KOSZTY JAKOŚCI (2)

Małgorzata Sakłak

[e-mail] .edu.pl

DZIAŁ I							DZIAŁ II
P1				P2			P3			P4
	KJP1			KJP2			KJP3			KJP4
	Koszty jakości producenta
	Koszty zgodności				Koszty niezgodności
	Koszty zapobiegania		Koszty oceny		KN wewnętrznych			KN zewnętrznych		Koszty utraconych możliwości
	WSKAŹNIKI
	Globalne						Do procesów
	ekonomiczne						ekonomiczne			techniczne

Zadanie

1. 
   Koszty ewidencjonowane

2. Koszty jakości jakie mogą i powinny być
   ewidencj onowane

3. Koszty ponoszone przez użytkowników

4. Mierniki kosztów jakości

5. Procedura ewidencji, analizy i
   optymalizacji kosztów jakości

6. Wpływ jakości na poziom kosztów jakości,
   kosztów wytwarzania i świadczenia usług,
   utargów, zysków

1 i 2. Koszty ewidencjonowane

oraz

koszty jakości jakie mogą i powinny być ewidencjonowane

Przekrój rodzajowy

koszty jakości dobre - kwoty wydatkowane na zapewnienie, że poziom świadczonych usług czy dostarczanych produktów spełni lub przewyższy oczekiwania klientów, czyli są to kwoty wydatkowane na sprawność ogółu procesów gospodarczych; zaliczyć tutaj można np.: szkolenia, planowanie, właściwy przepływ informacji, efektywne konstruowanie procesów;

koszty jakości złe - koszty, których można by uniknąć, gdyby produkty i procesy były perfekcyjne; to koszty niewłaściwego wykonawstwa i wynikające z tego koszty ponownego wykonania, a także koszty inspekcji i usunięcia usterek.

Koszt zgodności (cost of conformance, COC)

wewnętrzny (integralny) koszt w pełni efektywnego

dostarczenia produktów lub usług według deklarowanych standardów za pośrednictwem podanego, określonego procesu.

Koszt niezgodności (cost of nonconformance, CONC)

koszt straconego czasu, materiałów i możliwości (zasobów) związany z procesem w zakresie otrzymania, produkcji, dostawy i naprawy towarów i usług nie zadowalających.

Koszt procesu

koszt totalny zgodności i niezgodności w odniesieniu do danego procesu.

Przekrój rodzajowy - model kosztów jakości PAF

• koszty prewencji (prevention cosi) - są to koszty
  działań mające na celu uniknięcie wadliwości lub
  koszty doskonalenia jakości;

• koszty oceny (appraisal cost) - koszty badania,
  kontroli; sprawdzenie, czy są spełnianie
  wymagania jakościowe;

koszty błędów (failure cost) - koszty wynikające z niespełnienia wymagań.

Koszty stałe

Sterowanie

(planowanie, regulowanie, kontrola)

KOSZTY JAKOŚCI

Koszty wewnętrznego zapewnienia jakości

Koszty zewnętrznego zapewnienia jakości

Koszty działań apobiegawczych

Koszty zgodności

(koszty inwestycyjne)

Koszty oceny

Koszty niezgodności

Koszty wadliwości wewnętrznej

Koszty wadliwości zewnętrznej

Koszty oceny

zgodności systemu

jakości przez

instytucje certyfikacyjne

Koszty badań i oceny właściwości

produktu przez

niezależne ośrodki

badawcze

3. Koszty ponoszone przez

użytkowników

Źródło: M. Ciechan - Kujawa, Rachunek kosztów jakości, Kraków 2005, s. 117-118.

1) Koszty napraw:

• wymiana części,

• płace związane z wymianą części;

3) Koszty strat na efektywności procesu:

• praca żywa niewykorzystana przed uruchomieniem procesu
  produkcyjnego, w trakcie i bezpośrednio po jego zakończeniu,

• dodatkowe wadliwe produkty wykonane przed przestojem, w
  czasie przestoju i bezpośrednio po nim;

5) Koszty konserwacji w celu uniknięcia braków:

• wyposażenie i materiały,
płace bezpośrednie i pośrednie;

7) Koszty szkód spowodowanych przez wadliwe elementy:

wypadki przy pracy,

kształcenie nowego personelu w celu zastąpienia tych, którzy ulegli wypadkom;

1) Utracony dochód:

• zysk z produkcji straconej w wyniku przestojów
  spowodowanych wadami,

• kary ponoszone na skutek przestojów spowodowanych
  wadliwymi elementami (niedotrzymanie terminów sprzedaży);

3) Dodatkowy koszt instalacji w porównaniu z kosztami instalacji produktów konkurencyjnych:

specjalne zainstalowanie,

• koszty badania i konserwacji wyposażenia,

5) Dodatkowe koszty eksploatacji i konserwacji w porównaniu z produktami konkurencyjnymi:

niższa wydajność w jednym cyklu operacyjnym, specjalna energia i paliwo.

4. Mierniki kosztów jakości

Cechy wskaźników i mierników

jakie muszą spełniać mierniki i wskaźniki, aby właściwie pełniły swoje funkcje w zarządzaniu:

adekwatność - adekwatnie odzwierciedlać rzeczywistość,

istotność - przekazywać tylko informacje istotne dla danego procesu decyzyjnego,

rozległość - obejmować możliwie wiele stanów faktycznych dotyczących danego problemu decyzyjnego i wcześnie sygnalizować pojawienie się problemu,

kompletność - pole recepcji powinno być na tyle szerokie, aby obejmowało cały obszar danego problemu decyzyjnego,

Cechy wskaźników i mierników

• porównywalność wartości prezentowanych przez mierniki
  lub wskaźniki wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa,

• kompatybilność - istniejący system informacyjny
  powinien zapewniać dostarczanie informacji niezbędnych
  do stworzenia pewnego zestawu wzajemnie powiązanych
  wskaźników,

• efektywność - koszt ustalenia wartości danego miernika
  nie może przekraczać korzyści, jakie mają być osiągnięte z
  tego tytułu.

m Przykładowe mierniki oceny jakości

Źródło: T. Wawak, Ekonomiczne mierniki oceny jakości, [w:] Społeczna, ekonomiczna i konsumencka ocena jakości, Kraków 1997, s. 205 - 209.

I

Mierniki syntetyczne

[Wskazują, jaki wpływ na

oziom

rzychodów ze

iprzedaży,

oziom kosztów

raz zysk firmy wywierają zmiany

oziomu jakości będące efektem doskonalenia jakości.

¹ mierniki nakładów na realizację planów jakości,

mierniki produkcyjności (wolumen wytworzonej produkcji i usług o danym poziomie jakości w ramach danego programu i przy danych nakładach),

mierniki wydajności (porównanie osiągniętych wyników z kosztami,

mierniki efektywności (porównanie wyników rzeczywistych i docelowych),

mierniki kosztochłonności efektów (poziom kosztów uzyskania zamierzonej efektywności),

mierniki efektywności nakładów (porównanie nakładów na realizację programu z jego efektami),

mierniki rentowności (wpływ wzrostu poziomu jakości na wielkość osiągniętego zysku przy zaangażowaniu określonych aktywów firmy, na obrót czy majątek firmy.

Mierniki	■ wskaźniki niezgodności,
analityczne	■ straty z powodu braków wewnętrznych i
	zewnętrznych,
	■ koszty przestojów,
	■ koszty przedwczesnych i opóźnionych oraz
	wadliwych dostaw,
	■ nadjakość,
	■ sprawność procesów,
	■ dyspozycyjność,
	■ niezawodność.

H

Szczegółowo określają wybrane zagadnienia jakościowe.

Mierniki kosztów jakości

• dynamika kosztów jakości,

• wewnętrzna struktura kosztów,

• udział kosztów jakości w kosztach
  wytwarzania, przychodach ze sprzedaży,
  zyskach.

Ukazują skutki ciągłego doskonalenia jakości

Wskaźniki w ujęciu procesowym

1) Proces zakupów:

a) wskaźniki strat:

• wartość dostaw odrzuconych / wartość dostaw

• wartość dostaw przyjętych z zastrzeżeniem /
  wartość dostaw;

b) wskaźniki kosztów zapobiegania i oceny:

• koszty kontroli wejściowej / wartość dostaw;

Wskaźniki w ujęciu procesowym

1) Proces produkcji

a) wskaźniki strat:

• koszty błędów wewnętrznych / wynagrodzenie
  pracowników bezpośrednio produkcyjnych,

• koszty napraw / wartość produkcji,

• koszty braków naprawialnych / wartość produkcji,

• koszty braków wewnętrznych / wartość produkcji,

• koszty przecen i opustów / wartość produkcji;

b) wskaźniki kosztów zapobiegania i oceny:

• koszty oceny / koszty produkcji;

Wskaźniki w ujęciu procesowym

1) Proces marketingu i sprzedaży

a) wskaźniki strat:

• koszty reklamacji / wartość sprzedaży,

• koszty gwarancji i rękojmi /wartość sprzedaży,

• wartość zwrotów / wartość zbytu,

• wartość szkód podczas transportu / wartość zbytu,

• koszty zwrotów / wartość zbytu;

b) wskaźniki kosztów zapobiegania i oceny:

• koszty badań potrzeb, wymagań i satysfakcji
klientów / koszty ogółem

Wskaźniki w ujęciu procesowym

1. Proces zarządzania j akością

a) wskaźniki strat:

• braki wewnętrzne / koszty jakości,

• braki zewnętrzne / koszty jakości,

• koszty braków łącznie / zysk;

b) wskaźniki kosztów zapobiegania i oceny:

• koszty zapobiegania / koszty j akości,

• koszty oceny / koszty jakości,

• koszty zapobiegania / zysk;

c) wskaźniki na poziomie organizacji:

• Koszty jakości / przychody ze sprzedaży,

• Zysk i straty jakości / przychody ze sprzedaży,

• Zyski i straty jakości / koszty jakości;

Źródło: M. Ciechan - Kujawa, Rachunek kosztów jakości, Kraków 2005, s. 117-118.

5. Procedura ewidencji, analizy i optymalizacj i ko sztó w j ako ści

Zawartość procedury:

1. tytuł,

2. cel,

3. zakres (również zaznaczenie obszarów, których nie
   dotyczy),

4. odpowiedzialność i uprawnienia

5. opis działań,

6. zapisy,

7. załączniki,

8. dokumenty związane

9. przegląd, zatwierdzenie, nowelizacja,

10. identyfikacja zmian.

Nagłówek

Rodzaj dokumentu: PROCEDURA

Data: 17.12.2005

Wersja: 1

Wykonał: Małgorzata Sakłak

Strona 1

z7

Zatwierdził:

Nr dokumentu: PS-03

EWIDENCJA, ANALIZA I OPTYMALIZACJA KOSTOW JAKOŚCI

Procedura rachunku kosztów jakości

Źródło: M. Ciechan - Kujawa, Rachunek kosztów jakości, Kraków 2005, s. 89.

Wpływ dokumentów źródłowych i zestawień

kosztów do poszczególnych komórek

organizacyjnych

dokumentów kosztowych

a a ■§ 1 *

rawdzanie, czy dokumenty dotyczą ¹¹ osztów jakości

Przekazanie dokumentów do komórek ewidencjonujących koszty jakości

Dekretacja dokumentów dotyczących kosztów jakości

Przygotowanie i przekazanie raportów dotyczących kosztów jakości wg rozdzielnika

Analiza raportów i propozycje działań korygujących i zapobiegawczych

^widencja kosztów jakości

Ustalenie kosztów poprawy, przekazanie zasobów do jej realizacji

---