POLITECHNIKIAWROCŁAWSKA

„Zarządzanie majątkiem trwałym”

w

Miejskim Zakładzie Energetyki Cieplnej

Wałbrzych

CZĘŚĆ PIERWSZA

1) OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PODMIOTU

NAZWA: Miejski Zakład Energetyki Cieplnej Wałbrzych

( MZEC WAŁBRZYCH )

SIEDZIBA: ul. Ogrodowa 19 58-306 Wałbrzych

PODSTAWOWA FORMA PRAWNA: Jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości

prawnej wyodrębnionej org.- Samodzielne

SZCZEGÓLNA FORMA PRAWNA: Samorząd Terytorialny

FORMA ORGANIZACYJNA: Przedsiębiorstwo Ciepłownicze (Energetyki Cieplnej)

FORMA WŁASNOŚCI: Własność Komunalna

RODZAJ DZIAŁALNOŚCI (wg EKD): Wytwarzanie i dystrybucja pary wodnej i gorącej wody

(4030)

SYMBOL WYROBU WG KWiU : 032

Miejski Zakład Energetyki Cieplnej w Wałbrzychu powstał 1 stycznia 1993 roku w wyniku podziału Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Jest jednostką budżetową gminy i działa na terenie Wałbrzycha.

Od początku swojego istnienia MZEC realizuje długofalowy program zamierzeń inwestycyjnych, idących w dwóch głównych kierunkach:

* ograniczenie uciążliwości oddziaływania obiektów ciepłowniczych na środowisko

naturalne

* racjonalna gospodarka energią cieplną.

Efektem tych działań jest z jednej strony komfort odbiorców ciepła, a także okolicznych mieszkańców, którzy odbiorcami nie są; z drugiej strony - usprawnienie pracy i obniżenie kosztów własnych MZEC.

Po wprowadzeniu dwuczłonowej taryfy opłat za energię cieplną, zautomatyzowaniu części węzłów, montażu przygrzejnikowych zaworów termostatycznych i opomiarowaniu większości odbiorców zmniejszyła się moc zamówienia (największy odbiorca, SM Podzamcze, zmniejszył moc zamówioną do podgrzania ciepłej wody użytkowej o 25%). w latach 1999 - 2000 wydano zapewnienie na dostawę mocy w ilości 12 MW dla Parku Przemysłowego przy ul. Uczniowskiej, oraz na dostawę mocy w ilości 2,062 MW dla pięciu innych odbiorców.

Zdecydowana większość (ok. 85%) zamówionej mocy cieplnej jest przeznaczona na potrzeby centralnego ogrzewania, głównie dla budownictwa mieszkaniowego. Pozostała jest zamawiana na przygotowanie ciepłej wody użytkowej i wody technologicznej.

Kierunki zmian.

Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych środki WPEC były inwestowane w budowę centralnych źródeł ciepła na terenie województwa. Z tego powodu zasoby wałbrzyskie u progu istnienia MZEC-u były mocno nie doinwestowane, konieczne stało się więc szybkie podjęcie działań remontowych i modernizacyjnych. Rada techniczna MZEC opracowała długofalowy program poprawy racjonalnej gospodarki energią cieplną podzielony na trzy bloki tematyczne, obejmujące mniejsze grupy zadań:

1) Optymalizacja wytwarzania ciepła w źródłach:

* Stworzenie warunków do wprowadzenia regulacji ilościowo - jakościowej

* Pełne opomiarowanie

* System wizualizacji i archiwizacji danych

* Pełne zautomatyzowanie procesów wytwarzania ciepła

2) Zminimalizowanie strat ciepła przesyłu oraz prawidłowy jego rozdział:

* Poprawa stanu izolacji sieci cieplnych

* Remonty w technologii rur preizolowanych

* Zminimalizowanie ubytków wody sieciowej

* Dostosowanie parametrów wody sieciowej do wymagań sieci preizolowanych

* Stworzenie możliwości sterowania rozpływem w komorach

* Spięcie bezpośrednio nitką ciepłowniczą Ciepłowni C-3 i C-2

* Rozwiązanie problemu drugostronnego lub bardzo pewnego zasilania Osiedla

Podzamcze

3)Prawidłowa i oszczędna transformacja ciepła w węzłach ciepłowniczych:

* Modernizacja węzłów hydroelewatorowych

* Automatyzacja węzłów

* Stabilizacja ciśnień dyspozycyjnych w węzłach

* Komputerowy odczyt stanu liczników ciepła

* Poprawa stanu izolacji w węzłach

PARAMETRY TECHNICZNO-EKONOMICZNE

Rozpoczynając swoją działalność MZEC przejął część zasobów byłego WPEC przeznaczoną do obsługi miasta Wałbrzych. Były to:

1) źródła ciepła

* ciepłownia osiedlowa C-2, wyposażona w 4 kotły WR-10 o łącznej mocy 46,5 MW

* ciepłownia osiedlowa C-3, wyposażona w 2 kotły WR-25, kocioł Wrp-46 i 3 kotły

parowe OR-10 - o łącznej mocy 127,25 MW

• 3 kotłownie lokalne koksowo-węglowe w Śródmieściu Wałbrzycha, o łącznej

mocy 1,524 MW, wyposażone w kotły Eca IV;

2) sieci cieplne o łącznej długości 31 790 m., w tym

* napowietrzne - 3374 m (11%), podziemne - 28416 m (89%)

* tradycyjne - 31500 m (99%), preizolowane - 290 m (1%)

3) budynek nieczynnej ciepłowni C-1

4) zaplecze.

Energia cieplna była dostarczana do:

1) węzłów cieplnych następujących typów:

* wymiennikowe - 91 szt.

* hydroelewatorowe - 198 szt.

* bezpośrednie - 25 szt.

2) odbiorców indywidualnych.

Obecnie MZEC dysponuje dwiema przejętymi po podziale WPEC ciepłowniami miarowymi o łącznej mocy cieplnej 173,75 MW i eksploatuje 46 kotłowni lokalnych o łącznej mocy 9,2 MW. Po uruchomieniu ciepłowni C-1 o mocy 20 MW, która nastąpi w lutym br., wyłączeniu kotłów parowych o mocy 23,1 MW i zamknięciu w 2001 roku ciepłowni C-2 moc źródeł MZEC wyniesie 133,43 MW.

Podstawowym paliwem służącym do produkcji energii cieplnej jest miał węglowy, którego zużycie roczne wynosi około 70 000 - 80 000 ton. Oprócz niego, w kotłowniach lokalnych spalana jest mieszanka koksowo-węglowa w ilości ok. 3,5 tys. ton rocznie oraz gaz ziemny w ilości ok. 300 tys. m3.

MZEC obsługuje 317 węzłów cieplnych typów:

*120 wymiennikowe

*166 hydroelewatorowych

*23 bezpośrednie

*8 zmieszania pompowego

MZEC przejął też obsługę i konserwację instalacji wewnętrznych w 2290 mieszkaniach komunalnych oraz 7 budynkach użyteczności publicznej.

MZEC jako jednostka zarządzająca źródłem energii cieplnej i siecią cieplną prowadził w latach 1999 - 2000 remonty niektórych grup urządzeń. Duża część remontów jest wykonywana systemem własnym , przez służby eksploatacyjne i remontowe MZEC, co pozwala na obniżenie kosztów. Przeszkolono pracowników w zakresie montażu sieci cieplnych z rur preizolowanych i części z ciśnieniowych kotłów. Uruchomiono także produkcję podzespołów. Planuje się zlecanie wyspecjalizowanym firmom takich remontów, które wymagają prac nietypowych oraz specjalistycznego sprzętu.

TECHNOLOGIA PRODUKCJI

Proces wytwarzania i dystrybucji energii cieplnej przebiega następująco:

* wytwarzanie ciepła w kotłach węglowych, parowych, gazowych,

* przekazanie energii cieplnej do sieci przesyłowych,

* przesłanie energii cieplnej do węzłów cieplnych,

* transformacja energii cieplnej w węzłach cieplnych,

* przesłanie energii cieplnej do konkretnych odbiorców z uwzględnieniem

wymaganych parametrów

ASORTYMENT PRODUKCJI

MZEC jest producentem energii cieplnej dla potrzeb osiedli mieszkaniowych Piaskowa Góra i Podzamcze, zakładów przemysłowych usytuowanych w północnej części miasta oraz części odbiorców komunalnych w Śródmieściu. Jest swoistym rodzajem monopolisty w produkcji i dostarczaniu energii cieplnej w Wałbrzychu. Z powodu małej konkurencji pozycja MZEC na rynku jest stabilna, a fakt, iż jest to zakład państwowy, chroniony i kontrolowany przez Urząd Miasta stawia go w korzystnej sytuacji.

MZEC dostarcza energię cieplną w postaci gorącej wody, która zużywana jest dla potrzeb centralnego ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz dostarczenia ciepła technologicznego. We wcześniejszych latach dziewięćdziesiątych znaczna część produkcji dostarczana była również w postaci pary grzewczej (dla jednego odbiorcy - przy mocy zamówionej 0,6 MW), ale od 1998 roku sprzedaż pary została zlikwidowana i cała produkcja energii cieplnej dostarczana jest obecnie w postaci gorącej wody.

PRODUKCJA SPRZEDANA (wartościowo)

Ze względu na to, że od roku 1998 zaprzestano produkcji i dystrybucji pary grzewczej, w latach 1999 - 2000 jedynym produktem była gorąca woda.

Produkcja sprzedana [zł]
1999 rok	2000ok
22.838.177,38	25.205.975,94

KOSZTY OGÓŁEM

Koszty ogółem [zł]
Lata	1999	2000
Koszty działalności operacyjnej	21.364.982,64	24.022.856,18
Pozostałe koszty operacyjne	341.018,77	246.558,89
Koszty finansowe	245.090,48	321.854,07

Dane uzyskano z Rachunku Zysków i Strat Jednostek

KOSZTY AMORTYZACJI

Koszty amortyzacji [tys.zł]
Lata	1999	2000
Ogółem	12.094,6	19.379,3
Wartość środków trwałych całkowicie zamortyzowanych	2.295,6	5.029,6

Odpisy amortyzacyjne w poszczególnych grupach.

Wyszczególnienie [tys.zł]
Lata	1999	2000
Budynki i budowle (1-2)	4.353,7	8.402,1
Maszyny i urządzenia tech. (3-6)	7.374,2	10.265,0
Środki transportowe (7)	281,7	569,0
Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie (8)	85,0	143,2

KOSZTY REMONTÓW

Koszty remontów [zł]
Lata	1999	2000
System własny	1.521.645	1.058.632
System zlecony	596.925	255.270
Ogółem	2.118.570	1.313.902

MAJĄTEK TRWAŁY

Struktura majątku trwałego i jego wartość [zł]
Lata	1999	2000
Wartości niematerialne i prawne	38.122,23	29.345,58
Rzeczowy majątek trwały	13.821.391,23	20.893.607,01
Finansowy majątek trwały	0	0
Należności długoterminowe	56.950,24	21.611,72
Ogółem	13.916.463,70	20.944.564,31

STRUKTURA ZATRUDNIENIA W MZEC

Rok	Stanowiska kierownicze	Pozostałe stanowiska	Razem
1997	15	326	341
1998	15	324	339
1999	15	314	329
2000	15	313	328

ZYSK

Struktura zysku
Lata	1999	2000
Zysk ze sprzedaży	1.428.330,85	1.305.599,63
Zysk na działalności operacyjnej	1.166.792,05	1.071.341,92
Zysk brutto na działalności gosp.	1.018.305,65	1.181.554,47
Zysk brutto	1.020.232,77	1.181.554.47
Zysk netto	637.568,78	1.107.529,19

DRUGA CZĘŚĆ

ANALIZA GOSPODARKI ŚRODKAMI TRWAŁYMI

1. ANALIZA STANU I STOPNIA ZUŻYCIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH

Stan na 31 grudnia 1999 roku

Symbol grupy wg KRŚT	Ilość [szt.]	Wartość początkowa Wp [tys. zł.]	Umorzenie dotychczasowe Ud [tys. zł.]	Wartość netto Wn [tys. zł.]	Wskaźnik zużycia Wz [%]
0	-	-	-	-	-
1	17	4266086,96	1221767,88	3044319,08	28,6
2	196	6360098,72	3131897,47	3228201,25	49,2
3	60	5877688,47	4529575,19	1348113,28	77
4	217	582522,15	266196,36	316325,79	45,7
5	10	171246,27	166749,71	4496,56	97,4
6	45	3158612,41	2411700,99	746911,42	76,4
7	18	391951,30	281689,91	110261,39	71,9
8	30	135242,81	85010,24	50232,57	62,9
Razem	593	20943449,09	12094587,75	8848861,34	57,7

Stan na 31 grudnia 2000 roku

Symbol grupy wg KRŚT	Ilość [szt.]	Wartość początkowa Wp [tys. zł.]	Umorzenie dotychczasowe Ud [tys. zł.]	Wartość netto Wn [tys. zł.]	Wskaźnik zużycia Wz [%]
0	-	-	-	-	-
1	18	7337822,96	2314553,03	5023269,93	31,5
2	197	12583972,89	6087546,31	6496426,58	48,4
3	62	8003082,25	4809776,20	3193306,05	60
4	236	688664,72	393465,97	295198,75	57,1
5	7	364334,16	361418,82	2915,34	99,2
6	48	7054494,97	4700382,44	2354112,53	66,6
7	20	656419,94	569001,73	87418,21	86,7
8	30	184553,65	143176,41	41377,24	77,6
Razem	614	36873345,54	19379320,91	17494024,63	52,6

2. KOSZTY AMORTYZACJI I KOSZTY REMONTÓW DLA POSZCZEGÓLNYCH

GRUP ŚRODKÓW TRWAŁYCH.

Symbol grupy wg KRŚT	Koszty amortyzacji
Lata	1999	2000
1	1221767,88	2314553,03
2	3131897,47	6087546,31
3	4529575,19	4809776,20
4	266196,36	393465,97
5	166749,71	361418,82
6	2411700,99	4700382,44
7	281689,91	569001,73
8	85010,24	143176,41
Razem	12094587,75	19379320,91

Symbol grupy wg KRŚT	Koszty remontów
Lata	1999	2000
1 - 2	438.665,82	251.002,88
3 - 6	154.550	424.7
Razem	593.215,82	255249,88

3. ANALIZA RUCHÓW ŚRODKÓW TRWAŁYCH

3.1 WARTOŚĆ ŚRODKÓW PRZYJĘTYCH (ZAKUPIONYCH)

Wartość i ilość środków przyjętych
Grupa	Ilość pozycji		Wartość
	1999	2000	1999	2000
1	-	2	0,00	121.363,55
2	-	6	0,00	1.255.282,78
3	9	7	169.958,38	2.149.532,46
4	46	22	75.800,81	26.629,00
5	1	-	2.598,45	0,00
6	2	6	50.600,00	1.622.538,00
7	4	-	94.372,14	0,00
8	5	2	13.826,25	7.258,40
Razem	67	45	407.156,03	5.182.604,19

3.2 WARTOŚĆ ŚRODKÓW ZLIKWIDOWANYCH

Wartość i ilość środków zlikwidowanych
Grupa	Ilość pozycji		Wartość
	1999	2000	1999	2000
1	-	-	0,00	0,00
2	4	-	35.287,39	0,00
3	5	9	15.093,06	41.398,11
4	3	3	4.499,99	4.072,41
5	3	-	2.782,35	0,00
6	2	6	61.019,94	22.575,95
7	2	-	14.836,06	0,00
8	2	5	3.861,44	6.189,34
Razem	21	23	137.380,23	74.235,81

3.3 ŹRÓDŁO FINANSOWANIA PRZYROSTU ŚRODKÓW TRWAŁYCH.

MZEC jest przedsiębiorstwem budżetowym, które w dużej mierze wspierane jest ze środków budżetu miasta. Źródła finansowania przyrostu środków trwałych pochodzi z dotacji budżetu miasta.

4. EFEKTYWNOŚĆ WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW TRWAŁYCH.

4.1 WSPÓŁCZYNNIK PRODUKTYWNOŚCI

Współczynnik produktywności = Wartość produkcji sprzedanej / Wart. początkowa śr. trw.

Rok	Wartość produkcji sprzedanej	Wart. Początkowa śr.trw. --> [Author:BD]	Współczynnik prod.
1999	22.838.177,38	20.943.449,09	1,09
2000	25.205.975,94	36.873.345,54	0,68

4.2 WSPÓŁCZYNNIK KAPITAŁOCHŁONNOŚĆI

Współczynnik kapitałochłonności = Wart.początkowa śr.trw./ Wartość produkcji sprzedanej

Rok	Wart.początkowa śr.trw.	Wartość produkcji sprze.	Współczynnik kapi.
1999	20.943.449,09	22.838.177,38	0,91
2000	36.873.345,54	25.205.975,94	1,46

4.3WSPÓŁCZYNNIK TECHNICZNEGO UZBROJENIA PRACY (koszt stanowiska pracy)

Współczynnik technicznego uzbrojenia pracy=Wart.początkowa śr.trw / Ilość zatrudnionych

Rok	Wart.początkowa śr.trw	Ilość zatrudnionych	Wsp. tech. uzbro.pracy
1999	20.943.449,09	329	63,65
2000	36.873.345,54	328	112,41

III. CZĘŚĆ TRZECIA

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Lp.	Nazwa	Wartość początkowa	Umorzenie dotychczasowe	Wartość umorzenia rocznego	Stawka %
1	Dokumentacja	83,40	79,23	8,34	10
2	Odsetki	12.613,78	9353,54	1261,38	10
3	Prog. System Płac	1.480	592	148	10
4	Prog. Gosp. Mater.	5.780	867	578	10
5	Prog. Śr. Trwałe	2.881	432,15	288,10	10
6	Prog. Finans. Księg.	4.868	730,20	486,80	10
7	Prog. Kosztorys	998	149,70	99,80	10
8	Prog.Spraw. Kotłów	1.000	150	100	10
9	Prog. Kadry, Płace	6.416	962,42	641,60	10
10	Prog. Radca Prawny	1.435,20	143,52	143,52	10
11	Prog. FULLVER	286,07	28,61	28,61	10
12	Prog. Windows	9.985	4992,50	4992,50	50
Razem		47826,35	18480,87	8776,65	-

IV. CZĘŚĆ CZWARTA

ANALIZA SZCZEGÓŁOWA WYBRANYCH ZAGADNIEŃ

IV.I. WYKORZYSTANIE MIKROKOMPUTERA W GOSPODARCE ŚRODKAMI

TRWAŁYMI

W dobie postępu technicznego i komputeryzacji wszelkich możliwych dziedzin życia trudno sobie wyobrazić, aby przedsiębiorstwo prowadzące taką działalność jak MZEC mogło sprawnie funkcjonować bez pomocy komputerów. Zarówno działalność dotycząca bezpośrednio produkcji jak i cały system zarządzania produkcją jest wspomagany przez specjalnie do tych celów przystosowane programy komputerowe.

W ramach gospodarki środkami trwałymi wykorzystywany jest program „TETA-Systemy wspomagające Zarządzanie-ŚRODKI TRWAŁE” wersja 7.2. System ten jest w pełni dostosowany do formalnych wymogów określanych przepisami o księgowości. Zapewnia pełną ewidencję środków trwałych i dokumentów związanych z ich obrotem. Może być stosowany przez wszystkie jednostki prowadzące działalność gospodarczą.

Ewidencja środków trwałych jest tu prowadzona wg. numeru inwentarzowego. W ramach tej ewidencji uwzględniony jest sposób amortyzacji i umarzania poszczególnych środków trwałych.

W skład systemu wchodzą następujące współpracujące ze sobą moduły :

* ŚRODKI TRWAŁE

moduł podstawowy który zawiera kartotekę środków trwałych oraz

podstawowe funkcje systemu. Do głównych funkcji systemu zalicza się:

- ewidencję środków trwałych przyjętych z inwestycji lub nieodpłatne ,

- możliwość wykonania przeceny, przeszacowania, modernizacji

przekwalifikowania, likwidacji częściowej, sprzedaży, likwidacji,

remontu i innego rozchodu środka trwałego.

- naliczanie umorzenia i amortyzacji w oparciu o obowiązujące

stawki procentowe,

- możliwość wykonania inwentaryzacji środków trwałych,

- tworzenie szerokiej gamy zestawień ułatwiających pisanie

sprawozdań,

- wystawienie polecenia księgowania amortyzacji, umorzenia

oraz wszystkich operacji związanych ze zmianami stanu środków

trwałych.

*NADZÓR - moduł zawiera funkcje pomocnicze i porządkowe dla całej bazy

danych i pozostałych modułów,

- przeznaczony jest dla osób nadzorujących eksploatację syste-

mu,

- system umożliwia inicjowanie, zakładanie oraz kompresję zbiorów baz danych indeksowych i słownikowych,

• system umożliwia reindeksację i archiwizację danych na dys- kietki innym użytkownikom systemu,

- spełnia funkcje usługowe w stosunku do systemu Środki Trwałe, jak inicjowanie danych czy odtwarzanie stanu systemów po awarii

*POLECENIE KSIĘGOWANIA- (PK) jest modułem łączącym system Środki Trwałe

(ST) z oferowanym przez firmę systemem Finansowo-

KSIĘGOWYM

- moduł ten służy do przesyłania danych z systemu ST

do systemu FK

- program korzystając z dowodów przygotowanych przez system ST tworzy polecenia księgowania, które

następnie są przesyłane do systemu FK

*KONWERSJA DO FORMATU DBASE

- moduł umożliwia eksport danych do zbiorów w

formacie DBASE.

SŁOWNIKI WYKORZYSTYWANE W PODSYSTEMIE NADZÓR

Słownik podgrup rodzajowych

Słownik umożliwia wprowadzanie używanych w przedsiębiorstwie symboli klasyfikacji rodzajowej środków trwałych i nazwanie tych podgrup. Ze względu na gotowe zestawienia podgrupy powinny być zgodne z Klasyfikacją Środków Trwałych podanych przez GUS.

Struktura słownika:

- symbol klasyfikacji rodzajowej

- nazwa podgrupy

Słownik sfer działalności

Słownik umożliwia wprowadzenie używanych w przedsiębiorstwie sfer działalności środków trwałych i określenie symbolu tych sfer (kod)

Struktura słownika:

- nazwa sfery działalności

- kod

Słownik stanowisk kosztów

Słownik umożliwia wprowadzenie używanych w przedsiębiorstwie stanowisk kosztów (miejsc użytkowania) środków trwałych i przydzielenie im odpowiednich kosztów.

Struktura słownika:

- nazwa stanowiska kosztów

- konto kosztów

Słownik dysponentów

Słownik umożliwia określenie przypisanie środka trwałego do dysponenta (osoby odpowiedzialnej za dany środek trwały).

Struktura słownika:

- określenie dysponenta

- kod dwucyfrowy

Słownik inny przychód

Słownik ten umożliwia określenie typu innego przychodu jek darowizna, przekazanie nieodpłatne, nadwyżki z inwentaryzacji itp.

Dane gromadzone w systemie ŚRODKI TRWAŁE zgrupowane są w dwóch zbiorach danych zwanych kartotekami:

* Kartoteka środków trwałych,

* Archiwum.

W kartotece środków trwałych system gromadzi następujące grupy danych:

- numer inwentarzowy środka trwałego

- nazwę środka trwałego

- rodzaj środka trwałego

- rodzaj dokumentu (OT,PT,BO)

- numer dokumentu

- datę dokumentu

- datę przyjęcia środka trwałego

- datę przyjęcia dokumentu

- charakterystykę obiektu

- rok budowy

- typ

- nr fabryczny

- wymiary

- opis konstrukcji

- rodzaj użytkowania (całoroczne lub sezonowe)

- daty rozpoczęcia i zakończenia sezonu (przy użytkowaniu sezonowym)

- określenie czy środek trwały służy ochronie środowiska

- określenie dysponenta

- określenie typu przyjęcia (nowy, używany, inny przychód)

- określenie sposobu przyjęcia dla typu nowy lub używany (zakupiony, leasing kapitałowy, Skarbu Państwa, operacyjny)

- określenie typu dla innego przychodu

- podstawowe miejsce użytkowania - stanowisko kosztów

- określenie sfery działalności

- zasadę umarzania i amortyzacji (umorzenie i amortyzacja, tylko umorzenie, amortyzacja przy spieszona, ewidencja)

- współczynnik podwyższający (dla amortyzacji przyspieszonej), wartość netto do obliczeń (dla amortyzacji przyspieszonej dla środków trwałych przyjętych w użytkowanie ponad rok wcześniej)

- wartość inwentarzowa

- wartość umorzenia

- stopę umorzenia dla podstawowego miejsca użytkowania

- wyposażenie środka trwałego

- pozostałe miejsca użytkowania

- tabela amortyzacji

- dokument modernizacji

- dokument przeceny

- dokument likwidacji częściowej

- dokument zmiany stawki amortyzacji

- dokument remontu

- dokumenty zmiany miejsca użytkowania i klasyfikacji

*nr dokumentu MT

*datę operacji

*miejsce użytkowania po zmianie

*określenie sfery działalności po zmianie

*zasadę umarzania i amortyzacji po zmianie

- dokument likwidacji

- dokument sprzedaży

- inny rozchód

MOŻLIWOŚCI SYSTEMU W ZAKRESIE WPROWADZANIA DANYCH

* wprowadzanie dokumentów obrotu środkami trwałymi z podglądem poprzednich doku-

dotyczących tego samego środka trwałego oraz bieżących wartości w kartotece;

* kontrola zgodności treści wprowadzonego dokumentu z zawartością kartoteki oraz

wymaganiami dotyczącymi specyfiki tego dokumentu;

* kontrola poprawnej kolejności wprowadzonych dokumentów;

* możliwość bieżącego korygowania (przed zamknięciem miesiąca) błędnych

. dokumentów

SPOSÓB ORGANIZACJI DANYCH

Dane w systemie ŚRODKI TRWAŁE gromadzone są w kartotekach. Pojedynczy zestaw danych (np. zestaw informacji dotyczących jednego wyrobu) nazywamy rekordem natomiast pojedynczą informację dla konkretnego rekordu (np. pozostałe miejsca użytkowania) nazywamy polem rekordu. Dla jednego wyrobu, dokumentu itd. może zaistnieć konieczność wielokrotnego wprowadzenia informacji tego samego typu (np. zestaw wyrobów na fakturze gdzie wielokrotnymi informacjami są : miejsce użytkowania, stopa amortyzacji oraz data zmiany). Taką strukturę danych nazywamy listą. Zestaw informacji dotyczących jednego miejsca użytkowania nazywamy elementem listy. Lista taka jest przyporządkowana określonemu środkowi trwałemu.

ZAKRES UPRAWNIEŃ ADMINISTRATORA SYSTEMU

* wprowadzenie nowego użytkownika do systemu i nadanie mu identyfikatora,

* odebranie uprawnień użytkownikowi i usunięcie z systemu jego identyfikatora,

* zmiana identyfikatora każdego z użytkowników,

* zmiana parametrów konfiguracyjnych każdego z użytkowników i każdego terminala,

* kompresja zbiorów,

* nadanie nazwy stacjom roboczym (terminalom),

* modyfikacja parametrów domyślnych.

ZAKRES UPRAWNIEŃ UŻYTKOWNIKA SYSTEMU

* zmiana własnego hasła,

* zmiana własnych parametrów niezależnych od terminala,

* zmiana parametrów terminali.

SYSTEM UMOŻLIWIA DODATKOWO:

* Generowanie przygotowanych w systemie zestawień

* Księgowanie amortyzacji, umorzeń i zmian

* Generowanie informacji dotyczących rozdzielenia kosztów umorzenia i amortyzacji

* Generowanie informacji dotyczących kosztów amortyzacji i umorzenia dla wybranego

stanowiska

* Uzyskanie niezbędnych danych do sprawozdania F-03

* Zwiększanie wartości inwentarzowej środków trwałych

* Zmniejszanie wartości inwentarzowej środków trwałych

* Zwiększanie wartości umorzenia środków trwałych

* Zmniejszanie wartości umorzenia środków trwałych

* Zestawienie stanu środków trwałych wg grup rodzajowych

* Zestawienie stanu środków trwałych wg dysponentów

* Zestawienie stanu środków trwałych wg stanowisk kosztów

* Zestawienie środków trwałych zlikwidowanych (w bieżącym roku)

* Zestawienie środków trwałych archiwizowanych (w poprzednich latach)

IV.II REMONTY W MZEC W LATACH 1999 - 2000

W MZEC w Wałbrzych do utrzymania maszyn w stanie sprawności technicznej stosuje się roczny system planowo-zapobiegawczych remontów (PZR).

System ten opiera się na normatywach i wskaźnikach remontowych, które umożliwiają planowanie zbiegów remontowych.

Wśród zabiegów remontowych stosowanych w PZR można wyróżnić zabiegi zapobiegawcze i zabiegi usuwające zaistniałe zużycie.

Zabiegi zapobiegawcze mają na celu zmniejszenie intensywości zużycia części i zespołów zamiennych. mają one podstawowe znaczenie w systemie PZR. Wśród nich wyróżniamy:

- czynności konsewrwacyjne,

- obsługa remontowa,

-przegląd techniczny.

Zabiegi usuwające zaistniałe ze zużycia występują w postaci remontów.

Remont polega na wykonaniu robót związanych z doprowadzeniem do należytego stanu zużytych w czasie eksploatacji części. Remont przywraca obiektowi pełną lub zbliżoną sprawność techniczną.

ZASADY USTALANIA PLANOWO-ZAPOBIEGAWCZYCH REMONTÓW W SYSTEMIE WŁASNYM I ZLECONYM W MZEC Wałbrzych.

Ramowa instrukcja o planowo-zapobiegawczych remontach systemu własnego oraz

utrzymania ruchu (eksploatacji).

Przedmiotem niniejszej instrukcji są zasady obowiązujące przy eksploatacji i remontach prowadzonych systemem własnym. Dotyczy ona typowania, planowania, organizacji, wykonawstwa i rozliczania remontów. Instrukcja ma zastosowanie na wszystkich obiektach podlegających MZEC. Ma ona na celu prawidłową organizację działalności remontowej oraz eksploatacyjnej. Instrukcja jest przeznaczona dla personelu kierowniczego i nadzorującego remonty i eksploatację.

Planowanie remontów oraz nakładów na eksploatację:

* typowanie do remontu realizują bezpośredni użytkownicy, tzn. kierownicy obiektów,

* wytypowane obiekty do remontu zgłaszane są do działu technicznego najpóźniej do 15.10

roku poprzedzającego realizacje planu,

* typowanie do remontu winno zawierać następujące informacje:

- nazwę i lokalizację obiektu (urządzenia),

- niezbędny do wykonania zakres robót,

- wykaz materiałów,

- przewidywany koszt materiałów,

- planowany termin realizacji.

* plan eksploatacji powinien zawierać:

- planowaną kwotę na eksploatację w rozbiciu na kwartału,

- wykaz urządzeń podlegających eksploatacji oraz wykonywanych czynności.

Zasady podziału pomiędzy remontami a eksploatacją:

* remont dotyczy obiektów wymiennych w planach remontowych systemu własnego opracowanego przez kierowników poszczególnych obiektów,

* eksploatacja obejmuje pozostałe prace na obiektach nie ujęte w planie remontów.

Typowanie obiektu do remontu.

* kierownicy poszczególnych obiektów przeprowadzają typowanie wstępne zadań przeznaczonych do remontu w terminie do 30.11 roku poprzedzającego remont,

* typowanie do remontu powinno być realizowane na podstawie :

- analiz i uściśleń wieloletnich planów remontów,

- protokołów oględzin odkrywek, przeglądów,

- protokołów awaryjnych,

* dział techniczny przeprowadza weryfikację potrzeb remontowych zgłoszonych przez kierownika obiektów oraz sporządza rzeczowo-finansowy plan remontów w terminie realizacji do końca roku poprzedzającego sezon remontowy.

Wzorcowy harmonogram przygotowania obiektu do remontu.

1. Zgłoszenie obiektu do remontu przez kierowników obiektów.

2. Sporządzenie protokołów typowania.

3. Podjęcie decyzji o wprowadzenie do plany remontów.

4. Sporządzenie bilansu niezbędnych materiałów , skompletowanie dokumentacji.

5. Ustalenie zakresu działań stron biorących udział w realizacji zadania remontowego z

określeniem terminów.

- określenie terminów zgromadzenia materiałów w określonej ilości

- ustalenie zamawiającego,

- określenie terminów rozpoczęcia i zakończenia remontu,

6. Przygotowanie obiektu do remontu przez użytkownika.

7. Pozyskanie wykonawców remontu.

- zorganizowanie przetargów,

- zlecenie remontu,

- zawarcie umowy.

8. Przekazanie placu budowy i warunków realizacji remontu.

9. Bieżący nadzór nad remontami:

- udział w odbiorach częściowych,

- kontrola przebiegu remontów.

10. Odbiór końcowy zadania remontowego.

11. Rozliczenie końcowe remontu.

PORÓWNANIE NAKŁADÓW FINANSOWYCH NA REMONTY SYSTEMEM WŁASNYM I ZLECONYM W LATACH 1999 - 2000

ANALIZA REALIZACJI PLANU REMONTÓW W MZEC WAŁBRZYCH

ZA ROK 1999

Plan remontów w Miejskim Zakładzie Energetyki Cieplnej w Wałbrzychu na 1999r. obejmował osiem niżej wymienionych grup remontowych. Na jego realizację zaplanowano kwotę 1.990.500 zł. Ze zwiększeniem nakładów finansowych szło w parze zwiększenie zakresu rzeczowego remontów wynikające np. z przeglądów po sezonie grzewczym. Na wykonanie poszczególnych grup remontów MZEC poniósł następujące nakłady:

I. Remonty urządzeń odpylających - 175.509 zł. (8% ogólnych nakładów)

II. Remonty ogólnobudowlane - 316.628 zł. (14,4%)

III. Remonty urządzeń technologicznych - 234.502 zł. (10,7%)

IV. Remonty instalacji elektrycznych i AKPiA - 326.968 zł. (14,9%)

V. Remonty sieci cieplnych - 354.545 zł. (16,2%)

VI. Remonty kotłów - 650.673 zł. (29,6%)

VII. Remonty środków transportu - 49.958 zł. (2,3%)

VIII. Remonty węzłów cieplnych - 86.446 zł. (3,9%)

Powyższy wykres przedstawia nakłady finansowe na poszczególne grupy w rozbiciu na remonty wykonane siłami własnymi MZEC oraz zlecone na zewnątrz. Wynika z niego, że wykonywane siłami własnymi przeważają znacznie w większości grup, szczególnie w dwóch najważniejszych tzn. kotłach i sieciach cieplnych. Wynika to z ciągle rosnącej tendencji przejmowania coraz większej liczby zadań remontowych przez brygady własne. Pozwala to na zmniejszenie kosztów pochłanianych przez gospodarkę remontową. W ślad za tym idzie ciągłe podwyższanie kwalifikacji kadry inżynieryjno-technicznej oraz służb remontowych.

W roku 1996 nakłady na remonty wykonane siłami własnymi MZEC wyniosły 69,4% nakładów ogólnych.

Z najważniejszych zadań wykonanych siłami własnymi MZEC należy wymienić:

- wymianę podgrzewacza wody kotła WRp-46 na Ciepłowni TC-3,

- wymianę górnej części podgrzewacza wody wraz z przewałem i górną częścią

ekranu tylnego kotła WRp-25 nr 2 na Ciepłowni TC-3,

- remont sieci cieplnej w technologii rur preizolowanych firmy Rafako Eko w rejonie ul.

Kasztelańskiej,

- remont sieci magistralnej Dn 500 w technologii rur preizolowanych firmy LOGSTOR

ROR przez ul. Wieniawskiego,

- remont (usunięcie awarii) sieci technologicznej Dn 200 przez ul. Wrocławską,

- remont układu odpylania kotła WR-10 nr 2 na Ciepłowni TC-2,

- remont wentylatora wyciągu kotła WR-10 nr 3 na Ciepłowni TC-2,

- remont kapitalny pompy W24P nr 3 Ciepłowni TC-3

- remont rozdzielnic kotłów wodnych oraz szafy sterowniczej nawęglania na Ciepłowni

TC-3,

W roku 1999 w szerokim zakresie wykorzystano sieć komputerową w procesach decyzyjnych zarówno na etapie planowania jak i realizacji decyzji związanych z gospodarką remontową. W poprzednich latach z uwagi na stosowanie manualnego przetwarzania danych występowała duża inercja czasowa w zakresie dystrybucji informacji i reakcji na problemy i sytuacje. W związku z tym kryteria oceny kierunków i celów podejmowanych działań były w pewnej mierze obarczone subiektywizmem i intuicyjnością. Obecnie z uwagi na możliwość szczegółowego monitoringu postępu i realizacji remontów można dokonać właściwej analizy problemu poprzez odpowiednią jego kwalifikację i pełne zebranie informacji. Kryteria

podejmowania decyzji stały się kryteriami racjonalnymi, a możliwa dzięki systemowi elastyczna alokacja środków finansowych na działalność remontową zwiększyła efektywność ich wykorzystania. Jednocześnie w sytuacjach awaryjnych pozyskiwane informacje i możliwości szybkiej symulacji kosztowej pozwoliły na takie uelastycznienie planu remontów, że nie wystąpiła sytuacja zahamowań czy też zachwiań w wykonaniu niezbędnych remontów.

ANALIZA REALIZACJI REMONTÓW W MZEC WAŁBRZYCH

W ROKU 2000

I. SYSTEM ZLECONY

Plan remontów systemem w Miejskim zakładzie Energetyki Cieplnej w Wałbrzychu na rok 2000 obejmował 3 n/w grupy remontowe

1. Remonty ogólnobudowlane.

2. Remonty instalacji elektrycznych i AKPiA.

3. Remonty sieci cieplnych.

Na jego realizację zaplanowano kwotę 185.000 zł, natomiast poniesione nakłady na jego realizację wyniosły 255.269,88 zł. W trakcie sezonu remontowego przedmiotowy plan został zweryfikowany i po wnikliwej analizie przyjęto dodatkowe zadania remontowe. Ostatecznie wydatki na poszczególne grupy remontowe wyniosły:

Grupa remontowa	Nakład [zł]	Udział w poniesionych nakładach [%]
1	188.799,50	74
2	37.067,40	14,5
3	29.403	11,5
Razem	255269,9	100

Głównymi kryteriami zakwalifikowania urządzenia (obiektu) do remontu były

* przeglądy techniczne po sezonie grzewczym,

* pogorszenie się stanu technicznego poniżej wartości dopuszczalnej dla danego urządzenia (obiektu),

* czasookresy pracy poszczególnych urządzeń,

* stopień awaryjności urządzeń.

II. SYSTEM WŁASNY I EKSPLOATACJA

1. Plan remontów i eksploatacja systemu własnego dla wszystkich obiektów MZEC zamknął się kwotą 1.007.800 zł, natomiast jego wykonanie pochłonęło kwotę 1.058.632 zł ( 5% więcej od kwoty planowanej).

2. Plan eksploatacji opiewał na kwotę 198.800 zł, natomiast rzeczywiste wydatki wyniosły 254.958,84 zł (28% więcej od kwoty planowanej). Tak znaczne przekroczenie kwoty planowanej na eksploatację wynika z dodatkowych, wcześniej nie planowanych zakupów dokonanych pod koniec roku np.: zawory bezpieczeństwa i kryzy nastawne dla TRS.

W roku 2000 remonty wykonane brygadami własnymi MZEC znacznie przewyższają remonty zlecane firmom zewnętrznym. Wynika to z ciągle rosnącej tendencji przejmowania coraz większej liczby zadań remontowych przez własne brygady remontowe. Pozwala to na zmniejszenie kosztów pochłanianych przez gospodarkę remontową. W ślad za tym idzie ciągłe podwyższenie kwalifikacji kadry inżynieryjno - technicznej oraz służb remontowych.

Z ważniejszych zadań wykonanych siłami własnymi MZEC należy wymienić :

* wykonanie i wymianę podgrzewacza powietrza do kotła WR-25 Nr 2,

* wykonanie i wymianę podgrzewacza powietrza do kotła OR-10 Nr 4,

* wykonanie sieci cieplnej Dn 350 o długości 160 mb z Ciepłowni TC-1 do komory K-40 w technologii rur przeizolowanych,

* modernizacja komory K-40 na osiedlu Piaskowa Góra

* wykonanie robót ogólnobudowlanych i elektrycznych w centralnej dyspozytorni TC-3,

* zagospodarowanie terenu budynku administracyjnego

III.KOSZTY REMONTÓW W POSZCZEGÓLNYCH KOMÓRKACH ZAKŁADU

TC-2 - Ciepłownia C2

TC-3 - Ciepłownia C3

TRS - Rejon Sieci Piaskowa Góra Podzamcze

TKL - Dział Kotłowni Lokalnych

TSK - Dział Spedycji Kolejowej i Transportu

TE - Dział Elektryczny AKPiA

IV.USŁUGI ZLECANE NA ZEWNĄTRZ ZAKŁADU POZA PLANEM REMONTÓW.

Planowana kwota na w/w usługi w roku 2000 wynosiła 80.000 zł natomiast rzeczywiste nakłady wyniosły 86.665,23 zł .

Z ważniejszych usług zlecanych poza planem remontów należy wymienić :

- przezwajanie silników elektrycznych

- naprawa elektronarzędzi

- regeneracja i naprawa urządzeń nietypowych i specjalistycznych

- obróbka mechaniczna nietypowych elementów wymagających specjalnego

oprzyrządowania

- gięcie grubych blach

- wykonanie odlewów żeliwnych

- naprawa i regeneracja przyrządów pomiarowych

- naprawa dróg i chodników po remontach sieci cieplnych.

V. USŁUGI WYKONANE PRZEZ SŁUŻBY REMONTOWO-EKSPLOATACYJNE MZEC

W roku 2000 brygady własne MZEC wykonywały usługi na zewnątrz (odpłatnie) na łączną kwotę 95.972,92.

Były to między innymi takie usługi jak:

- wymiana pomp w węzłach cieplnych Spółdzielni Podzamcze

- remont wymienników CO i CW na osiedlu Podzamcze

- remont węzła cieplnego w Przedszkolu nr 31 na osiedlu Podzamcze

- remont kotłowni dla Urzędu Miasta

- wykonanie automatyki pogodowej w węzłach cieplnych na osiedlu Podzamcze .

Prowadzone remonty i modernizacje miały na celu

* automatyzację obsługi urządzeń

* podniesienie trwałości urządzeń

* optymalizację procesów wytwarzania i przesyłu energii cieplnej

* podniesienie sprawności procesów wytwarzania i przesyłu energii cieplnej

* poprawę warunków socjalnych i BHP

* zmniejszenie emisji zanieczyszczeń

* zmniejszenie energochłonności urządzeń

* zmniejszenie strat eksploatacyjnych

* zwiększenie niezawodności dostaw energii cieplnej do odbiorców

* zwiększenie ilości kierunków zasilania w sytuacjach awaryjnych

Należy zaznaczyć, że w roku 2000 znacznie dosprzętowiono poszczególne służby remontowo-eksploatacyjne, co pozwoliło w dużym stopniu lepiej realizować poszczególne zadania remontowe jak i zwiększyć wydajność i jakość wykonywanych prac.

W roku 2000 dał się zauważyć fakt, że materiały pobierane do remontów własnych i eksploatacji między innymi dzięki systemowi komputerowemu były na bieżąco bilansowane i rozliczane w stosunku do planów miesięcznych. Niemal na bieżąco istniała możliwość korygowania planu i przemieszczania środków finansowych na inne i dodatkowe zadania remontowe.

VI.PRZETARGI W MZEC

Rok 2000 był drugim z kolei rokiem stosowania przepisów ustawy o zamówieniach publicznych w MZEC w Wałbrzychu. W ciągu całego roku przeprowadzono 40 pełnych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego (nie licząc postępowań unieważnionych) zarówno w zakresie usług zleconych jak i dostaw.

Najczęściej stosowanymi formami postępowania były:

1) Zapytanie o cenę - 21 postępowań

2) Negocjacje z zachowaniem konkurencji - 10 postępowań

3) Przetarg nieograniczony - 9 postępowań

Przedmiotem w/w postępowań były zarówno usługi jak i dostawy materiałów i części zamiennych. W zakresie usług przeprowadzono 12 przetargów w tym 3 dot. inwestycji, 7 dot. remontów i 2 dot. ubezpieczenia majątku i analizy uciążliwości dla powietrza atmosferycznego Ciepłowni TC-3.

Postępowania o udzielanie zamówień publicznych w zakresie remontów w 2000 roku dot. głównie robót ogólnobudowlanych i antykorozyjnych oraz warsztatowych.

VII. WNIOSKI

1) Należy podkreślić fakt, że w roku 2000 na niektóre zadania remontowe (zwłaszcza o niewielkim zakresie prac) brak było wykonawców zewnętrznych. Fakt ten skłania nas do przejęcia wykonawstwa we własnym zakresie.

2) Ponadto, że ze względu na fakt, że coraz droższe są usługi zewnętrzne jak i skromniejsze środki przeznaczane na remonty, zasadnym jest wykonanie prac przy pomocy własnych służb remontowych. Natomiast prace nietypowe czy wymagające specjalistycznego sprzętu winny być zlecane wyspecjalizowanym firmom zewnętrznym.

3) Ze względu na długą procedurę związaną z organizowaniem przetargów należy już na początku roku kalendarzowego rozpocząć postępowanie przetargowe.

4) Z porównania lat wcześniejszych wynika wniosek, że największe nakłady poniesiono na remonty sieci cieplnych - 40% , urządzeń odpylających - 16 % i kotły - 11 % (od ich sprawności zależy w największej mierze ciągłość podawania ciepła do odbiorców) oraz na remonty ogólnobudowlane - 19% (wpływają na podniesienie standardu pomieszczeń, stanu technicznego budynków oraz poprawę warunków BHP).

W samym tylko roku 2000 wystąpiło 20 awarii sieci ciepłowniczych z czego 13 na sieci technologicznej ( 65% ogólnej liczby awarii na sieciach). Zarówno liczbowo jak i procentowo jest to największa liczba awarii na sieciach technologicznych od 1986 roku.

Ogólny stan techniczny sieci technologicznej jest bardzo zły. Złe wykonawstwo (zła jakość połączeń spawanych, nieodpowiedni materiał - rury spiralne)spowodowało, że obecnie na sieci tej występują liczne przecieki powodujące sumarycznie duże ubytki wody sieciowej. To z kolei powoduje zaawansowaną korozję rur spiralnych, a na sieci napowietrznej również korozję ochronnego płaszcza blaszanego. Ponadto nikła izolacja termiczna wykonana poza wszelkimi normami powodująca zwiększone straty ciepła dyskwalifikuje daną sieć z dalszej eksploatacji.

Remont sieci cieplnych polegający na wymianie sieci kanałowej na sieć z rur przeizolowanych daje natychmiastowe efekty ekonomiczne w postaci obniżenia kosztów związanych z przepływem energii cieplnej i wytwarzaniem wody uzdatnionej. Wiąże się to ze skuteczniejszą izolacją termiczną rur preizolowanych dzięki czemu straty ciepła ulegają zmniejszeniu.

Proponuje się aby w pierwszej kolejności przeprowadzać konieczne remonty sieci i węzłów cieplnych następnie zamontować regulatory różnicy ciśnień i przepływu, a dopiero później wprowadzania systemu monitoringu. System ten byłby częściowo sfinansowany z oszczędności wynikających z eliminacji strat ciepła.

ZAKOŃCZENIE

Do racjonalnego i skutecznego zarządzania gospodarką cieplną MZEC konieczna jest dokładna znajomość systemu ciepłowniczego, możliwość kontroli i sterowania parametrami systemu i swobodny przepływ informacji między obiektami działań.

Konieczne jest utworzenie centralnej dyspozytorni, w której będą monitorowane i sterowne procesy technologiczne w ciepłowniach oraz pracach węzłów i komór (dobrym rozwiązaniem było by zastosowanie jednolitych systemów alarmowych sieci i monitorowanie ich z dyspozytorni). Oczywiści niezbędne jest odpowiednie oprogramowanie, które oprócz powyższej funkcji umożliwiałoby tez tworzenie raportów, gromadzenie i archiwizację danych.

Pracy węzłów i sieci cieplnych powinna być sterowana poprzez specjalistyczny program komputerowy, wykonujący obliczenia hydrauliczne. Program taki jest równocześnie wielką bazą danych o całym systemie przesyłania i dystrybucji ciepła.

Najskuteczniejszym sposobem zapewnienia wymiany informacji, zwłaszcza między ciepłowniami i rejonem sieci cieplnej, jest tworzenie sieci komputerowej, do której będą podłączone też działy:

- ciepłownicze,

- techniczne,

- elektryczny

-ekonomiczny (komórka fakturowania odbiorców).

Ze względu na specyficzną lokalizację kotłowni lokalnych nie jest możliwe wprowadzenie systemu zdalnego zarządzania ich pracą.

Zarządzanie majątkiem trwałym - projekt

1

---