1. Definicja funkcji
Funkcją określoną na zbiorze
o
wartościach w zbiorze
nazywamy przyporządkowanie
każdemu elementowi
dokładnie jednego elementu
. Funkcję taką
oznaczamy np.:
Wartość funkcji f w punkcie x
oznaczamy przez f(x).
2. Definicja funkcji rosnącej i
malejącej.
Funkcja f jest rosnąca (niemalejąca
) na zbiorze
, jeżeli
.
.
Funkcja f jest malejąca (nierosnąca) na
zbiorze
, jeżeli
.
.
3. Definicja funkcji parzystej i nieparzystej.
Funkcja
jest parzysta, j
eżeli
Obrazowo: funkcja jest parzysta, Gd
y oś Oy jest osią symetrii
jej wykresu.
Funkcja
jest
nieparzysta, jeżeli
Obrazowo: funkcja jest nieparzysta, gdy
początek układu
współrzędnych jest środkiem symetrii jej
wykresu.
4. Definicja granicy ciągu liczbowego.
Niech
będzie ciągiem
istnieje taka liczba g, że
,
to nazywamy ją granicą ciągu
i
Oznaczamy
lub
5. Definicja ciągu rosnącego i
malejącego.
Ciąg (an) jest rosnący, jeżeli
Ciąg (an) jest niemalejący, jeżeli
Uwaga. Analogicznie definiuje się
ciąg malejący i nierosnący.
Ciągi rosnące, malejące, nierosnące i
niemalejące nazywamy
monotonicznymi.
6. Twierdzenie o trzech ciągach.
Jeżeli ciągi (an), (bn) i (cn) spełniają
warunki:
to
7. Definicja granicy funkcji w punkcie wg
Heinego (ciągowa).
rzeczywista q jest granicą funkcji f w
punkcie x0, co
8. Definicja granicy funkcji w punkcie
wg Cauchy'ego (epsylonowa).
istnieje
9. Definicja ciągłości funkcji w punkcie.
Funkcja y = f(x) jest ciągła w
punkcie
wtedy i
tylko wtedy, gdy spełniony jest
warunek: istnieje
granica funkcji w punkcie
,
równa wartości
funkcji w tym punkcie, czyli:
10. Definicja pochodnej funkcji w
punkcie.
Ilorazem różnicowym funkcji f w
punkcie
dla przyrostu
zmiennej niezależnej x
(gdzie
)
nazywamy stosunek
,
przy
.
11. Wzory na pochodną sumy, różnicy,
iloczynu i ilorazu.
a)
b)
(a-stała)
c)
przy
12. Reguła de l'Hospitala.
Jeżeli funkcje f i g są określone w pewnym
sąsiedztwie
S punktu
oraz spełnione są
warunki:
1)
2) istnieją pochodne
i
dla każdego x* S,
3)
dla każdego x* S,
4) istnieje granica
(właściwa lub niewłaściwa),
to istnieje granica
(odpowiednio właściwa
lub niewłaściwa),
przy czym
Analogicznie, jeżeli:
1)
2), 3), 4) jak wyżej,
to istnieje granica
(odpowiednio właściwa lub niewłaściwa), przy czym
13. Definicja ekstremum funkcji.
Funkcją określoną na zbiorze
o
wartościach w zbiorze
nazywamy
przyporządkowanie
każdemu elementowi
dokładnie jednego elementu
. Funkcję taką
oznaczamy np.:
Wartość funkcji f w punkcie x
oznaczamy przez f(x).
14. Warunek konieczny istnienia
ekstremum funkcji.
Jeżeli funkcja f(x) ma w punkcie
ekstremum i
jest w tym punkcie różniczkowalna, to:
15. Warunek dostateczny istnienia
ekstremum funkcji.
Niech f będzie funkcją różniczkowalną na
przedziale (a, b) i niech f ′ (c) = 0 dla pewnego
punktu c ∈ (a, b).
Jeśli f ′ (x) > 0 dla a < x < c i f ′ (x) < 0
dla c < x < b, to f(c) jest maksimum
lokalnym funkcji
f w przedziale (a, b).
Jeśli f ′ (x) < 0 dla a < x < c i f ′ (x) > 0
dla c < x < b, to f(c) jest minimum
lokalnym funkcji
f w przedziale (a, b).
Jeśli f ′(x) > 0 lub f ′ (x) < 0 dla
wszystkich x w (a, b) z wyjątkiem x = c, to f(c)
nie jest ekstremum lokalnym.
Jest natomiast punktem przegięcia.
Niech f będzie funkcją różniczkowalną
na przedziale (a, b) i
niech f ′ (c) = 0 dla pewnego punktu
c ∈ (a, b).
Jeśli f ″(c)< 0 to f(c) jest maksimum
lokalnym funkcji
f w przedziale (a, b).
Jeśli f ″ (c) > 0 to f(c) jest minimum
lokalnym funkcj
i f w przedziale (a, b).
Jeśli f ″ (c) = 0, to mamy przypadek
wątpliwy i należy
badać zachowanie pochodnej
pierwszego rzędu na lewo i na prawo
od c.
16. Monotoniczność funkcji a znak
jej pochodnej.
17. Definicja krzywej wklęsłej
i krzywej wypukłej.
Krzywa o równaniu
nazywa się
wypukłą w przedziale (a, b),
jeżeli jest
położona nad styczną
poprowadzoną do niej
w dowolnym punkcie o
odciętej z tego przedziału.
Krzywa o równaniu
nazywa
się wklęsłą w przedziale (a, b),
jeżeli jest
położona pod styczną
poprowadzoną do
niej w dowolnym punkcie o
odciętej z tego przedziału.
18. Definicja punktu przegięcia krzywej.
Punkt
gdzie
nazywamy
punktem przegięcia krzywej o równaniu
jeżeli krzywa ta jest:
wypukła w sąsiedztwie
i wklęsła w sąsiedztwie
wklęsła w sąsiedztwie
i wypukła w sąsiedztwie
19.
20. Warunek konieczny i dostateczny
istnienia punktu przegięcia krzywej.
Warunkiem koniecznym na to, a
by punkt
był
punktem przegięcia krzywej o
równaniu
o jest
Uwaga. Warunek ten nie
jest wystarczający
, na przykład dla funkcji
druga pochodna
, ale
punkt
nie jest
punktem przegięcia wykresu tej funkcji.
Twierdzenie (warunek
dostateczny
istnienia punktu przegięcia): Niech
i
Jeżeli druga pochodna
i
przechodząc przez punkt
zmienia znak, to wykres funkcji
ma punkt
przegięcia w
.
21. Definicja funkcji
pierwotnej.
Funkcję F(x) nazywamy
funkcją pierwotną funkcji
f(x) w przedziale X, jeżeli
dla każdego
spełniony jest warunek
Jeżeli przedział X jest
jedno- lub obustronnie
domknięty, to pochodną
w
każdym z należących do
niego końców
rozumiemy jako
odpowiednią pochodną
jednostronną.
22. Twierdzenie o funkcjach
pierwotnych.
Jeżeli funkcja F jest funkcją
pierwotną funkcji
f w przedziale X, to:
funkcja
gdzie C - stała, jest także funkcją
pierwotną funkcji f w przedziale X,
każdą funkcję pierwotną
funkcji f w przedziale X
można przedstawić w
postaci sumy
gdzie
jest stałą
odpowiednio dobraną dla
i
.
Wniosek: Jeżeli F jest funkcją
pierwotną funkcji f w
przedziale X, to suma
(C - stała),
przedstawia wszystkie funkcje
pierwotne funkcji f w tym przedziale.
23. Twierdzenie o całkowaniu
przez części dla całki nieoznaczonej.
Jeżeli funkcje f i g mają w
pewnym przedziale X ciągłe pochodne , to
dla każdego
.
Wzory rekurencyjne:
1)
gdy
2)
gdy
3)
gdy
24. Twierdzenie o całkowaniu przez
podstawianie dla całki nieoznaczonej.
Jeżeli funkcja
jest
różniczkowalna w przedziale
i odwzorowuje ten
przedział na przedział
, w
którym funkcja f(t) jest całkowalna,
to zachodzi wzór
dla
.
25. Twierdzenie o całce oznaczonej z
funkcji ciągłej.
Niech
będzie ciągła oraz niech F będzie
jej funkcją pierwotną w przedziale
Całką
oznaczoną z
funkcji f w przedziale
nazywamy liczbę
,
co zapisujemy
Liczby a i b nazywamy odpowiednio
dolną i górną granicą całkowania.
26. Twierdzenie o całkowaniu
przez części dla całek oznaczonych.
Jeżeli funkcje f i g mają ciągłe
pochodne w
, to
Gdzi
27. Twierdzenie o całkowaniu
przez podstawianie dla całek oznaczonych.
Jeżeli funkcja
ma ciągłą pochodną
w przedziale
,
funkcja
jest ciągła w zbiorze
wszystkich wartości, jakie przyjmuje
funkcja
w
, to
gdzie
.