Wojna w Afganistanie

Wojna w Afganistanie - działania wojskowe na terytorium Afganistanu zapoczątkowane 7 października 2001 roku

Data 7 października 2001 - Obecnie Miejsce Afganistan Terytorium Azja

Strony konfliktu
Koalicja: ISAF:  Stany Zjednoczone  Wielka Brytania  Niemcy  Francja  Włochy  Kanada  Polska  Turcja  Australia  Hiszpania  Rumunia 35 innych państw  Afganistan W 2001:  Stany Zjednoczone  Wielka Brytania Sojusz Północny	Grupy powstańcze: Talibowie Al-Kaida Islamski Ruch Uzbekistanu Hezb-e-Islami Gulbuddin Hezb-e Islami Khalis Haqqani Laszkar-e-Toiba Jaish-e-Mohammed Tehrik-i-Taliban Pakistan Islamskie emiraty Waziristan Tehreek-e-Nafaz-e-Shariat-e-Mohammadi W 2001: Islamski Emirat Afganistanu Al-Kaida
Dowódcy
David Petraeus Stanley McChrystal David D. McKiernan Karl W. Eikenberry David Barno Dan K. McNeill Paul T. Mikolashek Nick Parker David Richards John McColl Rick Hillier Andrew Leslie Mauro del Vecchio Jean-Louis Py Goetz Gliemeroth Norbert Van Heyst Hilmi Akin Zorlu Hamid Karzaj Bismillah Khan Mohammadi	Mohammed Omar Obaidullah Akhund Dadullah Bakht Mohammed Dżalaluddin Hakkani Osama bin Laden Ajman az-Zawahiri Saeed al-Masri Mohammed Atef Gulbuddin Hekmatjar Sirajuddin Haqqani Abdul Ghani Baradar Maulana Fazlullah
Siły
437 630 ludzi (2010)^[1]	93 000 ludzi (2010)^[2]
Straty
zabici: 8 200+ ranni: 25 tys.+^[3]	30 tys.+

Geneza

W końcu lat 90. do Afganistanu przybył poszukiwany przez USA w związku z oskarżeniami o terroryzm Osama bin Laden, a talibowie, z którymi łączył go radykalizm poglądów, udzielili mu gościny. Już w 1998 r. USA zażądały jego wydania za zamachy w Kenii i Tanzanii. Talibowie odmówili. W sierpniu 1998 na jeden z obozów należących do organizacji bin Ladena spadły amerykańskie pociski typu Tomahawk. W listopadzie 1999 r. ONZ nałożyła na Afganistan sankcje ekonomiczne, również żądając wydania bin Ladena. Sankcje wzmocniono w styczniu 2001 r. (m.in. zakazem sprzedaży broni do Afganistanu).

We wrześniu 2001 roku terroryści z organizacji Al-Kaida dokonali ataku na terytorium USA. Atak na obiekty cywilne wywołał falę wzburzenia w państwach członkach NATO. W efekcie zgodnie z art.5 Traktatu uznano, iż zaatakowany został jeden z członków NATO i podjęto decyzję o działaniach odwetowych w stosunku do autorów zamachu. Jako winnego wskazywano od początku Afganistan rządzony wówczas przez Talibów.

Przebieg działań

Działania wstępne

20 września 2001 r w trakcie sesji Kongresu USA Prezydent George W. Bush postawił Talibanowi ultimatum - wydać Stanom Zjednoczonym liderów Al-Kaidy przebywających na terytorium Afganistanu,; - uwolnić wszystkich uwięzionych obcych narodowości, w tym 16 obywateli amerykańskich,; - zapewnić ochronę zagranicznym dziennikarzom, dyplomatom i osobom niosącym pomoc humanitarną,; - zamknąć obozy treningowe organizacji terrorystycznych ("hand over every terrorist and every person and their support structure to appropriate authorities") - udostępnić przedstawicielom ONZ pełen dostęp do tych obozów treningowych celem weryfikacji ich zamknięcia.

21 września 2001 r. przedstawiciele Talibanu w ambasadzie w Pakistanie odrzucili ultimatum Busha.

Około 16:15 czasu UTC (tj około 20:45 czasu lokalnego) w niedzielę 7 października 2001 roku amerykańskie oraz brytyjskie siły powietrzne rozpoczęły bombardowanie wyznaczonych celów na terenie zajmowanym przez siły Talibanu oraz Al-Kaidę. W szczególności atak sięgnął celów położonych w stolicy Kabulu gdzie zbombardowano elektrownię oraz lotnisko a także Kandahar (siedziba przywódcy Talibanu - mułły Omara) oraz Dżalalabad (obóz treningowy). Taliban określił ten atak jako atak na islam.

O godzinie 17:00 (czasu UTC), Prezydent Bush poinformował w wystąpieniu telewizyjnym o podjętych działaniach.

Przygotowawcza akcja lotnicza

Bombardowania lotnicze zapoczątkowane zostały przez lotnictwo działające na dużej wysokości z uwagi na możliwość użycia przez Talibów pocisków Stinger.

Akcja lądowa: Mazar-i Sharif

Od 9 listopada 2001 roku rozpoczęły się działania wokół największego ośrodka miejskiego północnego Afganistanu tj. wokół Mazar-i Szarif. Atak rozpoczęły bombowce dokonując nalotów dywanowych na pozycje obronne Talibów. Ich główne siły skoncentrowane były w rejonie Chesmay-e-Safa ryglując wejście do miasta. O 2 po południu tego dnia siły Aliansu Północnego (Sojusz Północny) zaatakowały od południa i zachodu miasto celem opanowania głównych punktów obrony oraz lotniska. Natrafiono jednak tylko na słabą obronę ze strony Talibów. Po 4 godzinach bitwa o miasto zakończyła się. Mazari Sharif został zdobyty. Następnego dnia siły Aliansu Północnego przeczesały miasto celem wykrycia i unieszkodliwienia talibskich niedobitków. Około 520 Talibów, w większości ochotników z Pakistanu, znaleziono ukrytych w budynku szkoły. Zdobycie Mazari Sharif spowodowało kompletne załamanie obrony Talibów i w szybkim tempie siły Aliansu Północnego zajęły pięć północnych prowincji.

Wyzwolenie Kabulu

Atak na Kunduz[

Wyzwolenie Kandaharu

Bitwa o twierdzę Tora Bora

2002: Operacja Anaconda

Po operacji

2003-2005: Talibańska partyzantka

Odpowiedź wojsk koalicyjnych

2006: NATO w południowym Afganistanie

Operacja Mountain Thrust

Operacja pod kryptonimem "Mountain Thrust" ("Pchnięcie w góry"). Prowadzona była w czterech prowincjach na południu kraju - Uruzganie, Helmandzie, Kandaharze i Zabolu w dniach 15 maja - 31 lipca 2006.

Wielka kampania w prowincji Helmand

Szereg operacji prowadzonych przez ISAF w afgańskiej prowincji Helmand. Ich celem jest przejęcie kontroli nad prowincją, która jest znana jako wielka twierdza talibów, a także centrum produkcji opium. Rozmieszczenie międzynarodowych sił, głównie brytyjskich w prowincji Helmand był to trzeci etap ISAF w Afganistanie w walce z talibami. Do początku kampanii, czyli 4 czerwca 2006 w prowincji była tylko ograniczona liczba wojska ISAF. Kampania trwa do dziś

Oto lista operacji militarnych i bitew wchodząca w skład kampanii:

• Oblężenie Sangin (27 czerwca 2006 - 5 kwietnia 2007)

• Operacja Achilles (6 marca - 30 maja 2007)

• Operacja Pickaxe-Handle (30 maja - 14 czerwca 2007)

• Operacja Hammer (Afganistan) (24 lipca 2007 - 1 listopada 2007)

• Bitwa pod Musa Qala (7 grudnia - 12 grudnia 2007)

W skład kampanii wchodzą również mniejsze operacje, które nie są militarne, a na celu maja likwidowanie lub poszukiwanie kryjówek talibów.

Oblężenie Sangin

Oblężenie stanowisk talibskich trwające niespełna rok od czerwca 2006 do kwietnia 2007 w Sanginie leżący w prowincji Helmand przez brytyjskie wojska wspomagane przez międzynarodowe siły ISAF.

Bitwa o Panjwaii

Panjwaii będący jednym z powiatów położonych na południowy zachód od Kandaharu był szczególnie narażony na działania Talibów.

Operacja Sokół

Operacja prowadzona przez siły NATO, prowadzonej przez Kanadę. Operacja rozpoczęła się 15 grudnia 2006 z zamiarem wydalenia talibów z Panjawi i Zhari, które leżą w prowincji Kandahar. Zakończyła się w styczniu 2007

2007: Ofensywa wojsk koalicyjnych

Operacja Achilles

Operacja Achilles to operacja prowadzona w dniach 6 marca - 30 maja 2007 w afgańskich prowincjach Helmand i Herat przez siły ISAF, przeciwko talibom. Operacja była największą zbrojną akcją dotychczas przeprowadzoną przez NATO w Afganistanie od 7 października 2001. W operacji brało udział 80 polskich komandosów z GROM-u, którzy głównie przeczesywali kryjówki talibów.

Operacja Hoover

Operacja Hoover to akcja sił ISAF kierowanych głównie przez Kanadę w prowincji Kandahar w okręgu Zhari w dniach 24 maja - 25 maja 2007. Celem akcji była ofensywa na 300 talibskich bojowników zgromadzonych tam. Operacja Hoover to część dużej operacji afgańskiej Sokół.

Operacja Pickaxe-Handle

Ta operacja to akcja zbrojna prowadzona 30 maja - 14 czerwca 2007 przez siły brytyjskie w ramach NATO w afgańskiej prowincji Helmand, jest kontynuacją operacji Achilles, która zakończyła się tego samego dnia. Jej nazwa pochodzi z języka paszto.

Bitwa pod Chorą

Bitwa odbyła się w dniach 15 czerwca - 19 czerwca 2007, w prowincji Oruzgan pod miejscowości Chora.

Operacja Hammer

Operacja Hammer operacja prowadzona przez NATO w Afganistanie w południowej prowincji Helmand w dniach 24 lipca 2007- 1 listopada 2007.

Bitwa pod Oruzgan

Bitwa pod Oruzgan to starcie wojsk USA, wspomagani przez armie afgańską z talibami, które miało miejsce 8 sierpnia 2007.

Operacja Harekate Yolo

Operacja Harekate Yolo to wojskowa operacja z udziałem ISAF i afgańskich sił rządowych przeciwko talibom. Pod koniec października 2007, siły ISAF wraz z afgańskiej armii narodowej i afgańskich narodowych sił bezpieczeństwa rozpoczęła swoje pierwsze poważne działania przeciwko wrogim siłom w północnych prowincjach Afganistanu. Operacja zakończyła się pod koniec listopada 2007

Bitwa pod Musa Qala

Bitwa pod Musa Qala obyła się w dniach 7 grudnia - 12 grudnia 2007 w prowincji Helmand w miejscowości Musa Qala.

2008: Ofensywa wojsk koalicyjnych

Operacja Karez

Operacja militarna przeprowadzona w dniach 13 maja 2008 - 23 maja 2008 przez ISAF z udziałem wojsk norweskich i niemieckich wspieranych przez siły rządowe w Afganistanie przeciwko talibom.

Talibski szturm więzienia w Kandaharze

Był to talibski szturm na więzienie w Kandaharze w którym więzieni byli talibowie, 13 czerwca 2008

Bitwa pod Arghandab

Bitwa w dniach 18 - 19 czerwca 2008 pod kryptonimem Operacja IBRAT skierowana przeciwko talibom w odpowiedzi za wyzwolenie więzienia w Kandaharze.

Bitwa pod Wanat

Bitwa odbyła się 13 lipca 2008, podczas w ataku partyzantki 200 Talibów wspomaganych przez terrorystów z Al-Kaidy w prowincji Kunar pod miejscowością Wanat na stanowiska 173rd Airborne Brigade Combat Team armii Stanów Zjednoczonych.

Walki w Dolinie Uzbin

Potyczka pod Uzbin to starcie wojskowe międzynarodowych sił ISAF a bojówką talibską w dolinie Uzbin, leżący w dystrykcie Surobi, 19 sierpnia 2008.

Walki z rebelią talibską pod koniec 2008 roku

20 sierpnia w Afganistanie poległo kolejnych trzech polskich żołnierzy. Polski patrol w Afganistanie został zaatakowany przy użyciu improwizowanego ładunku wybuchowego. Do ataku doszło 20km od polskiej bazy w Ghazni w wyniku tego wydarzenia został ranny, także Polski żołnierz, którego przetransportowano do szpitala w Bagram. 22 sierpnia doszło do śmierci 90 cywilów (60 dzieci, 15 mężczyzn, 15 kobiet) w wyniku feralnego nalotu bezzałogowych samolotów lotnictwa USA. Na początku września dowództwo sił USA, ogłosiło zapowiedziało wszczęcie śledztwa ws. tego nalotu. 6 września w akcji ISAF w prowincji Helmand zginęło 10 talibów. Ponadto zginęli dwaj żołnierze dowodzonych przez NATO Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (ISAF). Dzień później w podwójnym zamachu terrorystycznym w prowincji Kandahar zginęło 8 osób. 13 września talibowie zabili gubernatora prowincji Logar. Zamachu dokonano w Kabulu. W wrześniu dramatycznie pogorszyła się sytuacja na pograniczu afgańsko-pakistańskim. Np. 14 września w walkach zginęło 10 talibów. Z terytorium Afganistanu wojska amerykańskie odpalają rakiety, które zazwyczaj spadają na plemienne ziemie bojowników w Pakistanie. Zdarza się też, że bezzałogowe samoloty USA naruszają przestrzeń powietrzną Pakistanu. Władze pakistańskie nie są zadowolone tym faktem i ty samym 16 września generał wojsk Pakistanu Athar Abbas wydał oświadczenie, z którego wynika iż siły pakistańskie mają strzelać do amerykanów, którzy naruszają terytorium Pakistanu. W dniach 9 - 12 października bardzo krwawe walki toczyły się przede wszystkim w okręgach Nad Ali i pod stolicą okręgu Lashkar Gah w prowincji Helmand. W Laskhar Gah talibowie zaatakowali, afgańską bazę sił bezpieczeństwa. W odpowiedzi siły koalicji odpowiedziały ogniem, zabijając 62 bojowników. Z kolei kolejnych 40 bojowników zginęło w trzydniowych walkach w okręgu Nad Ali. Walki zakończyły się w 11 października wyparciem z tych terenów talibów. Rzecznik gubernatora prowincji Helmand Daud Ahmadi, orzekł iż nie ma ofiar ani wśród afgańskich ani zagranicznych żołnierzy. W nocy z 21 na 22 października doszło do niefortunnego nalotu międzynarodowych sił w prowincji Chost. W owym nalocie okręgu Dowa Manda, zginęło 9 afgańskich żołnierzy, a 4 zostało ciężko rannych.

30 października wojsko polskie, przejęła pełną odpowiedzialność za prowincję Ghanzi. Polacy są tam rozmieszczeni w czterech bazach - główną jest Ghazni, a pozostałe to Warrior, Giro i Four Corner - oraz w dwóch punktach obserwacyjnych przy drodze Kabul-Kandahar. 3 listopada miał miejsce nalot w rejonu Szah Wali Kot w prowincji Kandahar. W bombardowaniu zginęli cywile, uczestniczący w weselnych uroczystościach. Nie podano jednak konkretnych danych ws. liczby zabitych i rannych osób. Także 3 listopada doszło do potyczki afgańsko-talibskiej w Ghanzi. Grupa 100 talibów zaatakowała oddział afgański. Na pomoc wojskom rządowym wyruszyli Polacy. Podczas starcia rebelianci starali się zablokować jeden z mostów na drodze Kabul-Kandahar. Wg mjr Pawła Zaganiaczyka w potyczce zginął Afgańczyk i co najmniej jeden Talib. Polacy w walce nie ucierpieli. Hiszpańscy żołnierze zostali zaatakowani 9 listopada w prowincji Herat z moździerzy przez talibów, gdy jechali opancerzonym samochodem w okręgu Shindand

Koalicja

Trzon wojskowy operacji składa się głównie z wojsk amerykańskich, ale w całej operacji biorą udział oddziały wojskowe z łącznie 37 państw.

Australia - Zginęło 21 żołnierzy.

Belgia - Zginął 1 żołnierz

Kanada - Zginęło 152 żołnierzy.

Chorwacja - Żołnierze chorwaccy nie ponieśli śmierci w Afganistanie.

Czechy - Zginęło 3 żołnierzy.

Dania - Zginęło 36 żołnierzy.

Finlandia - Zginęło 8 żołnierzy

Francja - Zginęło 49 żołnierzy.

Estonia - Zginęło 8 żołnierzy.

Niemcy - Zginęło 43 żołnierzy.

Irlandia - Żołnierze irlandzcy nie ponieśli śmierci w Afganistanie.

Japonia - Żołnierze japońscy nie ponieśli śmierci w Afganistanie.

Jordania - Zginął 1 żołnierz.

Korea Południowa - Zginął 1 żołnierz.

Litwa - Zginął 1 żołnierz.

Łotwa - Zginało 3 żołnierzy.

Holandia - Zginęło 24 żołnierzy.

Norwegia - Zginęło 9 żołnierzy.

Nowa Zelandia - Zginął 1 żołnierz

Pakistan - Żołnierze pakistańscy nie ponieśli śmierci w Afganistanie.

Polska - 2630 żołnierzy, 23 żołnierzy zginęło. Główne uzbrojenie Polaków to karabiny szturmowe wz.96 Beryl (kaliber 5,56 NATO) i pojazdy opancerzone Rosomak. 31 października 2008 Polskie Siły Zadaniowe objęły pełną odpowiedzialność za prowincję Ghazni.

• 1 - 14 sierpnia 2007 por. Łukasz Kurowski - wymiana ognia

• 2 - 26 lutego 2008 st. kpr. Szymon Słowik - eksplozja miny

• 3 - 26 lutego 2008 kpr. Hubert Kowalewski - eksplozja miny

• 4 - 8 kwietnia 2008 kpr. Grzegorz Politowski - eksplozja miny

• 5 - 20 czerwca 2008 por. Robert Marczewski - eksplozja miny

• 6 - 20 sierpnia 2008 plut. Waldemar Sujdak - eksplozja miny

• 7 - 20 sierpnia 2008 kpr. Paweł Szwed - eksplozja miny

• 8 - 20 sierpnia 2008 kpr. Paweł Brodzikowski - eksplozja miny

• 9 - 10 lutego 2009 st. chor. szt. Andrzej Rozmiarek - wypadek drogowy

• 10 - 10 sierpnia 2009 kpt. Daniel Ambroziński - wymiana ognia

• 11 - 4 września 2009 sierż. Marcin Poręba - atak na konwój

• 12 - 8 września 2009 kpr. Artur Pyc - zmarł w polskim szpitalu, w wyniku odniesionych ran; eksplozja miny (22 maja 2009)

• 13 - 10 września 2009 kpr. Piotr Marciniak - wymiana ognia

• 14 - 9 października 2009 kpr. Szymon Graczyk - eksplozja miny

• 15 - 9 października 2009 kpr. Radosław Szyszkiewicz - eksplozja miny^[

• 16 - 19 grudnia 2009 kpr. Michał Kołek - wymiana ognia

• 17 - 12 czerwca 2010 plut. Miłosz Górka - eksplozja miny

• 18 - 15 czerwca 2010 kpr. Grzegorz Bukowski - ostrzał bazy

• 19 - 26 czerwca 2010 plut. Paweł Stypuła - rozbrajanie miny

• 20 - 6 sierpnia 2010 st. kpr. Dariusz Tylenda - eksplozja miny

• 21 - 27 września 2010 sierż. Kazimierz Kasprzak - eksplozja miny

• 22 - 14 października 2010 st. szer. Adam Szada-Borzyszkowski - ostrzał moździerzowy

• 23 - 22 stycznia 2011 st. szer. Marcin Pastusiak - eksplozja miny^[

Pierwszą cywilną ofiarą z polskiego kontyngentu w Afganistanie był ratownik medyczny Marcin Knap, który zginął 22 stycznia 2011

Incydent z 16 sierpnia 2007 roku

16 sierpnia 2007, polski oddział ostrzelał obiekty cywilne na terenie wioski Nanghar Khel w prowincji Paktika. W wyniku ostrzału ucierpiała ludność cywilna.

Portugalia - Zginęło 2 żołnierzy.

Rumunia - 1750 żołnierzy (2010) oraz 1 transportowiec C-130. 15 żołnierzy zginęło (2010).

Szwecja - Zginęło 4 żołnierzy.

Węgry - Zginęło 4 żołnierzy.

Wielka Brytania - Zginęło 246 żołnierzy.

Włochy - Zginęło 29 żołnierzy.

USA - Liczba żołnierzy Stanów Zjednoczonych w Afganistanie wynosi prawie 100.000 (2010). Od początku rozpoczęcia wojny zginęło 1444 (stan na 23 stycznia 2011) Amerykańskich żolnierzy w Afganistanie.

Uzbekistan - Żołnierze uzbeccy nie ponieśli śmierci w Afganistanie.

Hiszpania - Zginęło 30 żołnierzy. Obecnie stacjonuje w Afganistanie 775 hiszpańskich żołnierzy.

7

---