Prawoślaz lekarski

125a] Prawoślaz lekarski

Skład chemiczny: śluz, skrobia, cukier, pektyna, sole mineralne, trochę garbnika, betanina, asparagina.

Liście mają działanie słabsze, ale nie przeczyszczające.

Używa się zewnętrznie do okładów i wewnętrznie .

Kwiaty są słabym środkiem wytwarzającym śluzy ochronne.

Działanie: wytwarzający śluzy ochronne, zapobiegający podrażnieniom. Środek zmiękczający i na przeczyszczenie.

Zastosowanie: przeciw katarom dróg oddechowych i pokarmowych, środek ochronny przeciw

podrażnieniom przewodu pokarmowego, działa zmiękczająco na skórę.

Maceraty dają dobre wyniki przy zapaleniach gardła, krtani i jamy ustnej, kaszlu. Lekko przeczyszczający.

Jako środka przeczyszczającego używa się 2-4g korzenia w proszku.

Macerat z 1 łyżeczki siekanego korzenia na 1 szkl wody o temp pokojowej [odstawić na 30min, pić

odcedzone 1/4-1/3 szkl 2-3 razy dziennie] służy jako środek przeciwkaszlowy i ochronny.

Prawoślaz stosowany jest w mieszankach ziołowych wykrztuśnych.

Można go używać zewnętrznie jako środek przeciwzapalny przy myciu małych dzieci.

125b]Prawoślaz lekarski

Działa uspokajająco, dobry środek wykrztuśny.

Znosi ból związany z występowaniem wrzodu, zapalenia jelit i okrężnicy.

Łagodzi podrażnienia gardła i klatki piersiowej [wywołane kaszlem i przeziębieniem].

Działa uśmierzająco na podrażnione błony śluzowe.

Pomaga w leczeniu owrzodzeń zapalenia okrężnicy.

Jest także polecany na drażniące uczucie pieczenia w gardle często wywołane ciężkim kaszlem i

zapaleniem oskrzeli.

125c] Prawoślaz lekarski

Działanie: przeciwzapalne, osłaniające na błonę śluzową żołądka, wykrztuśne.

Stosuje się w chorobach gardła, jamy ustnej, w nieżycie oskrzeli, wrzodzie żołądka i dwunastnicy,

nadkwaśności, chrypce, anginie, nieżytach oskrzeli.

Zewnętrznie: do przemywań i okładów na oczy.

Macerat: 1 łyżkę korzenia zalać 1 szkl ciepłej wody i zostawić pod przykryciem na 8 godz do napęcznienia, podgrzać przecedzić. Pić po 0,5 szkl 2 razy dziennie w nieżycie żołądka, suchym kaszlu.

Zewnętrznie do płukania gardła oraz do okładów w zapaleniu spojówek.

Uwaga: Dawka wyższa od zalecanej może wywołać niedobory witamin.

125d] Prawoślaz lekarski

Inne nazwy: prawoślaz ogrodowy, ślaz prawdziwy, ślaz lekarski, ślaz wysoki, topolówka lekarska,

zygmarek lekarski.

Surowcem leczniczym jest głównie korzeń, rzadziej liście lub kwiaty.

Korzeń zawiera śluzy, pektyny, sole mineralne [miedź, cynk, mangan, magnez, bor, molibden i żelazo oraz dużo kobaltu], kwasy organiczne [ jabłkowy], cukry, skrobię, małe ilości garbników oraz asparaginę i betainę.

W liściach są śluzy [ale mniej niż w korzeniu], flawonoidy, sole mineralne, pektyny.

Prawoślaz jest rośliną znaną od najdawniejszych czasów.

W starożytności był już stosowany zewnętrznie i wewnętrznie.

W średniowieczu używano go na wiele sposobów - nawet przeciw cholerze.

Do dziś medycyna ludowa bardzo sobie ten lek ceni, używając go przy chrypce, kaszlu i innych

dolegliwościach piersiowych, a także w kolce i bólach przy kamicy.

Podawano go też dzieciom przy wyrzynaniu się zębów.

Kwiatów w naparze używano do przemywania w stanach zapalnych, przy ropieniu powiek oraz do płukania gardła i lewatyw przy biegunkach.

Prawoślaz ma działanie powlekające, przeciwzapalne, wykrztuśne, rozwalniające i zmiękczające.

Stosuje się go głównie w stanach zapalnych dróg oddechowych [w kaszlu, bronchicie] i przewodu

pokarmowego [w nieżytach żołądka i zaparciach], przy podrażnieniach obcymi ciałami i substancjami chemicznymi, a również pomocniczo przy nadkwasocie i w zapalnych stanach pęcherza i kamicy.

Zewnętrznie używany jest do lewatyw, do płukania jamy ustnej przy stanach zapalnych i owrzodzeniach dziąseł, przy oparzeniach płynami gorącymi lub żrącymi, a także w postaci kataplazmu na ropnie, czyraki i wysypki skórne.

Prawoślaz jest również stosowany w homeopatii.

Wchodzi w skład leków ziołowych np Normogran, Neopektosan, Pektosan, Pektosol.

W warunkach domowych najczęściej wykorzystuje się korzeń prawoślazu przy suchym kaszlu, chrypce,

przy zaparciach i podrażnieniach przewodu pokarmowego szczególnie przy przyjmowaniu dużej ilości

leków chemicznych i przy nadkwaśności w formie odwaru lub naparu.

Odwar: 1 łyżkę korzeni zalać 1 szkl zimnej wody, zostawić na 30min, a następnie kilka minut gotować,

odstawić pod przykryciem na 15min. Pić po 1/3 szkl 3 razy dziennie.

Do przemywania oczu ,można używać odwaru z kwiatów [1 łyżkę kwiatów gotować w 0,5 litrze wody

przez 5min].

Macerat przygotowuje się przez zalanie tej samej ilości korzeni jak do odwaru gotowaną zimną wodą i pozostawia na 30min, zlewa się i pije w podobnych dozach.

Stosuje się go również zewnętrznie w formie odwaru do płukania gardła i jamy ustnej, do okładów i

przemywań oczu przy zapaleniu spojówek i ropieniu powiek i lewatyw.

Można go używać jako środka przeciwzapalnego w kąpieli dla małych dzieci.

Zamiast odwaru czy maceratu można - jak środek wykrztuśny - podawać dzieciom

syrop z prawoślazu, co kilka godzin po 1 łyżeczce.

Przygotowuje się go z 3-4 łyżek korzenia gotowanego w 1 litrze wody z dodatkiem

cukru, aż zgęstnieje.

Sproszkowany korzeń może być podawany 2 razy dziennie po łyżeczce i popijany letnią wodą jako środek przeciw zaparciom u dzieci i osób starszych.

125e] Prawoślaz lekarski

Surowcem leczniczym są korzenie i liście.

Liście zawierają śluz, ślady olejku eterycznego, karoten i wit C.

Korzenie zawierają skrobię, sacharozę, tłuszcze, asparaginę, betainę, pektyny, lecytynę, składniki

mineralne.

Działanie: osłaniające, zmiękczające, wykrztuśne.

Przygotowane na zimno wyciągi wodne z obu surowców są doskonałym środkiem śluzowym dla dzieci w różnym wieku [także dla niemowląt].

Są one szeroko stosowane w różnych chorobach układu oddechowego np zapalenia gardła i krtani, w ostrym suchym kaszlu, w zaflegmieniu, w bronchicie.

Szczególnie korzystne działanie w nieżytach górnych dróg oddechowych wywierają wyciągi z liści [przyjmowane do wewnątrz i jako płukanki].

Korzenie i liście mają skuteczne działanie osłaniające przy lekkich oparzeniach jamy ustnej [np gorącymi potrawami] oraz przy nieżytach przewodu pokarmowego i biegunkach [działanie śluzów i pektyn z surowca].

Należy jedynie pamiętać, że zawarty w surowcu śluz, ochraniając błony śluzowe organizmu przed wpływem drażniących czynników, może jednocześnie utrudniać wchłanianie niektórych składników pokarmowych np witamin lub pewnych leków.

W innych przypadkach przedłuża działanie na błony śluzowe związków dobrze rozpuszczalnych w wodzie np garbników [dlatego korzystne jest współdziałanie przy biegunkach środków śluzowych i garbnikowych].

Sproszkowane korzenie można zażywać [po łyżeczce rano i wieczorem, popijając letnią wodą] w celu

ułatwienia wypróżnienia [pęczniejący w jelitach śluz spulchnia w masę kałową] - bardzo dobry środek dla dzieci i osób starszych.

W zaparciach u dzieci młodszych i niemowląt odwary podaje się w lewatywach.

Poza tym odwary wykorzystuje się na zewnątrz w postaci okładów przy podrażnieniach skóry i jako

kompresy na oczy zmęczone np oglądaniem telewizji lub zaczerwienione od wiatru.

Maceratu z liści lub korzeni [10g rozdrobnionego surowca na 1 litr letniej wody, pozostawić na 1 godz]

można używać do zmywania skóry lub do ciepłych kąpieli przy egzemie.

125f] Prawoślaz lekarski

Działanie: przeciwzapalne, łagodzące, moczopędne [wygładzające skórę], wykrztuśne.

Obfitość substancji śluzowych i kleistych zawartych w prawoślazie sprawia, że jest

doskonałym środkiem łagodzącym.

Tradycyjnie korzenie stosowano do leczenia dolegliwości przewodu pokarmowego, a liście w chorobach układu moczowego i oddechowego.

Prawoślaz pomaga we wszystkich stanach zapalnych układu pokarmowego, w tym zapaleniu okrężnicy,

żołądka, jamy ustnej oraz w przewodzie trawiennym.

Liście prawoślazu pomagają zmniejszyć objawy zapalenia pęcherza moczowego, cewki moczowej i kamicy piaskowej dróg moczowych.

Środek ten jest skuteczny również w zapaleniu oskrzeli, męczącym suchym kaszlu oraz w przypadku wytwarzania nadmiernej ilości śluzu w drogach oddechowych.

Zewnętrznie prawoślaz wskazany jest do stosowania w postaci maści do leczenia ropni i czyraków lub jako środek zmiękczający w żylakach kończyn dolnych i owrzodzeniach.

125g] Prawoślaz lekarski - Althaea officinalis

Surowcem jest korzeń, sam kwiat oraz ziele (liście)

Skład chemiczny: Surowce zawierają śluzy (ok. 8-10%, w korzeniach nawet 35%), pektyny - 8-12 %,

skrobię - do 38%, sacharozę - do 11 %, tłuszcze - do 2%, betainę - do 4%, asparaginę - do 2%, kwasy

fenolowe (np. kw. kawowy), saponiny, flawonoidy, skopoletynę połączoną z kumaryną i in., śluz

prawoślazowy składa się z: kw. galakturonowego (18-28 %), arabinozy - 17-21%, ksylozy - do 4%, która

nie występuje w korzeniu, galaktozy - 32-40%, ramnozy - 7-21% i glukozy - 13-15%.

Wodne wyciągi z surowców działają powlekające (osłaniająco), przeciwkaszlowo, zmiękczająco, przeciwzapalnie, żółciopędnie (betainy, saponiny, fenolokwasy); regulują wypróżnienia.

Wskazania: nieżyty układu oddechowego (kaszel, stany zapalne, katar itd.), biegunka, zaparcia, choroba wrzodowa, hemoroidy, zażywanie leków, które mogą lub uszkadzają śluzówkę przewodu pokarmowego, np. aspiryny, sulfonamidów, leków przeciwreumatycznych.

Napar: 3 łyżki liści, ziela lub 4 łyżki kwiatów zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić.

Pić co 3 godziny po 50 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 2 ml, 5-6 kg - 3 ml, 7-8 kg - 5 ml, co 3-4 godziny. Dzieciom podaje się 30-50 ml naparu co 3-4 godziny.

Odwar: 3 łyżki korzeni zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 min.; przecedzić. Pić jak napar.

Macerat: 3 łyżki korzeni, liści lub ziela zalać 200 ml przegotowanej wody o temp. pokojowej; przykryć i wytrawiać 8 godzin; przecedzić. Pić jak napar.

Syropek prawoślazowy - Sirupus Althaeae: 6 łyżek korzeni lub ziela prawoślazu zalać

500 ml wody; gotować 10 minut nie uzupełniając wyparowanej wody; odstawić na 30

minut; przecedzić. Do wywaru wlać 200 ml miodu naturalnego i wsypać 100 ml cukru oraz wlać 100 ml wódki lub wina czerwonego, albo białego, wymieszać. Na końcu dodać 4 goździki i

dwie szczypty cynamonu oraz imbiru; odstawić na 2 dni w ciemne i zimne miejsce, po

czym przecedzić przez gazę. Zażywać 4—6 razy dz. po 1-2 łyżki.

Syropek prawoślazowo-podbiałowo-lniano-anyżowy: 4 łyżki korzeni lub ziela prawoślazu, 2 łyżki

kwiatów lub liści podbiału, 4 łyżki siemienia lnianego i 3 łyżki owoców anyżu (zmielonych) zalać 500 ml wody; gotować 10 minut; odstawić na 30 minut i przecedzić. Do wywaru wlać 200 ml miodu, 100 ml wódki lub wina i wsypać 100 ml cukru, wymieszać. Zażywać co 4-6 godzin po 1-2 łyżki.

125h] Prawoślaz lekarski]

Surowiec zielarski: korzeń i liście.

W korzeniu występuje śluz, pektyny, skrobia, sacharoza, olej tłusty, związki białkowe i inne.

W liściu - śluz, olejek lotny, kwasy organiczne i inne.

Działanie: surowiec działa przeciwkaszlowo i wykrztuśnie.

Pomaga w stanach zapalnych przewodu pokarmowego - podrażnienia, uszkodzenia nabłonka, wrzód

żołądka, nadkwaśność, zaparcia, w schorzeniach górnych dróg oddechowych, jak nieżyt oskrzeli i gardła z kaszlem.

Zewnętrznie w postaci kataplazmów na trudno gojące się rany, wrzody, czyraki, w ropnym zapaleniu

powiek. Także do lewatyw w przewlekłych zaparciach.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Do sporządzania naparów lub odwarów używa się korzenia.

Główne związki czynne: śluz, pektyny, skrobia, sacharoza, olej, związki białkowe i aminokwasy, kwasy organiczne, związki flawonowe, sole mineralne.

Działanie: Stwierdzono, że substancje czynne mają działanie rozkurczowe, przeciwkaszlowe, zmiękczające, powlekające (śluzy), a także przeciwzapalne.

Zastosowanie: W mieszankach ziołowych surowiec ten stosowany jest jako składnik rozkurczowy w schorzeniach górnych dróg oddechowych, także umieszczany jest w składzie mieszanek przeciwkaszlowych oraz do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych.

125i] Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis)

Zwany po prostu ślazem lekarskim lub prawdziwym.

Surowcem jest korzeń prawoślazu Radix Althaeae oraz liść prawoślazu Folium Althaeae.

Korzeń zawiera do 10% śluzu (kwas galakturonowy, galaktoza, glukoza, arabinoza, ramnoza), ponadto

pektyny, sacharozę, skrobię, asparaginę i betainę.

Liście zawierają do 10% śluzu (w skład śluzu wchodzi też ksyloza), ponadto flawonoidy (tilirozyd), fenolokwasy, kumaryny (skopoletyna), związki mineralne.

Dzięki dużej zawartości substancji śluzowych, korzenie lub liście prawoślazu działają osłaniająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego oraz górnych dróg oddechowych.

W infekcjach górnych dróg oddechowych prawoślaz zmniejsza stan podrażnienia i uczucie bólu oraz

częstość odruchów kaszlowych, ułatwia pęcznienie zalegającej wydzieliny, wyzwala ruchy nabłonka

rzęskowego i odruch wykrztuśny.

Dodatkowo flawonoidy (tilirozyd), obecne głównie w liściach, działają przeciwzapalnie.

Wodne wyciągi z korzeni lub liści (przygotowywane na zimno jako maceraty, ze względu na możliwość denaturacji śluzu w temperaturze 100°C) stosowane są często w pediatrii (nawet w praktyce niemowlęcej) jako lek przeciwkaszlowy (ułatwiający odkrztuszanie) i osłaniający w przeziębieniu, w stanach zapalnych gardła, krtani, a także przy podrażnieniach przewodu pokarmowego oraz w zaparciach (zwłaszcza u niemowląt).

Zewnętrznie, maceraty (kleiki) śluzowe z prawoślazu, dzięki zmiękczającemu, łagodzącemu i

osłaniającemu działaniu są wykorzystywane do przemywania skóry lub okładów skóry w przypadku

wrzodów, czyraków, odparzeń, przy zaczerwienieniu i swędzeniu krocza lub odbytu w wyniku podrażnienia skóry moczem i kałem.

Wyciągi wodne z prawoślazu stosuje się też w postaci płukanek w zapaleniu gardła i jamy ustnej (przy trudnościach w przełykaniu pokarmu), a także do przemywania i okładów na oczy w zapaleniu spojówek i brzegów powiek.

Długotrwałe stosowanie wyciągu z prawoślazu do wewnątrz może jednak spowodować niedobór witamin, soli mineralnych lub innych związków - wskutek zmniejszonego wchłaniania tych składników w przewodzie pokarmowym w wyniku działania śluzu.

Wyciągi z korzenia służą do przygotowania syropu prawoślazowego Sirupus Althaeae lub miodu prawoślazowego Mel Althaeae, stosowanych często do sporządzania różnorodnych mikstur aptecznych (recepturowych) przepisywanych w kaszlu i przeziębieniu u dzieci.

---