Rok szkolny	Data	Podpis

Z A T W I E R D Z A M Zezwalam na wykorzystanie konspektu

„SZEF SZKOLENIA”

............................................................

Dnia ........................... 2004r.

PLAN-KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć

z nieetatowymi zespołami obrony przeciwchemicznej i drużynami rozpoznania skażeń

w dniu .......................

TEMAT 7/1 : Prowadzenie odkażania sprzętu bojowego za pomocą zestawów do likwidacji skażeń.

CEL : Uczyć szkolonych:

• praktycznego wykonywania częściowych zabiegów specjalnych i sanitarnych

za pomocą indywidualnych pakietów odkażających;

• doskonalić szkolonych z przeznaczenia, budowy i posługiwania się pakietami do zabiegów sanitarnych i specjalnych.

.

METODA : Zajęcia praktyczne

CZAS : 2 x 45 min.

MIEJSCE : Plac ćwiczeń

LITERATURA : Podręcznik podoficera wojsk obrony przeciwchemicznej - OPChem.357/89

Zabiegi sanitarne żołnierzy oraz zabiegi specjalne uzbrojenia i sprzętu

bojowego - OPChem.370/91

Czynności żołnierzy w składzie drużyn, załóg i obsług chemicznych podczas

posługiwania się etatowym sprzętem - Chem 344/87

Lp.	Zagadnienie i czas	Treść zagadnienia	Wskazówki metodyczne
1	2	3	4
1.	WSTĘP 5 min.	podanie tematu i celu zajęć podanie literatury do omawianej tematyki	Zapoznaję uczestników szkolenia z tematem i celem zajęć. Podaję tytuły i sygnatury podawanej literatury.
2.	CZĘŚĆ GŁÓWNA 125 min.	Częściowe zabiegi sanitarne polegają na usunięciu widocznych śladów substancji toksycznych i zmywaniu odkrytych powierzchni ciała roztworami z pakietów lub cieczami (środkami) podręcznymi (np. wodą). Całkowite zabiegi sanitarne polegają na przetarciu rąk i szyi wodnym roztworem monochloraminy i dokładnym umyciu całego ciała ciepłą wodą i mydłem. Na jedną osobę „nalicza” się zużycie 35-50 dm^3 wody (t = 39 ± 1°C) i 35 g mydła. Przed kąpielą umundurowanie „skrapia” się wodnym roztworem monochloraminy, a szyję i ręce myje się 2% roztworem monochloraminy. Dezaktywację uzbrojenia i sprzętu bojowego realizuje się poprzez zmywanie skażonej powierzchni: wodnym roztworem proszku SF-M. o stężeniu 0,15 + 0,3%; wodno-amoniakalnym roztworem proszku SF-M. (stężenie proszku SF-M. wynosi 0,15 + 0,3%). Ponadto można stosować; wodne roztwory mydła lub innych środków powierzchniowo czynnych; rozpuszczalniki organiczne (benzyna, olej napędowy, nafta, dichloroetan, itp.); wodę. Proszek dezaktywacyjny SF-M zawiera około 25% środków powierzchniowo czynnych (ok. 20% środka anionowego i ok. 5% środka niejonowego) oraz 70% trój-polifosforanu sodowego i ok. 5% metakrzemianu sodowego. Wodny roztwór proszku SF-M. posiada odczyn zasadowy (pH ok. 11), a napięcie powierzchniowe rzędu 35⋅10^-3 N/m (woda ok. 73⋅10^-3 N/m). Woda amoniakalna zawiera 20-25% amoniaku (NH3) rozpuszczonego w wodzie. Temperatura krzepnięcia wody amoniakalnej o stężeniu amoniaku: wynosi 263 K (-10°C); wynosi 256 K (-17°C); wynosi 237 K (-36°C). Poprzez zmywanie można również przeprowadzić dezaktywację dróg o utwardzonej nawierzchni, obiektów inżynieryjno-budowlanych oraz indywidualnych środków ochrony przed skażeniami. Dezaktywację umundurowania prowadzi się najczęściej przez pranie lub „wytrzepywanie”. Dezaktywacja terenu polega zwykle na usunięciu (zgarnięciu) skażonej gleby (pokrycia). Skażone drogi o utwardzonej powierzchni zmywa się strumieniem wody. Skażoną wodę poddaje się dezaktywacji w polowych urządzeniach filtracyjnych, które wyposażone są w kolumny filtracyjne wypełnione wymieniaczem jonowym - kationitem. Przed filtracją prowadzi się wstępne strącanie i koagulację osadów. Odkażanie uzbrojenia i sprzętu bojowego realizuje się następującymi sposobami: odparowanie środków trujących z powierzchni; przecieranie powierzchni wodnym roztworem podchlorynu wapniowego z dodatkiem środka powierzchniowoczynnego; zmywanie (usuwanie) środka trującego z powierzchni za pomocą rozpuszczalników organicznych (benzyna), olej napędowy, alkohol, dichloroetan, itp. (lub roztworu dezaktywacyjnego); nanoszenie roztworu organicznego na skażoną powierzchnię. Podchloryn wapniowy stosowany do przygotowania podstawowego roztworu odkażającego, jest to dwu-trzecio-zasadowy podchloryn wapniowy (3Ca(OCl)2⋅2Ca(OH)2⋅2H2O) - biały, sypki proszek o zapachu chloru. W wodzie rozpuszcza się ograniczenie. Zawiera ok. 60% chloru czynnego (ok. 10% chlorku wapniowego), a jego roztwory wodne są silnie alkaliczne (pH > 12). Jest substancją stabilną - w hermetycznych opakowaniach można przechowywać nawet kilka lat. W zetknięciu z rozpuszczalnikami organicznymi (lub wodą amoniakalną) podchloryn wapniowy powoduje wybuch (zapłon). Powoduje również uszkodzenie skóry i błon śluzowych człowieka, dlatego roztwory odkażające przygotowuje się w środkach indywidualnej ochrony przed skażeniami. Dostarczany jest do wojsk w pakietach PChW-04 i metalowych bębnach PChW-40 oraz stosowany w pakiecie PChW-012. Koncentrat P-710 jest oleistą, ciągliwą cieczą o barwie żółtej lub ciemnobrunatnej. W niskich temperaturach gęstnieje i przybiera konsystencję pasty. Zawiera ok. 70% niejonowego środka powierzchniowo czynnego i ok. 30% koncentratu antykorozyjnego (inhibitora korozji) W-5. Środek powierzchniowo czynny umożliwia rozpuszczanie koncentratu w wodzie (roztworze odkażającym), obniża napięcie powierzchniowe roztworu (do ok. 33⋅10^-3 N/m.), ułatwia zwilżanie powierzchni, zmywanie środków trujących (a także smarów) z powierzchni skażonych, dyspergowanie (emulgowanie) środków trujących w roztworze oraz ich solubilizację w micellach środka powierzchniowo czynnego. Inhibitor korozji adsorbuje się na powierzchniach rozdziału faz i zmniejsza radykalnie szybkość korozji elektrochemicznej metalowych powierzchni, z którymi styka się roztwór odkażający (broń, sprzęt, zbiorniki, przewody). Koncentrat jest dostarczany w 5-cio gramowych tubkach, 200-tu gramowych puszkach metalowych i 20-sto kilogramowych bańkach. Chlorek wapniowy jest to stała, krystaliczna substancja o zabarwieniu od białego do biało-szarego. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. Łatwo chłonie wilgoć (higroskopijny) z powietrza. Jest dostarczany do wojsk w beczkach (bębnach) i pakietach ChW-3. Oprócz podstawowego roztworu odkażającego do odkażania, ale metodą nanoszenia roztworu mogą być stosowane: roztwór odkażający nr 1; roztwór odkażający nr 2 az; organiczny roztwór odkażający ORO. Dichloramina B (C6H5SO2NCl2) jest to biały lub jasnożółty, krystaliczny proszek (płatki) o zapachu chloru, nierozpuszczalny w wodzie, dobrze rozpuszczalny w dichloroetanie. W stanie stałym może spowodować zapłon po zetknięciu się z rozpuszczalnikami organicznymi lub amoniakiem, a po podgrzaniu może wybuchnąć. Używa się do przygotowania roztworu odkażającego nr 1. Dichloroetan (C2H4Cl2) jest cieczą o zapachu chloroformu, nierozpuszczalny w wodzie. Temperatura krzepnięcia ok. 238 K (-35°C). Jest substancją toksyczną, powoduje podrażnienie skóry. Wdychanie par jest szkodliwe dla zdrowia. Dobrze rozpuszcza wiele substancji organicznych. Używa się do przygotowania roztworów odkażających. Monoetanoloamina (HO-CH2-CH2NH2) jest oleistą cieczą o żółtym zabarwieniu i słabym zapachu amoniaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie. Nie powoduje podrażnienia skóry. Używa się m.in. do przygotowania roztworu nr 2 az i ORO. Wodorotlenek sodowy (NaOH) jest substancją stałą koloru białego, higroskopijną. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie wydzielając znaczne ilości ciepła. Roztwory wodorotlenku sodowego silnie uszkadzają skórę, szczególnie w wyższej temperaturze. Odkażanie umundurowania, obuwia, oporządzenia oraz środków ochrony przed skażeniami można prowadzić poprzez: przecieranie roztworami odkażającymi; nanoszenie na skażone powierzchnie umundurowania odpowiedniego sorbentu; gotowanie w wodzie; oddziaływanie mieszaniny parowo-powietrzno-amoniakalnej (lub parowo-amoniakalnej); pranie w roztworach wodnych; ekstrakcję w rozpuszczalnikach organicznych; wietrzenie. Wymienione metody oraz środki odkażające zostaną omówione szczegółowo podczas opisu zabiegów specjalnych umundurowania. Odkażanie terenu można prowadzić metodami chemicznymi, najczęściej stosuje się: zraszanie skażonych powierzchni wodnymi roztworami o składzie: 1 część wagowa podchlorynu wapniowego i 60 części wody do odkażania ŚT typu Vx i 1 część wagowa podchlorynu wapniowego i 4 części wagowe wody do odkażania ŚT typu iperyt i soman. Zużycie roztworu 1-2 dm^3/m^2. Podchloryn wapniowy może być również rozsypywany na odkażane powierzchnie w stanie stałym. Do odkażania fosforoorganicznych środków trujących mogą być wykorzystane roztwory odkażające o znacznej zawartości substancji alkalicznych (roztwór nr 2 az). Środki trujące typu iperyt (i Vx) można odkażać roztworem odkażającym nr 1, chlorkiem sulfurylu itp. W metodach fizykochemicznych można wyróżnić: odkażanie z użyciem strumienia gazowo-wodnego; zmywanie środków trujących z powierzchni. Z metod mechanicznych wymienić należy zgarnianie (ścinanie) skażonego gruntu (gleby) lub nasypywanie nieskażonej warstwy gruntu na skażony odcinek terenu. Skażoną wodę poddaje się odkażeniu w polowych urządzeniach filtracyjnych. W etapie wstępnym dodaje się do wody podchlorynu wapniowego i węgla aktywowanego, a następnie wodę filtruje się na złożu z węgla aktywnego, gdzie zostają zaadsorbowane zarówno środki trujące jak i produkty ich rozkładu. Skażoną żywność można odkażać wówczas, jeśli znajduje się w hermetycznych opakowaniach metalowych, stosując metody charakterystyczne dla odkażania sprzętu bojowego. Przed dopuszczeniem do spożycia należy zawsze przeprowadzić kontrolę odkażania. Do dezynfekcji uzbrojenia, sprzętu bojowego, terenu itp. Stosuje się substancje utleniające (podchloryn wapniowy, wapno chlorowane, dichloramina itp.) oraz środki dezynfekcyjne (formaldehyd, fenol itp.). Dezynfekcję z użyciem środków utleniających prowadzi się używając roztworu odkażającego nr 1, wodnego roztworu podchlorynu wapniowego lub wodnej zawiesiny wapna chlorowanego. Formaldehyd jest duszącym gazem, dobrze rozpuszczalnym w wodzie. Wodny roztwór zawierający 35-40% formaldehydu nazywa się formaliną. Do dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu bojowego, zakażonego bakteriami niezarodnikującymi stosuje się 3-5% wodny roztwór formaldehydu. Uzbrojenie i sprzęt bojowy zakażony bakteriami zarodnikującymi najefektywniej dezynfekuje się roztworem wodnym o zawartości 17-20% formaldehydu i 10% monochloraminy. Roztwór przygotowuje się bezpośrednio przed użyciem. Fenol jest ciałem stałym o zabarwieniu różowo-brunatnym, dobrze rozpuszczalnym w wodzie. Do celów dezynfekcji używa się najczęściej 90% roztworu wodnego fenolu (kwasu karbolowego). Fenol i jego roztwory mają własności parzące. Do dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu używa się rozcieńczonych (3-5%) wodnych roztworów kwasu karbolowego. Krezol jest oleistą cieczą koloru ciemnobrunatnego. Słabo rozpuszcza się w wodzie, dobrze w kwasach i zasadach. Posiada również własności parzące. Do dezynfekcji używa się zwykle roztwór wodny zawierający 3% krezolu i 5% mydła. Lizol jest roztworem krezolu w szarym (potasowym) mydle o zawartości krezolu powyżej 45%. Lizol jest oleistą, czerwono-brunatną cieczą, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Do dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu bojowego stosuje się 5% roztwór wodny. Nafta lizol zawiera 65% mydeł naftenowych i 35% krezolu. Do dezynfekcji używa się 5-10% roztworów wodnych. Indywidualny pakiet przeciwchemiczny IPP-51M (-56) Do prowadzenia częściowych zabiegów sanitarnych (a także częściowych zabiegów specjalnych niewielkich powierzchni umundurowania, oporządzenia i broni) służy indywidualny pakiet przeciwchemiczny (IPP). Stanowi on indywidualne wyposażenie każdego żołnierza na polu walki. Masa pakietu - 250 g, a powierzchnia ok. 500 cm^2. W skład pakietu wchodzą dwie ampułki z roztworami odkażającymi, w pokrowcach z gazy, dwie fiolki z „odtrutką” oraz 4 serwetki z gazy. Wymienione składniki umieszczone są w odpowiednio ukształtowanym pudełku z tworzywa sztucznego. Pokrywa pudełka jest wyposażona w przebijak do otwierania (przekłuwania) ampułek. Mała ampułka (z tworzywa sztucznego) o pojemności 40 cm^3 zawiera 15% roztwór krezolanu sodowego (CH3C6H5ONa) w 96% etanolu. Roztwór skutecznie odkaża fosforoorganiczne środki trujące. Druga ampułka („duża”), o pojemności 70 cm^3 posiada wewnątrz ampułkę szklaną z monochloraminą (C6H5SO2NClNa) oraz 82% etanol i chlorek cynkowy (ZnCl2). Po zbiciu ampułki szklanej i wymieszaniu (przez wstrząsanie) zawartości, otrzymuje się alkoholowy roztwór monochloraminy o stężeniu 20% i stężeniu chlorku cynkowego wynoszącym 10%. Fiolki zawierają roztwór o składzie: 40% etanol, 40% eter etylowy, 19% chloroform, 1% amoniak, którego pary łagodzą skutki działania nietrwałych i drażniących środków trujących. W przypadku skażenia ciała lub odzieży środkami trującymi należy: otworzyć pakiet, wyjąć serwetkę i zetrzeć nią (bez rozmazywania) z ciała widoczne krople środka trującego; wyjąć małą ampułkę, przekłuć 3-4 razy jej dno przebijakiem i zwilżyć roztworem jedną serwetkę; dokładnie przecierać tą serwetką skażoną powierzchnię ciała (1,5-2 minuty), a następnie przechować ją w pudełku i wykorzystać do odkażania broni; wyjąć dużą ampułkę, zgnieść znajdującą się w niej szklaną ampułkę, wstrząsnąć zawartość 15-20 razy i przekłuć przebijakiem dno ampułki; - czystą serwetkę z gazy zwilżyć obficie roztworem i dokładnie przecierać przez 1,5-2 minuty poprzednio przecierane (skażone) powierzchnie ciała, a następnie przechować do odkażania broni. Do odkażania częściowego broni (wyposażenia) wykorzystuje się pozostałości roztworów, a także zwilżone serwetki i woreczki. Należy zachować analogiczną do zabiegów sanitarnych kolejność najpierw roztworem krezolanu sodowego, a następnie powtórnie roztworem monochloraminy. Przy skażeniu nietrwałymi środkami trującymi, przełamuje się fiolkę i wdycha się pary znajdujących się w fiolce cieczy. Pakiet ten zostanie prawdopodobnie zastąpiony pakietem przeciwchemicznym PPChem zawierającym tubkę maścią ochronną (przeciw ŚT), trzema opakowaniami proszku odkażającego i serwetkami do zdejmowania ŚT. Całość w postaci pudełka z tworzywa sztucznego. Indywidualny pakiet odkażający PCHW-012 Indywidualny pakiet odkażający PChW-012 wchodzi w skład osobistego wyposażenia każdego żołnierza i służy do odkażania broni osobistej oraz wyposażenia (o powierzchni do 1 m^2). Pakiet w opakowaniu z folii polietylenowej zawiera ok. 120 g podchlorynu wapniowego (w słoiku polietylenowym), woreczek z folii, pakiet ogrzewczy i pięć serwetek. Pakiet ogrzewczy zawiera kilka gramów tiosiarczanu sodowego, który w reakcji egzotermicznej z podchlorynem wapniowym powoduje podniesienie temperatury roztworu o kilkadziesiąt °K. Przygotowanie do użycia polega na rozerwaniu opakowania, napełnieniu woreczka z folii wodą (latem do górnej kreski, zimą do dolnej, co stanowi ok. 0,5 dm^3) wsypaniu i wymieszaniu kolejno zawartości pakietu grzejnego i słoika z podchlorynem wapniowym, oraz dodaniu koncentratu P-710 w ilości 5 g (tubki). Ze skażonych powierzchni zbiera się serwetką krople środka trującego i nową serwetką nanosi podgrzany roztwór odkażający a po dwóch minutach usuwa się roztwór, powtarza odkażanie i zmywa następnie powierzchnię broni wodą, wyciera do sucha i konserwuje. Indywidualny zestaw samochodowy IZS 1.1. Przygotowanie zestawu do pracy przy użyciu sprężarki pojazdu mechanicznego. W celu przygotowania zestawu do pracy przy użyciu sprężarki pojazdu mechanicznego należy: -połączyć wygięty wylot przewodu prądownicy z eżektorem. Dokonuje się tego za pomocą wewnętrznego gwintu kadłuba eżektora oraz nagwintowanej końcówki wylotu prądownicy, po uprzednim odkręceniu rozpylacza z wirnikiem, -połączyć (razem z nakrętką ustalającą) za pomocą gwintu zakończenie kadłuba eżektora ze szczotką. Odpowiednie dokręcenie nakrętki ustalającej do metalowego kadłuba szczotki zapewnia trwałe połączenie szczotki z kałubem reduktora. -nkręcić na gwint zewnętrzny wygiętej rurki, aż do oporu, nakrętkę końcówki przewodu ssawno-tłocznego. Przed podłączeniem należy przewlec przewód przez uchwyt prądownicy. -połączyć drugie zakończenie przewodu ssawno-tłocznego z zewnętrzną końcówką przewodu ssawno-tłocznego zamknięcia kanistra. -podłączyć do wewnętrznej końcówki zamknięcia kanistra rurę ssawną. Zamknięcie kanistra z połączonym przewodem ssawno-tłocznym oraz rurą ssawną umieścić w wlewie kanistra z roztworem. -podłączyć kran odcinający do wlotu przewodu prądownicy. Dokonuje się tego za pomocą gwintu zewnętrznego końcówki przewodu prądownicy oraz gwintu wewnętrznego kranu odcinającego. -nakręcić końcówkię gwintu zewnętrznego kranu odcinającego nakrętkę jednego z przewodów powietrznych -podłączyć drugi koniec przewodu powietrznego zakończony końcówką z nakrętką do odpowiedniego przewodu powietrznego sprężarki używanego pojazdu mechanicznego. 1.2. Przygotowanie zestawu do pracy przy użyciu ręcznej pompki samochodowej. Podczas przygotowania zestawu do pracy przy użyciu ręcznej pompki samochodowej należy wykonać następujące czynności: -usztywnić boczne ściany kanistra za pomocą obejm -nakręcić na końcówkę wygiętego wylotu prądownicy rozpylacz z wirnikiem -podłączyć razem z nakrętką ustalającą za pomocą gwintu zakończenie wylotu prądownicy ze szczotką. Odpowiednie dokręcenie nakrętki ustalającej do metalowego kadłuba szczotki zapewnia trwałe połączenie szczotki z prądownicą -podłączyć kran odcinający do wylotu przewodu prądownicy. Dokonuje się tego za pomocą gwintu zewnętrznego końcówki przewodu prądownicy oraz gwintu wewnętrznego kranu odcinającego. -nakręcić na końcówkę gwintu zewnętrznego kranu odcinającego nakrętkę końcówki przewodu ssawno-tłocznego -połączyć drugie zakończenie przewodu ssawno-tłocznego z zamknięciem kanistra -podłączyć do końcówki wewnętrznej zamknięcia kanistra rurę ssawną -zamknięcie kanistra z podłączonym przewodem ssawno-tłocznym oraz rurą ssawną umieścić w wlewie kanistra z roztworem. Za pomocą zatrzasku zamknąć szczelnie wlew. -podłączyć wężyk ręcznej pompki samochodowej do końcówki przewodu powietrznego zamknięcia kanistra z umieszczonym wewnątrz zaworkiem zwrotnym.	Omawiam, szkoleni prowadzą notatki Omawiam, szkoleni prowadzą notatki Po omówieniu szkoleni przystępują do ćwiczeń praktycznych
3	CZĘŚĆ KOŃCOWA 5 min.	- zakończenie zajęć	Dokonuję podsumowania zajęć.

Prowadzący zajęcia:

.....................................

(podpis wykładowcy)

Załącznik 1

Stosowane roztwory organiczne i nieorganiczne

Wodny roztwór dezaktywacyjny przygotowuje się przez wsypywanie proszku SF-M do określonej ilości wody (lub zimną - wody amoniakalnej) z jednoczesnym mieszaniem. W okresie zimowym zamiast stosowania wody amoniakalnej można roztwór podgrzewać. Do dezaktywacji powierzchni sprzętu zużywa się 2,5-3 dm³/m³ roztworu.

Podstawowym roztworem odkażającym jest roztwór wodny podchlorynu wapniowego z dodatkiem koncentratu P-710. Stosowany jest w temperaturze powyżej 279 K (+6°C) roztwór letni zawiera:

• 1 część wagowa podchlorynu wapniowego;

• 60 części wagowych wody;

• 1% koncentratu P-710 (w stosunku do wody).

Roztwór zimowy i jesienno-zimowy stosowany w temperaturze 279 K do 258 K (+6°C do -15°C) zawiera:

• 1 część wagowa podchlorynu wapniowego;

• 50 części wagowych wody;

• 11 części wagowych chlorku wapniowego (magnezowego);

• 1% koncentratu P-710 (w stosunku do wody).

W niższych temperaturach zwiększa się jeszcze zawartość chlorku wapniowego.

Do odkażania powierzchni sprzętu i uzbrojenia używa się 2-3 dm³/m² letniego lub zimowego roztworu odkażającego. Roztwór wodny podchlorynu wapniowego jest skuteczny zarówno wobec środków trujących fosforoorganicznych jak i nekrozujących. Jest więc to uniwersalny roztwór odkażający.

Roztwór odkażający nr 1 służy do odkażania uzbrojenia i sprzętu bojowego skażonego środkami typu nekrozującego (typu iperyt), a także Vx oraz do dezynfekcji. Jest to roztwór 10% dichloraminy w dichloroetanie i stosuje się go w artyleryjskich i okrętowych zestawach odkażających zużywając 0,3-0,5 dm³/m². Roztwór, ze względu na małą trwałość, przygotowuje się przed użyciem i stosuje w temperaturze pow. 243 K (-30°C).

Roztwór odkażający nr 2 składa się z 2% wodorotlenku sodowego, 5% monoetanoloaminy i 20% amoniaku w wodzie. Służy do odkażania uzbrojenia i sprzętu bojowego skażonego fosforoorganicznymi środkami trującymi w temperaturze pow. 238 K (-35°C) zużywając ok. 0,3-0,5 dm³/m² skażonej powierzchni.

Organiczny roztwór odkażający (ORO) składa się z ok. 5% etanolanu sodowego, ok. 25% etanolu, ok. 25% monoetanoloaminy i ok. 45% wieloamin alifatycznych. Jest „uniwersalnym” roztworem odkażającym, w którym zachodzą szybkie reakcje rozkładu trwałych środków trujących. Zużywa się ok. 0,1-0,2 dm³/m² skażonej powierzchni. Jest to roztwór o ograniczonej trwałości, nieskuteczny w środowisku zawilgoconym, rozpuszcza powłoki lakiernicze. Do celów szkoleniowych stosuje się roztwór ORO-C (50% glikolu i 2% amoniaku w wodzie), który nie posada własności odkażających.

Załącznik 2

Pakiety środków odkażających i dezaktywacyjnych

Pakiet dezaktywacyjny SF-M-600 zawiera około 60 g proszku w torebce z folii polietylenowej i służy do przygotowania 20-40 dm³ roztworu dezaktywacyjnego (w zbiorniku przyrządu do zabiegów specjalnych).

Pakiet dezaktywacyjny SF-M-6 zawiera ok. 6 kg proszku w torbie z folii polietylenowej i służy do przygotowania 2000-2500 dm³ roztworu dezaktywacyjnego (w cysternie instalacji rozlewczej). Pakiet dezaktywacyjny SF-M-6/2 zawiera 3 kg proszku i pozwala na przygotowanie o połowę mniej stężonego roztworu w cysternie instalacji rozlewczej.

Pakiet odkażający PChW-04 służy do przygotowania roztworu odkażającego w zbiorniku zestawu do zabiegów specjalnych. Składa się ze słoika polietylenowego zawierającego 0,4 kg podchlorynu wapniowego oraz puszki (200 g) koncentratu P-710. Do przygotowania roztworu odkażającego w kanistrze zestawu IZS (16 dm³ wody) używa się pakietu PChW-04. W zbiorniku gumowym zestawu eżektorowego przygotowuje się roztwór odkażający przez rozpuszczenie zawartości trzech pakietów PChW-04 w 40 dm³ wody (poprzez mieszanie).

Pakiet ChW-3 zawiera 3 kg chlorku wapniowego w opakowaniu z folii. Stosuje się do przygotowania roztworu odkażającego w kanistrze zestawu IZS w warunkach zimowych:

• w temperaturze powyżej 261 K (-12°C) - 1 pakiet;

• w temperaturze 261 K do 248 K (-12°C - -25°C) - 2 pakiety.

Bęben metalowy PChW-40 zawiera ok. 40 kg podchlorynu wapniowego opakowanego dodatkowo wewnątrz bębna w worek foliowy, stanowiący opakowanie wodoszczelne. Służy do przygotowania roztworów odkażających w cysternie instalacji rozlewczej. Na cysternę instalacji rozlewczej napełnionej wodą do objętości 2000-2500 dm³ używa się: w celu przygotowania roztworu odkażającego, do odkażania uzbrojenia i sprzętu bojowego - 1 bęben PChW-40.

Załącznik 3

Środki i materiały nieetatowe

W razie braku etatowych odkażalników, roztworów dezaktywacyjnych lub dezynfekcyjnych do częściowych zabiegów specjalnych można stosować środki podręczne, takie jak : trawa, słoma, ziemia, woda, śnieg itp.

Do częściowych zabiegów specjalnych uzbrojenia i sprzętu bojowego można również wykorzystywać środki powierzchniowo czynne (detergenty) używane w gospodarstwie domowym. Zastosowanie ich w postaci wodnych roztworów w dużym stopniu zmniejsza, a niekiedy całkowicie likwiduje skażenie (zakażenie) zmywanych powierzchni. Roztwory ogrzane zwiększają skuteczność likwidacji środków trujących.

Do niszczenia środków trujących typu sarinu, mogą służyć wszystkie środki o właściwościach alkalicznych stosowane w gospodarstwie domowym, takie jak: ługi, soda amoniakalna, bielidło itp. Środki te używane w postaci wodnych roztworów w znacznym stopniu niszczą środki trujące typu sarinu i zmniejszają gęstość skażenia innymi środkami trującymi (iperyt, Vx).

Roztwory te można również wykorzystywać do zmywania substancji promieniotwórczych i środków biologicznych ze skażonych (zakażonych) powierzchni.

11

---