MOŻLIWOŚĆ ROZWOJU NIEKONWENCJONALNYCH ELEKTROWNI W POLSCE

Energia niekonwencjonalna, czyli odnawialna zwana również „zielona energią” jest to energia pozyskiwana ze źródeł naturalnych, których zasoby w szybkim czasie się odnawiają. Skuteczność energii odnawialnej zależy przede wszystkim od czynników przyrodniczych obszaru, na którym jest ona stosowana oraz wysokiego kapitału przeznaczonego na powstawanie elektrownii produkujących energię tego typu. Dlatego jej rozwój na terenach Polski jest nadal słabo rozwinięty pomimo wielu prawnych kroków regulujących sprawę wykorzystywania niekonwencjonalnych źródeł energii, które zostały opisane w ustawie z 1999r. jako korzystne dla środowiska, a wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych integralnym elementem zrównoważonego rozwoju państwa. Rada Ministrów uchwaliła w 2000r. dokument określający założenia energetyki odnawialnej na terenie Rzeczypospolitej w "Założeniach polityki energetycznej Polski do roku 2020r.” Choć dzięki powyższym dokumentom stale odnotowuję się wzrost pozyskiwania energii odnawialnej to wynosi ona około 7,5% ogółu pozyskiwanej energii i jest to niewiele w porównaniu z pozostałymi krajami Unii Europejskiej gdzie udział „zielonej energii” wynosi średnio ponad 14%.

Tabela 1. Procentowy udział energii odnawialnej w latach 2001 - 2010.

KLASYFIKACJA ŹRÓDEŁ NATURALNYCH (ustalona pomijając wielkość mocy zainstalowanej w źródle)

• elektrownie wodne

• elektrownie wiatrowe

• biogazy

• biomasy

• biopaliwa

• energia słoneczna

Ze względu na warunki przyrodnicze panujące w Polsce szansę rozwoju poprzez budowę i rozbudowę mają energie z:

• elektrowni wodnych

• elektrowni wiatrowych

• elektrociepłowni spalających biopaliwa i biomasę

Do 2010r. w Polsce powinny zostać wybudowane nowe źródła o łącznej mocy zainstalowanej około 1500 do 2000 MW, w zależności od udziału poszczególnych rodzajów źródeł.

Elektrownie wodne (hydroelektrownia) - elektrownia, w której do napędzania prądnic elektrycznych stosuje się silniki wodne.

Hydroelektrownie dzieli się na:

• rzeczne

• przepływowe

• zbiornikowe

• morskie

• przepływowa (Energia pływów. Pływy są źródłem energii o mniejszym potencjale niż prądy morskie, ale za to bezpieczniejszym i lepiej poznanym.

• falowa ( wykorzystuje się moc fal)

Do lat 80. ubiegłego wieku panował powszechny pogląd, że elektrownie wodne są źródłem "czystszej" energii, to znaczy, że są najmniej szkodliwe dla środowiska naturalnego. Podczas wytwarzania energii przez elektrownię wodną do atmosfery nie dostają się żadne zanieczyszczenia, a poziom emitowanego hałasu (ze względu na małą prędkość obrotową turbin) jest niski.

Jednak budowa elektrowni znacząco zmienia ekosystem i krajobraz otoczenia. Aby uzyskać wysoki poziom wody, często trzeba zalać ogromne obszary dolin rzek. Wiąże się to z przesiedleniem ludzi mieszkających dotychczas w tym miejscu oraz prawdopodobną zagładą żyjących zwierząt i roślin. Powstały w miejsce szybkiej, wartkiej rzeki zbiornik zawiera wodę stojącą, co sprawia, że rozwijają się tam zupełnie inne organizmy niż przed powstaniem zapory. Jednocześnie duży zbiornik charakteryzuje się znacznie większym parowaniem i zmienia wilgotność powietrza na stosunkowo dużym obszarze. Wartka dotychczas rzeka po wyjściu z zapory zwykle płynie już bardzo wolno. Zmniejsza się napowietrzanie wody, brak okresowych powodzi prowadzi do zamulenia dna. Do czynników ekologicznych przyczynia się również ten finansowy, bowiem budowa zapór pochłania duży kapitał pieniężny.

Ilustracja 1. Schemat budowy elektrowni wodnej

Pomimo negatywnych cech elektrownie tego typu maja największe szanse na rozbudowę w Polsce, ponieważ wybudowana już elektrownia jest łatwa i tania w utrzymaniu.

Elektrownie wiatrowe

Współcześnie stosowane turbiny wiatrowe przekształcają energię wiatru na energię mechaniczną, która dalej zamieniana jest na elektryczną. Moc elektrowni wiatrowych zależy tylko i wyłącznie od czynników geograficznych, które mogą wpływać na prędkość wiatru. Są nimi:

• ukształtowanie powierzchni

• klimat

• sąsiedztwo zbiorników wodnych takich jak morza czy oceany

• 
  szerokość geograficzna

Elektrownie wiatrowe są najbardziej ekologiczne ze wszystkich, a koszty ich budowy są niewielkie w porównaniu z nimi. Pomimo tego te elektrownie nie dostarczają dużo energii szczególnie na obszarach Polski, na terenie, której wiatry nie mają dużej siły.

Biomasa, biopaliwa i biogazy

Spalanie w elektrociepłowniach biomas, czyli materii zawartych w organizmach, biopaliw, czyli paliw powstałych z przetwórstwa produktów organizmów żywych np. roślinnych, zwierzęcych czy mikroorganizmów oraz biogazów (gaz palny pochodzenia organicznego) odgrywają coraz większą rolę w produkcji energii jednak nadal są to mało znaczące sumy. Warto zaznaczyć, że stosowanie biopaliw miało zmniejszyć produkcję energii cieplnej w wytwarzaniu energii elektrycznej i uwolnić rynek od stosowania szkodliwej ropy naftowej jednakże znaczący jest fakt, że przy produkcji biopaliw wytwarza się 3 razy więcej energii cieplnej niż przy spalaniu zwykłej benzyny. Z tego powodu wiele organizacji walczy o zakazanie stosowania biopaliw, które pomimo tego, że są ekologiczne ich wytwarzanie szkodzi bardziej środowisku niż ropa naftowa.

W Polsce spalanie biomas, biopaliw oraz biogazów od 2001r. odnotowało najwyższy wzrost produkcji energii w stosunku do całości wyprodukowanej energii ze źródeł niekonwencjonalnych. Prawdopodobnie powodem tego jest jednoczesne z produkcją energii elektrycznej oczyszczanie środowiska z odpadów komunalnych a także niewielkie koszty produkcji w stosunku do pozyskiwanej energii.

Energia słoneczna

Stosowanie na wysoką skalę energii słonecznej, jako źródła energii elektrycznej w Polsce jest niemal niemożliwe ze względu na nasze położenie geograficzne i związany z tym klimat, który pozwala jedynie na wykorzystywanie tej energii na prywatnych terenach. Kolejną barierą w wykorzystywaniu energii są wysokie koszty specjalnych płyt, które pozwalają na akumulowanie energii pochodzącej z promieni słonecznych i przetwarzanie jej na elektryczną. Są to powody, dla których niewielu Polaków decyduje się na pozyskiwanie energii w taki sposób.

Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i związane z tym budowy elektrowni to znaczne obciążenie dla państwa takiego jak Polska, która od dawna boryka się z problemami pieniężnymi. Wstąpienie do Unii Europejskiej poniekąd zmusiło Polskę do zwiększenia działań mających na celu modernizację już istniejących i tworzenie nowych elektrowni niekonwencjonalnych jednak są to kroki małe i powolne w porównaniu z krajami Europy Zachodniej. Cieszącym jest fakt, że polskie władze już przeszło od 10 lat kształtują prawo mając na uwadze dobro otoczenia, które jednak na naszą niekorzyść nie wnoszą znaczących zmian.

Przed polską energetyką niekonwencjonalną jest jeszcze wiele do zrobienia by zmniejszyć straty do pozostałej części Europy. Pomagają nam w tym częściowe dotacje na budowę elektrowni wiatrowych i wodnych. Ponadto osoby chcące wykorzystywać energię słoneczna na swoich terenach mogą starać się o dofinansowanie baterii słonecznych z budżetu Unii Europejskiej.

Pomimo zacofania technologicznego Polska dołączyła do zwolenników „zielonej energii” i jest to krok nie tylko czysto dyplomatyczny przynoszący korzyści polskiej gospodarce, ale także ludzki, troszczący się o ubożejące środowisko naturalne. Mamy duże możliwości wykorzystania energii niekonwencjonalnej na przykład ze względu na sąsiedztwo z Morzem Bałtyckim i pomimo problemów finansowych ciągle idziemy na przód nie zwalniając, ale przyspieszając kroku.

BIBLIOGRAFIA:

J. Mordawski, J. Makowski, B. Wójtowicz, Ziemia - Nasza planeta, Wydawnictwo M. Rożak, Gdańsk 1997

Praca zbiorowa, Encyklopedia Powszechna, Zielona Sowa, Kraków 2008

Strona internetowa: http://www.geoland.pl/dodatki/energia_xxxii/esp.html

Z. Dobosiewicz, T. Olszewski, Geografia ekonomiczna świata, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1994

http://www.geoland.pl/dodatki/energia_xxxii/esp.html

http://www.geoland.pl/dodatki/energia_xxxii/esp.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/Elektrownie_wodne

Praca zbiorowa, Encyklopedia Powszechna Zielona Sowa, str. 115

Ilustracja 2. Elektrownia wiatrowa

Ilustracja 3. Rozkład nasłonecznienia kuli ziemskiej

z uwzględnieniem wpływu atmosfery ziemskiej

---