POLITYKA SPOŁECZNA
Najważniejsze sprawy polityki społecznej:
1. sprawy pracownicze, bezpieczeństwo, ochrona pracy, higiena pracy
2. swoboda przepływu pracowników i zabezpieczenie społeczne
3. walka z bezrobociem
4. polityka równości i zwalczania dyskryminacji
5. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu - zwiększenie udziału w zatrudnieniu oraz dostępu do usług, pomoc dla niepełnosprawnych, emigrantów, młodzieży, grup na drodze patologii życiowej i mobilizacja odpowiednich instytucji w tym zakresie.
Instrumenty:
1. Instytucja minimalnego dochodu - minimum środków na utrzymanie. Konsekwencja ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie europejskiej karty społecznej z 1961. w karcie jest zapisane że w celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa należy zapewnić każdej osobie, która nie posiada dostatecznych zasobów ani też zdolności do zapewnienia sobie odpowiednich warunków życia przyznania odpowiedniej pomocy w przypadku choroby i opieki.
2. Świadczenia pieniężne na rzecz rodziny - stanowią one jedną z ważniejszych form pomocy dla rodzin z dziećmi. Obejmują: zasiłki porodowe, rodzinne, świadczenia dla dzieci niepełnosprawnych, dla samotnych rodziców, alimentacyjne

Odnowiona polityka turystyczna UE: Ku silniejszemu partnerstwu na rzecz turystyki europejskiej” określono trzy główne kierunki działania UE w dziedzinie turystyki:

1.Włączanie środków wywierających wpływ na turystykę w główny nurt polityki

W ramach tego kierunku prowadzone będą działania mające na celu:

• aktywne promowanie poprawy jakości regulacji prawnych dotyczących turystyki. Komisja przedstawiła zrewidowane podejście do dalszego promowania poprawy otoczenia regulacyjnego w celu podnoszenia konkurencyjności europejskiej. Koncentruje się ono na:

1. lepszym i szerszym stosowaniu oceny wpływu na turystykę nowych projektów aktów prawnych.;

2. przeglądaniu nierozstrzygniętych wniosków legislacyjnych oraz;

3. upraszczaniu istniejącego prawodawstwa europejskiego.

koordynacje polityk sektorowych, mających wpływ na turystykę.

• lepsze wykorzystywanie dostępnych europejskich instrumentów finansowych. W ramach realizacji tego kierunku działania Komisja przewidziała możliwość finansowania zrównoważonych projektów związanych z turystyką za pośrednictwem funduszy strukturalnych oraz dodatkowych instrumentów finansowych.

2. Promowanie zrównoważonej turystyki

Głównymi obszarami, na których skupiają się działania UE w ramach tego kierunku są

1. Opracowanie i wdrożenie „Europejskiej Agendy 21 dla turystyki”.

W roku 2004 powołano Grupę ds. Zrównoważonego Rozwoju Turystyki (Tourism Sustainability Group - TSG), dla opracowania Agendy 21 dla turystyki. Grupa zakończyła prace w 2007 roku przedstawiając raport zatytułowany „Działania na rzecz bardziej zrównoważonej turystyki europejskiej. Zdaniem twórców Raportu osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju wymaga sprostania ośmiu kluczowym wyzwaniom, do których zaliczono:

1. redukcję sezonowości popytu,

2. ograniczenie negatywnego oddziaływania transportu turystycznego na środowisko,

3. poprawę jakości zatrudnienia w turystyce,

4. utrzymanie i podniesienie dobrobytu społeczności lokalnych oraz jakości ich życia,

5. minimalizowanie wykorzystania zasobów i produkcji odpadów,

6. ochronę i nadawanie wartości dziedzictwu naturalnemu i kulturowemu,

7. zapewnienie wszystkim grupom społecznym dostępu do turystyki,

8. wykorzystanie turystyki jako narzędzia w globalnym, zrównoważonym rozwoju.

2. Konkretne działania wspierające zrównoważony rozwój turystyki europejskiej.

Agenda jest kierunkowskazem dla działań Komisji w dziedzinie turystki i we wszystkich pozostałych obszarach polityki, które wywierają wpływ na turystykę i na jej zrównoważony rozwój. Do działań tych zaliczono:

• identyfikację krajowych i międzynarodowych środków wspierania MŚP związanych z turystyką oraz ustanowienie procesu wymiany dobrych praktyk;

• ocenę skutków gospodarczych poprawy dostępności w sektorze turystycznym dla makrogospodarczego wzrostu oraz zatrudnienia, szans biznesowych dla MŚP, jakości usług i konkurencyjności;

• ułatwianie wymiany dobrych praktyk w zakresie „turystyki dla wszystkich”.

• opublikowanie podręcznika „How to set up Learning Areas in the Tourism Sector” (Jak tworzyć obszary uczenia się w sektorze turystyki) w celu wspierania wysiłków na rzecz podnoszenia kwalifikacji w sektorze turystycznym przy zaangażowaniu wszystkich stron zainteresowanych;

• badanie trendów w zakresie zatrudnienia w sektorach turystyki przybrzeżnej i morskiej.

• przygotowywanie oficjalnych danych statystycznych oraz zlecenie badań e-Business W@tch w celu oszacowania przyszłych skutków i wpływu e-biznesu na przemysł turystyczny;

• kontynuację inicjatyw Komisji oraz współpraca z Państwami Członkowskimi, branżą oraz Światową Organizacją Turystyki w celu zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci, szczególnie w przypadkach, gdy przestępstwa takie popełniane są przez turystów,

• mobilizowanie zaangażowanych podmiotów do tworzenia wiedzy i dzielenia się nią.

3.Wzmocnienie rozumienia i widoczności turystyki

Głównymi obszarami, na których skupiają się działania UE w ramach tego kierunku, są:

1. Wzmocnienie rozumienia i widoczności turystyki poprzez:

• nowelizację Dyrektywy Rady 95/57/WE w sprawie zbierania informacji statystycznych w dziedzinie turystyki oraz wdrożenie rachunku satelitarnego turystyki umożliwiających lepsze poznanie prawdziwych rozmiarów i wartości przemysłu turystycznego;

• wydawanie specjalnych publikacji dla branży i administracji turystycznej.

2. Wspieranie promocji europejskich destynacji turystycznych poprzez:

• rozwój Europejskiego Portalu Turystycznego www.visiteurope.com,

• dokonywanie oceny wpływu wydarzeń kulturalnych i sportowych na działalność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw turystycznych.,

• coroczne przyznawanie europejskiej nagrody dla najlepszych destynacji turystycznych w Europie (European Destinations of Excellence Award - EDEN).

3.Poprawa widoczności turystyki - wspólny cel poprzez podejmowanie przez państwa członkowskie i Komisję organizacji wspólnych imprez, których celem jest zwrócenie uwagi opinii społecznej i decydentów na turystykę i jej problemy. Do takich imprez należy zaliczyć w szczególności:

• Europejskie Forum Turystyki;

• Nieformalne spotkania ministrów ds. turystyki;

• Konferencje poświęcone sprawom turystyki.

Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników

Zgodnie z ustaleniami Jednolitego Aktu Europejskiego 9 grudnia 1989 r. przywódcy państw i rządów WE przyjęli Wspólnotową Kartę Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników.

Prawa te obejmowały następujące dziedziny:

• Swoboda poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania

• Swoboda zatrudnienia i wynagrodzenie za pracę

• Poprawa warunków życia i pracy

• Ochrona socjalna

• Prawo do kształcenia zawodowego

• Równe traktowanie kobiet i mężczyzn

• Informowanie, uwzględnianie opinii pracobiorców i współdziałanie

• Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy

• Ochrona dzieci i młodzieży

• Ochrona osób niepełnosprawnych

Idea "społecznego wymiaru" w polityce społecznej UE

Wymiar społeczny to: tworzenie jednakowych szans rozwoju i życia wszystkich ludzi jednak realizacja potrzeb

współczesnej generacji nie może odbywać się kosztem przyszłych pokoleń, promowanie zasady powściągliwości

poprzez kształtowanie innych hierarchii wartości i postaw ludzkich.

Jeśli jednak chcemy zmienić swoje nawyki konsumpcyjne i styl życia, mając na uwadze zasady zrównoważonego

rozwoju, ważne jest abyśmy znali przedstawione poniżej podstawowe cele zrównoważonego rozwoju:

• Budowa zrównoważonej gospodarki,

• Dążenie do harmonijnego i sprawiedliwego rozwoju społeczeństw,

• Ochrona środowiska i zasobów naturalnych.

Cele rozwoju zrównoważonego z ukierunkowaniem na wymiar społeczny zostały jasno określone w Raporcie

Brudtland:

Zmiana, jakości wzrostu gospodarczego;

Zapewnienie zatrudnienia, wyżywienia, zaopatrzenia w energię, wodę i urządzenia sanitarne;

Utrzymanie odpowiedniego poziomu populacji ludzkiej;

Ochronę a nawet zwiększenie bazy bogactw naturalnych;

Reorientację procesów technologicznych i sposobów zarządzania;

Integralne połączenie ekonomii z ekologią w procesie podejmowania decyzji.

Konsumenci, poprzez żądania określonych rodzajów produktów i usług oraz wspieranie i dążenie do realizacji

określonych polityk respektujących zasady zrównoważonego rozwoju, mogą pomóc:

ü W rozwoju społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsibility) oraz

ü W promowaniu praktyk dobrego rządzenia (good governance) Działania te powinny być

realizowane na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym, przyczyniając się do wdrażania

zrównoważonych decyzji i działań.

Europejski Fundusz Społeczny jest pierwszym z zastosowanych we Wspólnocie instrumentów polityki strukturalnej. Został utworzony w 1960 roku i koncentruje się na walce z bezrobociem w państwach członkowskich Wspólnoty. Pomoc finansowa Europejskiego Funduszu Społecznego przeznaczana jest dla różnych regionów i grup społecznych, przede wszystkim zaś dla pracowników zagrożonych bezrobociem długoterminowym oraz dla ludzi młodych (do 25 roku życia), wkraczających dopiero na rynek pracy. Zakres interwencji funduszu obejmuje pięć obszarów wsparcia:

        aktywne formy walki z bezrobociem,

        przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu,

        rozwój powszechnego kształcenia ustawicznego,

        doskonalenie kadr gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości, - aktywizacja zawodowa kobiet.

 

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
(EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds)

Powstał w 1964 roku na mocy Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (1957). Zajmuje się wspieraniem przekształceń struktury rolnictwa oraz wspomaganiem rozwoju obszarów wiejskich. Na Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej jest przeznaczana największa część budżetu Unii Europejskiej (w 1999 przeznaczono na ten cel 42,2 procenta budżetu). Ponadto środki Funduszu pochodzą z opłat nakładanych na importowane spoza Unii Europejskiej produkty rolne.

EAGGF składa się z dwóch sekcji: Sekcji Gwarancji, która finansuje wspólną politykę rolną (zakupy interwencyjne produktów rolnych, dotacje bezpośrednie dla rolników) oraz Sekcji Orientacji, która wspiera przekształcenia w rolnictwie w poszczególnych państwach UE i jest instrumentem polityki strukturalnej. W ramach Sekcji Orientacji EAGGF realizuje się następujące zadania:

• rozwój i modernizacja terenów wiejskich

• wspieranie inicjatyw służacych zmianom struktury zawodowej na wsi (w tym kształcenia zawodowego rolników i ich przekwalifikowania do innych zawodów)

• wspomaganie działań mających na celu zwiększenie konkurencyjności produktów rolnych

• restrukturyzacja oraz dostosowanie potencjału produkcyjnego gospodarstw do wymogów rynku

• pomoc przy osiedlaniu się młodych rolników

• wspieranie rozwoju ruchu turytycznego i rzemiosła

• rozwój i eksploatacja terenów leśnych

• inwestycje w ochronę środowiska

• wyrównywanie szans gospodarstw położonych na terenach górzystych i terenach dotkniętych kataklizmami

 

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego powstał w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów państw członkowskich Unii Europejskiej. Ma za zadanie niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego poszczególnych krajów. Zakres interwencji tego funduszu jest najszerszy, gdyż uczestniczy on w współ-

finansowaniu wielu obszarów życia społeczno-gospodarczego. W spektrum jego oddziaływania znajdują się: inwestycje produkcyjne służące tworzeniu i utrzymaniu miejsc pracy, inwestycje w dziedzinie infrastruktury oraz różne inicjatywy zmierzające do zwiększania potencjału gospodarczego na poziomie lokalnym i regionalnym. Szczególnie istotne jest wspiera-nie małych i średnich przedsiębiorstw, rozwój usług dla przedsiębiorstw, transfer nowych technologii oraz polepszenie dostępu przedsiębiorstw do kredytu i innych instrumentów finansowych."

 

Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na następujących dziedzinach:

• inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw

• rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,

• infrastruktury,

• rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,

• ochrony i poprawy stanu środowiska,

• rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

Europejski Fundusz Rybacki

Europejski Fundusz Rybacki został ustanowiony w 2006 roku. Za jego pośrednictwem ma być realizowana Wspólna Polityka Rybołówstwa w Unii Europejskiej, a za główny cel EFR postawiono osiągnięcie trwałej i zrównoważonej eksploatacji zasobów wodnych oraz wsparcie rybaków i gospodarki rybnej we wszystkich krajach członkowskich UE. Od dnia 1 stycznia 2007 Europejski Fundusz Rybacki zastępuje Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa,

W Europejskim Funduszu Rybackim wyróżnia się pięć głównych priorytetów: 1. pomoc flocie unijnej w dostosowaniu zdolności i nakładu połowowego do dostępnych zasobów rybnych, 2. wsparcie różnych gałęzi przemysłu związanych z rybołówstwem, 3. pomoc organizacjom reprezentującym wspólny interes sektora rybołówstwa, 4. zrównoważony rozwój obszarów uzależnionych od rybołówstwa, 5. pomoc techniczna dla państw członkowskich UE.

TL A TURYSTYKA

Traktat Lizboński:

Traktat Lizboński również nie zalicza turystyki do obszarów objętych

wspólną polityką jednakże rozszerza kompetencje Unii w tym obszarze.

Zgodnie z art. 6 Skonsolidowanej Wersji Traktatu o Unii Europejskiej,

Unia ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie,

koordynowanie lub uzupełnianie działań Państw Członkowskich

m. in. w dziedzinie turystyki.

Ponadto do Traktatu wprowadzono odrębny tytuł dotyczący turystyki (tytuł

XXII) zawierający jeden artykuł 195, zgodnie z którym "Unia uzupełnia

działania Państw Członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności

przez wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze.

 Traktat Lizboński stwarza nową podstawę dla rozwoju turystyki

stwierdzając, że UE ma być celem turystycznym na świecie.

14 kwietnia 1995: Zielona Ksiega - Rola Unii w zakresie turystyki

Intencja: dyskusja nt. działań, jakie Wspólnota podejmie w zakresie wsparcia turystyki

Na czym polega koncepcja Promowanie zrównoważonej turystyki?

Turystyka zrównoważona - celem tej koncepcji jest zintegrowanie działalności turystycznej z celami ochrony

przyrody, a także kształtowaniem nowych zachowań turystów oraz organizatorów ruchu turystycznego. Te

nowe postawy winy być korzystne etycznie i społecznie dla lokalnej ludności.

Turystykę zrównoważoną charakteryzuje stosowanie następujących zasad:

o Rozwój turystyki jest dostosowany do rodzaju i jakości zasobów środowiska przyrodniczego i nie może

przyczyniać się do ich degradacji

Miejscowa ludność partycypuje we wszystkich przedsięwzięciach związanych z turystyką, które

podejmowane są na zamieszkanych przez nią terenach,

Oferta turystyczna opiera się na miejscowych zasobach naturalnych, ludzkich, materialnych i obejmuje

niewielkie obiekty, dostosowane skalą do otoczenia,

Rozwój turystyki jest zintegrowany z miejscowym rozwojem gospodarczym oraz jest korzystny

etycznie, społecznie i ekonomicznie dla miejscowej ludności.

PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO 2007-2013

Nadrzędnym celem programu jest podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.

To największych z programów operacyjnych w okresie programowania 2007-2013, który koncentruje się na działaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. Ponad 66% wydatków będzie przeznaczonych na realizację celów Strategii Lizbońskiej.

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko realizowanych będą następujące osie priorytetowe:

1. Gospodarka wodno-ściekowa

2. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

3. Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska

4. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska

5. Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych

6. Drogowa i lotnicza sieć TEN-T

7. Transport przyjazny środowisku

8. Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe

9. Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej

10. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku

11. Bezpieczeństwo energetyczne

12. Kultura i dziedzictwo kulturowe

13. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia

14. Infrastruktura szkolnictwa wyższego

15. Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

16. Pomoc techniczna - Fundusz Spójności

17. Konkurencyjność regionów

Na realizację tego programu zostanie przeznaczonych ponad 36 mld euro. Ze środków UE będzie pochodziło 27 848,3 mln euro.

Cel programu

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO), zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 66,23 proc. całości wydatków ze środków unijnych.

Europejski Fundusz Rybacki jest instrumentem Wspólnej Polityki Rybołówstwa UE, ukierunkowanym na zrównoważony rozwój gospodarczy sektora rybołówstwa (tu: zrównoważona eksploatacja żywych zasobów wodnych, efektywne zarządzanie, przetwarzanie i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury pod kątem trwałości zasobów oraz teraźniejszych i przyszłych wymogów środowiskowo-gospodarczo-społecznych), wzrost zatrudnienia i przedsiębiorczości, poprawę konkurencyjności oraz ochronę środowiska wodnego na obszarach działalności rybackiej (połów, przetwórstwo i handel zasobami).

Programy Operacyjne to programy stworzone w celu obsługiwania poszczególnych funduszy. Ich treść

podzielona jest na części, tzw. Priorytety względnie tzw. Osie Priorytetowe, określające cele dotacji

w poszczególnych zakresach, a dalej na Działania i Poddziałania, w których opisane są typy projektów

podlegających dotowaniu.

1. PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Decyzją z 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

na lata 2007-2013. To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad przygotowaniem największego w historii Unii

Europejskiej programu. Wielkość środków unijnych zaangażowanych w realizację programu wynosi prawie 28

miliardów euro, co stanowi ok. 42 proc. całości środków polityki spójności.

CEL PROGRAMU INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO:

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury

technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości

kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami

Odniesienia (NSRO), zatwierdzonymi 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden z programów

operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu

środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny

Infrastruktura i Środowisko jest również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej,

a wydatki na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 66,23 proc. całości wydatków ze środków

unijnych.

OBECNY KSZTAŁT PROGRAMU:

Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i

Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś

wkład krajowy - 9,7 mld euro.

Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomiędzy

poszczególne sektory przedstawia się następująco:

Środowisko - 4,8 mld euro

Transport - 19,4 mld euro

Energetyka - 1,7 mld euro

Kultura - 490,0 mln euro

Zdrowie - 350,0 mln euro

Szkolnictwo wyższe - 500,0 mln euro

Dodatkowo dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przewidziane zostały środki na pomoc

techniczną (w sumie 581,3 mln euro).

W RAMACH PROGRAMU REALIZOWANYCH BĘDZIE 15 PRIORYTETÓW:

§ Gospodarka wodno-ściekowa - 3 275,2 mln euro (w tym 2 783,9 mln euro z FS);

§ Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi - 1,430,3 mln euro (w tym 1,215,7 mln euro z FS);

§ Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska - 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln

euro z FS);

Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska - 667,0 mln euro

(w tym 200,0 mln euro z EFRR);

Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych - 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro z

EFRR);

Drogowa i lotnicza sieć TEN-T - 10 548,3 mln euro (w tym 8 802,4 mln euro z FS);

Transport przyjazny środowisku - 12 062,0 mln euro (w tym 7 676,0 mln euro z FS);

Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe - 3 465,3 mln euro (w tym 2 945,5 mln euro z

EFRR);

Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna - 1 403,0 mln euro (w

tym 748,0 mln euro z FS);

Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii - 1 693,2 mln euro (w tym 974,3

mln euro z EFRR);

Kultura i dziedzictwo kulturowe - 576,4 mln euro (w tym 490,0 mln euro z EFRR);

Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia - 411,8 mln euro (w tym

350,0 mln euro z EFRR);

Infrastruktura szkolnictwa wyższego - 588,2 mln euro (w tym 500,0 mln euro z EFRR);

Pomoc techniczna - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - 220,9 mln euro (w tym 187,8 mln

euro z EFRR);

Pomoc techniczna - Fundusz Spójności - 462,9 mln euro (w tym 393,5 mln euro z FS).

2. PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA 2007-2013

2 października 2007 r. komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podpisała decyzję Komisji Europejskiej

przyjmującą do realizacji Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka. 30 października 2007 r. Rada

Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia PO Innowacyjna Gospodarka.

POIG ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Interwencja w ramach POIG będzie

obejmowała zarówno bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek

naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, a także wsparcie systemowe

zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw.

W ramach PO IG wspierane będą działania z zakresu innowacyjności produktowej, procesowej, marketingowej

i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstawania i rozwoju

innowacyjnych przedsiębiorstw.

Wsparcie przewidziane w ramach PO IG udzielane będzie niezależnie od sektora czy branży, której dotyczy

(przy ograniczeniach wynikających z zakresu interwencji EFRR oraz regulacji dotyczących pomocy publicznej).

W ramach PO IG nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym. Tego rodzaju

innowacyjność będzie promowana i wspierana w Regionalnych Programach Operacyjnych i Programie

Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej.

CELE I PRIORYTETY PROGRAMU:

Głównym celem Programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten

zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych:

• Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw

• Wzrost konkurencyjności polskiej nauki

• Zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym

• Zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym

• Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy

• Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce

Cel główny POIG wychodzi naprzeciw celom stawianym przez podstawowy średniookresowy dokument

strategiczny UE - odnowioną w 2005 roku Strategię Lizbońską. Główne założenia Strategii Lizbońskiej to wzrost

gospodarczy i zatrudnienie przy zachowaniu pełnej zgodności z celami zrównoważonego rozwoju i Strategiczne

Wytyczne Wspólnoty.

Cele te program realizuje, przeznaczając ponad 90 proc. funduszy na działania w obszarach badania + rozwój

(b+r), innowacje, technologie informacyjne i komunikacyjne. POIG jest programem w największym stopniu

wpisującym się w realizację Strategii Lizbońskiej.

W ramach POIG wspierane będą projekty, które są innowacyjne co najmniej w skali kraju lub na poziomie

międzynarodowym. Natomiast projekty, które są innowacyjne w skali regionu, wspierane będą w ramach 16

Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO).

Należy podkreślić, że POIG nie jest kontynuacją Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw, 2004-2006 (SPO-WKP). Przedsiębiorcy, którzy będą chcieli realizować inwestycje o

zbliżonym charakterze do tych, które realizowane były w ramach cieszącego się ogromną popularnością

działania 2.3. SPO-WKP Dotacje dla MSP na inwestycje, będą mogli uzyskać wsparcie w ramach jednego

z 16 RPO, funkcjonującego w ich województwie. Uzupełnieniem działań bezpośrednio skierowanych do

przedsiębiorców będzie wsparcie systemowe dla sieci instytucji otoczenia biznesu oraz innowacyjnych instytucji

okołobiznesowych (tj. np. parków technologicznych, inkubatorów technologicznych, Centrów Zaawansowanych

Technologii).

W ramach PO IG projekty realizować będą przedsiębiorstwa, w tym małe i średnie, instytucje otoczenia biznesu

oraz ich sieci, wysoko specjalistyczne ośrodki innowacyjności, jednostki naukowo-badawcze oraz jednostki

administracji centralnej.

3. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 2007-2013

28 września 2007 r. Komisja Europejska wydała decyzję w sprawie przyjęcia do realizacji Programu

Operacyjnego Kapitał Ludzki, który jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowych

Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 i obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego

(EFS) w Polsce.

Przyjęcie Programu stanowi potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki

prozatrudnieniowej rządu oraz umożliwia wykorzystanie środków EFS w Polsce w latach 2007-2013.

CELE I GŁÓWNE OBSZARY WSPARCIA PO KL:

Program stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi UE, w tym również Polską,

stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Do wyzwań tych należą: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego

miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej

liczby trwałych miejsc pracy. Zgodnie z założeniami Strategii Lizbońskiej oraz celami polityki spójności krajów

unijnych, rozwój kapitału ludzkiego i społecznego przyczynia się do pełniejszego wykorzystania zasobów pracy

oraz wsparcia wzrostu konkurencyjności gospodarki.

Dążąc do efektywnego rozwoju zasobów ludzkich, Program będzie koncentrował wsparcie na następujących

obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników

i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej

wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia.

Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia

się realizacja sześciu celów strategicznych, do których należą:

§ Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i

biernych zawodowo

Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego

Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w

gospodarce

Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym

zwiększeniu, jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy

Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług

wysokiej, jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa

Wzrost spójności terytorialnej.

4. PROGRAM OPERACYJNY ROZWÓJ POLSKI WSCHODNIEJ

2 października 2007 r. komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner podpisała decyzję Komisji Europejskiej

przyjmującą do realizacji Program Rozwój Polski Wschodniej. Program ten stanowi dodatkowy element

wsparcia z funduszy strukturalnych, który wzmocni działanie innych programów na obszarze pięciu

następujących województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego oraz

świętokrzyskiego.

CELE PROGRAMU

Celem głównym Programu jest: „przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w

zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”.

Cel główny Programu osiągany będzie przez realizację celów szczegółowych, którymi są:

Stymulowanie rozwoju konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy.

Zwiększenie dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce Wschodniej.

Rozwój wybranych funkcji metropolitalnych miast wojewódzkich.

Poprawa dostępności i jakości powiązań komunikacyjnych województw Polski Wschodniej.

Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu.

Optymalizacja procesu wdrażania PO Rozwój Polski Wschodniej.

W ramach PO RPW będą realizowane projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego

pięciu województw Polski Wschodniej. Finansowane będą przede wszystkim inwestycje w zakresie

infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub

regionalnych systemów komunikacyjnych, a także realizowane będą przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność

inwestycyjną i turystyczną tego obszaru.

5. PROGRAM OPERACYJNY POMOC TECHNICZNA

Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 jest pierwszym polskim programem operacyjnym

na lata 2007-2013 zatwierdzonym przez Komisję Europejską. Program stanowi jeden z elementów systemu

realizacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2013.

W ramach tego systemu realizacji przewidziano komponenty pomocy technicznej we wszystkich programach

operacyjnych zorientowane na wsparcie wdrażania poszczególnych programów.

Ponadto realizowany będzie horyzontalny POPT 2007-2013, którego celem jest wsparcie tych procesów oraz

instytucji wchodzących w system realizacji NSRO, których wsparcie na poziomie poszczególnych programów

operacyjnych albo nie może być realizowane, albo jego realizacja byłaby niezasadna.

POPT 2007-2013 obejmuje swoim zakresem wsparcie wszystkich horyzontalnych działań i procesów z

zakresu przygotowania, zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli realizacji NSRO, a także z

zakresu wsparcia przygotowania projektów oraz rozpowszechniania informacji i promocji operacji funduszy

strukturalnych w Polsce.

Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSRO. Zostanie

on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację

słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz

istniejących szans.

Cele szczegółowe POPT 2007-2013:

1. Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy

strukturalnych

2. Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i

wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO

6. PROGRAMY EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ NA LATA 2007-2013

W latach 2007-2013 współpraca w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym będzie

realizowana w ramach odrębnego celu polityki spójności Unii Europejskiej - Cel Europejska Współpraca

Terytorialna (EWT).

Wyodrębnienie współpracy terytorialnej, jako osobnego celu polityki spójności potwierdza duże znaczenie

wspólnych przedsięwzięć podejmowanych przez partnerów unijnych. O rosnącym znaczeniu tego typu

współpracy świadczy również zwiększenie wysokości środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego. W latach 2007-2013 na rozwój współpracy terytorialnej z budżetu Unii Europejskiej

przeznaczonych zostanie łącznie 7,75 mld euro. Polska alokacja na realizację programów w ramach

Europejskiej Współpracy Terytorialnej wyniesie 557,8 mln euro. Dodatkowe 173,3 mln euro zostanie

przeznaczonych przez Polskę na współpracę transgraniczną z państwami nienależącymi do Unii Europejskiej w

ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP).

Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (European Territorial Cooperation) oraz Europejskiego

Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (European Neighbourhood and Partnership Instrument) zastąpią

przedsięwzięcia realizowane w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III 2004-2006.

Komponentom INTERREG-u III będą odpowiadały trzy typy programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej:

§ programy współpracy transgranicznej zastąpią INTERREG III A,

§ programy współpracy transnarodowej zastąpią INTERREG III B,

§ programy współpracy międzyregionalnej (INTERREG IV C) zastąpią INTERREG III C.

Programy operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej w ramach poszczególnych komponentów

będą wdrażane zgodnie z jednolitymi zasadami, wynikającymi z doświadczeń zdobytych w trakcie realizacji

programów Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III. Wprowadzenie jednolitych zasad wdrażania przyczyni się

do ułatwienia zarządzania samymi programami oraz wspólnymi, międzynarodowymi projektami finansowanymi

ze środków EFRR w ramach celu Europejska Współpraca Terytorialna.

Zasady te będą polegały głównie na:

utworzeniu wspólnych Instytucji Zarządzających, Certyfikujących i Audytowych,

obowiązkowym udziale w projekcie, co najmniej dwóch partnerów z różnych krajów,

stosowaniu „zasady partnera wiodącego” w realizacji projektów,

utworzeniu wspólnego budżetu i jednego konta bankowego dla programu,

utworzeniu międzynarodowych Wspólnych Sekretariatów Technicznych wspierających Instytucje

Zarządzające we wdrażaniu programów.

7. REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE

Dotyczą poszczególnych regionów, województw…

INICJATYWY WSPÓLNOTOWE

programy finansowane z funduszy strukturalnych, mające na celu rozwiązanie problemów występujących na terenie całej Unii Europejskiej. Liczba i charakter Inicjatyw Wspólnotowych ulegają zmianom w zależności od zidentyfikowanych problemów mających wpływ na funkcjonowanie Unii Europejskiej. W latach 2000-2006 są to: EQUAL, INTERREG III, LEADER+, URBAN.Są to programy bezzwrotnej pomocy finansowej na rzecz określonych grup społecznych. W latach 2007-2013 nastąpiło wiele zmian w ramach inicjatyw wspólnotowych, które są finansowane z innych źródeł niż fundusze strukturalne (są to dodatkowe środki, o których decyduje Komisja Europejska). Do nowych inicjatyw należą:

JASPERS- Zadaniem inicjatywy jest pomoc techniczna w przygotowaniu dużych projektów np. w sektorze środowiska (od 25 mln euro), sektorze transportu (od 50 mln euro). dotyczy wsparcia dużych projektów od 25 mln euro w sektorze środowiska oraz od 50 mln w sektorze transportu i innych sektorach, które

kwalifikują się do wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Funduszu Spójności. Wsparcie nie ma charakteru finansowego, ale

doradczy;

JESSICA- Inicjatywa jest poświęcona odnowie i rozwojowi miast. dotyczy wsparcia inwestycji w zakresie zróżnicowanego rozwoju na obszarach miejskich UE; kluczowym elementem jest tu połączenie dotacji w

ramach programów na rzecz rozwoju i odnowy obszarów miejskich;

JEREMIE- Zadaniem inicjatywy jest ułatwienie dostępu do kapitału dla mikro i małych oraz średnich przedsiębiorstw poprzez stworzenie funduszy kapitałowych i funduszy poręczeniowych. wspiera MŚP poprzez zapewnienie mikrokredytów, kapitału podwyższonego ryzyka, kredytów i gwarancji, a także innowacyjnych form finansowania.

Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP) stanowi inicjatywę Komisji Europejskiej. Zasadniczym celem EISP jest rozwój współpracy pomiędzy Unią Europejską a państwami partnerskimi spoza UE poprzez zapewnienie zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju regionalnego.  
Budżet EISP wznosi 173, 322 mln euro.  W ramach EISP możliwe będzie udzielanie pomocy finansowej państwom objętym Europejską Polityką Sąsiedztwa m.in. Białorusi, Ukrainie, a także Federacji Rosyjskiej. Europejski Instrument Partnerstwa i Sąsiedztwa  będzie wdrażany m.in. za pomocą programów współpracy transgranicznej.
Zasięg terytorialny EISP obejmuje swoim zasięgiem następujące państwa: Algieria, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzja, Izrael, Jordania, Liban, Libia, Mołdawia, Maroko, Autonomia Palestyńska, Syria, Tunezja, Ukraina.

Kluczowe obszary wsparcia w ramach EISP to:

• promowanie dialogu politycznego i reform,

• wzmocnienie instytucji krajowych i innych instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i efektywne wdrażanie polityk,

• promowanie ochrony środowiska i dobrego zarządzania zasobami naturalnymi,

• wspieranie polityk zmierzających do redukcji ubóstwa,

• wspieranie polityk promujących rozwój społeczny, równość kobiet i mężczyzn, zatrudnienia i ochrony socjalnej,

• wspieranie współpracy transgranicznej oraz promowanie zrównoważonego rozwoju ekonomicznego, społecznego i środowiskowego w regionach przygranicznych,

• wspieranie polityk promujących zdrowie, edukację i szkolenia,

• promowanie i ochrona praw człowieka jako fundamentalnych wolności i wspieranie procesu demokratyzacji,

• zapewnienie sprawnie działającego i bezpiecznego systemu zarządzania granicami,

• promowanie współpracy w dziedzinach sprawiedliwości, spraw wewnętrznych oraz prewencji i walki z terroryzmem i zorganizowaną przestępczością,

• promowanie udziału Wspólnot w działaniach dotyczących badań i innowacji,

• promowanie współpracy pomiędzy Państwami Członkowskimi i krajami partnerskimi w dziedzinie szkolnictwa wyższego, wymiany nauczycieli, naukowców i studentów,

• promowanie dialogu między kulturami i kontaktami people-to-people.

W nowej perspektywie finansowej Polska będzie jednocześnie uczestniczyła i zarządzała dwoma programami w ramach Europejskiego Instrumentu Partnerstwa i Sąsiedztwa:

• Polska-Białoruś-Ukraina

• Polska-Litwa-Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki)

Przykładowe priorytety współpracy w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa:

1. Poprawa i rozbudowa transgranicznej infrastruktury: komunikacyjnej,  transportowej, technicznej, turystycznej, społecznej i ochrony środowiska

2. Wspieranie innowacyjności, powiązań gospodarczych oraz ułatwienie współpracy sektora gospodarki i nauki

3. Wspieranie rozwoju zasobów ludzkich

Potencjalnymi beneficjentami programu będą instytucje prowadzące działania o charakterze non-profit przyczyniające się do realizacji priorytetów programu, w tym np. władze lokalne i regionalne, organizacje pozarządowe, instytucje publiczne, euroregiony

Europa 2020 to unijna strategia wzrostu na najbliższe dziesięciolecie.
W zmieniającym się świecie UE potrzebna jest inteligentna i zrównoważona gospodarka sprzyjająca włączeniu społecznemu. Równoległa praca nad tymi trzema priorytetami powinna pomóc UE i państwom członkowskim w uzyskaniu wzrostu zatrudnienia oraz zwiększeniu produktywności i spójności społecznej.

Unia wyznaczyła sobie konkretny plan obejmujący pięć celów - w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu/energii - które należy osiągnąć do 2020 r. W każdym z tych obszarów wszystkie państwa członkowskie wyznaczą z kolei własne cele krajowe. Konkretne działania na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym wzmocnią realizację strategii.

5 celów dla UE w 2020 r.

1. 1. Zatrudnienie

• 75 proc. osób w wieku 20-64 lat powinno mieć pracę

• 2. Badania i rozwój oraz innowacje

• na inwestycje w badania i rozwój oraz w innowacje powinniśmy przeznaczać 3 proc. PKB Unii - łącznie ze środków publicznych i prywatnych

• 3. Zmiany klimatu i energia

• należy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych o 20 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r. (lub nawet o 30 proc., jeśli warunki będą sprzyjające)

• 20 proc. energii powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych

• efektywność energetyczna powinna wzrosnąć o 20 proc.

• 4. Edukacja

• odsetek młodych ludzi przedwcześnie porzucających naukę nie powinien przekraczać 10 proc.

• co najmniej 40 proc. osób w wieku 30-34 powinno mieć wykształcenie wyższe

• 5. Ubóstwo i wykluczenie społeczne

• zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o co najmniej 20 mln.

Co dokładnie wnoszą te cele?

• Cele te pokazują, jaka powinna być ogólna kondycja Unii Europejskiej w 2020 r. pod względem najważniejszych parametrów.

• Są one przekładane na cele krajowe, tak by każde państwo członkowskie mogło kontrolować swoje postępy w ich realizacji.

• Nie oznaczają one podziału obciążenia - są to wspólne cele, które realizowane będą za pomocą szeregu działań podejmowanych zarówno na poziomie państw członkowskich, jak i przez UE.

• Są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie się uzupełniają:

• poprawa sytuacji w dziedzinie edukacji pozwoli ograniczyć bezrobocie i ubóstwo

• większy nacisk na badania i rozwój oraz innowacje w gospodarce, w połączeniu z efektywniejszym wykorzystywaniem środków, podniesie konkurencyjność UE i przyczyni się do tworzenia nowych miejsc pracy

• inwestowanie w czystsze technologie ułatwi walkę ze zmianami klimatu, a jednocześnie stworzy nowe możliwości rozwoju dla przedsiębiorstw i pracowników.

Europa zidentyfikowała nowe mechanizmy stymulowania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Ich wdrożeniu służyć ma 7 inicjatyw przewodnich.

W ramach każdej z nich UE i władze krajowe muszą koordynować swoje wysiłki, tak by wzajemnie się uzupełniały. Komisja przedstawiła większyć z tych inicjatyw w 2010 r.

Inteligentny wzrost gospodarczy

• Europejska agenda cyfrowa

• Unia innowacji

• Mobilna młodzież

Trwały wzrost gospdarczy

• Europa efektywnie korzystająca z zasobów

• Polityka przemysłowa w erze globalizacji

Wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu

• Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia

Europejski program walki z ubóstwem

LIFE+ jest kontynuacją Instrumentu Finansowego LIFE, który został utworzony przez Komisję Europejską w 1992

roku. Ogólnym celem Life+ jest przyczynianie się do wdrażania, aktualizacji oraz rozwoju wspólnotowej polityki

i prawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska, w tym w zakresie uwzględniania kwestii środowiskowych w

innych politykach, a tym samym przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju.

SZCZEGÓŁOWE CELE POSZCZEGÓLNYCH KOMPONENTÓW PROGRAMU “LIFE+ TO:

“LIFE+ - Przyroda i różnorodność biologiczna”

• Przyczynianie się do wdrażania polityki i prawodawstwa Wspólnoty w dziedzinie ochrony przyrody i

różnorodności biologicznej, a w szczególności Dyrektyw: 79/409/EWG (Dyrektywa Ptasia) oraz 92/43/

EWG (Dyrektywa Siedliskowa), w tym na poziomie lokalnym i regionalnym a także wspieranie dalszego

rozwoju i wdrażania sieci Natura 2000, w tym w odniesieniu do siedlisk oraz gatunków przybrzeżnych i

morskich;

Przyczynianie się do konsolidacji zasobów wiedzy w celu rozwoju, opiniowania, nadzorowania i oceny

polityki oraz prawodawstwa Wspólnoty w zakresie przyrody i różnorodności biologicznej;

Wspieranie formułowania i wdrożenia podejść w zakresie kierunków polityki i instrumentów mających

na celu monitorowanie oraz ocenę stanu przyrody i różnorodności biologicznej, a także czynników,

presji i reakcji, które mają na nie wpływ, zwłaszcza w związku z dążeniem do osiągnięcia celu

powstrzymania utraty różnorodności biologicznej we Wspólnocie do 2010 r.;

Zapewnianie wsparcia na rzecz lepszego zarządzania w dziedzinie środowiska poprzez poszerzenie

udziału zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, w procesie konsultacji związanych

z polityką i prawodawstwem w zakresie przyrody i różnorodności biologicznej oraz w ich wdrażaniu

“LIFE+ - Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska”

• Przyczynianie się do opracowywania i prezentowania innowacyjnych podejść w zakresie polityki,

technologii, metod i instrumentów;

Przyczynianie się do konsolidacji zasobów wiedzy w celu rozwoju, ochrony środowiska opiniowania,

nadzorowania i oceny polityki i prawodawstwa;

Wspieranie formułowania i realizacji metod monitorowania i oceny stanu środowiska, a także

czynników, presji i reakcji, które mają na nie wpływ;

• Ułatwianie wdrożenia wspólnotowej polityki ochrony środowiska ze szczególnym naciskiem na jej

realizację na szczeblu lokalnym i regionalnym;

Zapewnianie wsparcia na rzecz lepszego zarządzania w dziedzinie środowiska poprzez zwiększenie

udziału zainteresowanych stron, w tym organizacji pozarządowych, w procesie konsultacji i wdrażania

polityki.

“LIFE+ - Informacja i komunikacja”

• Rozpowszechnianie informacji i zwiększanie świadomości w zakresie ochrony środowiska, w tym zapobiegania pożarom lasów;

Wspieranie środków towarzyszących takich jak informowanie, działania komunikacyjne i kampanie

informacyjne, konferencje i szkolenia, w tym szkolenia dotyczące zapobiegania pożarom lasów.

Europejska Agencja Środowiska (EEA)

Czym się zajmujemy

Aby pomóc w kształtowaniu polityki na szczeblu krajowym i unijnym, dostarczamy obiektywnych informacji w zakresie ochrony środowiska.
Agencja zatrudnia na stałe około 130 osób i dysponuje rocznym budżetem w wysokości 40 mln euro. Udostępniane przez nią informacje i oceny dotyczą szerokiego zakresu zagadnień, takich jak:

• stan środowiska naturalnego,

• kierunki zmian w środowisku, w tym ocena czynników gospodarczych i społecznych wywierających wpływ na środowisko,

• polityka w tej dziedzinie i jej efektywność,

• przewidywane zjawiska i problemy.

Kraje członkowskie

W pracach EEA uczestniczą obecnie 32 kraje: 27 państw członkowskich UE, a także Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria i Turcja.

Partnerzy

• Eionet - Europejska Sieć Informacji i Obserwacji Środowiska (głównie krajowe agencje środowiska i ministerstwa: łącznie około 300 instytucji niższego szczebla).

EEA jest odpowiedzialna za rozbudowywanie sieci Eionet oraz koordynację podejmowanych przez nią działań.

• Europejskie centra tematyczne - stworzone przez EEA w celu gromadzenia i analizy danych na temat:

• wody

• stanu powietrza i zmian klimatu

• bioróżnorodności

• zrównoważonej konsumpcji i produkcji

• wykorzystania terenu oraz przestrzeni.

• Urząd Statystyczny UE i Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej

• OECD

• Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska

• Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Żywności i Rolnictwa

• Światowa Organizacja Zdrowia

Podstawa prawna naszej działalności

Unijne rozporządzenie nr 401/2009 ustanawiające EEA i Eionet


Polityka regionalna (Regional Policy) - świadoma i celowa działalność centralnych organów władzy publicznej zmierzająca do regulowania międzyregionalnych proporcji rozwoju. Cele i zasady tej polityki określa narodowa strategia rozwoju regionalnego (Komunikat Komisji: Polityka spójności wspierająca wzrost gospodarczy i zatrudnienie: Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013, 5.7.2005, COM (2005) 0299).

Region (Region) - podporządkowana bezpośrednio szczeblowi centralnemu jednostka terytorialna, posiadająca reprezentację polityczną. W Polsce rolę regionów pełnią województwa.

Spójność społeczna (Social cohesion) - mierzona za pomocą wskaźnika stopy bezrobocia, ale coraz częściej jako miernik uwzględnia się stopę partycypacji (miernik określający, jaka część ludności w wieku produkcyjnym znajduje zatrudnienie). Analizowana w układzie państw oraz regionów typu NUTS II i NUTS III.

Spójność gospodarcza (Economic cohesion) - mierzona za pomocą produktu krajowego brutto na mieszkańca, uwzględniając parytet siły nabywczej. Analizowana w układzie państw oraz regionów typu NUTS II i NUTS III.

Na czym polega zmiana zarządzania środkami unijnymi na lata 2007-2013

Finansowana jest polityka spójności; większość przeznacza się na wzrost gospodarczy i zatrudnienie.

Polityka Ochrony Środowiska

Wspólnot Europejskich kształtowała się ewolucyjnie przez długi okres czasu.

W Traktatach Rzymskich z 1957 r., na mocy, których powstały Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska

Wspólnota Energii Atomowej (Euratom), nie odniesiono się do zagadnienia ochrony środowiska naturalnego

1. Wobec braku stosownych uregulowań prawnych, państwa członkowskie Wspólnot Europejskich musiały

początkowo rozwiązywać problemy środowiskowe indywidualnie, zgodnie z własnymi porządkami prawnymi.

Kluczowe znaczenie dla kształtowania się wspólnotowej polityki ochrony środowiska miało wejście w życie 1

lipca 1987 r. nowelizacji Traktatów Rzymskich -

Jednolitego Aktu Europejskiego (JAE) - WE dostały legitymację do prowadzenia polityki ochrony środowiska

- sformułowano podstawowe zasady (zasada profilaktyki - zapobieganie skutkom zanieczyszczenia, zasada

sprawcy-usuwanie naruszeń stanu środowiska)

Na mocy JAE dotychczasowe działania Wspólnot Europejskich oraz ich państw członkowskich w zakresie

ochrony środowiska, uzyskały status polityki wspólnotowej. JAE wprowadził do traktatów nowy Tytuł -

Środowisko naturalne, w którym podkreślono, że chodzi o nową politykę wspólnotową. Wejście w życie

JAE szybko rozszerzyło oddziaływanie polityki ochrony środowiska poprzez jej powiązanie z pozostałymi

dziedzinami funkcjonowania Wspólnot, m.in. z rolnictwem, transportem i energetyką. Także przewidziane

w JAE utworzenie do 1992 r. Jednolitego Rynku Europejskiego miało istotny wpływ na działania Wspólnot

w zakresie ochrony środowiska. Likwidacji barier handlowych oraz znoszeniu kontroli granicznych musiało

towarzyszyć wdrożenie systemu kontroli, który gwarantowałby zachowanie wysokich standardów

środowiskowych (np. w zakresie obrotu niebezpiecznymi substancjami czy odpadami przemysłowymi).

Kolejnym ważnym momentem dla rozwoju wspólnotowej polityki ochrony środowiska było wejście w

życie Traktatu z Maastricht o Unii Europejskiej (TUE, od 1 listopada 1993 r.) - poszerza zakres OCHRONY

ŚRODOWISKA FAUNY I FLORY, działań proekologicznych, planowania wiejskiego i miejskiego. Instrumenty

realizacji polityki ochrony środowiska: -prawotwórcze - instrumenty rynkowe - ochrony środowiska przez

państwo (bezpośrednie lub pośrednie subwencje, finansowe z budżetu UE), który wprowadził nowe zasady

współpracy pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnot 7. W dziedzinie ochrony środowiska potwierdzono

oraz wzmocniono ustalenia zawarte w JAE. Polityka ochrony środowiska stała się ważną składową I Filara

Unii Europejskiej (Unia Gospodarczo ─ Walutowa). Realizacja traktatowych zadań Wspólnoty Europejskiej

(tworzącej wraz z Euroatomem -Unię Europejską) miała się odbywać z poszanowaniem dla środowiska

naturalnego. Troska o środowisko naturalne została uznana za jeden z niezbędnych warunków trwałego oraz

zrównoważonego rozwoju Wspólnoty Europejskiej. Ten kierunek działań środowiskowych został podtrzymany

po wejściu w życie nowelizacji TUE

Traktatu z Amsterdamu (1 maja 1999 r.).-zasady: zasada zrównoważonego rozwoju, zasada przezorności,

zasada zapobiegania, zasada zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska , zasada integracji polityki

ochrony środowiska z polityka w innych dziedzinach

Maastricht II po raz kolejny wzmocnił środki służące realizacji polityki ochrony środowiska i uczynił z niej

jedno z najważniejszych zadań Wspólnoty, która miała dbać o "(...) wysoki poziom ochrony i poprawę jakości

środowiska naturalnego".

Traktat z Lizbony cele polityki: zachowanie ochrona i poprawa środowiska, ochrona zdrowia człowieka ,

ostrożne o racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych, promowanie na arenie międzynarodowej

środków rozwijających problemy środowiska, zwalczanie mian klimatycznych.

Zmiany w finansowaniu
	2004-2006	2007-2013
1.	Maksymalny poziom współfinansowania ze środków funduszy strukturalnych: 75% Maksymalny poziom współfinansowania ze środków Funduszu Spójności: 85%	Maksymalny poziom współfinansowania ze środków funduszy strukturalnych: 85% Maksymalny poziom współfinansowania ze środków Funduszu Spójności: 85%
2.	Okres wydatkowania środków funduszy strukturalnych: zasada n+2 Okres wydatkowania środków Funduszu Spójności: zasada n+3	Okres wydatkowania środków z wszystkich funduszy: zasada n+3 dla lat 2007-2010 zasada n+2 dla lat 2011-2013
3.	Wielofunduszowość	jeden program - jeden fundusz oraz zasada cross-financing

  

Polityka w zakresie ochrony środowiska: zasady ogólne

Utworzona w 1972 r. polityka w zakresie ochrony środowiska podlega art. 174 oraz 176 TWE. Szósty program działania w zakresie ochrony środowiska naturalnego, zatytułowany „Środowisko 2010: Nasz wybór, nasza przyszłość”, ustanawia strategiczne ramy dla tej polityki do 2012 r. Utworzono także szereg instrumentów w celu ochrony środowiska naturalnego, takich jak: Europejska Agencja Ochrony Środowiska, LIFE+, oznakowanie ekologiczne i audyt ekologiczny czy też europejska strategia w zakresie środowiska i zdrowia.

INSTRUMENTY REALIZACJI POLITYKI ICHRONY ŚRODOWISKA

• instrumenty oparte na zasadach rynkowych: zachęty, bodźce ekonomiczne, i fiskalne, opłaty gospodarcze za korzystanie ze środowiska, kary ekologiczne, odpowiedzialność cywilna

• instrumenty wspomagania finansowego: nakierowane na poprawę stanu środowiska naturalnego

• wspomagające Instrumenty horyzontalne: systemy monitorowania jakości środowiska naturalnego, badania naukowe, postep techniczny

• instrumenty prawne: prawo wtórne (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje i zalecenia);

ZASADY POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA

• zrównoważonego rozwoju - tworzenie takich warunków wzrostu gospodarczego, które nie spowodują w przyszłości wyeksploatowania bogactw naturalnych oraz ze nie będą wykorzystwane dla żadnej grupy społecznej

• zasada przezorności: podmiot podejmujący ziałalnośc ma dowieśc że jego działanie nie przyniesie szkody dla środowiska

• zasada stosowania działań zapobiegawczych: podejmowac zanim wystapią szkody

• zasada naprawiania szkód u żródła: szkoda w środowisku naturalnym powinna być naprawiona w miejscu gdzie powstała

• „zanieczyszczający płaci”: koszty ponosi sprawca

• Zasada integracji: ochrona środowiska przy realizacji wspólnotowych polityk

Program Operacyjny Infrastruktura i

Środowisko 2007 - 2013

Komisja Europejska zatwierdziła Decyzją z dnia 7 grudnia

2007 r. To zwieńczenie wielomiesięcznych prac nad

przygotowaniem największego w historii Unii

Europejskiej programu. Wielkość środków unijnych

zaangażowanych w realizację programu wynosi prawie

28 mld euro, co stanowi ok. 42% całości środków

polityki spójności.

Cel programu

poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej

regionów poprzez rozwój infrastruktury

technicznej przy równoczesnej ochronie i

poprawie stanu środowiska, zdrowia,

zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu

spójności terytorialnej

POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA vs. TL

Walka ze zmianami klimatu, ambitna polityka przestrzeni kosmicznej, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii - to tylko kilka przykładów dziedzin, którymi UE może się zająć dzięki traktatowi lizbońskiemu.

Działania UE w różnych dziedzinach mają wpływ na nasze życie codzienne. Jednak wyzwania, jakim obecnie Europa musi stawić czoła, są skomplikowane i bardzo zróżnicowane. Traktat lizboński pomoże Europie iść naprzód w dobie, gdy konkurencja i zmiany demograficzne są coraz bardziej odczuwalne. Będzie on korzystny nie tylko dla wzrostu gospodarczego i konkurencji, ale również dla niektórych aspektów opieki społecznej. Zgodnie z traktatem wszystkie obszary polityki UE muszą uwzględniać kwestie związane z zatrudnieniem, ochroną socjalną oraz walkę z wykluczeniem społecznym.

Zmiany klimatyczne i środowisko naturalne

Zmiany klimatyczne stanowią jedno z największych wyzwań, przed jakimi obecnie stoi świat: mają one wpływ na życie społeczne i gospodarcze oraz na środowisko naturalne. Międzynarodowe działania w tym zakresie oraz zrównoważony rozwój stanowią podstawę unijnej polityki ochrony środowiska. Chociaż dotychczas przyjęte traktaty poruszały kwestie zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, jednak dopiero traktat lizboński dokładniej je definiuje oraz wzmacnia działania UE w tym zakresie.

Energia

Zabezpieczenie dostaw energii ma zasadnicze znaczenie dla nas wszystkich: w ostatnich kilku latach wielu Europejczyków boleśnie odczuło podwyżki cen energii. Traktat lizboński pomaga zapewnić bezpieczeństwo dostaw energii w Europie oraz wspiera wykorzystywanie odnawialnych i konkurencyjnych źródeł energii.

Traktat zawiera specjalny rozdział dotyczący energii, w którym określono najważniejsze kompetencje oraz ogólne cele polityki energetycznej: funkcjonowanie rynku energii, bezpieczeństwo dostaw energii, racjonale i oszczędne wykorzystywanie energii, rozwój nowych i odnawialnych źródeł energii oraz łączenie sieci energetycznych. Po raz pierwszy w traktacie zawarto klauzulę solidarności gwarantującą, że jeżeli dane państwo członkowskie napotka poważne trudności w dostawach energii, inne państwa członkowskie udzielą mu pomocy.

Ochrona ludności

Traktat lizboński ma ułatwić UE zapobieganie klęskom żywiołowym oraz katastrofom spowodowanym przez człowieka oraz zapewnić ochronę przed nimi. Nowa podstawa prawna ułatwi państwom UE działania w tym zakresie, a także współpracę operacyjną. Jako że skutki zmian klimatycznych są coraz bardziej zauważalne (powodzie, pożary), współpraca między państwami członkowskimi ma zasadnicze znaczenie.

Zdrowie publiczne

Kwestia zdrowia obywateli UE stanowi jeden z najważniejszych punktów traktatu lizbońskiego. Przewidziano w nim środki, których bezpośrednim celem jest ochrona zdrowia publicznego, m.in. w związku z paleniem tytoniu i nadużywaniem alkoholu. Aby skutecznie chronić pacjentów, UE może ustalać standardy jakości i bezpieczeństwa produktów leczniczych i wyrobów medycznych. Dzięki traktatowi państwom członkowskim łatwiej będzie odpowiednio wcześnie monitorować poważne transgraniczne zagrożenia dla zdrowia, takie jak np. ptasia grypa. W przypadku gdy rzeczywiście wystąpią tego rodzaju zagrożenia, traktat ułatwia krajom UE spójną i skuteczną mobilizację wszystkich ich zasobów.

Usługi publiczne

Traktat lizboński podkreśla znaczenie usług świadczonych w interesie ogólnym dla zapewnienia spójności społecznej i regionalnej: transport, szkoły, opieka zdrowotna odgrywają zasadniczą rolę w naszym życiu codziennym. Do traktatu dołączono specjalny protokół określający najważniejsze zasady mające zagwarantować, że usługi świadczone w interesie ogólnym będą skuteczne i właściwe.

Polityka regionalna

Traktat lizboński umacnia również spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną Unii. Po raz pierwszy wśród celów UE znalazła się zasada spójności terytorialnej. Traktat wzmacnia rolę regionów oraz wprowadza nową definicję zasady pomocniczości, zgodnie z którą Unia podejmuje działania na poziomie wspólnotowym wyłącznie wówczas, gdy są one bardziej skuteczne nie tylko od działań podejmowanych na szczeblu krajowym, lecz również od działań podejmowanych na poziomie regionalnym oraz lokalnym.

Badania naukowe

Zgodnie z traktatem lizbońskim najważniejszym elementem unijnej polityki w dziedzinie badań naukowych jest stworzenie europejskiej przestrzeni badawczej - obszaru swobodnego przepływu wiedzy, naukowców i technologii. W czasach gdy na arenie międzynarodowej pojawiają się nowe podmioty zainteresowane realizacją projektów związanych z przestrzenią kosmiczną, traktat tworzy nową podstawę prawną dla spójnej polityki w tym zakresie, uznając tym samym, że UE nie może nie dostrzegać korzyści gospodarczych i strategicznych wynikających z polityki przestrzeni kosmicznej.

Polityka handlowa

Handel musi być wolny i sprawiedliwy. Na mocy traktatu lizbońskiego unijna polityka handlowa obejmie swoim zakresem również bezpośrednie inwestycje zagraniczne. Ochrona własności intelektualnej (znaki towarowe, wzory, patenty, prawa autorskie) ma zasadnicze znaczenie dla innowacji, wzrostu gospodarczego i konkurencyjności. Dzięki traktatowi łatwiej będzie zapewnić jednakowy poziom ochrony w całej UE.

Sport

Traktat lizboński toruje drogę do rozwoju europejskiego wymiaru sportu. Dzięki nowym postanowieniom UE może wspierać koordynować i uzupełniać działania państw członkowskich przez popieranie neutralności i przejrzystości we współzawodnictwie sportowym oraz współpracy między podmiotami odpowiedzialnymi za sport, jak również przez ochronę integralności fizycznej i psychicznej sportowców, w szczególności tych najmłodszych.

Gospodarka

Traktat lizboński usprawni funkcjonowanie strefy euro obejmującej kraje, które przyjęły wspólną walutę. Jeżeli okaże się, że brak dyscypliny budżetowej danego państwa członkowskiego zagraża prawidłowemu funkcjonowaniu strefy euro, Komisja może skierować bezpośrednio do takiego państwa ostrzeżenie.

Ochrona danych

W traktacie lizbońskim jasno stwierdzono, że każdy ma prawo do ochrony danych osobowych na swój temat. Prawo to zapisano również w Karcie praw podstawowych.

Turystyka

Traktat lizboński tworzy nową podstawę prawną dla turystyki. Ma ona umocnić pozycję Unii jako czołowego celu podróży turystycznych na świecie.

Debata nad przyszłością polityki spójności UE

Negocjacje perspektywy finansowej na lata 2007-2013, zakooczone osiągnięciem porozumienia na szczycie Rady w grudniu 2005 roku, zostały w Polsce odebrane jako duży sukces polskiej dyplomacji. Głównym powodem było oczywiście zapewnienie naszemu krajowi statusu beneficjenta netto unijnego budżetu, co możliwe było przede wszystkim dzięki przyznaniu Polsce środków na realizację unijnej polityki spójności w wysokości ponad 67 miliardów euro. W ten sposób Polska w wartościach absolutnych bezapelacyjnie stała się największym beneficjentem polityki spójności, zastępując na tym miejscu Hiszpanię, która od czasu wprowadzenia wieloletniego programowania w roku 1989 nieprzerwanie posiadała status lidera w tym względzie.

Jednym z kluczowych elementów negocjacji perspektywy finansowej na lata 2007-2013 była kwestia reformy polityki spójności, która miała zostad rozszerzona docelowo z 15 na 27 paostw członkowskich UE. Wiązało się to z jednej strony z koniecznością zwiększenia środków przeznaczonych na jej realizację, z drugiej zaś takiego ich podziału, który satysfakcjonowałby wszystkie strony biorące udział w negocjacjach. Niemniej istotne było także odpowiednie zdefiniowanie celów polityki spójności i narzędzi ich realizacji, które należało jak najbardziej powiązad z priorytetami Strategii Lizbooskiej. W efekcie wypracowany został kompromis zaakceptowany przez Komisję i wszystkie kraje członkowskie.

, zarówno Komisja, kraje członkowskie, władze samorządowe jak i organizacje pozarządowe jednym głosem mówią o konieczności zwiększenia efektywności interwencji strukturalnych oraz potrzebie ich ścisłego powiązania z długookresowymi priorytetami wspólnych polityk UE. Kością niezgody pozostaje jednak zarówno rozmiar ewentualnej reformy jak też i jej kierunek.

POLITYKA SPÓJNOŚCI

Założenia polityki spójności UE na lata 2007-2103
Wraz z opublikowaniem w 2001 r. II Raportu Komisji Europejskiej nt. spójności społecznej i gospodarczej, rozpoczęła się dyskusja nad kształtem polityki spójności UE. Efektem debaty są założenia reformy polityki strukturalnej, które znalazły swoje odzwierciedlenie w projektach pięciu rozporządzeń dotyczących zasad funkcjonowania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w latach 2007-2013, opublikowanych przez Komisję Europejską w lipcu 2004 r.

Do podstawowych założeń reformy polityki spójności na lata 2007-2013 należą:
1. utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności (utrzymanie ukierunkowania polityki na wszystkie państwa członkowskie oraz utrzymanie budżetu polityki na wysokim poziomie, ponad 1/3 budżetu UE)
2. koncentrację działań na trzech nowych celach:
Cel 1 Konwergencja, wspierający wzrost i tworzenie nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych (o PKB na głowę mieszkańca poniżej 75% średniej dla UE oraz w regionach tzw. efektu statystycznego). Na cel Konwergencja przeznaczone zostanie ponad 81% całości środków na politykę spójności;
Cel 2 Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie, wspierający zmiany strukturalne w regionach nie kwalifikujących się do celu Konwergencja oraz zmiany na rynku pracy. Środki przeznaczone na cel Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie wyniosą blisko 16% całości środków polityki spójności;
Cel 3 Europejska współpraca terytorialna (kontynuacja Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG),wspierający terytorialną konkurencyjność oraz promujący harmonijny i zrównoważony rozwój terytorium UE w ramach trzech komponentów: transgranicznego, transnarodowego oraz międzyregionalnego. Na cel Europejska współpraca terytorialna przeznaczono ok. 2,5% środków polityki spójności. Beneficjentami będą także zewnętrzne regiony graniczne UE;
3. ograniczenie liczby funduszy strukturalnych do dwóch, tj. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Nadal funkcjonuje także nie będący funduszem strukturalnym Fundusz Spójności. Z polityki spójności wyłączono fundusze wspierające rolnictwo oraz rybołówstwo i przeniesiono je odpowiednio do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, natomiast Fundusz Spójności został włączony do głównego nurtu programowania i będzie podlegał podobnym zasadom jak fundusze strukturalne;
4. rezygnację z Inicjatyw Wspólnotowych (EQUAL, INTERREG, LEADER, URBAN) i włą-
czenie ich specyficznych dziedzin wsparcia do trzech nowych celów;
5. uproszczenie systemu wdrażania poprzez nowe dokumenty programowe, rezygnację z uzupełnień programów operacyjnych, jednofunduszowe programowanie, zarządzanie oraz alokowanie środków na poziomie priorytetów a nie działań, bardziej elastyczne reguły kwalifikowalności kosztów;
6. zachowanie podstawowych zasad: wieloletniego programowania, dodatkowości, partnerstwa, współfinansowania i ewaluacji.
Istotnym elementem reformy polityki spójności w nowym okresie programowania jest jej bezpośrednie powiązanie z założeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej, tj. podporządkowanie jej celów wymogowi zwiększenia konkurencyjności poprzez zapewnienie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego oraz tworzenie miejsc pracy. W latach 2007-2013 polityka spójności ma być filarem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej. W tym celu państwa członkowskie zostały zobowiązane do przeznaczenia na realizację działań bezpośrednio przyczyniających się do osiągania celów Strategii odpowiednio 60% całości środków polityki spójności w ramach celu Konwergencja oraz 75% - w ramach celu Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie(tzw. earmarking).
Dokumenty programowe dla perspektywy finansowej 2007-2013 to:
1. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla spójności
2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójności)
3. Programy operacyjne

Cele polityki regionalnej
Nadrzędne cele polityki regionalnej zapisane zostały w art. 158 Traktatu Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE). Należy do nich zapewnienie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju całej Wspólnoty oraz wzmocnienie jej spójności gospodarczej i społecznej. Z tego powodu niekiedy spotkamy się z odmienną nazwą - polityka spójności. UE zmierza do zmniejszenia dysproporcji w poziomach rozwoju poszczególnych regionów oraz zacofania regionów lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich.
Oprócz tego istnieją jeszcze cele szczegółowe, które identyfikują poszczególne pola działalności związane z polityką regionalną. Na przestrzeni lat były one wielokrotnie zmieniane.
W obecnej perspektywie finansowej 2007 - 2013 wyróżniono 3 cele:

• Konwergencja - w ramach tego celu przewiduje się wspieranie wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy w państwach, gdzie PKB wynosi mniej niż 75% średniej unijnej

• Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie - cel ten obejmuje działania zmierzające do wzmacniania potencjału konkurencyjnego i wspierania zmian na rynkach pracy w regionach nie kwalifikujące się do uzyskania pomocy w ramach konwergencji

• Europejska współpraca terytorialna - wspieranie terytorialnej konkurencyjności, zacieśnianie współpracy przygranicznej oraz promowanie inicjatyw lokalnych

Zasady polityki regionalnej

• subsydiarność (inaczej pomocniczość) oznacza, że Unia włącza się do działań tylko w przypadku, gdy planowane przedsięwzięcie nie może zostać efektywnie zrealizowane na niższym - krajowym, regionalnym lub lokalnym - szczeblu.

• dodatkowość oznacza, że działania UE są tylko uzupełnieniem wysiłków podejmowanych na pozostałych szczeblach. Jeśli zaś chodzi o realizację projektów, Unia może je jedynie współfinansować, nigdy zaś nie pokrywa ich kosztów w całości

• programowanie - zasada ta wynika z faktu, iż Unia podchodzi do zagadnień regionów w sposób systemowy i stara się rozwiązać ich problemy poprzez kompleksowe programy, nie zaś pojedyncze przedsięwzięcia

• koncentracja środków oznacza skupienie maksymalnej części funduszy w regionach znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji

• partnerstwo - zasada ta ma dwa wymiary, rozróżnić możemy:
  - Partnerstwo instytucjonalne - sprawne współdziałanie między Unią a władzami państw członkowskich na różnych szczeblach
  - Partnerstwo publicznoprawne - próba włączenia w politykę regionalną środowisk lokalnych, organizacji pozarządowych, różnego rodzaju organizacji społecznych

Najliczniejsze projekty i glosne idee federacji europejskiej w latach miedzywojennych prezentował hrabia austriacki Richard Coudenhove- Kalergi. Zaprezentowal on po raz pierwszy mysl zjednoczenia Europy w książce - manifeście Pan- Europa wydanej w 1923 r.

Nastepnie podjał akcje rozsyłania tego wydawnictwa do wieku ośrodków, z zapowiedzią powołania we wszystkich panstwach europejskich ruchu pod nazwą UNII PANEUROPEJSKIEJ.

W 1924 roku wydał pierwszy nr czasopisma „ Pan-Europa”, które eksponowało idee zjednoczeniowe. Zabiegał zwłaszcza o wpływy wśród środowisk liberalnych działaczy gospodarczych i intelektualistów.

Ratunek dla trudnej sytuacji europejskiej Kalergi upatrywał:

• W doprowadzeniu do zjednoczenioa calego kontynentu

• A w programowym dokumentem calego ruchu paneuropejskiego stały się publikacje „ Pan- europy”

Za podstawowy czynnik zjednoczenia kontynentu uznał rozwoj współpracy francusko-niemieckiej. Wieksza sympatią darzył jednak niemcow i stad wynikały jego dążenia.

Ze współpracy miala być wyeliminowana wielka Brytania, bo miala swoje ambicje wybijania się ponad inne państwa.

Kalergi zmierzał :

• Do stworzenia zespolonej przez kulture i wspolna świadomość społeczności ogólnoeuropejskiej w ramach ktorej narody cieszyly się szeroką autonomią wewnętrzną.

• Paneuropa miala być federacja w ramach Ligii narodów, zmierzająca do znoszenia granic i przeciwdziałania wpływów mocarstw swiatowych na kontynent europejski.

Wzorem dla paneuropy Kalergiego były kantony Szwajcarii z obligatoryjnym układem rozjemczym i unią celną oraz konstytucją.

Przewidywał:

• Wyposażenie zjednoczonej europy w dwuizbowy parlament zlozony z :

• 1. Izby Narodów - składałby sie z członków wybieranych wśród obywateli panstw członkowskich

• 2. Izby Panstw - z posłow, delegowanych przez państwa związkowe.

Jeśli Europa się integruje nie dojdzie wewnątrz europejskiego konfliktu. Jeśli będziemy neutralizowac konflikty wewn i będzie to mialo wpływ na zagrozenia zewn, będzie to stanowilo bariere przez zagrozeniami ze strony Rosji.

Powiedział ze paneurope trzeba budowac etapami: REALIZACJA IDEI PANEUROPY

1. Zwolanie konferencji paneuropejskiej

2. Obligatoryjne zawarcie umow miedzy panstwami członkowskimi o wzajemnych gwarancjach granic i poddawaniu sporow rozstrzygnięciom wspolnego sądu rozjemczego

3. Utworzenie paneuropejskiej unii celnej i jednego obszaru gospodarczego

4. Tworzenie Stanow Zjednoczonych Europy.

Idea paneuropy Budziaka zainteresowanie głowonie intelektualistów oraz politykow o orientacjach liberalnych. W październiku 1926 r, dooszlo do zwolania w Wiedniu Kongresu Paneuropejskiego na kt przybyło ok. 2000 delegatów, reprezentujących 24 państwa europejskie.

Podczas kongresu:

Powolano Unie Paneuropejska, pod przewodnictwem Kalergiego z centralą w wiedeńskim palacu cesarskim.

Wkrotce zaczeto tez tworzyc oddzialy Unii w Austrii, Czechoslowacji, Francji, Niemczech i Polsce.

Briand - przewodniczący Paneuropy w 1927 r.

Kongresy- 1926 austria, 1930 Berlin, 1932 szwajcaria -bazylea, 1935 wieden, 1943 - nowy Jork.

Wybuch wojny w europie zahamował działalność paneuropy, trzeba było przenieś miejsce kongresu do Niemiec a potem do nowego Jorku.

Po objeciu władzy w styczniu w 33 r przez Hitlera cofnał poprarcie ruchu paneuropejskiego, wojna spowodowala ze w 35 roku Polacy przeciwstawili się rewizjonistycznom dązenim Niemiec.

Kalergi ROZWINAŁ DOKTRYNĘ INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. ZORGANIZOWAŁ UNIE PANEUROPEJSKĄ I ZYSKAŁ OPINIĘ NAJGŁOSNIEJSZEGO INTEGRACJONISTY W LATACH MIEDZYWOJENNYCH.

W jego pismach projektach były rzetelne analizy, mowil o zapobieżeniach wojny, zintegrowaniu europy, ograniczeniu barier celnych chociażby w gospodarce i pozniej zostało do zrealizowane przez kolejne koncepcje. Kalergi jako przydowca Unii paneuropejskiej przesadnie zagrozenie zewn na europy, lecz nie docenial podziałow, zagrożeń i wrogośći wewnątrz samego kontynentu. Zbyt jednostronnie eksponował również filogermanskie sympatie. Unia europejska nie uzyskala wsparcia politykow europejskich. Była bardzo głosną lecz Malo skuteczną inicjatywa jednoczenia Europy.

Propozycje Brianda.

5 wrzesnia 1929 r. na forum dziesiątego Zgromadzenia Ligi Narodów Briand wystapił z ideą utworzenia Unii Federalnej która przeszła do historii jako projekt Stanów Zjednoczonych Europy.

Jej realizacje uzależniał od:

• Ścisłego współdziałania Francji, Niemiec i wielkiej Brytanii , które nastepnie „ przyciągałyby” kolejne kraje europejskie

• Proponował, aby zjednoczenie europejskie zaczynac od najbardziej polącej kwestii ekonomicznej.

• Uważał ze najwazniejsza jest w tym czasie kwestia gospodarek i od tek kwestii powinno zaczac się jednoczenie.

Plan federowania europy Brianda nie uzyskal duzego poparcia,wyrazna akceptacja była ze strony Niemiec i z ruchu paneuropejskiego Kalergiego.

Odbywa się konferencja w 1929 r. na kt briand przedstawił memorandum pisemne Unii federalnej i przesłał je, i miał wystąpić na forum Ligii narodów w 1930 r.

Ta idea natrafiła na powazne trudności:

Największy zwolennik i propagator ( gustwa stresemann) zmarł w 1929r. mamy krach na giełdzie w 1929r.

Wraz ze swym szefem gabinetu Alexisem Legerem, opracował memorandum „ Projekt europejskiej unii federalnej” i po aprobacie rzadu francuskiego ogłosił go 17 maja 1930 r.

Projekt ten mowił o:

• Likwidacje uciążliwych ograniczen celnych miedzy panstwami europejskimi i

• Tworzenie wpsolnego rynku europejskiego , a w dalszej kolejnosci

• Tworzenie federacji panstw kontynentu, zapewniającej wspolne bezpieczeństwo panstw

• Zaproponowal coroczną rotację kierownictwa Konferencji Europejskiej i Stałego Komitetu Politycznego.

Kwestia kryzysu, dazenia nacjonalistyczne i co prowadzi do aktywizacji przeciwnikow kontynentu, kryzys gospodaczy polityczny , i to prowadzi niechęć do dążeń integracyjnych. Dazenie brianda do zaciesniania współpracy niemiecko-franc jest niechętnie odbierane przez brytyjczykow i państwa to mowią glośno. Briand się nie poddaje jeszcze w 30 r przedstawia New memorandum, wobec Briana zarzuca się mu ze mysli w kategorii Francji i ze Europa jest wieksza i obejmuje nie tylko Francje. W 32 briand umiera, w 33 dochodzi do władzy Hitler. Czesc propozycji brianda znajduje się w planie Schumana.

Briand jest wspierany przez projekt edouard'a Herriota . w 1924 r. na forum Ligii narodów wystapił z ideą Stanów Zjednoczonych Europy.

Zaproponował:

• Utworzenie regionalnego ugrupowania europejskiego

• Z powszechną równością jego członków

• Likwidacja barier celnych

• Tworzenie podstaw pod federacje Europy gł role przypisywal Francji i Niemcom .

Początkiem integr gospodarczej dzisiejszej UE było wygłoszenie 5 maja 1950 r. przez franc ministra spraw zagranicznych Roberta Schumana, przemowienia w którym zaproponował aby całość francuskiej i niemieckiej produkcji węgla i stali podlegała Najwyzszej władzy - organowi ponadnarodowemu w ramach organizacji, w ktorej moglyby uczestniczyc także inne państwa europejskie.

MODELE NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆI

• Medyczny: problemy spotykające os niepełnosprawna są traktowanę jako konsekwencja ich choroby lub uszkodzenia; zakłada ze niepełnosprawność to osobista tragedia, pomoc polega na pomocy w zaakceptowaniu i usprawnieniu zaakceptowania otoczenia

• Społeczny: gdy niepełnosprawnośc powstaje na skutek ograniczeń doświadczonych przez os nią dotknięte - utrudniony dostep do budownictwa, użyteczności publicznej

• Kulturowy

DZIAŁALNOŚC ONZ NA RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH

W 1971 r. uchwalono Deklarację Praw Osób Opóźnionych Umysłowo (Declaration on the Rights of Mentally Retarded Persons), która zapewniała iż osoby niepełnosprawne intelektualnie mają te same prawa co inni ludzie, oraz przyznawała im specjalne prawa związane z ich potrzebami. W 1975 r. przyjęto natomiast Deklarację Praw Osób Niepełnosprawnych (Declaration on the Rights of Disabled Persons) potwierdzająca, że osoby niepełnosprawne mają takie same prawa obywatelskie i polityczne jak inni ludzie. 3 grudnia 1982 roku Zgromadzenie Ogólne NZ na mocy rezolucji 37/52 przyjęło Światowy Program Działania na rzecz Osób Niepełnosprawnych (World Programme of Action Concerning Disabled Persons) W 1993 roku Zgromadzenie Ogólne przyjęło Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych (The Standard Rules on the Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities). Zasady te są podstawowym dokumentem przy tworzeniu polityk w kwestii niepełnosprawności. W 1994 roku powołany został Specjalny Sprawozdawca ds. Osób Niepełnosprawnych przy Komisji Rozwoju Społecznego (Special Repporteur on Disability of the Commision for Social Development), którego głównym zadaniem jest monitorowanie wdrażania Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych przez państwa członkowskie ONZ. Stambuł, 3-14 czerwca 1996 r. Główny cel tych konferencji to podkreślenie konieczności zaprzestania dyskryminacji osób niepełnosprawnych oraz ochrona i promocja ich praw.

REFORMA MANSLOTHA

Plan Mansholta - plan zawierający projekt zmian wspólnej polityki rolnej, tak aby przystosować ją do nowej

sytuacji ekonomicznej (szybko rosnące koszty stosowania WPR, jak i konflikty z krajami trzecimi). Został

opracowany w 1969 pod kierunkiem Sicco Mansholta, holenderskiego polityka, który w latach 1958-1973 pełnił

funkcję komisarza ds. rolnictwa EWG.

Plan Mansholta opierał się na dwóch głównych założeniach:

Ø niezbędne jest prowadzenie w skali EWG jednolitej i konsekwentnej polityki strukturalnej (częściowe

zastępowanie mechanizmów rynkowych prowadzących do wzrostu produkcji polityką strukturalną);

zmiany w dotychczas prowadzonej polityce rynkowej tj.

poprawa informacji rynkowej,

przywrócenie równowagi podaży i popytu na rynkach niektórych surowców rolnych (mleko, cukier,

warzywa i owoce),

koncentracja podaży.

Miał też na celu doprowadzenie do powstania większych gospodarstw rolnych jako bardziej wydajnych,

sprzyjających produkcji intensywnej, przyjaznych dla rolników oraz łatwiejszych i tym samym tańszych w

obsłudze technicznej.

Szczegółowe rozwiązania strukturalne obejmowały m.in.:

ü ograniczenie zatrudnienia w rolnictwie (zlikwidowanie produkcji w 5 mln gospodarstw rolnych i

stopniowe wycofywanie ludzi pracy w tym sektorze);

ü koncentracja przestrzenna gospodarstw;

ü pomoc gospodarstwom dysponującym odpowiednim potencjałem produkcyjnym;

ü ograniczenie powierzchni użytków rolnych.

Założeń Planu Mansholta nie udało się zrealizować ze względu na brak zgody członków EWG na

zaproponowane działania. Uważa się, że był zbyt radykalny i śmiały jak na tak wczesny okres istnienia Wspólnej

Polityki Rolnej. Jednakże ta inicjatywa zapoczątkowała proces przejmowania polityki strukturalnej w rolnictwie

przez instytucje EWG.

18 grudnia 1968 r. przedstawiono program reformy polityki rolnej (Plan Mansholta). Obejmował on przede

wszystkim popraw_ struktury agrarnej przez powiększanie wielkości gospodarstw, likwidacji słabych mało

wydajnych gospodarstw oraz zmniejszenie nadwyżek produktów rolnych. Plan ten nie został jednak w pełni

zrealizowany. Dopiero w 1972 r. wprowadzono trzy dyrektywy, z których pierwsza dotyczyła pomocy w

modernizacji gospodarstw rolniczych, druga ułatwiała rolnikom powyżej 55 lat rezygnacji z działalności rolniczej

i dołączanie ich gruntów do innych gospodarstw w zamian za finansów_ pomoc, a trzecia z dyrektyw popierała

edukację osób zawodowo czynnych w rolnictwie. Dyrektywa z 1975 r. wprowadziła równie_ pomoc dla

rolnictwa w regionach górskich i innych regionach o niekorzystnych warunkach naturalnych, co miało zapobiec

wyludnieniu obszarów geograficznie niekorzystnych.

POLITYKA ENERGETYCZNA

Początki polityki energetycznej Unii Europejskiej

sięgają traktatów założycielskich. Od 1951 r. sektor

węglowy ówczesnych państw członkowskich podlegał

kontroli Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, natomiast od 1958 r. przemysł atomowy był koordynowany

przez Europejską Wspólnotę Energii atomowej. aż do czasu pierwszego

kryzysu naftowego w 1973 r. kraje członkowskie Wspólnot nie widziały

potrzeby tworzenia wspólnej polityki energetycznej. gwałtowne podniesienie cen ropy naftowej przez państwa OPEc było dla Europy całkowitym zaskoczeniem i przesłanką do tworzenia ram dla wspólnej polityki energetycznej. W efekcie nastąpiło pewne zbliżenie stanowisk państw

europejskich, trwało ono jednak zbyt krótko, a co więcej, państwa takie jak Wielka Brytania i francja, przedkładały dwustronne negocjacje z dostawcami ropy nad skoordynowaną politykę obejmującą wszystkie kraje

Wspólnot.

Stabilizacja sytuacji po drugim z kryzysów naftowych (z 1979 r.) nie

wpłynęła mobilizująco na państwa Wspólnot i dopiero w ostatnich latach

kraje unijne zaczęły uświadamiać sobie zagrożenia wynikające z zależności od importu surowców od niepewnych dostawców. W tym kontekście, rosja była postrzegana, zwłaszcza przez kraje zachodnioeuropejskie, jako

dostawca najpewniejszy i najbardziej perspektywiczny. Wielkie zaskoczenie Europy po odcięciu dostaw gazu dla Ukrainy na początku 2006 r.,

co też dotknęło wiele państw europejskich, stanowiło największy impuls

dla podjęcia działań w celu urzeczywistnienia idei wspólnej polityki energetycznej UE. Pierwszym poważnym krokiem w tym kierunku było opublikowanie w marcu 2006 r. tzw. zielonej księgi: europejskiej strategii

na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii. komisja

wyróżniła w niej 6 głównych obszarów priorytetowych UE w polityce energetycznej: dokończenie budowy europejskich rynków wewnętrznych ener-

gii elektrycznej i gazu, solidarność państw członkowskich, bezpieczeństwo

i konkurencyjność zaopatrzenia w energię, zmiany klimatu, innowacje

w zakresie technologii energetycznych i spójną zewnętrzną politykę energetyczną. Po blisko roku międzyrządowych konsultacji w sprawie propozycji zawartych w zielonej księdze, w styczniu 2007 r. komisja ogłosiła

kolejne propozycje.

---