Ziemniak

01.Gospodarcze znaczenie ziemniaków.

W Polsce ma ona duże znaczenie gospodarcze, ze względu na możliwość wszechstronnego użytkowania i stosunkowo małe wymagania glebowe (udaje się na glebach lekkich), ma duże wymagania nawozowe i uprawowe. Plon od 8-40 t z ha, w Polsce średnio ok. 20,6 t z ha. Ziemniak jest podstawowym artykułem spożywczym, paszowym oraz surowcem dla wielu dziedzin przemysłu.

02. Ziemniaki jako surowiec przemysłowy - jakiego rodzaju produkty można otrzymać przetwarzając je?

Ziemniak jest podstawowym artykułem spożywczym , paszowym oraz surowcem dla wielu dziedzin przemysłu np. do produkcji,alkoholu, krochmalu, glukozy, dekstryn, syntetycznego kauczuku, mączki ziemniaczane spożywcze i budyniowe, barwnik karmelowy do produkcji m.in. piwa, rumu, musztardy, syropy skrobiowe do produkcji m.in. likierów, cukierków czy mydła.

03. Wykorzystanie ziemniaków?

Wykorzystanie ziemniaka: na reprodukcję, na spożycie, na potrzeby przemysłu, głównie spirytusowego, a też farmaceutycznego i kosmetycznego, na eksport, na paszę dla zwierząt.

04. Ziemniaki - krótka charakterystyka.
ZIEMNIAK - roślina okopowa, korzeniowa z rodziny psiankowatych.
Pod względem powierzchni upraw ziemniaki stanowią trzecią (po pszenicy i życie) roślinę uprawną - 13% ogólnej powierzchni upraw przy niewielkiej tendencji spadkowej.
Ziemniaki można uprawiać na glebach słabych (gleby niższych klas bonitacyjnych), nie tolerują natomiast nadmiaru wilgoci w glebie w okresie dojrzewania oraz niskich temperatur.
Ze względu na dużą pracochłonność uprawą ziemniaków zajmują się głównie rolnicy indywidualni (98% powierzchni zasiewów), na terenach silnie rozdrobnionego rolnictwa.
Pod względem powierzchni upraw ziemniaków Polska zajmuje czwarte miejsce na świecie po Chinach, Rosji i Ukrainie. Na Polskę przypada 8.4 produkcji światowej. Wykorzystanie ziemniaka: na reprodukcję, na spożycie, na potrzeby przemysłu, głównie spirytusowego, a też farmaceutycznego i kosmetycznego, na eksport, na paszę dla zwierząt.

05. Rozmieszczenie składników odżywczych w ziemniakach.

Wszystkie składniki odżywcze mieszczą się w bulwach, gdzie rozmieszczone są nierównomiernie. Najwięcej minerałów i witamin kryje się tuż pod skórką. Natomiast w środku gromadzi się głównie skrobia. Białko zawarte w bulwach ziemniaka ma jedna z wyższych wartości biologicznych pośród białek roślinnych. Mają tylko 79 kcal/ 100g. Ziemniaki to bogate źródło witamin B1, B2, B 6, C i PP. Zielone części ziemniaka zawierają trujące alkaloidy steroidowe więc są nie jadalne

06. Ziemniak jako źródło witaminy C.

Ziemniaki maja wysoka zawartosc witaminy C , porcja 300 gramow ziemniakow w 40% pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witamine C.

07. Wymagania klimatyczne i glebowe ziemniaków.

Ziemniak wymaga gleb niezbyt zwiezlych, bedacych w wysokiej kulturze, zasobnych w skladniki pokarmowe o odczynie lekko kwasnym (pH 5,6-6,5), wolnych od chwastow korzeniowych i rozlogowych, a szczegolnie perzu. Ziemniaki można uprawiać na glebach słabych (gleby niższych klas bonitacyjnych), nie tolerują natomiast nadmiaru wilgoci w glebie w okresie dojrzewania oraz niskich temperatur np. jest wrażliwy na jesienne i wiosenne przymrozki.

08. Jakie procesy życiowe zachodzą w trakcie składowania ziemniaków. Jaki mają one wpływ na jakość surowca?

W okresie długotrwałego przechowywania bulw ziemniaka zachodzą procesy, które prowadzą do zmian cech jakościowych i ilościowych. Ubytki naturalne wynikają z procesów fizjologicznych i fizycznych (oddychanie, transpiracja i kiełkowanie) zachodzących w bulwach podczas przechowywania. Utrata jędrności bulw podczas długotrwałego przechowywania, której towarzyszy skurcz, ma istotne znaczenie podczas ich przetwarzania na wyroby uszlachetnione oraz przy wykorzystaniu bulw do bezpośredniej konsumpcji. Zwiększanie skurczu bulw podczas przechowywania wpływa ujemnie na ich właściwości mechaniczne. Właściwości mechaniczne bulw decydują o przebiegu procesu obierania (zwłaszcza mechanicznego) oraz formowania frytek i chipsów

10. Budowa morfologiczna bulw ziemniaków.

Czesc nadziemna ziemniaka, zwana popularnie krzakiem, sklada sie z 1-8 lodyg. Na lodygach wyrastaja liscie, ktore skladaja sie z kilku listkow. Jesli liscie te sa ulozone gesto, wowczas krzak ma pokroj lisciowy. Jesli jest odwrotnie, krzak ma pokroj lodygowy. Barwa kwiatow jest cecha odmianowa i moze byc biala, rozowofioletowa, rozowoliliowa, fioletowa, niebieskofioletowa i niebieska. System korzeniowy roslin ziemniaka wyroslych z bulw sklada sie z licznych korzeni wyrastajacych z nasady lodyg. Bulwy powstaja na zakonczeniach podziemnych pedow, zwanych stolonami. Bulwy poszczegolnych odmian ziemniaka moga roznic sie: wielkością, kształtem, barwą skórki i głębokością oczek.

11. Budowa anatomiczna bulw ziemniaka.

Od zewnątrz bulwa jest otoczona skórka, występującą tylko u młodych bulw. W bulwie dojrzałej skórka się złuszcza i w jej miejsce powstaje warstwa korkowa stanowiącą ochronę całej bulwy. Następnie znajduje się kora pierwotna, której część wewnętrzna jest bogata w skrobię. Komórki zewnętrzne miękiszu kory pierwotnej maja zdolność tworzenia chlorofilu pod wpływem światła. Sok komórkowy tej tkanki zawiera często barwnik czerwony, brunatny lub niebieski nadający charakterystyczne zabarwienie powierzchni bulwy. Pod korą pierwotną występuje pierścień wiązek przewodzących dochodzący do wszystkich oczek oraz do stolonu. Wnętrze bulwy zajmuje rdzeń, w którym wyróżnią się bardziej wodnista część wewnętrzną oraz mniej przejrzystą część zewnętrzną o wyższej zawartości składników suchej masy głownie skrobi.

12. Skład chemiczny bulw ziemniaków.
Skład chemiczny ziemniaka uzależniony jest od odmiany , średnia zawartość składników odżywczych :
- woda - 78%
- skrobia - 19%
- błonnik - 1%
- cukry proste i dwucukry - 1%
- białko -1,5%
- tłuszcze - 0,1%
- składniki mineralne - 1%
ziemniaki zawierają ponadto witaminy: C, D1 i B2 oraz barwniki A- beta karoten

13. Cechy morfologiczne bulwy ziemniaka mające wpływ na jakość ziemniaka jako surowca dla przemysłu spożywczego.

Nie jestem pewna czy to co tu napisze jest prawidłowe ale wydaję mi się że jest to kształt ziemniaka który ma duże znaczenie przy obróbce mechanicznej. Bulwy powinny być równomiernego kształtu, najlepiej kuliste oraz oczka nie powinny być głębokie.

14. Wyjaśnij pojęcia: oczko, brewka, kłąb, bulwa, blizna, jagoda, bylina, roślina okopowa, stolony, solanina, część pępkowa, cześć wierzchołkowa, spirala genetyczna, kiełki świetlne, kiełki etiolowane (na sprawdzianie pojawią się trzy spośród nich).

Oczko - zawiązki pędów, za pomocą których ziemniak może rozmnażać się wegetatywnie. Usytuowane są na zewnętrznej stronie skórki, mogą być płytkie, głębokie lub średnio głębokie. Na powierzchni bulwy są one spiralnie ułożone.

Brewka - blizna po łuskowatym liściu.

Kłąb - inna nazwa bulwy,

Bulwa - bardzo zgrubiała część korzenia lub pędu, pełniąca w roślinie funkcję spichrzową, tzn. jest magazynem substancji zapasowych, głównie białek i cukrów - szczególnie skrobi. Zawiera pączki (tzw. oczka), z którego mogą rozwijać się młode pędy (np. u ziemniaka).

Blizna - ślady po liściach na bulwie ziemniaka. W zagłębieniu blizny znajdują się pączki które wraz z blizną tworzą oczko.

Bylina - rośliny zielne wieloletnie, które wytwarzają zarodniki bądź nasiona, należą do nich ziemniaki. Bylina na zimę traci pędy nadziemne całkowicie (np. szparag) lub częściowo (np. niektóre złocienie); trwała jest tylko część podziemna.

Jagoda - jest to owoc ziemniaków, zawiera dużo drobnych nasion

Roślina okopowa - rośliny pastewne, których częścią użytkową są podziemne bulwy lub korzenie.

Stolony- podziemne pędy ziemniaka

Solanina- glikozyd (glikoalkaloid steroidowy) należący do saponin. Występuje m.in. w pędach ziemniaków, pomidorów. Związek silnie trujący, dlatego spożycie kiełkujących ziemniaków może spowodować zatrucia.

część pępkowa- część bulwy ziemniaka, występuje w miejscu połączenia bulwy ze stolonem w postaci zagłębienia lub wzniesienia, ma mała ilość oczek

cześć wierzchołkowa- część bulwy ziemniaka obok części pępkowej, jednak ta posiada większą ilość oczek od części pępkowej

kiełki świetlne- to rozwijające się w oczkach bulw umieszczonych na świetle w temp. Pokojowej kiełki. Mogą być nagie lub częściowo owłosione. Ich zabarwienie może być różowe, czerwono-fioletowe oraz zielone w różnych odcieniach i stanowi jedną z najbardziej stałych cech odmianowych (kiełki etiolowane - w ciemności, jasne, bez zabarwienia).

kiełki etiolowane- to rozwijające się w oczkach bulw umieszczonych w ciemności, w tem. Pokojowej. Są jasne, bez zabarwienia.

15. Co to są dobre cechy rozpoznawcze ziemniaków, oraz proszę je wymienić.

Są to charakterystyczne cechy odmian ziemniaka widoczne tylko w okresie kwitnienia, które nie zmieniają się pod wpływem środowiska. Należą do nich :

- Barwa skórki kłębów,

- barwa miąższu,

- barwa kiełków świetlnych w określonej fazie wzrostu,

- barwa korony kwiatów.

16 Podział ziemniaków z uwagi na długość okresu wegetacyjnego

Ze względu na czas dojrzewania (zbioru) ziemniaki dzieli się na:

wczesne - czerwiec, lipiec;

średniowczesne - sierpień;

średniopóźne - wrzesień;

późne - październik

Polskie Normy rozróżniają następujące ziemniaki:

1) Jadalne

a)wczesne

b)późne w tym: średniopóźne

2) Skrobiowe przemysłowe

3) Pastewne

4) Ogólnoużytkowe - bez podania wyróżniających cech bulw

17 Jakie gospodarczo ważne cechy wykazują zróżnicowanie odmianowe

Cechy gospodarcze ważne, a wykazujące różnice odmianowe są następujące:

1.Długość okresu wegetacyjnego (wahania od około 90 do 180 dni)

2.Plenność

3.Skład chemiczny bulw

4.Różnice w odporności lub wrażliwość na choroby

5.Odporność na uszkodzenia mechaniczne

6.Cechy bulwy: kształt, głębokość i liczba oczek

7.Stopień wytrzymałości na okres przechowywania

8.Właściwości kulinarne.

18 Skrobia w ziemniaku- jej pochodzenie oraz rodzaje

Skrobia powstaje w procesie fotosyntezy w chloroplastach, a tworzące się nieduże ziarna noszą nazwę skrobi asymilacyjnej. W nocy, gdy fotosynteza nie zachodzi ulega ona przekształceniu do cukru rozpuszczalnego (najczęściej glukozy) i jest transportowana do innych organów (bulw), gdzie ponownie, w leukoplastach jest syntezowana jako skrobia zapasowa. Zmagazynowana w bulwach skrobia, jako materiał zapasowy może natomiast, w razie potrzeby służyć jako źródło cukrów prostych.

19 Jakie znaczenie, z punktu widzenia przemysłu spożywczego, mają cukry proste

Fruktoza w wyniku fermentacji ulega przemianie do etanolu.

20. Wpływ temp. i uszkodzeń na metabolizm bulw

W środowisku wyższych temperatur skracany jest okres uśpienia, proces kiełkowania rozpoczyna się wcześniej, a wzrost kiełków jest intensywniejszy. Natomiast środowisko niskich temperatur wydłuża okres uśpienia, ogranicza, a u niektórych odmian wręcz hamuje proces kiełkowania. Niskie temperatury przechowywania obniżają poziom ubytków naturalnych, lecz sprzyjają gromadzeniu cukrów i pogarszają jakość kulinarną bulw jadalnych Stąd też ziemniaki jadalne, jak również przeznaczone na inne kierunki użytkowania (np. przetwórstwo spożywcze), wymagają wyższych temperatur przechowywania, celem utrzymania dobrej jakości przez cały czas magazynowania, traktowane są preparatami hamującymi proces kiełkowania.

Skrócie: Wpływ temperatury na metabolizm: ziemniak wytwarza większe bulwy w okresach kiedy noce są chłodne, niż wtedy kiedy noce są ciepłe co pokazuje, że w niższych temperaturach proces oddychania jest mniej intensywny. Wpływ uszkodzeń mechanicznych na metabolizm: zranienia tkanek i inne urazy mechaniczne zwiększają intensywność oddychania czego dowodem może być fakt, iż bulwa ziemniaka podzielona na kilka części wydziela więcej CO2 niż bulwa nieuszkodzona.

21 Zużycie ziemniaków w Polsce*

Przeciętne spożycie ziemniaków w Polsce wynosi około 130 kg/osoba/rok (GUS 2002). Razem do dyspozycji 9162 tyś. ton (dane 2006/2007) które zużywamy na różne cele

ZBOŻA

01 Gospodarcze znaczenie zbóż

Pszenica należy do najważniejszych roślin zbożowych świata. Jako zboże chlebowe i surowiec paszowy ma znaczenie strategiczne. Jęczmień stanowi ok. 10 % światowej powierzchni uprawy zbóż. Żyto stanowi ok.1,5% światowej powierzchni uprawy zbóż. Owies 3 %. Pszenżyto nie jest dużą konkurencją dla innych gatunków zbożowych. (????)

02 Zboża jako surowiec przemysłowy-jakiego rodzaju produkty można otrzymać przetwarzając je

Możemy otrzymać :ziarno z którego następnie powstają: mąki, kasze, płatki, otręby koncentraty spożywcze takie jak: makarony, syropy, przyprawy

Powstają także pasze

03 Wykorzystanie zbóż

Zboża wykorzystywane są w rolnictwie jako materiał siewny; przemyśle chemiczno-farmaceutycznym , paszowym oraz spożywczym (koncentraty spożywcze, cukiernictwo, piekarstwo, młynarsko-skrobiowy, piwowarsko- słodowniczy i gorzelniczy)

04 Rośliny ozime i jare- krótka charakterystyka

Rośliny jare - uprawne rośliny jednoroczne, których cały cykl rozwojowy zachodzi w jednym okresie wegetacyjnym. Do kwitnienia nie potrzebują okresu niskich temperatur (jarowizacji).

Rośliny ozime, oziminy - uprawne rośliny jednoroczne, które do przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebują okresu niskich temperatur (jarowizacji), występujących zimą. Wysiane wiosną nie wytwarzają pąków kwiatowych i nie owocują. Oziminy wysiewane jesienią, rozpoczynają wegetację przed zimą. Zimują pod pokrywą śnieżną, ale nie pod lodem. Brak śniegu zimą może prowadzić do uszkodzenia młodych roślin. Zbyt wysokie temperatury zimą prowadzą do przedwczesnego wzrostu roślin.

• Zboża- krótka charakterystyka

Cechami wspólnymi wszystkich zbóż są: korzenie wiązkowe, łodyga zbudowana z kilku międzywęźli, z każdego węzła wyrasta liść, a u nasady blaszki liściowej znajduje się języczek i uszka charakterystyczne dla każdego zboża, kwiatostan zbóż jest złożony przy czym jest to albo kłos złożony albo wiecha, owocem jest ziarniak.

Zboża, rośliny zbożowe, grupa roślin uprawnych obejmująca gatunki należące do rodziny traw, wytwarzających jednonasienne suche owoce zwane ziarniakami, które charakteryzują się wysoką zawartością skrobi zapasowej. Do zbóż zalicza się m.in.: pszenicę, żyto, jęczmień, owies, ryż, kukurydzę, proso, sorgo. Dwa podstawowe produkty otrzymywane z ziarniaków zbóż to mąka i kasza. W światowej produkcji pożywienia roślinnego zboża mają największe znaczenie, zwłaszcza pszenica, kukurydza i ryż. Uprawy zbóż zajmują obszary o klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym, najważniejsze centra: Indochiny, Ameryka Północna, Europa, Australia, Argentyna.

06. Rozmieszczenie składników odżywczych w ziarniaku zbóż

Większą część ziarniaka wypełnia bielmo o wysokiej zawartości skrobi zapasowej z zewnętrznej części bielma znajduje się tzw. warstwa aleuronowa z białkiem zapasowym

07 .Budowa kłoska

Plewa, plewka dolna, plewka górna, znamiona słupka, pylnik

Kwiaty u zbóż zebrane są w kwiatostany - kłosy (u pszenicy, żyta i jęczmienia ) lub wiechy u owsa i prosa, osadzone są one na zakończeniu źdźbła. Kwiat zabudowany jest z dwu plewek-górnej i dolnej oraz słupka i trzech pręcików

08. Budowa ziarniaka

Zarodek w ziarniaku jest mały, umieszczony z boku i nietypowo wykształcony. Jeden liścień zarodka umieszczony jest bocznie i przekształcony jest w tarczkę ściśle przylegającą do bielma.

W skrócie: włoski, łuski, bielmo, komórki aleuronowe, okrywa nasienna, zarodek

09.Skład chemiczny ziarniaków

Białko, cukry proste, skrobia, błonnik. pentozany, tłuszcz, składniki mineralne

10. Wyjaśnij pojęcia: oziminy, rośliny jare, źdźbło, języczek, uszko, plewy, plewki, okrywa owocowo nasienna, zarodek, warstwa aleuronowa, bródka, bruzdka, tarczka, bielmo, białka glutenowe, pszenica twarda, ziarniak, kłos, wiecha, niełupka (na sprawdzianie pojawią się trzy spośród nich).

OZIMINY- uprawne rośliny jednoroczne, które do przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebują okresu niskich temperatur (jarowizacji),występujących zimą. Wysiane wiosną nie wytwarzają pąków kwiatowych i nie owocują. Owoce dają za to w maju i sierpniu, czasem w grudniu. Oziminy wysiewane jesienią, rozpoczynają wegetację przed zimą. Zimują pod pokrywą śnieżną, ale nie pod lodem. Brak śniegu zimą może prowadzić do uszkodzenia młodych roślin. Zbyt wysokie temperatury zimą prowadzą do przedwczesnego wzrostu roślin.

ROŚLINY JARE- uprawne rośliny jednoroczne, których cały cykl rozwojowy zachodzi w jednym okresie wegetacyjnym. Do kwitnienia nie potrzebują okresu niskich temperatur (jarowizacji).

ŹDŹBŁO- łodygi podzielone na wyraźnie pogrubione węzły („kolanka”) i

Międzywęźla. Są puste w środku z wyjątkiem (kukurydzy i trzciny cukrowej). Mogą ulegać zdrewnieniu (bambus).

JĘZYCZEK-W miejscu przejścia pochwy w blaszkę znajduje się charakterystyczny twór zwany języczkiem liściowym. Jest to krótki błoniasty wyrostek przylegający do źdźbła

USZKO- „ostroga” znajduje się u nasady blaski liściowej

PLEWY- liście przykwiatowe kłoska, otulające lub podpierające cały kłosek w kwiatostanie traw.[ odpadki powstające przy młóceniu i czyszczeniu dojrzałych roślin, zwłaszcza zbóż, używane jako pasza o małej wartości pokarmowej ]

PLEWKI- Słupek z pręcikami i łuszczkami zamknięty jest w dwóch łuskach

zwanych plewkami

OKRYWA OWOCOWO-NASIENNA- stanowi najbardziej zewnętrzna część ziarna. Zbudowana jest z komórek obumarłych i zdrewniałych, silnie wysyconych substancjami mineralnymi. Chroni ona ziarno przed uszkodzeniem, szkodnikami i truciznami (zaprawy), jest nieprzepuszczalna dla wielu substancji, przepuszcza natomiast wodę i w określonych warunkach tlen.

ZARODEK- W zarodku, który pod względem fizjologicznym stanowi najważniejszą część ziarna rozróżnia się część embrionalną, w

której mieści się stożek wzrostu, łodyżka, korzonek i tarczka.

WARSTWA ALEURONOWA- stanowi obok bielma rodzaj magazynu składników odżywczych, a ponadto jest źródłem wielu witamin i enzymów. W czasie kiełkowania uzupełnia rolę tarczki przekazując zarodkowi składniki odżywcze z bielma.

BRÓDKA- W górnej części ziarna występuje kępka włosków zwana bródką. Przypuszczalnie spełnia ona pewną rolę w regulacji wilgotności ziarna w czasie dojrzewania. Włoski bródki są pojedynczymi komórkami o kształcie charakterystycznym dla poszczególnych zbóż. Bródka stanowi miejsce, w którym osadza się brud, bakterie, zarodniki grzybów. W czasie czyszczenia ziarna jest usuwana w łuszczarkach.

BRUZDKA- Na stronie brzusznej ziarna (przeciwległej do zarodka) biegnie, w przypadku niektórych zbóż takich jak: żyto,

pszenica, jęczmień i owies, charakterystyczny rowek zwany bruzdką. Jest to pozostałość po wiązce sitowo - naczyniowej, przez

którą roślina macierzysta zaopatruje ziarno w kłosie w substancje odżywcze. Ponieważ bruzdka stanowi siedlisko pyłu, brudu,

drobnoustrojów, a ponadto jej wielkość decydować może o wydajności mąki z ziarna, uważa się, że ziarno o głębokiej bruzdce

stanowi surowiec młynarski gorszej jakości. Bruzdka w pszenicy jest z reguły szeroka i płytka, natomiast u żyta węższa i głębsza.

TARCZKA- cześć zarodka nasienia roślin

BIELMO- Bielmo jest magazynem substancji zapasowych i dzieli się na bielmo środkowe tzw. mączne, stanowiące główny składnik mąki oraz zewnętrzną warstwę komórek aleuronowych

BIAŁKA GLUTENOWE- warunkują wartość wypiekową mąki

PSZENICA TWARDA- o szklistym przekroju ziarna i znacznej zawartości białka (pszenica makaronowa).

ZIARNIAK- Owocem zbóż jest ziarniak zwany popularnie ziarnem

KŁOS- rodzaj kwiatostanu groniastego

WIECHA- kwiatostan męski

NIEŁUPKA- Owocem gryki jest trójgraniasty orzeszek (niełupka), również pospolicie zwany ziarnem.

11. Wspólne cechy botaniczne zbóż

- Korzenie wiązkowe - zagłębiają się płytko w ziemię.

- Łodyga zbudowana jest z kilku międzywęźli, które u większości zbóż są puste

- Z każdego węzła wyrasta liść, u którego wyróżnia się blaszkę liściową i pochwę obejmującą dolną część międzywęźla. U nasady blaszki liściowej znajduje się: języczek i uszka (ostrogi), których kształt jest charakterystyczny dla poszczególnych rodzajów zbóż.

- Zboża mają kwiatostan złożony, Kwiaty zbóż są obupłciowe oprócz kukurydzy

- Owocem zbóż jest ziarniak zwany popularnie ziarnem

12. Budowa wykształconej rośliny zbożowej

a. Korzonki zarodkowe,

b. korzenie przybyszowe,

c. międzywęźle,

d. kolanko,

e. blaszka liściowa,

f. pochwa,

g. dokłosie

h. kłos.

13. Budowa źdźbła

1. Blaszka liścia

2. Pochwa liścia

3. Zgrubienie pochwy czyli kolanko

4. Węzeł

5. Międzywęźle

6. Tkanka twórcza

14. Charakterystyka zbóż uprawianych w Polsce: pszenica, żyto, pszenżyto, owies, jęczmień, gryka (na sprawdzianie pojawią się dwa spośród nich).

Pszenica:

Obok jęczmienia jest najstarszym zbożem chlebowym; obecnie jej uprawa na ziarno (mąka, kasze) jest rozpowszechniona na całym świecie i zajmuje czołowe miejsce w globalnej produkcji zbóż. Wśród uprawnych gatunków i podgatunków największe znaczenie gospodarcze ma pszenica zwyczajna. Wykształca kilka źdźbeł o wysokości 80-130 cm; roślina zasadniczo samopylna; kwiatostan — kłos złożony z kłosków osadzonych po obu stronach niełamliwej osadki kłosowej. Ziarniak zaokrąglony, nie zrośnięty z plewkami, łatwo się wymłaca. Pszenica wymaga dobrej gleby i silnego nawożenia mineralnego.

Żyto:

Najważniejszym gospodarczo podgatunkiem jest żyto uprawne, roślina jednoroczna, o wysokości do 2m; kłos ościsty, ziarniak nie jest zrośnięty z plewką, łatwo się wymłaca; żyto jest rośliną wiatropylną, obcopylną, samosterylną. Ziarno żyta używane jest do wyrobu mąki (głównie na chleb), napojów alkoholowych, otręby żytnie są cenną paszą, słoma służy głównie jako ściółka. Polska zajmuje 2 miejsce w światowej produkcji tego zboża (po Federacji Ros.). Żyto jest mało wymagające klimatycznie i glebowo.

Pszenżyto:

sztucznie wyhodowane zboże, mieszaniec pszenicy i żyta, o cechach pośrednich w stosunku do gatunków rodzicielskich. Powstaje w wyniku zapylenia pszenicy pyłkiem żyta. W porównaniu ze zwykłymi mieszańcami pszenicy i żyta pszenżyto odznacza się dobrą płodnością i plennością, ma mniejsze od niej wymagania glebowe.

Jęczmień:

Jest on zapewne najstarsza roślina uprawna. Źdźbło wysokości 60-100 cm; liście lancetowate, dość szerokie. Owocem jest wydłużony ziarniak. Ziarno jęczmienia ze względu na brak białek glutenowych nie nadaje się na mąkę do wyrobu chleba. Używane przede wszystkim na kasze, jako surowiec browarniany do wyrobu piwa oraz na paszę.

Owies:

Kwiatostan — wiecha o kłoskach dwu-lub kilku-kwiatowych, otulonych wielkimi plewami; ziarno nie wymłaca się z plewek. Dzięki niewielkim wymaganiom cieplnym, uprawa owsa sięga do koła podbiegunowego, częsta także uprawiany jest w górach na znacznych wysokościach. O wysokiej zawartości tłuszczu i białka w stosunku do innych zbóż, jest użytkowane głównie na paszę, w mniejszym stopniu do wyrobu płatków i kasz owsianych. Największe znaczenie gospodarcze ma owies zwyczajny. Owies ma duże wymagania pokarmowe i wilgotnościowe, odznacza się znaczną zdolnością przyswajania trudno dostępnych składników gleby.

Gryka:

obejmuje 3 gatunki jednorocznych roślin lub bylin, pochodzących ze środkowej i wschodniej Azji. Kwiaty drobne, w groniastym kwiatostanie, owoc to drobny, brunatny, trójgraniasty orzeszek, zwany ziarnem, przerabiany na kaszę (gryczana). Cenna roślina miododajna i pastewna, wyzyskiwana też w farmacji

15. Najważniejsze zboża świata - krótka charakterystyka

Chiny - pierwsze miejsce w produkcji zbóż

USA - drugie pierwsze miejsce w produkcji zbóż

Indie - trzecie pierwsze miejsce w produkcji zbóż

PSZENICA: jest to najważniejsze zboże, zajmuje ok. 37%pow. przeznaczonej pod uprawę wszystkich zbóż, Chiny, USA, Indie

RYŻ: drugie zboże świata, zajmuje ok. 24%pow. przeznaczonej pod uprawę wszystkich zbóż, Chiny, Indie, Indonezja

KUKURYDZA: trzecie zboże świata, zajmuje ok. 21%pow. przeznaczonej pod uprawę wszystkich zbóż USA, Chiny, Brazylia

Polska zajmuje się produkcja żyta na świecie a tak to jest na szarym końcu

16. Fazy rozwojowe zbóż*

- Warunki: woda, ciepło i dostęp tlenu. Najpierw następuje pęcznienie (pobieranie wody), co uruchamia enzymy w tarczce.

Rozkładają one substancje zapasowe na proste, przyswajalne dla Zarodka: cukry, aminokwasy, itd. Procesy biologiczne podczas

kiełkowania polegają na podziale komórek stożka wzrostu, korzonka i kiełka.

- Pojawienie się pierwszego liścia określa termin wschodów. Jest on zależny od temperatury i głębokości siewu

- Rozpoczyna się z chwilą pojawienia się 3-go liścia. Przebiega na jednym z podziemnych węzłów, zwanym węzłem krzewienia

- faza 4 rozpoczyna się po ukazaniu pierwszego węzła nad powierzchnią gleby. Charakteryzuje się ona szybkim wzrostem rośliny. Polega na stopniowym wydłużaniu się międzywęźli ukształtowanych pod koniec krzewienia.

- Przesuwanie się ku górze zawiązku kłosa.

- Po zapyleniu następuje kiełkowanie łagiewki pyłkowej, która kieruje się do zalążni. Ziarniak rozpoczyna swój wzrost, a po jego zakończeniu zaczyna dojrzewać, pozbywając się wody

w skrócie :

1.Kiełkowanie

2.Wschody

3.Krzewienie

4.Strzelanie w źdźbło

5.Kłoszenie

6.Kształtowanie i dojrzewanie ziarniaków

7.Kwitnienie

17. Struktura zasiewów w Polsce*

Struktura zasiewów w Polsce (2005) w %:

Zboża 74,4

Pszenica 19,8

Żyto 12,6

Jęczmień 9,9

Owies 4,9

Pszenżyto 10,7

Ziemniaki 5,3

Buraki cukrowe 2,6

Rzepak i rzepik 4,9

BURAK

1. Gospodarcze znaczenie buraków cukrowych.

150kg buraków>100kg buraków ogłowionych+50kg liści(pasza); 8kg węgla, 4kg kamienia wapiennego, 15kg cukru, 50kg wysłodków, 4kg melasu, 8kg osadu.

Znaczenie gospodarcze buraka polega ponadto na dostarczaniu dużej ilości produktów ubocznych (liści, wysłodków, melasy, błota filtracyjnego) przeznaczonych na paszę dla zwierząt lub wykorzystywanych jako surowiec dla wielu gałęzi przemysłu (produkcja spirytusu technicznego, gliceryny, butanolu, kwasu cytrynowego, glutaminowego czy drożdży).

Melas to lepka i gęsta ciecz, o ciemnobrunatnym zabarwieniu i swoistym karmelowym zapachu oraz słodko-gorzkawym smaku. Skład chemiczny zależny od jakości buraków. Zawiera około 80% sm, w tym około 50% cukru i 30% niecukrów.

Wysłodki stanowią pozostałość po wyekstrahowaniu cukru z krajanki buraczanej. Składają się przede wszystkim z składników miąższu buraczanego. Ze względu na wysoką zawartość wody podaje się je mechanicznemu usuwaniu wody (wyżymaniu). Wysłodki świeże zawierają 93-95% wody, 0,6-0,8% cukru, 2,4-2,6% celulozy i hemicelulozy, 2,4-2,7% pektyn i do 0,9% białka.

Błoto filtracyjne(defekosaturacyjne) jest odpadem po oczyszczaniu soku surowego przez nawapnianie i węglanowanie. Ma konsystencję mazistą i porowatą. Zawiera około 50% sm, w tym 7% cukru, zwykle wysładza się je wodą aż do około 0,5% cukru. Stosowane jako nawóz do wapnowania gleb.

2. Surowce z których pozyskuje się cukier - krótka charakterystyka. Jakie czynniki decydują o doborze surowca do produkcji cukru.

Surowce: burak cukrowy i trzcina cukrowa.

Czynniki decydujące o produkcji cukru z buraka w Polsce:

- jedyna roślina dostarczająca surowca dla przemysłu cukrowniczego którą można uprawiać w naszych warunkach geograficznych;

-wysoka zawartość sacharozy w korzeniu od 17% do 22%.

Trzcina cukrowa, wieloletnia, silnie krzewiąca sięroślina uprawna z rodziny wiechlinowatych (traw), pochodząca z Indii; łodygi grube, wys. 3-6 m (niekiedy do 12 m), wypełnione miękiszem zawierającym 13-20% sacharozy; liście duże, szerokie. Podstawowy surowiec do otrzymywania cukru (dostarcza około 60% globalnej produkcji cukru w świecie); produkt uboczny —syrop cukrowy, służy do wyrobu rumu, spirytusu; etanol z trzciną cukrową bywa używany w stanie czystym jako biopaliwo lub jest dodawany do benzyny; służy także do produkcji eteru, również stosowanego jako paliwo. Liście i pocięte łodygi są używane jako pasza, a także do produkcji płyt drewnopodobnych oraz jako opał w cukrowniach trzcinowych. Plony wynoszą na obszarach subtropikalnych 45-90 t z ha, najwyższe na obszarach tropik. (np. Hawaje) dochodzą do 250 t z ha. Owoce to podłużne ziarniaki. Kwiaty niepozorne, w biało owłosionych kłoskach zebranych setkami w piramidalną wiechę.

Burak - gatunek rośliny rocznej lub dwuletniej z rodziny komosowatych.

Pokrój- roślina prawie naga, często czerwona przebarwiona

Liście-dolne duże, jajowate o falistych brzegach, liście łodygowe podłużne lub lancetowate.

Kwiaty- kwiaty są wytwarzane w drugim roku, zebrane są w dość duże wiechy. Mają zielonawy 5-krotny okwiat, 1 słupek, 5 pręcików na mięsistym pierścieniu otaczającym słupek. Posiadają podkwiatki.

Owoce- suche, jednonasienne, pękające wieczkiem. Zrośnięte są po kilka w tzw. kłębek.

Korzeń- spichrzowy o dużej zawartości cukru.

03. Cykl rozwojowy buraka cukrowego.

Burak w pierwszym roku wegetacji wytwarza rozetę liściową oraz zgrubiały, mięsisty korzeń spichrzowy, będący połączeniem korzenia i hypokotylu (granica w miejscu wyrastania korzeni bocznych),w którym gromadzone są substancje zapasowe(głównie sacharoza). Natomiast w drugim roku z pączków znajdujących się w kątach liści rozetowych wyrastają pędy nasienne, roślina kwitnie i wydaje nasiona. Materiałem siewnym buraka są owoce, tzw. kłębki, które mogą być wielonasienne (2-5 nasion) lub jednonasienne.

04. Odmiany hodowlane buraka - krótka charakterystyka.

Burak pastewny wykształca korzeń spichrzowy o białym lub żółtym miąższu, wyrastający nad powierzchnię ziemi, z rozetą szerokich, długoogonkowych liści; liczne odmiany różnią się m.in. kształtem korzeni (walcowaty, wydłużony, kulisty lub owalny), zawartością suchej masy (12-16,5%), barwą skórki; korzenie (zawierają10-12% cukru, ok. 1-1,5% białka, składniki miner.).Liście są cenną, mleko pędną paszą o dużej wartości odżywczej, zarówno w stanie świeżym, jak i po zakiszeniu; plony korzeni wynoszą ponad 70 t z ha, liści —25-30 t z ha.

Burak stołowy, dawniej zwany. burakiem ćwikłowym (ćwikłą), ma intensywnie czerwony, kulisty, niekiedy spłaszczony korzeń jadalny oraz czerwonawe liście (barwnik z grupy antocyjanów); w Polsce uprawiany od dawna jako warzywo na barszcz i jarzynę; ma dużą wartość dietetyczną i energetyczną dzięki zawartości sacharozy (do 9,5%), białka (1,8%) oraz soli miner., zwłaszcza. wapnia i magnezu; jadalne są też młode liście, błędnie zwane boćwiną.

Burak cukrowy- przemysłowa dostarczająca 40% światowej. produkcji cukru. W Polsce uprawiane od 1820 r. Burak cukrowy jest uprawiany na glebach żyznych, próchnicznych; przeciętny plon korzeni wynosi ponad 30 t z ha. Siewu buraków dokonuje się w kwietniu, a zbioru pod koniec września i w październiku. Zbiór buraka powinien się odbywać, gdy osiągnie on dojrzałość technologiczną. W tym stanie korzenie dają maksymalny plon cukru z hektara i osiągają optymalne własności technologiczne, tj. wysoką zawartość cukru, niską zawartość niecukrów szkodliwych. Dojrzałość technologiczną buraka przypada na okres tuż przed żółknięciem liści, gdy ulega zahamowaniu proces asymilacji, a wzmagają się procesy desymilacji.

05. Jakie rodzaje dojrzałości można rozróżnić u buraka cukrowego.

Zbiór buraka powinien się odbywać, gdy osiągną one dojrzałość technologiczną. W tym stanie korzenie dają maksymalny plon cukru z hektara i osiągają optymalne własności technologiczne, tj.: wysoką zawartość cukru, niską zawartość niecukrów szkodliwych. Dojrzał ość technologiczną buraka przypada na okres tuż przed żółknięciem liści, gdy ulega zahamowaniu proces asymilacji, a wzmagają się procesy desymilacji.

06. Wymagania klimatyczne i glebowe buraka cukrowego.

Gleby żyzne, średnio żyzne i próchnicze, zasobne w wilgoć i nie zakwaszone.

Klimat umiarkowany, z latem ciepłym i wilgotnym.

07. Jakie procesy życiowe zachodzą w trakcie składowania buraka cukrowego. Jaki mają one wpływ na jakość surowca.

-oddychanie, transpiracja oraz szkodliwe procesy rozkładu sacharozy (inwersja) i innych substancji (hemiceluloz, pektyn).

-wpływ: spadek zawartości cukru w korzeniu.

08. Budowa morfologiczna korzenia buraka cukrowego

W korzeniu spichrzowym buraków wyróżnia się: głowę, szyję, korzeń właściwy i ogonek. Korzeń buraka cukrowego może wnikać w głąb gleby aż do głębokości 1,5m.

Kształt wrzecionowaty lub klinowaty o różnej długości. U buraków pastewnych zróżnicowanie kształtów. Barwa korzeni buraków cukrowych biało-kremowa, a u pastewnych duże zróżnicowanie:

od biało-kremowej poprzez żółtą, pomarańczową, czerwoną do karminowej.

Najgłębiej są zanurzone w ziemi buraki cukrowe, u których główna część korzenia stanowi korzeń właściwy, natomiast szyja i głowa stanowi tylko 20%. Natomiast buraki pastewne są płycej osadzone w ziemi, korzeń właściwy stanowi tylko 25 -35%długości korzenia. Przeważająca część to szyja i głowa.

Korzenie boczne u buraków cukrowych wyrastają z dwóch bruzd biegnących wzdłuż korzenia właściwego, u pastewnych -z różnych miejsc korzenia.

Głowa- jest główna częścią korzenia, z której wyrastają liście. Zostaje wytworzona przez nad liścieniową część łodygi (epikotyl). Na samym jej wierzchołku znajduje się stożek wzrostu. Ta część korzenia rozwija się całkowicie nad ziemią, najsilniej drewnieje i jest najuboższa w składniki zapasowe. Przy ogławianiu usuwa się głowę poziomym cięciem wzdłuż dolnej linii żywych oczek pędowych lub obcina stożkowo.

Szyja- jest gładką częścią korzenia, różnej wielkości, zależnie od gatunku i odmiany. Nie wyrastają na niej liście i korzenie boczne. Jest najmniej zdrewniała i odznacza się dużą zawartością substancji zapasowych. Powstaje z hipokotylu.

Korzeń właściwy- jest to część zagłębiona w ziemi, z której wyrastają korzonki boczne. Wielkość korzenia właściwego jest różną, zależy od gatunku, odmiany i warunków odmiany. Stanowi on wartościowy odcinek korzenia spichrzowego.

Ogonek- jest końcową częścią korzenia na którym rozwija się bardzo duża ilość korzeni bocznych, odgrywających ważną rolę w żywieniu rośliny. Ogon o grubości poniżej 1cm odrzuca się, gdyż zawiera niewielkie ilości cukru.

09. Różnice pomiędzy burakiem cukrowym a pastewnym.

-pastewny jest jasny i wystaje z ziemi.

-różnią sie wymagania wodne i glebowe
- wymagania pokarmowe - wyższe dawki N dla pastewnego
- problem z mechanizacją zbioru (wystają z gleby) ( pastewne)
- pastewne gorzej się przechowują
- stosunek korzenia do liści- burak cukrowy 1:1; burak pastewny mniej liści + wyższy plon korzeni: 30-70% (boczne liście szybciej zasychają, wcześniejsza dojrzałość fizjologiczna buraka pastewnego- zbiór przed burakiem cukrowym)

-różnica w zawartości % cukru w korzeniu ( cukrowy>pastewny)

-pastewny przeznaczany jest na paszę. w 2 roku gorzej się przechowują niż burak cukrowy

-różnice w zawartości suchej masy.

-termin zbioru buraka pastewnego przypada wcześniej niż cukrowego

10. Budowa anatomiczna buraka cukrowego.

Po pojawieniu się pierwszych liści następują zmiany w budowie korzenia, prowadzące do powstania tzw. budowy wtórnej i przyrastania korzenia na grubość. Jest to wynik działalności miazgi twórczej (kambium). Wytwarza ona grubą partię przyrostu składającą się głównie z dużej ilości miękiszu spichrzowego i pierścienia zredukowanych wiązek przewodzących. Gdy pierwsze kambium przestaje funkcjonować, pojawia się na zewnątrz od niego nowe kambium. Na przekroju poprzecznym buraka można zaobserwować kilka okółków wiązek sitowo-naczyniowych oraz miękiszu spichrzowego odpowiadających rocznym słojom przyrostu u drzew. Buraki cukrowe tworzą przeważnie 11 okółków, przy czym miąższ ich jest zbity. Buraki pastewne tworzą7 okółków, z pierścieniami miękiszu 2 -3 szerszymi niżu buraków cukrowych i wodnistym miąższem. W korzeniu buraka przeważa tkanka miękiszowa, w której gromadzą się substancje zapasowe (głównie sacharoza).

Przekrój poprzeczny korzenia buraka:

1. Kora pierwotna, 2. Perycykl, 3. Floem, 4. Ksylem, 5. Kambium, 6. Drewno wtórne, 7. Łyko wtórne, 8. Pierwsze dodatkowe kambium z pierścieniem wiązek łyko-drzewnych, 9. Miękisz spichrzowy, 10 i 11. Kolejne pierścienie kambium z wiązkami, 12. Perycykl i feloderm a , 13. Korek

Perycykl (okolnica)-tkanka zbudowana z miękiszu, występująca na obwodzie walca osiowego korzenia lub pędu. W korzeniu wytwarza merystem dający początek korzeniom bocznym oraz fellogenowi i partiom kambium, a w łodydze korzeniom przybyszowym.

11. Typy buraków cukrowych - krótka charakterystyka

W zależności od wielkości korzenia i % zawartości cukru w korzeniu wyróżnia się typy buraków cukrowych:

1.Wysokocukrowe (C) - niezbyt duży, wysmukły korzeń kształtu klinowatego, o sł abo rozwiniętej główce i szyi. Wysoka zawartość cukru 22%, silne zdrewnienie tkanek, krótki okres wegetacji.

2.Plenne (P) - duża masa korzenia, mniejsze zdrewnienie, dłuższy okres wegetacji niż C, plony korzeni najwyższe, ale % zawartość cukru najniższa około 17%.

3.Normalne (N) - cechy korzeni pośrednie między Ci P, łączą więc wysoki plon korzeni z dobrym poziomem zawartości cukru w granicach 17 - 19%.

12. Skład chemiczny buraków cukrowych

13. Substancje pektynowe buraka cukrowego - ich znaczenie i wpływ na produkcje soku

substancje pektynowe - tworzą one w roślinie lepiszcze międzykomórkowe, a poza tym związane z celulozą stanowią substancje budulcowe. Najważniejszą dla cukrownictwa właściwością pektyn jest zdolność pęcznienia i przechodzenia w roztwory koloidalne. Zdolność ta uwarunkowana jest wielkości ą cząsteczki. Praktycznie przy przerobie buraków dojrzałych, nieuszkodzonych i zdrowych, substancje pektynowe tylko w minimalnym stopniu przechodzą do soku dyfuzyjnego (pozostając w wysłodkach). Natomiast przy przerobie buraków niedojrzałych, po dłuższym okresie przechowywania, a przede wszystkim nadmarzniętych, a następnie odtajałych występuję znaczny % wzrost niskocząsteczkowych substancji pektynowych przechodzących do soku i powoduj ących w późniejszych etapach produkcji cukru poważne trudności (np. podczas filtracji soku).

14. Rozmieszczenie sacharozy w buraku cukrowym

15. Wyjaśnij pojęcia: peryckl, poliploidy, melasa, osad filtracyjny, głowa, szyja korzeń

właściwy, dojrzałość technologiczna, dojrzałość botaniczna, dojrzałość fizjologiczna, ogłowienie, plon technologiczny, plon biologiczny (na sprawdzianie pojawią się trzy spośród nich).

Peryckl (okolnica)- tkanka zbudowana z miękiszu, występująca na obwodzie walca osiowego korzenia lub pędu. W korzeniu wytwarza merystem dający początek korzeniom bocznym oraz felogenowi i partiom kambium, a w łodydze korzeniom przybyszowym

dojrzałość technologiczną. W tym stanie korzenie dają maksymalny plon cukru z hektara i osiągają optymalne własności technologiczne, tj.: wysoką zawartość cukru, niską zawartość niecukrów szkodliwych. Dojrzał ość technologiczną buraka przypada na okres tuż przed żółkni ęciem liści, gdy ulega zahamowaniu proces asymilacji, a wzmagają się procesy dysymilacji

W okresie zamierania liści (ograniczenia produktywności) składniki pokarmowe energicznie przemieszczają się z liści do korzeni. Okres ten określamy jako dojrzałość fizjologiczną.

Ogławianie- Jako poprawnie ogłowione uważane są buraki cukrowe, które są obcięte na poziomie między podstawą nasady liściowej zielonej i maksymalną średnicą buraka. Ogławianie oraz odcięcie ogonka ma na celu pozbycie się części ubogich w sacharozę, a także usunięcie zielonych części rośliny wrażliwych na wszelkie procesy gnilne mogące doprowadzić do zepsucia korzenia buraka.

plon biologiczny (ilość cukru wwożona do cukrowni w surowcu z jednego ha)

plon technologiczny-(ilość cukru, którą cukrownia potrafi wyciągnąć z buraków z jednego ha).

16. Jakie wymagania musi spełniać burak, by stać się surowcem dla przemysłu cukrowniczego.

Zgodnie z normą buraki dostarczane do cukrowni powinny być należycie ogłowione, świeże, nie zwiędnięte, nie przemrożone i odtajałe, zdrowe i o masie nie mniejszej niż 0,10 kg. Dostarczane do punktu skupu buraki powinny być prawidłowo ogłowione, oczyszczone z ziemi, nie zawierające części zgniłych i porażonych przez choroby (zgorzel korzeniowa siewek, rdza burakowa, bakterioza liści, sucha zgnilizna korzenia, parch wypukły i pierścieniowy, kędzierzawka wirusowa).

17. Jaka ilość cukru teoretycznie można otrzymać z 1 ha uprawy buraków cukrowych zakładając, że zarówno wysokość plonu jak i zawartość cukru w korzeniu była typowa, współczynnik wydobycia cukru wynosi 84%, a buraki były składowane odpowiednio przez 0, 1, 2 i 3 miesiące.

150 kg buraków = 100 kg buraków ogłowionych + 50 kg liści (pasza) 8 kg węgla, 4kg kamienia wapiennego, 15 kg cukru, 50 kg wysłodków, 4 kg melasu, 8 kg osadu

18.Co to są organizmy poliploidalne, i w jakim celu zostały stworzone *

Na drodze poliploidyzacji, często oznaczają się większą zawartością niektórych składników. Np. odmiany poliploidalne buraków cukrowych zawierają więcej cukru (sacharozy),

19.Technologia produkcji cukru *

20.Substancje uboczne powstające w trakcie przerobu buraków *

Melas to lepka i gęsta ciecz, o ciemnobrunatnym zabarwieniu i swoistym karmelowym zapachu oraz słodko-gorzkawym smaku. Skład chemiczny zależny od jakości buraków. Zawiera około 80% sm, w tym około 50% cukru i 30% niecukrów.

Wysłodki stanowią pozostałość po wyekstrahowaniu cukru z krajanki buraczanej. Składają się przede wszystkim z składników miąż szu buraczanego. Ze wzglę du na wysoką zawartość wody podaje się je mechanicznemu usuwaniu wody (wyżymaniu). Wysłodki świeże zawierają 93-95% wody, 0,6-0,8% cukru, 2,4-2,6% celulozy i hemicelulozy, 2,4-2,7% pektyn i do 0,9% białka.

Błoto filtracyjne (defekosaturacyjne) jest odpadem po oczyszczaniu soku surowego przez nawapnianie i w ęglanowanie. Ma konsystencję mazistą i porowatą. Zawiera około 50% sm, w tym 7% cukru, zwykle wysładza się je wodą aż do około 0,5% cukru. Stosowane jako nawóz do wapnowania gleb.

---