EGZAMIN Z PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

1. Określenie pojęcia "administracja".

W teorii wyróżnia się administrację w ujęciu:

- organizacyjnym (podmiotowym) - ogół podmiotów adm. (organy adm. i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu adm. publ.).

- materialnym (podmiotowym) - jest to działalność państwa, której przedmiotem są sprawy adm.

- formalnym - jest to cała działalność wykonywana przez podmioty adm. bez względu na to, czy ma charakter adm. lub nie.

Administracja - ogół organów i osób w nich zatrudnionych wyposażonych w odpowiednie kompetencje, których zadaniem jest bezpośrednie praktyczne zorganizowanie i wykonywanie zadań określonych prawem w swoistych formach. Jest to część działalności państwowej, jaka pozostaje po wyeliminowaniu z niej działalności ustawodawczej (prawodawczej) i sądowniczej. Pracownicy administracji wykonują i organizują zadania państwa łącznie z pracownikami samorządowymi. Administracja publ. (ogólnie)- dotyczy całego państwa, zarządzania, sprawowania władzy wykonawczej w państwie. Adm. publ. dzieli się na samorządową i rządową.

Państwo w ramach decentralizacji przekazuje zadania własne samorządom. Nad gminą sprawuje w tym zakresie nadzór Wojewódzki Sejmik Samorządowy.

Administracja - administrare (łać.) zarządzać, rządzić, dysponować. Jest to działalność, wykonywanie kompetencji.

Prawo cywilne charakteryzuje się równością podmiotów, natomiast prawo adm. - nierównością stron. W stosunku adm.-prawnym rozróżniamy podmioty:

- organ adm. (nadrzędny), dokonuje on czynności władczych wobec obywatela, tzn. wydaje decyzje adm.

- obywatel lub instytucja społ. (podporządkowany).

Administracja musi i powinna stosować prawo. Źródłem prawa adm. jest Sejm, gdyż on tworzy ustawy, które są wykonywane przez rząd. Prawo jest również tworzone przez organy niższego rzędu, np. wojewodowie wydają przepisy wykonawcze.

Administracja państwowa - część działalności państwa, wykonywana przez jego organy, która polega na organizowaniu bezpośredniej praktycznej realizacji jego zadań.

2. Płaszczyzny i charakter działania administracji.

Płaszczyzny działania adm.:

- reglamentacyjno-dystrybucyjna - zadania te realizowane są w formie wydawanych decyzji adm. Jest to bezpośrednia sfera stosunków urząd - obywatel. Działania te podlegają kontroli sądowej,

- działalność organizatorska - związana jest z zaspokajaniem potrzeb społ. w skali grup obywateli (zadania własne gminy).

Organ adm. jest inicjatorem pracy organizatorskiej. Inicjatorski charakter działania ad. odróżnia ją od sądownictwa, gdyż sądy działają, gdy na ich forum inny uprawniony podmiot wniesie sprawę (obywatel, prokurator lub org. społ.). Organ adm. jeśli dostrzeże "potrzebę" na danym terenie (do interwencji) i mieści się to w ramach jego kompetencji, to typową jego reakcją jest podjęcie działań realizujących tę potrzebę (z urzędu). Organizatorska praca adm. dotyczy rozwiązania względnie konkretnych sytuacji. Ta sytuacja charakteryzuje się tym, że odróżnia adm. od ustawodawstwa. Adm. nie rozwiązuje wszystkich możliwych sytuacji. Rzeczą adm. jest inicjowanie pewnych sytuacji, np. uruchomienie linii autobusowej.

Obywatel Adm. publ. Konkretna sytuacja

(pośrednik)

Adm. podejmuje działalność w tych przypadkach, w których jest to dozwolone przez prawo i nie może tworzyć prawnych podstaw swego działania (jedynie np. podejmowanie decyzji).

Sfera działań społ. - adm. powinna zmierzać do tego, by pewne sprawy były załatwione w formie niewładczej, a gdy to nie wystarczy, to wtedy dopiero w formie władczej. Zasada Rusoe będzie tu przydatna: "Lud powinien robić to, co sam może, a czego sam nie może, powinien to robić przez swoich urzędników."

3. Zakres działania administracji państwowej.

- adm. nie może odmówić działania, gdy zachodzi określona potrzeba w terenie (chyba, że jest niekompetentny).

- adm. powinna ingerować, jeśli zachodzi taka potrzeba, w szczególności, gdy sprawa ma charakter publiczny lub go nabiera. Ingerencja org. adm. może nastąpić tylko w formie przewidzianej prawem.

Sfery działania adm.:

- zewnętrzna - podejmowana w stosunku do podmiotów nie podporządkowanych (podległością służbową) danemu org. adm. (obywatele, org. społ.).

- wewnętrzna - obejmuje stosunki z org. czy jednostkami organizacyjnie podporządkowanymi lub pracownikami bezpośrednio podporządkowanymi danemu org.; wojewoda - urzędnik, inni pracownicy; wójt - pracownik samorządowy.

4. Dziedziny (sfery) aktywności adm. państwowej.

Należą do nich m.in.:

- zarząd gospodarką narodową; organizowanie zarządu i kierowanie działalnością w tym zakresie; zarząd obecnie to decentralizacja,

- organizowanie społeczeństwa do współdziałania w rządzeniu państwem,

- działalność socjalno-bytowa,

- działalność (szeroko rozumiana) reglamentacyjna, tzn. zakazy i nakazy prawne.

5. Organizacja adm. rządowej wg aktualnie obowiązujących przepisów prawa (naczelnych i terenowych org.).

Organ adm. państwowej stanowi wyodrębnioną część aparatu adm. państwowej; działa w imieniu i na rachunek państwa; jest uprawniony do korzystania ze środków władczych; działa wg przyznanych mu kompetencji; powołany jest do wykonywania funkcji administracyjnych.

Wyodrębnienie organizacyjne org. polega na tym, że organ posiada określoną przez prawo formę organizacyjną, która czyni z niego pewną organizacyjną całość.

Organy centralne wchodzą w skład org. naczelnych.

Organy adm. państwowej tworzą system, w którym możemy wyodrębnić organy:

naczelne - (wymienione są w Konstytucji) to pewna grupa organów wśród org. centralnych, które zajmują się szczególnie eksponowaną pozycję prawno-ustrojową:

- Prezydent

- R.M.

- Prezes R.M.

- ministrowie

- przewodniczący komisji i komitetów (określeni w ustawach), sprawujący funkcje org. adm. państwowej.

Org. naczelne wg nowej ustawy.

Minister Finansów - opracowuje budżet państwa, obsługuje dług państwowy, wykonuje kontrolę podatkową, dewizową i finansową. Przedstawia bilans finansów sektora publicznego. Jest właściwy w sprawach finansów publ. i jej realizacji oraz zapewnienia koordynacji działań w sprawach gospodarowania. Sprawuje nadzór nad Izbami i Urzędami Skarbowymi.

Minister Skarbu - inicjuje politykę państwa w zakresie gospodarowania mieniem Skarbu Państwa oraz państwowych osób prawnych, w tym prywatyzacji tego mienia oraz ochrony interesów Skarbu Państwa. Uprawnienia Min. Skarbu to:

- przygotowuje coroczne sprawozdanie R.M. (z jej upoważnienia) i Sejmowi, o stanie mienia państwa oraz ekonomicznych skutkach prywatyzacji,

- przygotowuje projekty rocznych kierunków prywatyzacji.

Powołana jest Agencja Prywatyzacji, która podlega Min. Sk. i dokonuje prywatyzacji w imieniu Skarbu Państwa.

Minister Gospodarki - inicjuje politykę w zakresie gospodarczego rozwoju kraju i energetyki oraz współpracy z organizacjami sam. gosp. Przygotowuje i przedstawia R.M. założenia polityki społ-gosp. na rok budżetowy. Przedstawia krótko- i średniookresowe programy gospodarcze.

Rządowe Centrum Studiów Strategicznych - jest państwowa jednostka organizacyjna, która prowadzi prace, które służą R.M. i prezesowi R.M. do programowania strategicznego i prognozowania rozwoju gosp. i społ., oraz zagospodarowania przestrzennego kraju. Ta jednostka badawcza współpracuje z Akademią Nauk.

Komitet Integracji Europejskiej - jest naczelnym org. adm. rządowej powstałym do prognozowania i koordynowania polityki w sprawach związanych z integracją Polski z Unią Europejską (działania dostosowawcze, ubieganie się o pomoc zagraniczną w tym zakresie).

centralne - to taki organ, którego kompetencje odnoszą się do całego obszaru państwa. Org. centralne działają w ramach danego resortu.

terenowe - to organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa, np. województwo, rejon, gmina czy okręg.

Podział teryt. kraju dla potrzeb adm. państwowej można podzielić na trzy rodzaje:

1. podstawowy (zasadniczy) - administracja zespolona; przeprowadza się go z punktu widzenia zadań org. adm. publ. działających w terenie na:

- województwa

- gminy: miejskie, wiejskie, miejsko-wiejskie.

Podział (w Polsce jest dwustopniowy) ten tworzy się ze względu na konieczność wykonywania na określonym obszarze zadań państwowych o istotnym znaczeniu z punktu widzenia podstawowych celów państwa i zasad jego funkcjonowania. Z podziału tego korzystają przede wszystkim terenowe organy państwowe o właściwości ogólnej (wyposażone we władcze kompetencje) oraz organy sam. teryt.

art. 49 "1. Jednostkami zasadniczego podziału teryt. stopnia podstawowego są gminy.

2. Jednostką zasadniczego podziału teryt. dla wykonywania adm. rządowej jest województwo. Pomocniczą jednostką tego podziału jest rejon adm. (...)".

art. 50 "1. Tworzenie i znoszenie województw, ustalanie i zmiana ich nazwy oraz ustalanie siedziby wojewody następuje w drodze ustawy.

2. Zmiana granic województwa następuje w drodze rozporządzenia R.M., po zasięgnięciu opinii zainteresowanych wojewodów oraz gmin, których te zmiany dotyczą, a także po przeprowadzeniu konsultacji społ. wśród mieszkańców obszarów objętych zmianami."

2. dla celów specjalnych - administracja niezespolona; z reguły jest to podział nie odpowiadający podziałowi podstawowemu, dotyczy to np.: koleji państwowej, adm. leśnej, morskiej, wojskowej (okręgi). Podział ten dokonany na podstawie prawa jest względnie trwały. Z podziału specjalnego mogą korzystać też organizacje i instytucje niepaństwowe, wykonujące na podstawie poruczenia (zlecenia) zadania publ.-prawne. Podstawowe przesłanki tworzenia podziałów specjalnych określa ustawa o teren. org. adm. rządowej ogólnej z 1990 r. - art. 51 mówi, że podziału tego można dokonać, gdy:

- ustawa szczególna go przewiduje

- za jego utworzeniem będzie się przemawiać potrzeba określonej dziedziny adm. państw. lub inny uzasadniony społecznie cel

- organ tworzący podział specjalny "porozumie się" z ministrem właściwym do spraw adm.

- nie narusza on granic jednostek podziału zasadniczego, chyba że przemawiają za tym istotne względy.

3. dla celów pomocniczych; jest tworzony dla wykonywania zadań należących do terenowych org. państwowych. Ma na celu uzupełnienie podziału zasadniczego lub specjalnego. Podziału tego dokonuje się na:

- rejony (w województwie)

- dzielnice, osiedla, sołectwa (w gminie)

REJONIZACJA - dotyczy z zasady jednostek terytorialnych mniejszych niż województwo.

REGIONALIZACJA - dotyczy obszarów większych, obejmujących kilka, a nawet więcej województw (nie jest uregulowana w drodze ustawowej).

Kryteria podziału kraju (Uhra):

- ekonomiczne

- kulturalne

- komunikacyjne

- tradycyjne

6. Zasady ustroju administracji (centralizacji i decentralizacji, koncentracji i dekoncentracji).

Koordynacja - org. wpływa bezpośrednio na inne sprawy, lecz nie może wydawać konkretnych poleceń, może je tylko koordynować (współdziałanie podległych organów danej instytucji).

Kierownictwo - ma większą moc od koordynacji, używa większych środków w celu wyegzekwowania swego stanowiska od podmiotów mu podległych, ma możliwość wydawania poleceń.

Zasady prawa adm. - rozciągają się na całość działania adm. albo przynajmniej na względnie szeroki zakres tej działalności. W teorii uważa się powszechnie, że zasady prawa są regułami postępowania mającymi oparcie w tekstach obowiązujących aktów normatywnych. Zasady w prawie adm. mają pełnić funkcje przede wszystkim porządkujące.

Organizacja i metody działania adm. są uwarunkowane układem stosunków ekon., polit. i stopniem świadomości społecznej. Każda z formułowanych zasad zwraca na istotną cechę funkcjonowania i organizacji adm., a z drugiej strony wszystkie te zasady wiążą się ze sobą w sposób nierozerwalny. Każda forma działań adm. może być wykładnikiem nie jednej z tych zasad a kilku.

1. Zasada praworządności - org. adm. muszą wykonywać swe zadania wg zakresu przyznanych im przez prawo kompetencji. Nie wolno tu naruszyć praw i swobód obywatelskich. Jest to zasada ustroju politycznego ściśle związana pojęciowo i historycznie z pojęciem praw obywateli i rządów o charakterze przedstawicielskim. Z zasady tej wynika, że nie może być w państwie organu, który by miał prawo wydawać decyzje indywidualne sprzeczne z ustawą, uchylające jej moc lub decyzje nie przewidziane przez ustawę.

Praworządność - rządy prawa, postępowanie zgodnie z nakazami i zakazami zawartymi w normach prawa (elementy normy pr.).

Wg art. 8 Konstytucji, obowiązek ścisłego przestrzegania prawa spoczywa na każdym org. państw. i na każdym obywatelu w nim zatrudnionym (art. 90 Konst.). Zasada praworządności ma zastosowanie przede wszystkim do sfery aktywności adm. państw. Jej zastosowanie chroni podmioty wchodzące w kontakt z adm. publ. przed samowolą tych org.

Gwarancje praworządności to całokształt czynników i środków zabezpieczających w sposób trwały realizację tej zasady. Na straży przestrzegania prawa stoją instytucje - gwarancje:

- formalne (instytucjonalne, prawne); całokształt środków występujących w postaci urządzeń polit. i prawnych, ustanowionych dla zabezpieczenia przestrzegania prawa przez wszystkich adresatów. Do tego m.in. służy:

- sądowa kontrola decyzji adm.

- prokuratorska kontrola przestrzegania prawa

- Trybunał Konstytucyjny

- NSA

- materialne - całokształt warunków ekon. i społ. sprzyjających przestrzeganiu prawa, np. system ekon., rozwój oświaty i nauki.

Ważne jest, że z tą zasadą łączy się majątkowa odpowiedzialność państwa za szkody wyrządzone działaniem funkcjonariuszy państwowych.

2. Zasada udziału obywatela w administrowaniu - podstawą tej zasady jest art. 2 Konstytucji, który stanowi "władza zwierzchnia należy do narodu i to on sprawuje władzę za pośrednictwem swych przedstawicieli". Udział bezpośredni ma miejsce w referendum. Formy realizacji władzy:

- bezpośrednie - głosowanie obywateli, np. dotyczące odwołania rady gminy; zebranie wiejskie.

- pośrednie - przez org. przedstawicielskie lub przez indywidualny lub zorganizowany udział w działaniu państwa za pośrednictwem delegatów różnych organizacji społ.

3. Zasada działalności planowej - każdy organ prowadzi działalność wg z góry określonych planów i koncepcji. Stosownie do zakresu obowiązywania rozróżniamy plany:

- ogólnopaństwowe (ustala je Sejm, Senat, rząd)

- resortowe (ministrowie)

- branżowe

- terenowe

- samorządowe

- jednostkowe

4. Zasada centralizacji i decentralizacji.

Centralizacja (centralizm) - proces skupiania uprawnień do podejmowania decyzji na szczeblu centralnym, równocześnie budowa aparatu adm., którego istotą jest hierarchiczne podporządkowanie org, stopnia niższego organom stopnia wyższego (całkowite uzależnienie służbowe i osobowe).

Hierarchiczne podporządkowanie - zależność org. niższego stopnia od org. stopnia wyższego, który to ma prawo kierowania pracą org. niższego stopnia przy pomocy poleceń służbowych. Ma tu miejsce podporządkowanie:

- służbowe - możliwość decydowania o obsadzie personalne

- osobowe - możliwość wydawania poleceń służbowych.

Decentralizacja - to proces przekazywania uprawnień (kompetencji) ze szczebla centralnego na szczeble niższe, nie ma tu hierarchicznego podporządkowania. Decentralizacja zakłada samodzielność org. niższego stopnia. Wyróżniamy dwa rodzaje decentralizacji:

- terytorialna - polega na wyposażeniu org. adm. zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału adm. w taki stopień samodzielności wobec org. nadrzędnych, który uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane (org. sam. teryt.),

- rzeczowa - polega na powierzeniu samodzielnym org. lub organizacjom (z reguły samorządowym) zarządzania określonymi rodzajami spraw (z dziedziny nauki jest to PAN - Polska Akademia Nauk).

Decentralizacja - kompetencje przekazywane w drodze decyzji organu.

5. Zasada koncentracji i dekoncentracji.

Koncentracja - chodzi tu głównie o kompetencje. Oznacza to skupisko kompetencji w nielicznej grupie, przejęcie przez nią zadań, przesuwanie kompetencji z innych grup. Jest to max. skupienie uprawnień do podejmowania decyzji w rękach kierownictwa adm., przy równoczesnym pozbawieniu prawa podejmowania decyzji przez kierowników jednostek podległych.

Dekoncentracja - proces rozpraszania (przenoszenia, podział) zadań i kompetencji na wiele grup (organów). Jest to przekazywanie przez org. kierujący swych uprawnień do decydowania kierownikom jednostek podległych. Rozłożenie uprawnień wcześniej skupionych w ręku jednego organu na większą grupę organów powoduje właśnie zjawisko dekoncentracji. Rozróżniamy dekoncentrację:

- terytorialną - polega na przenoszeniu kompetencji org. wyższego stopnia na podległe mu org. terenowe.

- rzeczową - rozumie się przez to, rozkładanie kompetencji jednego organu na kilka, tego samego szczebla.

Dekoncentracja - kompetencje są przekazywane w drodze ustawowej.

6. Zasada demokratyzmu - ma charakter polit.-społ., jest formą ustroju państwa uznającą wolę większości obywateli za źródło władzy. Podstawowe jej założenia:

- zapewnienie swobód i praw obywatelskich

- metoda rządzenia i szukania kompromisu

- łączenie wolności i posłuszeństwa

- ochrona praw ludzkich

- wypowiadanie myśli i poglądów.

7. Zasada współżycia społecznego - stanowi element porządku prawnego, obejmującego różnorodne dziedziny stosunków prawnych. Są one trudne do zdefiniowania. Na ich treść składają się elementy etyczne, socjologiczne, oceny moralne i społeczne.

8. Zasada jawności działań adm. - administracja w toku załatwiania i rozstrzygania spraw powinna działać jawnie. Każdy może dokładnie zapoznać się z każdą sprawą, która dotyczy jego lub słusznego interesu społecznego.

9. Zasada kompetencyjności - każdy org. adm. publ. wyposażony musi być w jasno określony zespół uprawnień, przyznanych mu w takim zakresie, by mógł je realizować. Na kompetencyjność org. składają się:

- pojemność kompetencyjna (określenie kompetencji) - jest relacją zakresu komp. danego org. do zakresu działania, ocenianą wg usytuowania org. w strukturze org. adm. publ. Kompetencje org. wyznaczają granice jego samodzielności,

- przestrzeganie kompetencji - organ nie może podejmować działań, które wg kompetencji należą do innego organu.

10. Zasada efektywności - oznacza ona realizację zadań i osiągnięcie zamierzonych rezultatów przy najmniejszym wkładzie pracy.

EFEKT - skutki prawne norm prawnych; kto stanowi prawo, winien mieć na uwadze skutki ekon.-społ.

Efektywne będą na pewno te działania adm., które w pełni zaspokajają oczekiwania społ, a to zależy od wielu czynników: polit., gosp, organizacyjno-tech., prawnych.

Inne zasady prawa adm. powiązane z postępowaniem adm.:

- prawdy obiektywnej

- ochrony zaufania obywateli

- sprawiedliwości społ

- ochrony interesów społ. i indywidualnych

- współdziałania

- równorzędności i dobrowolności.

7. Naczelne i centralne organy administracji.

Organem centralnym będzie taki organ, którego kompetencje odnoszą się do całego obszaru państwa. Jednakże wśród org. centralnych występuje pewna grupa organów, które zajmują szczególnie eksponowaną pozycję prawnoustrojową - są to organy naczelne. Poza org. naczelnymi występuje bardzo wiele centralnych org. adm. państw., które funkcjonują w sferze władzy wykonawczej. Można zatem powiedzieć, że:

każdy org. naczelny jest zarazem org. centralnym,

ale nie każdy org. centralny jest org. naczelnym.

Naczelne organy to:

1. Prezydent RP - jest wybierany przez Naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. Jest to więc organ przedstawicielski. Prezydent jest najwyższym przedstawicielem Państwa Polskiego w stosunkach wew. i międzynarodowych. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji RP, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium oraz przestrzegania umów międzynarodowych. Prezydent RP:

- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków zagranicznych (mianuje i odwołuje przedstawicieli RP w innych państwach; ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym jest zobowiązany zawiadomić Sejm i Senat),

- ma szerokie uprawnienia w dziedzinie ochrony bezpieczeństwa zew. i wew. Państwa, jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych (org. doradczy to Rada Bezp. Narodowego.) - na okres wojny mianuje i zwalnia Naczelnego Wodza; może wprowadzić stan wojenny w razie zagrożenia zew. lub ogłosić powszechną mobilizację; jeśli nastąpiła klęska żywiołowa lub powstało zagrożenie wew. może wprowadzić stan wyjątkowy (na 3 m-ce lub za zgodą Sejmu przedłużyć go też o 3 m-ce),

- w celu wykonania ustaw wydaje rozporządzenia i zarządzenia. Art. 46 Konstytucji "akty prawne Prezydenta wymagają dla ważności kontrasygnaty Prezesa R.M. lub właściwego ministra, który przedkłada sprawę Prezydentowi". Art. 47 wymienia wyjątki, np. prawo łaski, powoływanie sędziów, inicjatywa ustawodawcza, zwracanie się z orędziem do Sejmu i Senatu, rozwiązanie Sejmu.

Prezydent odpowiada przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji, ustaw i za pospolite przestępstwo. Do tego potrzebna jest uchwała Zgromadzenia Narodowego podjęta większością 2/3 głosów, na wniosek co najmniej 1/4 ogólnej liczby zgromadzenia.

O związkach Prezydenta z Rządem w następnym podpkt.

2. Rada Min. (Rząd) - jest org. kolegialnym, odpowiada za swą działalność przed Sejmem, prowadzi politykę wew. i zagraniczną państwa. Przyjęto generalną klauzulę kompetencyjną (art. 52 Konst.) - R.M. podejmuje decyzje we wszystkich sprawach polityki państwa, których ustawa konstytucyjna lub inna ustawa nie zastrzegła dla Prezydenta lub innego org. adm. państw. lub samorządu.

Skład R.M.:

~ Prezes R.M. - przewodniczący R.M.

~ wiceprezesi R.M. - nie muszą być powołani, zależy to od wniosku Prezesa R.M.; jeśli nie ma wiceprezesa to jego obowiązki pełnić może jeden z ministrów (wyznaczony przez Prezesa R.M.).

~ ministrowie

~ przewodniczący komisji i komitetów (określeni w ustawach), sprawujący funkcje org. adm. państwowej

Podstawowe kompetencje R.M. to: zapewnianie wykonania ustaw; wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy; kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie pracą wszystkich org. adm. państw., ponosząc za ich pracę odpowiedzialność przed Sejmem; chronienie interesów Skarbu Państwa; sporządzanie projektów budżetu i kierowanie ich wykonaniem; utrzymuje stosunki i zawiera umowy z innymi państwami.

Rada Min. posiada inicjatywę ustawodawczą, a także ma kompetencje stanowienia aktów prawnych (rozporządzenia w celu wykonania ustaw, uchwały w zakresie wykonywania swoich uprawnień konstytucyjnych, z upoważnienia Sejmu rozporządzenia z mocą ustawy - podpisuje je Prezydent i zarządza jego ogłoszenie w Dz.U.).

Posiedzenia R.M. zwołuje i przewodniczy im Prezes R.M. i on ustala porządek dzienny posiedzenia. R.M. działa na podstawie programów pracy.

Mamy 4 sposoby na powołanie Rządu, a oto dwa z nich:

Prezydent desygnuje Prezesa R.M. i na jego wniosek powołuje R.M.; w ciągu 14 dni od jej powołania Prezes R.M. przedstawia Sejmowi program działania R.M. z wnioskiem o udzielenie votum zaufania (Sejm uchwala votum bezwzględną większością głosów).

Prezydent powołuje Prezesa R.M. i na jego wniosek Radę Min., a Sejm uchwala votum zaufania większością głosów.

Jeżeli nie zostanie powołany Rząd, to wtedy Prezydent może rozwiązać Sejm, albo na okres nie dłuższy niż 6 m-cy powołuje Prezesa i R.M., a jeśli w tym okresie Sejm nie uchwali votum zaufania lub nieufności, wtedy Prezydent rozwiązuje Sejm.

Prezydent także opiniuje kandydatów na ministrów: Spraw Zagranicznych, Obrony Narodowej oraz Spraw Wew. i Adm.

Dymisję Rządu składa Prezes R.M. Prezydentowi RP w przypadku: ukonstytuowania się nowo wybranego Sejmu, rezygnacji z pełnienia funkcji, nieudzielenia przez Sejm votum zaufania R.M., uchwalenie dla Rządu votum nieufności.

Aparatem pomocniczym R.M. jest Urząd R.M., na czele jego stoi Szef R.M., jako koordynator urzędu, obsługujący technicznie Rząd i Prezesa R.M., a jednocześnie posiada samodzielne kompetencje (wobec wojewodów).

Prezydium Rządu - do jego kompetencji należą zadania o charakterze organizatorskim, koordynacyjnym i zleconym, a ponadto czynności aprobujące, opiniodawcze i ocenne w stosunku do aktów normatywnych stanowionych przez naczelne org. adm.

Organy pomocnicze to Komitet Społ.-Polit. i Komitet Ekonomiczny. Organy te nie posiadają zadań samoistnych, a koordynują prace poszczególnych resortów.

3. Prezes R.M. (Premier) - występuje w życiu polit. kraju jako przewodniczący ciała kolegialnego - R.M., a jednocześnie jako samodzielny org. adm. państwowej. Jego zadania to:

- współpracuje i informuje Prezydenta o podstawowych problemach związanych z Rządem

- zwołuje posiedzenia R.M.

- proponuje skład personalny R.M.

- kieruje procesem prawotwórczym R.M.

- wydaje rozporządzenia wykonawcze

- przyjmuje dymisję poszczególnych ministrów

- nadzoruje działalność centr. org. adm. państw.

- nadzoruje dział. sam. teryt.

- nadzoruje dział. wojewodów

Przy Prezesie działa Rada Legislacyjna jako org. opiniodawczo-doradczy, zajmujący się problematyką stanowienia prawa.

4. ministrowie - każdy minister występuje w podwójnej roli, jako członek R.M. i samodzielny org. adm. powołany do kierowania określonym resortem. Każdy z ministrów ma do realizacji dwa rodzaje funkcji:

- wynikająca ze specyfiki resortu i określona jest w ustawach powołujących urząd ministra.

- druga nie jest taka sama dla wszystkich ministrów, gdyż wynika to z ich pozycji w systemie org. państw.

Kompetencje ministra: określanie polit. resortowej, opracowanie resortowych materiałów do projektów budżetu państwa, nadzór nad podległymi org. centralnymi i org. adm. specjalnej w terenie, kształtowanie polit. kadrowej w resorcie, nadzór nad wojewodami w sprawach resortowych, wydawanie wew. źródeł prawa.

Aparatem pomocniczym ministrów są ministerstwa, wykonujące zadania powierzone przez ministrów. Minister może upoważnić poszczególne osoby (np. sekretarzy) do podejmowania określonych zadań w jego imieniu. Przy ministrach działają także org. doradcze.

Centralne org. adm. państwowej (urzędy centralne).

Urząd centralny jest centr. organem adm. państw. (Urząd ...) lub jest nim Prezes (Szef) urzędu centralnego, np. Szef UOP. Najczęściej stosowanym podziałem org. adm. jest podział wg kryterium org. nadzorczego:

1. podległe R.M. - tu jest tendencja malejąca,

2. podległe Prezesowi R.M. - Wyższy Urząd Górniczy, Główny Urząd Miar, Komisję Pap. Wart.

3. podległe ministrom - jest to najliczniejsza grupa, np. Min. Spr. Wew. i Adm. - Szef UOP, Komendant Gł. Str. Pożarnej, Komendant Gł. Policji; Min. Edukacji Narod. - Naczelny Dyrektor Archiwów Państw.

8. Terenowe organy administracji (zespolonej i niezespolonej).

- wojewodowie i podporządkowane im org. adm. ogólnej.

- terenowe org. adm. specjalnej (podporządkowane bezpośrednio są ministrom), te org. możemy nazwać org. adm. niezespolonej; chodzi tu o niezespolenie z adm. wykonywaną przez wojewodę i podporządkowane mu rejonowe org. rządowej adm. ogólnej,

- organy gminy w ramach zadań zleconych z zakresu adm. rządowej.

9. Organy administracji rządowej.

Są nazywane też org. adm. państwowej i obejmują org. podporządkowane R.M. - art. 51 ust. 2 Konst.:

- org. centralne, znajdują się na najwyższym szczeblu w strukturze adm.

~ org. naczelne (R.M., Prezes R.M., ministrowie)

~ tzw. urzędy centralne (organy centralne, które nie są org. naczelnymi, np. Gł. Urząd Ceł)

- org. terenowe, zarządzają tylko częścią terytorium państwa

~ org. rządowej adm. ogólnej (wojewodowie i kierownicy rejonowych urzędów rządowej adm. ogólnej)

~ org. adm. specjalnej (podporządkowane bezpośrednio są ministrom), np. dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych.

10. Aparat państwowy - jest to grupa ludzi odpowiednio zorganizowanych i wyposażonych w środki władcze (kompetencje).

Aparat administracyjny - wszystkie jednostki wykonujące funkcje adm. publ. (państwowe i samorządowe). Tworzą go org. adm. państw., org. samorządu, zakłady publiczne, podmioty wykonujące funkcje adm. publ. na podstawie specjalnych upoważnień.

Zadania adm. państw. muszą być rozłożone na różne jednostki z kilku przyczyn:

- funkcjonalne - do wykonywania adm. w różnych dziedzinach wymagane są specjalne kwalifikacje.

- terytorialne - różne zadania muszą być wykonywane dla różnego obszaru, w zależności od ukształtowania terenu i jego specyfiki.

- organizacyjne - w zależności od zadań organu różny musi być stopień jego powiązania organizacyjnego z innymi organami, np. org. kontrolny powinien być w dużym stopniu niezależny od innych org. lokalnych.

- finansowe - każde państwo dąży do minimalizacji kosztów utrzymania aparatu państw., dlatego czasem powierza się wykonanie kompetencji podmiotom niepaństwowym, np. spółki pr. handlowego lub stowarzyszeniom.

11. Prawo ustrojowe pkt. 59

Jest to jeden z kryteriów podziału wew. adm.:

1. ustrojowe (o ustroju adm.) - reguluje organizację i zasady funkcjonowania aparatu państwowego powołanego do wykonywania zadań z zakresu adm. publ. Normy tego prawa stanowią podstawy prawne organizacji adm. Prawo to reguluje strukturę aparatu adm. oraz zachodzące w nim procesy (kierowania, nadzoru, kontroli, informacji). Ponadto zawiera ono przepisy prawa określające podmiot adm., strukturę organizacyjną, zakres zadań, formy i metody ich wykonywania, podział kraju dla potrzeb adm. Źródłami tego prawa są: Konstytucja, ustawa o sam. teryt., ustawa o teren. org. rząd. adm. ogólnej.

12. Kontrola a nadzór w adm. publ.

Organy adm. sprawują:

- nadzór - organ wyższego rzędu sprawuje, czy nadzoruje akty pr. (jego zgodność z prawem) i organy niższego rzędu. Organy nadzoru nad działalnością gminy to wojewoda (nadzór ogólny) i RIO (nadzór nad budżetem).

- kontrola - to działanie przerywane, bieżące. Organy kontroli w gminie to NIK (kontrola ogólna) i Komisje Rewizyjne (kontrola wykonania budżetu).

RIO posiada dwie funkcje: kontrolną i nadzorczą. Nadzór ma większy zakres oddziaływania niż kontrola.

Kontrola - wysuwa tylko wnioski, a nadzór - może wpływać na działalność organu nadzorowanego.

13. Pojęcie resortu, struktura resortu.

Org. centralne funkcjonują w ramach danego resortu.

Resort :

- (szerokie ujęcie) wyodrębniony dział adm., w którym grupują się sprawy jednorodne lub pokrewne, kierowane przez jeden org. adm.

- (wąskie ujęcie) jest to dział adm., którym kieruje członek Rządu.

W ramach resortu mieści się struktura ministerstwa, jako aparatu pomocniczego ministra oraz teren. org. adm. o określonej właściwości rzeczowej.

Ministerstwo - nie jest org. adm. państw., nie ma bowiem swoich "własnych", prawem ustanowionych kompetencji. Jest to org. pomocniczy, aparat pracy ministra. Podstawowym zadaniem ministerstwa jest przygotowywanie, zgodnie z poleceniem ministra określonych materiałów i projektów.

Kryteria wydzielenia resortu:

- pokrewieństwo rzeczowe spraw - jest ono przedmiotem ciągłej dyskusji, bo wiąże się z pozostałymi kryteriami,

- jedność techniki pracy, najbardziej odpowiadającej rodzajowi spraw,

- jednakowy, optymalny rodzaj kwalifikacji ludzi potrzebnych do wykonywania głównych funkcji,

- względy ilościowe, które czasami uzasadniają przydział spraw ilościowo nieznanych dla danego kraju.

Mimo rzeczowych i technicznych różnic podział bliskich rzeczowo spraw na resorty nie może przekraczać spiętrzenia kierownictwa, czyli pojemności dyspozycji.

W skład resortu mogą wchodzić następujące rodzaje podmiotów:

- org. adm. państwowej, np. izby i urzędy skarbowe, komendanci Policji,

- przedsiębiorstwa państwowe

- zakłady państwowe, np. wyższe uczelnie, szpitale

- org. konsultatywne i doradcze.

14. Urząd adm., struktura.

Urząd:

- org. władzy publ. o określonym zakresie działania; zespół osób wykonujący te zadania (urząd adm., finansowy, pocztowy, patentowy)

- funkcja, stanowisko, obowiązki pełnione przez kogoś w hierarchii państwowej lub innej (piastować dany urząd); urząd ministra, prokuratora.

15. Organ a instytucja.

Organ państwa - każda jednostka organizacyjna państwa mająca uprawnienie do wyrażania woli tego państwa, czego wyrazem jest przyznanie jej kompetencji.

Organ adm publ. (samorządowej czy rządowej) to jednostka organizacyjna, której głównym celem jest administrowanie, tzn. organizacja życia społ. zgodnie z zajmowaną przez niego pozycją (pozycja org. adm. w systemie org.) i powierzonym mu zakresem kompetencji. Organy te działają w interesie publ. i mają prawo do korzystania z władczych środków oddziaływania na inne podmioty.

Instytucja - są jej trzy znaczenia:

1. (ujęcie prakseologiczne) zorganizowany zespół ludzi, który organizuje swe działanie w sposób ciągły i zorganizowany, posiada zasoby materialne - podmiot zorganizowanego działania.

2. (znaczenie normatywne) zespół przepisów, norm, reguł; kompleks przepisów prawnych związanych ze sobą wspólnym celem i funkcjonujący, jako pewna całość normatywna, np. RIO, wojewoda.

3. (znaczenie merytoryczne) ma ona określony zakres zadań, kompetencji działania - wg przepisów.

metoda realizacji celu sposób, który się powtarza

Kotarbiński "traktat o dobrej robocie"

16. Struktura Rady Ministrów pyt. 7

17. Pozycja ustrojowa wojewody.

Wojewoda to jednoosobowy org. adm. rządowej:

- przedstawiciel rządu, który realizuje zadania zlecone przez rząd oraz własne, przyznane jemu,

- koordynuje działalność org. adm. rządowej działającej na terenie województwa (także org. adm. niezespolonej),

- organizuje kontrolę wykonania zadań wynikających z aktów prawnych naczelnych i centralnych org. adm. państwowej,

- zapewnia współdziałanie jednostek organizacyjnych działających na terenie województwa w zakresie porządku publ. (np. usuwanie stanu klęski żywiołowej),

- opiniuje powoływanie i odwoływanie podległych ministrom dyrektorów org. adm. specjalnej, których obszar działania obejmuje województwo,

- współdziała z sejmikiem sam. w sprawach rozwoju społ.-gosp. i przestrzennego zagospodarowania województwa, ochrony środowiska.

Wojewodę i wicewojewodę powołuje Prezes R.M (sejmik sam. opiniuje kandydatów na urząd wojewody). Wojewodę odwołuje także Prezes R.M. na wniosek właściwego min. do spraw adm. Wicewojewodę odwołuje Prezes R.M., ale na wniosek wojewody.

18. Kolegium wojewody.

Przy wojewodzie działa kolegium jako jego organ opiniodawczo-doradczy. W jego skład wchodzą: wicewojewoda, dyrektor urzędu woj., dyrektorzy wydziałów i równorzędnych komórek organizacyjnych urzędu wojewódzkiego, inne osoby powołane przez wojewodę. Do udziału w posiedzeniach kolegium zaprasza się przewodniczącego sejmiku sam. Tryb pracy kolegium określa statut urzędu wojewódzkiego.

19. Urząd wojewódzki, dyrektor generalny urzędu.

Urząd wojewódzki jest organem pomocniczym wojewody. W urzędzie tworzy się:

- wydziały (wg potrzeby i warunków miejscowych, charakteru zadań, wymagań praworządnego, skutecznego i ekonomicznego funkcjonowania urzędu),

- w przypadkach uzasadnionych sprawnym działaniem, w wydziałach tworzy się oddziały, referaty lub samodzielne stanowiska pracy.

Dyrektor urzędu woj. zapewnia sprawne funkcjonowanie urzędu, warunki jego działania, organizację pracy. Dyrektor może w imieniu wojewody (zgodnie z poleceniami) wykonywać zadania w zakresie kierowania urzędem wojewódzkim.

20. Urzędy rejonowe, kierownicy, pozycja prawna rejonów adm.

Urząd rejonowy jest aparatem pomocniczym kierownika urzędu. Kierownicy urzędów rejonowych wykonują określone w ustawach szczególnych zadania i kompetencje rządowej adm. ogólnej. Kierownika i jego z-cę powołuje i odwołuje wojewoda. Minister właściwy do spraw adm. (po zasięgnięciu opinii wojewodów) określa w drodze rozporządzenia siedziby i zasięg teryt. działania urzędów rejonowych. Terytorialny zasięg działania urzędów nie może naruszać granic gmin. Komórkami organizacyjnymi urzędu są oddziały, biura, referaty lub samodzielne stanowiska. Organizację urzędu określa statut nadany przez wojewodę. Kierownik może w formie pisemnej upoważnić pracowników podległego mu urzędu do prowadzenia niektórych spraw (np. wydawanie decyzji w I instancji).

21. Organy adm. specjalnej - działające na obszarze województwa.

Podział specjalny jest dokonywany na potrzeby określonych dziedzin adm państw. lub w innych uzasadnionych społ. celach. Terytorialny podział specjalny nie może naruszać granic jednostek podziału zasadniczego. Org. adm. dla celów specjalnych - administracja niezespolona. Z reguły jest to podział nie odpowiadający podziałowi podstawowemu, dotyczy to np.: koleji państwowej, adm. leśnej, morskiej, wojskowej (okręgi). Podział ten dokonany na podstawie prawa jest względnie trwały. Z podziału specjalnego mogą korzystać też organizacje i instytucje niepaństwowe, wykonujące na podstawie poruczenia (zlecenia) zadania publ.-prawne.

22. Organy działające w zastępstwie wojewody.

wojewoda jest jednoosobowym org. adm., koncentrującym w swoim ręku całość kompetencji przydzielonej mu przez prawo. Może on powierzać część swoich kompetencji innym podmiotom (będą działały w jego imieniu). Wojewoda:

- wyznacza zakres realizacji jego kompetencji przez wicewojewodów,

- może upoważnić w formie pisemnej pracowników urzędu woj. do załatwiania określonych spraw w jego imieniu,

- może powierzyć (zlecić) org. gminy i kierownikom państwowych jednostek organizacyjnych prowadzenie niektórych spraw, np. wydawanie decyzji adm. Tu powierzenie następuje w drodze porozumienia ogłaszanego w woj. dzienniku urzędowym,

- może powierzyć w szczególnych wypadkach swoje kompetencje innym jednostkom niż wymienione.

23. Organy sam. teryt.

Zakres działania gminy to sprawy publ. o znaczeniu lokalnym. Podstawowe zadanie gminy to "zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców".

Organami sam. teryt. są:

1. Rada Gminy - organ stanowiący i kontrolujący; Właściwość rady gminy to uchwalanie statutu gminy, wybór i odwołanie zarządy, powołanie i odwołanie skarbnika oraz sekretarza gminy (na wniosek przewodniczącego zarządu gminy), uchwalanie budżetu gminy, udzielenie lub nie absolutorium zarządowi, podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat lokalnych. Skład rady gminy to:

- wybierany ze swego grona przewodniczący (organizuje pracę rady i prowadzi jej obrady),

- 1-3 wiceprzewodniczących.

Oni nie mogą być w zarządzie gminy. Rada gminy kontroluje działalność zarządu i jednostek organizacyjnych, w tym celu powołuje komisję rewizyjną (opiniuje wykonanie budżetu i to ona występuje z wnioskiem do R.G. o udzielenie lub nie zarządowi absolutorium), która jest komisją obligatoryjną. Rada gminy działa wg statutu ogłoszonego w woj. dzienniku urzędowym.

2. Zarząd Gminy - organ wykonujący; Zadaniem zarządu jest przygotowanie projektów uchwał R.G., określenie sposobu wykonania tych uchwał, gospodarowanie mieniem komunalnym, wykonanie budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek org. Skład zarządu:

- przewodniczący (wójt, burmistrz lub prezydent miasta),

- zastępcy i inni członkowie (3-7 osób).

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) organizuje pracę zarządu gminy, kieruje bieżącymi sprawami gminy, oraz ją reprezentuje. Jednostka pomocnicza zarządu to Urząd Gminy (ma regulamin organizacyjny, uchwalony na wniosek zarządu przez radę gminy). Kierownikiem urzędu jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, jest on zwierzchnikiem służbowym pracowników urzędu. Urząd prowadzi zbiór wszystkich przepisów gminnych. Sekretarz i skarbnik uczestniczą w pracach zarządu bez prawa głosu.

24. Rozgraniczenie zakresu kompetencji między adm. rządową a samorządową.

Kompetencja - są to zadania, obowiązki i uprawnienia, które każdy organ adm. uzyskuje w ściśle określonej formie prawnej. Zakres działania - wskazuje jakimi sprawami ma się zajmować dany organ. Zadanie - faktyczne wykonywanie działań. Właściwość pozwala udzielić odpowiedzi na pytanie, jaki podmiot adm. i jaki organ adm. jest powołany do załatwiania spraw adm. danego rodzaju. Rodzaje właściwości:

- rzeczowa - dot. określonej kategorii spraw (budownictwo),

- miejscowa - terytorialna, dot. przestrzeni działania org. (gmina, województwo czy rejon),

- instancyjna - zakłada wielostopniową org. adm. i rozstrzyga, którego stopnia org. jest właściwy,

- funkcjonalna - który z wew. org. danego podmiotu właściwy jest do załatwienia sprawy.

Zakres działania org. obejmuje tylko wyliczenie spraw, jakimi się org. zajmuje. Zasadą jest niedopuszczalność przenoszenia kompetencji między org. adm. Są wyjątki:

- delegacja - organ wyższego stopnia przekazuje org. podległemu część swoich kompetencji, org. wykonuje je samodzielnie.

- dewolucja - przejęcie kompetencji org. niższego przez org. wyższy.

Gdyby porównać adm. rządową z adm. samorządową, to należałoby podkreślić, że ta pierwsza kierowana jest przez rząd (ma obowiązek wykonywać polecenia służbowe i akty rządowe), a druga podlega jedynie nadzorowi (posiada odrębne od państwa podmioty administrujące). Samorząd istnieje i działa w ramach państwa na podstawie ustaw. Org. sam. są odrębnymi od państwa związkami, których działalność obciąża państwo.

Org. państwa posiadają tzw. władztwo organizacyjne - uprawnienia do tworzenia, zmiany i znoszenia podm. adm. (organów, korporacji, zakładów publ.).

25. Zadania własne gminy a zlecone.

Art. 6 ustawy o sam. teryt. stanowi, że do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publ. o znaczeniu lokalnym. W tym celu gmina ma określone zadania:

- własne - mają charakter obowiązkowy (zaspokajanie potrzeb zbiorowych, są to zadania które gmina musi załatwić) i pozostałe (mają gminy swobodę co do formy załatwienia danej sprawy). Zadania te gminy finansują w zasadzie samodzielnie ze środków własnych, uzupełnianych dotacjami i subwencjami państwa.

- zlecone - gmina może wykonywać zadania z zakresu adm. rządowej na podstawie ustawy i porozumienia z org. adm. rządowej. Gmina otrzymuje środki na wykonanie tych zadań (zagwarantowanie ustawowe).

Między zadaniami własnymi a zleconymi istnieją zasadnicze różnice z punktu widzenia prawnego. Co do zadań własnych obowiązuje klauzula generalna właściwości (odpowiedzialność za ich wykonanie ponosi gmina, wykonuje je gmina w oparciu o własne środki, nadzór tu jest sprawowany na podstawie kryterium zgodności z prawem, posiada ochronę sądową), a co do zadań zleconych - każdorazowe upoważnienie (odpowiedzialność za ich wykonanie ponosi adm. rządowa, środki na ich wykonanie zapewnia ad. rządowa, nadzór jest sprawowany pod względem legalności, celowości, rzetelności i gospodarności, tu nie można dochodzić przed sądem zlecenia tych zadań gminie).

26. Jednostki pomocnicze gmin.

W gminie mogą być tworzone jednostki pomocnicze (art. 5 ust. 1 u.s.t.), zasady tworzenia ich winien określić statut gminy:

- sołectwa - org. uchwałodawczy to zebranie wiejskie, a wykonawczy to sołtys (funkcjonariusz publ.). Zebranie wiejskie jest właściwe we wszystkich sprawach sołectwa nie zastrzeżonych dla sołtysa. Sołtysa wspomaga Rada Sołecka, jako org. opniodawczo-konsultacyjny. Sołtysa i Radę S. wybiera zebranie wiejskie.

- dzielnice miejskie i osiedla - ich organizacja jest zbliżona do organizacji samej rady gminy. Org. uchwałodawczy to rada dzielnicy (osiedla), a liczba członków jest zależna od liczby mieszkańców, jak przy radzie gminy. Org. wykonawczym jest zarząd dzielnicy (osiedla). Statut osiedla może przewidywać - przy małej liczbie mieszkańców - iż org. uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców.

Jednostkom pomocniczym gmina może przekazać część mienia komunalnego.

27. Sejmik samorządowy.

Jest to obligatoryjna, wspólna reprezentacja gmin danego województwa. Sejmik tworzą delegaci wybierani z poszczególnych gmin w głosowaniu tajnym, spośród radnych. Liczba delegatów każdej gminy zależy od liczby mieszkańców. Rada może odwołać swego delegata do sejmiku większością 2/3 głosów. Do zadań sejmiku należy:

- współdziałanie z wojewodą

- ocena działalności adm. rządowej w województwie

- reprezentowanie interesów gmin

- mediacja w sprawach spornych między gminami

- możliwość składania interpelacji do wojewody, który musi udzielić nań odpowiedzi w terminie 30 dni (nadzór w stosunku do gmin)

Koszty działania sejmiku ponoszą gminy. Budżet i wysokość składek ustala sam sejmik. Uchwały sejmiku podlegają nadzorowi Prezesa R.M.

28. Krajowa reprezentacja gmin.

Tworzą go przedstawiciele wojewódzkich sejmików sam. wraz z afiliowanymi przy nim przedstawicielami różnych związków i porozumień jednostek sam.

29. Związki i porozumienia komunalne.

Związki międzygminne (związki komunalne) - tworzone są przez gminy w celu wspólnego wykonywania zadań publ. Powołanie związku następuje po podjęciu uchwał rad zainteresowanych gmin. Związek wykonuje zadania na własną odpowiedzialność i we własnym imieniu. Posiada osobowość prawną, którą nabywa po zarejestrowaniu związku i w chwili ogłoszenia statutu. Org. stanowiącym i kontrolnym związku jest jego zgromadzenie (wójtowie i burmistrzowie gmin związkowych, lub inni wyznaczeni przez gminę przedstawiciele). Org. wykonawczym jest zarząd związku.

Porozumienie komunalne - jest to powierzenie jednej gminie zadań publ. przez inną (inne) gminę na koszt gminy przekazującej.

30. Samorządowe Kolegia Odwoławcze przy Sejmiku Sam.

Jest org. wyższego stopnia nad org. gminy, ale tylko w zakresie załatwiania przez te org. indywidualnych spraw z zakresu adm. państw., innych niż zadania zlecone. Organami kolegium są:

- Zgromadzenie Ogólne Kolegium

- składy orzekające

- przewodniczący kolegium

Rozpatrują:

- odwołania od decyzji

- zażalenia na postanowienia

- zażalenie wznowienia postęp. lub stwierdzenie nieważności decyzji

- skargi i wnioski wg. kpa.

Członkostwa w kolegium nie można łączyć w tym samym województwie z mandatem radnego lub funkcją członka org. wykonawczego sam. teryt., zatrudnieniem w urzędzie gminy, członkostwem w kolegium RIO. Członkowie kolegium korzystają z ochrony prawnej dot. funkcjonariuszy publ. Orzeczenia kolegium zapadają w formie decyzji lub postanowienia po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym. Sprawę przedstawia członek kolegium wyznaczony jako jej sprawozdawca. Kolegium orzeka w składzie 3-osobowym większością głosów.

31. Nadzór nad samorządem teryt.

Nadzór nad działalnością komunalną, w tym nad działalnością finansową, określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym i ustawa z dnia 7 października 1992 r. o Regionalnych Izbach Obrachunkowych. Poświęcono temu zagadnieniu jeden z rozdziałów w/w ustawy (roz. 10 "Nadzór nad działalnością komunalną"). Podstawową zasadą nadzoru nad działalnością komunalną (a więc nie tylko nadzór samej gminy) jest ocena podmiotu nadzorowanego z punktu widzenia legalności jego działania - wg. art. 85 ust. 1 (nadzór sprawowany jest w zakresie zadań własnych gminy). Natomiast ocena merytoryczna może być dokonywana tylko wtedy, kiedy podmiot nadzorowany zajmuje się sprawami zleconymi. W tym ostatnim przypadku nadzór jest już wszechstronny. Obok zgodności z prawem bada się celowość, rzetelność i gospodarność w działaniu (nadzór w zakresie zadań zleconych z zakresu adm. rządowej). Celowość, rzetelność i gospodarność nie są pojęciami prawnie zdefiniowanymi. Trzeba je więc rozumieć zgodnie z ich znaczeniem w języku polskim. I tak: celowość - odpowiedniość, przydatność do celu, potrzeba, rzetelność - sumienność, uczciwość, słowność, solidność, gospodarność - umiejętność dobrego gospodarowania, zarządzania czymś, umiejętne i oszczędne gospodarowanie. Z prawnego punktu widzenia nadzór nad działalnością gmin jest szczególnym rodzajem ingerencji organów adm. państwowej w działalność samorządową, mającą na celu jej weryfikację.

Nadzór nad działalnością finansową gminy przewidziany w ustawie o sam. teryt. i w ustawie o RIO zasadniczo odnosi się do uchwał organów gminy (rady, zarządu) podejmowanych w sferze prawa finansowego. Nadzór dotyczy uchwał organów gminy (uchwał zarówno zawierających przepisy prawne, jak i uchwał nie mających charakteru normatywnego), nie odnosi się on zaś do decyzji adm. w rozumieniu kpa.

Wg. ustawy o sam. teryt. art. 86 organami sprawującymi nadzór są:

Prezes Rady Ministrów (m.in. jest to org. nadzoru nad działalnością sejmiku sam i jego org.) i wojewoda,

Regionalna Izba Obrachunkowa w zakresie spraw budżetowych.

Określone uprawnienia nadzorcze posiada również Sejm i sejmik samorządowy (art. 96 i art. 45 u.s.t.). Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność komunalną tylko w przypadkach określonych ustawami. Tak więc, gdy organ gminy podejmie uchwałę w sprawach finansowych, można ją zakwestionować tylko w przypadkach przewidzianych przepisami prawa - ustawą o sam. teryt. lub przepisami szczególnymi.

32. Karta Samorządu Teryt. Rady Europy - preambuła.

Integralną częścią sam. teryt. w Polsce jest Europejska Karta Sam. Teryt. My przyjęliśmy Kartę w całości, choć można było przyjąć 10 podstawowych jej założeń, lub przyjąć ją tylko na części terytorium państwa.

Kartę stworzono po to, by:

- zacieśnić więzi między państwami członkowskimi Rady Europy

- społeczności lokalne stanowiły jedną z zasadniczych podstaw ustroju demokratycznego

- zapewnić prawo obywateli do uczestniczenia w zarządzaniu sprawami publ. (jest to najbardziej bezpośredni sposób)

- bronić i ugruntować sam. teryt. w krajach Europy dla budowy Europy zjednoczonej w oparciu o zasady demokracji i decentralizacji

- społ. lokalne były wyposażone o organy decyzyjne ukonstytuowane w sposób demokratyczny i by korzystały one z szerokiej autonomii (kompetencje, formy wykorzystania uprawnień, środki niezbędne do realizacji zadań).

33. Zakłady administracyjne pkt 100 (władztwo zakładowe)

Zakład adm. (użyteczności publ.) - jest podstawową jednostką organizacyjną realizującą zadania adm. świadczącej, tzn. organizuje zaspokajanie społeczeństwa w sferze oświaty, szkolnictwa wyższego, ochrony zdrowia, opieki i pomocy społ. (może być zorganizowany w jednostkę budżetową - rozlicza się pełną kwotą dochodów i wydatków [metoda brutto] lub w zakład budżetowy - rozlicza się zasadą wynikową [metoda netto]).

Zakład (pr. adm.) to względnie samodzielna jednostka organizacyjna, wyposażona w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest bezpośrednie świadczenie usług społ.-kult. o szczególnym znaczeniu społecznym. Kierowanie zakładem jest powierzone org. zakładu, które działają w jego imieniu, np. rektor i senat, dyrektor szkoły i rada pedagogiczna. Nie są one org. adm. państw., ale w zakresie w jakim wykonują funkcje adm. publ. mają do nich zastosowanie przepisy np. kpa, ustawa o post. egzekucyjnym.

Zakłady publiczne istnieją w celu świadczenia usług ich użytkownikom tzn. uczniom, studentom, pacjentom, chorym, czytelnikom. Użytkownicy są podmiotami, w stosunku do których ma zastosowanie władztwo zakładowe, które może być wykorzystywane tylko do osiągnięcia celów zakładu.

34. Przedsiębiorstwa państwowe.

Jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podm. gosp., posiadającym osobowość prawną. Przedsiębiorstwa państwowe tworzą:

- naczelne i centralne org. adm. państw.

- NBP i banki państwowe

Akt o utworzeniu przed. państw. organu założycielskiego określa: nazwę, rodzaj przeds., jego siedzibę, przedmiot działalności i inne sprawy, np. powoływanie filii. Strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa oraz inne sprawy reguluje statut uchwalony przez ogólne zebranie pracowników na wniosek dyrektora przeds. Organy przeds. to:

- ogólne zebranie pracowników (delegatów)

- rada pracownicza

- dyrektor (reprezentuje przeds. na zew. i zarządza nim).

Osobami uprawnionymi do składania oświadczeń w zakresie spraw majątkowych są dyrektor i jego zastępcy lub ustanowieni przez przeds. i uwidocznieni w rejestrze pełnomocnicy. Osobowość prawną przeds. nabywa z chwilą wpisu do rejestru przeds. państw.

35. Organizacje społ. wykonujące funkcje z zakresu adm. publ.

Organizacje społ. działają w formach sobie właściwych (w statucie), pozbawionych przymusu państwowego. Natomiast przekazanie im funkcji zleconych pociąga za sobą ich uprawnienie do rozstrzygnięć w formach zastrzeżonych dla org. adm. publ. Rozstrzygnięcia te są poparte możliwością użycia przymusu organizacyjnego i państwowego. Organizacja społ. winna spełniać określone warunki przy przekazaniu jej funkcji zleconych:

- funkcja ta winna leżeć w sferze zainteresowania organizacji

- powinna być realizowana przez aparat społ.

Podstawowe cechy org. społ. to: samodzielność organizacyjna, dobrowolność uczestnictwa, trwałość działania, określona rola w państwie. Do org. społ. wg w/w cech będą należeć też partie polit. i stowarzyszenia (dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych).

36. Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji.

Podmioty prywatne to spółki akcyjne, czy osoby prywatne. Im to przepisy prawne mogą powierzać określone sprawy z zakresu adm., np. zakłady opieki zdrowotnej mogą być tworzone i utrzymywane przez osoby fizyczne, tzn. że tej osobie będą przysługiwać te same uprawnienia i obowiązki jak org. adm. Zawsze uznanie os. fiz. jako podmiotu realizującego funkcje adm. publ. musi mieć podstawę w ustawie lub w decyzji adm. wydanej na podstawie upoważnienia ustawowego.

37. Samorząd teryt. w obliczu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.

art. 2 - zasada samorządu teryt. musi być uznana w prawie wewnętrznym, najlepiej w Konstytucji.

art. 3 - przedstawia definicję sam. teryt.

Samorząd terytorialny to prawo i rzeczywista zdolność społ. lok. (w granicach określonych ustawą) do regulowania i zarządzania sprawami publ., na ich odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców.

Prawo to realizowane jest przez wybory lokalne, tzn. zgromadzenia lub rady są wybierane w wyborach (5-przymiotnikowych) i to one dysponują org. wykonawczymi im podlegającymi.

Ważna jest tu zasada subsydiarności - najpierw powinny być brane pod uwagę sprawy gminne w organach tych gmin. Dopiero, kiedy one nie mogą sobie poradzić - sprawa przekracza kompetencje gminy - wtedy trafiają one do szczebla wyższego.

Kompetencja generalna (ogólna) - mają ją tylko gminy, tzn. zakres kompetencji obejmuje zadania dot. całego terenu danej gminy. Ma to znaczenie dlatego, że gdyby kompetencje poszczególnych szczebli pokrywały się (wszyscy mieliby kompetencję generalną), to powstałby spór kompetencyjny pozytywny lub negatywny.

Gmina nie może mieć kompetencji, które nie są za sobą powiązane.

art. 5 - jeżeli lokalne granice danej społeczności mają być zmienione, to konieczna jest wcześniejsza konsultacja z tą społecznością.

art. 6 - chodzi tu o zatrudnianie pracowników samorządowych o wysokich kwalifikacjach (szkolenie, awans zawodowy).

art. 8 - kontrola sam. teryt. może być sprawowana tylko wg przepisów prawa. Celem kontroli adm. jest:

- zapewnienie przestrzegania prawa i zasad konstytucyjnych

- kontrola może zawierać kryterium celowości; jest ona sprawowana przez władzę szczebla wyższego i dot. zadań zleconych.

art. 9 - społ. lok. mają prawo posiadać własne zasoby finansowe niezbędne do wykonywania uprawnień i samodzielnie nimi rozporządzają. Część zasobów finansowych to opłaty lokalne i podatki. Jeżeli gmina jest "słaba" finansowo to wymaga tzw. procedur wyrównawczych (korygowanie skutków nierównego podziału źródeł dochodów i wydatków). Subwencje nie powinny być przeznaczone na finansowania specyficznych projektów.

art 10 - społeczności mają prawo do zrzeszania się.

art. 11 - sam. teryt. winien podlegać ochronie sądowej, by uzyskać gwarancje swobodnego wykonywania swych uprawnień.

38. Działalność Rady Europy z siedzibą w Strassburgu w przedmiocie sam. teryt.

Istotne znaczenie dla samorządu terytorialnego w Europie ma fakt ustanowienia przez Radę Europy w dniu 5 października 1985 r. Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. Samorząd teryt. jest wspólnotą sam. posiadającą osobowość prawną, powstałą z mocy prawa, wykonującą samodzielnie część adm. publ. i posiadającą odrębne mienie, umożliwiające wykonywanie swych zadań.

39. Zakres obowiązywania Europejskiej Karty Sam. Teryt.

Klauzula Terytorialna - art. 16

Każde państwo może przyjąć Kartę:

- w całości, jako dokument

- w części (min. 10 zasad)

- na całym terytorium państwa

- tylko na określonej części terytorium, np. 13 województw.

Jeżeli państwo przyjęło kartę w części, to może później w drodze oświadczenia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy rozszerzyć stosowanie niniejszej karty.

40. Regulacje EKST (cele i zadania) - art. 4

Podstawowe kompetencje społeczności lokalnych są określone w Konstytucji lub w ustawie. Społeczności mają pełną swobodę działania, o ile nie ogranicza jej ustawa (kompetencja innych podmiotów władzy). Sprawy dotyczące obywateli winny być załatwiane na najniższym szczeblu - zasada subsydiarności. Kompetencje społeczności lok. w zasadzie mają być stałe, ale można je naruszyć w zakresie przewidzianym ustawą.

Swoboda realizacji - w ograniczonym zakresie gmina może dostosować nowe zadania zlecone do warunków panujących w gminie.

Niepodważalną zasadą jest to, że w sprawach dot. danej społeczności należy się z nią konsultować (przez przedstawicieli lub przez referendum).

41. Samorząd zawodowy w EKST Rady Europy.

Art. 6 karty mówi o tym, że społeczności lok. powinny móc samodzielnie ustalać wew. strukturę administracyjną. Winni być zatrudniani pracownicy o wysokich kwalifikacjach zawodowych (umiejętności i kompetencja).

42. Administracja bezpieczeństwa i porządku publicznego. Określenie pojęć: bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo publiczne i porządek publ.

Gwarancje bezpieczeństwa (osobiste) obywateli - przyjmuje się, że bezpieczeństwo to określony stan, polegający na tym, że człowiek jest wolny od zagrożeń związanych z naruszeniem jego przyrodzonych i ustanowionych praw. Chodzi tu o prawa zasadnicze, podstawowe, określane jako prawa człowieka. Człowiek nie czuje się bezpiecznie wtedy, gdy przysługują mu określone prawa, ale wtedy gdy korzystanie z tych praw jest faktycznie możliwe (ma on to zapewnione). W tej sytuacji na pierwszy plan wysuwa się problem źródeł zagrożeń praw obywateli.

Jest obecnie potrzeba określenia praw człowieka w przyszłej Konstytucji RP. Obecnie gwarancje obywateli są określone w:

- Małej Konstytucji

- prawie materialnym (k.c. art. 23, 24; pr. karne)

- Konwencja Praw Człowieka

- kpa (procedura załatwiania spraw).

Przepisy prawa - instrumenty ochrony obywateli przed ingerencją w prawa człowieka.

Źródła ingerencji w prawa człowieka:

- ze strony organów państwa (jest koniecznym źródłem ingerencji, np. ochrona nietykalności osobistej). Na organach państwowych ciąży obowiązek ingerencji w prawa tych jednostek, które naruszają prawo (swoboda obywatelska). Organy państwa także naruszają prawa człowieka, obywatel wtedy może się odwołać, a także może zaskarżyć decyzję do NSA.

- osób trzecich (współobywatele). O poziomie bezpieczeństwa decyduje to, w jakim stopniu państwo jest w stanie skutecznie chronić obywatela przed ingerencjami w jego prawa ze strony osób trzecich.

Obowiązek państwa w kwestii ochrony praw człowieka - obywatel będzie się czuł bezpiecznie w przypadku (wiąże się to z prawem adm. i sądowym), jeśli nie będzie narażony na samowolę państwa i nieuzasadnioną ingerencję w jego prawa ze strony org. państwa. Ingerować należy tylko wtedy, gdy jest to konieczne, np. rozbiórka czegoś zbudowanego bez zezwolenia.

Konflikt między interesem jednostki a społeczności - chodzi tu o stworzenie skutecznej gwarancji poszanowania praw człowieka przez osoby trzecie. Chodzi o skonstruowanie takich instrumentów prawnych, które by chroniły te prawa (ściganie karne). Na organach państwowych spoczywa obowiązek walki z przestępczością, której skuteczność uwarunkowana jest rozlicznymi czynnikami, wśród których wymienia się:

- odpowiednie zabezpieczenie techniczno-kadrowe,

- sprawność działania org. państwa (postępowania).

Zakres, w jakim wolno organom ścigania, org. adm. państwa ingerować w zakres praw jednostki jest określony w konstytucji, k.c., kpc., k.k., kpk., kpa., w uchwałach Rad Gmin.

Skuteczność ingerencji w prawa człowieka - zagrożenie przestępczością cały czas rośnie, więc sfera ingerencji państwa także rośnie. Wiąże się to ściśle ze świadomością prawną (dyscypliną prawną). Każde państwo winno dać org. państwa tyle uprawnień, aby mogły one dbać skutecznie o bezpieczeństwo ogółu, nie tyle jednak, by mogły bez uzasadnienia naruszać prawa jednostek. Zależy to też od funkcjonowania org. adm. państwowej i jego funkcjonariuszy.

Bezpieczeństwo państwa - ochrona ustroju konst. przed wrogami zew. i wew. (zwalczanie działalności szpiegowskiej). Jest to ochrona naczelnych org. władzy i adm. państw., org. i instytucji państwowych, obiektów gosp. i naukowych. Bezpieczeństwo państwa wiąże się z odpowiednią polityką wizową i paszportową, z ochroną personelu i siedzib obcych przedstawicielstw, tajemnicy państwowej i służbowej oraz z zadaniami państwa w zakresie mobilizacyjno-obronnym.

Bezpieczeństwo publiczne - to stan, w którym ogółowi obywateli, żyjącemu w państwie, nie grozi żadne niebezpieczeństwo i to niezależnie od tego, jakie byłyby jego źródła. Ochrona bezp. publ. należy do państwa.

Porządek publ. - odnosi się do tych zadań org. spraw wew. i innych org. adm. oraz niektórych org. społ., które bezpośrednio wiążą się z utrzymaniem porządku umożliwiającego normalny rozwój życia w państwie (stan sanitarny urządzeń użyteczności publ.). Związany jest z zagwarantowaniem zgodnych z przepisami prawa i innymi normami społecznie akceptowanymi, środków społ.

43. Urząd ochrony państwa, Policja, Straż Graniczna, Ochrona przeciwpożarowa.

Urząd ochrony państwa - jego celem jest ochrona bezp. i porządku konstytucyjnego. Organizuje on i wykonuje działania zapobiegające powstawaniu niepożądanych zjawisk, zapobiega i wykrywa przestępstwa szpiegowskie i terrorystyczne (ściganie ich sprawców). Rozpoznaje i zapobiega przestępstwom:

- godzącym w podstawy ekon. państwa,

- nielegalne wytwarzanie i posiadanie broni, amunicji, materiałów wybuchowych, środków odurzających, materiałów jądrowych,

- naruszenie tajemnicy państwowej.

Przygotowuje dla najwyższych org. władzy i adm. państw. informacje i analizy istotne dla bezpieczeństwa państwa. Centralnym org. adm. państw. jest Szef UOPu, podległy Min. Spr. Wew. i Adm. Powołuje go i odwołuje Prezes R.M. na wniosek Min. Spr. Wew. i Adm. po zasięgnięciu opinii Polit. Komitetu Doradczego przy Min. Spr. Wew. i Adm. Szef posiada uprawnienie personalne w stosunku do funkcjonariuszy UOP. UOP wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze (uzyskiwanie informacji) i dochodzeniowo-śledcze (zapobieganie przestępstwom). W czasie tych czynności może stosować podsłuch telefoniczny, inwigilację korespondencji, instytucję świadka koronnego.

Policja - są dwie prawne sfery działania policji:

1. zewnętrzna - system pr. ustawowego i podporządkowane mu pr. tworzone przez naczelne org. adm. państw. (R.M. i Min. Spr. Wew. i Adm.). Akty te określają zadania policji i formy (Ogólne - wydawanie decyzji, kontrola w ruchu drogowym, Szczególne - np. użycie broni palnej) , metody działania jej w celu realizacji tych zadań.

2. wewnętrzna - wszelkie czynności odbywają się wg norm kompetencyjnych.

Prawne formy działania: dot. działań w sferze adm. państw., związane są ze ściganiem karnym i wymiarem sprawiedliwości (kk i kpk), wykonywane są na zlecenie org. adm. państw. i sam., są to działania profilaktyczne i społ.-org. Centralnym org. adm. państw. jest Komendant Główny Policji, podległy Min Spr. Wew. i Adm., jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy policji. (odwoł. i powoł. jak Szefa UOPu) Terenowe org. policji:

- komendanci wojewódzcy (wykonują swe zadania za pomocą urzędów zwanych komendami)

- komendanci rejonowi (wykonują swe zadania za pomocą urzędów zwanych komendami)

- kom. komisariatów (wykonują swe zadania za pomocą komisariatów).

Straż Graniczna - obejmuje zespół adm.-polit, celnych, sanitarnych i militarnych przedsięwzięć podejmowanych przez suwerenne państwo celem niedopuszczenia do nielegalnego przekroczenia granicy państwowej i przewożenia przez nią określonych towarów bez zezwolenia. Funkcje wykonawczo-zarządzające ochrony granicy wykonuje Straż Graniczna. Straż Graniczna w czasie wojny (mobilizacji) staje się częścią Sił Zbrojnych. Funkcjonariusze jej mają prawo użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej. Centralnym org. adm. państw. jest Komendant Główny Straży Granicznej, podległy Min. Spr. Wew. i Adm., powołany na jego wniosek przez Prezesa R.M. Zadania:

- ochrona granicy państwa

- kontrola ruchu granicznego

- wydawanie wiz

- zapobieganie i przeciwdziałanie nielegalnym przekroczeniom granicy.

Ochrona przeciwpożarowa - polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym zagrożeniem, zapewnienie sił i środków do zwalczania ich i prowadzenie działań ratowniczych. Za realizację polityki w tym zakresie odpowiada Min. Spraw Wew. i Adm. Pełni on też nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Centralnym org. adm. państw. jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej (jest podległy Min. Spr. Wew. i Adm., powołuje go Prezes R.M. na wniosek Min Sp. Wew. i Adm.). Jednostki ochrony p.poż. to: jednostki organizacyjne Państw. Służ. Poż., zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa straż poż., itd. Państwowa Straż Poż. to: Komenda Gł. Państw. Służ. Poż., komendy wojew. P.S.P., komendy rejonowe, jednostki ratownicze, szkoły i jednostki badawcze.

Państwowa Straż Pożarna stanowi zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

44. Inne podmioty wykonujące zadania z zakresu adm. bezp. i porządku publ.

Org. celne - ważny instrument w ręku państwa. Centralnym org. adm. państw. w sprawach celnych jest Prezes Głównego Urzędu Ceł. Powoływany i odwoływany jest przez Prezesa R.M. na wniosek Min. Współ. z Zagr. Minister ten nadaje statut określający organizację GUC. Funkcje organu:

- kontrola celna obrotu towarowego z zagranicą

- wymiar i pobór należności celnych

- zwalczanie i ściganie przestępstw wg ustawy karnej skarbowej.

Org. sanitarnej ochrony granic - podległe są Min. Zdrowia i Opieki Społ. oraz Min. Rol. I Gosp. Żywn. Min Zdrowia wykonuje swe zadania przez Państw. Inspekcję Sanitarną, a Min. Rolnictwa przez wykorzystanie służby weterynaryjnej i granicznych służb kwarantanny roślin. Głównego Insp. Sanitarnego powołuje i odwołuje Prezes R.M. na wniosek Min. Zdr. Jego org. doradczym jest Rada Sanitarno-Epidemiologiczna. Zadania tej służby to zapobieganie przenikaniu z zagranicy chorób zakaźnych ludzi lub zwierząt i szkodników lub chorób roślin.

Straż Miejska - formacja porządkowa, powoływana w miejscowościach, które mają przyznany status miasta.

45. Adm. obrony narodowej - dot. organizowania bezpośredniej i praktycznej realizacji zadań w dziedzinie wojskowej.

Prezydent RP - najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych, w czasie wojny mianuje i zwalnia Naczelnego Wodza. W razie zagrożenia zew. państwa Prezydent może wprowadzić stan wojenny na części teryt. lub całości państwa, a także ogłosić częściową lub powszechną mobilizację. Org. doradczym jest tu Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

Komitet Obrony Kraju (KOK) - jest org. właściwym w sprawach obronności i bezpieczeństwa kraju. Przewodniczącym jego jest Prezydent, a z-cą Min. Obrony Narodowej. Zadania KOK to: ustalanie generalnych założeń obrony państwa, występowanie z wnioskiem w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego, wojennego, ogłoszenia mobilizacji i podjęcia postanowienia i stanie wojny, ustalanie założeń organizacyjnych Sił Zbrojnych, obrony cywilne i jednostek zmilitaryzowanych. Zadania swe KOK wykonuje przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego (BBN). Prezydent określa jego organizację i zakres działania. Biurem kieruje sekretarz Komitetu Obrony Narodowej, a jego działalność jest finansowana ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta.

Minister Obrony Narodowej (MON) - naczelny org. adm. państw. w dziedzinie obronności państwa. Działania swe wykonuje przy pomocy ministerstwa (ze Sztabem Generalnym Wojska Polskiego). W czasie pokoju kieruje on całokształtem Sił Zbrojnych i przygotowuje założenia obronne państwa. Jest zobowiązany do wykonywania założeń, decyzji i wytycznych Rady Min. Minister kieruje też adm. rezerw osobowych (powszechny obowiązek obrony). Sprawuje nadzór nad Żandarmerią Wojskową (zapewnia przestrzeganie dyscypliny wojskowej, przepisów porządkowych i adm., ochrony tajemnicy państwowej i służbowej).

Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - najwyższy pod względem funkcji żołnierz w czynnej służbie wojskowej. Mianuje go i zwalnia Prezydent w porozumieniu z Min. Obr. Nar. W imieniu ministra dowodzi Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju, współuczestniczy w opracowaniu koncepcji rozwoju tych sił, kieruje kompleksowym planowaniem mobilizacyjnym, utrzymuje Siły Zbr. w gotowości bojowej, kieruje szkoleniem wojsk, określa cele i zadania tego szkolenia, kieruje szkolnictwem wojskowym.

Szef Obrony Cywilnej Kraju - centralny org. adm. państw. w sprawach obrony cyw. Powołuje go Prezes R.M. na wniosek Min. Obr. Nar. Jego zadania to: przygotowanie projektów założeń i zasad działania obrony cywilnej; ustalanie ogólnych zasad realizacji zadań obrony cyw.; koordynowanie określonych przedsięwzięć i kontrola realizacji ich przez naczelne org. adm. państw., teren. org. adm. rządowej i org. sam. teryt.; sprawowanie nadzoru nad odbywaniem zasadniczej służby w obronie cywilnej - do tego służą mu zarządzenia, wytyczne, instrukcje i regulaminy.

Terenowe org. obrony cywilnej to wojewodowie i wójtowie (burmistrzowie i prezydenci miast), jako szefowie obrony cywilnej (zadania zlecone). Kierują i koordynują przygotowaniami i realizacją przedsięwzięć obrony cyw.

Adm. rezerw osobowych - dla powszechnego obowiązku obrony należy do Min. Obrony Narod. (oprócz rejestracji, poboru i określania zdolności do służby):

- przeprowadzenie rejestracji i poboru obywateli (przedpoborowy - mężczyzna, który w danym roku kal. kończy 18 lat, muszą się zgłosić do rejestracji w oznaczonym czasie, prowadzi ją wójt, burmistrz, prezydent miasta; poborowy - mężczyzna, który kończy lat 19 w danym roku kal., wzywani są oni do stawienia się przed komisją lek. i komisją poborową). Pobór zarządzają Min Spr. Wew. i Adm. i Min. Obr. Nar., a przeprowadzają ją wojewodowie.

- określenie zdolności do służby wojskowej

- przeznaczeni do służby: wojskowej, w obronie cywilnej, w jednostkach zmilitaryzowanych

- uzupełnianie Sił Zbr.

- prowadzenie ewidencji ludności, którzy podlegają obowiązkowi służby wojskowej - prowadzą ją wojskowi komendanci uzupełnień. Osobom objętym ewidencją wydaje się wojskowe dokumenty osobiste.

- wykonywanie innych czynności.

Świadczenie na rzecz obrony kraju:

- osobiste w czasie pokoju - na osoby z obywatelstwem polskim mogą być nałożone (między 16 a 60 rokiem życia), jest to świadczenie prac doraźnych, doręczeń dokumentów.

- rzeczowe w czasie pokoju - nakładane są na urzędy, instytucje państw., podm. gosp., a polega na oddaniu nieruchomości i rzeczy ruchomych (w tej sprawie decyzje wydaje wójt). Za używanie ich przysługuje ryczałt.

- w razie zgłoszenia mobilizacji i w czasie wojny - powołanie do służby wojskowej.

- szczególne

46. Adm. spraw zagranicznych.

Prezydent - sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków zagranicznych, mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach oraz przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw.

Minister Spraw Zagranicznych - naczelny org. adm. państw. w dziedzinie polt. zagranicznej. Pośredniczy w kontaktach Prezydenta z innymi państwami i polskimi przedstawicielstwami za granicą. Ustala organizację i kieruje dział. polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych. Minister ustala programy wizyt delegacji rządowych i państw., uczestniczy w konferencjach międzynarodowych. Do zakresu działania ministra należy też prowadzenie polit. kadrowej i zatrudniania oraz ustalania kwalifikacji wymaganych od osób zatrudnionych w resorcie.

Org. działające za granicą:

- stałe misje dyplomatyczne - placówki dyplomatyczne, są to najczęściej ambasady i poselstwa (oznacza obniżenie stosunków między państwami), ustanawiane zostają decyzją Min. Spr. Zagr., są oficjalnym urzędem państwa. Każda misja dyplomatyczna działa na podstawie poleceń i dyrektyw swego rządu. Szef misji i członkowie jej korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych określonych w umowach międzynarodowych.

Urzędy konsularne - swoisty urząd adm., który reprezentuje państwo w ściśle określonym zakresie. Do zakresu działania tych urzędów należy: ochrona obywateli polskich, interesów państwa, czuwanie nad wykonywaniem umów z Polską, kontakty z Polonią. Na czele urzędu stoi konsul - org. adm. państw., podlega służbowo Min. Spr. Zagr., a bezpośredni nadzór ma nad nim kierownik przedstawicielstw dyplomatycznych.

- stałe misje dyplomatyczne i przedstawiciele przy org. międzynarodowych

- przedstawicielstwa handl.

- misje specjalne (ad hoc) - są wysyłane w celu wypełnienia jakiegoś zadania.

47. Adm. wymiaru sprawiedliwości.

Minister Sprawiedliwości - sprawuje zwierzchni nadzór nad działalnością adm. sądów powszechnych (informuje o tym Prezydenta i Krajową Radę Sądownictwa). Urzędem Min. Spr. jest ministerstwo, któremu statut nadaje R.M. Komórki organ. ministerstwa to m.in.: Departament Prokuratury, Prawny, Kadr i Szkolenia, Biuro Prasowe, Gabinet Ministra. Do jego zakresu należą też sprawy więziennictwa. Pełni on funkcję Prokuratora Generalnego. W ramach nadzoru zwierzchniego udziela on wytycznych co do polityki orzecznictwa w sprawach wykroczeń i podejmuje dziania org.-judykacyjne, z wyjątkiem tych, które są dyrektywami w dziedzinie orzekania.

Sąd Najwyższy - naczelny org. sądowy, sprawuje on nadzór nad działalnością wszystkich innych sądów w zakresie orzekania. Dzieli się na izby, w zależności od zakresu spraw, np. Adm., Pracy i Ubezp. Społ. Sąd Najwyższy składa się z Pierwszego Prezesa, prezesów i sędziów SN - liczbę ich ustala Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, tak samo jest z powołaniem sędziów.

Sądy Powszechne - sądy apelacyjne, wojewódzkie, rejonowe. Sądy dzielą się na wydziały, które tworzy i znosi Minister Spraw. Org. w sądach apelacyjnych i wojewódzkich są: prezes sądu, zgromadzenie ogólne sędziów i kolegium sądu. W sądach rejonowych org. jest jego prezes. Prezes sądu wojewódzkiego wykonuje czynności adm. rządowej w stosunku do sądów rejonowych i nadzoruje je. Zwierzchni nadzór nad działalnością adm. sądów sprawuje Min. Spr.

Prezesa sądu apelacyjnego powołuje i odwołuje Min. Spr. spośród sędziów sądu apelacyjnego, Naczelnego Sądu Adm. lub Sądu Najw., po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu apelacyjnego.

Prezesa sądu wojewódzkiego powołuje i odwołuje Min. Spr. spośród sędziów sądu wojewódzkiego, sądu apelacyjnego, Naczelnego Sądu Adm. lub Sądu Najw., po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów danego sądu wojewódzkiego i opinii właściwego sądu apelacyjnego.

Czynności ministra i prezesów sądów nie mogą wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli.

Prokuratura - stanowią ją: Prokurator Generalny (naczelny org. - Min. Spr.) i podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jedn. organiz. prokuratury. Prokurator Gen. może występować do Tryb. Konstyt. o ustalenie powszechnej wykładni ustaw, kieruje on działalnością prokuratury osobiście lub przez z-ców, powołuje prokuratorów apelacyjnych, wojewódzkich, rejonowych.

Adwokatura - jest powołana do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich, w kształtowaniu i stosowaniu prawa. Zorganizowana jest na zasadach sam. zawodowego - ogół adwokatów i aplikantów adwokackich. Org. adwokatury:

- Krajowy Zjazd Adwokatury

- Naczelna Rada Adwokacka

- Wyższy Urząd Dyscyplinarny

- Wyższa Komisja Rewizyjna

Podstawowa jednostka organizacyjna adwokatury to zaspół adwokacki (członkiem jest osoba wpisana na listę adwokatów, a decyduje o tym okręgowa rada adwokacka). Adwokaci i aplikanci adwokaccy, mający siedzibę na terenie jednego lub kilku województw stanowią izbę adwokacką.

Służba więzienna - jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Min. Spr. Jednostki organizacyjne to: Centralny Zarząd Służby Więziennej (kieruje nim Dyrektor Generalny podległy Min. Spr. - jest on przełożonym wszystkich funkcjonariuszy), okręgowe inspektoraty Sł. Więz. (kieruje nim dyrektor okręgowy, mianowany na wniosek Dyrektora Generalnego przez Min. Spr.), zakłady karne i areszty śledcze (kieruje nim dyrektor - mianowany przez Dyrektora Gener. na wniosek dyrektora okręgowego), ośrodki szkolenia i doskonalenia kadr Sł. Więz. (kieruje nim komendant, mianowany i zwalniany przez Dyrektora Gener.)

Funkcjonariusze służby więziennej mogą się zrzeszać w związku zawodowym (jednym) i nie ma on prawa strajku.

48.Adm gospodarki i finansów.

Obecnie u podstaw leżą trzy zasady polityki gospodarczej:

- zrównoważenia sektora prywatnego i państwowego,

- wolności gospodarczej,

- prywatyzacji, wskazuje kierunek przemian własnościowych.

Działalność ewidencyjna i koncesyjna. Ewidencji podlega os. fiz. i jednostka org. nie mająca os. pr., która prowadzi działalność gospodarczą - wyjątek to, gdy jest to działalność uboczna. Ewidencja to odnotowanie faktu bytu jakiegoś podm. gosp. Koncesja to wyjątek od zasady wolności gosp. (w formie decyzji), udzielenie, odmowa lub cofnięcie koncesji należy do naczelnych lub centralnych org. adm. państw. Przy koncesji państwo "wpuszcza" podm. gosp. w dziedzinę swojej działalności, np. możliwość wyrobu alkoholu.

Działania adm. wobec przed. państw. - silną ingerencją jest instytucja zarządu komisarycznego, tzn. z chwilą jego ustanowienia wszystkie org. przeds. ulegają rozwiązaniu. Firmy nadzoru adm. - prawo nałożenia zadań spoza planu przeds., prawo wstrzymania wykonania decyzji dyrektora - sprzeczność z prawem.

Adm. skarbowa - jest to Min. Finansów z jego aparatem wykonawczym (urzędy i izby skarbowe). Urzędy skarbowe - prowadzą resejestrację podatkową, ustalają i pobierają podatki i należności budżetowe niepodatkowe, prowadzą dochodzenie w sprawach karnych skarbowych, egzekucję należności pieniężnych. Izby skarbowe (II instancja) - sprawuje nadzór nad urzędnikami skarbowymi, planuje środki budżetowe państwa na dotacje i bada ich wykorzystani.

Adm. celna - centralnym org. jest tu Prezes GUC, który: sprawuje nadzór nad org. celnymi, realizuje politykę celną państwa, współdziała w tym celu. Politykę celną kształtuje w państwie R.M.

Policja adm. są to inspekcje specjalne. Zaliczyć do nich można:

- Państwową Inspekcję Pracy

- Państwową Inspekcję Handlową

- Państwową Inspekcję Ochrony Środowiska

- Państwową Inspekcję Nadzoru Budowlanego

Charakterystyczną cechą policji adm. jest specjalistyczny zakres ich kompetencji. Działalność tych inspekcji opiera się na stosowaniu środków nadzorczych i kontrolnych wobec innych podmiotów oraz na określaniu i egzekwowaniu restrykcji adm. - naliczanie kar, wstrzymanie dział. gosp.

51. Adm. komunikacji i łączności lądowej, morskiej, powietrznej, łączności.

Komunikację lądową regulują przepisy: pr. o drogach publ., o ruchu drogowym, o transporcie drogowym i spedycji krajowej, o kolejach. Ustawa o drogach publ. wyróżnia drogi: krajowe, wojewódzkie, gminne, lokalne miejskie, drogi zakładowe. Drogi ze względu na dostępność dzielą się na: ogólnodostępne, ekspresowe, autostrady.

Budowa, utrzymanie i eksploatacja kolei użytku publ. należy do przedsiębiorstwa "Polskie Koleje Państwowe", na czele którego stoi Min. Transportu i Gospodarki Morskiej.

Komunikacja wodna - regulowana jest przez przepisy o żegludze śródlądowej i o żegludze morskich statków handlowych. Żeglugę na drogach wodnych uprawia się statkiem (obiekt pływający z własnym napędem lub bez, używany do przewozu osób, zwierząt, towarów i poczty, uprawiania rybołówstwa). Statki podlegają wpisowi do rejestru adm. "polskich statków żeglugi śródlądowej". Po wpisaniu otrzymuje kartę rejestracyjną.

Komunikacja powietrzna - regulowana jest przez prawo lotnicze. Statek powietrzny - urządzenie przeznaczone do przewożenia osób lub rzeczy w przestrzeni powietrznej, zdolne do poruszania się w tej przestrzeni.

Łączność jest realizowana w różnych formach. Działalność w dziedzinie poczty wykonuje przeds. użyteczności publ. "Poczta Polska", założone przez Min. Łączności. Wykonuje ona usługi pocztowe o charakterze powszechnym: przewóz i doręczanie zwykłych i poleconych przesyłek listowych, listów wartościowych i paczek pocztowych, nadawanie i doręczanie przekazów pocztowych. Poczcie przysługuje wyłączne prawo do emisji znaczków pocztowych.

52. Adm. zdrowia, zatrudnienia i spraw socjalnych.

Na czele adm. zdrowia i opieki społ. stoi Min. Zdrowia i Opieki Społ., do jego zadań należy: ochrona zdrowia i rehabilitacja ludności, organizowanie służby zdrowia, krwiodawstwa, opracowywanie form zapobiegania chorobom i urazom w związku z pracą, nadzór nad poziomem świadczeń profilaktyczno-leczniczych, dokształcanie kadr medycznych, rozwój nauk medycznych.

Przeciwdziałanie alkoholizmowi - przy R.M. i terenowych org. adm. rządowej oraz w gminach utworzono komisje do spraw przeciwdziałania alkoholizmowi. Komisje takie prowadzą działalność informacyjną i wychowawczą (działalność prewencyjna), leczenie i rehabilitację osób uzależnionych, zakaz sprzedaży, podawania oraz wnoszenia napojów alkoh. do niektórych miejsc. R.M. może ze względu na porządek i bezpieczeństwo publ. wprowadzić na określony czas całkowity lub częściowy zakaz sprzedaży i podawania alkoholu (w drodze rozporządzenia). Gminy z mocy prawa prowadzą i organizują izby wytrzeźwień. Leczenie przymusowe od alkoholizmu dotyczy osób:

- które powodują przez nadużywanie alkoholu rozkład życia rodzinnego,

- demoralizują nieletnich

- uchylają się od pracy lub zakłócają spokój lub porządek publ.

Zapobieganie narkomanii - ustawa o zapobieganiu narkomani nakłada na wszystkie org. adm. państwowej obowiązek podejmowania wszechstronnych działań w celu zapobiegania jej, tworzenia warunków leczenia, rehabilitacji i readaptacji osób uzależnionych, a także wspieranie w tym zakresie org. społ. i Kościoła.

Adm. pracy i spraw socj. - zajmuje się tym Min. Pracy i Polityki Socj., który w szczególności:

- zatrudnia i efektywnie wykorzystuje zasoby pracy

- organizacji warunków pracy

- wynagrodzeń i innych świadczeń za pracę

- ubezpieczeń społ. i świadczeń socj. (pomocy społ.).

Min. Pracy i Polityki Socj. za pomocą Urzędu Pracy oraz wojewódzkich i rejonowych urzędów pracy realizuje zadania w zakresie zatrudnienia, przeciwdziałaniu bezrobociu i łagodzeniu jego skutków. Rejonowy urząd pracy:

- udziela pomocy bezrobotnym i poszukującym pracy

- podejmuje działania w celu zapobieganiu bezrobociu, przyuczanie do zawodu

- rejestruje bezrobotnych, przedstawia im propozycje pracy, przekwalifikowania się

- wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych

Wojewódzki urząd pracy koordynuje działalnością rejonowych urzędów pracy, opracowuje analizy i oceny dot. zatrudnienia w województwie, organizowanie pośrednictwa w skali międzywojewódzkiej, wydaje zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemców przez zakłady pracy i os. fiz.

53. Adm. oświaty, nauki, kultury i sportu.

Istotą zagadnienia oświaty jest realizacja konstytucyjnego prawa do nauki. Prawo to jest realizowane przez szkolnictwo (powszechne i obowiązkowe szkoły podstawowe i upowszechniane szkoły średnie), pomoc w podnoszeniu kwalifikacji osób już pracujących, pomoc dla uczących się (stypendia). System oświaty obejmuje:

- przedszkola, w tym specjalne

- szkoły podstawowe i ponadpodstawowe (specjalne i artystyczne), wyjąwszy szkoły wyższe

- placówki oświatowo-wychowawcze - umożliwiające rozwijanie zainteresowań, uzupełnianie wiedzy

- poradnie wychowawczo-zawodowe i psych.-pedagog. udzielające specjalistycznej pomocy (np. pomoc w wyborze zawodu)

- placówki wych.-zawodowe i resocjalizacyjne (dla pozbawionych częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej)

- rodziny zastępcze

- ośrodki adopcyjno-opiekuńcze

- zakłady kształcenia i doskonalenia nauczycieli

- biblioteki pedagogiczne

Szkoła publ. - zapewnia bezpłatne nauczanie, rekrutuje uczniów na zasadzie powszechnej dostępności, realizuje min. programowe, zatrudnia nauczycieli z określonymi kwalifikacjami. Założenie tej szkoły przez os. fizyczną lub prawną, inną niż gmina czy związek komunalny, wymaga zezwolenia kuratora oświaty.

Szkoła niepubl. - jest założona przez os. fiz. lub prawną, inną niż gmina lub związ. kom., musi ona uzyskać wpis do ewidencji prowadzonej przez kuratora oświaty.

Obowiązek szkolny obejmuje dzieci od 7 roku życia do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do końca roku kalendarzowego, w którym uczeń kończy 17 roku życia.

Kurator oświaty - terenowy org. rządowej adm. specjalnej do spraw oświaty, kieruje polityką oświatową na terenie województwa, wydaje akty w formie zarządzeń.

Dyrektor szkoły (placówki) - org. bezpośrednio kierujący szkołą, wybierany w drodze konkursu, dokonuje nadzoru pedagogicznego, sprawuje opiekę nad uczniami, realizuje uchwały rady szkoły i rady pedagogicznej.

Rada pedagogiczna - kolegialny org. szkoły w zakresie realizacji jej statutowych zadań (kształcenie, wychowanie i opieka).

54. Szkolnictwo wyższe

Tworzenie uczelni - państwowe szkoły wyższe (zakłady państw.) mogą być tworzone, znoszone, łączone i przekształcane w drodze ustawy, która określa: siedzibę, nazwę uczelni, ogólny kierunek działania oraz centr. org. adm. państw. sprawujący nadzór nad nią. Wszystkie szkoły wyższe z mocy prawa posiadają osobowość prawną. Wyróżnia je specjalny status ich terytorium - org. porządku i bezpieczeństwa publ. mogą wkraczać tam tylko na wezwanie rektora lub w razie zagrożenia życia ludzkiego, zawiadamiając o tym niezwłocznie rektora. Szkoły wyższe podlegają nadzorowi Min. Edukacji Narodowej.

Jednostki organizacyjne uczelni to wydziały i biblioteka główna.

Organami uczelni są:

- doradcze - Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, opiniuje akty normatywne dot. szkolnictwa wyższego, badań naukowych, tytułów naukowych,

- kolegialne - senat (uchwala statut szkoły, wybór rektora - jeśli nie dokona tego kolegium elektorów, ustala kierunki działalności uczelni) i rady wydziałów (jest tym dla wydziału, co senat dla uczelni)

- jednoosobowe - rektor (najwyższy org. wykonawczy, kieruje działalnością uczelni, reprezentuje ją, jest przełożonym wszystkich pracowników i studentów, przewodniczy senatowi, wydaje regulamin organiz. uczelni) i dziekani (org. wykonawczy rady wydziału).

PAN - Państwowa Akademia Nauk, najwyższa instytucja naukowa w Polsce. Składa się z członków krajowych (rzeczywistych i korespondencyjnych) i zagranicznych. Org. PAN to:

- Zgromadzenie Ogólne - naczelny org. PAN, biorą w nim udział wszyscy członkowie krajowi,

- Prezydium Akademii - org. wybieralny na 3 lata.

Bieżącą działalność Akademii sprawuje Sekretarz Naukowy, powoływany jest przez Prezydenta RP na wniosek Prezesa R.M. spośród członków krajowych PAN.

Placówki naukowo-badawcze mogą być:

1. częścią szkół wyższych, która nie prowadzi działalności dydaktycznej, lecz prace doświadczalne,

2. organizowane i prowadzone przez PAN, są jej częścią,

3. jednostkami badawczo-rozwojowymi (ich cel to prowadzenie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych), które przybiorą postać:

- instytuty naukowo-badawcze

- ośrodki badawczo-rozwojowe

- centralne laboratoria

Ich utworzenie następuje w drodze uchwały R.M., podlegają wpisowi te jednostki do rejestru. Org. rejestracyjnym jest sąd.

Są dwa stopnie naukowe wg ustawy: doktora i doktora habilitowanego określonej dziedziny nauki. Tytułem naukowym jest tytuł profesora określonej dziedziny nauki lub sztuki, który to nadaje Prezydent RP.

55. Adm. osób fizycznych.

Obywatelstwo - szczególny rodzaj więzi prawnej os. fiz. z państwem, skutkujący podleganie zwierzchnictwu tego państwa, a z drugiej strony korzystanie z praw i wolności oraz opieki dyplomatycznej swego państwa, gdy jest na terenie innego.

Obywatelstwo - nabycie go wg zasady krwi, dziecko otrzymuje obywatelstwo rodziców; wg zasady ziemi, dziecko otrzymuje obywatelstwo kraju, na którym się urodziło. Nadanie obywatelstwa może nastąpić, jeśli cudzoziemiec zamieszkuje w Polsce co najmniej 5 lat, na jego wniosek. Uznanie za obywatela polskiego odnosi się do osób nieposiadających żadnego obywatelstwa, jeśli zamieszkuje co najmniej 5 lat na terenie Polski. Stwierdzenie posiadania obywatelstwa należy do kompetencji wojewody. Utrata obywatelstwa może nastąpić, gdy obywatel chce uzyskać obywatelstwo innego państwa (kierownicy urzędów rejonowych, org. adm. samorz. w gminach o statusie miasta), gdy naruszył obowiązek wierności wobec Polski, działał na jej szkodę, nielegalnie opuścił jej obszar, uchyla się od obowiązku wojskowego.

Zmiana imion i nazwisk - można zmienić nazwisko, jeśli wnioskodawca nosi nazwisko ośmieszające, godzące w jego godność, o brzmieniu niepolskim, mające formę imienia, gdy od lat używa innego i na nie chce zmienić. Można zmienić imię, gdy jest ośmieszające, godzące w godność ludzką. Leży to w kompetencji rejonowych org. rząd. adm. ogólnej i org. gminy o statusie miasta, jeśli im przekazano te zadania. Org. adm. wydaje decyzję.

Akta stanu cywilnego - wpis dokonany w księdze stanu cywilnego, odnotowującym zdarzenie z zakresu stanu cywilnego (urodzenie, zgon, zawarcie małżeństwa, uznanie dziecka). Urzędy stanu cyw. wchodzą w skład urzędu gminy. Jego kierownikiem jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Akta te stanowią rejestrację zdarzeń, które prawo nakazuje rejestrować.

Ewidencja ludności opiera się na instytucji obowiązku meldunkowego, który obejmuje wszystkie osoby znajdujące się na terenie Polski. Obowiązek ten obejmuje zameldowanie, wymeldowanie się z miejsca pobytu czasowego lub stałego, a także zameldowanie o urodzeniu się dziecka, zmianie stanu cywilnego, zgonie.

Dokumenty stwierdzające tożsamość to (wydają je org. gminy):

- dowód osobisty - otrzymują go polscy obywatele po 18 roku życia (wyjątek 16letnia mężatka),

- tymczasowy dowód osobisty - od 13 do 18 roku życia jest wydawany, obowiązkowo go posiadają osoby w wieku 16-18 lat pracujące lub niezamieszkujące z rodzicami (pod opieką),

- tymczasowe zaświadczenie tożsamości - wydawane jest osobom, którym obywatelstwo polskie nie zostało stwierdzone, a zamieszkuje na terenie Polski.

Paszport jest dokumentem urzędowym uprawniającym do przekraczania granicy, poświadczającym obywatelstwo polski i tożsamość osoby w nim wskazanej. W kraju wydaje go wojewoda, za granicą - konsul. Paszporty dyplomatyczne i służbowe wydaje MSZ (wznawia za granicą - konsul).

56. Prawa i wolności obywatelskie - ich regulacja adm.-pr.

Stowarzyszenie - forma organizowania różnego rodzaju grup społ. dla konkretnych wspólnych celów, ma charakter dobrowolny, samorządny, cel - niezarobkowy. Ma prawo do stanowienia o swoich celach, programach działania i strukturach organizacyjnych. Opiera się na społ. działalności jego członków. Komitet stowarzyszenia składa wniosek do sądu rejestrowego (sąd wojew.), zarejestrowanie odbywa się na rozprawie przed sądem. Wpis dokonany jest w formie postanowienia.

Zgromadzenie - zgrupowanie co najmniej 15 osób zwołanych w celu wspólnych obrad lub w celu wyrażenia wspólnego stanowiska. Wolność do zgromadzeń podlega ograniczeniom. Zgromadzenie, które ma się odbyć na otwartej przestrzeni podlega zawiadomieniu przez organizatora do właściwego org. gminy (nie później niż 3 dni przed i nie wcześniej niż 30 dni przed).

Partia polit. jest to dobrowolna org. ludzi, którzy mają wspólny cel - zazwyczaj dążą do władzy. Jest ona wyrazicielem interesów określonej grupy, ma zawsze program polityczny, wiąże państwo ze społeczeństwem. Są różne rodzaje partii polit., np. rządząca, opozycyjna, współuczestnicząca (w koalicji), rewolucyjna (nagłe zmiany), reformistyczna (proces ewolucyjny przemian), masowe. W Polsce partie polit. rejestrują sądy przy spełnieniu min. warunków. Partia polit. otrzymuje z chwilą zarejestrowania osobowość prawną.

58. Cudzoziemiec - osoba znajdująca się na terytorium państwa, która nie posiada jego obywatelstwa.

Karta stałego pobytu - jest zezwolenie (decyzja adm. wojewody po zasięgnięciu opinii komend. wojew. policji) na pobyt stały cudzoziemca na terytorium RP.

Wiza - zezwolenie na wjazd na terytorium danego kraju (za granicą - konsul, w Polsce - wojewoda).

Ekstradycja - wydanie osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa przez władze jednego państwa władzom drugiego, które o to wystąpiło.

Wydalenie - zesłanie skazanego, zwłaszcza do odległej, izolowanej miejscowości na pobyt przymusowy.

Deportacja - osoby przebywającej na terytorium kraju nielegalnie.

59. Pojęcie prawa adm., jego podział wew. i zakres regulacji.

Są różne ujęcia koncepcji prawa adm. Prawo adm. - gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowanych w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizacyjnych, wypełnianych w swoistych formach działania.

KOMPETENCJI NIE MOŻNA DOMNIEMYWAĆ

MUSZĄ BYĆ ONE OKREŚLONE W PRAWIE MATERIALNYM.

Prawo adm. - ogół norm prawnych, regulujących stosunki wynikające z administracyjnej działalności organów państwa. Działalność wszystkich organów państwa musi się opierać na prawie, co wynika w szczególności z zasady praworządności.

Do prawa adm. odnoszą się tylko te przepisy (normy), które specjalnie odnoszą się do stosunków wynikających z administracyjnej działalności org. państwa.

Prawo adm. - to przepisy, normy prawa adm. materialnego, które tworzą indywidualne sytuacje prawne, czyli tworzą obowiązki i uprawnienia podmiotu (także prawo procesowe - kpa i ustrojowe zalicza się, jako wiążące się z prawem materialnym).

Prawo adm. - to ogół norm prawnych regulujących organizację administracji oraz formy i przedmiot jej działalności. Wśród najważniejszych jej działów można wymienić: akty stanu cywilnego, ewidencję ludności, dowody osobiste, paszporty, wywłaszczenia, gospodarkę komunalną, zagadnienia związane z prawem wodnym, górniczym, ruchem drogowym.

Podział prawa adm. można dokonać wg kryterium:

- norm ustanawiających, bez potrzeby ich stosowania wobec określonych podmiotów, ale wyznaczające zachowania się każdej osoby fizycznej znajdującej się w określonej sytuacji, np. zachowanie się każdego, kto włączy się do ruchu. W prawie adm. współistnieją normy ustanawiające kompetencje organów kontroli państwa do kontroli rzeczywistego zachowania się podmiotów.

- normy prawa adm., które dotyczą stosowania środków egzekucyjnych, mających na celu zachowanie się obywatela zgodnie z prawem, np. wykwaterowanie.

Podział wew. prawa adm.:

- ustrojowe - reguluje organizacje, zasady funkcjonowania, zakres kompetencji i funkcje org. adm. państwowej,

- proceduralne (procesowe) - określa tak postępowanie org. adm. publ. mającego na celu wykonywanie norm prawa ustrojowego i materialnego. Procedura post. adm. zawarta jest w kpa, ale też w innych aktach normatywnych np. egzekucja, post. skargowe. Kpa określa tylko sposób, tryb załatwiania spraw.

- materialne - normy ustanawiające wzajemne uprawnienia i obowiązki org. adm. państwowej i podmiotów znajdujących się na zew. tej adm. Normy prawa materialnego ustalają skutki nieprzestrzegania norm tego prawa. Jest to część prawa nieskodyfikowana.

60. Miejsce prawa adm. w systemie prawa RP.

System prawa - całokształt obowiązujących w danym państwie i czasie norm prawa. System prawa dzieli się na wiele gałęzi.

Prawo adm. jest powiązane z innymi gałęziami:

- pr. finansowym

- pr. cywilnym

- pr. konstytucyjnym (organizacja org. naczelnych władzy - Sejmu, Senatu, Trybunału Konstytucyjny, ministrów, Rady Min.); prawo konstytucyjne zajmuje się usytuowaniem org. adm. i org. państwowych w systemie państwa.

- pr. karnym (ustawa o ochronie środowiska - na jej końcu są sankcje karne)

- pr. pracy

- pr. międzynarodowym

61. Przedmiot nauki prawa adm.

Nauka prawa adm. (najogólniej) szuka w prawie adm. związków, niespójności, korelacji. Nauka ta bada normy pr. adm. oraz ich praktyczne wykorzystanie i funkcjonowanie. Bada zagadnienia związane z genezą, stanowieniem, przestrzeganiem i stosowaniem pr. adm. Bada poglądy na normy, strukturę, system pr. adm., itp. Szuka związków norm prawa adm. z normami innych gałęzi prawa, ustalając podobieństwa i różnice. Systematyzuje i analizuje szczegółowe rozwiązania prawne, co jest podstawą przeprowadzania teoretycznych uogólnień. Zebraną wiedzę wykorzystuje do formułowania wniosków w sprawie zweryfikowania dotychczasowego stanu prawnego albo uregulowania badanego zjawiska, co ma służyć doskonaleniu prawa adm.

Nauka prawa adm. formułuje wnioski:

- de lege lata,

- de lege ferenda.

62. Nauka adm.

Nauka adm. - to praktyczna nauka realizacji prawa adm., czyli organizacji pracy aparatu adm. Przedmiotem jej jest zainteresowanie tymi elementami, które wpływają na realizację zadań i ich optymalizację.

Nauka adm. zajmuje się w szczególności:

- badaniem struktur organizacyjnych aparatu (wew. sfera adm.),

- właściwym rozdziałem kompetencji i zadań,

- doborem i szkoleniem kadr adm.,

- jak awansować,

- cechami kierowniczymi - badanie,

- skuteczność działań adm. (pr. urzędniczego), jak badać tę skuteczność, wg jakich kryteriów,

- szybkość działania adm. - terminy załatwiania spraw,

- zew. działania adm.,

- wykorzystywaniem nowych metod zarządzania,

- badaniem norm prawa adm., ich genezę, poglądy na nie,

- szukaniem związków z innymi normami prawa.

Nauka adm. - ma charakter interdyscyplinarny, jako że korzysta z wyników badań innych dyscyplin naukowych, związanych z adm., np. socjologia, psychologia.

63. Źródła prawa adm.

Źródła prawa to akty prawne właściwych organów państwowych wydane w odpowiedniej formie, zawierające ogólne reguły zachowania się. Formy wydawania podstawowych aktów prawnych są określone przez konstytucję. kompetencje stanowienia tych aktów należą do najistotniejszych zagadnień ustrojowych państwa.

Źródłem prawa jest sam akt, w którym zawarte są normy prawne. System źródeł prawa to całokształt źródeł państwa w ich wzajemnym powiązaniu, ujmowanym z punktu widzenia tego, co jest im wspólne i co je różnicuje.

Rodzaje źródeł prawa:

- prawo stanowione

- orzecznictwo sądowe

Źródła prawa adm.:

- zewnętrzne - powszechnie obowiązujące, są to akty normatywne, zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli.

- wewnętrzne - normy prawa, które regulują stosunki tylko wew. aparatu adm. publ. (uchwały, regulaminy, instrukcje).

Prawo adm. nie posiada odrębnych kodyfikacji, tj. kodeks cywilny lub karny, lecz stanowi ono zbiór przepisów prawnych wydawanych przez organy władzy adm. państwowej, znajdujące się na różnych szczeblach hierarchii państwowej. Charakterystyczna cecha źródeł prawa adm.:

podwójne zhierarchizowanie

- istnieje hierarchia źródeł prawa wypływająca z usytuowania org. wydających akty normatywne

- ten sam org. władzy może wydać akt normatywny o dużym znaczeniu społ., jak również nie mający takiego znaczenia (szczegółowy).

niektóre z nich mają znaczenie wiążące organy państwowe, a także wszelkie inne podmioty gosp. oraz obywateli, a niektóre zaś wiążą tylko adm. państwową.

Źródła prawa adm. (wg Jastrzębskiego):

1. ustawy - normy najwyższego rzędu, które stosownie do postanowień konstytucyjnych może wydawać tylko Sejm.

2. umowy i porozumienia międzynarodowe - odnoszą się one do państwa jako całości i wymagają do wdrażania ich w życie dodatkowych aktów prawodawczych (ustawa o ratyfikacji przez Sejm lub Prezydenta). Akty te mogą mieć jednak bezpośrednią moc wiążącą dla adm., wówczas gdy wynikają z nich obowiązki określonego zachowania się org. adm.

3. rozporządzenia R.M. lub organów im równorzędnych (akty wykonawcze do ustaw) - wydają je naczelne org. adm. państwowej tzn. R.M., Prezes R.M., ministrowie. Jest to akt prawny, zawierający normy prawne o treści ogólnej; wykonywane są ze szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie i rozwijające normy ogólne (ustawowe). Warunkiem mocy prawnej rozporządzenia jest jego ogłoszenie w Dz.U.

4. uchwały Sejmu i Senatu - są to uchwały org. kolegialnych; są one aktami normatywnymi niższego rzędu niż rozporządzenie. Uchwała może być, ale nie musi, prawotwórcza. Do jej wydania nie jest wymagane szczególne upoważnienie ustawowe. Uchwała może być zmieniona przez: ustawę, rozporządzenie tego samego organu, uchwałę tego samego organu. Uchwała może być:

- wykonawcza - wydana na podstawie i w celu wykonania ustawy (rozporządzenie R.M. - uchwała wykonawcza).

- samoistna - nie musi mieć podstawy prawnej, dotyczy kierownictwa wew. aparatu państwa, np. zmiany podporządkowania organu wew.

Nie ma obowiązku publikowania uchwał, by były one ważne.

5. zarządzenia - akty prawne wydawane na podstawie ustaw, rozporządzeń i uchwał, w celu ich wykonania. Powinny być publikowane w Monitorze Polskim lub w resortowym dzienniku urzędowym (często w jednym i w drugim).

6. normy prawa lokalnego - wydawane są przez terenowe org. adm. rządowej, tzn. przez wojewodę, a w razie jego nieobecności w-ce wojewoda tworzy pr. miejscowe (szczegółowy tryb tworzenia tego prawa określa R.M.). Akty wydawane przez wojewodę publikuje się w wojewódzkim dzienniku urzędowym, który jest do publicznego wglądu. Wojewoda może wydawać:

- rozporządzenie (akt zew., normatywny) - zawierające przepisy ogólne działające na terenie całego województwa lub na jego części; dotyczy to tzw. trybu przyspieszonego - stan zagrożenia na dużym obszarze, np. klęska żywiołowa. Może być rozporządzenie wykonawcze i porządkowe. Rozporządzenie porządkowe - wydawane są w przypadkach lub w zakresie nieunormowanym w przepisach szczególnych i w ustawach (ochrona życia lub zdrowia obywateli, ich mienia, zapewnienia porządku publicznego). Rozporządzenie porządkowe wojewody ustanawiane jest na czas określony; normuje zakazy lub nakazy określonego zachowania się. Mogą przewidywać za ich naruszenie kary grzywny - wg ustawy. Rozporządzenie porządkowe przekazuje się niezwłocznie Prezesowi R.M., ogłaszane są w woj. dziennikach urzędowych, a ponadto należy je koniecznie ogłosić w środkach masowego przekazu, w drodze obwieszczeń (plakatów) lub w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.

- zarządzenie (akt wew.) - są to akty kierownictwa wew., np. nadawanie statutu organizacyjnego urzędu wojewódzkiego. Obywatel tu nie jest adresatem, a są nimi pracownicy danego organu.

7. normy prawa o szczególnym znaczeniu - są to przepisy wydawane przez org. sam. teryt. na podstawie upoważnień ustawowych. Wydaje je rada gminy w formie uchwał i zarząd gminy w formie zarządzenie.

Rada Gminy w formie uchwały wydaje:

- uchwały wew. - dotyczą one ustroju gminy, sołectw, dzielnic, osiedli; dotyczą organizacji urzędu i instytucji gminnych; są to akty dot. zarządu mieniem gminy; są to akty dot. zasad i trybu korzystania z gminnych urządzeń i obiektów użyteczności publ.

- przepisy porządkowe - wydawane są one w przypadkach lub w zakresie nieunormowanym przepisami (upoważnienie ustawowe), jeśli jest to konieczne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli, zapewnienia porządku publ.

Akty te mogą przewidywać za ich naruszenie kary w trybie i na zasadach przewidzianych w kodeksie wykroczeń.

W przypadkach niecierpiących zwłoki Zarząd Gminy może wydać zarządzenie, które podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji Rady Gm. Zarządzenie traci moc w przypadku odmowy zatwierdzenia lub nie przedłożenia go przez zarząd (w praktyce przez wójta lub burmistrza) do zatwierdzenia.

Przepisy gminne ogłasza się w drodze rozplakatowania obwieszczeń w miejscach publ. lub w inny zwyczajowo przyjęty sposób, chyba że przepisy stanowią inaczej.

Akty normatywne stanowione powszechnie (podział wg Ochendowskiego):

Konstytucja - ustawa zasadnicza - ustawa ta określa wzajemne stosunki między władzami sądowniczą, ustawodawczą a wykonawczą, w związku z tym zajmuje się tworzeniem prawa. Konstytucja określa jakie organy państwa są org. władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) oraz stwierdza, że org. władzy wykonawczej to Prezydent RP oraz R.M. Konstytucja określa kompetencje w/w organów oraz ustala pozycję ministrów, wojewodów i sam. teryt. w systemie organizacji państwa.

Ustawy zwykłe - ustawa w demokratycznym państwie prawa stanowi formę i środek realizacji suwerennego rozstrzygania przez naród (za pomocą przedstawicieli) spraw państwa.

Rozporządzenie z mocą ustawy - "Sejm może ustawą podjętą bezwzględną większością głosów upoważnić Radę Ministrów, na jej umotywowany wniosek, do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy".

Uchwały Sejmu - podejmowane są one w różnych sprawach, np. o wyborze marszałka, członków komisji sejmowej, prezesa NIK. Nie wszystkie uchwały są źródłami prawa, są nimi tylko te, które zawierają normy ogólne. Uchwała jest zazwyczaj zew. źródłem prawa.

Rozporządzenie - jest formą działania adm., jest powoływane w celu wykonania ustawy - art, 54 Konstytucji. Organy, które mogą wydawać rozporządzenia to:

- org. adm. centralnej

Prezydent

Prezes R.M.

poszczególni ministrowie

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych

- org. terenowy

wojewodowie

Upoważnienie do wydawania rozporządzeń dla władzy wykonawczej ma na celu odciążenie ustawodawcy. Rozporządzenie nie ma zastępować ustawy, lecz ją odciążyć od szczegółów technicznych, uregulowań zmiennych w czasie, postanowień ściśle fachowych. W rozporządzeniu musi być podana podstawa prawna i musi być on ogłoszony w Dz.U.

Zarządzenie - może być aktem normatywnym lub indywidualnym, może być wydany na podstawie upoważnienia szczególnego lub przepisów kompetencyjnych (podstawa to: ustawa, rozporządzenie, uchwała).

Terenowe źródła prawa - samorządy mogą wydawać przepisy wg ustawy, tzw. legitymacja ustawowa. Najczęściej są to przepisy wykonawcze i porządkowe. Wojewoda może wydać przepisy (art. 40 ust. z 22 III 1990 r. o terenowych org. rządowej adm. ogólnej):

- w zakresie dotychczas nieuregulowanym

- dla zapewnienia porządku publ.

Zarządzenia i uchwały terenowych org. rząd. adm. ogólnej i org. sam. teryt. ogłaszane są w wojewódzkich dziennikach urzędowych.

64. Formy działania adm. publ.

Wydawanie aktów adm. jest najbardziej powszechną i typową formą działania adm. W odróżnieniu od aktu normatywnego akt adm. odznacza się podwójną konkretnością wynikającą z tego, że skierowany jest do konkretnego adresata i dotyczy konkretnej sprawy. Akt adm. rozstrzygający konkretną sytuację prawną określonego adresata jest rozstrzygnięciem jednostronnym, tzn. dojść może do skutku z woli organu adm. upoważnionego do wydawania konkretnej decyzji adm. niezależnie, a często wbrew woli podmiotu - jest więc akt władczy.

Akty prawne:

- wewnętrzne - dotyczą przepisów o działaniu adm., nie wychodzą na zewnątrz organu, np. regulamin. Dotyczą toku sprawy w organie adm.

- zewnętrzne - przepisy wychodzące na zewnątrz, regulujące stosunki adm.-pr. (między obywatelem a organem).

W teorii prawa adm. wyróżnia się rodzaje aktów:

1. konstytutywne - kształtują, czyli tworzą, zmieniają lub uchylają stosunek adm.-pr. Zmiana stosunku adm.-pr. powstaje z mocy aktu prawnego, np. decyzja o zmianie nazwiska.

deklaratoryjne - stwierdzają istnienie określonych faktów wywołujących skutki prawne. Akt ten nadaje określonym stanom faktycznym kształt prawny, np. ustawa o wywłaszczeniu posiadaczy nieruchomości z 1971 r. - wydanie zaświadczenia stwierdzającego określone prawa (gdy ma moc decyzji, gdy od zaświadczenia przysługuje odwołanie lub można ją zaskarżyć).

2. jednostronne - wydawane bez udziału adresata, bez wniosku strony.

dwustronne - wydawane wyłącznie na wniosek zainteresowanej strony.

3. rodzące skutki adm.-pr. - akty te mają charakter obowiązku (ze środkami przymusu).

rodzące skutki cywilno-pr. - akty te mają charakter przywileju, zależą od adresata aktu, od uprawnionego (strona się zwraca do sądu rejonowego).

4. wadliwe - wymagające sprostowania.

niewadliwe - prawidłowe pod względem merytorycznym i prawnym.

Prawidłowy jest akt jeśli: został wydany przez właściwy organ (wg kompetencji), zgodnie z przepisami prawa formalnego (legalność - kpa), jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym.

Skutki wadliwości aktu:

- wydany bez kompetencji jest bezwzględnie nieważny (rażące naruszenie prawa),

- gdy niezachowano procedury, a akt jest zgodny z przepisami prawa, ale nastąpiło:

istotne naruszenie prawa (unieważnienie aktu)

nieistotne naruszenie prawa (wskazanie na nie)

Trwałość aktu:

- materialna (pojęcie szersze) - oznacza niewzruszalność aktu, nie może być akt zmieniony, ani zniesiony na wniosek strony ani przez org. z urzędu, aktem równorzędnym.

- formalna - niezaskarżalność aktu adm., strona nie może spowodować uchylenia lub zmiany aktu przez wniesienie zwykłego środka prawnego.

Formy działania dzielą się na:

- czynności prawne (gdy adm. działa władczo)

- inne działania adm., nie polegające na wydawaniu aktów prawnych, są to czynności materialno-techniczne (prowadzenie kartoteki, spis inwentarzowy), działania organizatorsko-społeczne (organizacja akcji społ., instruktażu gosp.), wydawanie zwykłych poświadczeń (zaświadczenia).

Prawne formy działania adm.:

- uznanie adm. - org. może tu rozstrzygnąć sprawę w różny sposób (na podstawie tego samego prawa) i każde rozstrzygnięcie jest legalne - uwzględniany jest tu interes społ.

- ugoda adm. - określona jest w kpa, jest to pisemne porozumienie między stronami przed org. I lub II instancji, przed którym toczy się postępowanie, i zatwierdzonym przez ten org. Dopuszczalność ugody - to sporny charakter sprawy. Ugoda pociąga za sobą takie same skutki jak decyzja adm.

- porozumienie adm. - jest to niewładcze działanie adm., jest zawierane między podmiotami adm. publ. (zgodne oświadczenie woli) w celu wspólnego wykonywania zadań, przeniesienia zadań z jednego podmiotu na drugi.

- przyrzeczenie adm. pkt. 101

65. Kontrola adm. publ.

Jest to działanie (o charakterze doraźnym), polegające na zbadaniu istniejącego stanu rzeczy, porównaniu stanu stwierdzonego z zakładanym, stanem jaki przewidują odpowiednie normy postępowania. Cel kontroli to ustalenie rozbieżności, ma ona zbadać ich przyczynę i ustalić osoby odpowiedzialne za ten stan (formułowanie zaleceń w celu ich uniknięcia - NIK "zalecenia pokontrolne"). W teorii wyróżniamy:

- lustrację - bada się przeważnie element przedmiotowy (stan urządzeń),

- rewizję - dot. działalności finansowej organu,

- inspekcje - nacisk jest tu kładziony na element podmiotowy (osobowy),

- wizytacja - obejmuje wszystkie w/w elementy.

66. Zakres przedmiotowy i podmiotowy kontroli.

1. przedmiotowy (rodzaj działań podlegających kontroli), przedmiotem kontroli może być: struktura organ. adm., badana pod kątem racjonalnej organizacji, przestrzegania zasad budowy adm., zgodność z przepisami ustrojowymi, celowość, rzetelność, zgodność działania z zasadniczą linią polit. państwa wyrażoną w prawie.

2. podmiotowy (które org. mogą być kontrolowane), praktycznie wszystkie org. mogą być kontrolowane, a zmienia się tylko przedmiotowy zakres kontroli, np. kontrola resortowa (wojewoda a kierownicy resortów).

67. Kryteria kontroli.

Organ prowadzący kontrolę może ją różnie urzeczywistniać. Kryteria kontroli są określone aktami normatywnymi, powołującymi dany org. kontroli. Różnią się one stopniem szczegółowości. Najczęstsze kryteria to:

- legalność (działanie zgodne z prawem)

- celowość (badanie trafności decyzji podjętych przez jednostkę kontrolowaną)

- rzetelność

- gospodarność

68. Rodzaje kontroli.

1. wstępna (przed podjęciem działania, decyzji, obejmuje ona badanie projektów umów, porozumień, innych dokumentów powodujących powstanie zobowiązania),

2. faktyczna (bieżąca) - badanie czynności w toku ich wykonywania, w celu stwierdzenia czy przebiegają prawidłowo; w czasie tej kontroli można jeszcze eliminować błędy; ta kontrola nie może dot. przygotowanego materiału do podjęcia decyzji,

3. następna - obejmuje badanie stanu faktycznego i dokumentów odzwierciedlających czynności już dokonane (np. badanie decyzji przez org. odwoławczy).

Z uwagi na stosunek organizacyjny org. kontroli i jednostki kontrolowane wyróżniamy kontrolę:

1. wewnętrzną - sprawowana jest najczęściej przez kierowników poszczególnych jednostek, którzy mogą powoływać wyodrębnione komórki org. Mamy ze względu na:

- zasięg terytorialny

ogólnokrajową

lokalną

- przedmiot kontroli

gospodarczą

finansową

społ.-organizacyjną adm.

w formach typowych adm.

- kryterium rzeczowe

resortowa (wew. struktur organiz. adm., wykonują ją upoważnieni pracownicy, wszyscy kierownicy jedn. adm.)

międzyresortowa (wiąże się z procesem specjalizowania kontroli adm., organ sprawujący ją ma za zadanie czuwać nad realizacją zadań adm. wchodzących w zakres działania różnych resortów, on sam podlega określonemu org. naczelnemu. lub centr.)

2. zewnętrzną - dokonywana jest przez org. niepowiązany strukturalnie z aparatem adm.

69. System org. kontroli adm.

- org. państwowe niezawisłe od adm. publ. (parlamentarna, NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, PIP- Państwowa Inspekcja Pracy, sądownictwo)

- instytucje kontrolne usytuowane w systemie adm. (resortowa, instancyjna, międzyresortowa, prokuratorska, RIO).

- inne instytucje i społeczeństwo

72. Kontrola społeczna.

Dotyczy m.in. prawa o ochronie środowiska, budowlanego i górniczego. Sprawowana jest przez organizacje społeczne wg ich statutowych celów. W pewnych sytuacjach jest obowiązek współdziałania org. adm. publ. z org. społ. (wynika to z przepisów prawa materialnego), np. wybudowanie stacji paliwowej - obowiązek konsultacji z mieszkańcami.

74. Stosunek adm.-pr. i jego rodzaje.

Stosunek prawny - zależność prawna między stronami. Jest konsekwencją regulacyjnego działania normy prawnej. Stosunek ten jest wyrazem istnienia prawnego związku między jego uczestnikami. Prawny charakter związku powoduje, że elementem tego związku jest występowanie uprawnień i obowiązków.

Stosunek adm.-prawny - jest to właśnie taki związek powstały na gruncie prawa adm.

Stosunek adm.-prawny - jest wyrazem pewnego związku między jego uczestnikami (organ i strona lub strony), który jest zawarty na gruncie prawa adm. Prawny charakter tego związku powoduje, że elementem stosunku jest występowanie uprawnień - istota uprawnienia odpowiada istnieniu roszczenia. Spełnienie tego zadania zabezpieczone jest możliwością użycia przymusu, który może przybrać określone formy: grzywna, egzekucja, wykonanie zastępcze, doprowadzenie.

W każdym stosunku adm.-pr. występują (elementy):

przedmiot (zakres działania pr. adm.) - leży on zawsze w sferze prawem określonych zadań adm. państwowej lub samorządowej (publicznej). Objęty jest kompetencją jednego organu lub organu wykonującego funkcje zlecone adm.

JEŚLI ORGAN PRZYJĄŁ SPRAWĘ,

MIMO ŻE NIE BYŁ KOMPETENTNY,

TO NIE POWSTAJE STOSUNEK ADM.-PR.

Przedmiot stosunku musi odpowiadać co najmniej dwu cechom:

- sprawa musi należeć do sfery działań org. adm. publ.

- regulacja tej sfery musi być dopuszczona lub uregulowana w pr. adm. w trybie nakazów i zakazów adm.

podmioty - z jednej strony jest zawsze org. adm. publ. (ewentualnie inny organ wykonujący funkcje adm. publ. upoważniony do nawiązania stosunku lub żądania określonego zachowania się - org. społ.), z drugiej strony jest podmiot, do którego skierowany jest akt. adm.

Ustawa mogła upoważnić organizację społ. do rozstrzygania spraw w formie decyzji (forma władcza), np. PCK, LOK, LOP. Od tych decyzji służy odwołanie. Charakterystyczny dla stosunku adm.-pr. jest układ pomiędzy jego podmiotami - oznacza się nierównością stron. Org. adm. publ., jako reprezentant interesów państwa ma prawo do władczego wypowiadania się w sprawie, w sposób wiążący innych, tzw. imperium władzy. Jednocześnie org. adm. publ., uwzględniając interes strony, musi również uwzględniać interes społ. Kiedyś był akcentowany interes społ., obecnie interes strony. Prawidłowość działania org. adm. publ. jest kontrolowana nie tylko w ramach samej adm., ale przez sądy i społeczeństwo. Ważnym czynnikiem są media. Podmioty stosunku adm.-pr. to:

- osoby fizyczne

- jednostki organizacyjne

- organizacje społ

treść (obowiązek lub uprawnienie prawne)

Obowiązek prawny - sprowadza się do konieczności określonego zachowania się podmiotu zobowiązanego do jego wykonania.

Uprawnienie prawne - sprowadza się do działania podmiotu w określony sposób lub domagania się od innych uczestników stosunku zachowania się w określony sposób

Sposoby nawiązania stosunku adm.-pr.:

- z mocy samego prawa, np. obowiązek szkolny od 7 roku życia,

- na podstawie decyzji adm. (aktu adm.),

- w wyniku działań faktycznych, np. gmina korzysta z urządzeń publicznych,

- w drodze umowy adm.

Rodzaj stosunku adm.-pr.:

- at hoc - jednorazowy, powstały bez jakiejś przyczyny pranej, np. wydanie paszportu,

- trwałe - jest to m.in. obowiązek meldunkowy, pobór podatku.

Rodzaje stosunku adm.-pr.:

- materialno-prawny - podstawę stanowią przepisy prawa materialnego,

- proceduralny - podstawą są normy proceduralne; powstaje jako wynik toczącego się post. adm. Rozpoczyna się w momencie wszczęcia postępowania, a wygasa z chwilą wydania prawomocnego aktu adm., stąd jego charakter przejściowy,

- sporno-adm. - powstaje w wyniku zaskarżenia rozstrzygnięcia do zew. organu kontroli (najczęściej do NSA). Nierównorzędne dotychczas podmioty zostają zrównane, gdyż organem rozstrzygającym spór jest podmiot w nim nieuczestniczący. NSA nie jest związany organizacyjnie z org. wydającym decyzję.

75. 59.

77. Związki prawa adm. z innymi gałęziami prawa pkt. 60

Najbliższy związek prawa adm. jest z prawem:

- konstytucyjnym - zajmuje się podstawami ustroju państwowego, społ. i polit., budową aparatu państwowego (ogólnie),

- cywilnym - niektóre przepisy prawa cywilnego warunkują ich zastosowanie od uprzedniej decyzji prawa adm. Niektóre decyzje pr. adm. wywołują skutki w sferze pr. cywilnego ( decyzja o lokalizacji budynku),

- finansowym - stanowi wydzieloną w osobną dyscyplinę naukową część pr. adm., te stosunki są wydzielone,

- rolnym - podobny jest stosunek jak prawa finansowego.

- ochrony środowiska - sankcje za przekraczanie tego prawa są w pr. adm., wydawanie pozwoleń wodno-pr.

80. Metody działania adm.

1. Władcze (grzywna, karanie, egzekucja, odpowiedzialność majątkowa, dyscyplinarna) - stosuje się te działania w sytuacjach niezbędnych, gdy inne formy zawiodą.

- tworzenie norm - nakazy, zakazy, polecenia

- prewencyjne - ich celem jest zapobieganie niekorzystnym zjawiskom społ.

- cywilistyczne - działania przy pomocy pewnych mechanizmów pr. cyw., np. ugody, porozumienia

2. Niewładcze (przekonywanie) - org. adm. publ. powinien podejmować działania oparte na przepisach prawa, których celem jest doprowadzenie do wykonania obowiązku dobrowolnie, bez przymusu.

- pośrednie - dotyczą wykonywania zadań zleconych z zakresu adm. publ. przez inne org. nie będące org. adm. państw. (nawet org. sam. teryt.), np. zlecenie zadań związkowi wędkarskiemu.

- ekonomiczne - ulgi i zwolnienia podatkowe, podwyżki i obniżki cen, kredyty preferencyjne,

- socjologiczne - polega na wytwarzaniu więzi, świadomości lokalnej w określonej dziedzinie, kształtowanie pewnej atmosfery (pozytywnej lub negatywnej), np. potrzeba budowy drogi.

81. Nadzór.

Jest to prawo org. nadzorującego do dokonywania ocen jednostek nadzorowanych, wydawania różnych decyzji, wiążących dyrektyw, np. o zmianie kierunku działania w celu zmiany zachowań podmiotu nadzorowanego. Org. nadzoru jest wyposażony w środki, które oddziaływują na postęp. org. nadzorowanego, nie może on jednak wyręczać ich w działaniu. Org. nadzoru ponosi odpowiedzialność za org. nadzorowany, ale w tym zakresie spraw tylko, w którym go nadzoruje. Nadzór jest zjawiskiem o charakterze ciągłym. Istnieje powiązanie organizacyjne między org. nadzorującym a nadzorowanym.

Środki nadzoru:

- represyjnego

żądanie informacji przez org. nadzoru

zakwestionowanie (możliwość uchylenia aktów pr.)

zażądanie (żądanie wykonania jakiegoś obowiązku)

ustanowienie org. komisarycznego (w gminie)

- prewencyjnego

uzgodnienie wydawanego aktu

zatwierdzenie aktu przez org. nadzorujący

ustalanie budżetu jednostki nadzorowanej przez org. nadzoru

82. Państwowa służba cywilna.

Okres międzywojenny.

Podstawę pr. urzędniczego stanowił ustawa o państwowej służbie cywilnej z 17.02.1922 r. Art. 1 stanowił, że stosunek państwowej służby cywilnej ma charakter publ.-pr. (stanowiło więc część pr. adm.) Ustawa dzieliła urzędników państw. sł. cyw. na:

1. urzędników, których dzielono na trzy kategorie w zależności od wykształcenia (najwyżsi urzędnicy byli z wyższym wykształceniem i odbytą służbą przygotowawczą, zakończoną egzaminem).

2. niższych funkcjonariuszy - woźni, pracownicy fizyczni.

Powstanie stosunku służbowego powstawało w formie aktu adm. - mianowania na stałe (zwalniało go ze służby orzeczenie komisji dyscyplinarnej) lub prowizorycznie. Urzędnicy korzystali z różnych przywilejów, np. opieka lekarska, zniżki na przejazdy autobusowe, prawo do mieszkania służbowego.

Państwo było podmiotem wyposażonym we władztwo państwowe, a urzędnik nie. Państwo reprezentował przełożony służbowy urzędnika (miał on swobodę w doborze kadr, regulowania stosunku służbowego, kwalifikowania urzędników do poszczególnych kategorii). Państwo realizowało swoje uprawnienia za pomocą jednostronnych aktów adm. - dot. urzędników, ich zatrudniania, przeniesienia w stan nieczynny. Tylko z funkcjonariuszami niższymi zawierano umowy o pracę.

Brak było regulacji dot. pozycji pracowników samorządowych z powodu nieuregulowania istoty sam. teryt. W 1933 r. 23 marca powstała ustawa scaleniowa, która ujednoliciła nazwy i ustrój org. sam. gminnego, miejskiego i powiatowego. Dzieliła ona org. na:

- stanowiące i kontrolujące (rada gminy, miejska i powiatowa)

- zarządzające i wykonawcze (zarząd gminy, miejski, a w powiatowych związkach sam. - wydział powiatowy).

Rada gminy składała się z przewodniczącego - wójta, podwójciego, ławników i radnych. Zarząd to wójt, powójci i 2-3 ławników; w zarządzie miejskim - burmistrz; w powiatowym - prezydent miasta. Członkowie zarządu mogli być zawodowi (wybierani na 10 lat i pozostawali w stosunku służbowym z gminą) i niezawodowi (funkcje pełnili na podstawie mandatu).

Za wykonywanie obowiązków służbowych przysługiwało stałe uposażenie z funduszów gminy. Zawodowi członkowie zarządu mieli prawo do zaopatrzenia emerytalnego i odprawy z tego funduszu.

Polska Ludowa.

Po wojnie ustawę z 1922 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego funkc. państw. znowelizowano, org. sam. zostały powiązane ściśle z systemem rad narodowych. Do 1946 r. stosowano do obsadzania stanowisk w adm. mianowanie i umowę o pracę. Dekret z 25.10.1948 r. o zmianie ustawy o państwowej służbie cywilne nazwał funkcjonariuszy pracownikami państwowymi i podzielił ich na pracowników służb specjalnych i pracowników służby ogólnej. Mianowano tylko na wyższe stanowiska. W 1955 r. zarządzenie Prezesa R.M. zobowiązało kierowników org. do zatrudniania tylko na podstawie umowy o pracę. Ustawa z 15.07.1968 r. o pracownikach rad narodowych wprowadziła reżim zobowiązaniowy - wszyscy zatrudnieni w wydziałach prezydiów rad nar. nazwani zostali pracownikami i poddani prawie pracy. Drugim sposobem nawiązania stos. pracy było powołanie na stanowisko kierownicze. Nowy kodeks pracy z 26.06.1974 r. przekształcił stos. pracy przez mianowanie na umowę o pracę na czas nieokreślony lub na stosunek na podstawie powołania (stanowisko kierownicze). Nowy okres rozpoczął się od uchwalenia 16.09.1982 r. ustawy o pracownikach urzędów państwowych.

Org. sam. zostały zniesione ustawą z 20.03.1950 r. o terenowych org. jednolitej władzy państwowej.

83. Sytuacja prawna urzędników państwowej służby cywilnej w RP.

Ustawa z 1982 r. - wielokrotnie nowelizowana - reguluje nawiązanie, zmianę i rozwiązanie stos. pracy urzędników państw., ich prawa i obowiązki, nagrody i wyróżnienia, odpowiedzialność porządkową i dyscyplinarną oraz rozpatrywanie sporów o roszczenia urzędów ze stos. pracy. Ustawa dzieli urzędników państw. na mianowanych i niemianowanych oraz innych. Ustawa z 2.12.1994 r. wprowadziła zmianę - urzędnicy państwowi zatrudnieni mogą być na podstawie umowy o pracę lub z mocy przep. szczególnych, na podstawie powołania. Określiła kryteria doboru urzędników: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończone 18 lat życia i pełna zdolność do czyn. pr., nieskazitelny charakter, odpowiednie wykształcenie i ukończona aplikacja adm., określony stan zdrowia. Urzędnik ponosi odpowiedzialność za wykonywane obowiązki służbowe. Odpowiedzialność porządkowa (inni pracownicy) - karą porządkową może być upomnienie i nakładane jest ono przez kierownika urzędu za przewinienie mniejszej wagi. Od tej kary służy odwołanie w ciągu 3 dni do kierownika jednostki nadrzędnej. Karami dyscyplinarnymi dla mianowanych urzędników są: nagana, nagana z ostrzeżeniem, nagana z pozbawieniem możliwości awansowania do 2 lat, wydalenie z pracy w urzędzie. Odpowiedzialność cywilną (majątkową) i karną urzędnicy państwowi ponoszą wówczas, gdy naruszą przepisy prawa cywilnego i prawa karnego. Jest to odpowiedzialność na zasadach ogólnych.

Urzędnikiem państwowym będzie każda osoba zatrudniona w urzędzie adm. na podstawie mianowania, umowy o pracę bądź powołania - poza pracownikami na stanowiskach pomocniczych i obsługi, spełniająca wymogi określone w ustawie, wykonująca zadania z zakresu adm. państwowej. Urzędników państw. łączy wspólny katalog powinności i specjalny status prawny.

84. Sytuacja prawna urzędników samorządowych.

Pracownik sam. to:

- z wyboru

wójt (burmistrz, prezydent miasta), ich z-cy

przewodniczący zarządu zw. kom.

członkowie org. sejmiku teryt.

- z mianowania

osoby zajmujące kierownicze stanowiska

- z powołania

sekretarz gminy

skarbnik gminy (główny księgowy)

- umowy o pracę

pozostali pracownicy

Pracownik sam. nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami lub mogłyby wysuwać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Obowiązki pracownika sam.:

- przestrzeganie prawa

- zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej

- sumienne, sprawne i bezstronne wykonywanie zadań urzędu

- zachowanie się z godnością w miejscu pracy

Karę porządkową upomnienia wymierza bezpośredni przełożony przy przewinieniu mniejszej wagi i zawiadamia o tym pracownika na piśmie.

85. Tajemnica zawodowa.

Wiadomość nie stanowiąca tajemnicy państwowej - ważna dla interesów państwa, z którą pracownik zapoznał się w związku z pełnieniem swoich obowiązków. Wiadomości stanowiące tajemnicę służbową określa się jako "poufne". Nadzór nad jej przestrzeganiem pełni:

- naczelne i centralne org. państw. w stosunku do jednostek im podległych,

- wojewodowie w stosunku do podległych im jednostek, oraz jednostek i org. samorządu teryt.,

- kierownicy jednostek wobec pozostałych org. państwowych i spółdzielczych

92. Plany zagospodarowania przestrzennego

Jest to planowanie wykorzystania terenów, składa się z części opisowej i graficznej. Dzielimy je wg stopnia szczegółowości: plan krajowy, regionalny, miejscowy (dot. miasta, wsi, gminy lub ich części). Miejscowe plany muszą być poddane przez org. gminy do publ. wiadomości już od samego faktu przystąpienia do ich opracowywania (na 21 dni co najmniej muszą być udostępnione do publ. wglądu). Plany miejscowe są uchwalane przez rady gmin.

94. Skarb Państwa.

Szczególna osoba prawna, podmiot praw i obowiązków majątkowych. Skarb Państwa to majątek, mienie i inne prawa majątkowe. Państwo - działania władcze; Skarb Państwa - działania właścicielskie dominium

Skarb Państwa działa przez Ministra Skarbu Państwa (gospodaruje mieniem Sk.Pań.).

95. Sprawiedliwość społeczna.

Sprawiedliwość to ważny atrybut prawa, a sprawiedliwość społ. - w stosunkach społecznych. Warunkiem koniecznym dla spraw. społ. jest takie urządzenie życia publ., by zagwarantowane w nim było niezakłócone funkcjonowanie mechanizmów demokracji, a także swobód i praw człowieka i obywatela.

Trybunał Konstytucyjny "zasada równości polega na tym, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się cechą w stopniu równym, mają być traktowane równo, a więc wg jednakowej miary, tj. bez zróżnicowania dyskryminującego i faworyzującego - tzn. sprawiedliwie."

Platon wyróżnił sprawiedliwość:

- osobistą - charakteryzuje ona poszczególnych ludzi, wypływa z cech charakteru.

- społeczną - oznacza pewien rodzaj harmonii i równowagi istniejącej w społeczeństwie, ale nie może opierać się na zlepku sprawiedliwości indywidualnych. Sprawiedliwość społ. oznacza m.in. równość wobec prawa (niedyskryminowanie).

98. Urząd pkt. 14

99. Swobodne uznanie adm.

Normy prawa materialnego stanowiące podstawę wydania aktu adm. pozostawiają w niektórych przypadkach org. adm. wydającemu decyzję, pewną możliwość swobodnego uznania w rozwiązaniu lub rozstrzyganiu sprawy z zakresu adm. publ. Może mieć ono miejsce wtedy, gdy norma prawna dotycząca określonego stanu faktycznego nie określa ściśle sposobu rozstrzygnięcia lub nie wskazuje wyraźnie obowiązku określonego zachowania się organów, a stwarza możliwość różnych rozwiązań utrzymanych jednak w granicach prawa (norm) materialnego i przewidzianych warunków prawnych. Norma prawna dopuszczająca swobodne uznanie adm. stanowić może różne zachowania się organu w określonej sprawie lub zobowiązać może organ do działania zgodnego z interesem społ., słusznym interesem stron lub w granicach zasadniczej polityki państwa. Organ adm. ma w tym przypadku możliwość oceny we własnym zakresie czy rozstrzygnięcie jest zgodne z tak pojętym interesem lub czy mieści się w granicach zasadniczej polityki państwa.

Rozstrzygnięcia adm. państwowej w granicach swobodnego uznania podlegają szczególnej ochronie.

100. Władztwo zakładowe, przymus państwowy -

Władztwo zakładowe - wynika z upoważnienia org. zakładu do abstrakcyjnych i konkretnych regulacji na podstawie i w ramach ustaw. Istotę władztwa zakł. stanowi zakres upoważnień dla org. zakładu do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładu, innymi osobami, które znalazły się na terenie zakładu, np. chory w szpitalu. Władztwo zakładowe jest częścią władztwa państwowego.

Władztwo adm. - możliwość użycia przez org. adm. dla zrealizowania ich rozstrzygnięć przymusu bezpośredniego.

Przymus państwowy - wszelkie działania org. adm. państwowej są poparte przymusem państwowym.

101. Przyrzeczenie adm.

Złożone jest w formie oświadczenia. Ma ono miejsce w sytuacjach, gdy ktoś chce rozpocząć dział. gosp. - promesa koncesji (przyrzeczenie wydania koncesji, wydany w drodze decyzji na okres nie krótszy niż 6 m-cy, podmiot może w tym czasie prowadzić działania przygotowawcze).

103. Czynność materialno-techn.

Jest faktyczne działanie org. adm, które jest oparte na wyraźnej podstawie prawnej i wywołuje konkretne skutki prawne. Mają charakter władczy, np. zajęcie rzeczy ruchomej przez poborcę skarbowego, doprowadzenie świadka przez policjanta, zatrzymanie, powieszenie tablicy ostrzegawczej w miejscach publ., dokonywanie zestawień statystycznych przez pracownika.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl

---