Ustrój polityczny Rzeczpospolitej Polskiej. Ćwiczenia. 21 punktów

I Podaj nazwy organów władzy Rzeczypospolitej Polskiej, które w przedstawionychprzepisach prawnych zostały zastąpione literami A.-C.. (2 punkty)

Art. 159.1. ( A. ) może wyrazić ministrowi wotum nieufności.

Art. 161. Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek ( B. ), dokonuje zmian w składzie Rady Ministrów.

Art. 162.3. ( C. ), przyjmując dymisję Rady Ministrów, powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej Rady Ministrów.

A - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

B. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

C. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

II. Zaznacz minimalną liczbę głosów „za” potrzebną do wykonania czynności wskazanej w przytoczonym przepisie prawnym w sytuacji, gdy 100 posłów głosowałoby przeciw, a 99 wstrzymałoby się od głosu. (1 punkt)

Art. 113. […] Sejm może bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów uchwalić tajność obrad.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.

A. 231. B. 200. C. 130. D. 101.

III. Do każdej kompetencji dopisz nazwę właściwego organu władzy sądowniczej w Rzeczypospolitej Polskiej. (2 punkty)

Opis A. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi organami państwa.

Opis B. Orzeka w drugiej instancji o zgodności uchwał organów samorządu terytorialnego z ustawami.

Opis C. Stwierdza ważność wyborów parlamentarnych i prezydenckich.

A - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

B. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

C. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

IV. Rozstrzygnij, czy Sejm podjął uchwałę w sprawie skrócenia swojej kadencji. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do Konstytucji RP i wyników głosowania. (1 punkt)

Art. 98

3. Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. [...]

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 z późn. zm.

Wyniki głosowania w sprawie skrócenia kadencji Sejmu

GŁOSOWAŁO 346

ZA 230

PRZECIW 16

WSTRZYMAŁO SIĘ 100

Rozstrzygnięcie − …………………………………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie - …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

V. Zaznacz opis sytuacji, w której prezydentowi przysługuje uprawnienie wskazane w tekście. (1 punkt)

Jest to przypadek fakultatywnego skrócenia kadencji. Prezydent nie musi z niego korzystać, ale może zrobić z tego prawny użytek, jeśli uzna to za konieczne. Konstytucja RP używa określenia „może”.

Źródło: W. Skrzydło, Ustrój polityczny RP w świetle konstytucji z 1997 r., Warszawa 2014, s. 132.

A. Sejm wyrazi Radzie Ministrów konstruktywne wotum nieufności.

B. W ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona do podpisu prezydentowi.

C. Sejm nie zarządzi referendum ogólnokrajowego w sprawie o szczególnym znaczeniu dla państwa.

D. Rada Ministrów w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego nie przedłoży Sejmowi sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej

VI. Zapoznaj się z zapisem konstytucji RP i wykonaj zadania.

Rozdział XII

ZMIANA KONSTYTUCJI

Art. 235

1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej.

2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. [...]

6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty określone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących.

7. Po zakończeniu postępowania określonego w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 z późn. zm.

1. Rozstrzygnij, czy referendum zatwierdzające ustawę o zmianie Konstytucji ma charakter obligatoryjny. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do cytowanych przepisów Konstytucji RP. (1 punkt)

Rozstrzygnięcie − …………………………………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie - …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Odwołując się do tekstu Konstytucji RP, rozstrzygnij, czy referendum zatwierdzające ustawę o zmianie konstytucji jest wiążące bez względu na frekwencję. (1 punkt)

Rozstrzygnięcie − …………………………………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie - …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

VII. Podaj nazwy organów władzy Rzeczypospolitej Polskiej, które w podanych przepisach prawnych zostały zastąpione literami A-C. (2 punkty)

Art. 229

W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, (A) na wniosek (B) może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa.

Art. 232

W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia (C) może wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 z późn. zm.

A - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

B. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

C. - …………………………………………………………………………………………………………………………………………

VIII. Podaj nazwę konstytucyjnego organu władzy w Polsce, którego dotyczą materiały źródłowe. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

IX. Wyjaśnij, odwołując się do zaprezentowanego przepisu prawnego, czy działania Prezydenta RP w zgodzie z przedstawioną radą byłyby uzasadnione prawnie. (1 punkt)

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku [fragment]

Art. 98.

2. Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej nie później niż na 90 dni przed upływem czterech lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu.

O radzie udzielonej Prezydentowi RP (sytuacja fikcyjna)

Prezydentowi RP doradzono zarządzenie wyborów do Sejmu RP, a tydzień później do Senatu RP. Chciano także, by każde z głosowań trwało dwa dni wolne od pracy.

Rozstrzygnięcie − …………………………………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie - …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

X. Rozstrzygnij, czy fotografia przedstawia obrady Zgromadzenia Narodowego w Polsce. Uzasadnij odpowiedź, podając dwa argumenty. (2 punkty)

Rozstrzygnięcie − …………………………

………………………………………………

Uzasadnienie - ………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

XI. Zapoznaj się z fragmentem konstytucji RP, a następnie wykonaj polecenia.

Art. 158.

1. Sejm wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady Ministrów. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisję Rady Ministrów i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę

1. Podaj nazwę przedstawionego typu odpowiedzialności parlamentarnej Rady Ministrów RP. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Podaj nazwę przedstawionego rodzaju wotum nieufności. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

XII. Zapoznaj się z fragmentem konstytucji RP, a następnie wykonaj polecenia.

Art. 145.

1. Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu […]. 3. Z dniem podjęcia uchwały o postawieniu Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej ulega zawieszeniu […].

1. Wyjaśnij, czy zgodnie z zaprezentowanymi przepisami prawnymi Prezydent Rzeczypospolitej za naruszenie Konstytucji RP lub ustawy ponosi odpowiedzialność polityczną. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Podaj nazwę podmiotu uprawnionego do podjęcia uchwały, o której mowa w powyższym artykule Konstytucji RP. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

XIII. Udziel odpowiedzi na pytanie postawione w podkreślonym zdaniu tekstu. Uzasadnij ją, odnosząc się do wskazanych w tekście danych liczbowych i dwóch przedstawionych przepisów prawnych. (2 punkty)

Źródło 1. Ustawa z dnia 15 września 2000 roku o referendum lokalnym [fragment]

Art. 55. 1. Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich jest ważne w przypadku, gdy udział w nim wzięło nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.

Art. 56.1. Wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań w sprawie poddanej pod referendum oddano więcej niż połowę ważnych głosów.

Źródło 2. O referendum w gminie Janowiec

Czy wójt Janowca w niedzielę (22.09.2013 r.) straci stanowisko? W referendum dotyczącym jego odwołania uczestniczyło 1407 mieszkańców gminy. W tamtych wyborach oddano 1899 głosów. Teraz odwołania wójta chciało 1310 osób. Oddano 57 głosów przeciw takiej decyzji i 40 głosów nieważnych. Uprawnione do głosowania były 3164 osoby - poinformowała przewodnicząca

gminnej komisji ds. referendum.

Rozstrzygnięcie − …………………………………………………………………………………………………………………………

Uzasadnienie - …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

---