SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO
Szt. Gen. 1426/94
REGULAMIN OGÓLNY
SIŁ ZBROJNYCH
RZECZYPOSPOLITEJ
POLSKIEJ
WARSZAWA 1994
MINISTER OBRONY NAGRODOWEJ
DECYZJA NR 62/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 5 lipcu 1994 r.
W sprawie wprowadzenia do użytku w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 63 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1992 r. Nr 4, poz. 16, zm. Nr 40 poz. 174 i Nr 54 poz. 254 oraz z 1994 r. Nr 43, poz. 165), a także art. 66 ustawy z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 1992 r. Nr 8, poz. 31 i Nr 54 poz. 254 oraz 1994 r. Nr 10, poz. 36) - z dniem 15 sierpnia 1994 r.:
Wprowadzam do użytku w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, opracowany w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego i akceptowany przez Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego - Regulamin Ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Tracą moc:
1) Regulamin Służby Wewnętrznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Rozk. MON z 1977 r. Nr 3, poz. 16 z późn. zm.) - sygn. Szt. Gen, 791/76;
2) Regulamin Służby Garnizonowej i Wartowniczej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Rozk. MON z 1977 r. Nr 3, poz. 18 z późn. zm.) - sygn. Szt. Gen. 793/76.
MINISTER OBRONY NARODOWEJ
Piotr KOŁODZIEJCZYK
„Naród winien jest sobie samemu obronę od napaści i dla przestrzegania całości swojej, wszyscy przeto obywatele są obrońcami całości i swobód narodowych. Wojsko nic innego nie jest, tylko wyciągnięta sita obronna i porządna z ogólnej siły narodu. Naród winien Wojsku swemu nagrodę i poważanie za to, ii się poświęca jedynie dla jego obrony. Wojsko winno narodowi strzeżenie granic i spokojności powszechnej; słowem winno być jego najsilniejsza tarczą”
Konstytucja 3 maja (Art. Xl)
WSTĘP.......................................................................................................................................6
Dział I. PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA SŁUŻBY
WOJSKOWEJ
Rozdział I. ZASADY ZALEŻNOŚCI ŻOŁNIERZY.............................................................7
Przełożony i podwładny, starszy i młodszy................................................................................7
Wydawanie i wykonywanie rozkazów........................................................................................8
Rozdział II. ZASADY ŻOŁNIERSKIEGO ZACHOWANIA SIĘ.......................................9
Postanowienia ogólne.................................................................................................................9
Oddawanie honorów przez żołnierzy..........................................................................................9
Oddawanie honorów przez oddziały (pododdziały).................................................................10
Wzajemne zwracanie się żołnierzy...........................................................................................11
Składanie meldunku i służbowe przedstawianie się.................................................................12
Zachowanie się żołnierzy w różnych sytuacjach......................................................................13
Stosunek żołnierzy do munduru - wygląd zewnętrzny............................................................14
Opuszczanie koszar i garnizonu................................................................................................15
Rozdział III. POSTĘPOWANIE SŁUŻBOWE....................................................................16
Droga służbowa.........................................................................................................................16
Raport służbowy........................................................................................................................16
Terminy postępowania służbowego..........................................................................................16
Dział II. ORGANIZAJCA ŻYCIA ŻOŁNIERSKIEGO W JEDNOSTCE
WOJSKOWEJ
Rozdział IV. CODZIENNY TOK SŁUŻBY.........................................................................17
Rozdział V. PODSTAWOWE USTALENIA LOGISTYCZNE.........................................18
Organizacja żywienia................................................................................................................18
Obsługiwanie uzbrojenia i sprzętu wojskowego.......................................................................18
Przewozy wojsk i ładunków.....................................................................................................18
Użytkowanie infrastruktury wojskowej....................................................................................19
Ochrona przeciwpożarowa........................................................................................................20
Rozdział VI. OCHRONA ZDROWIA..................................................................................20
Higiena osobista........................................................................................................................20
Badania, szczepienia ochronne, przeglądy lekarskie i sanitarne...............................................21
Leczenie szpitalne.....................................................................................................................21
Rozdział VII. SŁUŻBA WEWNĘTRZNA............................................................................22
Postanowienia ogólne...............................................................................................................22
Skład służby..............................................................................................................................22
Oficer dyżurny jednostki...........................................................................................................23
Pomocnik oficera dyżurnego jednostki.....................................................................................24
Oficer dyżurny parku sprzętu technicznego..............................................................................24
Pomocnik oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego........................................................25
Dyżurny biura przepustek.........................................................................................................25
Dyżurny stołówki żołnierskiej..................................................................................................25
Drużyna obsługi kuchni............................................................................................................26
Dyżurny izby chorych...............................................................................................................26
Pododdział alarmowy jednostki (garnizonu)............................................................................26
Podoficer dyżurny kompanii (batalionu)..................................................................................27
Dyżurny kompanii (batalionu)..................................................................................................28
Odprawa służb...........................................................................................................................28
Pełnienie służby wewnętrznej...................................................................................................28
Rozdział VIII. ALARM..........................................................................................................29
Dział III. DZIAŁALNOŚĆ SŁUŻBOWA W JEDNOSTCE WOJSKOWEJ
I W GARNIZONIE
Rozdział IX. ORGANIZACJA SŁUŻBY WARTOWNICZEJ..........................................30
Postanowienia ogólne...............................................................................................................30
Skład warty...............................................................................................................................31
Uzbrojenie, oporządzenie i ubiór warty....................................................................................31
Urządzenie wartowni i posterunków........................................................................................32
Znaki rozpoznawcze.................................................................................................................33
Organizacja służby wartowniczej w warunkach szczególnych................................................33
Rozdział X. PEŁNIENIE SŁUŻBY WARTOWNICZEJ....................................................34
Odprawa wart............................................................................................................................34
Zmiana wart..............................................................................................................................36
Zmiana wartowników...............................................................................................................38
Przebieg służby wartowniczej...................................................................................................40
Rozdział XI. PRAWA I OBOWIĄZKI OSÓB PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ
WARTOWNICZĄ............................................................................................41
Dowódca warty.........................................................................................................................41
Pomocnik dowódcy warty.........................................................................................................42
Rozprowadzający......................................................................................................................42
Wartownik.................................................................................................................................42
Przewodnik psa wartowniczego................................................................................................44
Rozdział XII. SŁUŻBA PATROLOWA...............................................................................45
Rozdział XIII. KONTROLA SŁUŻBY DYŻURNEJ, WARTOWNICZEJ I
PATROLOWEJ............................................................................................47
Rozdział XIV. WŁADZE I SŁUŻBY GARNIZONOWE...................................................48
Postanowienia ogólne...............................................................................................................48
Dowódca garnizonu..................................................................................................................49
Szef logistyki garnizonu...........................................................................................................50
Komendant garnizonu...............................................................................................................51
Funkcyjni garnizonu.................................................................................................................52
Służba garnizonowa..................................................................................................................52
Oficer inspekcyjny garnizonu...................................................................................................53
Pomocnik oficera inspekcyjnego garnizonu.............................................................................53
Komendant i profos wojskowego aresztu dyscyplinarnego oraz izby zatrzymań....................53
Lekarz dyżurny garnizonu........................................................................................................53
Indeks pojęć występujących w regulaminie Sił Zbrojnych RP...........................................54
WSTĘP
„Regulamin ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej” jest dostosowany do nowego ustawodawstwa i odpowiada demokratycznemu duchowi armii.
Demokratyczny charakter wojska wyraża się między innymi w tym, że bezpośrednie kierownictwo polityczno-administracyjne nad siłami zbrojnymi sprawuje cywilny minister obrony narodowej, a całością wojsk dowodzi najwyższy dowódca wojskowy, który jest przełożonym wszystkich żołnierzy.
Treść i formę regulaminu podporządkowano obowiązującym zasadom, które dotyczą sposobu opracowywania, uzgadniania i ogłaszania aktów prawnych.
Przyjęcie ustaleń tzw. techniki prawodawczej oznacza, ze regulaminy wojskowe rozszerzają i uzupełniają Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne ustawy, a także wydane na ich podstawie zarządzenia i rozporządzenia, dotyczące sił zbrojnych naszej Ojczyzny.
W myśl tych zasad niniejszy dokument określa (normuje) tylko te sfery życia wojskowego, które nie są uregulowane przez inne przepisy normatywne, co nakłada na dowódców jednostek (instytucji) wojskowych szczególne obowiązki w zakresie znajomości i upowszechniania treści wszystkich aktów prawnych, które traktują o siłach zbrojnych.
Do przestrzegania norm prawnych - w tym bezwzględnego poszanowania regulaminów oraz ścisłego wykonywania rozkazów wydanych przez przełożonych - zobowiązuje nie tylko karność żołnierska jako kategoria prawna, lecz także miłość Ojczyzny, wierność Narodowi i niezłomność w dotrzymywaniu przysięgi wojskowej.
Karność jest czymś więcej niż tylko podstawową powinnością żołnierza. Ma ona także źródła racjonalne i uczuciowe. Wynika ze świadomej potrzeby jak najlepszego służenia Rzeczypospolitej Polskiej, z poczucia osobistej odpowiedzialności za powierzony obowiązek obrony państwa, ze szczególnej czci i przywiązania do symboli Państwa Polskiego i jego sił zbrojnych oraz z szacunku i pełnego zaufania do przełożonych.
Rzeczpospolita Polska jest państwem praworządnym. W odniesieniu do armii oznacza to między innymi, że żołnierze pełniący czynną służbę wojskową, w pełni korzystają z przysługujących im praw obywatelskich i podlegają obowiązkom wynikającym z odbywania służby wojskowej.
Obywatele w mundurze, świadomi swych praw i obowiązków, utożsamiają służbę wojskową z dobrze pojętym interesem własnym, dobrem swojej rodziny oraz najwyższymi wartościami, dzięki którym przetrwały Naród i Państwo polskie.
Stojące na straży tych wartości siły zbrojne, zgodnie z wolą Narodu — Sejmu i Senatu, podlegają najwyższemu zwierzchnikowi: Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Żołnierz polski, będący spadkobiercą bogatych i chlubnych tradycji patriotyczno-bojowych, ma świadomość, że obrona Ojczyzny jest nie tylko jego obowiązkiem, lecz także niezbywalnym prawem, a służba w Siłach Zbrojnych RP stanowi najpełniejszy wyraz patriotycznej gotowości do tak rozumianej obrony największych skarbów narodowych: NIEPODLEGŁOŚCI, SUWERENNOŚCI, BEZPIECZEŃSTWA i POKOJU.”
DZIAŁ I
PODSTAWOWE UWARUNKOWANIA SŁUŻBY WOJSKOWEJ
ROZDZIAŁ I
ZASADY ZALEŻNOŚCI ŻOŁNIERZY
PRZEŁOŻONY I PODWŁADNY, STARSZY I MŁODSZY
1. W wojsku obowiązuje hierarchiczny układ stanowisk (władzy) i stopni.
2. Między poszczególnymi osobami ze względu na posiadany stopień wojskowy i zajmowane stanowisko służbowe istnieje określony stosunek zależności.
3. W wystąpieniach służbowych chociażby dwóch żołnierzy zawsze jeden z nich jest przełożonym lub starszym.
4. Starszym jest żołnierz, który ma wyższy, a młodszym - niższy stopień wojskowy.
5. Przełożonym jest żołnierz, który na mocy postanowień organizacyjno-służbowych lub rozkazu wyższego przełożonego ma prawo rozkazywania oraz sprawowania władzy dyscyplinarnej w stosunku do swych podwładnych.
6. Przełożonym żołnierza może być osoba cywilna, która z tytułu zajmowanego stanowiska i pełnionej funkcji kieruje pracą - wykonawstwem zadań podporządkowanych żołnierzy. Między osobami tymi zachodzi taki sam stosunek jak miedzy osobami cywilnymi w ramach stosunku pracy.
7. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, prezes rady ministrów i minister obrony narodowej są przełożonymi w stosunku do wszystkich żołnierzy oraz pracowników wojska zgodnie z wymową i zakresem uprawnień określonych w Konstytucji oraz ustawach i przepisach wydanych na podstawie tych ustaw.
8. Najwyższy dowódca wojskowy jest przełożonym wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych, a w odniesieniu do pracowników wojska - bezpośrednio podległych jednostek organizacyjnych.
9. Wobec podległych żołnierzy (osób) przełożony sprawuje funkcje dowódcze (kierownicze) i szkoleniowo - wychowawcze. Jest odpowiedzialny za dyscyplinę, porządek i sprawność organizacyjną ich służby (pracy).
10. Przełożony powinien być co najmniej równy stopniem wojskowym swoim podwładnym. W sytuacjach szczególnych i w ramach danego korpusu osobowego starszy może podlegać młodszemu. Na przykład, gdy jedynie młodszy stopniem ma odpowiednią wiedzę i kwalifikacje wymagane od przełożonego.
11. Podczas wspólnego działania żołnierzy, których nie łączy podległość służbowa, przełożonym zostaje zajmujący wyższe stanowisko etatowe, a przy równorzędnych o starszeństwie decyduje kolejno: stopień wojskowy, wysługa lat w danym stopniu i staż służby wojskowej.
12. Zwracając się do podwładnych (młodszych), przełożony (starszy) czyni to stanowczo, lecz taktownie, zachowując w każdej sytuacji spokój i opanowanie. Ponadto nie wypowiada krytycznych uwag (opinii)
w obecności niższych od nich stanowiskiem (stopniem) oraz osób postronnych.
13. Żołnierze podporządkowani przełożonemu są jego podwładnymi.
14. W sprawach służbowych podwładny ma tylko jednego bezpośredniego przełożonego. Przełożeni wyższego szczebla sprawują władzę (przełożeństwo) za jego pośrednictwem.
15. Między żołnierzami Wojska Polskiego a żołnierzami innych armii nie występują stosunki przełożeństwa i podległości. Takie zależności mogą być uzgodnione tylko na okres realizacji wspólnych przedsięwzięć (misje pokojowe, służba w dowództwach i sztabach międzynarodowych, ćwiczenia, szkolenie itp.).
WYDAWANIE I WYKONYWANIE ROZKAZÓW
16. Rozkaz to polecenie podjęcia określonego działania lub zaniechania działania wydane służbowo żołnierzowi (podwładnemu) przez przełożonego lub uprawnionego starszego.
17. Wydający rozkaz jest zobowiązany uwzględnić stopień przygotowania podwładnego, warunki i okoliczności wykonania rozkazu oraz zapewnić niezbędne do tego siły i środki.
18. W wypadku utraty łączności z przełożonymi żołnierz działa samodzielnie - zgodnie z otrzymanym zadaniem, wymaganiami regulaminów t przysięgą wojskową.
19. Rozkaz wydaje podwładnym bezpośredni przełożony - ustnie, na piśmie lub za pomocą sygnału.
20. Rozkaz może uchylić lub zmienić ten, kto go wydał lub - jeżeli dobro służby tego wymaga - jego przełożony, zawiadamiając o tym poprzedniego rozkazodawcę.
21. Rozkaz musi być zwięzły, zrozumiały i wydany stanowczo.
22. Żołnierz po otrzymaniu rozkazu potwierdza to słowem „rozkaz” i wykonuje go. Przełożony może sprawdzić zrozumienie rozkazu.
23. O wykonaniu rozkazu żołnierz melduje temu przełożonemu, który go wydał, jeśli przełożony nie zarządzi inaczej.
24. Jeżeli przełożony stwierdził, że czynności nie zostały należycie wykonane, może nakazać powtórne ich wykonanie.
25. Jeżeli podwładny otrzymał rozkaz bezpośrednio od przełożonego wyższego szczebla - wykonuje go i melduje o tym rozkazodawcy i swemu bezpośredniemu przełożonemu. Przełożony wyższego szczebla, który wydał rozkaz podwładnemu, jest zobowiązany zawiadomić o tym jego bezpośredniego przełożonego.
26. W uzasadnionych wypadkach podwładny może prosić o rozkaz na piśmie, zwłaszcza gdy dotyczy on zadania wykonywanego w specyficznych warunkach lub w sposób odmienny od ogólnie przyjętych zasad. Rozkazodawca ma obowiązek spełnić taką prośbę, a podwładny - rozkaz wykonać.
27. Jeśli żołnierz otrzyma rozkaz w trakcie wykonywania innego rozkazu lub, którego wykonanie byłoby sprzeczne z obowiązującymi go przepisami - melduje o tym wydającemu rozkaz. W razie potwierdzenia nowego (sprzecznego) rozkazu - wykonuje go, a wydający taki rozkaz zawiadamia pierwszego rozkazodawcę i odpowiada za wynikające z tego następstwa.
28. Starszy nie wydaje rozkazów młodszym - z wyjątkiem następującej sytuacji:
kiedy niebezpieczeństwo zagraża jednostce (instytucji) wojskowej lub żołnierzom, jeśli nie ma ich przełożonego;
gdy zachodzi konieczność jednego kierownictwa podczas wspólnego działania różnych jednostek (oddziałów, pododdziałów) wojskowych - jeśli miedzy ich dowódcami nie ma zależności służbowej;
kiedy młodsi zachowują się niestosownie lub zakłócają porządek publiczny.
29. Rozkazodawca odpowiada za treść rozkazu oraz dające się przewidzieć skutki jego wykonania, a wykonawca rozkazu - za sposób realizacji.
30. Żołnierz, który wykonując rozkaz wiedział lub godził się na to, że popełnia przestępstwo ponosi odpowiedzialność karną; odpowiedzialność karną ponosi również ten, kto taki rozkaz wydał. Ustalenie to obowiązuje niezależnie od treści punktów 26 i 27, których wymowę należy pojmować jako działanie mieszczące się w granicach prawa.
ROZDZIAŁ II
ZASADY ŻOŁNIERSKIEGO ZACHOWANIA SIĘ
POSTANOWIENIA OGÓLNE
31. Wobec siebie i w stosunku do osób cywilnych żołnierze są zobowiązani przestrzegać zasad etyczno-moralnych, norm współżycia społecznego oraz zachowywać się z godnością, uprzejmie i taktownie.
32. Poszanowanie języka ojczystego wyraża żołnierskie poczucie tożsamości i dumy narodowej. Używanie słów nieprzyzwoitych świadczy o braku kultury osobistej.
ODDAWANIE HONORÓW PRZEZ ŻOŁNIERZY
33. Oddawanie honorów jest oznaką żołnierskiego szacunku dla tradycji, symboli (barw i znaków) narodowych i wojskowych oraz przełożonych i starszych, a także przejawem koleżeństwa i dobrego wychowania - dyscypliny i spoistości wojska.
34. Żołnierze są obowiązani oddawać honory:
prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej;
marszałkom Sejmu i Senatu;
prezesowi rady ministrów;
ministrowi obrony narodowej;
przełożonym, starszym i równym stopniem;
fladze państwowej, flagom rodzajów sił zbrojnych i banderze wojennej w czasie ich podnoszenia i opuszczania, sztandarom wojskowym oraz banderze wojennej podczas wchodzenia na okręt i schodzenia z okrętu;
przed Grobem Nieznanego Żołnierza;
symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męczeństwo Narodu Polskiego i innych narodów, jeśli są tam wystawione posterunki honorowe;
pogrzebom z wojskową asystą honorową.
35. Żołnierzy obowiązuje wzajemne oddawanie honorów zarówno w czasie służby, jak i poza nią - w sposób ustalony w przepisach wojskowych.
36. Podwładni i młodsi oddają honory pierwsi, a żołnierze równi stopniem - jednocześnie.
37. W czasie oficjalnego odtwarzania polskiego hymnu państwowego i hymnów innych państw, hasła Wojska Polskiego lub sygnału „Służba wartownicza” - żołnierze występujący indywidualnie przyjmują postawę zasadniczą a jeśli są, w nakryciu głowy - salutują.
38. W miejscach pracy (w pomieszczeniach służbowych) honory oddaje się przełożonym (starszym) przez powstanie, przyjęcie postawy zasadniczej i skłon głowy - tylko podczas pierwszego ich przybycia.
39. W miejscach, w których tę samą osobę spotyka się kilkakrotnie w krótkich odstępach czasu, np. w czasie przerw w naradach, odprawach, zajęciach szkoleniowych, na dworcach, w parkach oraz miejscach pełnienia służb dyżurnych (instytucjach, sztabach i na okrętach), honory oddaje się tylko podczas pierwszego spotkania.
40. Żołnierzom innych państw przebywającym oficjalnie na obszarze naszego kraju honory oddaje się na zasadach obowiązujących w WP - jeśli znane są ich stopnie wojskowe.
41. Żołnierze nie oddają honorów w czasie:
przechodzenia przez jezdnię oraz mijania się w odległości większej niż (około) 15 kroków;
prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn i urządzeń;
bezpośredniego udziału w akcjach ratowniczych, udzielania pomocy poszkodowanym oraz zabezpieczania (ochrony) miejsc wypadków;
legitymowania, doprowadzania i konwojowania osób oraz uczestniczenia w innych interwencjach porządkowych;
przebywania w ośrodkach leczniczych (poradniach, punktach sanitarno-opatrunkowych, izbach chorych , szpitalach i sanatoriach);
przebywania w instytucjach, placówkach i miejscach publicznych (kinach, teatrach, miejscach kultu religijnego; lokalach rozrywkowych i gastronomicznych; na stadionach, w domach handlowych i usługowych, w środkach komunikacji, w czasie uczestniczenia w pogrzebach itp.);
przebywania w stołówkach, pijalniach, palarniach, czytelniach, poczekalniach, umywalniach (sanitariatach) i toaletach;
wykonywania prac porządkowo-gospodarczych.
42. Jeżeli żołnierz zna przełożonego (starszego) występującego w ubiorze cywilnym, oddaje mu honory zgodnie z przepisami wojskowymi. Podwładny (młodszy), będący w ubiorze cywilnym, pozdrawia przełożonych (starszych, znajomych) w sposób przyjęty w środowisku cywilnym.
43. W wypadkach nie przewidzianych w regulaminie żołnierz zachowuje się stosownie do sytuacji, kieruje się poczuciem karności, godności i taktu.
ODDAWANIE HONORÓW PRZEZ ODDZIAŁY (PODODDZIAŁY)
44. Oddziały (pododdziały) oddają honory w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym:
prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej;
marszałkom Sejmu i Senatu;
prezesowi rady ministrów;
ministrowi obrony narodowej;
szefowi Sztabu Generalnego WP oraz - na specjalne polecenie - dostojnikom państw obcych, których ranga odpowiada funkcjom sprawowanym przez osoby wymienione w podpunktach 1 - 5;
przełożonym od dowódcy kompanii wzwyż;
sztandarom wojskowym;
przed Grobem Nieznanego Żołnierza;
w czasie oficjalnego grania hymnu państwowego, hymnów innych państw, hasła Wojska Polskiego i sygnału „Służba wartownicza” oraz podnoszenia (opuszczania) flagi państwowej i bandery wojennej (flag rodzajów sił zbrojnych), jak również pogrzebom z asystą wojskową;
w ugrupowaniu rozwiniętym - na komendę;
w ugrupowaniu marszowym - po zatrzymaniu się i zwróceniu frontem w kierunku nakazanym przez dowódcę.
45. Kompanię reprezentacyjną (honorową) - do powitania prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, marszałków Sejmu i Senatu, prezesa rady ministrów, ministra obrony narodowej oraz delegacji zagranicznych - wystawia się na specjalny rozkaz.
46. Salutowanie sztandarem obowiązuje podczas oddawania honorów osobom wymienionym w pkt. 44 ppkt. 1 - 4 oraz przełożonym od dowódcy jednostki wzwyż, a także w czasie grania hymnów państwowych, hasła Wojska Polskiego oraz przed Grobem Nieznanego Żołnierza i w czasie pogrzebów z wojskową asystą honorową.
47. W czasie zajęć, odpraw, konferencji służbowych itp. Z udziałem Żołnierzy zawodowych, pracowników wojska (grupa mieszana) honory oddaje się na komendę „PANIE, PANOWIE OFICEROWIE (CHORĄŻOWIE, PODOFICEROWIE)”; tylko pracowników wojska - na zapowiedź „PANIE, PANOWIE”, natomiast z udziałem żołnierzy zasadniczej służby wojskowej (grupa mieszana) - na komendę „PROSZĘ WSTAĆ”. Jeżeli uczestnikami są jedynie żołnierze zasadniczej służby wojskowej, to podaje się komendę „WSTAĆ, BACZNOŚĆ”. Na komendę (zapowiedź) obecni stają frontem do przełożonego (starszego), a żołnierze przyjmują postawę zasadniczą.
48. Bezpośrednio po wykonaniu odpowiedniej komendy, wymienionej w punkcie 47, składa się meldunek - zgodnie z zasadami zależności służbowych (przełożeństwa, starszeństwa). W odniesieniu do starszych ustalenie niniejsze jest odstępstwem od zasady określonej w punkcie 68.
49. Przełożony - po przyjęciu meldunku słowem „DZIĘKUJĘ” - zezwala przyjąć postawę swobodną (siedzącą). Zgromadzeni siadają równocześnie z przełożonym lub na komendę meldującego „PROSZĘ SIADAĆ (SPOCZNIJ)”.
50. Jeżeli zajęcia prowadzi osoba cywilna, to w chwili jej przybycia podaje się komendę, np. „PANIE, PANOWIE OFICEROWIE (CHORĄŻOWIE, PODOFICEROWIE)” albo „PANIE, PANOWIE” lub „PROSZĘ WSTAĆ” (w zależności od składu grupy). Meldunku nie składa się. Komendę w tym wypadku podaje przełożony lub najstarszy stopniem spośród żołnierzy uczestniczących w zajęciach.
51. Jeżeli żołnierze zawodowi występują w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym, to podaje się komendy jak dla pododdziałów.
52. Stosowne komendy do oddania honorów podaje się również wtedy, gdy przełożony (osoba cywilna) opuszcza pomieszczenie lub zajęcia (odprawę, konferencję itp.).
53. Komendę „BACZNOŚĆ” podaje się i składa meldunek każdego dnia podczas pierwszego przybycia przełożonego do oddziału (pododdziału, sztabu, instytucji).
54. Komendy do oddania honorów nie podaje się:
po ogłoszeniu alarmu;
podczas ćwiczeń taktycznych w terenie i na lotniskach w czasie lotów oraz na jednostkach pływających po ogłoszeniu alarmu bojowego i manewrowego;
na rubieży otwarcia ognia i na stanowiskach ogniowych w czasie strzelań;
w czasie wykonywania prac gospodarczych, warsztatowych, magazynowych, prowadzenia akcji ratowniczych, na stanowiskach dowodzenia, w obiektach łączności (GWŁ, stacje wzmacniakowe, aparatownie itp.), w czasie czyszczenia broni oraz pobierania i spożywania posiłków;
w czasie odpoczynku - od capstrzyku do pobudki;
w obiektach sportowych na terenie jednostki (pododdziału).
55. W wypadkach wymienionych w pkt. 53 i 54 przybyłemu przełożonemu składa meldunek dowódca lub żołnierz najwyższy stopniem.
56. Meldowanie nie obowiązuje w czasie akademii, zebrań, przedstawień teatralnych, koncertów, seansów filmowych i telewizyjnych oraz w czasie ładowania i rozładowywania broni, a także w izbach żołnierskich, świetlicach, klubach - w czasie wolnym.
WZAJEMNE ZWRACANIE SIĘ ŻOŁNIERZY
57. W czasie służby żołnierze zwracają się do siebie wymawiając przed stopniem wojskowym słowo „PANI” lub „PAN” lub używają formy „WY”, która jest właściwa w kontaktach przełożonych (starszych) z żołnierzami służby zasadniczej, np.: „kapralu KOWALSKI - słucham Was” (zameldujcie, wykonajcie itp.).
58. Żołnierz zwracający się do innych żołnierzy wymienia ich stopień wojskowy w formie skróconej, np.: zwracając się do starszego kaprala mówi - „pani kapral” lub „panie kapralu”. Podobnie postępuje zwracając się do: starszego plutonowego, starszego sierżanta (sztabowego), młodszego (starszego) chorążego (sztabowego), podporucznika, podpułkownika, komandora podporucznika, komandora porucznika, generała brygady (dywizji, broni). Stopień starszego szeregowego wymienia się w pełnym brzmieniu.
59. Meldując się lub przedstawiając żołnierz wymienia swój stopień w pełnym brzmieniu.
60. Poza służbą i w sytuacjach nieoficjalnych dozwolone są inne formy zwracania się - bardziej bezpośrednie (poufałe), lecz z zachowaniem godności.
61. Żołnierz zwracający się do kapelanów wojskowych używa form tytulatury religijno-kościelnej z dodaniem nazwy stopnia wojskowego, np.: „księże (lub ojcze) kapelanie”, „księże (ojcze) kapitanie”, „księże biskupie, generale” itp.
62. Żołnierze - zwracając się do przełożonych i starszych - przyjmują postawę zasadniczą i oddają honory. Przełożeni (starsi) zezwalają na przyjęcie postawy swobodnej. W czasie ćwiczeń (szkolenia, obsługi urządzeń) żołnierz zwracając się do przełożonego nie zmienia pozycji lub przyjmuje taką, jak przełożony.
63. Podczas witania się lub żegnania przełożony (starszy) stosuje zwrot „Czołem” lub „Czołem pani porucznik” lub „Czołem panie poruczniku”, a podwładny (młodszy) odpowiada „Czołem” lub „Czołem panie prezydencie” (ministrze, generale, pułkowniku itp. - stosownie do stanowiska lub stopnia).
64. Chcąc zwrócić się do żołnierza przebywającego w obecności przełożonego (starszego), należy prosić o pozwolenie zwrócenia się np.: „PANI PUŁKOWNIK (PANIE PUŁKOWNIKU) proszę o pozwolenie zwrócenia się do Pani major Kowalskiej (Pana majora Kowalskiego)”.
65. Zasada określona w pkt. 64 nie obowiązuje w miejscach, okolicznościach i wypadkach uzasadnionych specyfiką wykonywania czynności wymagających koncentracji uwagi lub natychmiastowego działania (np. na stanowiskach dowodzenia, stacjach radiolokacyjnych, okrętach itp.).
66. Jeżeli na pytanie przełożonego lub starszego należy odpowiedzieć twierdząco, żołnierz odpowiada, np.: „Tak jest”, „Zrozumiałem”, a jeżeli przecząco: „Nie wiem”, „Nie zrozumiałem”.
SKŁADANIE MELDUNKI I SŁUŻBOWE PRZEDSTAWIANIE SIĘ
67. Meldunek jest to zwięzła informacja, którą składa podwładny przełożonemu. W informacji tej podaje się kolejno: tytuł („pan"), stopień wojskowy przełożonego lub urząd - stanowisko osoby cywilnej, swoje stanowisko, stopień, nazwisko i czynność wykonywaną przez oddział (pododdział) lub meldującego albo cel przybycia, np.: „PANI MAJOR (PANIE MAJORZE) dowódca pierwszej kompanii - porucznik Kowalska (porucznik Kowalski) - melduje (przedstawiam) kompanię podczas ćwiczeń taktycznych na temat...”.
68. Spośród osób cywilnych meldunek jest składany jedynie prezydentowi, marszałkom Sejmu i Senatu, prezesowi rady ministrów i ministrowi obrony narodowej. Pozostałym osobom cywilnym żołnierze składają sprawozdanie, używając stosownych określeń, np.: „PANI DYREKTOR (PANIE DYREKTORZE) - szef wydziału pierwszego major Kowalska (major Kowalski) - informuję (przedstawiam, wyjaśniam itp.), że...”.
69. Przełożonemu, który zna meldującego (przedstawiającego) można składać meldunek bez podawania stanowiska, stopnia i nazwiska. Podobne postępowanie dotyczy nazwy jednostki (instytucji). Jeśli meldunek jest składany jej dowódcy (szefowi) to nazwę jednostki lub instytucji należy podać w formie skróconej (np. brygada, dywizja itp.).
70. Meldunek składa się przede wszystkim w następujących sytuacjach:
w wypadku przybycia przełożonego do rejonu zakwaterowania jednostki lub pododdziału (na zajęcia, odprawę, apel itp.);
podczas pełnienia służby dyżurnej - w czasie pierwszego przybycia przełożonego w danym dniu oraz dodatkowo w sprawach określonych w instrukcji służby dyżurnej;
na zbiórce jednostki (pododdziału) oraz w czasie witania osób przez kompanię honorową;
po przybyciu do przełożonego lub starszego - o celu przybycia;
przed wyjazdem służbowym, na urlop lub leczenie i po powrocie;
podczas obejmowania i zdawania służby, a także stanowiska służbowego;
po wykonaniu rozkazu (decyzji).
71. Wszystkim znanym przełożonym (przewodniczącym komisji kontrolnej) składa się meldunek lub sprawozdanie, natomiast osobom nie znanym - mającym wyższy stopień lub zajmującym wyższe stanowisko - dowódca (oficer dyżurny) przedstawia się. Kontrolujący zawsze informuje o celu swojego przybycia.
72. Gdy kontrolujący przybywa do jednostki (pododdziału) razem z przełożonym a jest on co najmniej równy stopniem lub stanowiskiem, meldunek składa się kontrolującemu; jeśli ma niższy stopień lub stanowisko - przełożonemu.
73. Jeżeli w czasie kontroli przybędzie przełożony dowódcy kontrolowanej jednostki (pododdziału), meldunek składa mu dowódca jednostki (pododdziału), a kontrolujący przedstawia się.
74. Służbowe przedstawianie się - to podanie starszemu, który nie zna młodszego (podwładnego), swego stanowiska, stopnia wojskowego i nazwiska, np. „PANI PUŁKOWNIK (PANIE PUŁKOWNIKU) dowódca pierwszej kompanii - porucznik Kowalska (porucznik Kowalski)”. Starszy postępuje podobnie, jeśli nie ma pewności, że jest znany.
75. Żołnierze przedstawiają się, gdy zwraca się do nich starszy.
76. Przedstawianie się nie obowiązuje pomocników i łączników oficera dyżurnego jednostki, parku, pomocnika dowódcy warty, dyżurnego kompanii itp. - po złożeniu meldunku lub przedstawieniu się przez ich bezpośredniego przełożonego na służbie.
77. W służbowych rozmowach telefonicznych obowiązuje żołnierzy obustronne przedstawianie się. Żołnierz, który otrzymał telefoniczny sygnał wywoławczy, przedstawia się podając swój stopień wojskowy i nazwisko, a w razie powiadomienia lub stwierdzenia, że będzie rozmawiał z przełożonym, mówi „Melduję się Pani kapitan (Panie kapitanie)” i po zakończeniu rozmowy - zgodnie z jej rezultatem - „zrozumiałem”, „wykonuję”, „rozkaz”, „czołem...” itp. Pełniący służbę dyżurną podaje również funkcję, np.: „Oficer dyżurny l brygady zmechanizowanej (lub numer jednostki) - kapitan Kowalska (kapitan Kowalski)”.
ZACHOWANIE SIĘ ŻOŁNIERZY W RÓŻNYCH SYTUACJACH
78. Żołnierzom podczas wykonywania obowiązków służbowych zabrania się spożywania napojów alkoholowych. Obowiązuje żołnierski takt - w obecności przełożonych (starszych), bez ich zgody nie należy siedzieć, palić, jeść itp.
79. Żołnierz wchodzi do pomieszczenia za zgodą przełożonego (starszego). Przed wejściem pozostawia wierzchnie okrycie (płaszcz, pelerynę, czapkę), jeżeli warunki na to pozwalają, lub - po wejściu - zdejmuje tylko nakrycie głowy, oddaje honory i melduje cel przybycia. Po otrzymaniu rozkazu lub załatwieniu sprawy oddaje honory, wykonuje zwrot w kierunku wyjścia, nakłada nakrycie głowy i wychodzi.
80. Żołnierz wchodzący z bronią nie zmienia jej położenia. Pełniąc służbę, będąc w hełmie lub trzymając broń w położeniu „na pas” - nie zdejmuje nakrycia głowy.
81. W grupie żołnierzy znajdujących się w wąskim przejściu pierwszy, który zauważy zbliżającego się przełożonego (starszego), podaje komendę „PRZEJŚCIE” Żołnierze zatrzymują się, przepuszczają przechodzącego, oddają honory przez „sfrontowanie" i przyjęcie postawy zasadniczej.
82. W warunkach uniemożliwiających swobodne mijanie się żołnierze dostosowują swoje zachowanie do zasad poszanowania przełożeństwa (starszeństwa), ogólnych reguł ruchu i okoliczności (sytuacji).
83. Żołnierz z bronią wchodząc do środka komunikacji uprzednio ją rozładowuje, zabezpiecza i trzyma w najdogodniejszym położeniu. W czasie podróży ma broń przy sobie, nikomu jej nie odstępuje i nie dopuszcza do powstania sytuacji, w której mógłby ją utracić.
84. Żołnierz podróżujący środkami komunikacji może w przedziale, na korytarzu wagonu kolejowego (w kabinie, autobusie) zdjąć nakrycie głowy, a w środkach komunikacji dalekobieżnej, również płaszcz, kurtkę, pas i krawat oraz rozpiąć guzik koszuli. Jednak przed wyjściem z przedziału (kabiny, autobusu) ubiera się odpowiednio do warunków, uwzględniając również zasady estetyki ubioru.
85. Żołnierz zasadniczej służby wojskowej przebywający poza koszarami musi mieć zawsze przy sobie książeczkę wojskową oraz dokument (np.: skierowanie, przepustkę) uprawniający do przebywania w podróży służbowej, na urlopie, przepustce. Gdy przewozi broń, musi być ona odnotowana w dokumencie podróży, z podaniem rodzaju, numeru i liczby nabojów.
86. Organy wojskowe wydające dokumenty związane z wyjazdem za granicę oraz przełożeni zapoznają wyjeżdżających żołnierzy z zasadami zachowania się za granicą.
87. Żołnierz może zwrócić się do komendanta (dowódcy) garnizonu o przedłużenie urlopu (skierowania, rozkazu wyjazdu samochodem służbowym), przedstawiając dokument (motywy) uzasadniający taką konieczność, tzn. w wypadku:
choroby uniemożliwiającej powrót do jednostki;
choroby lub śmierci rodziców, opiekunów, teściów, współmałżonka, dziecka albo rodzeństwa;
konieczności udzielenia pomocy przy likwidacji skutków klęski żywiołowej, która dotknęła jego rodzinę;
innych ważnych przyczyn, uniemożliwiających powrót do jednostki.
88. Jeżeli nie jest możliwy osobisty kontakt żołnierza z komendantem (dowódcą) garnizonu, odpowiednie dokumenty (motywy) może przedstawić najbliższa osoba z rodziny.
89. Żołnierz przerywa urlop i niezwłocznie wraca do miejsca pełnienia służby w wypadku:
ogłoszenia mobilizacji lub wojny;
odwołania z urlopu.
90. Z urlopu może odwołać żołnierza dowódca jednostki, Jeżeli wymagają tego ważne względy służbowe.
91. Informację o odwołaniu z urlopu umieszcza się w rozkazie. Jednostka jest zobowiązana pokryć poniesione przez żołnierza koszty związane bezpośrednio z odwołaniem go z urlopu. Należy również zrekompensować czas urlopu, który nie został wykorzystany.
STOSUNEK ŻOŁNIERZY DO MUNDURU - WYGLĄD zewnętrzny
92. Żołnierz w mundurze jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ubiorczych.
93. Po zajęciach służbowych - poza koszarami - wszyscy żołnierze mogą nosić ubrania cywilne.
94. Noszenie ubrania cywilnego przez żołnierzy w czasie zajęć służbowych regulują odrębne przepisy.
95. W czasie wolnym żołnierze mogą przebywać w rejonie zakwaterowania pododdziału i w wyznaczonych miejscach na terenie jednostki oraz podczas przechodzenia do tych miejsc (np.: hale sportowe, place gier i zabaw) bez kurtek, koszul lub w ubiorze sportowym.
96. Żołnierz występujący w mundurze dba o estetyczne opakowanie niesionych paczek lub innych przedmiotów.
97. Żołnierze powinni mieć włosy (wąsy) schludnie i krótko ostrzyżone, tak aby nie utrudniały pełnienia służby i wykonywania ćwiczeń wojskowych. W uzasadnionych wypadkach dowódca jednostki może zezwolić żołnierzowi na noszenie brody.
98. Ze względów sanitarnohigienicznych, na wniosek lekarza, żołnierzom zasadniczej służby wojskowej można całkowicie ściąć włosy.
99. Żołnierze - kobiety podczas występowania w mundurze noszą włosy krótkie lub krótko upięte. W czasie szkolenia i Ćwiczeń nie mogą nosić biżuterii - z wyjątkiem obrączki i pierścionka.
OPUSZCZANIE KOSZAR I GARNIZONU
100. Żołnierze zawodowi mogą opuszczać garnizon i pozostawać poza miejscem zamieszkania, uwzględniając potrzeby (wymagania) służby wojskowej.
101. Żołnierze zasadniczej służby wojskowej mogą opuszczać teren jednostki wojskowej za zgodą właściwych przełożonych na podstawie przepustki stałej, jednorazowej lub rozkazu wyjazdu (skierowania).
102. Prawo do posiadania i korzystania z przepustki stałej (jako dokumentu) żołnierze nabywają z dniem złożenia przysięgi wojskowej. Upoważnia ona do przebywania na terenie garnizonu:
w dni powszednie - w czasie wolnym od zajęć do pół godziny przed capstrzykiem;
w dni przedświąteczne - do pół godziny przed capstrzykiem następnego (ostatniego) dnia świątecznego.
103. O odstępstwie od zasad określonych w pkt. 102 decyduje dowódca jednostki.
104. Na korzystanie z przepustki stałej do 12 godzin zezwala dowódca drużyny, natomiast na dłuższy okres - przełożeni od szefa kompanii wzwyż.
105. Po złożeniu przysięgi wojskowej żołnierze zasadniczej służby wojskowej mogą opuszczać teren garnizonu na podstawie przepustek jednorazowych za zgodą:
dowódców plutonów i szefów kompanii - na czas do 24 godzin;
dowódców kompanii (równorzędnych) i wyższych przełożonych - na czas do 72 godzin.
106. W uczelniach i ośrodkach szkolenia komendanci mogą określać inny sposób korzystania z przepustek stałych oraz inne zasady noszenia ubrań cywilnych przez słuchaczy kierując się wewnętrznymi potrzebami wynikającymi z toku życia i służby w uczelni (ośrodku).
107. Żołnierz melduje o wyjściu na przepustkę (wyjeździe w podróż służbową, na urlop) podoficerowi dyżurnemu pododdziału.
108. Znajomość zasad żołnierskiego zachowania się sprawdza bezpośredni przełożony, a wygląd zewnętrzny umundurowanych żołnierzy - podoficer dyżurny pododdziału.
109. Żołnierzowi umundurowanemu nieprzepisowo, wyglądającemu niedbale i nieestetycznie nie zezwala się na wyjście z koszar do czasu usunięcia niedociągnięć.
110. Po powrocie z przepustki (urlopu, podróży służbowej) żołnierz melduje się u podoficera dyżurnego pododdziału, który odnotowuje czas powrotu - ze szczególnym uwzględnieniem żołnierzy spóźnionych, a o ewentualnych uwagach zwróconych mu w czasie pobytu poza koszarami melduje bezpośredniemu przełożonemu.
111. Żołnierze nie mogą wychodzić na przepustki w dniu objęcia służby.
112. W szczególnych wypadkach dowódca jednostki może czasowo ustalić inne zasady (sposoby) korzystania z przepustek stałych i udzielania przepustek jednorazowych.
ROZDZIAŁ III
POSTĘPOWANIE SŁUŻBOWE
DROGA SŁUŻBOWA
113. „Droga służbowa” - to obowiązujący sposób załatwiania spraw służbowych i osobistych. Polega on na ustnym lub pisemnym przekazywaniu rozkazów, decyzji, zarządzeń i wytycznych od wyższego przełożonego (zwierzchnika), przez niższych, do wykonawcy oraz przyjmowaniu meldunków (raportów), skarg, wniosków i zażaleń od podwładnych (zainteresowanych) - przez wszystkich kolejnych przełożonych (zwierzchników) aż do tego, który sprawę rozstrzyga.
114. Drogę służbową można pominąć:
w sprawach nie cierpiących zwłoki, o czym należy zameldować (powiadomić) pominiętym przełożonym;
wnosząc zażalenie o naruszeniu zasad poszanowania godności osobistej;
w skargach dotyczących pozbawienia lub ograniczenia przysługujących uprawnień i nieregulaminowego traktowania oraz nadużycia przez przełożonych uprawnień służbowych;
podczas wysłuchiwania zażaleń przez przełożonych oraz przewodniczących komisji kontrolnych i inspekcyjnych.
115. Żołnierz, który zwrócił się do przełożonego wyższego szczebla z pominięciem drogi służbowej w sprawie, którą mógł załatwić bezpośredni przełożony ponosi za to odpowiedzialność dyscyplinarną.
RAPORT SŁUŻBOWY
116. W celu rozpatrzenia spraw służbowych lub osobistych żołnierzy przełożeni od szefa kompanii (równorzędnego) wzwyż przyjmują podwładnych do raportu służbowego indywidualnie, codziennie w wyznaczonym czasie, tak aby w sprawach pilnych żołnierz mógł być przedstawiony do raportu do dowódcy jednostki w ciągu jednego dnia.
117. Do raportu służbowego u przełożonego wyższego szczebla przedstawia podwładnego przełożony o szczebel niższy od przyjmującego raport. Przykład przedstawienia: „Pani major (Panie majorze) przedstawiam do raportu służbowego porucznik Kowalską (porucznika Kowalskiego) w sprawie...”. Natomiast przedstawiony (w miarę potrzeby) uzasadnia powód raportu lub składa wyjaśnienia (odpowiada na pytania) przyjmującemu raport. U bezpośredniego przełożonego żołnierz melduje się do raportu samodzielnie.
118. W uzasadnionych wypadkach żołnierz może być wysłuchany bez udziału przedstawiającego do raportu służbowego.
119. Do raportu służbowego żołnierze stają w ubiorach ustalonych przez przyjmującego raport.
TERMINY POSTĘPOWANIA SŁUŻBOWEGO
120. Wszystkie sprawy powinny być załatwiane bez zbędnej zwłoki.
121. Jeżeli sprawa wymaga postępowania wyjaśniającego i ma szczególny wpływ na przebieg służby żołnierza, załatwienie jej powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. O każdym przypadku nie załatwienia sprawy w terminie określonym powyżej należy powiadomić zainteresowanego, podając przyczyny zwłoki i nowy termin załatwienia sprawy.
122. Każdy żołnierz ma prawo wnieść odwołanie do przełożonego wyższego szczebla w terminie czternastu dni od dnia otrzymania decyzji lub jej ogłoszenia. Odwołanie należy rozpatrzyć w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.
123. Przełożony, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie określonym w pkt. 121 zdanie pierwsze lub w pkt. 122 albo nie dopełnił obowiązku wynikającego z pkt. 121 zdanie drugie lub nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie wyznaczonym zgodnie z tym przepisem, podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa. W sprawach nieuregulowanych w postanowieniach pkt. 121 - 123, mają zastosowanie odpowiednie przepisy „Kodeksu postępowania administracyjnego”.
DZIAŁ I I
ORGANIZACJA ŻYCIA ŻOŁNIERSKIEGO W JEDNOSTCE WOJSKOWEJ
ROZDZIAŁ IV
CODZIENNY TOK SŁUŻBY
124. Tok służby i życia w jednostce ustala jej dowódca l ujmuje w porządku dnia. Kiedy jednak kilka jednostek kwateruje w jednym kompleksie koszarowym lub wspólnie wykonują zadania, przełożeni wyższego szczebla mogą w razie konieczności ujednolicać ramowy porządek dnia tych jednostek.
125. Dowódca jednostki, określając porządek dnia, kieruje się zadaniami stojącymi przed jednostką, warunkami zakwaterowania, możliwościami bazy szkoleniowo-rekreacyjnej, zasadami sprawnego działania, a także ustaleniami zawartymi w obowiązujących programach szkolenia, a w akademiach i wyższych szkołach oficerskich - w regulaminie studiów.
126. W porządku dnia uwzględnia się 8 godzin snu oraz czas służbowy i wolny. Czas służbowy przeznacza się na zasadniczą działalność jednostki wojskowej.
127. Dla żołnierzy uzyskujących niezadowalające wyniki w szkoleniu, dopuszczających się zaniedbań w utrzymaniu uzbrojenia, sprzętu lub wyposażenia organizuje się, w czasie wolnym, dodatkowe zajęcia, prace, treningi, konsultacje oraz naukę własną.
128. W dni wolne od zajęć służbowych nie prowadzi się szkolenia programowego, jeżeli dowódca jednostki nie zarządzi inaczej.
129. W niedziele, dni świąteczne i wolne od zajęć nie ogłasza się pobudki. Żołnierze powinni wstać w czasie ustalonym przez dowódcę jednostki. Nie prowadzi się również porannego rozruchu fizycznego i apeli.
130. Jeżeli żołnierze brali udział w ćwiczeniach lub szkoleniu względnie wykonywali inne zadania od capstrzyku do pobudki, dowódca pododdziału lub jego przełożeni mogą zarządzić wcześniejsze udanie się na odpoczynek lub późniejsze ogłoszenie pobudki, rezygnując z niektórych czynności wynikających z porządku dnia. O wprowadzonych zmianach powiadamia się oficera dyżurnego jednostki.
131. Nadzór nad przestrzeganiem porządku dnia sprawują dowódcy pododdziałów oraz - w tzw. czasie pozasłużbowym (wolnym) - służby dyżurne.
ROZDZIAŁ V
PODSTAWOWE USTALENIA LOGISTYCZNE
ORGANIZACJA ŻYWIENIA
132. Żołnierze spożywają posiłki w stołówkach lub w innych miejscach do tego przeznaczonych.
133. Za organizację i spożywanie posiłków w innym terminie niż przewidziany w porządku dnia odpowiada szef (podoficer dyżurny) pododdziału.
134. Żołnierzom wyznaczonym na wartę, przebywającym w izbie chorych lub osadzonym w wojskowym areszcie dyscyplinarnym (izbie zatrzymań) posiłki dostarczają odpowiednio: szef pododdziału, dyżurny izby chorych oraz profos.
135. Żywienie powinno być tak zorganizowane, aby przerwy miedzy posiłkami nie wynosiły więcej niż 6 - 8 godzin.
136. Czas przetrzymywania gotowanego posiłku nie może przekraczać 4 godzin. Po upływie tego czasu posiłek może być wydany po powtórnej obróbce termicznej.
137. Nadzór nad jakością posiłków oraz ich zgodnością z jadłospisem, a także utrzymaniem higieny w miejscu ich przygotowania i spożywania sprawują osoby funkcyjne określone w odrębnych przepisach.
OBSŁUGIWANIE UZBROJENIA I SPRZĘTU WOJSKOWEGO
138. Obsługiwanie uzbrojenia i sprzętu wojskowego organizuje się okresowo każdorazowo po jego użyciu (eksploatacji) - w czasie wyznaczonym w porządku dnia, jeżeli dowódca nie zarządzi inaczej.
139. Obsługiwanie pod oddziałowego uzbrojenia i sprzętu wojskowego należy do obowiązków dowódców pododdziałów. Osoby funkcyjne odpowiedzialne za jego eksploatację sprawują specjalistyczny nadzór.
140. Za właściwe urządzenie parku technicznego, porządek, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów bezpieczeństwa pożarowego - z tytułu nadzoru fachowego - odpowiada szef logistyki.
141. Za sprawność techniczną uzbrojenia i sprzętu wojskowego pododdziału, jego stan i utrzymanie oraz porządek w przydzielonych rejonach parku odpowiada dowódca pododdziału.
142. W miejscach, w których przechowuje się uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki bojowe i materiałowe organizuje się ochronę tych obiektów.
143. Użytkownicy uzbrojenia, sprzętu oraz mienia wojskowego zobowiązani są przestrzegać ustalonych przepisów eksploatacyjnych, gospodarczych i transportowych.
PRZEWOZY WOJSK I ŁADUNKÓW
144. Przewozy wojsk organizują dowódcy jednostek zgodnie z obowiązującymi przepisami wojskowymi, z uwzględnieniem przepisów państwowych regulujących porządek i funkcjonowanie określonego rodzaju transportu w kraju i za granicą.
145. Na czas przewozu osób i ładunków dowódca jednostki wojskowej wyznacza dowódcę przewożonego pododdziału oraz starszych grup w każdym wagonie (samochodzie, statku powietrznym, okręcie).
146. Podczas przejazdu (przewozu) transportem samochodowym dowódcy pojazdów i kierowcy zobowiązani są przestrzegać przepisów ruchu drogowego, norm oraz zasad przewozu określonych środków materiałowych.
147. Przy przewozie ładunków niebezpiecznych w rozkazie Jednostki wyznacza się dowódcę pojazdu (kolumny), konwój oraz osobę odpowiedzialną za przygotowanie przewozu pod względem organizacyjnym i bezpieczeństwa.
UŻYTKOWANIE INFRASTRUKTURY WOJSKOWEJ
148. Dowódca jednostki przydziela pododdziałom rejony zakwaterowania oraz inne pomieszczenia.
149. Na zakwaterowanie pododdziału przeznacza się następujące pomieszczenia:
mieszkalne - izby żołnierskie (wspólne kwatery stałe);
służbowe - świetlice, pokoje do pracy dla dowódcy pododdziału i pozostałej kadry oraz pomieszczenia (miejsca) na przygotowanie się dowódców drużyn (pomocników dowódców plutonów) do zajęć;
gospodarcze i sanitarne - magazyny pododdziałowe, szatnie, izby (kąciki) gospodarcze, pomieszczenia (miejsca) do czyszczenia broni, suszarnie, palarnie, umywalnie, ubikacje;
inne pomieszczenia - jeśli istnieją ku temu warunki.
150. Wspólne kwatery stałe przeznaczone są na zakwaterowanie:
żołnierzy pełniących zasadniczą (nadterminową) służbę wojskową;
kandydatów na żołnierzy zawodowych (podchorążych, kadetów, elewów);
żołnierzy zawodowych będących słuchaczami szkół lub uczestnikami kursów wojskowych.
151. Podchorążych i kadetów odbywających praktykę w jednostkach wojskowych oraz żołnierzy - kobiety kwateruje się w oddzielnych izbach żołnierskich, wydzielonych ze wspólnych kwater stałych w rejonie pododdziału lub poza nim, a dowódców drużyn - w oddzielnych izbach w rejonie pododdziału.
152. Dowódca jednostki wojskowej ustala dla pododdziałów zasady przechowywania umundurowania, sposób słania łóżek, ułożenia przyborów i oporządzenia.
153. Utrzymanie pomieszczeń w czystości należy do obowiązków ich użytkowników. Do prac porządkowych wyznacza się sprzątających, których nie zwalnia się od zajęć szkoleniowych. Sprzątanie poranne kończy się przed rozpoczęciem apelu porannego, a wieczorne - przed capstrzykiem.
154. W okresie zimowym temperatura w izbach żołnierskich powinna wynosić nie mniej niż 18 ° C, a w innych pomieszczeniach - stosownie do ustalonych norm.
155. Zakwaterowanie przejściowe organizuje się podczas:
ćwiczeń, zgrupowań i przemarszów wojsk;
czasowego wykonywania obowiązków przez żołnierzy poza stałym miejscem służby;
wprowadzenia wyższych stanów gotowości bojowej z wyjściem z miejsc stałej dyslokacji.
156. Użytkownicy mienia oraz infrastruktury wojskowej zobowiązani są przestrzegać ustalonych przepisów eksploatacyjnych i gospodarczych.
157. Miejscowości (rejony) wyznaczone na zakwaterowanie przejściowe oraz ich bezpośrednią okolicę bada się uprzednio pod względem sanitarno-epidemiologicznym.
158. Ochronę i obronę rejonu zgrupowania (obozowiska) organizuje się według zasad obowiązujących w garnizonie. Ochroną obejmuje się także źródła wody pitnej, nad którymi ponadto sprawuje się ciągły nadzór sanitarny. Z otwartych źródeł wody korzysta się tylko wówczas, gdy nie ma możliwości pobierania jej ze studni głębinowych lub innych zakrytych źródeł. Przydatność wody do spożycia stwierdza wojskowa służba zdrowia.
159. Za organizację ochrony środowiska w rejonie użytkowanym przez Jednostkę wojskową odpowiada jej dowódca.
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
160. Dowódcy jednostek są odpowiedzialni za organizację ochrony przeciwpożarowej powierzonych im obiektów oraz za stan i kontrolę zabezpieczenia przeciwpożarowego.
161. Dowódcy pododdziałów, kierownicy magazynów, warsztatów, laboratoriów itp. odpowiadają za bezpieczeństwo pożarowe powierzonych im ludzi, obiektów i mienia.
162. Żołnierzy i pracowników wojska zapoznaje się z przepisami przeciwpożarowymi, z obsługiwaniem podręcznego sprzętu pożarniczego oraz z zasadami postępowania i zadaniami w czasie pożaru.
163. Inspektor ochrony przeciwpożarowej podlega bezpośrednio dowódcy jednostki, a w sprawach fachowych - właściwemu terytorialnie szefowi delegatury okręgowego inspektoratu wojskowej ochrony przeciwpożarowej.
164. Komendant straży pożarnej podlega dowódcy jednostki i odpowiada za wyszkolenie oraz gotowość straży pożarnej do działania. Ze składu straży pożarnej jej komendant wyznacza pogotowie przeciwpożarowe jednostki, które pełni służbę przez całą dobę.
ROZDZIAŁ VI
OCHRONA ZDROWIA
HIGIENA OSOBISTA
165. Za stan higieny osobistej i umundurowania żołnierzy oraz stan sanitarny i porządek w rejonie zakwaterowania pododdziału odpowiada jego dowódca.
166. Za stan sanitarny i porządek w warsztatach, magazynach i obiektach użyteczności ogólnej oraz za przestrzeganie w nich zasad bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiadają komendanci (kierownicy) tych obiektów.
167. Nadzór nad stanem sanitarnohigienicznym i zdrowotnym w jednostce wojskowej sprawuje lekarz jednostki.
168. Żołnierzom niezawodowym należy zapewnić co najmniej raz w tygodniu kąpiel, podczas której należy dokonać przeglądu sanitarnego oraz wymiany bielizny osobistej. Żołnierzom niezawodowym - kobietom należy zapewnić codzienną kąpiel wraz z wymianą bielizny oraz cotygodniowy przegląd sanitarny.
169. Bieliznę osobistą oraz odzież ochronną dla personelu zbiorowego żywienia wymienia się codziennie, a personelu technicznego i grup roboczych w miarę potrzeb.
170. Bieliznę pościelową wymienia się kompletami co dwa tygodnie w dniach kąpieli, a w uzasadnionych wypadkach częściej.
BADANIA, SZCZEPIENIA OCHRONNE, PRZEGLĄDY LEKARSKIE I SANITARNE
171. Żołnierze wyznaczeni do prac pomocniczych w kuchni i stołówce żołnierskiej muszą być każdorazowo poddani przeglądowi sanitarnemu przed ich przystąpieniem do pracy.
172. Dowódca pododdziału może skierować żołnierzy zasadniczej służby wojskowej powracających z urlopów (przepustek) i podróży służbowych, do przeglądu sanitarnego lub lekarskiego.
173. Podczas pierwszego miesiąca służby nowo wcielonych żołnierzy poddaje się obowiązkowym szczepieniom i zabiegom sanitarnohigienicznym, a także przeprowadza szczegółowy przegląd lekarski oraz pomiary antropometryczne.
174. Żołnierze zawodowi mają obowiązek poddać się obowiązkowym badaniom lekarskim nie mniej niż raz w roku.
175. Żołnierze zasadniczej służby wojskowej poddawani są badaniom ogólnym oraz rentgenowskim klatki piersiowej.
176. Żołnierze uczestniczący w zawodach sportowych i sprawdzianach z WF powinni być przebadani przed przystąpieniem do tych imprez (zajęć).
177. Żołnierze pracujący w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz mający kontakt z produktami żywnościowymi i środkami farmakologicznymi, a także obsługujący chorych podlegają badaniom zgodnie z obowiązującymi przepisami. Za terminowe skierowanie ich na badania są odpowiedzialni właściwi przełożeni.
178. W przypadku zachorowania żołnierz zasadniczej służby wojskowej niezwłocznie melduje o tym swemu bezpośredniemu przełożonemu, który ma obowiązek skierować go do lekarza.
179. Żołnierze zasadniczej służby wojskowej, zgodnie z adnotacjami (zaleceniami) lekarza odnotowanymi w książce chorych pododdziału, biorą udział w zajęciach w ograniczonym zakresie lub są od nich zwolnieni. Czas zwolnienia od zajęć ogłasza się w rozkazie dziennym.
LECZENIE SZPITALNE
180. Na leczenie szpitalne żołnierzy kieruje lekarz, który powiadamia o tym dowódcę oddziału (pododdziału).
181. Żołnierzy zasadniczej służby wojskowej kieruje się do szpitala wojskowego z odpowiednim skierowaniem, książką zdrowia, kartą zaopatrzenia żywnościowego oraz wykazem zaopatrzenia pieniężnego, a do szpitala cywilnego - tylko ze skierowaniem. W razie potrzeby do odwiezienia chorego wyznacza się osobę i odpowiedni środek transportu zgodnie z decyzją lekarza.
182. O przyjęciu (wypisaniu) żołnierza do (ze) szpitala, jego komendant powiadamia niezwłocznie dowódcę jednostki wojskowej.
ROZDZIAŁ VII
SŁUŻBA WEWNĘTRZNA
POSTANOWIENIA OGÓLNE
183. Służba wewnętrzna zapewnia dowódcy ciągłość dowodzenia (organizowania) i kontroli funkcjonowania jednostki. Służba wewnętrzna wykonuję też zadania wojskowego organu porządkowego określone w przepisach o wojskowych organach porządkowych.
184. Podstawą pełnienia służby wewnętrznej jest rozkaz dzienny dowódcy jednostki i instrukcje opracowane dla poszczególnych służb.
185. Szczegółowy zakres uprawnień i obowiązków żołnierzy pełniących służbę ustalają w instrukcjach właściwi przełożeni na podstawie norm prawnych i zgodnych z nimi regulaminów oraz rozkazów i zarządzeń uwzględniających konkretne warunki i potrzeby danej jednostki.
186. Pełnienie służby organizuje szef sztabu jednostki lub oficer wyznaczony przez dowódcę, a w pododdziale - szef kompanii.
187. Służbę wewnętrzną pełnią równomiernie wszyscy żołnierze, z wyjątkiem dowódcy, jednostki, jego zastępcy, szefa sztabu, szefa szkolenia, szefa logistyki, kapelana i lekarza.
188. Z pełnienia służb wewnętrznych (dyżurnych) dowódca jednostki może zwolnić okresowo również innych żołnierzy obciążonych dodatkowymi obowiązkami służbowymi.
189. W szkołach wojskowych (ośrodkach szkolenia) wyznaczanie do służby wewnętrznej słuchaczy (podchorążych, kadetów i elewów) reguluje komendant uczelni (akademii, szkoły, ośrodka szkolenia).
190. Wszystkie służby dyżurne wykazuje się w „Tabeli służb jednostki”, natomiast nazwiska żołnierzy wyznaczonych do ich pełnienia umieszcza się w „Planie służby na miesiąc...” i podaje w rozkazie dziennym jednostki (pododdziału) z dwudniowym wyprzedzeniem.
191. Dowódcy rodzajów sił zbrojnych, aby wzmocnić gotowość bojową i mobilizacyjną, mogą organizować dyżurne służby - pełnione przez żołnierzy zawodowych - określając dla nich zadania i sposób pełnienia oraz uzbrojenie i ubiór.
192. Oficer dyżurny jednostki i jego pomocnik (pomocnicy) są uzbrojeni w broń etatową z przysługującą liczbą amunicji. Pozostali żołnierze pełniący służbę (z wyjątkiem wart) występują bez broni, jeżeli dowódca jednostki nie zarządzi inaczej.
193. W instytucjach Sztabu Generalnego WP, dowództwach i sztabach od szczebla związku taktycznego, uczelniach wojskowych, szpitalach oraz innych instytucjach wojskowych żołnierze pełnią służby dyżurne w ubiorze ustalonym przez właściwych dowódców (szefów, komendantów).
194. Oznaczeniem żołnierzy pełniących służby dyżurne (z wyjątkiem wart) jest biało-czerwona plakietka z napisem „SŁUŻBA DYŻURNA”, przymocowana pod guzikiem do klapy lewej górnej kieszeni munduru lub do munduru na tej wysokości.
SKŁAD SŁUŻBY
195. W skład służby wewnętrznej jednostki mogą wchodzić:
oficer dyżurny jednostki*;
pomocnik oficera dyżurnego Jednostki*;
oficer dyżurny parku sprzętu technicznego;
pomocnik oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego;
dyżurny punktu kontroli technicznej - pomocnik oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego;
dyżurny biura przepustek;
dyżurny izby chorych;
dyżurny stołówki żołnierskiej;
drużyna obsługi kuchni;
dowódca i żołnierze warty wewnętrznej jednostki wojskowej *;
dowódca i żołnierze pododdziału alarmowego jednostki wojskowej *;
komendant i profos izby zatrzymań jednostki wojskowej *.
196. W skład służby wewnętrznej kompanii (batalionu) wchodzą:
podoficer dyżurny kompanii (batalionu);
dyżurny kompanii (batalionu).
* - wchodzą w skład każdej służby jako wojskowe organy porządkowe
197. Dowódca (szef) może ustalać ilość, skład i liczebność służb, oraz sposób ich pełnienia (łączyć, zmniejszać, lub zwiększać itp.) oraz określać liczbę żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby. Może również organizować inne służby w zależności od potrzeb i przeznaczenia jednostki (dyżurna służba operacyjna pełniona przez żołnierzy zawodowych, dowódca pogotowia przeciwpożarowego, dyżurny kierowca ciągnika, dyżurny sztabu, łącznik, dyżurny izby odwiedzin itp.).
198. Zmiany w organizacji służby wewnętrznej ogłasza się w rozkazie dziennym dowódcy jednostki wojskowej.
199. Dowódca (szef) wyznacza w rozkazie osoby odpowiedzialne za przygotowanie i prowadzenie instruktaży z żołnierzami wyznaczonymi do pełnienia służby wewnętrznej.
200. Instruktaże do służb prowadzi się w miejscu ich pełnienia lub w innym, określonym przez dowódcę jednostki.
201. Żołnierze wyznaczani do pełnienia służby meldują się w ustalonym miejscu i czasie u osób odpowiedzialnych za prowadzenie instruktażu.
202. Służby wewnętrzne są pełnione w wydzielonych i odpowiednio urządzonych oraz wyposażonych pomieszczeniach (miejscach).
203. Pisemny meldunek z przebiegu służby sporządza się jedynie w wypadku zaistnienia rażącego odstępstwa od regulaminowego toku służby, np.: wypadku nadzwyczajnego, użycia broni w służbie wartowniczej, otrzymania sygnału alarmowego, zmiany żołnierza pełniącego służbę itp.
OFICER DYŻURNY JEDNOSTKI
204. Oficera dyżurnego jednostki (pododdziału stacjonującego samodzielnie poza miejscem postoju jednostki) wyznacza się spośród oficerów i chorążych, a w uzasadnionych wypadkach - spośród podoficerów zawodowych.
205. Oficer dyżurny podlega dowódcy jednostki oraz - pod względem gotowości bojowej - dyżurnemu operacyjnemu tego samego lub wyższego szczebla.
206. Oficerowi dyżurnemu jednostki podlegają żołnierze pełniący służbę wewnętrzną.
207. Do zakresu działania oficera dyżurnego jednostki i jego pomocnika należy:
wykonywanie czynności określonych w przepisach o wojskowych organach porządkowych;
uruchamianie procesu osiągania wyższych stanów gotowości bojowej i kierowanie jego przebiegiem;
wykonywanie innych zadań określonych w instrukcji oraz nakazanych przez dowódcę jednostki wojskowej.
208. W zakresie działania, o którym mowa w pkt. 207, oficer dyżurny ma prawo wydawania i egzekwowania rozkazów (poleceń) w stosunku do wszystkich żołnierzy, będących podwładnymi dowódcy jednostki wojskowej (z wyjątkiem jego zastępcy, szefa sztabu, szefa szkolenia i szefa logistyki).
209. Oficer dyżurny, jako przełożony wszystkich służb wewnętrznych, nie zezwala na objęcie służby przez żołnierzy nie przygotowanych do jej pełnienia oraz podejmuje decyzję o zamianie tych żołnierzy, którzy naruszyli obowiązujące zasady lub utracili zdolność do pełnienia służby. Odpowiada także za przebieg służb - zwłaszcza za służbę wartowniczą.
210. W wojskowych zakładach leczniczych służbę oficera dyżurnego pełnią lekarze wojskowi, którzy mogą jednocześnie być lekarzami dyżurnymi. Pomocnik oficera dyżurnego nie musi być lekarzem.
211. Zdanie i objęcie służby obaj oficerowie dyżurni meldują dowódcy osobiście lub telefonicznie, np.: zdający - „PANI MAJOR (PANIE MAJORZE), porucznik Kowalska (porucznik Kowalski) melduje zdanie służby oficera dyżurnego brygady”; obejmujący - „PANI MAJOR (PANIE MAJORZE), kapitan Nowak melduje objęcie służby oficera dyżurnego brygady”.
212. Oficer dyżurny składa ustny meldunek dowódcy, jego przyłożonym oraz przewodniczącemu komisji inspekcyjnej (kontroli), np.: „PANI PUŁKOWNIK (PANIE PUŁKOWNIKU), oficer dyżurny porucznik Kowalska (porucznik Kowalski) melduje brygadę podczas szkolenia programowego (przygotowania do apelu porannego, obiadu itp.). W czasie pełnienia służby nic ważnego nie wydarzyło się (albo melduje, co się wydarzyło)”. Zastępcy dowódcy, szefowi sztabu, szefowi szkolenia i szefowi logistyki przedstawia się.
213. W sytuacjach codziennych i w terminie do 30 minut od momentu rozpoczęcia tzw. normalnego czasu służby, obowiązującego ogół kadry danej jednostki, meldunek ustny jest składany bezpośrednio po przybyciu dowódcy.
214. W razie przybycia dowódcy w terminie późniejszym oraz w sytuacjach szczególnych, np. w sprawach stanowiących tajemnicę służbową (wojskową) lub wymagających dyskrecji, meldunek Jest składany w gabinecie dowódcy.
215. O przybyciu przełożonych lub komisji inspekcyjnej (kontroli) oficer dyżurny niezwłocznie melduje dowódcy i w razie potrzeby towarzyszy im w rejonie zakwaterowania jednostki.
POMOCNIK OFICERA DYŻURNEGO JEDNOSTKI
216. Pomocnika oficera dyżurnego jednostki wyznacza się spośród oficerów młodszych, chorążych, podoficerów zawodowych lub podchorążych odbywających praktykę w jednostce, a w uzasadnionych wypadkach - spośród podoficerów zasadniczej służby wojskowej.
217. Pomocnik podlega oficerowi dyżurnemu jednostki, wykonuje jego rozkazy i polecenia zgodnie z określonym zakresem działania i przysługującymi mu uprawnieniami.
218. Pomocnikowi podlegają żołnierze pełniący służbę wewnętrzną w jednostce
(z wyjątkiem wart) równi mu i niżsi stopniem, a podczas nieobecności lub nagłej niedyspozycji oficera dyżurnego - jeżeli sytuacja tego wymaga - również pozostali żołnierze służby wewnętrznej.
OFICER DYŻURNY PARKU SPRZĘTU TECHNICZNEGO
219. Oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego wyznacza się spośród oficerów młodszych, chorążych lub podoficerów zawodowych służb technicznych. Podlega on szefowi logistyki, a pod wzglądem pełnienia służby oficerowi dyżurnemu jednostki.
220. Oficerowi dyżurnemu parku podlegają: pomocnik oficera dyżurnego parku, dyżurny punktu kontroli technicznej, dyżurny kierowca ciągnika oraz wszyscy żołnierze przebywający w parku z wyjątkiem jego przełożonych.
221. Oficer dyżurny parku odpowiada za porządek wojskowy i bezpieczeństwo pracy w parku oraz przestrzeganie zasad eksploatacji sprzętu technicznego, a także nadzoruje przestrzeganie ustalonego porządku dnia parku. Po zakończeniu pracy w parku sprawdza stan zabezpieczenia pomieszczeń parku i odpowiednio do ustaleń wewnętrznych przekazuje park pod ochronę warty (służby). Zdanie i objęcie służby obaj oficerowie dyżurni parku meldują szefowi logistyki i oficerowi dyżurnemu jednostki.
POMOCNICY OFICERA DYŻURNEGO PARKU SPRZĘTU TECHNICZNEGO
222. Pomocnika oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego oraz dyżurnego punktu kontroli technicznej (PKT) wyznacza się spośród podoficerów i szeregowych służb technicznych. Jeżeli warunki na to pozwalają, funkcje te może pełnić jeden żołnierz. Pomocnik oficera dyżurnego parku sprzętu technicznego i dyżurny PKT podlegają oficerowi dyżurnemu parku sprzętu technicznego i wykonują jego rozkazy, a ponadto dyżurny PKT:
przed wyjazdem i po powrocie pojazdu sprawdza dokumenty kierowcy oraz dokumenty pojazdu i jego sprawność techniczną, zgodność licznika z odpowiednimi dokumentami, przygotowanie do przewozu osób i ładunku oraz stan utrzymania. Wyjazdy i powroty pojazdu odnotowuje w „Książce ewidencji wyjazdów i powrotów pojazdów mechanicznych”;
melduje oficerowi dyżurnemu parku sprzętu technicznego o wszystkich przypadkach wstrzymania wyjazdu pojazdu z parku oraz nieprawidłowościach stwierdzonych po powrocie pojazdu.
DYŻURNY BIURA PRZEPUSTEK
223. Dyżurnego biura przepustek wyznacza się spośród chorążych, podoficerów lub szeregowych. Podlega on oficerowi dyżurnemu jednostki. Dyżurnemu biura przepustek podlegają jego pomocnicy.
224. Dyżurny biura przepustek ma prawo kontrolowania osób wchodzących (wychodzących) i pojazdów wjeżdżających (wyjeżdżających) na teren (z terenu) jednostki - odpowiednio do posiadanego stopnia wojskowego i instrukcji służbowej.
225. Dyżurny biura przepustek ponosi odpowiedzialność za wejście (wyjście) interesantów na (z) tereni) jednostki zgodnie z posiadanymi (wydanymi) przepustkami.
226. Zwrócone przepustki jednorazowe niszczy się codziennie w czasie zdawania służby.
227. Zdanie i objęcie służby dyżurni biura przepustek meldują oficerowi dyżurnemu jednostki.
DYŻURNY STOŁÓWKI ŻOŁNIERSKIEJ
228. Dyżurnego stołówki żołnierskiej wyznacza się spośród podoficerów i starszych szeregowych.
229. Dyżurny stołówki żołnierskiej podlega oficerowi dyżurnemu jednostki, a w sprawach organizacyjnych - kierownikowi stołówki, wobec którego jest jednocześnie reprezentantem konsumentów.
230. Dyżurnemu stołówki żołnierskiej podlega drużyna obsługi kuchni, a starszy kucharz zmiany ściśle z nim współpracuje.
231. Dyżurny stołówki żołnierskiej ma prawo wydawania wszystkim żołnierzom zasadniczej służby wojskowej poleceń związanych z utrzymaniem porządku i właściwym zachowaniem się w czasie pobierania i spożywania posiłków.
232. Dyżurny stołówki żołnierskiej dopilnowuje, aby należna ilość produktów dotarła do konsumentów. Uczestniczy w pobieraniu produktów spożywczych z magazynu żywnościowego i ich wydawaniu z magazynu przykuchennego na każdy posiłek.
233. Dyżurny stołówki żołnierskiej melduje oficerowi dyżurnemu jednostki oraz informuje kierownika stołówki żołnierskiej o wszystkich niedociągnięciach występujących w pracy stołówki oraz o jej stanie sanitarnohigienicznym.
234. Zdanie i objecie służby dyżurni stołówki żołnierskiej meldują oficerowi dyżurnemu jednostki.
DRUŻYNA OBSŁUGI KUCHNI
235. Drużyna obsługi kuchni przeznaczona jest do wykonywania prac pomocniczych oraz utrzymania należytego stanu sanitarnohigienicznego w kuchni. Żołnierze ci przed przystąpieniem do pracy muszą być poddani przeglądowi sanitarnemu.
236. Liczebność drużyny obsługi kuchni ustala się zasadniczo przyjmując: trzech żołnierzy na pierwszych stu żywionych i po jednym na każdych stu następnych.
237. Dowódca jednostki wojskowej może ustalić inny skład drużyny obsługi kuchni, dostosowując go do potrzeb, możliwości oraz stopnia mechanizacji prac kuchennych.
238. Do obierania ziemniaków i warzyw wykorzystuje się urządzenia techniczne, a w razie potrzeby wyznacza pododdziały w składzie zapewniającym wykonanie zadania do capstrzyku.
DYŻURNY IZBY CHORYCH
239. Dyżurnego izby chorych wyznacza się spośród żołnierzy średniego i niższego personelu medycznego. Podlega on starszemu lekarzowi i szefowi izby chorych, a pod względem pełnienia służby - oficerowi dyżurnemu jednostki.
240. Dyżurnemu izby chorych podlegają sanitariusze i żołnierze zasadniczej służby wojskowej przebywający na leczeniu w izbie chorych.
241. Dyżurny izby chorych ma prawo wydawania poleceń dotyczących utrzymywania dyscypliny i porządku wojskowego żołnierzom zasadniczej służby wojskowej przebywającym na leczeniu i badaniach.
242. Dyżurny izby chorych odpowiada za przestrzeganie porządku dnia ustalonego dla izby chorych, a podczas nieobecności lekarza i szefa izby chorych nadzoruje pracę sanitariuszy oraz organizuje udzielanie pierwszej pomocy medycznej.
243. Dyżurni izby chorych zdanie i objecie służby meldują starszemu lekarzowi i oficerowi dyżurnemu.
PODODDZIAŁ ALARMOWY JEDNOSTKI (GARNIZONU)
244. Pododdział alarmowy wyznacza się spośród pododdziałów (oddziałów) wojskowych.
244a. Do zakresu działania pododdziału alarmowego jednostki wojskowej (garnizonu) należy:
doraźna ochrona i obrona obiektów wojskowych;
udział w likwidacji skutków klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska;
interweniowanie w przypadku naruszenia porządku lub dyscypliny wojskowej albo szczególnego zakłócenia bezpieczeństwa lub porządku publicznego przez żołnierzy na terenie jednostki wojskowej.
245. W uzasadnionych wypadkach może być wyznaczonych kilka pododdziałów alarmowych.
246. Pododdział alarmowy szkoli się zgodnie z planem szkolenia na terenie koszar (obozowiska) lub w ich pobliżu.
247. Skład, uzbrojenie, oporządzenie, wyposażenie, w tym środki transportowe i łączności oraz stopień gotowości do wykonania zadania pododdziału alarmowego, określa dowódca Jednostki (garnizonu).
248. Za gotowość pododdziału alarmowego i jego terminowe stawiennictwo we wskazanym miejscu odpowiada dowódca pododdziału (oddziału), z którego został wydzielony.
249. Pododdział alarmowy może być wezwany przez oficera dyżurnego jednostki (oficera inspekcyjnego garnizonu) cały lub w części z określonym uzbrojeniem, oporządzeniem i wyposażeniem.
250. Amunicję pododdział alarmowy pobiera ze swojego pododdziału (oddziału) w ilości nie mniejszej niż do jednokrotnego załadowania magazynków (taśm), jeżeli dowódca jednostki nie zarządzi inaczej.
251. Po użyciu pododdziału alarmowego dowódca jednostki (garnizonu) w razie potrzeby może wyznaczyć kolejny pododdział alarmowy.
252. Na dowódców pododdziałów alarmowych wyznacza się podoficerów.
PODOFICER DYŻURNY KOMPANII (BATALIONU)
253. Podoficera dyżurnego kompanii (batalionu) wyznacza się spośród podoficerów, a w wyjątkowych wypadkach spośród szeregowych. Podlega on dowódcy i szefowi kompanii, a pod względem służby - oficerowi dyżurnemu jednostki. Podoficerowi dyżurnemu podlega dyżurny kompanii.
254. Przed odprawą służb, w czasie ustalonym w porządku dnia, podoficer dyżurny przeprowadza zbiórkę żołnierzy wyznaczonych do służby i melduje o tym dowódcy lub szefowi kompanii (żołnierzowi zawodowemu wyznaczonemu przez dowódcę kompanii).
255. Dowódca lub szef kompanii (wyznaczony żołnierz zawodowy) sprawdza przygotowanie żołnierzy do objęcia służby oraz prowadzi instruktaż z nowym podoficerem dyżurnym i zapoznaje go ze stanem ewidencyjnym i faktycznym żołnierzy. Nadzoruje przekazanie magazynu broni przez pełniącego służbę podoficera dyżurnego obejmującemu służbę, zamknięcie, a następnie osobiście plombuje magazyn broni i pojemnik z kluczami.
256. Podoficer dyżurny kompanii odpowiada za przestrzeganie dyscypliny i porządku wojskowego w kompanii.
257. Ma prawo wydawać żołnierzom zasadniczej służby wojskowej rozkazy wynikające z obowiązków określonych w instrukcji pełnienia służby.
258. Czuwa nad przestrzeganiem przez wszystkich żołnierzy pododdziału norm współżycia i zasad koleżeństwa oraz sprawiedliwym, równomiernym podzieleniem prac porządkowych, i reaguje na wszelkie naruszenia w tym względzie. Melduje o nich dowódcy pododdziału, a w wypadkach drastycznych - niezwłocznie oficerowi dyżurnemu jednostki.
259. Sprawdza wygląd zewnętrzny umundurowanych żołnierzy zasadniczej służby wojskowej wychodzących z rejonu zakwaterowania.
260. Po odprawie podoficer dyżurny obejmujący służbę sprawdza porządek w pododdziale (pododdziałach), przejmuje dokumentację i sprzęt kwaterunkowy zgodnie z „Wykazem sprzętu (materiałów)”, sprawdza stan plomb na drzwiach magazynu broni, szafkach hydrantowych, tablicach rozdzielczych, a także sprawność oświetlenia awaryjnego.
261. O zdaniu i objęciu służby podoficerowie dyżurni meldują dowódcy lub szefowi kompanii, a w razie ich nieobecności - wyznaczonemu żołnierzowi zawodowemu, np.: zdający - „PANI PORUCZNIK (PANIE PORUCZNIKU), kapral Zdun melduje zdanie służby podoficera dyżurnego kompanii”; obejmujący - „PANI PORUCZNIK (PANIE PORUCZNIKU), starszy kapral Sobieraj melduje objęcie stałby podoficera dyżurnego kompanii”.
262. Podoficer dyżurny składa meldunek dowódcy i szefowi kompanii, ich przełożonym oraz oficerowi dyżurnemu jednostki i jego pomocnikowi, np.: „PANI PORUCZNIK (PANIE PORUCZNIKU), podoficer dyżurny kompanii kapral Zdun melduje kompanię w czasie przygotowania do apelu porannego (porannego rozruchu fizycznego, toalety porannej itp.). W czasie pełnienia służby mc ważnego nie wydarzyło się (albo melduje, co się wydarzyło)”.
DYŻURNY KOMPANII (BATALIONU)
263. Dyżurnego (dyżurnych) kompanii (batalionu) wyznacza się spośród szeregowych. Podlega on podoficerowi dyżurnemu kompanii i wykonuje jego rozkazy oraz polecenia. Gdy ten jest nieobecny, pełni jego obowiązki.
ODPRAWA SŁUŻB
264. Żołnierze wyznaczeni do pełnienia służb, 5 minut przed odprawą, ustawiają się na lewym skrzydle wart - w następującej kolejności: oficer dyżurny parko sprzętu technicznego; dowódca pododdziału alarmowego; dyżurny biura przepustek; dyżurny stołówki żołnierskiej; dyżurny izby chorych (inne służby, jeżeli występują w jednostce) oraz podoficerowie dyżurni kompanii w kolejności numeracji pododdziałów.
265. Odprawę służby wewnętrznej prowadzi oficer dyżurny jednostki. W odprawie tej może uczestniczyć jego pomocnik, wykonując nakazane zadania.
266. Odprawa wart prowadzona jest zgodnie z postanowieniami rozdziału X.
267. Po odmaszerowaniu wart oficer dyżurny jednostki podchodzi do żołnierza stojącego na prawym skrzydle służb i zatrzymuje się trzy kroki przed nim. Żołnierz salutuje, po czym przedstawia się, np.: „PANI KAPITAN (PANIE KAPITANIE), oficer dyżurny parku sprzętu technicznego, sierżant Stolarek”. Po przedstawieniu się żołnierza oficer dyżurny robi krok w prawo do następnego żołnierza, wówczas pierwszy i drugi żołnierz jednocześnie salutują. Oficer dyżurny odpowiada salutowaniem, po czym żołnierz (przed którym stoi oficer dyżurny) przedstawia się. Żołnierz przedstawiający się oraz żołnierze z jego prawej i lewej strony przyjmują postawę zasadniczą. W ten sposób przedstawiają się wszyscy żołnierze pełniący służbę. Następnie oficer dyżurny sprawdza ich wygląd zewnętrzny, znajomość obowiązków (jeżeli nie dokonał tego pomocnik). Poleca usunąć stwierdzone niedociągnięcia, przekazuje ewentualne dodatkowe zadania i nakazuje odmaszerować do miejsca pełnienia służby. Żołnierzy zawodowych sprawdza oddzielnie.
PEŁNIENIE SŁUŻBY wewnętrznej
268. Żołnierze wyznaczeni do pełnienia służby wewnętrznej powinni być dobrze wyszkoleni, zdyscyplinowani, znać regulaminy wojskowe oraz instrukcje obowiązujące daną służbę, a także wykazywać czujność i inicjatywę.
269. Do pełnienia służby wewnętrznej w jednostce wyznacza się żołnierzy (pododdziały) w rozkazie dziennym na okres doby.
270. Na dwa dni przed objęciem służby ogłasza się w rozkazie dziennym jednostki wojskowej (pododdziału) nazwiska żołnierzy, ich funkcje pełnione podczas służby, a w odniesieniu do warty - również zmianę, numer i nazwę posterunku.
271. Dowódca pododdziału, z którego żołnierze zostali wyznaczeni do służby, odpowiada za ich przygotowanie i terminowe przybycie na miejsce odprawy.
272. Stwierdzone przez obejmującego służbę usterki powinny być przez zdającego usunięte przed Jej przekazaniem. Jeżeli jest to niemożliwe, zezwolenie na objęcie służby może dać tylko jej przełożony, podając czas i sposób usunięcia usterek.
273. Żołnierz pełniący służbę nie może przerywać lub przekazywać wykonywania swych obowiązków bez zezwolenia oficera dyżurnego jednostki.
274. Kiedy żołnierz pełniący służbę zachoruje, obowiązki przejmuje jego pomocnik lub żołnierz wyznaczony przez przełożonego służby.
275. Żołnierzom pełniącym służbę mają prawo wydawać rozkazy i stawiać zadania wyłącznie przełożeni z tytułu pełnienia służby.
276. Czas i sposób odpoczynku żołnierzy pełniących służby określa dowódca jednostki. Na czas odpoczynku żołnierze mogą rozbierać się.
277. Pełnienie służby wewnętrznej przez słuchaczy, podchorążych, kadetów i elewów, oprócz podstawowego zadania, ma na celu praktyczne opanowanie zasad wzorowego jej pełnienia, wyrobienie nawyków odpowiedzialności i wytrwałości oraz doskonalenie umiejętności przekazywania doświadczeń przyszłym podwładnym.
278. Żołnierze wyznaczeni do służby co najmniej dobę przed jej objęciem nie mogą pełnić żadnej innej służby. W noc poprzedzającą zapewnia się im osiem godzin snu, a niezbędny czas na przygotowanie się do niej określa dowódca jednostki.
279. Po zakończeniu służby zwalnia się żołnierzy od zajęć w danym dniu. Żołnierzom zasadniczej służby wojskowej dowódca (szef kompanii) może zezwolić położyć się spać przed capstrzykiem.
ROZDZIAŁ VIII
ALARM
280. Alarm jest to pośpieszne i zorganizowane przejście jednostki wojskowej (pododdziału) lub określonych sił i środków do działania zgodnie z otrzymanym sygnałem alarmowym.
281. Alarm zarządza dowódca lub oficer dyżurny jednostki, ich przełożeni bądź upoważniony żołnierz. Może on być ogłoszony sygnałem za pomocą urządzeń technicznych (środków łączności, urządzeń dźwiękowych lub sygnalizacji świetlnej), znakiem lub głosem.
282. Rozróżnia się alarmy bojowe i specjalne.
283. Alarm bojowy zarządza się, aby jak najszybciej osiągnąć gotowość sił i środków będących w dyspozycji dowódcy do działań bojowych.
284. Alarm specjalny (lotniczy, pożarowy, o skażeniach itp.) zarządza się, aby niezwłocznie podjąć działania zapewniające ochronę ludzi i sprzętu przed zagrożeniem oraz aktywne przeciwdziałanie zagrożeniu.
285. Alarm bojowy i alarmy specjalne mogą zarządzać w celach szkoleniowych i kontrolnych - za zgodą bezpośrednich przełożonych - dowódcy od kompanii wzwyż i upoważnione osoby.
286. Sygnały alarmowe oraz czynności wykonywane podczas alarmu powinny być z góry określone i obowiązkowo znane wszystkim żołnierzom.
287. Sposoby ogłaszania alarmu i postępowania podczas niego ustalają odrębne przepisy.
DZIAŁ I I I
DZIAŁALNOŚĆ SŁUŻBOWA W JEDNOSTCE WOJSKOWEJ I W GARNIZONIE
ROZDZIAŁ IX
ORGANIZACJA SŁUŻBY WARTOWNICZEJ
POSTANOWIENIA OGÓLNE
288. Pełnienie służby wartowniczej jest wykonywaniem zadania bojowego w każdych warunkach - także w czasie pokoju. Postawa żołnierza podczas pełnienia tej służby świadczy przede wszystkim o jego wartościach bojowych, wyszkoleniu i zdyscyplinowaniu.
289. Do służby wartowniczej wyznacza się żołnierzy, którzy złożyli przysięgę wojskową i są do jej pełnienia odpowiednio przygotowani.
290. Zadaniami służby wartowniczej są:
ochrona i obrona obiektów oraz mienia;
strzeżenie osób oddanych pod jej ochronę (obronę);
wykonywanie innych zadań określonych w rozkazach przełożonych.
291. Warty dzielą się na: garnizonowe, wewnętrzne i specjalne (wystawiane doraźnie - w transportach kolejowych, przy stanowiskach dowodzenia itp.).
292. Posterunki dzielą się na: ochronne i honorowe. Zależnie od miejsca i sposobu pełnienia służby - na zewnętrzne i wewnętrzne oraz stacjonarne (stale) lub obchodowe (ruchome). Wartownicy pełnią na nich służbę dwu- lub trzyzmienną.
293. Żołnierzom pełniącym służbę wartowniczą wolno wykonywać tylko te czynności, które wynikają bezpośrednio z regulaminu, tabeli posterunków i instrukcji oraz doraźnych zarządzeń przełożonych dowódcy warty.
294. Wartownicy - podczas pełnienia służby wartowniczej - oddają honory na ogólnych zasadach określonych w regulaminach.
295. Dowódca okręgu wojskowego (rodzaju sił zbrojnych) może w uzasadnionych wypadkach zwolnić w podległych garnizonach niektóre jednostki - całkowicie lub częściowo - od obowiązku pełnienia garnizonowej służby wartowniczej.
296. Dla każdej warty opracowuje się dokumentację wyszczególnioną w „Zestawieniu wzorów dokumentów do regulaminu ogólnego Sil Zbrojnych RP”. Tabelę posterunków i instrukcję dowódcy warty przygotowuje się w trzech egzemplarzach (dla oficera dyżurnego, dowódcy warty i potrzeb szkoleniowych). Dokumenty do celów szkoleniowych przechowuje się w kancelarii jednostki.
297. Jeżeli ochrona obiektu trwa nie dłużej niż trzy doby, zadania dla warty mogą być przekazywane ustnie. Nie jest konieczne wówczas opracowywanie dokumentów określonych w „Zestawieniu wzorów dokumentów do regulaminu ogólnego Sił Zbrojnych RP”. Należy jednak każdorazowo prowadzić dziennik warty.
298. Przełożonymi wart garnizonowych są dowódca i komendant garnizonu. Przełożonymi wart wewnętrznych są dowódca i szef sztabu jednostki wojskowej. W jednostkach, w których nie ma etatowego stanowiska szefa sztabu, przełożonym wart jest jeden z zastępców wyznaczony rozkazem dowódcy jednostki.
SKŁAD WARTY
299. Warta składa się z dowódcy warty, rozprowadzających, wartowników i przewodników psów wartowniczych (o ile do ochrony obiektów są używane psy). Jeżeli dowódcą warty jest żołnierz zawodowy służby stałej, można wyznaczać jego pomocnika spośród podoficerów. Szczegółowy skład wart określają:
dowódca (komendant) garnizonu - wart garnizonowych;
dowódca jednostki - pozostałych wart.
300. Na dowódców wart wyznacza się oficerów młodszych, chorążych i podoficerów; na rozprowadzających - podoficerów i starszych szeregowych; na wartowników - starszych szeregowych i szeregowych. W uzasadnionych wypadkach wartownikami mogą być podoficerowie; wtedy pełnią oni służbę na wszystkich zmianach danego posterunku.
301. Żołnierza zawodowego służby stałej wyznacza się na dowódcę warty, kierując się ważnością chronionego obiektu i liczebnością warty oraz potrzebą sprawowania nadzoru służbowego nad regulaminowym pełnieniem służby wartowniczej (np. w oddalonych obiektach).
302. W szkołach wojskowych oraz ośrodkach szkolenia (kursach) na dowódców wart mogą być wyznaczani podchorążowie (kadeci) starszych roczników.
303. Liczbę rozprowadzających ustala się tak, aby rozprowadzający:
w ciągu pół godziny mógł zmienić wartowników na posterunkach i powrócić do wartowni;
zmieniał wartowników na nie więcej niż pięciu posterunkach.
304. Kiedy czas rozprowadzenia zmiany przekracza pół godziny, aby go skrócić, zapewnia się Środki transportowe lub wyznacza podwójną liczbę rozprowadzających.
305. Jeżeli warta ochrania więcej niż pięć posterunków, a zmiana odbywa się częściej niż co dwie godziny, to wyznacza się podwójną liczbę rozprowadzających. Przy mniejszej liczbie posterunków zmiany dokonuje kolejno dowódca warty i rozprowadzający.
306. Jeżeli warta składa się z jednego posterunku, to obowiązki rozprowadzającego pełni dowódca warty.
307. Liczbę wartowników ustala się tak, aby na każdy posterunek, na którym służba trwa ponad 16 godzin, przypadło - 3 wartowników, a do 16 godzin - 2 wartowników.
308. Wartowników z posterunków dwuzmiennych zwalnia się po służbie do jednostki (pododdziału), jeżeli dowódca jednostki (garnizonu) nie ustali inaczej.
UZBROJENIE, OPORZĄDZENIE I UBIÓR WARTY
309. Żołnierze warty muszą mieć broń palną, amunicję i opatrunki osobiste. Dowódcy rodzajów sił zbrojnych, Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej i Dowódca Garnizonu Warszawa mogą zezwolić na wyposażenie wart w środki przymusu bezpośredniego w zależności od ochranianego obiektu. Rodzaj ubioru i oporządzenie wartowników oraz wyposażenie wart ustala szczegółowo dowódca jednostki (garnizonu). Przewodnicy psów wartowniczych mogą pełnić służbę bez broni - decyduje o tym dowódca jednostki (garnizonu).
310. Szczegóły ubioru wartowników na posterunkach ustala dowódca warty stosownie do warunków atmosferycznych:
w zimie, gdy temperatura jest ujemna, wartownicy mogą wkładać: kożuchy, buty filcowe i czapki futrzane; buty filcowe i czapki futrzane zakładają w wartowni przed wyjściem na zmianę, a kożuch przejmuje wartownik na posterunku od zdającego służbę;
pelerynę namiot - wartownik może wkładać lub zdejmować na posterunku w zależności od potrzeb;
311. Broń i amunicja warty podlega szczególnej ochronie i rozliczeniu. Należy Ją przechowywać pod całodobowym, bezpośrednim nadzorem w izbie ogólnej lub pomieszczeniu dowódcy warty, o ile nie ma oddzielnego magazynka broni.
312. Wartownicy - po powrocie z posterunków - pod nadzorem rozprowadzającego (dowódcy warty) składają broń w stojakach. Musi ona być rozładowana i zabezpieczona (zamki zamknięte, bagnety zdjęte). Ładownicę z załadowanym magazynkiem (taśmę do karabinu maszynowego) kładzie się obok broni.
313. Zabrania się wartownikom samodzielnego pobierania broni ze stojaka. Zezwalają na to: dowódca warty, pomocnik lub rozprowadzający.
314. Czyszczenie broni bez jej rozkładania może odbywać się tylko pod nadzorem dowódcy warty (pomocnika lub rozprowadzającego).
315. W wartowni muszą być dwa komplety amunicji do danego rodzaju uzbrojenia: jeden dla warty pełniącej służbę, drugi dla przyjmującej.
316. Jeden komplet amunicji stanowi jednokrotne załadowanie magazynka lub taśmy.
317. Dowódca warty wydaje każdemu żołnierzowi warty, za pokwitowaniem w dzienniku warty, amunicję do załadowania jednego magazynka (taśmy) i odbiera ją po zakończeniu służby wartowniczej. Drugi komplet amunicji przechowuje się w skrzyni metalowej (sejfie), w paletach, w pomieszczeniu dowódcy warty. Klucz przechowuje dowódca warty.
318. Amunicję używaną przez żołnierzy w czasie pełnienia służby wartowniczej wymienia się co pół roku.
URZĄDZENIE WARTOWNI I POSTERUNKÓW
319. Wartownię wyposaża się zgodnie z ustaleniami zawartymi w „Zestawieniu wzorów dokumentów do regulaminu ogólnego Sil Zbrojnych RP”, a w razie potrzeby - także w niezbędne środki komunikacji. Okna muszą mieć siatki i kraty, a od strony ulicy lub drogi - matowe szyby (zamalowane). W drzwiach wejściowych montuje się okienko (wziernik) i zamek od wewnątrz.
320. Przy wartowni powinien być plac do zmiany i wywołania warty pod broń oraz miejsce do lądowania i rozładowania broni - nocą oświetlone. W miejscu do lądowania i rozładowywania broni umieszcza się białą tarczę zamocowaną na wysokości 2 - 3 m, o wymiarach 50 x 50 cm z czarnym kołem o średnicy 25 cm i napisem pod nim „TU KIERUJ BROŃ”. Usytuowanie tarczy nie powinno stwarzać zagrożenia osób postronnych, mogących znaleźć się na linii przypadkowego strzału. Przed tablicą mogą być umieszczone stojaki służące do indywidualnego załadowania i rozładowania broni, umożliwiające skierowanie broni w stronę tarczy.
321. Za wyposażenie wartowni i posterunków odpowiada szef sztabu jednostki (komendant garnizonu) lub wyznaczony w rozkazie dowódcy żołnierz zawodowy (etatowy lub nieetatowy komendant ochrony).
322. Aby wzmocnić ochronę obiektów, można budować stanowiska ogniowe, szczeliny przeciwlotnicze, schrony i zapory inżynieryjne. O potrzebie budowy tych urządzeń decyduje dowódca jednostki (garnizonu).
323. W rejonie posterunku wartownikowi należy zapewnić pole obserwacji i ostrzału. Do prowadzenia dogodnej obserwacji przedpola ochranianego obiektu mogą być wybudowane wieże wartownicze przystosowane do zamontowania na nich urządzeń wspomagających obserwację (reflektory - szperacze, noktowizory, lornetki itp.).
324. Posterunkom zapewnia się bezpośrednią, łączność telefoniczną z wartownią, a zewnętrzne wyposaża się dodatkowo w budki lub grzybki wartownicze.
325. Wokół ochranianego obiektu - na podejściach do niego i na ogrodzeniu zewnętrznym - umieszcza się tablice ostrzegawcze: „TEREN WOJSKOWY - WSTĘP WZBRONIONY” oraz znak „zakaz fotografowania”. Jeżeli jest to konieczne, napisy te sporządza się w językach obcych. W widocznych miejscach umieszcza się znaki drogowe: na drogach dojazdowych - „zakaz ruchu”; na drogach przebiegających obok obiektu - „zakaz zatrzymywania się”.
326. Przy obiektach stałych podejścia do posterunków i obwodnice powinny być oświetlone w nocy tak by wartownik pełniących służbę widział przedpole, a sam znajdował się w cieniu.
327. Stosownie do potrzeb posterunki wyposaża się w sprzęt pożarniczy (gaśnice, koce gaśnicze itp.) oraz sprzęt saperski.
328. Do wzmocnienia ochrony określonych obiektów mogą być wykorzystane psy wartownicze.
329. Psy wykorzystuje się do patrolowania terenu wokół ochranianych obiektów lub wystawia się je na posterunkach najbardziej zagrożonych, na podejściach do nich w odległości 40 - 50 m od wartowników, na czas 6 - 8 godzin w ciągu doby - w zależności od warunków atmosferycznych. Długość trasy patrolowania nie powinna przekraczać 100 m.
330. Psy na posterunki rozprowadzają i z posterunków zdejmują ich przewodnicy z rozprowadzającym.
ZNAKI ROZPOZNAWCZE
331. Znaki rozpoznawcze w służbie wartowniczej stosuje się po to, aby dowódcy wart (zdającej i przyjmującej) mogli wzajemnie rozpoznać swą tożsamość.
332. Składają się one z dwóch wyrazów (hasła i odzewu) zaczynających się na tę samą literę. Pierwszy (hasło) jest nazwą broni lub części broni, drugi (odzew) nazwą miejscowości.
333. Znaki rozpoznawcze ustala na każdą dobę szef sztabu jednostki - dla wart wewnętrznych, komendant garnizonu - dla wart garnizonowych. Podczas instruktażu podaje się je (w formie pisemnej lub ustnej - do zanotowania) oficerowi dyżurnemu jednostki (inspekcyjnemu) wraz ze znakami rozpoznawczymi z poprzedniej doby. Gdyby zostały ujawnione, oficer dyżurny jednostki (inspekcyjny) unieważnia je i ustala nowe, o czym melduje przełożonemu.
ORGANIZACJA SŁUŻBY WARTOWNICZEJ W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH
334. Służbę wartowniczą na obozowiskach (poligonach) i w czasie postoju w miejscowościach organizuje się na ogólnych zasadach.
335. Służbę wartowniczą podczas transportów kolejowych organizuje się uwzględniając postanowienia „Instrukcji o przewozach wojskowym transportem kolejowym”.
336. Podczas przewozu wojsk koleją wartownikowi przydziela się do ochrony nie więcej niż dziesięć wagonów.
337. Kiedy pociąg stoi, wartownicy pełnią służbę po obu jego stronach, przy czym wartownik ochrania jedną stronę (do 20 wagonów).
338. Podczas jazdy wartownicy pełnią służbę w lokomotywie, wartowni i wagonie krytym na końcu transportu. Konwojenci przebywają w wagonie bezpośrednio przy sprzęcie.
339. Wartownik w uzasadnionych wypadkach może zatrzymać pociąg, przekazując sygnały za pomocą środków łączności, a w razie konieczności alarmuje, strzelając 3 razy w górę.
340. Wartowników zmienia się tylko w czasie postoju pociągu, na rozkaz dowódcy warty.
341. Wartownik (konwojent) - za zgodą oficera dyżurnego transportu (dowódcy konwoju) - umożliwia pracownikom służb techniczno-eksploatacyjnych PKP wykonanie czynności obsługowych przy ochranianych wagonach, a także przy wagonach znajdujących się na sąsiednim torze.
342. Patrole ze składu warty lub pododdziału alarmowego można wyznaczyć, aby wzmocnić ochronę i utrzymać porządek w czasie postoju pociągu.
343. W pododdziałach czasowo stacjonujących lub rozmieszczonych poza macierzystymi jednostkami i nie chronionych przez warty, ochronę i obronę powierza się żołnierzom wyznaczonym do służby wewnętrznej tych pododdziałów. Żołnierzy tych - zależnie od potrzeb - uzbraja się w broń etatową, amunicję do jednokrotnego załadowania magazynka (taśmy) i wyposaża w opatrunki osobiste. Zaprzysiężenia dokonuje oficer dyżurny, a jeżeli się go nie wyznacza - dowódca pododdziału (zgrupowania). Żołnierze ci mają uprawnienia wartownika.
344. W uzasadnionych wypadkach, np.: w razie konieczności zorganizowania doraźnej lub stałej ochrony obiektów (terenu) o niewielkim znaczeniu wojskowym i gospodarczym, żołnierze mogą być wyposażeni tylko w broń gazową (inne środki obezwładniające) - o czym decydują dowódcy rodzajów sił zbrojnych - lub występują bez jakichkolwiek środków obrony, co może zarządzić dowódca jednostki (garnizonu).
345. Sposób ochrony, określony w punkcie 344, nie może być zastosowany jeśli w ochranianym obiekcie znajduje się jakakolwiek broń (środek walki), a ponadto:
żołnierze ochrony, którzy nie są uzbrojeni w broń palną, występują samodzielnie jako „ochrona wojskowa”;
odpowiednie oznakowanie (plakietki biało - czerwone z napisem: „OCHRONA WOJSKOWA”), zadania, organizację, podległość i sposób działania określa dowódca jednostki (garnizonu).
ROZDZIAŁ X
PEŁNIENIE SŁUŻBY WARTOWNICZEJ
ODPRAWA WART
346. Odprawę prowadzi oficer dyżurny jednostki (inspekcyjny garnizonu), aby sprawdzić przygotowanie żołnierzy do pełnienia służby i zaprzysiąc wartę.
347. Miejsce i czas odprawy wart wewnętrznych określa dowódca jednostki, a wart garnizonowych - dowódca garnizonu. Miejsce to oświetla się tak, aby zapewnić sprawne przeprowadzenie odprawy w warunkach ograniczonej widoczności.
348. W odprawie wart i służb wewnętrznych (garnizonowych) może brać udział pomocnik oficera dyżurnego (inspekcyjnego garnizonu). Sprawdza on wówczas wygląd zewnętrzny i przygotowanie żołnierzy do pełnienia służby wewnętrznej (garnizonowej) lub wykonuje inne zadania zlecone przez oficera dyżurnego jednostki (inspekcyjnego garnizonu). Swoje spostrzeżenia z przeglądu służb i zleconych zadań melduje oficerowi dyżurnemu (inspekcyjnemu) przed zaprzysiężeniem wart i przekazaniem wytycznych służbom.
349. W dużych garnizonach odprawy wart mogą odbywać się w kilku miejscach i w różnym czasie. Mogą je prowadzić jednocześnie oficer inspekcyjny i jego pomocnik. Warty ustawiają się na miejscu pięć minut przed rozpoczęciem odprawy.
350. Jeżeli odległość miedzy miejscem zakwaterowania, a odprawy lub pełnienia służby wartowniczej przekracza 3 kilometry, wartom przydziela się środki transportu.
351. Warty ustawiają się w miejscu odprawy, w ustalonej kolejności, w dwuszeregu, w odstępach trzech kroków. Na prawym skrzydle każdej warty staje dowódca, z jego lewej strony - pomocnik (jeżeli występuje), obok niego rozprowadzający i wartownicy w kolejności numerów posterunków.
352. Sygnalista (orkiestra) -jeżeli występuje - staje na prawym skrzydle wart w odstępie trzech kroków.
353. Przewodnicy psów wartowniczych (jeżeli występują) ustawiają się na lewym skrzydle warty w odstępie trzech kroków.
354. Jeżeli pomocnikiem oficera dyżurnego jest żołnierz zasadniczej służby wojskowej, to ustawia się on na prawym skrzydle warty w odległości kroku od dowódcy warty i nie składa meldunku oficerowi dyżurnemu.
Ustawienie warty do odprawy:
W W W W W W
Ż O S Pod D R W W W R W W Pp
Ż - inni żołnierze
O - orkiestra
S - sygnalista
Pod - pomocnik oficera dyżurnego
D - dowódca warty
R - rozprowadzający
W - wartownik
Pp - przewodnik psów wartowniczych
355. Gdy oficer dyżurny jednostki zbliży się na odległość około 30 kroków, pomocnik oficera dyżurnego jednostki lub najstarszy stopniem z uczestników odprawy wychodzi przed środek ugrupowania i podaje komendy: „Warty i służby na moją komendę - BACZNOŚĆ”, „Na prawo - PATRZ” i składa meldunek np.: „PANI MAJOR (PANIE MAJORZE), pomocnik oficera dyżurnego parku (oficer dyżurny parku), chorąży Milewska (chorąży Milewski) melduje warty i służby gotowe do odprawy”.
356. Po przyjęciu meldunku oficer dyżurny wita się z wartami (służbami) - „Czołem - ŻOŁNIERZE”, po czym rozkazuje podać komendę „SPOCZNIJ”. Składający meldunek podaje komendy: „BACZNOŚĆ”, „SPOCZNIJ” i wraca na swoje miejsce w szyku. Jeżeli do odprawy występuje tylko jedna warta, oficer dyżurny podchodzi od razu do dowódcy warty w celu przyjęcia meldunku.
357. Gdy oficer dyżurny podchodzi do warty, jej dowódca występuje krok do przodu z jednoczesnym zwrotem w lewo i podaje komendy: „BACZNOŚĆ”, „Na prawo - PATRZ”. Następnie wstępuje na swoje miejsce w szyku i po zatrzymaniu się przed nim oficera dyżurnego oddaje honory i melduje, np.: „PANI MAJOR (PANIE MAJORZE), dowódca warty nr 1, chorąży Milewska (chorąży Milewski) melduje wartę gotową do odprawy. Stan warty: jeden chorąży, trzech podoficerów, dwudziestu jeden szeregowych. Wartę wystawiła 1 kompania 1 pułku zmechanizowanego”. Na komendę oficera dyżurnego „SPOCZNIJ” dowódca warty występuje krok do przodu z jednoczesnym zwrotem w lewo, podaje komendy: „BACZNOŚĆ”, „SPOCZNIJ”.
358. Po przyjęciu meldunku oficer dyżurny rozpoczyna przegląd warty. Sprawdza: wygląd zewnętrzny żołnierzy, ich uzbrojenie i oporządzenie, znajomość obowiązków oraz zasad użycia broni. Dowódca warty towarzyszy oficerowi dyżurnemu podczas przeglądu swojej warty; po jego zakończeniu wstępuje na swoje miejsce w szyku.
359. Po przeglądzie wart oficer dyżurny staje na środku przed frontem i podaje komendy: „Warty i służby na moją komendę BACZNOŚĆ”, „Dowódcy wart, (pomocnicy i rozprowadzający) - DO MNIE”. Na tę komendę wezwani podchodzą do oficera dyżurnego, zatrzymują się w odległości trzech kroków i ustawiają w kolejności numerów wart. Z chwilą ustawienia się, jednocześnie oddają honory, po czym oficer dyżurny podaje komendę „SPOCZNIJ” i przystępuje do sprawdzenia znajomości obowiązków, w kolejności: rozprowadzający, pomocnicy dowódców wart, dowódcy wart. Po sprawdzeniu poszczególnych funkcyjnych podaje każdorazowo komendę: „Do szyku - WSTĄP”, po której sprawdzeni oddają jednocześnie honory i wstępują do szyku.
360. Dowódcom wart oficer dyżurny przekazuje dodatkowo doraźne polecenia oraz podaje znaki rozpoznawcze (ustnie do zanotowania). 361. Po wstąpieniu dowódców wart oficer dyżurny podaje komendę „Warty i służby - BACZNOŚĆ”, po czym dokonuje zaprzysiężenia - zapowiedzią „służba wartownicza”. Po tej zapowiedzi sygnalista gra sygnał „służba wartownicza”. W tym czasie wszyscy żołnierze uczestniczący w odprawie oddają honory.
362. Po zaprzysiężeniu wart oficer dyżurny podaje komendy: „BACZNOŚĆ”, „Warty do miejsc pełnienia służby - ODMASZEROWAĆ”, „SPOCZNIJ”. Dowódcy wart podają komendy do marszu i odprowadzają warty do miejsc pełnienia służby. Dowódca maszeruje na czele warty, jego pomocnik na prawym skrzydle pierwszej dwójki (czwórki) warty.
363. Wartę nie przygotowaną do pełnienia służby oficer dyżurny odsyła do pododdziału (jednostki), aby usunęła niedociągnięcia - lub została zmieniona. Melduje o tym dowódcy lub szefowi sztabu jednostki, dowódcy lub komendantowi garnizonu.
364. Odprawę z odesłaną lub zamienioną wartą oficer dyżurny prowadzi w obecności dowódcy (szefa) pododdziału, który ją wystawił.
365. Jeżeli na odprawę przybędzie przełożony (kontrolujący), to oficer dyżurny podaje komendy: „Warty i Służby na moją komendę - BACZNOŚĆ”, „Na prawo (lewo) - PATRZ” i składa meldunek np.: „PANI PUŁKOWNIK (PANIE PUŁKOWNIKU), oficer dyżurny 1 pułku zmechanizowanego major Milewska (major Milewski) melduje warty i służby w czasie odprawy”.
366. W odprawie mogą uczestniczyć dowódcy (szefowie) pododdziałów lub inni przełożeni żołnierzy wyznaczonych do pełnienia służby wartowniczej. Gdy na odprawę przybywa przełożony oficera dyżurnego (kontrolujący), ustawiają się oni samodzielnie w szeregu, na prawym skrzydle wart, w odstępie pięciu kroków od dowódcy warty (orkiestry, sygnalisty, pomocnika oficera dyżurnego).
ZMIANA WART
367. Dowódca warty obejmującej służbę doprowadza skład warty przed wejście na teren ochranianego obiektu (wartowni) i wywołuje dowódcę warty zdającej w celu wymiany znaków rozpoznawczych. Po przedstawieniu się i wymianie znaków rozpoznawczych ustawia wartę w miejscu przeznaczonym do zmiany wart, przekazuje dowództwo rozprowadzającemu i wraz z pomocnikiem (drugim rozprowadzającym lub tylko osobiście) udaje się do wartowni, aby przyjąć amunicję i wyposażenie wartowni.
368. Dowódca warty zdającej - po wymianie znaków rozpoznawczych z dowódcą warty obejmującej - przekazuje nowemu dowódcy warty drugi komplet amunicji i przyjmuje amunicję od wartowników będących w wartowni. W tym czasie pomocnik dowódcy warty obejmującej (rozprowadzający) przyjmuje wyposażenie wartowni.
369. Po przyjęciu wyposażenia wartowni przez dowódcę warty przyjmującej, dowódca warty zdającej wywołuje wartę pod broń i wyprowadza dwie zmiany przed wartownię oraz ustawia je w odległości 3 - 10 kroków przed frontem warty obejmującej. Obaj dowódcy stają na prawych skrzydłach swoich wart.
370. Dowódcy wart występują krok do przodu z jednoczesnym zwrotem w lewo i podają komendy: (pierwszy - dowódca warty zdającej) „BACZNOŚĆ”, „Na lewo - PATRZ”. Potem wstępują na miejsce, przyjmują postawę zasadniczą, oddają honory ze zwrotem głowy w lewo i meldują: dowódca warty zdającej - „Warta gotowa do zdania służby wartowniczej”, dowódca warty obejmującej - „Warta gotowa do objęcia służby wartowniczej”. Po meldunkach występują krok do przodu z jednoczesnym zwrotem w lewo i podają komendy: „BACZNOŚĆ”, „SPOCZNIJ”.
371. Dowódca warty obejmującej wprowadza wartę do wartowni, nakazuje rozprowadzającym przygotowanie pierwszej zmiany do rozprowadzenia na posterunki i wydaje warcie amunicję. Dowódca warty zdającej wyznacza starszego, któremu nakazuje odprowadzić dwie zmiany do pododdziału (wyznaczonego miejsca, w którym oczekuje na dołączenie trzeciej zmiany w celu odwiezienia do rejonu zakwaterowania).
Ustawienie warty do zmiany:
W W W W W W warta obejmująca
D R W W W R W W W Pp
Pp W W R W W R D
W W W W warta zdająca
D - dowódca warty
R - rozprowadzający
W - wartownik
Pp - przewodnik psów wartowniczych
372. Zmiany warty można dokonać w wartowni, gdy składa się ona z jednego posterunku, albo gdy temperatura wynosi poniżej minus 5° C lub istnieją niesprzyjające warunki atmosferyczne (ulewny deszcz, zawieja śnieżna itp.). W tym wypadku - po przedstawieniu się i podaniu hasła - dowódca warty obejmującej wprowadza ją do wartowni. Nie składa się wówczas meldunków podanych w pkt. 370.
373. Po zmianie wartowników na posterunkach dowódca warty przyjmuje od nich amunicję i przekazuje nowemu dowódcy warty pierwszy komplet amunicji. Dowódcy wart wpisują w dzienniku warty ewentualne uwagi, podpisują zdanie i objęcie służby, po czym składają meldunek oficerowi dyżurnemu (osobiście lub telefonicznie). Następnie dowódca warty odprowadza trzecią zmianę (odwozi wartę) do rejonu zakwaterowania.
374. Z chwilą zameldowania oficerowi dyżurnemu o zdaniu służby wartowniczej kończy się podległość warty zdającej.
375. Dowódca warty zdającej melduje dowódcy pododdziału - w wyznaczonym przez niego terminie - o przebiegu służby oraz zdaje dziennik warty. Dowódca pododdziału przekazuje w następnym dniu dziennik warty do kancelarii jednostki (komendy garnizonu).
ZMIANA WARTOWNIKÓW
376. O określonej godzinie (lub po wydaniu amunicji) dowódca warty obejmującej podaje komendę: „Pierwsza zmiana - POD BROŃ”. Rozprowadzający obejmującej warty wyprowadza pierwszą zmianę w miejsce przeznaczone do ładowania broni. Wartownicy zmiany ustawiają się w szeregu w kolejności numerów posterunków, rozprowadzający stoją na prawym skrzydle swojej zmiany, a rozprowadzający warty zdającej - z lewej strony rozprowadzających warty obejmującej.
377. Dowódca warty obejmującej podaje wszystkim rozprowadzającym komendę: „Rozprowadzający magazynkiem - ŁADUJ” i dopilnowuje prawidłowego ładowania oraz zabezpieczenia broni. Rozprowadzający - po załadowaniu (dołączeniu magazynka) - biorą broń w położenie „przez plecy" (pistolety wkładają do futerału) i wracają na swoje miejsce.
378. Po wstąpieniu na swoje miejsce rozprowadzający warty obejmującej podaje komendę: „Zmiana od prawego, pojedynczo, magazynkiem - ŁADUJ". Na tę komendę dołącza się magazynek (taśmę) do broni - bez wprowadzania naboju do komory nabojowej. Po dołączeniu magazynka wartownicy samodzielnie biorą zabezpieczoną broń - w zależności od jej rodzaju - w położenie „na pas" lub wkładają do futerału.
379. Po załadowaniu broni przez pierwszą zmianę dowódca warty podaje komendę: „BACZNOŚĆ”. „Pierwsza zmiana na posterunki - ODMASZEROWAĆ”, „SPOCZNIJ”. Na tę komendę rozprowadzający warty obejmującej podaje komendy: „BACZNOŚĆ”, „W prawo - ZWROT”, „Zmiana za mną - MARSZ” i prowadzi zmianę na posterunki.
380. Na posterunki zmiana maszeruje rzędem za rozprowadzającym. Rozprowadzający warty zdającej maszeruje z lewej strony rozprowadzającego warty obejmującej.
381. Jeżeli w skład warty wchodzi podwójna liczba rozprowadzających, to zmianę prowadzą obaj rozprowadzający (lub dowódca warty i rozprowadzający).
Szyk marszowy pierwszej zmiany wartowników:
R W W Pp
R Pp
R - rozprowadzający
W - wartownik
Pp - przewodnik psów wartowniczych
382. Gdy zmiana zbliży się na odległość określoną w tabeli posterunków, wartownik na posterunku staje do niej twarzą w postawie zasadniczej. Rozprowadzający podaje komendę: „Zmiana - STÓJ”, tak aby wartownik zmieniający zatrzymał się w odległości około pięciu kroków naprzeciw zmienianego. Po zatrzymaniu się rozprowadzający zmiany obejmującej robi krok w prawo ze zwrotem w lewo, a rozprowadzający zmiany zdającej krok w lewo ze zwrotem w prawo. Rozprowadzający zmiany obejmującej wyznacza jednego z wartowników do obserwowania posterunku, a następnie podaje komendę: „Wartownik na posterunek - MARSZ”. Obejmujący służbę wartownik dochodzi do zdającego, staje z jego lewej strony i wykonuje w tył zwrot. Rozprowadzający podaje komendę: „Przekazać posterunek - SPOCZNIJ”, po czym wartownicy przekazują sobie posterunek.
383. Przekazanie posterunku polega na sprawdzeniu zamknięć, plomb, sprawności urządzeń sygnalizacyjnych i przeciwpożarowych, stanu ochranianego obiektu oraz na wymianie informacji o obiekcie między wartownikami w obecności rozprowadzających.
384. Stwierdzone rażące nieprawidłowości (uszkodzone zamki, kłódki, pieczęcie i plomby, niesprawne urządzenia łączności, itp.) omawia się w obecności dowódcy warty, melduje oficerowi dyżurnemu i wpisuje do dziennika warty. Decyzję o przyjęciu posterunku lub warty podejmuje oficer dyżurny.
385. Po sprawdzeniu posterunku wartownicy i rozprowadzający wracają na poprzednie miejsca. Wartownicy meldują swoim rozprowadzającym o zdaniu i objęciu służby: np. „Pani kapral (Panie kapralu), melduję zdanie posterunku”, „Pani starszy szeregowy (Panie starszy szeregowy), melduję objęcie posterunku”. Wartownik obejmujący przystępuje do ochrony swego posterunku.
386. Po przyjęciu meldunku, rozprowadzający zmiany obejmującej podaje komendy: „BACZNOŚĆ", „Zmiana za mną - MARSZ”, po czym wszyscy udają się na kolejny posterunek. Zmieniony wartownik dołącza na koniec rzędu.
387. Aby zmienić wartownika wewnątrz budynku, do środka wchodzą tylko rozprowadzający i wartownik obejmujący. Pozostali, spośród których rozprowadzający wyznacza starszego, pozostają w szyku w postawie swobodnej przed wejściem do budynku w takim miejscu, by nie tamować ruchu.
388. Po wystawieniu na posterunku ostatniego wartownika pierwszej zmiany warty obejmującej, rozprowadzający warty zdającej obejmuje dowództwo nad swoją zmianą i prowadzi Ją przed wartownię, aby rozładować broń. Rozprowadzający warty obejmującej maszeruje wtedy z lewej strony rozprowadzającego warty zdającej.
389. Rozprowadzający rozładowują swoją broń samodzielnie, po czym rozprowadzający warty zdającej podaje komendę: „Zmiana od prawego pojedynczo - ROZŁADUJ” i nadzoruje wykonywanie tych czynności. Po sprawdzeniu rozładowania broni wprowadza zmianę do wartowni i nadzoruje złożenie broni i amunicji w stojakach.
390. Broń ładuje i rozładowuje się w postawie stojącej (można wykorzystać stojak), przy czym lufa powinna być skierowana w stronę tarczy z napisem „TU KIERUJ BROŃ" (pod kątem 45 - 60°).
391. Jeżeli wartownicy są uzbrojeni w bagnety, nakładają je na broń przed załadowaniem, a zdejmują po rozładowaniu na komendy: „Bagnet na - BROŃ”, „Bagnet - ZDEJMIJ”.
392. Ładowanie i rozładowanie broni nadzoruje bezpośrednio dowódca warty lub jego pomocnik. W specyficznych warunkach (np.: duża odległość posterunku od wartowni), ładować i rozładowywać broń można na posterunku - jeżeli dowódca jednostki (garnizonu) na to zezwala.
393. Po powrocie do wartowni rozprowadzający meldują dowódcom wart o zdaniu i objęciu posterunków oraz swoje spostrzeżenia.
394. Kolejnych zmian wartowników na posterunkach dokonuje się tak, jak w czasie pierwszej zmiany wart, pomijając czynności i komendy dowódcy oraz rozprowadzającego warty zdającej.
395. Zmiana wartowników odbywa się nie rzadziej niż co dwie godziny. Na wniosek dowódcy warty oficer dyżurny może zdecydować o większej częstotliwości zmian. Ponadto czas pełnienia służby na posterunkach zewnętrznych skraca się, gdy temperatura wynosi poniżej minus 15° C (podczas silnego wiatru - minus 10° C) lub powyżej plus 30° C.
396. Dowódca warty odnotowuje w dzienniku warty, na których posterunkach i w jakim okresie wartownicy byli zmieniani.
397. Jeżeli konieczne jest wprowadzenie podwójnej liczby rozprowadzających, wpisuje się w dzienniku warty, który z nich i w jakim czasie zmieniał wartowników.
PRZEBIEG SŁUŻBY WARTOWNICZEJ
398. Przebieg służby wartowniczej reguluje jej dowódca na podstawie postanowień regulaminu ogólnego Sił Zbrojnych RP i instrukcji dowódcy warty.
399. Pełnienie służby wartowniczej organizuje się w systemie trzech zmian z:
pełniącej służbę na posterunkach;
odpoczywającej;
czuwającej.
400. Zmianę odpoczywającą stanowią wartownicy posterunków trzyzmiennych w ciągu dwóch godzin po przyjściu z posterunków. W okresie następnych dwóch godzin wartownicy są zmianą czuwającą). Skracając czas pełnienia służby wartowniczej na posterunkach, skraca się odpowiednio czas zmiany odpoczywającej i czuwającej.
401. Zależnie od warunków oraz wtedy, kiedy żołnierze często (2 - 3 razy w tygodniu) pełnią służbę wartowniczą, dowódca jednostki (garnizonu) może zmniejszyć liczbę żołnierzy zmiany czuwającej, zachowując przy tym wymagania gotowości bojowej warty.
402. Od śniadania do kolacji czas snu żołnierzy warty ze zmiany odpoczywającej reguluje dowódca warty.
403. Żołnierzom zmiany odpoczywającej można zezwolić na rozbieranie się do odpoczynku.
404. Czas i sposób odpoczynku osób funkcyjnych warty określa dowódca jednostki w instrukcji dowódcy warty.
405. Żołnierze wchodzący w skład warty spożywają posiłki w wartowni lub w stołówce, według ustaleń dowódcy jednostki (komendanta garnizonu) - zachowując gotowość bojową warty.
406. Żołnierze mogą w wartowni czytać książki, pisać listy, oglądać program telewizyjny, słuchać radia, grać w szachy, warcaby, itp.
407. Warta występuje pod broń do zmiany i do kontroli - uzbrojona i wyposażona tak, jak przed objęciem służby wartowniczej. W innych wypadkach o wywołaniu warty pod broń decyduje dowódca jednostki wojskowej.
408. Aby wywołać wartę pod broń, dowódca podaje komendę: „Warta - POD BROŃ”.
409. Dowódca warty ustawia wartę w dwuszeregu (w miejscu zmiany wart), podaje komendę: „BACZNOŚĆ”, „Na prawo (lewo) - PATRZ” i składa meldunek, np.: „PANI PUŁKOWNIK (PANIE PUŁKOWNIKU), dowódca warty nr 1, chorąży Zieliński (chorąży Zielińska) melduje wartę do kontroli Stan warty: jeden chorąży, dwóch podoficerów, jedenastu szeregowych. Wartę wystawiła 4 kompania l pułku zmechanizowanego”.
410. Po wywołaniu warty pod broń jej dowódca pozostawia w wartowni pomocnika lub rozprowadzającego do utrzymania łączności z posterunkami. Czas wyjścia warty ustala dowódca jednostki (garnizonu).
411. Podczas pożaru, naruszenia porządku publicznego w pobliżu wartowni lub ochranianego obiektu, a także w wypadku napadu na ochraniane obiekty lub włamania do nich dowódca warty postępuje zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji dowódcy warty, tabeli posterunków i wytycznymi oficera dyżurnego jednostki.
412. W obiektach o dużej powierzchni oraz tam, gdzie system posterunków stałych nie jest skuteczny, warta może być pełniona systemem patrolowym. Patrol składa się z dowódcy patrolu oraz 1 - 3 wartowników. W skład patrolu może wchodzić także przewodnik z psem wartowniczym.
413. Dowódca warty, na okres nic dłuższy niż godzinę, może doraźnie wyznaczyć ze zmiany czuwającej patrole w celu:
sprawdzenia stanu lub wzmocnienia ochrony obiektu;
przywrócenia zakłóconego porządku wojskowego w rejonie wartowni, posterunku, a także na terenie Jednostki, powiadamiając oficera dyżurnego jednostki (inspekcyjnego garnizonu).
414. Patrol wyznaczony ze składu warty ma prawa i obowiązki przysługujące wartownikom.
ROZDZIAŁ XI
PRAWA I OBOWIĄZKI OSÓB PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ WARTOWNICZĄ
DOWÓDCA WARTY
415. Dowódca warty wewnętrznej (garnizonowej) podlega bezpośrednio oficerowi dyżurnemu jednostki (inspekcyjnemu garnizonu).
416. Dowódcy warty podlegają żołnierze wchodzący w skład warty.
417. Dowódca warty odpowiada za ochronę i obronę osób i obiektów powierzonych warcie, jej gotowość bojową i regulaminowe pełnienie przez nią służby, strzeżenie żołnierzy osadzonych w wojskowym areszcie dyscyplinarnym lub izbie zatrzymań oraz za przechowywanie i zabezpieczenie broni i amunicji znajdującej się w wartowni.
418. Dowódca warty ma prawo i obowiązek:
wydawać żołnierzom wchodzącym w skład warty rozkazy związane z pełnieniem służby wartowniczej i użyciem broni;
znać instrukcję dowódcy warty i tabelę posterunków oraz inne instrukcje normujące tok pełnienia służby wartowniczej;
przyjąć od zdającego dowódcy warty dokumentację, amunicję i sprzęt w wartowni;
nadzorować prawidłowe przechowywanie, ładowanie i rozładowanie broni przez żołnierzy warty;
kontrolować pełnienie służby wartowniczej (w tym co najmniej raz w nocy) w sposób ustalony w instrukcji dowódcy warty;
zmienić lub zdjąć wartownika z posterunku;
natychmiast meldować oficerowi dyżurnemu jednostki (inspekcyjnemu garnizonu) o każdym wypadku użycia broni przez wartowników.
419. W razie zachorowania dowódca warty melduje o tym oficerowi dyżurnemu jednostki i po uzyskaniu zgody przekazuje obowiązki pomocnikowi (rozprowadzającemu).
420. Każde zezwolenie na wejście do wartowni, wojskowego aresztu dyscyplinarnego albo izby zatrzymań przy wojskowym areszcie dyscyplinarnym lub izby zatrzymań jednostki wojskowej, wydane osobom nie należącym do składu warty albo obsługi wojskowego aresztu dyscyplinarnego lub izby zatrzymań, dowódca odnotowuje w dzienniku warty.
421. Jeżeli pod ochronę warty został oddany sztandar, to dowódca warty jest odpowiedzialny za zorganizowanie jego ochrony zgodnie z wytycznymi oficera dyżurnego jednostki. Przyjęcie i wydanie sztandaru odnotowuje się w dzienniku warty, za podpisem dowódcy warty, i żołnierza zdającego (odbierającego).
422. Klucze od magazynów, bram, składów uzbrojenia (amunicji) i sprzętu technicznego przechowuje się w pomieszczeniu dowódcy warty w zaplombowanych pojemnikach, a ich wydanie (przyjęcie) każdorazowo odnotowuje w dzienniku warty.
423. Sposób postępowania dowódcy warty podczas otwierania (zamykania) magazynów (składów), jest określony w instrukcji dowódcy warty i tabeli posterunków.
424. O wszystkich wydarzeniach lub zmianach w ochranianych obiektach i wartowni, nie wynikających z niniejszego regulaminu, instrukcji dowódcy warty i tabeli posterunków, dowódca warty melduje niezwłocznie oficerowi dyżurnemu jednostki i postępuje według jego wytycznych a w wypadku utraty łączności - decyduje samodzielnie.
POMOCNIK DOWÓDCY WARTY
425. Pomocnik dowódcy warty podlega bezpośrednio dowódcy warty i zastępuje go w czasie nieobecności. Podlegają mu rozprowadzający, wartownicy i przewodnicy psów.
426. Pomocnik dowódcy warty ma przede wszystkim prawo i obowiązek:
wydawać żołnierzom warty - w imieniu dowódcy warty - rozkazy związane z organizacją regulaminowego toku pełnienia służby wartowniczej oraz utrzymaniem porządku i dyscypliny w wartowni;
użyć broni lub wydać podległym żołnierzom warty rozkaz jej użycia;
przyjąć wartownię i znajdujący się w niej sprzęt (z wyjątkiem amunicji) oraz dbać o utrzymanie porządku w jej pomieszczeniach.
ROZPROWADZAJĄCY
427. Rozprowadzający podlega dowódcy warty i jego pomocnikowi. Rozprowadzającemu podlegają wartownicy jego zmiany. Odpowiada za sprawne i czujne pełnienie przez nich służby, za ich zmianę we właściwym czasie oraz prawidłowe zdanie i przyjęcie posterunków.
428. Rozprowadzający ma prawo i obowiązek:
wydawać podległym mu wartownikom rozkazy związane z pełnieniem służby wartowniczej i użyciem broni;
dopilnować prawidłowego ładowania (rozładowania) i zabezpieczenia broni przez wartowników swojej zmiany;
zmienić lub zdjąć wartownika swojej zmiany i dopilnować prawidłowego przyjmowania (zdawania) posterunku.
429. Podczas otwierania magazynu (składu, parku, hangaru itp.) rozprowadzający przypomina wartownikowi o jego obowiązkach, Jeżeli ten pozostaje na posterunku. Po zamknięciu magazynu (lub wymienionych pomieszczeń) w obecności wartownika i osoby zdającej porównuje odciski pieczęci (plomb) z wzorami oraz sprawdza cały obiekt zgodnie z tabelą posterunków.
WARTOWNIK
430. Służba na posterunku wartowniczym jest wykonywaniem zadania bojowego. Polega ona na ochronie i obronie obiektu (posterunku) oraz osób oddanych pod straż. Wartownik musi ją pełnić w każdych warunkach, nawet gdyby jego życiu groziło niebezpieczeństwo.
431. Wartownik podlega dowódcy warty (pomocnikowi) oraz swemu rozprowadzającemu. Na posterunku jest osobą nietykalną, mającą szczególne uprawnienia.
432. Wartownik na posterunku ma prawo:
wydawać rozkazy związane z pełnieniem służby wszystkim osobom, z wyjątkiem swoich przełożonych ze składu warty;
wymuszać posłuszeństwo wszelkimi środkami przymusu bezpośredniego, a jeżeli okazały się one niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności zdarzenia nie jest możliwe - użyć broni palnej.
432a. Wartownik na posterunku może stosować środki przymusu bezpośredniego odpowiadające potrzebom wynikającym z istniejącej sytuacji i niezbędne do osiągnięcia podporządkowania się wydanym rozkazom (poleceniom). Warunki i sposoby użycia środków przymusu bezpośredniego określają przepisy dotyczące wojskowych organów porządkowych.
432b. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności zdarzenia nie jest możliwe, wartownik ma prawo do użycia broni palnej zgodnie z przepisami dotyczącymi wojskowych organów porządkowych.
432c. Wartownik na posterunku może stosować urządzenia techniczne umożliwiające zatrzymanie pojazdu, a w szczególności kolczatkę drogową, zaporę drogową, kozły oporowe i zasieki, zgodnie z przepisami dotyczącymi wojskowych organów porządkowych.
433. Wartownik na posterunku ma obowiązek:
czujnie strzec i zdecydowanie bronić powierzonego mienia (osób);
trzymać zabezpieczoną broń z dołączonym magazynkiem (bez wprowadzonego naboju do komory nabojowej) w położeniu określonym w tabeli posterunków i nikomu jej nie oddawać;
nie opuszczać samowolnie posterunku zanim nic zostanie zmieniony lub zdjęty, choćby jego życiu zagrażało niebezpieczeństwo;
udzielać pomocy wartownikowi na sąsiednim posterunku, nie przerywając ochrony powierzonego mu posterunku;
nie dopuszczać - na odległość mniejszą niż podana w tabeli posterunków - żadnych osób, z wyjątkiem tych, którym podlega oraz osób im towarzyszących;
umieć posługiwać się technicznymi środkami łączności i sygnalizacji oraz sprzętem pożarniczym.
434. Wartownikowi na posterunku wolno:
oddalać się dla ratowania życia ludzkiego lub mienia, na taką jednak odległość, aby mógł nadal chronić powierzony obiekt;
odpowiadać tylko na pytania przełożonych, a także udzielać krótkich informacji innym osobom, jeżeli tak przewiduje tabela posterunków;
schronić się do budki wartowniczej lub pod „grzybek” - nie przerywając obserwacji ochranianego obiektu;
pić napoje, które za zgodą dowódcy warty (pomocnika) może zabrać w manierce na posterunek.
435. Szczegółowe obowiązki wartowników określa tabela posterunków.
436. Postępowanie wartownika wobec osób zbliżających się do posterunku:
1) w warunkach dobrej widoczności:
a) wszystkie osoby zbliżające się do posterunku lub jego granicy, z wyjątkiem dowódcy warty (pomocnika), swego rozprowadzającego oraz osób im towarzyszących, wartownik zatrzymuje wezwaniem „SŁUŻBA WARTOWNICZA - STÓJ”, kierując broń w ich stronę i wzywa do zachowania się zgodnego z prawem, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia, zaniechania ucieczki, odstąpienia od bezprawnych działań lub użycia przemocy;
b) w razie niezatrzymania się osoby i niepodporządkowania się wezwaniom określonym w lit. a, wartownik ostrzega grożąc użyciem broni palnej, wzywając „STÓJ - BO STRZELAM” i wprowadza nabój do komory nabojowej;
c) w razie bezskuteczności wezwań określonych w lit. a i b, jeżeli osoba nie zatrzyma się, wartownik używa broni palnej, oddając strzał ostrzegawczy w górę;
d) osobie, która zatrzymała się, a także porzuciła broń lub niebezpieczne narzędzie, odstąpiła od bezprawnych działań lub użycia przemocy, dopiero po ostrzeżeniu „STÓJ - BO STRZELAM” lub po strzale ostrzegawczym, wartownik rozkazuje „W TYŁ ZWROT”; „NIE ODCHODZIĆ - BO STRZELAM BEZ OSTRZEŻENIA”, sam natomiast, nie przerywając ochrony posterunku, wywołuje dowódcę warty w sposób podany w tabeli posterunków i przekazuje mu zatrzymaną osobę;
e) w wypadku próby ucieczki lub ponowienia innego zachowania zatrzymanej osoby uprawniającego do użycia broni palnej, wartownik oddaje strzał bezpośredni;
2) w warunkach ograniczonej widoczności:
a) gdy z odległości określonej w tabeli posterunków wartownik nie może rozpoznać zbliżającej się osoby, zatrzymuje ją wezwaniem „SŁUŻBA WARTOWNICZA - STÓJ - KTO IDZIE?”, kierując broń w jej stronę;
b) gdy na wezwanie określone w lit. a, wartownik otrzyma odpowiedź „DOWÓDCA WARTY (POMOCNIK DOWÓDCY WARTY, ROZPROWADZAJĄCY)”, rozkazuje „DOWÓDCA WARTY (POMOCNIK DOWÓDCY WARTY, ROZPROWADZAJĄCY) zbliżyć się do rozpoznania, pozostałe osoby zostać na miejscu”; zbliżającej się osobie rozkazuje „OŚWIETLIĆ TWARZ” i dopuszcza ją na odległość umożliwiającą rozpoznanie;
c) jeżeli wartownik rozpozna dowódcę warty (pomocnika) lub swojego rozprowadzającego, to oznajmia: „DROGA WOLNA”, oraz pozwala mu zbliżyć się do posterunku, a towarzyszącym osobom po jego przywołaniu - po dotarciu do wartownika;
d) gdy na wezwanie „SŁUŻBA WARTOWNICZA - STÓJ - KTO IDZIE?” osoba zatrzyma się, a wartownik stwierdzi, że nie jest to dowódca warty (pomocnik) lub jego rozprowadzający, rozkazuje - „WRÓĆ”;
e) jeżeli osoba podająca się za dowódcę warty (pomocnika) lub rozprowadzającego okaże się kim innym albo nie zatrzyma się na pierwsze wezwanie, albo podejmuje zachowanie uprawniające do użycia broni palnej to wartownik postępuje w sposób określony w pkt. 1 lit. b - e.
437. Jeżeli wartownik wprowadził nabój do komory nabojowej lub odciągnął zamek i nie dał strzału, to doprowadza broń do pierwotnego stanu.
437a. Broni palnej nie używa się w przypadkach określonych w przepisach o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych w stosunku do kobiet o widocznej ciąży, osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, starców oraz osób o widocznym kalectwie.
438. Wartownik wywołuje dowódcę warty za pomocą środków łączności, sygnalizacji, a w razie ich niesprawności - strzałem w górę w następujących wypadkach:
zatrzymania osoby na posterunku;
w razie powstania pożaru na posterunku lub klęski żywiołowej w pobliżu posterunku;
nagłego zachorowania (zranienia);
w innych wypadkach uzasadnionych względami służby, wymagających przybycia na posterunek dowódcy warty (pomocnika) lub rozprowadzającego.
PRZEWODNIK PSA WARTOWNICZEGO
439. Przewodnik psa wartowniczego podlega dowódcy warty (pomocnikowi) i rozprowadzającemu. Odpowiada on za przygotowanie do pełnienia służby przydzielonego mu psa wartowniczego.
440. Przewodnik rozprowadza (wystawia, zdejmuje) oraz sprawdza psa wartowniczego w obecności rozprowadzającego.
ROZDZIAŁ XII
SŁUŻBA PATROLOWA
441. Do zakresu działania oficera dyżurnego jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej i podlegających mu partoli należy wykonywanie czynności określonych w przepisach o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych.
442. Za organizację i kontrolę służby patrolowej realizowanej przez Żandarmerię Wojskową i wojskowe organy porządkowe ponoszą odpowiedzialność odpowiednio według kompetencji komendanci jednostek Żandarmerii Wojskowej, dowódcy garnizonów i jednostek wojskowych.
443. Organizację służby patrolowej na terenie garnizonu nadzoruje jego dowódca.
444. Służbę patrolową pełnią żołnierze Żandarmerii Wojskowej, a w razie potrzeby również inni żołnierze z wojskowych organów porządkowych.
445. Jeżeli w skład patrolu wchodzą żołnierze, o których mowa w pkt. 444, dowódcą patrolu jest żołnierz ŻW. Powinien on być wyższy lub równy stopniem w stosunku do innych żołnierzy patrolu.
446. Patrole wyznacza się odpowiednio według kompetencji w rozkazie komendanta jednostki Żandarmerii Wojskowej, dowódcy garnizonu, dowódcy jednostki wojskowej.
447. Komendant jednostki Żandarmerii Wojskowej przedstawia dowódcy garnizonu okresowe informacje o stanie dyscypliny w garnizonie. O ważnych wydarzeniach powinien poinformować niezwłocznie.
448. Wysyłanie patroli do strefy nadgranicznej należy uzgadniać z właściwym dowódcą jednostki straży granicznej.
449. Aby zapewnić skuteczne działanie patroli, należy:
dostosować liczbę i skład patroli do konkretnych zadań, warunków garnizonu i okresów nasilenia ruchu żołnierzy;
patrolować miejsca najbardziej uczęszczane przez żołnierzy oraz tam gdzie istnieją największe przesłanki naruszania dyscypliny wojskowej i porządku publicznego;
wyposażyć patrole w środki niezbędne do pełnienia służby.
450. Odprawę służby patrolowej prowadzi odpowiednio według kompetencji oficer dyżurny jednostki Żandarmerii Wojskowej, oficer inspekcyjny garnizonu, oficer dyżurny jednostki wojskowej.
451. Jeżeli trzeba natychmiast wysłać patrol, to odprawę ogranicza się do udzielenia niezbędnych wskazówek, wręczenia dokumentów i zaprzysiężenia.
452. W obu wypadkach prowadzący ją podaje komendę „BACZNOŚĆ” i dokonuje zaprzysiężenia żołnierzy słowami „SŁUŻBA PATROLOWA”.
453. Dowódca jednostki (garnizonu) wystawiającej patrol określa jego ubiór zgodnie z obowiązującymi przepisami ubiorczymi.
454. Do służby patrolowej wyznacza się oficerów młodszych, chorążych, podoficerów i szeregowych. W zależności od zadań w skład patrolu mogą wchodzić tylko oficerowie, chorążowie lub podoficerowie. Patrol składa się z dowódcy i patrolowych (w tym również kierowcy pojazdu). W patrolu składającym się z trzech lub więcej patrolowych, dowódca wyznacza swojego zastępcę.
455. W patrolu składającym się z dwóch żołnierzy, patrolowy maszeruje z lewej strony dowódcy. Honory oddają jednocześnie. Jeżeli skład patrolu jest większy, maszerują 2 - 3 kroki za dowódcą dwójkami lub w rzędzie. Honory oddaje tylko dowódca.
456. Czas patrolowania wynosi:
do ośmiu godzin - z przerwami bez odpoczynku;
powyżej ośmiu godzin - z przerwami i odpoczynkiem.
457. Czas na przerwy i odpoczynek nie może przekraczać polowy czasu przeznaczonego na służbę.
458. W całodobowej służbie patrolowej łączny czas przerw i odpoczynku może wynosić 10 - 12 godzin (w tym 6 - 8 godzin snu).
459. Miejsce przebywania podczas przerw wyznacza dowódca patrolu, a odpoczynku - przełożony patrolu.
460. Żołnierze na czas odpoczynku mogą rozbierać się, jeżeli pozwalają na to warunki.
461. Patrol Żandarmerii Wojskowej może działać wspólnie lub w porozumieniu z patrolem Policji, Straży Ochrony Kolei (SOK) i Straży Granicznej (SG). Szczegóły tej współpracy określa komendant jednostki Żandarmerii Wojskowej.
462. W razie spotkania się patroli wojskowych, Policji, SOK i SG, ich dowódcy przedstawiają się i wymieniają spostrzeżenia ze służby.
463. Żołnierzom patrolu zezwala się opuszczać wyznaczony rejon, trasę lub miejsce patrolowania, w przypadkach:
pościgu za podejrzanym o popełnienie przestępstwa;
udzielania pomocy rannym oraz innym poszkodowanym;
udziału w likwidacji klęski żywiołowej;
odpoczynku i przerw w patrolowaniu;
nagłego zachorowania żołnierza patrolu.
464. Dowódca patrolu korzysta z uprawnień:
oficer - w stosunku do wszystkich żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
chorąży - w stosunku do żołnierzy do kapitana włącznie;
podoficer zawodowy (podchorąży od plutonowego) - w stosunku do żołnierzy do starszego chorążego sztabowego włącznie;
podoficer zasadniczej służby wojskowej - w stosunku do żołnierzy do starszego kaprala włącznie.
465. Ograniczenia, o których mowa w pkt. 464, nie dotyczą dowódcy patrolu interweniującego w stosunku do żołnierzy, których zachowanie wskazuje w sposób oczywisty, że są pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub substancji psychotropowej albo innego podobnie działającego środka, a także w razie prowadzenia kontroli ruchu drogowego.
466. Dowódca patrolu - w razie podejrzenia, że żołnierz popełnił przestępstwo (jest sprawcą wypadku) - ma obowiązek:
udzielić pomocy rannym;
zatrzymać sprawcę lub zorganizować za nim pościg;
natychmiast zameldować o przestępstwie (wypadku) oficerowi dyżurnemu jednostki ŻW;
ustalić świadków przestępstwa (wypadku);
zabezpieczyć miejsce przestępstwa (wypadku), ślady i dowody rzeczowe, zorganizować ochronę mienia oraz zastosować się do zaleceń przybyłych przedstawicieli prokuratury, ŻW i Policji.
467. Pomagać przełożonym i starszym w legitymowaniu żołnierzy, którzy naruszyli dyscyplinę lub porządek publiczny.
468. W stosunku do żołnierzy sił zbrojnych państw obcych oraz członków ich personelu cywilnego przebywających, w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązują zasady, jakie stosuje się wobec żołnierzy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, o ile umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną lub odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
468a. Uprawnienia wynikające z pkt. 468 przysługują jedynie żołnierzom Żandarmerii Wojskowej.
ROZDZIAŁ XIII
KONTROLA SŁUŻBY DYŻURNEJ, WARTOWNICZEJ I PATROLOWEJ
469. Służby kontroluje się, aby sprawdzić prawidłowe ich pełnienie. Kontrole muszą być obiektywne i wnikliwe, a kryteria ocen wynikać z obowiązujących aktów normatywnych.
470. Osoby nie będące przełożonymi prowadzą kontrolę na podstawie upoważnień pisemnych lub znaków rozpoznawczych.
471. Kontrolę służby wewnętrznej (garnizonowej) prowadzą:
dowódca jednostki (garnizonu), ich przełożeni oraz osoby upoważnione;
oficer dyżurny (inspekcyjny) jednostki i jego pomocnik;
dowódca pododdziału - w stosunku do służby wewnętrznej w podległym pododdziale - lub osoba przez niego upoważniona.
472. Kontrolę służby wartowniczej prowadzą:
przełożeni dowódcy warty;
żołnierze upoważnieni przez dowódcę jednostki (komendanta, dowódcę garnizonu) i przełożonego wyższego szczebla;
oficerowie dyżurni ochranianych obiektów - w odniesieniu do wart pełniących służbę przy tych obiektach.
473. Wartowników na posterunkach kontrolują ich przełożeni. Inni upoważnieni żołnierze - tylko w obecności dowódcy warty (pomocnika) lub rozprowadzającego i przynajmniej jednego wartownika.
474. Przeprowadzający kontrolę (z wyjątkiem przełożonych wartownika) nie może zwracać uwagi wartownikowi na posterunku. Spostrzeżenia swoje powinien przekazać dowódcy warty i odnotować je w dzienniku warty.
475. W czasie kontrolowania wartownika na posterunku dowódca warty (pomocnik) lub rozprowadzający wyznacza jednego z towarzyszących mu wartowników do wzmocnienia obserwacji ochranianego obiektu.
476. Zabrania się skrytego podchodzenia do wartownika, usiłowania odebrania mu broni lub wykonywania innych czynności mogących prowadzić do nieszczęśliwych wypadków.
477. Po stwierdzeniu przez kontrolującego poważnych uchybień (np.: zaśnięcia, oddalenia się z posterunku itp.) albo niezdolności wartownika do pełnienia służby, należy zdjąć go z posterunku i wystawić innego ze składu warty.
478. Po zdjęciu wartownika z posterunku, w sytuacjach wymienionych w pkt. 477 dowódca warty, pomocnik i rozprowadzający powinni:
niezwłocznie odebrać mu broń i amunicję oraz doprowadzić na wartownię;
złożyć meldunek przełożonemu i na podstawie jego decyzji doprowadzić zatrzymanego wartownika do izby zatrzymań, w celu osadzenia w izbie zatrzymań lub odesłać do macierzystego pododdziału;
zażądać uzupełnienia składu warty.
479. Z żołnierzami wezwanymi do uzupełnienia składu warty oficer dyżurny (inspekcyjny) prowadzi odprawę i dokonuje ich zaprzysiężenia, jak podczas odprawy wart.
480. Kontrolę służby patrolowej prowadzą:
żołnierze, którym podlegają patrole;
dowódcy jednostek, z których wyznaczono patrole i ich przełożeni;
inni żołnierze zawodowi upoważnieni przez dowódców jednostek, z których wyznaczono patrole lub ich przełożeni.
481. W wypadku stwierdzenia niedociągnięć w pełnieniu służby patrolowej kontrolujący ma prawo:
zwrócić uwagę dowódcy patrolu;
nakazać dowódcy patrolu przerwać patrolowanie i niezwłocznie zameldować się do oficera dyżurnego jednostki Żandarmerii Wojskowej lub oficera inspekcyjnego garnizonu.
482. W czasie kontroli dowódca patrolu ma obowiązek:
złożyć meldunek - jeżeli kontrolujący jest mu znany;
żądać okazania upoważnienia do kontroli - jeżeli kontrolujący jest nieznany, a następnie złożyć meldunek.
ROZDZIAŁ XIV
WŁADZE I SŁUŻBY GARNIZONOWE
POSTANOWIENIA OGÓLNE
483. Garnizon wojskowy to miejscowość lub kilka położonych obok siebie miejscowości, w których na stale lub czasowo są rozmieszczone jednostki wojskowe.
484. Granice garnizonu m. st. Warszawy i garnizonów wydzielonych dla rodzajów sił zbrojnych ustala szef Sztabu Generalnego WP, granice pozostałych garnizonów - dowódca okręgu wojskowego.
485. Granice garnizonu podaje się do wiadomości żołnierzy jednostek w nim stacjonujących.
486. W każdym garnizonie spośród dowódców stacjonujących tam jednostek wyznacza się dowódcę garnizonu.
487. Dowódcę garnizonu i jego zastępców wyznacza:
szef Sztabu Generalnego WP - w mieście stołecznym Warszawie oraz w siedzibach dowództw okręgów wojskowych i rodzajów sił zbrojnych;
dowódca okręgu wojskowego:
w garnizonach na obszarze danego okręgu wojskowego z wyjątkiem garnizonów wydzielonych dla rodzajów sił zbrojnych;
w garnizonach, w których stacjonują jednostki rodzajów sił zbrojnych lub innych okręgów wojskowych - w porozumieniu z dowódcami rodzajów sił zbrojnych lub okręgów wojskowych;
dowódca rodzaju sił zbrojnych - w garnizonach wydzielonych dla rodzajów sił zbrojnych, a w razie stacjonowania w tych garnizonach jednostek podporządkowanych dowódcom innych rodzajów sił zbrojnych - w porozumieniu z tymi dowódcami.
488. Władze w garnizonie sprawują: dowódca, szef logistyki i komendant garnizonu.
489. Skład władz garnizonu oraz zmiany personalne na stanowiskach dowódca garnizonu ogłasza w rozkazie i powiadamia o tym właściwe terenowe organa administracji rządowej i samorządu terytorialnego.
490. Rozkazy i zarządzenia dowódcy garnizonu w sprawach garnizonowych obowiązują wszystkich przebywających w nim żołnierzy.
491. Dowódca garnizonu nie ingeruje w wewnętrzne sprawy jednostek garnizonu.
492. O wszystkich zdarzeniach, które mają wpływ na tok służby i porządku w garnizonie, dowódcy jednostek meldują niezwłocznie dowódcy garnizonu oraz powiadamiają komendanta garnizonu. O planowanych przedsięwzięciach, które mogą wywrzeć wpływ na tok żyda innych jednostek lub są związane z zadaniami i przedsięwzięciami terenowych organów administracji rządowej, dowódcy jednostek (przewodniczący zespołów kontrolnych) informują dowódcę garnizonu najpóźniej 24 godziny przed ich rozpoczęciem, a o przedsięwzięciach związanych ze sprawdzeniem gotowości bojowej - po rozpoczęciu ich realizacji.
493. Dowódcy jednostek (pododdziałów) czasowo przebywających na terenie garnizonu niezwłocznie meldują dowódcy garnizonu o przybyciu i czasie pobytu. Podczas czasowego pobytu Jednostki przestrzegają ustaleń obowiązujących w danym garnizonie, niezwłocznie meldują o wypadkach i nieporozumieniach (zakłóceniach) w stosunkach z ludnością cywilną, a o wyrządzonych szkodach podmiotom gospodarczym i osobom fizycznym - przed opuszczeniem garnizonu lub bezpośrednio po zakończeniu ćwiczeń.
494. Podstawą działalności służbowej żołnierzy, wynikającej z pełnionej przez nich funkcji (służby) w garnizonie, Jest stosowny wpis do legitymacji żołnierza zawodowego lub upoważnienie do wykonywania czynność służbowych.
495. Upoważnienia przewidziane w regulaminie dla władz i osób funkcyjnych nie mają zastosowania wobec ich przełożonych.
DOWÓDCA GARNIZONU
496. Dowódca garnizonu jest pełnomocnym przedstawicielem wojska w sprawach garnizonowych wobec organów samorządu terytorialnego i administracji rządowej. Podlega bezpośrednio przełożonemu, który wyznaczył go do pełnienia tej funkcji, lub dowódcy, któremu podporządkował go dowódca okręgu wojskowego (rodzaju sił zbrojnych). Z racji pełnionej funkcji jest przełożonym wszystkich żołnierzy garnizonu.
497. Dowódca garnizonu ma prawo i obowiązek:
wydawać rozkazy i zarządzenia w sprawach: służby (warty) garnizonowej, dyscypliny, porządku wojskowego, uroczystości z udziałem wojska, przeznaczenia i użytkowania terenu i obiektów garnizonowych oraz samoobrony garnizonu;
wyznaczać jednostki (z wyjątkiem jednostek organizacyjnych podległych komendantowi Żandarmerii Wojskowej - ŻW) do pełnienia służby garnizonowej - stosownie do ich stanu liczebnego i przeznaczenia;
wymagać od żołnierzy przestrzegania dyscypliny, porządku wojskowego i publicznego oraz regulować zasady noszenia umundurowania w okresach przejściowych;
ściśle współdziałać - w sprawach przestrzegania dyscypliny i porządku publicznego przez żołnierzy - z Policją, SOK., a w strefie nadgranicznej także ze Strażą Graniczną;
ustalać w porozumieniu z jednostką organizacyjną Żandarmerii Wojskowej sposób działania na wypadek rażącego naruszenia dyscypliny wojskowej i porządku publicznego przez żołnierzy poza rejonem ich zakwaterowania;
7) wnioskować o wyróżnianie i karanie żołnierzy przebywających w garnizonie;
8) dokonywać, według potrzeb, co najmniej raz w roku przy współudziale prokuratora wojskowego, komendanta jednostki organizacyjnej ŻW i dowódców jednostek wojskowych - okresowych analiz stanu dyscypliny w garnizonie;
9) sprawować nadzór nad. należytym funkcjonowaniem obiektów i urządzeń garnizonowych, przydzielać je oraz ustalać kolejność i sposób korzystania z nich;
10) kierować gospodarką mieszkaniową, dbać o należyte funkcjonowanie internatów i hoteli; nadzorować utrzymywanie w tych obiektach, a także w klubach, kasynach i osiedlach wojskowych należytego porządku i dbanie o estetykę;
11) ustalać zasady organizacji powiadamiania i alarmowania jednostek stacjonujących na terenie garnizonu, współdziałając w tym zakresie z dyżurną i służbą operacyjną;
12) kierować na terenie garnizonu przebiegiem uroczystości z udziałem wojska;
13) organizować przedsięwzięcia samoobrony garnizonu (obronę przeciwlotniczą, przed bronią masowego rażenia, ochronę przeciwpożarową oraz rozśrodkowanie - ewakuację rodzin wojskowych);
14) nadzorować przestrzeganie przez jednostki i instytucje wojskowe w garnizonie przepisów i zasad ochrony środowiska;
15) ustalać zakres obowiązków swoich zastępców, komendanta garnizonu i innych osób funkcyjnych oraz kontrolować ich działalność.
498. Szczegółowy zakres obowiązków i czynności dowódcy garnizonu ustala przełożony, który go wyznaczył lub, któremu został podporządkowany.
SZEF LOGISTYKI GARNIZONU
499. Szef logistyki garnizonu podlega dowódcy garnizonu i w ustalonym przez niego zakresie koordynuje działalność gospodarczą, usługową oraz zabezpieczenie techniczne w garnizonie i jest upoważniony do wydawania zarządzeń z tym związanych.
500. Szef logistyki garnizonu ma prawo i obowiązek:
1) realizować przedsięwzięcia zapewniające warunki do utrzymania należytego stanu sanitarnohigienicznego jednostek garnizonu i terenów wojskowych oraz terminowo zaspakajać potrzeby socjalno-bytowe żołnierzy, rodzin wojskowych i pracowników wojska;
3) koordynować czynności związane z materiałowym zaopatrywaniem i scentralizowanym przewozem środków materiałowo-technicznego zaopatrzenia jednostek garnizonu;
4) nadzorować właściwe użytkowanie i konserwację obiektów garnizonowych;
5) organizować i właściwie wyposażyć (w miarę możliwości lokalowych) izby noclegowe dla żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, poczekalnie dworcowe dla żołnierzy i ich rodzin oraz garnizonową (zintegrowaną) izbę chorych;
6) organizować zabezpieczenie techniczne w garnizonie;
7) ustalać sposób korzystania z garnizonowych (zintegrowanych) punktów zaopatrzenia, magazynów sprzętu uzbrojenia i amunicji, warsztatów, stacji diagnostycznej, punktów kontroli technicznej;
8) udzielać doraźnej pomocy technicznej jednostkom czasowo przebywającym na terenie garnizonu;
9) udzielać doraźnej pomocy technicznej żołnierzom oraz emerytom i rencistom wojskowym mającym własne pojazdy mechaniczne - na zasadach określonych stosownymi przepisami;
10) sprawować nadzór nad przechowywaniem i ochroną broni oraz amunicji w obiektach garnizonowych;
11) podejmować przedsięwzięcia zapobiegające wypadkom w ruchu drogowym;
12) nadzorować działalność wojskowych kół motoryzacyjnych;
13) zapewnić środki transportu i niezbędny limit kilometrów na prowadzenie działalności służbowej komendy, oficera inspekcyjnego i lekarza dyżurnego.
501. W miarę potrzeb wyznacza się innych zastępców dowódcy garnizonu.
KOMENDANT GARNIZONU
502. W garnizonie, w którym stacjonuje więcej niż jedna jednostka wojskowa, organizuje się etatową (nieetatową) komendę garnizonu, stanowiącą organ wykonawczy dowódcy garnizonu.
503. Komendant garnizonu ma prawo i obowiązek:
1) organizować tok służby garnizonowej oraz udział żołnierzy w uroczystościach na terenie garnizonu;
2) zawiadamiać jednostki o terminach pełnienia służby garnizonowej nic później niż 14 dni przed początkiem miesiąca, w którym wypada służba;
3) planować, organizować i prowadzić szkolenia służb dyżurnych oraz prowadzić instruktaż z oficerem inspekcyjnym;
5) legitymować, doprowadzać i zatrzymywać wszystkich żołnierzy, do pułkownika (równorzędnego) włącznie, naruszających porządek wojskowy i publiczny w garnizonie;
6) badać każdy wypadek użycia broni przez żołnierzy podległych służb; o wynikach niezwłocznie meldować dowódcy garnizonu oraz zawiadamiać właściwego prokuratora wojskowego i komendanta jednostki organizacyjnej ŻW, jeżeli nastąpiła śmierć lub zranienie człowieka;
7) zwracać się do jednostek organizacyjnych ŻW w sprawach wymagających interwencji służby patrolowej; w wypadkach, w których konieczna jest natychmiastowa interwencja, podejmować działania, wykorzystując do tego celu żołnierzy ze składu warty lub pododdziału alarmowego garnizonu;
8) przedstawiać dowódcy garnizonu wnioski i propozycje wynikające z analizy i oceny stanu dyscypliny w garnizonie;
9) uzgadniać z organami samorządu terytorialnego, a także z instytucjami kościelnymi i administracji rządowej udział wojska w akcjach i imprezach organizowanych w garnizonie;
10) kierować do wyznaczonej jednostki wojskowej pojazdy mechaniczne czasowo przebywające na terenie garnizonu lub w jego pobliżu, wymagające doraźnej pomocy technicznej;
11) wnioskować o wyróżnianie lub karanie żołnierzy przebywających w garnizonie;
12) przyjmować i zabezpieczać wojskowe pojazdy mechaniczne zatrzymane przez organy kontroli drogowej;
13) przedłużać, w razie potrzeby, terminy ważności dokumentów podróży do 5 dni żołnierzom przebywającym czasowo w garnizonie i zawiadamiać niezwłocznie dowódcę macierzystej jednostki;
14) zapewniać należyte warunki bytowe żołnierzom przebywających czasowo w garnizonie w celach służbowych;
15) współdziałać z właściwymi organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej w należytym utrzymaniu cmentarzy wojskowych i mogił żołnierskich.
504. W garnizonie, w którym nie ma etatowego komendanta, dowódca garnizonu wyznacza nieetatowego komendanta garnizonu. W okresie pełnienia tej funkcji zwalnia się go częściowo z obowiązków wynikających z zajmowanego przez niego stanowiska służbowego.
505. Obowiązki komendanta wynikające ze specyfiki garnizonu, a nie unormowane w regulaminie określa dowódca garnizonu.
FUNKCYJNI GARNIZONU
506. Do koordynowania i nadzorowania pracy poszczególnych służb dowódca garnizonu wyznacza funkcyjnych spośród żołnierzy zawodowych garnizonu.
507. Żołnierzy wyznaczonych do pełnienia funkcji w garnizonie nie zwalnia się od obowiązków wynikających z zajmowanych przez nich stanowisk służbowych.
508. W zależności od potrzeb wyznacza się:
lekarza garnizonu - do organizowania, koordynowania i nadzorowania zabezpieczenia medycznego, zwłaszcza działalności garnizonowych przychodni specjalistycznych, garnizonowych (zintegrowanych) izb chorych oraz służby zdrowia jednostek. Lekarz garnizonu organizuje ponadto - wspólnie dla całego garnizonu - przedsięwzięcia leczniczo-profilaktyczne, kontroluje stan sanitarnohigieniczny obiektów, utrzymuje stały kontakt z odpowiednimi organami cywilnej służby zdrowia w sprawach dotyczących świadczeń leczniczych dla podopiecznych wojskowej służby zdrowia, informacji o sytuacji epidemicznej oraz nadzoru nad stanem sanitarnohigienicznym zakładów dostarczających produkty spożywcze do jednostek garnizonu;
szefa łączności garnizonu - do koordynowania spraw związanych z utrzymaniem łączności w garnizonie;
inspektora ochrony przeciwpożarowej garnizonu - do nadzorowania zabezpieczenia przeciwpożarowego w garnizonie;
innych funkcyjnych (np. lekarza weterynarii), dla których zakres czynności określa dowódca garnizonu.
SŁUŻBA GARNIZONOWA
509. W skład służby garnizonowej wchodzą:
wojskowe organy porządkowe;
oficer inspekcyjny garnizonu;
pomocnik oficera inspekcyjnego garnizonu;
komendant i profos wojskowego aresztu dyscyplinarnego oraz izby zatrzymań;
dowódca i żołnierze warty garnizonowej;
dowódca i żołnierze pododdziału alarmowego garnizonu;
lekarz dyżurny garnizonu.
510. W garnizonach o niewielkiej ilości Jednostek (małej liczbie żołnierzy) oraz małym zasięgu terytorialnym funkcje służb garnizonowych mogą pełnić służby wewnętrzne jednej z jednostek wojskowych. Odpowiednie ustalenia w tej sprawie podejmuje dowódca garnizonu.
511. W miejscowościach, w których jest rozmieszczona tylko jedna jednostka wojskowa, zadania służby garnizonowej wykonuje służba wewnętrzna tej jednostki.
512. Wojskowe organy porządkowe mają obowiązek wykonywania postawionych im zadań nawet w okolicznościach niebezpiecznych dla życia i zdrowia. Korzystają wówczas z ochrony prawa na równi z żołnierzami pełniącymi służbę wartowniczą.
513. W czasie pełnienia służby żołnierze wojskowych organów porządkowych występują w ubiorach ustalonych przez dowódcę garnizonu.
514. Skład służby garnizonowej i wszelkie w niej zmiany ogłasza się w rozkazie dowódcy garnizonu.
515. Służba w garnizonie przebiega w cyklu nie dłuższym niż jedna doba.
OFICER INSPEKCYJNY GARNIZONU
516. Służbę oficera inspekcyjnego pełnią oficerowie od stanowiska dowódcy kompanii (równorzędnego) wzwyż. W mieście stołecznym Warszawie i garnizonach będących siedzibami dowództw okręgów wojskowych i rodzajów sił zbrojnych - do pełnienia tej służby wyznacza się oficerów starszych.
517. Do pełnienia służby oficera inspekcyjnego i jego pomocnika nie wyznacza się: dowódców jednostek wojskowych i ich zastępców, oficerów służby zdrowia, sprawiedliwości, obsługi prawnej, ŻW oraz kobiet.
518. Do zakresu działania oficera inspekcyjnego garnizonu i jego pomocnika należy wykonywanie czynności określonych w przepisach o wojskowych organach porządkowych oraz zadań postawionych przez dowódcę (komendanta) garnizonu.
519. Oficer inspekcyjny pełni służbę w wyznaczonym pomieszczeniu.
520. Czas i sposób odpoczynku żołnierzy pełniących służbę określa dowódca garnizonu. Na czas odpoczynku mogą się oni rozbierać.
521. Zdanie i objęcie służby obaj oficerowie inspekcyjni meldują komendantowi (dowódcy) garnizonu osobiście lub telefonicznie.
POMOCNIK OFICERA INSPEKCYJNEGO GARNIZONU
522. Pomocnik oficera inspekcyjnego podlega oficerowi inspekcyjnemu. Zastępuje go w razie nieobecności, wykonuje zadania określone przez dowódcę (komendanta) garnizonu oraz nakazane przez oficera inspekcyjnego.
523. Pomocnika oficera inspekcyjnego wyznacza się spośród żołnierzy zawodowych służby stałej, a w m. st. Warszawie i w siedzibach rodzajów sił zbrojnych — tylko spośród oficerów.
524. Pomocnikowi oficera inspekcyjnego podlegają żołnierze pełniący służbę garnizonową równi mu lub niżsi stopniem.
525. Pomocnik oficera inspekcyjnego może interweniować w stosunku do żołnierzy - odpowiednio do zasad określonych w regulaminie dla jego stopnia wojskowego.
KOMENDANT I PROFOS WOJSKOWEGO ARESZTU DYSCYPLINARNEGO ORAZ IZBY ZATRZYMAŃ
526. Komendant i profos wojskowego aresztu dyscyplinarnego oraz izby zatrzymań wykonują czynności określone w przepisach o dyscyplinie wojskowej oraz o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, a także zadania postawione przez dowódcę (komendanta) garnizonu.
LEKARZ DYŻURNY GARNIZONU
527. Lekarz dyżurny garnizonu - zwany dalej lekarzem dyżurnym - podlega oficerowi inspekcyjnemu, a pod względem fachowym - lekarzowi garnizonu.
528. Służbę lekarza dyżurnego pełnią lekarze wojskowi jednostek oraz instytucji i wojskowych przychodni specjalistycznych, o ile nie pełnią innych służb lub dyżurów.
529. Lekarza dyżurnego wyznacza się w garnizonie liczącym co najmniej siedmiu lekarzy wojskowych.
530. Lekarz dyżurny ma prawa i obowiązki:
stwierdza niezdolność żołnierzy do pełnienia służby wewnętrznej, garnizonowej i osadzenia w areszcie;
udziela pomocy lekarskiej żołnierzom (innym osobom uprawnionym) przebywającym w garnizonie lub jego pobliżu - zgodnie z ustaleniami określonymi przez dowódcę garnizonu;
przebywa w wyznaczonym pomieszczeniu komendy garnizonu lub innym pomieszczeniu określonym przez dowódcę (komendanta) garnizonu. Może je opuszczać za zgodą oficera inspekcyjnego;
w czasie pełnienia służby występuje w ubiorze ustalonym przez dowódcę garnizonu;
melduje objęcie i zdanie służby oficerowi, inspekcyjnemu i lekarzowi garnizonu;
wykonuje inne zadania związane z jego funkcją, nakazane przez oficera inspekcyjnego i lekarza garnizonu.
531. W garnizonie liczącym czterech do sześciu lekarzy wojskowych wyznacza się tylko dyżur domowy. Polega on na tym, że pełniący go przebywa w domu po godzinach zajęć i ma obowiązek niezwłocznie stawić się na wezwanie oficera inspekcyjnego lub oficerów dyżurnych jednostek zgłaszających potrzebę udzielenia pomocy lekarskiej żołnierzom i innym osobom uprawnionym.
532. O pełnieniu dyżuru domowego lekarz melduje oficerowi inspekcyjnemu, który powiadamia o tym oficerów dyżurnych jednostek.
533. W garnizonie liczącym mniej niż czterech lekarzy wojskowych nie wyznacza się stałych dyżurów lekarskich. W nagłych wypadkach żołnierze (osoby uprawnione) korzystają z pomocy lekarskiej wojskowej lub cywilnej służby zdrowia na zasadach określonych odrębnymi przepisami.
INDEKS
Pojęć występujących w regulaminie Sił Zbrojnych RP
1. Batalion - znaczy również dywizjon.
2. Dowódca jednostki wojskowej - dowódca, szef, komendant, dyrektor lub kierownik jednostki wojskowej (instytucji, szkoły, ośrodka, składnicy, zakładu itp.).
3. Jednostka wojskowa lub jednostka bez bliższego określenia - samodzielna jednostka organizacyjna sił zbrojnych, posiadająca odrębny etat, posługująca się pieczęcią urzędową z godłem Państwa i nazwą (numerem) jednostki.
4. Kompania - znaczy również bateria i eskadra.
5. Oddział - brygada o strukturze batalionowej (pułk), a także samodzielny batalion (dywizjon) lub samodzielna eskadra, posiadająca odrębny etat, posługująca się pieczęcią urzędową z godłem Państwa i nazwą (numerem) jednostki.
6. Pododdział - wyodrębniona w strukturze organizacyjnej (etacie) część składowa oddziału, tj. kompania, a także poszczególne jej elementy organizacyjne - pluton i drużyna (równorzędne).
7. Żołnierz w czynnej służbie wojskowej lub żołnierz bez bliższego określenia - oznacza żołnierza, który:
1) odbywa:
zasadniczą służbę wojskową;
nadterminową zasadniczą służbę wojskową;
kontraktową służbę wojskową;
przeszkolenie wojskowe;
ćwiczenia wojskowe;
stalą lub okresową służbę wojskową;
2) pełni służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny;
3) pełni zawodową służbę wojskową.
8. Doprowadzenie - czynność polegająca na dostarczeniu (pieszo lub środkiem transportu) żołnierza do określonego organu wojskowego lub cywilnego.
9. Interwencja - czynność polegająca na zwróceniu uwagi, wylegitymowaniu, doprowadzeniu żołnierza naruszającego dyscyplinę lub porządek publiczny.
10. Legitymowanie - ustalenie tożsamości żołnierza (osoby) na podstawie dokumentów (legitymacji, książeczki wojskowej, dowodu osobistego).
11. Patrol - żołnierze (żołnierz) wyznaczeni rozkazem do nadzorowania porządku w garnizonie, mający prawo interweniowania w stosunku do żołnierzy naruszających dyscyplinę i porządek publiczny poza rejonem zakwaterowania.
12. Posterunek - obiekt lub miejsce albo rejon powierzony wartownikowi do ochrony i obrony.
13. Warta - uzbrojony pododdział wojskowy wyznaczony rozkazem d o pełnienia służby wartowniczej, zaprzysiężony przez oficera inspekcyjnego garnizonu (dyżurnego jednostki). Pododdział ten nazywany jest wartą z chwilą zaprzysiężenia.
14. Wartownia - pomieszczenie, w którym przebywa warta.
15. Wartownik - żołnierz wchodzący w skład warty, pełniący służbę na posterunku albo pozostający w zmianie czuwającej (odpoczywającej).
15a. Środki przymusu bezpośredniego:
1) siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obronnych;
2) kajdanki;
3) pałki wielofunkcyjne;
4) paralizatory elektryczne;
5) wodne, chemiczne i techniczne środki obezwładniające;
6) psy służbowe (wartownicze);
7) broń gazowa i ręczne miotacze gazu;
8) pociski niepenetracyjne, miotane z broni palnej.
15b. Pies służbowy - pies wartowniczy lub obronny wykorzystywany w fizycznej ochronie obiektów jako środek przymusu bezpośredniego.
16. Zatrzymanie - umieszczenie nie ukaranego dyscyplinarnie żołnierza w izbie zatrzymań do 48 godzin.
17. Zmiana - określona liczba wartowników wyznaczonych do pełnienia służby na posterunkach w tym samym czasie.
4
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
REGULAMIN OGOLNY SZ RP
Regulamin Ogólny SZ RP 2009
REGULAMIN OGÓLNY SZ RP 2014 Z ZAZNACZONYMI ZMIANAMI
PTS-M, WAT-materiały, saper
KMT-5M, WAT-materiały, saper
BLG-67M, WAT-materiały, saper
Zakładanie ppanc grupy min. PP, WAT-materiały, saper
Kuter holowniczy KH, WAT-materiały, saper
ZSW-15, WAT-materiały, saper
MDK-2M, WAT-materiały, saper
FPW-300, WAT-materiały, saper
DE-45D~1, WAT-materiały, saper
K-407C, WAT-materiały, saper
SG-15, WAT-materiały, saper
SDM-2, WAT-materiały, saper
SŁ-34, WAT-materiały, saper
KMT-6, WAT-materiały, saper
więcej podobnych podstron