Związki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym można podzielić na 11 grup, do których należą:

FENOL I JEGO POCHODNE - Fenol, Ksylenom, Krezol

z historycznego punktu widzenia, należy fenol oraz jego pochodne, tj. krezole i ksylenole, będące składnikami popularnych do niedawna preparatów typu "lizol".

W tej grupie związków, na uwagę zasługują również pochodne bis-fenolowe, takie jak hexachlorofan, bromochlorofan, triclosan i fentichlor, które są mniej toksyczne od układów monopierścieniowych.

Z uwagi na toksyczność oraz niski stopień biodegradowalności - coraz rzadziej wykorzystywane

CHLOROWCE I ICH POCHODNE-\:

• nieorganiczne związki chloru- podchloryny metali ziem alkalicznych

• dwutlenek chloru,

• organiczne związki chloru - chloraminy,

Nowe związki: kwas trichloroizocyjanurowy i sól sodowa kwasu dichloroizocyjanurowego.

Nowe produkty na bazie chloru - preparaty dezynfekcyjne o wszechstronnym zastosowaniu w różnych postaciach. Tradycyjna skuteczność chloru zapewnia najwyższą efektywność mikrobójczą nawet w obecności zanieczyszczeń organicznych.

Zalety: charakteryzują się szerokim spektrum działania, stosowane są w szerokim zakresie stężeń, są łatwe w użyciu, trwałe (2-3 lata). Celem zapobieżenia korozji dezynfekowane przedmioty po zakończeniu procesu dokładnie wypłukać w wodzie

Actichlor Pine w postaci musujących tabletek, które szybko i całkowicie rozpuszczają się w wodzie. Preparat zawiera dichloroizocyjanuran sodu, kwas adypinowy, dwuwęglan sodu, zapach sosnowy i kwas borowy. Przeznaczony do dezynfekcji powierzchni (czas działania 15 min.);

• tabletki Actichlor Pine rozpuszczone w wodzie używa się do zalewania plam krwi, wydalin czy wydzielin. Po 15 min powierzchnię przeciera się ręcznikiem jednorazowym a następnie przeprowadza dezynfekcję z użyciem preparatu Actichlor Pine.

•  Actichlor Granules - zawiera dichloroizocyjanuran sodu. Preparatem zasypuje się plamy krwi, wydaliny, wydzieliny do całkowitego pokrycia zanieczyszczenia, pozostawia na co najmniej 2 minuty, potem miejsce dezynfekowane przeciera się jednorazowymi ręcznikami, a następnie przeprowadza dezynfekcję z użyciem preparatu Actichlor Pine.

Zastosowanie: dezynfekcja powierzchni, sprzęt medyczny wykonany ze stali, zlewy, kaczki, baseny, kratki ściekowe, toalety. Butelki niemowlęce i smoczki. Sztućce, naczynia kuchenne. mopy, ścierki, itp.

ZWIĄZKI UTLENIAJĄCE - H₂O₂ woda utleniona, NaBO₃ Nadboran sodu, K₂S₂O₈ Nadsiarczan sodu, KMnO₄ Nadmanganian potasu, Kwas nadoctowy

PREPARATY ZAWIERAJĄCE KWAS NADOCTOWY np. Sekusept easy, SEPTACID czy STERIDAL S - do dezynfekcji sal chorych, gabinetów zabiegowych, sal operacyjnych, pomieszczeń sanitarnych. Na szczególną uwagę zasługuje sól magnezowa kwasu monoperoksyftalowego, który charakteryzuje się wysoką aktywnością w stosunku do bakterii, grzybów i wirusów, niską toksycznością, wysokim stopniem biodegradacji oraz bezpieczeństwem stosowania.

Związki utleniające wykazują: szybkość działania, brak narastania oporności drobnoustrojów, może powodować korozję powierzchni metalowych (muszą zawierać inhibitory korozji)

woda utleniona. W ostatnich latach pewien niepokój wywołały publikacje wskazujące na możliwość powstawania zmian mutagennych pod wpływem rodników hydroksylowych, tworzących się w wyniku rozpadu wody utlenionej; niemniej zagadnienie to wymaga dalszych badań.

Jodofory to kompleksy jodu w związkach powierzchniowo czynnych lub polimerach (np. poliwinylopirolidon) spełniających rolę nośnika.

Zwiększają one rozpuszczalność jodu i stabilizują go w roztworach.

Wodne roztwory jodoforów są aktywne wobec bakterii, grzybów i wirusów i form przetrwalnikowych; nie są inaktywowane przez elektrolity.

Stosowane są w preparatach do dezynfekcji chirurgicznej.

ALDEHYDY

Aldehydy wzbudzają wiele kontrowersji, które wynikają z pewnej nadinterpretacji ich toksycznego działania. Aldehydy wykazują wysoką aktywność przeciwdrobnoustrojową: bakterie Gram-dodatnie, Gram-ujemne, wirusy, prątki oraz przetrwalniki - szczególnie skuteczny.

CHIROSEPTOL - na bazie aldehydu glutarowego do jednoczesnego mycia i dezynfekcji narzędzi lekarskich, sprzętu medycznego wielokrotnego użytku oraz powierzchni

LYSOFORMIN 3000. Preparat aldehydowy do dezynfekcji i mycia urządzeń chirurgicznych i lekarskich, endoskopów, urządzeń oraz powierzchni

Alkohole - etanol, propanole, fenoksyetanol, fenoksypropanol, alkohol benzylowy.

Bardzo skuteczne wobec B+, G+, Pr+, W±

Roztwory alkoholi (około 60-80%): etanolu, 1-propanolu i 2-propanolu, Nie działają na spory. Drogie. Podatność wirusów na roztwory alkoholi jest zróżnicowana, formy lipofilne ulegają inaktywacji.

Preparaty te stosowane są jako higieniczne środki antyseptyczne do likwidacji powierzchniowej flory przejściowej. Jednak bez dodatku odpowiednich substancji czynnych nie powinny być stosowane do dezynfekcji chirurgicznej skóry ze względu na brak przedłużonego działania biobójczego. Współczesne preparaty antyseptyczne do chirurgicznej dezynfekcji skóry wykazują zarówno natychmiastowe jak i przedłużone do kilku godzin działanie bakteriobójcze. Przykładem takiego preparatu jest:

Skinsept Pur - do odkażania skóry, zawiera alkohole: etylowy, izopropylowy, benzylowy oraz nadtlenek wodoru.

PROPANO AF Gotowy do użycia alkoholowy preparat do szybkiej dezynfekcji powierzchni i sprzętu medycznego. Ze względu na specjalną formułę i łatwość użycia zalecany jest również do dezynfekcji specjalistycznych narzędzi dentystycznych jak prostnice i kątnice. Preparat osiąga pełną skuteczność już po 30 sekundach.

ESTEER SEPT- Wygodne w stosowaniu chusteczki do szybkiej dezynfekcji na bazie alkoholu przeznaczone do odkażania małych powierzchni, sprzętu oraz wyposażenia szpitali, gabinetów lekarskich i stomatologicznych. Posiadają szerokie spektrum działania już od 30 sekund. Nie zawierają aldehydów oraz czwartorzędowych.

INCIDIN LIQUID SPRAY - Gotowy do użycia preparat do dezynfekcji powierzchni małych i trudnodostępnych, na bazie alkoholi i amfoterycznych związków powierzchniowo czynnych

Etapropben- przeznaczony jest do chirurgicznej i higienicznej dezynfekcji rąk oraz do odkażania skóry - alkohol etylowy 52%; alkohol izopropylowy 10%; alkohol benzylowy 1%; gliceryna 3%; woda do 100%

ZWIĄZKI POWIERZCHNIOWO- CZYNNE

Czwartorzędowe sole amoniowe zostały wprowadzone w latach 30-tych przez Domagka, a ich najbardziej popularnym przedstawicielem był bromek benzalkoniowy (Zephirol). Preparat ten wykazywał bardzo szerokie spektrum aktywności przeciwdrobnoustrojowej, ale również, co okazało się później, powodował narastanie oporności drobnoustrojów. I to właśnie było przyczyną niechęci do stosowania tej klasy związków w preparatach dezynfekcyjnych i antyseptycznych.

Sole alkiloamoniowe nowej generacji zawierają w swojej strukturze 2 długie łańcuchy węglowodorowe, w których zamiast jednego atomu węgla może być również atom tlenu lub siarki.

Związki te charakteryzują się znacznie większą aktywnością przeciwdrobnoustrojową oraz, co jest najważniejsze, zminimalizowaną zdolnością narastania oporności drobnoustrojów na ich działanie.

Aktywność przeciwdrobnoustrojowa w szczególności czwartorzędowych soli amoniowych zależy od długości łańcucha alkilowego i jest największa dla związków zawierających w łańcuchu alkilowym od 12 do 14 atomów węgla. Czwartorzędowe sole amoniowe skutecznie niszczą bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne oraz grzyby i wirusy lipofilne.

Znaczenie czwartorzędowych soli amoniowych jako substancji aktywnych nieustannie wzrasta, a ich udział wagowy w ogólnej ilości substancji aktywnych stosowanych do dezynfekcji przekracza 60%.

ZWIĄZKI POWIERZCHNIOWO- CZYNNE- PREPARATY

W preparatach można znaleźć połączenie czwartorzędowych związków amoniowych z etanolem, glioksalem czy aldehydem glutarowym

INCIDIN FOAM - Gotowy do użycia preparat do szybkiej dezynfekcji i mycia dozowany w postaci pianki o przyjemnym świeżym cytrynowym zapachu. Preparat jest przeznaczony do szybkiej dezynfekcji czystych powierzchni takich jak: aparatura medyczna, sprzęt rehabilitacyjny, fotele zabiegowe, stelaże łóżek, leżanki, płyty

TERRALIN - Preparat na bazie czwartorzędowych związków amoniowych do mycia i dezynfekcji powierzchni oraz sprzętów.

Aktywność przeciwdrobnoustrojowa preparatów dezynfekcyjnych zawierających glukoprotaminę 

Skuteczne i szybko działające preparaty dezynfekcyjne są istotnymi środkami w zwalczaniu zakażeń szpitalnych.

Sekusept PLUS - zawiera 25% glukoprotaminy oraz niejonowe tenzydy, rozpuszczalniki, związki kompleksujące, wzmacniacze myjące, substancje barwiące i zapachowe.

• Preparat zalecany jest do dezynfekcji narzędzi w ciągu 15min do 60 min, odpowiednio w rozcieńczeniach od 4% do 1% (1-0,25% glukoprotaminy).

• Jest jedynym nie aldehydowym preparatem znajdującym się na liście RKI preparatów do dezynfekcji narzędzi.

• Aktywny w stosunku do bakterii (łącznie z Tbc), grzybów i wirusów łącznie z HBV w teście MADT, i HIV ,

• do dezynfekcji i mycia termolabilnych i termostabilnych instrumentów medycznych oraz endoskopów.

Preparat zawiera inhibitory korozji.

Incidin Plus zawiera 26% glukoprotaminy i zgodnie z zaleceniami producenta przed użyciem powinien być rozcieńczony do stężenia 2% preparatu (0.5% glukoprotaminy) i stosowany przez 15 minut do dezynfekcji i mycia powierzchni.

Aktywność bakteriobójczą oceniano w stosunku do 60 (Incidin Plus) lub 30 (Sekusept Plus) szczepów klinicznych o wysokiej lekooporności. Badania miały na celu sprawdzenie czy w okresie stosowania preparatu Incidin Plus nie pojawiły się szczepy o obniżonej wrażliwości. Badania na szczepach klinicznych całkowicie potwierdziły wysoką skuteczność preparatu nawet w stężeniach poniżej tych zalecanych przez producenta.

ZWIĄZKI AZOTU - Chloroheksydyna, Pikloksydyna , Aleksydyna

• pochodne biguanidyny - chloroheksydyna, Diamidinyna,

Dibromopropamidine

• amidyny- Salicylanilid, 3,4',5-Tribromosalicylanilid,

Difenylomocznik,

• anilidy,

• pochodne kwasu glutaminowego,

• pochodne pirydyny, której przykładem jest dichlorowodorek oktenidyny stosowany jako skuteczny środek antyseptyczny.

Octenisept - Antyseptyk do dezynfekcji ran -

Preparat przeznaczony do krótkich zabiegów antyseptycznych, przy pielęgnacji ran i szwów pooperacyjnych itp. Wykazuje działanie bakterio-, grzybo-, viruso-, pierwotniakobójcze w czasie do 1 godz. Dobrze tolerowany przez błony śluzowe i skórę, nie powoduje drażnienia ran, działa szybko i bezboleśnie; można przemywać zakażone rany.

Oralsept CHLORHEXIDINE MOUTHWASH - Antybakteryjny płyn do płukania jamy ustnej
zawiera 0,2 % roztwór diglukonianu chlorheksydyny

• spektrum działania chlorheksydyny: bakterie Gram (+), bakterie Gram (-), grzyby, wirusy: HIV, wirus opryszczki (Herpes simplex)

• do profilaktyki przeciwpróchniczej;

• hamuje powstawanie płytki nazębnej

• zapobiega stanom zapalnym jamy ustnej i dziąseł

• usuwa nieprzyjemny zapach z ust

• dostępny w trzech smakach

ZWIĄZKI AZOTU

• Na szczególną uwagę zasługują poliaminy, wykazujące wysoką aktywność prątkobójczą oraz izotiocyjanoguanidyna, która jest jednym z nielicznych czynników inaktywujących priony.

• Do dezynfekcji narzędzi: TRIACID BIS - nowoczesny preparat na bazie alkiloamin przeznaczony do dezynfekcji i czyszczenia każdego rodzaju narzędzi i instrumentów medycznych - również endoskopy, sprzęt termolabilny, urządzenia optyczne. Przyjemny i bezpieczny w stosowaniu, posiada doskonałe właściwości czyszczące, wysoka trwałość roztworu, do stosowania również w myjkach ultradźwiękowych. Bardzo ekonomiczny

• W ostatnich latach w stosunku do chloroheksydyny wysuwano szereg krytycznych uwag, dotyczących toksyczności tego związku; była to pewnego rodzaju nadinterpretacja danych toksykologicznych, której cel był bardziej merkantylny niż merytoryczny.

Stosowany w weterynarii DERMOGUARD - do mycia i dezynfekcji rąk i skóry.

• Silne działanie baketeriobójcze - na bazie poliheksanidyny,

• skuteczny już po 30 sek.

• kompatybilny ze skórą,

• nie uwrażliwia - polecany dla osób nie tolerujących mydła,

• doskonałe usuwa tłuszcz ze skóry.

Badania przeprowadzone w niemieckich lecznicach wykazały wyjątkowo korzystny wpływ produktu przy stanach zapalnych skóry zwierząt jak: ostro sączące i powierzchniowe ropne zapalenie skóry, drożdżowe zapalenie skóry, zapalenie tkanki łącznej u psa.

DESRESON AF- do mycia i dezynfekcji różnorodnych powierzchni i sprzętu medycznego. Posiada szerokie spektrum działania, w tym również w stosunku do wirusa ptasiej grypy (H5N1). Dzięki unikalnej kompozycji składników doskonale sprawdza się również w pomieszczeniach hydroterapii.

MANORAPID r.f.u. - szerokie spektrum działania przy krótkim czasie ekspozycji, nie wysusza rąk, ale pielęgnuje dzięki pochodnym lanoliny, nie zawiera chlorheksydyny i substancji podrażniających, przedłużone działanie dzięki alkoholowi 1.3 butandiol. Potwierdzona badaniami skuteczność przeciwko wirusom rodziny Orthomyxovizidae, włączając wirus A ptasiej grypy;

PeraSafe - preparat sporobójczy działający w temperaturze pokojowej w unikalnie krótkim czasie (20 minut), bez aldehydów, chloru i fenoli, zawiera inhibitory korozji.

S - sporobójczy: tlenowe i beztlenowe bakterie przetrwalnikujące,

Tbc prątkobójczy, bakteriobójczy w tym szczepy antybiotykooporne (B) V - wirusobójczy,

F - grzybobójczy

PeraMed Szybko działający preparat do dezynfekcji i mycia narzędzi lekarskich.

• prątkobójczy

• bakteriobójczy

• wirusobójczy

• grzybobójczy

• nie zawiera aldehydów i chloru

• biodegradowalny

OGÓLNE WŁAŚCIWOŚCI Unikalny środek do szybkiej dezynfekcji brudnych narzędzi medycznych

Dezynfekcja wysokiego stopnia sprzętu endoskopowego:

Sekusept® easy Substancje mikrobójcze - kwas nadoctowy, nadtlenek wodoru, ponadto kwasy organiczne i stabilizatory, aktywator  

Trwają prace badawcze nad nowymi preparatami zawierającymi jako substancje czynne np.

• jodek srebra z pochodną biguanidu,

• wodę super utlenioną, otrzymaną w wyniku elektrolizy roztworu chlorku sodu, prowadzonej w specjalnych warunkach.

Skinsept pur

• Preparat do odkażania skóry przed iniekcjami, punkcjami

• szeroki zakres działania wobec mikroorganizmów, występujacych na powierzchni skóry: bakterii (włącznie z prątkami gruźlicy i MRSA) oraz grzybów, wirusów (HBV, HIV, Herpes, Rota),
  szybkie i skuteczne działanie odkażanie o przedłużonym czasie działania, brak pozostałości na skórze, odtłuszczenie skóry

Sekusept Pulver

• Preparat do mycia i dezynfekcji narzędzi chirurgicznych oraz endoskopów;

• preparat czyści i rozpuszcza krew, ropę, białko, plwocinę i wydzieliny aktywny wobec bakterii i grzybów, wirusów (włącznie HBV i HIV), zawiera inhibitory korozji i środki powierzchniowo-czynne, może być stosowany w ultradźwiękowych urządzeniach myjących, podstawą działania preparatu są aktywne atomy tlenu (do dezynfekcji inkubatorów) ulega biodegradacji,

Seraman medical

Płyn o właściwościach pielęgnacyjnych do mycia rąk i ciała, zalecany do mycia delikatnej skóry, specjalnie dobrane składniki minimalizują ryzyko podrażnień, nie zawiera mydła, posiada bardzo delikatny przyjemny zapach, może być stosowany w profilaktyce przeciwodleżynowej, nadaje się do mycia włosów, higieny intymnej oraz jako dodatek do kąpieli

Skinman Soft preparat do odkażania rąk

aktywny w stosunku do bakterii (włącznie z prątkami gruźlicy), grzybów i wirusów szybkie działanie (30 sek. - odkażenie higieniczne) optymalnie dobrane składniki chronią i natłuszczają skórę rąk, posiada przyjemny zapach, nie zawiera chlorheksydyny, zalecany dla osób o wrażliwej skórze

Spitaderm Preparat do odkażania rąk i skóry

aktywny w stosunku do bakterii (także prątków gruźlicy), grzybów i wirusów m.in.powodujących zapalenie wątroby typu B oraz wirusa HIV, skuteczność, optymalnie dobrane składniki, natychmiastowe działanie przeciwko wszystkim mikroorganizmom, przetestowany w warunkach klinicznych

Sekudrill

Gotowy do użycia preparat dezynfekcyjno - myjący do precyzyjnych narzędzi stomatologicznych

Narzędzia stomatologiczne:

preparat dezynfekcyjno - myjący do precyzyjnych narzędzi stomatologicznych. aktywny wobec bakterii, grzybów i wirusów włącznie z HBV i HIV możliwość dodania aktywatora poszerzającego spektrum działania o Tbc, może być stosowany w ultradźwiękowych urządzeniach myjących zawiera inhibitory korozji, posiada przyjemny zapach ulega biodegradacji

Projekt 386 - Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne - Chemiczno-termalna dezynfekcja tkanin Metoda badania i wymagania (faza 2 etap 2)

• Nośnikiem drobnoustrojów są fragmenty tkaniny bawełnianej o powierzchni 1 cm.

• Bada się aktywność preparatu wobec: bakterii, grzybów i prątków,

• Drobnoustroje miesza się z próbką zatężonej, jałowej odwłóknionej krwi baraniej; w tak przygotowanej zawiesinie umieszcza się fragmenty tkaniny, które po wysuszeniu poddaje się działaniu preparatu,

• Proces przebiega w temp.:30-60 C, w standardowej pralce automatycznej.

• Projekt zakłada, że działanie jest skuteczne, gdy 3-krotny proces spowoduje: redukcję bakterii - co najmniej 7 log. grzybów - 6 log, mykobakterii - co najmniej 5 log.

PN-EN 13704:2004- działanie sporobójcze, sektor żywnościowy, warunki przemysłowe i domowe oraz Zakłady użyteczności publicznej

1. Zawiesiny spor szczepu B.subtilis subsp. spizizenii ATCC6633 lub B.cereus lub C.sporogenes,

2. Stosuje się obciążenie albuminą bydlęcą - 0,3g/l,

3. Kontakt 60 minut,

4. Redukcja liczby drobnostrojów zdolnych do życia - spadek co najmniej o 3 log.

PN-EN 13610:2005 - Ilościowa zawiesinowa met. określania wirusobójczego działania wobec bakteriofagów chemicznych środków stosowanych w sektorze żywieniowym i warunkach przemysłowych

1. Używane są 2 szczepy bakteriofagów: Lactococcus lactis subsp. lactis: fag P001 DSM 4262 oraz fag P008 DSM 10567,

2. Obciążenie organiczne - kwaśna serwatka 1% lub mleko,

3. 15-min. Kontaktu zawiesin obu bakteriofagów z preparatem w temp. 20 C - spadek liczby bakteriofagów co najmniej o 4 log.

Projekt normy 037 - Ilościowa metoda określania na nieporowatych powierzchniach działania wirusobójczego chemicznych środków dezynfekcyjnych stosowanych w obszarze mdycznym-faza2etap2

• Obciążenie organiczne - 3.0g/l + płukane czerwone krwinki baranie 3.0 ml/l,

• Stosuje się 2 szczepy: nieotoczkowy RNA wirus z grupy picornawirusów: wirus Polio typ 1 oraz nieotoczkowy DNA wirus z grupy adenowirusów - Adenowirus typ 5,

• Nośnikiem wirusów jest powierzchnia krążków z polerowanej stali nierdzewnej,

• Wymagania - 5, 15 lub 30 min.

Kontakt wirusa z preparatem redukuje miano wirusów co najmniej 4 log.

Przypomnienie potrzebne dla odczytania wyników:

walidacja wybranych warunków badania

1. W probówce znajdował się1 ml płynu rozcieńczającego, woda twarda oraz zawiesina drobnoustroju testowego zawierająca od 6 x 10² do 3 x 10³ cfu/ml,

 2. Z probówki przenoszono po 1.0 ml mieszaniny do 2 oddzielnych płytek Petriego, dodawano podłoże TSA, inkubowno.

3. Dziś trzeba policzyć kolonie na płytkach i obliczyć liczbę cfu/ml w walidacji warunków badania (wartość A).

walidacja toksyczności neutralizatora

1. W probówce znajdowało się 8.0 ml neutralizatora i 1.0 ml wody.

 2. dodano 1.0 ml zawiesiny szczepu testowego zawierającej od 6x10² do 3x10³ cfu/m,

3. po 5 min pobrano dwie próbki po 1.0 ml mieszaniny i przeniesiono do oddzielnych płytek Petriego i dodano podłoże TSA, inkubowano,

4. dziś należy obliczyć liczbę kolonii na płytkach a następnie liczbę cfu/ml w warunkach walidacji toksyczności neutralizatora (wartość B).

walidacja metody rozcieńczania - neutralizacji

1. Z probówki gdzie znajdował się rozcieńczalnik i 8.0 ml badanego produktu,

2. Przeniesiono 1 ml próbkę mieszaniny do 8 ml neutralizatora, po 5 min. (czas niezbędny dla neutralizacji substancji czynnej w preparacie),

 3. Dodano 1 ml. zawiesiny bakteryjnej zawierającej od 6 x 10² do 3 x 10³ cfu/ml, pozostawiono w temp. 20^o C przez 30 min.

 4. Pobrano dwie próbki po 1.0 ml mieszaniny do 2 płytek Petriego. dodano podłoża TSA,

5. Po inkubacji należy policzyć kolonie na płytkach, obliczyć liczbę cfu/ml dla walidacji metody rozcieńczania - neutralizacji (wartość C).

Badanie aktywności preparatu STERINOL

• Sprawdzano aktywność preparatu w trzech różnych rozcieńczeniach: Należy wykonać następujące czynności:

• 1. Policzyć liczbę kolonii na wszystkich płytkach;

- ogólną liczbę drobnoustrojów jaka była używana w próbach walidacyjnych i oznaczeniu właściwym

- liczbę kolonii w próbach badanych z poszczególnych rozcieńczeń,

• 2. Obliczyć stopień redukcji drobnoustrojów testowych

---