2. Morfologia terenu

Obszar projektowanych prac geologicznych należy do Niecki Nidziańskiej, będącej makroregionem wchodzącym w skład Wyżyny Małopolskiej. Niecka Nidziańska położona jest wzdłuż doliny Nidy. W obrębie Niecki Nidziańskiej znajduje się 8 mezoregionów (Płaskowyż Jędrzejowski, Wyżyna Miechowska, Płaskowyż Proszowicki, Garb Wodzisławski, Dolina Nidy, Niecka Solecka, Garb Pińczowski, Niecka Połaniecka). Teren projektowanych prac geologicznych jest położony w obszarze należącym do Garbu Wodzisławskiego. Jest to środkowa część Niecki Nidziańskiej. Garb Wodzisławski sąsiaduje od północy i północnego-wschodu
z Płaskowyżem Jędrzejowskim, od którego dzieli go dolina Mierzawy. Od południa graniczy z Płaskowyżem Proszowickim, od południowego-zachodu z Wyżyną Miechowską, od wschodu zaś z doliną Nidy. Garb Wodzisławski stanowi pasmo wzgórz, mające długość ponad 40km i szerokość ponad 10km. Zajmuje powierzchnię ok. 510 km². Pasmo to ciągnie się z północnego zachodu
na południowy wschód. Oś garbu stanowi dział wód Nidy i Mierzawy po stronie północnej, a Nidzicy po stronie Południowej. Największą wysokość - 368 m n.p.m. Garb Wodzisławski osiąga na zachodzie (pod wsią Wały). Najwyższa wysokość części wschodniej garbu wynosi - 336 m n.p.m. (koło Polichna - między Pińczowem,
a Działoszycami). Na północ i zachód od Wodzisławia rzeka Mozgawa wyodrębnia wzniesienia wysokości ponad 320 m. Garb Wodzisławski zbudowany jest z opoki kredowej, we wschodniej części pokrytej lessem. Występują tu liczne wąwozy
i parowy. Większą część mezoregionu stanowi obszar rolniczy, jednak na północy
w dorzeczu Mozgawy i Mozgawki na wschodzie zachowały się większe tereny leśne. Na obszarze Garbu Wodzisławskiego istnieje Kozubowski Park Krajobrazowy
o powierzchni 66,4 km² i cztery rezerwaty: na północ od Książa Wielkiego - „Lipny Dół”(20.2 ha) i „Kwiatkówka” (11.6 ha), w gminie Pińczów - „Polana Polichno”
(9.5 ha), na południe od doliny Mierzawy - „Lubcza” (6.5 ha).

3. Hydrografia

Rejon projektowanych prac leży w zlewisku Morza Bałtyckiego, w dorzeczu Wisły i należy do zlewni nr.21 - Zlewnia Nidy. Przez teren projektowanych prac geologicznych nie przepływa żadna rzeka. Najbliżej występującymi rzekami są : Mierzawa na północy, na południu Mozgawa i jej dopływ Mozgawka, na wschodzie Stokówka.

Mierzawa jest prawobrzeżnym dopływem Nidy, o długości 59.6 km
i powierzchni zlewni 563.6 km². Rzeka ta ma swoje źródło w miejscowości Bryzdzyn (położonej na południowy-zachód od obszaru projektowanych prac), ujście zaś
w okolicach Pawłowic (koło Pińczowa).

Prawym dopływem Mierzawy jest Mozgawa, mająca długość 17 km. W dolinie Mozgawy w miejscowościach Wodzisław i Mieronice znajdują się sztuczne zbiorniki wodne w formie stawów. Dopływem Mozgawy jest Mozgawka.

Nida stanowi lewy dopływ górnej Wisły. Jej długość wynosi 151.2 km,
a powierzchnia dorzecza 3865 km². Swój początek bierze z połączenia Białej
i Czarnej Nidy w miejscowości Brzegi (okolice Chęcin). Nida przepływa przez Wyżynę Kielecko-Sandomierską, Nieckę Nidziańską i Kotlinę Sandomierską i uchodzi do Wisły poniżej Nowego Korczyna. Rzeka ta jest typowym przykładem rzeki nizinnej. Ma głębokość wahającą się w granicach od 0.4 do 2.6 m. Koryto Nidy
w najwęższym miejscu ma szerokość 6m, w najszerszym zaś 79m (okolice Motkowic). Nida jest jedną z najcieplejszych rzek w Polsce (temperatura w rzece latem dochodzi nawet do 27°C). Główne dopływy Nidy stanowią rzeki: Brzeźnica (prawy dopływ), Mierzawa (prawy dopływ), Maskalis (lewy dopływ).

4. Jakość wód powierzchniowych

W ramach realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych zgodnie z art.155a ust. 2 ustawy
z dnia 18 lipca 2001 roku - Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) należy do obowiązków wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Badania elementów hydrologicznych i morfologicznych dla potrzeb oceny stanu wód powierzchniowych wykonywane są przez Państwową Służbę Hydrologiczno-Meteorologiczną.

Podstawę wykonywania badań stanowi:

1. Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (Dz U z 2005 r., nr 239,
   poz. 2019 z późn. zm: art. 47, ust. 5 i 6, art. 155a, art.156 ust. 2),

2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4.10.2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz U Nr 176, poz. 1455),

3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenie ludzi w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz U Nr 204,
   poz. 1728),

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz U Nr 241, poz. 2093),

5. Projekt rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie elementów jakości
   i definicji klasyfikacji stanu ekologicznego oraz potencjału ekologicznego wód powierzchniowych (art. 38a ust. 2 Ustawy Prawo wodne),

6. Projekt rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód powierzchniowych (art. 38a ust. 3 Ustawy Prawo wodne),

7. Projekt rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie form i sposobu prowadzenie monitoringu wód powierzchniowych oraz podziemnych
   (art. 155b ust. 1 Ustawy Prawo wodne).

Stan czystości wód powierzchniowych województwa świętokrzyskiego oceniany jest każdego roku. W ramach „Programu monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009” w latach objętych programem na terenie województwa świętokrzyskiego przebadano i poddano ocenie 40 JCWP. Ocena stanu JCWP została wykonana na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przez wykonawcę zewnętrznego - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Pobór prób do badań i oznaczenia analityczne wykonywało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska posiadające Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 106. Wyniki pomiarów zostały przedstawione w „Wynikach oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych województwa świętokrzyskiego w latach 2007-2009” opracowanych w Wydziale Monitoringu Środowiska WIOŚ w Kielcach. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz U Nr 162. poz. 1008) jednolite części wód powierzchniowych dzielą się na pięć klas:

• I - o bardzo dobrym stanie ekologicznym

• II - o dobrym stanie ekologicznym

• III - o umiarkowanym stanie ekologicznym

• IV - o słabym stanie ekologicznym

• V - o złym stanie ekologicznym

Klasa jakości parametrów wchodzących w skład elementów biologicznych określana jest poprzez porównanie wartości wskaźnika z wartościami granicznymi. O wyniku oceny decyduje element biologiczny, któremu nadano najmniej korzystną klasę.

Zakwalifikowanie wskaźników należących do elementów fizykochemicznych do jednej z pięciu klas jakości wód dokonywane jest poprzez porównanie najgorszej jego wartości lub wartości percentyla 90 (dla wskaźników mierzonych
12 lub więcej razy w roku), z wartościami granicznymi określonymi dla klas I-II
(zał. 1-4 rozporządzenia) oraz z wartościami granicznymi dla stanu ekologicznego dobrego i wyższego niż dobry (zał.5 do rozporządzenia).

Klasyfikacja stanu chemicznego dokonywana jest na podstawie analizy wyników pomiarów substancji priorytetowych oraz innych zanieczyszczających
z punktu pomiarowego danej JCWP. Podstawę oceny stanowi porównanie średnich lub maksymalnych stężeń z prób w danym roku z wartościami granicznymi
dla poszczególnych substancji (zał. 8 rozporządzenia).

Dominującymi wskaźnikami decydującymi o klasie jakości wód są przede wszystkim wskaźniki:

• bakteriologiczne - ogólna liczba bakterii coli, liczba bakterii grupy coli typu kałowego,

• tlenowe - BZT­₅, ChZT-Cr, ChZT-Mn, OWO

• biogenne - związki azotu i fosforu

• zasolenia - przewodność, substancje rozp., siarczany

• biologiczne - chlorofil „a”

• fizyczne - barwa i zapach

Wśród wód przebadanych w latach 2007-2009 na terenie województwa świętokrzyskiego nie stwierdzono wód należących do klasy I i V. Do klasy
II zakwalifikowano 3 JCWP, do klasy III - 28 JCWP, do klasy IV - 9 JCWP. Ocenę tę opracowano na podstawie wyników badań elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Gdyby podstawę do opracowania powyższych wyników stanowiły także elementy chemiczne, żadna z badanych JCW rzek nie osiągnęłaby stanu dobrego, ponieważ z przebadanych 20 JCWP
pod względem elementów chemicznych, tylko w dwóch nie stwierdzono przekroczeń norm.

Monitoring wód powierzchniowych w rejonie projektowanych prac geologicznych w latach 2007-2009 był prowadzony w punkcie pomiarowym Pawłowice na rzece Mierzawa:

Nazwa j.cz.w.: Mierzawa od Cieku od Gniewięcina do ujścia

Kod j.cz.w.: PLRW2000921669

Nazwa rzeki: Mierzawa

Kilometr rzeki: 2.0

Typ: 9

Nazwa ppk: Pawłowice

ID ppk:1477

Współrzędne geograficzne ppk: φ-50°30'17.19” λ-20°27'43.70”

Lokalizację punktu pomiarowego przedstawiono na mapie:

teren projektowanych prac geologicznych

punkt pomiarowy Pawłowice

Punkt pomiarowy Pawłowice w 2009 roku został objęty monitoringiem operacyjnym i diagnostycznym. W ramach monitoringu diagnostycznego przeprowadzono tylko badania substancji priorytetowych, natomiast w ramach monitoringu operacyjnego zbadano jakość wód w zakresie zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego i zagrożenia eutrofizacją.

Ocena jakości wód dla punku pomiarowego Pawłowice przedstawia się następująco:

Rok badań wsk. biolog.: 2007

Ocena wsk. biologicznych: 2

Ocena elem. fizykochem.: 2

Ocena subst. Zał 5 RMŚ: 0

Ocena elem. hydromorfolog.: 0

Ocena stanu/potencjału ekologicznego: dobry

Ocena stanu chemicznego: 1

Ocena stanu jcw: zły

Identyfikacja JCW: HMWB

Rok badania JCW: 2009

W latach 2007-2009 rzeka Mozgawa nie została objęta programem monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego. Monitoring wód powierzchniowych, które są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeprowadzono tylko w jednym punkcie pomiarowym - Nowy Korczyn na rzece Nidzie.

Ocena wstępna stanu wód powierzchniowych w województwie świętokrzyskim w 2010 roku nie została jeszcze przedstawiona.

1. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne

Na terenie projektowanych prac geologicznych podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę do celów komunalnych i przemysłowych stanowi poziom wodonośny w utworach kredy górnej.

Piętro wodonośne kredy występuje w utworach fliszowych o małej zasobności wodnej, która zwiększa się wraz z obecnością piaskowców i szczelin. Głównym źródłem zasilania wód jest przede wszystkim infiltracja opadów atmosferycznych, a także wód powierzchniowych i dopływ wód z podłoża. Utwory kredy górnej reprezentowane są przez margle piaszczyste, wapienie margliste
i piaszczyste, opoki oraz piaskowce. Zwierciadło wody występuje tu na głębokości 15-50 m. Wydajności potencjalne studni wierconych są zróżnicowane, jednak najczęściej zawierają się one w granicach 10-30 m³/h i 50-70 m³/h. Wydajności lokalne studni wynoszą do 120 m³/h. Poziom wodonośny w rejonie projektowanych prac geologicznych jest słabo izolowany od powierzchni terenu, a co za tym idzie istnieje duże ryzyko narażenia tych wód na wpływy zanieczyszczenia antropogenicznego. Bardzo istotnym ogniskiem zanieczyszczeń, mogącym prowadzić do degradacji wód podziemnych, są składowiska odpadów komunalnych
i przemysłowych, zlokalizowane na powierzchni terenu, zakłady przemysłowe, oczyszczalnie ścieków, wody powierzchniowe.

Na terenie projektowanych prac geologicznych poziom ten należy do dwóch głównych zbiorników wód podziemnych. Są to GZWP nr 408 - Niecka miechowska NW i GZWP nr 409 - Niecka miechowska SE. Zbiorniki te mają charakter
porowo-szczelinowy.

GZWP nr 408 - Niecka miechowska NW posiada zasoby dyspozycyjne wielkości około 1 750 m³/h. Jego powierzchnia wynosi 336 km².

GZWP nr 409 - Niecka miechowska SE posiada zasoby dyspozycyjne wielkości 11790m³/h. Jego powierzchnia wynosi 2240km².

Poziom czwartorzędowy związany jest z osadami piaszczysto żwirowymi
i ujmowany jest nielicznymi studniami kopanymi na potrzeby lokalne. Poziom ten występuje w całym regionie projektowanych prac, jednak nie stanowi on ciągłej warstwy wodonośnej. Piętro wodonośne czwartorzędowe tworzą poziomy podglinowe, międzygliowe i poziomy dolin rzeczny. Zwierciadło wody na tym poziomie jest zazwyczaj swobodne i występuje na głębokości kilku metrów. Słaba izolacja poziomu od powierzchni terenu sprawia, że jest on narażony
na zanieczyszczenia.

Stan czystości wód podziemnych oceniany jest każdego roku. Badania
i klasyfikację wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny przy koordynacji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ogólne zapisy dotyczące badania
i oceny wód podziemnych ujęte są w art. 38a ust. 1, art.47 oraz art. 155a ustawy
z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne(Dz U z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm). W ramach „Programu monitoringu środowiska województwa świętokrzyskiego na lata 2007-2009” zbadano i dokonano oceny stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych. Monitoringiem diagnostycznym zostały objęte wszystkie jednolite części wód podziemnych, monitoringiem operacyjnym wody o statusie zagrożonych. Częstotliwość i zakres monitoringu badawczego ustalana jest każdorazowo w zależności od potrzeb.

W ramach monitoringu diagnostycznego badane są:

• wskaźniki ogólne - odczyn, temperatura, przewodność elektryczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny,

• wskaźniki nieorganiczne - amoniak, arsen, azotany, azotyny, bar, bor, chlorki, chrom, cynk, fluorki, fosforany, glin, kadm, magnez, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, siarczany, sód, wapń, wodorowęglany, żelazo.

W ramach monitoringu operacyjnego badane są wskaźniki charakterystyczne
dla rodzaju presji występującej na obszarze danej jednolitej części wód podziemnych oraz wskaźniki, których wskaźniki, których wartości stwierdzone na podstawie monitoringu diagnostycznego przekraczały wartości graniczne przyjęte dla dobrego stanu wód podziemnych.

Ocena stanu wód podziemnych jest dokonywana na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów
i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz U Nr 143, poz.896). Rozporządzenie
to określa klasyfikację elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmującą pięć klas jakości wód podziemnych:

• I - wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka,

• II - wody dobrej jakości, w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodzach podziemnych i nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby,

• III - wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka,

• IV - wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka

• V - wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczny wpływ działalności człowieka.

Badania stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych na terenie województwa świętokrzyskiego w 2009 roku wykonano w ramach monitoringu operacyjnego w 14 punktach sieci krajowej (zlokalizowanych w powiatach staszowskim, sandomierskim, opatowskim, kieleckim) z częstotliwością dwa razy do roku. Na terenie całego województwa nie odnotowano występowania wód
I klasy.

Ocenę jakości wód podziemnych przedstawiono w tabeli:

Lp.	Nr pkt.	Miejscowość	Nr JCWP	Stratygrafia warstwy wodonośnej	Głębokość [m]	Wskaźniki w III klasie jakości	Wskaźniki w IV klasie jakości	Wskaźniki w V klasie jakości	Klasa jakości wg wartości granicznych	Klasa jakości po uwzględnieniu oceny pochodzenia wskaźników fizykochemicznych
1	332	Baćkowice	123	D3	20	Ca, HCO3	NO3		V	V
2	499	Chmielnik	122	Trm	15.3	NO3			III	III
3	500	Kurozwęki	122	Trm	17	Ca			III	III
4	2313	Grabki Duże	122	Q	16	K,HCO3	NH­4­, Ca, Ni		IV	IV
5	2665	Tursko Małe	125	Q	9.5		NH4	Mn, Fe	V	IV
6	2666	Osiek	125	Q	4	Temp, NH4, F, Ni	TOC, SO4, Fe	Mn	V	IV
7	2667	Wiązownica Duża	125	Tr	27.1	Ca			III	III
8	2668	Zimnowoda	125	Tr	13				II	II
9	2669	Zawidza	125	Tr	3.2	Ca			III	III
10	2670	Szewce	125	Q	1.5	Mn, Ca, HCO­3			III	III
11	2703	Smerdyna	125	Trm	21.5	NO3			III	III
12	2704	Sulisławice	125	Trm	37	HCO3, Fe			III	III
13	2705	Mściów	125	Q	1.5	Tlen rozp., Mn, Ca, HCO3, Fe	SO4		IV	IV
14	2911	Ożarów	105	Cr3	34	Fe			III	III

Lokalizację punktów pomiarowych przedstawiono na mapie:

punkty pomiarowe

Wody II klasy wystąpiły w 1 punkcie (7.1%), III klasy w 8 punktach (57.2%), IV klasy w 4 punktach (28.6%), V klasy w 1 punkcie (7.1%).

Badania stanu chemicznego jednolitych części wód podziemnych na terenie województwa świętokrzyskiego w 2008 roku wykonano w ramach monitoringu operacyjnego w 9 punktach sieci krajowej (zlokalizowanych w powiatach sandomierskim (2669 - Zawidza, 2670 - Szewce, 2704 - Sulisławice, 2705 - Mściów)
i staszowskim (2665 - Tursko Małe, 2666 - Osiek, 2667 - Wiązownica, 2668
- Zimnowoda, 2703 - Smerdyna) z częstotliwością 2 razy do roku, w roku 2007
w ramach monitoringu diagnostycznego z częstotliwością raz do roku i monitoringu operacyjnego raz do roku. Wyniki badań wskazują na przewagę wód dobrej jakości (78%)-klasa I, II, III nad wodami złej jakości (22%)-klasa IV i V. W odniesieniu
do roku 2007 w dwóch punktach - Sulisławice i Mściów nastąpiła poprawa jakości wody z klasy IV na II i III.

3. Początek formularza

---