4. Opisać zasady tolerowania "max mat" i "min mat" ? Tolerowanie w głąb i na zewnątrz materiału. W praktyce stosowane jest często tolerowanie w głąb materiału ("max mat"). Metoda "max mat" oznacza, że wymiar nominalny oznacza maksymalną objętość materiału. Korzyści tej metody. W trakcie można zbierać kolejne warstwy mat., bez obawy przekroczenia wym. (*30) wolno bowiem wykon. Tolerancję (T) (0,12;0,2) skierowaną w głąb materiału. Tolerowanie na zew. mat. („min mat“). Wymiar nominalny określa najmniejszą objętość mat. Stosowane jest na ogół do przedmiotów surowych (odkuwek). Gwarantuje to pozostawienie minimalnego naddatku na obróbkę. 4	8. Narysować półprzekroje łożysk tocznych o kątach działania *=0˚ i *=90˚ i zaznaczyć wektory obciążeń jakie magą te łożyska przenosić.? b. łożysko wałeczkowe walcowe - tylko obciążenia poprzeczne α=0° Prw I II III p.w + + pz + + Możliwość przeniesienia przypadkowych obciążeń osiowych. Zabezpieczenie przed migracją wału. c. łożysko kulkowe wzdłużne α=90°. Stosowane przy niezbyt dużych prędkościach obrotowych ze względu na występowanie: -momentu ginoskopowego (żyroskopowy) ;-sił odśrodkowych. Mgiv=Iω1ω2, dw<dg, Dw≤Dg 8	12. Prawo trwałości łożysk tocznych ? Jest to związek pomiędzy obciążeniem P a liczbą obrotów n. Trwałość jest to liczba obrotów lub godzin, które łożysko zdolne jest wykonać do chwili wystąpienia pierwszych objawów zmęczenia (np. wykruszenia) na jednym z pierścieni lub na elementach tocznych. Dla warunków odbiegających od tzw. nominalnych przy których wyznaczamy C,L wprowadzono pojęcia nośności i trwałości efektywnych. Le= a1*askf*(Ce / Pe)^p Le- trwałość efektywna a1 - wskaźnik niezawodności askf - wskaźnik modyfikacji trwałości łożysk Ce - nośność w temperaturze pracy łożyska Pe- obciążenie dynamiczne łożyska askf = f(*c*Pu / P; rodzaj smaru) - dobieramy z wykresu *c- wskaźnik utrzymania stopnia czystości w warunkach eksploatacji Pu- zmienne obciążenie graniczne Ce= ft*C *C 150  200  250  300 ft 1  0,9  0,75 0,6  Pe= fd*P fd- funkcja miejsca działania łożyska 12
16. Od jakich czynnikow zależy graniczna prędkość obrotowa łożysk tocznych ? Zależy od takich czynników jak: Rodzaju łożyska (dla łożysk kulkowych większe od granicznych). Wielkości łożysk (większe łożyska mniejsze ngr) Wielkości i charakteru obciążenia Rodzaju smaru (smar plastyczny mniejsze ngr, olej większe ngr). Rodzaju tworzywa koszyka i dokładności wykonania Prędkość graniczna - prędkość obrotowa przy której pod obciążeniem odpowiadającej trwałości LH=150000h ustali się równowaga cieplna w określonym przedziale temperatur powyżej temperatury otoczenia między ciepłem, które może być odprowadzone z łożyska a ciepłem wytworzonym w łożysku przez tarcie. Nominalne wartości prędkości granicznych podane są w katalogu łożysk. -katalogowa prędkość graniczna f - wskaźnik uwzględniający: wielkość łożyska, wielkość obciążenia, kierunek obciążenia oraz specjalne zabiegi zmierzające do podwyższenia granicznej prędkości obrotowej. 16	20. Od czego zależy trwałość środków smarnych w łożyskach tocznych ? Trwałość środków smarnych (smary + oleje)zależy przede wszystkim od: temperatury prędkości obrotowej z powyższego wynikają praktyczne okresy dosmarowywania łożysk lub wymiany środka smarnego. Aby zapewnić właściwe warunki działania łożysk należy im zapewnić odpowiednie: smarowanie. uszczelnienie. Ad.1. do smarowania łożysk stosuje się: smary plastyczne oleje Zasadnicze kryt. doboru gat. oleju: warunki tarcia temp. panująca w łożysku ochrona przed korozją odporność na reagowanie z wodą lub pienienie się mała skłonność do tworzenia się osadów Ad.2. jako uszczelnienia stosuje się uszczelnienia: stykowe bezstykowe 20	24. Podać sposób zmienności naprężeń i obciążeń dla dowolnej zmienności ? Opis zmienności naprężeń w postaci *= f(**t) lub P= f(**t) nie zawsze może być wykorzystany. Celem opisu dowolnej zmienności naprężeń lub obciążenia wprowadzimy następujące pojęcia: *max; Pmax; Mmax- naprężenie; obciążenie; moment maksymalny *max; Pmax; Mmax- naprężenie; obciążenie; moment minimalny *m; Pm; Mm, - naprężenie, obciążenie; moment medialny *m; Pm; Mm- naprężenie; obciążenie; moment amplitudalny -składowa stała naprężeń -składowa zmienna , *- liczba stałości obciążeń (naprężeń) 24
28. Przedstawić na osi liczbowej niżej wymienione naprężenia: kryterialne, krytyczne tworzywa krytyczne elementu dopuszczalne Rys. 28	32.Podać sposób określenia naprężeń dopuszczalnych dla 0< *<* ? oparty na trójkącie SODERBERGA. Rys. 32	42. Co jest warunkiem stałości przełożenia w działaniu zazębienia dwu kół ?. Dla prawidłowego współdziałania dwóch kół zębatych konieczne jest aby zęby tych kół cały czas stykały się ze sobą. Warunek ten zostanie spełniony, gdy składowe prędkości wzdłuż wspólnej normalnej obu stykających się zębów będą sobie równe. V1n=V2n=V 42
46. Narysować i opisać znormalizowany zarys odniesienia dla kół zębatych walcowych ? Rys *n=20˚ - kąt zarysu normalnego ha*mn - wysokość głowy zęba = moduł normalny (znormaliz.) hf = 1,25 *mn - wysokość stopy zęba h = ha+ hf - wysokość zęba c = c^*mn - współczynnik wierzchołkowy = 0,25mn c^*=(0,1 *0,4)mn pn- podziałka normalna =*mn pnb = pn*cos*n -podziałka zasadnicza Sn = S^**mn= (* / 2)*mn -grubość zęba na linii środkowej zarysu odniesienia - promień krzywizny przejściowej dopuszcza się 46	50. Jak wpływają liczba zębów i przełożenie na wartość liczby ? Im większa liczba zębów w zębniku i im większe przełożenie tym większa liczba . 50	54. Mając dane: z1, z2, *, m i aw, podać sposób określenia (x1+x2) zapewniającą utrzymanie odległości "aw", na przykładzie kół walcowych z zębami prostymi ? Mając te dane wyznaczamy z zależności: ; -toczny kąt przyporu odległość osi kół, gdyby nie było korekcji. Następnie z zależności: określamy sumaryczne przesunięcie zarysu 54
58. Podać sposób wyznaczenia średnic podziałowej i wierzchołkowej dla koła zębatego z zębami skośnymi-niekorygowanego. Średnica podziałowa: Średnica wierzchołkowa: *-kąt pochylenia linii zęba mn= m 58	62. Jakie naprężenia przyjęto jako naprężenia reprezentatywne (kryterialne) przy obliczaniu zębów na złamanie zmęczeniowe. Obliczenia wytrzymałości zębów na złamania zmęczeniowe: Założenia metody: siła międzyzębna przyłożona jest na wierzchołku zęba i działa wzdłuż linii przyporu. naprężenia zginające w podstawie zęba decydują o wytrzymałości zęba na złamanie. Rys. Naprężenia gnące jako reprezentatywne zęba na złamanie. Warunkiem wytrzymałości zęba na złamanie zmęczeniowe jest, aby *f *fp *f- naprężenia gnące w podstawie zęba *fp- naprężenia dopuszczalne na zginanie w podstawie zęba 62

warunek stałości przełożenia

---