na mięso”, tzw. wdowi garb - na kręgosłupie szyjnym tworzy się charakterystyczny garb świadczący o nieumiejętności radzenia sobie z problemami

- typ „wisielczy” - osoba w takiej postawie ma skłonności samobójcze.

Staw międzykręgowy połączony jest w drodze nerwowo-odruchowej:

- miotomem

- dermatomem

- ośrodkowym układem nerwowym

- układem naczyniowym

- viserotomem (segment unerwienia trzewnego)

Przestrzeń między powięzią a skórą staje się rezerwuarem dla limfy, gdy mięśnie nie pracują prawidłowo. Przesyła ona z kolei impulsy do ośrodkowego układu nerwowego powodując dolegliwości.

Temat: Bóle krzyża

Prawo tensegracji w organizmie ludzkim możemy rozumieć, jako wzrost napięcia jednej części struktury naszego organizmu, które powoduje wzrost napięcia wszystkich innych tkanek łączących się z tą tkanką, aby zrównoważyć siły ściskania i rozciągania. Dlatego wzrost napięcia jednej części struktury naszego organizmu pociąga za sobą wzrost napięcia wszystkich innych tkanek łączących się z tą tkanką, aby zrównoważyć tę siłę pociągania.Kości są elementami wytrzymałymi na ściskanie, natomiast mięśnie, ścięgna, więzadła na rozciąganie. Wzrost napięcia jednego mięśnia powoduje wzrost napięcia w szeregu innych mięśni, powięzi i więzadeł będących z nim połączonych strukturalnie (mających wspólny przyczep). Rozpatrujemy więc prawo tensegracji na poziomie powięziowo-mięśniowo-więzadłowym. W anatomii człowieka możemy znaleźć wiele przykładów takich zależności strukturalnych.

Więzadła, które należy znać:

Podłużne przednie, p^odłużne tylne, podłużne żółte, nadkolcowe, międzykolcowe, międzypoprzeczne, biodrowo-lędźwiowe, biodrowo-krzyżowe, krzyżowo-guzowe.

Miednica koksartrotyczna - poniżej 45^o - zwiększa płaszczyzny kręgosłupa

Miednica wysoko zasymilowana - powyżej 45^o - zmniejsza płaszczyzny kręgosłupa

Dysk międzykręgowy. Pełni 3 podstawowe funkcje:

• ustala położenie kręgów względem siebie

• umożliwia ruchy

• amortyzuje

W jego budowie wyróżnić można 2 części:

• pierścień włóknisty - stanowi ograniczenie zewnętrzne

• jądro miażdżyste - zlokalizowane w środku pierścienia jest zbudowane z galaretowatej substancji

To właśnie jądro miażdżyste dzięki swoim właściwością umożliwia wszelkie ruchy oraz amortyzację. Krążki międzykręgowe posiadają zróżnicowaną wielkość w zależności od odcinka (np. pomiędzy 1 a 2 kręgiem nie ma krążka w ogóle).

Protruzja dyskowa fachowo nazywana protruzją krążka międzykręgowego jest ostatnio coraz częściej występującym schorzeniem. Krążki międzykręgowe nazywane potocznie dyskami odgrywają istotną rolę w biomechanice kręgosłupa. Łączą poszczególne jego segmenty. Stanowi element amortyzujący, przenoszący olbrzymie obciążenia.
Krążek składa się z trzech zasadniczych części:

 

• pierścienia włóknistego

• płytek chrzęstnych łączących krążek z powierzchniami trzonów kręgów

• jądra miażdżystego

Nasz tryb życia powoduje że struktury dysku się degenerują. Dochodzi do protruzji krążka międzykręgowego co przejawia się pęknięciem pierścienia włóknistego i wysunięciem się jądra miażdżystego poza obrys krążka międzykręgowego. W skrajnych wypadkach dochodzi do wypłynięcia jądra miażdżystego i ucisk na tkanki otaczające kręgosłup. Powoduję to ogromne dolegliwości bólowe i wykluczenie z normalnego życia na długie tygodnie.

Rwa kulszowa - zespół objawów związanych z uciskiem na nerwy rdzeniowe L4, L5 lub S1 tworzące nerw kulszowy (największy nerw obwodowy człowieka), lub na przebiegu samego nerwu kulszowego.

Segment ruchowy kręgosłupa jest to najmniejsza jednostka funkcjonalna w jego obrębie. Pojęcie segmentu ruchowego wprowadzili Christian Georg Schmorl i Junghanns. Składa się on z dwóch sąsiadujących kręgów, dwóch stawów międzykręgowych, krążka międzykręgowego oraz pozostałych struktur łączących powyżej wymienione elementy.

Stabilizacja czynna i bierna

Kręgosłup, jako konstrukcja wieloczłonowa, jest tworem mało stabilnym. Tę jego właściwość potęguje jeszcze wysokie umiejscowienie środka ciężkości (2,5 cm powyżej wzgórka lędźwiowo-krzyżowego) oraz mała płaszczyzna podparcia (stopy). Postawę ciała cechuje więc równowaga chwiejna. Ustrój dąży do zrównoważenia ciała, kierując się zasadą najmniejszego wysiłku. Zrównoważenie nie oznacza postawy prawidłowej, bo im większe krzywizny tym łatwiej utrzymać równowagę (np. Gdy jesteśmy zmęczeni postawę mamy gorszą).

Najważniejsze mięśnie do utrzymania równowagi to prostowniki, które są pięć razy silniejsze niż zginacze. Dużą rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy odgrywają mięśnie grzbietu, określane wspólną nazwą mięśni prostowników grzbietu. Głęboko położone, wyścielające po obu stronach kręgosłup, od potylicy do miednicy, rynną zawartą między wyrostkami kolczystymi a poprzecznymi i kątem żeber. Składają się z wielu mięśni o różnej długości i różnym kierunku przebiegu, łączących ze sobą różne elementy kostne kręgosłupa. Prostownik grzbietu dostosowuje się swoją budową do krzywizn kręgosłupa.

Utrzymanie postawy pionowej jest możliwe dzięki stabilizacji czynnej - jest to napięcie określonych mięśni, pracujących naprzemiennie. I tak głównym partnerem prostownika grzbietu, w utrzymaniu równowagi statodynamicznej tułowia, są mięśnie brzucha, a te z kolei równoważone są przez mięśnie pośladkowe, Mięsień czterogłowy uda równoważony jest przez pracę mięśnia brzuchatego łydki.

Oprócz stabilizacji czynnej - mięśniowej, dużą rolę w utrzymaniu postawy pionowej odgrywa stabilizacja bierna. Stabilizację bierną zapewniają: równowaga mechaniczna, napięcie układu więzadłowo-torebkowego, ograniczanie ruchu ukształtowaniem kostnych elementów stawów.

Podstawowym warunkiem zapewnienia równowagi mechanicznej jest zrównoważenie się środków ciężkości poszczególnych segmentów (głowy, miednicy, klatki piersiowej) w ramach zrównoważenia całości. Jeżeli jeden z tych segmentów przemieści swój środek ciężkości, ogólna równowaga ulega zaburzeniu, powodując kompensacyjne przemieszczenie innych segmentów, najczęściej na drodze wygięcia krzywizn kręgosłupa, nachylenia miednicy czy ustawienia kończyn dolnych.

Następnym wymienionym warunkiem stabilizacji biernej jest optymalne obciążenie oraz napięcie układu wiązadłowo-torebkowego. Przy optymalnym obciążeniu ciała oraz odpowiednim zrównoważeniu mechanicznym postawa może być utrzymywana dzięki napięciu aparatu więzadłowego przy minimalnym napięciu mięśni postawy. Jednak w takiej sytuacji dochodzi do niekorzystnych zjawisk przeciążenia i rozciągnięcia elementów kostno-stawowych, a w konsekwencji dochodzi w nich do zmian zniekształcających.

Temat: Zaburzenia statyki miednicy

Kość krzyżowa - u człowieka, powstaje przez zrośnięcie pięciu kręgów krzyżowych. Wyróżnia się w niej powierzchnie grzbietową i miedniczną, podstawę oraz wierzchołek.

Jest to trójkątna kość, zbudowana z podstawy, dwóch krawędzi bocznych oraz wierzchołka. Ma dwie powierzchnie: brzuszną i grzbietową.

• na powierzchni brzusznej znajdują się kresy poprzeczne kości krzyżowej, które występują w miejscach zrośnięcia się sąsiednich kręgów krzyżowych.

• na powierzchni grzbietowej znajduje się pięć podłużnych grzbietów.

Podstawa kości krzyżowej jest odzwierciedleniem rzutu górnego kręgu lędźwiowego. Znajduje się tam powierzchnia stawowa trzonu. Do tyłu od tej powierzchni znajduje się wejście kanału kręgowego nazywane kanałem krzyżowym. Znajdują się tam też dwa wyrostki stawowe górne, u podstawy których znajdują się zagłębienia.

Części boczne kości krzyżowej utworzone są ze zrośniętych wyrostków poprzecznych i żebrowych. Na krawędziach bocznych części górnej znajdują się po obu stronach kości dwie powierzchnie uchowate, które z analogicznymi powierzchniami na kościach biodrowych tworzą staw krzyżowo-biodrowy.

Nutacja - to ruch (śladowy) w stawie krzyżowo-biodrowym kości krzyżowej względem kości biodrowej jak podczas skłonu tułowia w przód: pierwszy segment kości krzyżowej dąży w kierunku brzusznym a segment trzeci i dalsze dążą w kierunku grzbietowym. Kontrnutacja odwrotnie - jak podczas skłonu w tył tułowia w postawie stojąc. Oś obrotu znajduje się na poziomie drugiego segmentu kości krzyżowej - S2.

Typy miednicy wg Guttmana

Pozorne skrócenie kończyny

Pomimo tego, że długości kości kończyn dolnych są równe, jedna noga wydaje się krótsza od drugiej. Jest to spowodowane specyfiką konstrukcji przestrzennej układu kostnego. Zmiany w ustawieniu kości kończyny po stronie "krótszej"(lewej) nogi, powodują wygięcie się kolana do tyłu i na zewnątrz. Takie ustawienie kości, może być źródłem niektórych dolegliwości stawu kolanowego, choć ich pierwotną przyczyną jest przemieszczenie w obrębie miednicy. Skręcenie miednicy często pojawia się już u dzieci. Z powodu asymetrycznego ustawienia kości miednicy dziecko chodzi i siedzi krzywo. Początkowo nie odczuwa żadnych dolegliwości, ponieważ jego ciało jest jeszcze wystarczająco gibkie - jest w stanie zaadaptować się do zaistniałej sytuacji. Plastyczny jeszcze kościec jest modelowany przez nieprawidłowe obciążenia. Funkcjonalne (pozorne) skrócenie kończyny dolnej, będące następstwem skręcenia miednicy, w miarę dorastania, przyczynia się do powstawania wtórnej skoliozy kompensacyjnej (dalsze zmiany przystosowawcze).

Kręgozmyk - jest to samoistne, powolne przesuwanie się ku przodowi lub tyłowi jednego z kręgów lędźwiowych najczęściej IV, V.

Możemy wyróżnić trzy postacie tej wady:

• kręgozmyk ku przodowi

• kręgozmyk ku tyłowi (tyłozmyk)

• kręgozmyk rzekomy

PRZYCZYNY

• szczelina, ubytek kostny łuku kręgu - inaczej zwana jako kręgoszczelina. Ubytek wypełniony jest włóknistą blizną, pod wpływem działającej siły o obciążenia przekraczającej wytrzymałość blizny następuje rozluźnienie tkanki blizny i przemieszczenie się trzonu kręgu ku przodowi. Proces zsuwania się to właśnie kręgozmyk.

• Zmiany zwyrodnieniowe stawów międzywyrostkowych kręgosłupa

• wady rozwojowe stawów międzywyrostkowych kręgosłupa

OBJAWY

• bóle powysiłkowe - ustępują po zaprzestaniu wysiłku, uprawiania sportu

• silne bóle krzyża

• objawy neurologiczne (objawy rwy kulszowej)

*ból promieniuje od okolicy krzyżowej, poprzez pośladek, wzdłuż tylnobocznej powierzchni kończyny dolnej, stopy i palców

Do innych objawów neurologicznych zaliczamy:

* niedowłady, zaniki mięśniowe

* osłabienie odruchów

*zaburzenia zwieraczy pęcherza i odbytu

*zaburzenia potencji

*zaburzenia czucia

OBJAWY PRZEDMIOTOWE

• zmiany kształtu lordozy lędźwiowej

• przesunięcia w linii wyrostków kolczystych

• ograniczenie ruchomości kręgosłupa

• zmniejszenie przodopochylenia kości krzyżowej. Ustawia się ona wraz z miednicą bardziej pionowo

• wiszące pośladki

• chód pajaca, chory chodzi na lekko ugiętych nogach rozstawionych na zewnątrz.

LECZENIE

• lekkie dolegliwości: oszczędzający tryb życia, noszenie gorsetu ortopedycznego

• operacyjne - głównym celem operacji jest uwolnienie uciśniętych struktur nerwowych. Usztywnienie zmienionego chorobowo odcinka kręgosłupa w celu zapobieżenia kolejnemu przesunięciu się chorego kręgu.

Klasyfikacja kręgozmyków wg. Wiltse :

• węzinowy - (inaczej istmiczny) stanowi ponad połowę przypadków wszystkich kręgozmyków. Polega na przerwaniu węziny z przemieszczeniem kręgu. Kręgozmyk węzinowy jest typowy dla pacjentów dorosłych (najczęściej 3-4 dekada życia).

• dysplastyczny - jest to wrodzony niedorozwój łuków i stawów kręgu. Występuje w około 1/4 przypadków tej choroby. Kręgozmyk ten jest typowy dla dzieci i młodzieży.

• zwyrodnieniowy (nazywany inaczej, choć niesłusznie rzekomym) stanowi około 1/5 wszystkich kręgozmyków. Jest typowy dla ludzi starszych. Związany jest ze zwyrodnieniem stawów kręgosłupa i krążka międzykręgowego. Postępuje tylko do pewnego momentu i nie osiąga dużego stopnia, jednak powstałe zmiany zwyrodnieniowe mogą dawać wtórną ciasnotę kanału kręgowego

• urazowy jest to ześlizg na podłożu urazowego złamania łuku. Uraz często ujawnia trwający od dawna ześlizg. Skutkiem tego kręgozmyk urazowy jest rozpoznawany rzadziej niż faktycznie występuje.

• patologiczny jest to ześlizg na podłożu chorób niszczących stabilność kręgosłupa (czynniki jatrogenne, nowotwory, zapalenia)

KRĘGOZMYK KU PRZODOWI

W tej wadzie dochodzi do przemieszczenia się trzonu kręgowego ku przodowi wraz z przednią stroną łuku, wyrostkami stawowymi górnymi, wyrostkami poprzecznymi i z całym znajdującym się powyżej kręgosłupem. Tylna część łuku z wyrostkami stawowymi dolnymi i wyrostkiem kolczystym pozostaje na miejscu. Kręgozmyk może powstać w skutek powolnego przerwania ciągłości łuku. Z reguły zdarza się to pomiędzy wyrostkiem stawowym górnym a dolnym obustronnie, rzadziej jednostronnie lub przy wrodzonym braku ciągłości.

PRZYCZYNY:

Przyczyną braku ciągłości tkanki kostnej jest wada, która prowadzi do pozostawienia szczeliny w obrębie węziny łuku. Przerwanie ciągłości łuku kręgowego między wyrostkami stawowymi może również może wystąpić poprzez obniżenie wytrzymałości tkanki kostnej (jeżeli działają na nią duże siły).

Trzon przemieszcza się w różnym stopniu, jednak najczęściej nie przekracza jednego centymetra. W tym ustawieniu dochodzi do ponownej stabilizacji przemieszczonych kręgów.

Choroba występuje przeważnie pomiędzy 9 a 20 rokiem życia i dwa, trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.

OBJAWY:

Nagłe lub narastające (związane z wysiłkiem) bóle w odcinku lędźwiowo- krzyżowym. Ból ten promieniuje często przez pośladki do kończyn dolnych.

Częsty wysiłek, dźwiganie to czynniki, które wywołują szybko pojawiające się uczucie zmęczenia i zwiększanie się bólu. Po odpoczynku w pozycji leżącej bule zanikają. W badaniu fizykalnym zauważa się zmiany w sylwetce. Występuje skrócenie części lędźwiowej i spłaszczenie kifozy piersiowej.

Przy rozpoznaniu podstawowym badaniem jest rentgen] .

W tej jednostce chorobowej występuje ucisk na korzenie nerwowe, najczęściej na wysokości L5 i S1 lub na wysokości ogona końskiego. Ucisk ten może spowodować zaburzenia czucia.

Na skutek dużego bezpośredniego urazu może dojść do złamania łuku i oddzielenia się trzonu. Takie złamanie łuku nosi nazwę kręgozmyku urazowego.

W przypadku braku poprawy w leczeniu zachowawczym lub u chorych z objawami neurologicznymi stosuje się leczenie operacyjne.

Do zabiegów zachowawczych należą:

• parafinoterapię

• promieniowanie podczerwone

• galwanizację

• prądy diadynamiczne

• diatermię krótkofalową

• diatermię mikrofalową

• jonoforezę

• magnetoterapię

• laseroterapię

KRĘGOZMYK KU TYŁOWI

W tym typie kręgozmyku cały krąg przesuwa się ku tyłowi. Łuk kręgowy nie jest uszkodzony ani zmieniony. Przemieszczenie to jest uwarunkowane zwyrodnieniem krążka międzykręgowego, zwiotczeniem więzadeł kręgosłupa, a bardzo rzadko urazem. Sprzyja mu również zmniejszona wysokość wyrostków stawowych ich bardziej pionowe ustawienie i zaokrąglenie obrysów.

OBJAWY:

Ból występuje w okolicy lędźwiowo- krzyżowej i jest mniejszy niż w kręgozmyku ku przodowi.

LECZENIE:

Leczenie z reguły jest zachowawcze, po zabiegach fizykalnych stosuje się pomoce ortopedyczne. Ważne jest aby pacjent nie przemęczał kręgosłupa.

Jeżeli występuje ucisk na korzenie nerwowe, wtedy stosuje się zabieg chirurgiczny ( zdarza się to bardzo rzadko ). Zabiegi stosuje się odpowiednio do zastosowania sposobu leczenia.

KRĘGOZMYK RZEKOMY

Polega na przesunięciu ku przodowi całego kręgu bez przerwania ciągłości łuku. Uważa się że kręgozmyk rzekomy jest uwarunkowany degeneracją krążka międzykręgowego i towarzyszącymi zmianami zwyrodnieniowymi stawów między wyrostkami na tym samym poziomie.

Ubytki powierzchni stawowych i zmiany kształtów naprzeciwległych wyrostków stawowych umożliwiają nie wielkiego stopnia przemieszczanie kręgu ku przodowi bez uszkodzenia łuku.

OBJAWY:

Ból występuje sporadycznie

LECZENIE:

zachowawcze

---