6921



Budżet samorządu terytorialnego
na przykładzie Gminy Radwanice
w latach 2008-2010

Spis treści

Wstęp


Wstęp

Samorząd terytorialny stanowi szczebel w strukturze administracji publicznej. Jego działalność uregulowana została przez odpowiednie przepisy prawa. Wyodrębniony został ze struktury państwowej i tworzy związek lokalnej społeczności, który ma za zadanie realizację spraw publicznych oraz jest wyposażony w środki niezbędne do realizacji tych zadań. Głównym celem władz samorządowych jest zaspokajanie lokalnych potrzeb poprzez stworzenie odpowiednich warunków życia mieszkańcom, organizowanie i świadczenie usług publicznych, prowadzenie spraw administracyjnych. Skuteczna realizacja zadań przez jednostkę uzależniona jest od źródeł jej dochodów, a zapewnia to odpowiedni system finansowania.

Podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego jest jej budżet. Planowane są w nim dochody i wydatki związane z działalnością samorządu. Polityka samorządowa sprowadza się do tego, iż władza lokalna jako ta bardziej dostępna dla społeczności, uwzględniając jej zróżnicowane potrzeby, efektywniej może je zaspokajać w porównaniu z władzą centralną.

  1. Konstrukcja budżetu gminy

Podstawą samodzielnej polityki finansowej gmin są ich budżety. Budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym planem finansowym uchwalanym w formie uchwały budżetowej, obejmującym: dochody i wydatki oraz przychody i rozchody jednostek samorządu terytorialnego.

Samorząd terytorialny pełni wobec społeczeństwa podstawowe funkcje państwa. Aby mógł spełniać te funkcje, zostały nałożone na niego zadania w zakresie świadczenia usług publicznych, zapewnienia ochrony i pomocy w różnych, trudnych sytuacjach życiowych, stworzenie podstaw rozwoju gospodarki lokalnej. Zadania te mogą być sprawnie realizowane dzięki środkom finansowym przekazywanym jednostkom samorządowym przez państwo.

Oprócz zasobów finansowych przekazywanych ze szczebla centralnego, jednostki samorządowe posiadają własne źródła przychodów i dochodów, oraz mogą samodzielnie kształtować wydatki i rozchody. Związane to jest z oddzieleniem funduszy samorządowych od funduszy państwa. Pozwala to na efektywne wykorzystywanie otrzymywanych środków publicznych, gdyż ich dysponenci, czyli władze samorządowe, znajdują się najbliżej mieszkańców. Tylko wtedy możliwe jest właściwe rozpoznanie potrzeb społeczeństwa oraz kontrola nad wydatkowaniem tych środków. Samodzielność finansowa określona jest przez przekazanie samorządowi środków finansowych przez państwo. Środki powinny być wystarczające na realizację zadań nałożonych na jednostki samorządowe, nie mogą ograniczać samodzielności, a sprzyjać rozwojowi samorządności lokalnej.

Pojęcia samodzielności nie należy utożsamiać z samofinansowaniem, które oznacza gospodarowanie zasobami finansowymi utworzonymi z dochodów własnych, pochodzących z różnych źródeł. Samodzielność oznacza swobodę dysponowania zasobami finansowymi, również tymi, które pochodzą z budżetu państwa. System finansowy samorządu terytorialnego określony został w Konstytucji oraz w szeregu ustaw. Wskazano w nich źródła dochodów, zasady przyznawania subwencji i dotacji samorządom terytorialnym, a także skutki nakładania zadań na samorządy, zasady nadzoru i kontroli nad działaniem samorządów.

Konstytucja Rzeczpospolitej z 2 kwietnia 1997 roku stanowi nadrzędne źródło prawa dla kształtowania finansów lokalnych i regionalnych, które bezpośrednio reguluje gospodarkę finansową jednostek samorządowych:

Zasady finansowania działalności samorządu terytorialnego uregulowane zostały głównie przez ustawy:

Szczególne znaczenie, jeśli chodzi o finanse lokalne i regionalne, mają regulacje zawarte w ustawie o regionalnych izbach obrachunkowych z dnia 7 października 1992 r. (Dz.U z 2001 r. nr 55, poz. 577 z późn. zm.).

Ważna dla finansów samorządowych jest także ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z dnia 17 grudnia 2004 roku (Dz.U. z 2005 r., nr 14, poz. 114 z późn. zm.).

    1. Źródła dochodów samorządu terytorialnego

Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego, ich gromadzenie, sposób przekazywania subwencji ogólnej i dotacji celowej pochodzącej z budżetu państwa określone są przez przepisy ustawy o finansach publicznych z 13 listopada 2003 r. Powołana ustawa wprowadza szereg zmian w zakresie decentralizacji zadań, wzrostu dochodów własnych, zwiększenia pozyskiwania środków finansowych z Unii Europejskiej. Konstytucja natomiast wskazuje na pochodzenie dochodów i dzieli je na dochody własne, subwencję ogólną i dotacje celowe z budżetu państwa.

Zasoby finansowe samorządu terytorialnego gromadzone są z wpływów z tytułu:

Dochody zasilające budżety gminne to podatki lokalne, które mają podstawowe znaczenie. Dochody do budżetu gminy regulowane są ustawą o podatkach i opłatach lokalnych i są to : 

Następną grupą dochodów samorządowych są udziały w podatkach na rzecz budżetu państwa. Jest to podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych.

Kolejny rodzaj dochodów samorządu terytorialnego stanowią opłaty: miejscowa, targowa, uzdrowiskowa, administracyjna, skarbowa, eksploatacyjna.

Istnieją także opłaty, z których dochód podzielony jest między państwo i samorządy. Określone zostały one w odrębnych ustawach. Należy do nich opłata z tytułu wydania prawa jazdy, tablic rejestracyjnych, pozwoleń czasowych, zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych.

Inne źródło dochodu stanowią także dochody z tytułu umów najmu, oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, sprzedaży udziałów i akcji gminy, opłaty za niezagospodarowanie czy niezabudowanie gruntu w określonym terminie. Dochody stanowią również odsetki ze środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, odsetki z tytułu nieterminowo wpłacanych należności, także odsetki od udzielonych pożyczek oraz wpływy z papierów wartościowych, dywidend, sprzedaży mienia.

Subwencja ogólna i dotacje celowe stanowią transfer z budżetu państwa. Według ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego są one bezzwrotnym transferem z budżetu państwa z przeznaczeniem na zadania własne zlecone. Specyficzną kategorią dochodów samorządowych są środki zagraniczne, które również nie podlegają zwrotowi. Pochodzą głównie z budżetu Unii Europejskiej, a także mogą pochodzić z innych źródeł np. Europejskiego Banku Rozwoju, czy Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Tryb ich pozyskiwania i wydatkowania podlega określonym zasadom, ponieważ mogą być wydatkowane na cele ściśle określone w umowach.

Do innych dochodów należą wpłaty z tytułu spadków, darowizn, odszkodowań, kar pieniężnych i grzywien, udzielonych gwarancji i poręczeń, a także 5 % dochodów na rzecz państwa z realizacji zadań związanych z administracją rządową oraz dotacji np. z funduszy celowych.

Struktura dochodów własnych dla poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego jest podobna. Gminy zostały konstytucyjnie wyposażone w źródła dochodów własnych, jakimi są wpływy z podatków i opłat. Natomiast zasoby finansowe powiatów i województw zasilane są głównie przez udziały, subwencje ogólne, dotacje celowe oraz udziały z tytułu wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych. Powiaty i województwa są pozbawione podatków i opłat lokalnych.

Podatkiem posiadającym największe znaczenie ze względu na wpływy do budżetu jest podatek od nieruchomości. Opodatkowaniu podlegają grunty, budynki i ich części, budowle i ich części związane z prowadzoną działalnością gospodarczą oprócz rolnej i leśnej. Wyłączone z opodatkowania są grunty rolne, zakrzewione i zalesione na użytkach rolnych, grunty pod wodami (oprócz jezior, zbiorników wodnych retencyjnych, elektrowni wodnych), lasy, nieruchomości obcych państw, pasy drogowe, nieruchomości na potrzeby jednostek samorządowych.

Rada gminy ustala wysokość stawek podatku od nieruchomości stosowną uchwałą i dokonuje tego na podstawie obwieszczenia ministra finansów w sprawie górnych stawek podatków i opłat lokalnych. Przykładowe zestawienie górnych stawek podatku od nieruchomości w latach 2008 - 2010 przedstawia tabela 1.

Tabela 1 Stawki podatku od nieruchomości w latach 2008 - 2010

RODZAJ NIERUCHOMOŚCI

MAKSYMALNE STWAKI

2008 r.

2009 r.

2010 r.

Grunty:

a) związane z prowadzeniem dział. Gospodarczej

b) pod jeziorami, aj. Na zbiorniki wodne retencyjne, elektrownie wodne

c) pozostałe

0,69 zł od 1m2 pow

3,65zł od 1 ha

0,34zł od 1 m2 pow

0,71 zł od 1m2

3,74 zł od 1 ha

0,35 od 1 m2 pow.

0,74 od 1m2

3,90 zł od 1 ha

0,37 od 1 m2 pow.

Budynki i ich części:

a) mieszkalne

b) związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

c) zajęte na prowadzenie działalności gosp.w zakresie obrotu materiałem siewnym

d) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie świadczeń zdrowotnych

e) pozostałe

f) budowle

0,57 od 1m2 pow.

18,60zł od 1 m2 pow.

8,66 zł od 1m2 pow.

3,75 zł od 1 m2 pow.

6,23 zł od 1 m2 pow.

2 % wartości jako podstawy do obliczenia amortyzacji

0,59od 1m2 pow.

19,01 od 1m2 pow.

8,86 zł od 1m2 pow.

3,84 zł od 1m2 pow.

6,37 złod 1m2 pow.

2 % wartości jako podstawy do obliczenia amortyzacji

0,62 zł od 1m2

19,81 zł od 1 m2 pow.

9,24zł od 1m2 pow.

4,01zł od 1 m2 pow.

6,64 od 1m2 pow.

2 % wartości jako podstawy do obliczenia amortyzacji

Źródło: opracowanie własne na podstawie obwieszczenia Ministra Finansów z 25 października 2006r. z 26 lipca 2007r. i z 29 lipca 2008 r. w sprawie górnych stawek w podatkach i opłatach lokalnych.

Kolejnym ważnym dochodem własnym gminy jest podatek rolny. Określony został w ustawie z dnia 15 listopada 1984 roku. Ponadto podatkiem rolnym opodatkowany jest dzierżawca.

Podatek leśny został wprowadzony na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 roku o podatku leśnym. Swoją konstrukcją przypomina podatek rolny. Objęte są nim grunty leśne. Podstawą jest powierzchnia gruntów leśnych. Wysokość stawki rada gminy uchwala na podstawie ogłoszenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o średniej cenie 1 m3 drewna z pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy.

Ważnym podatkiem ze względu na generowane dochody jest podatek
od środków transportowych. Uregulowany został w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych. Objęte są nim:

Innym dochodem gminnym jest podatek od spadków i darowizn, którego podatnikami są osoby fizyczne. Uregulowany został w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Przedmiotem zobowiązania jest darowizna, spadek, nabycie własności rzeczy z tytułu zasiedzenia, nabycie praw do oszczędnościowego wkładu, nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Kolejnym podatkiem, który stanowi dochód gminy jest podatek od czynności cywilnoprawnych. Został on wprowadzony w miejsce opłaty skarbowej, uregulowany jest ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Źródło dochodów gminy stanowią wszelkiego rodzaju opłaty. Jedną z nich jest opłata skarbowa. Jej umocowanie prawne znajduje się w ustawie z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej. Opłacie podlega dokonanie czynności urzędowych, np. wydanie zaświadczenia, pozwolenia, zezwolenia, koncesji.

Kolejny dochód gminy to opłata eksploatacyjna. Są do niej zobowiązane podmioty, które wydobywają kopaliny, prowadzą poszukiwania kopalin lub magazynują bezzbiornikowo substancje w górotworze. Eksploatacja odbywa się na podstawie koncesji. Następna to opłata targowa, która pobierana jest od osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej. Dokonują jej podmioty, które prowadzą sprzedaż na targowiskach.

Opłata miejscowa uiszczana jest przez osoby fizyczne, które przebywają dłużej niż dobę w miejscowościach o walorach uzdrowiskowych, lub korzystnych uwarunkowaniach klimatycznych, w celach turystycznych, szkoleniowych czy też wypoczynkowych.

Podobną opłatą jest opłata uzdrowiskowa pobierana od osób fizycznych, które dłużej niż dobę przebywają w miejscowości o właściwościach uzdrowiskowych. Stawki tych opłat ustalane są uchwałą rady gminy do granicy stawki ogłaszanej, co roku przez Ministra Finansów.

Konstytucyjnie umocowanym źródłem dochodów jednostek samorządu terytorialnego jest subwencja ogólna pochodząca z budżetu państwa. Może być dowolnie wykorzystywana przez samorządy. Zadaniem subwencji ogólnej wobec samorządu terytorialnego jest wyrównanie różnic w dostępie do dochodów własnych i zróżnicowanie obciążenia wydatkami ponoszonymi przez samorządy.

Budżet państwa przeznacza samorządom dotacje na zadania, które podlegają finansowaniu z budżetu Unii Europejskiej. Nie mogą one przekraczać ustalonego progu
15 % wartości podjętej inwestycji.

Przedstawione powyżej źródła dochodów stanowią zasilenie budżetów gmin. Zadania realizowane są dzięki dochodom własnym, dotacjom celowym i subwencji z budżetu państwa. Aby zadania mogły być w pełni realizowane, niezbędna jest odpowiednia wysokość tych środków. Duże znaczenie ma udział dochodów własnych, które maja pierwszoplanową rolę w gospodarce finansowej gminy, ponieważ świadczy to o jej samodzielności i swobodzie w wykonywaniu zadań.

  1. Charakterystyka i działalność gminy Radwanice

Gmina Radwanice wykonuje zadania własne i zadania zlecone w ramach administracji rządowej. Wydatki związane z tymi zadaniami uporządkowane zostały według klasyfikacji budżetowej określonej przez Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 czerwca 2006 roku.

    1. Źródła dochodów zasilające budżet gminy

Podstawowym czynnikiem bezpośrednio wpływającym na warunki działalności gminy są jej zasoby finansowe oraz prawidłowo zaplanowany budżet. W jednostkach samorządu terytorialnego dochody, podobnie jak wydatki, realizowane są według działów, rozdziałów i paragrafów klasyfikacji budżetowej.

Gmina Radwanice jest jednostką samorządu terytorialnego. Rodzaje jej dochodów ich pochodzenie i sposób przekazywania określone zostały w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. oraz w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego z 13.11.2003 r. Źródła dochodów gminy Radwanice to:

Dochody własne gminy w dużej części zasilane są przez podatki i opłaty lokalne. Jednym z nich jest podatek od nieruchomości. Podatek ten określony został przez ustawodawcę w ustawie z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Górna wysokość stawek podatku od nieruchomości corocznie ogłaszana jest w obwieszczeniu Ministra Finansów. Gmina ustala stawki do wysokości nieprzekraczającej tej określonej w obwieszczeniu. W latach 2007 - 2009 stawki podatku od nieruchomości wprowadzone zostały na podstawie uchwał Rady Gminy w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości (uchwała nr XXXII/151/06 z dnia 25 października 2006 r. na rok 2007; uchwała nr VII/35/07 z dnia 27 sierpnia 2007 r. na rok 2008 oraz uchwała nr XIV/74/08 z dnia 26 sierpnia 2008 r. na rok 2009).

Przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości są budynki i ich części, grunty i budowle. Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Na terenie gminy Radwanice zwolnione z podatku są budynki, grunty i budowle związane z wykonywaniem zadań komunalnych - zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków, gospodarka mieszkaniowa, ochrona przeciwpożarowa, gospodarka kulturalna, sportowa oraz cmentarze.

Obowiązek podatkowy dla osób fizycznych powstaje z dniem doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku. Należność z tego tytułu płatna jest w czterech ratach kwartalnych w terminach: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada w roku podatkowym. Osoby prawne zobowiązane są do samodzielnego obliczenia wysokości podatku na podstawie ustalonych stawek, złożenia deklaracji w sprawie podatku od nieruchomości oraz do terminowego dokonywania rat na rachunek Gminy w terminach identycznych jak w przypadku osób fizycznych. Nieterminowe wpłacanie należności bądź niepłacenie podatku powoduje powstanie zaległości od których naliczone są odsetki. W przypadku uporczywego niepłacenia wystawiany jest egzekucyjny tytuł wykonawczy, który kierowany jest do Urzędu Skarbowego w celu ściągnięcia należności przez Komornika skarbowego.

Kolejnym podatkiem będącym źródłem dochodu gminy jest podatek rolny. Objęte są nim grunty rolne, a płatnikami osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Wysokość stawek podatku rolnego uchwalana jest przez Radę Gminy na podstawie komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie średniej ceny skupu żyta z pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy. Rada Gminy może obniżyć stawkę podatku lub przyjąć wysokość określoną w komunikacie. W roku 2007 na terenie gminy obowiązywała stawka ustalona w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 17 października 2006 r. Natomiast w latach 2008-2009 Rada Gminy obniżyła wysokość stawki i wprowadziła je na podstawie uchwał: Uchwały nr VII/43/07 z dnia 29 października 2007 oraz Uchwały nr XV/81/08 z dnia 29 października 2008 r. Osoby fizyczne zobowiązane są do regulowania należności w czerech ratach kwartalnych do 15 marca, do 15 maja, do 15 września, do 15 listopada na podstawie doręczonej decyzji ustalającej obowiązek podatkowy. Osoby prawne samodzielnie wyliczają podatek rolny, składają deklarację i płacą należności w takich samych terminach. Podatnicy posiadający grunty rolne o powierzchni powyżej 1 hektara przeliczeniowego płacą podatek rolny w wysokości równowartości 2,5 kwintala żyta, natomiast osoby posiadające grunty rolne o powierzchni mniejszej niż 1 hektar przeliczeniowy płacą równowartość 5 kwintali żyta. W gminie Radwanice opodatkowaniu podlegają grunty o klasach I-IV, natomiast klasy V-VI są zwolnione z mocy prawa.

Ważnym dochodem gminy Radwanice ze względu na zasilenie budżetu jest podatek od środków transportowych. Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne będące w posiadaniu samochodów ciężarowych, przyczep, naczep, ciągników siodłowych i balastowych oraz autobusów. Stawki podatku ustala Rada Gminy do wysokości górnych stawek określonych w corocznym obwieszczeniu Ministra Finansów w sprawie górnych stawek podatków i opłat lokalnych. W latach 2007-2008 stawki podatku od środków transportowych wprowadzone zostały na podstawie uchwał Rady Gminy w sprawie określenia stawek podatku od środków transportowych: Uchwały nr XXXII/153/06 z dnia 25 października 2006 r. oraz Uchwały nr VIII/39/07 z dnia 29 października 2007 r. W roku 2009 obowiązywała uchwała nr VIII/39/07 z 29.10.2007. Podatnicy tego podatku składają deklarację w sprawie podatku od środków transportowych do organu podatkowego oraz wpłacają należności w dwóch ratach do 15 lutego i 15 września roku podatkowego. Na terenie gminy Radwanice największym podatnikiem podatku od środków transportowych jest firma Raiffeising Leasing Polska S.A. mająca siedzibę w Radwanicach oraz firma Ostaszewski Transport Krajowy i Międzynarodowy.

Kolejnym dochodem w gminie Radwanice jest podatek leśny. Płatnikami są osoby fizyczne, prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej będące w posiadaniu gruntów leśnych. Stawka podatku określana jest corocznie w Komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie średniej ceny sprzedaży drewna obliczanej na podstawie średniej ceny drewna uzyskiwanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. Podatnikami podatku leśnego w gminie Radwanice są osoby fizyczne oraz prawne, a wśród nich: Nadleśnictwo Głogów, Nadleśnictwo Przemków, Nadleśnictwo Lubin. Obowiązek podatkowy powstaje na podstawie deklaracji składanej do 15 stycznia każdego roku. Gmina Radwanice nie jest obszarem szczególnie zalesionym, gdyż zalesienie wynosi zaledwie 15 %, dlatego podatek leśny jest mniej istotnym źródłem dochodu gminy.

Następnym dochodem własnym gminy jest podatek od czynności cywilno - prawnych. Płacony jest on z tytułu różnych umów: sprzedaży, darowizn, spółki, hipoteki, zamiany rzeczy oraz praw majątkowych, pożyczek. Jego wpływ do budżetu gminy uzależniony jest od ilości i wartości zawieranych umów.

Udział w dochodach własnych gminy posiada podatek od spadków i darowizn. Jego wpływ uzależniony jest od ilości i wartości z tytułu tych czynności dokonywanych przez osoby mieszkające na terenie gminy Radwanice. Podatek od spadków i darowizn jest przekazywany przez Urząd Skarbowy w Polkowicach.

Gmina Radwanice uzyskuje dochody z tytułu różnego rodzaju opłat: opłaty
od posiadania psów, opłaty eksploatacyjnej, opłaty administracyjnej, opłaty targowej, opłaty skarbowej, opłaty za zezwolenie na sprzedaż alkoholu.

Opłata od posiadania psów do końca roku 2007 funkcjonowała, jako podatek
od posiadania psów. Na terenie gminy jej wysokość ustalana jest na podstawie uchwały rady gminy do wysokości górnych stawek określonych w corocznym obwieszczeniu Ministra Finansów w sprawie górnych stawek podatków i opłat lokalnych. W latach 2007-2009 w gminie Radwanice obowiązywały stawki opłaty na podstawie uchwał:
Uchwały nr IV/15/07 z dnia 28 lutego 2007 r. w sprawie podatku od posiadania psów, Uchwały nr VII/36/07 z dnia 27 sierpnia 2007 r. oraz Uchwały nr XIV/75/08 z dnia 26 sierpnia 2008 r. w sprawie wprowadzenia opłaty od posiadania psów. Opłata uiszczana jest do 15 maja każdego roku.

Jedną z ważniejszych opłat dla gminy Radwanice jest opłata eksploatacyjna
ze względu na znajdujące się na jej terenie złoża rudy miedzi. Opłata stanowi rekompensatę za szkody wyrządzone w środowisku w związku z eksploatacja kopalin. Płatnikiem z tego tytułu jest KGHM Polska Miedź S.A. Oddział zakłady Górnicze Polkowice - Sieroszowice.

Kolejnym ważnym dochodem gminy są wpływy z udziałów w podatku dochodowym. Ich wysokość jest uzależniona od udziału kwoty wpływów pochodzących od osób fizycznych zamieszkujących daną gminę oraz od osób prawnych mających siedzibę firmy na terytorium gminy, w kwocie podatku w skali krajowej. Udziały gminy w podatku od osób fizycznych wynoszą 39,34 %, natomiast udziały w podatku od osób prawnych 6,71 %. Ponadto dochodem gminy są również wpłaty z tytułu czynszu za lokale mieszkalne i użytkowe, wpływy ze sprzedaży majątku gminnego, odsetki z tytułu nieterminowych wpłat podatku, odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, inne opłaty (np. za wydanie koncesji, za wystawienie decyzji w sprawie prowadzenia działalności gospodarczej, za zajęcie pasa drogowego), a także mandaty i grzywny.

Źródłem finansowania zadań gminy Radwanice są transfery pochodzące z budżetu państwa : dotacje celowe i subwencje ogólne. Są one przeznaczane na finansowanie zadań zleconych i zadań własnych. Subwencja ogólna przekazywana jest budżetom gmin w części oświatowej, wyrównawczej i równoważącej. W latach 2007-2009 do budżetu gminy Radwanice przekazana została część oświatowa oraz część wyrównawcza subwencji. Przeznaczeniem subwencji oświatowej były wynagrodzenia wraz z pochodnymi nauczycieli oraz renowacje i remonty przeprowadzone w placówkach oświatowych na terenie gminy. Część wyrównawcza subwencji wyliczana jest w budżecie państwa. Jej zadaniem jest niwelowanie różnic powstających w dochodach gmin. Przyznanie jej uzależnione jest od wysokości dochodów gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca w stosunku do średniej krajowej. W gminie Radwanice subwencja wyrównawcza przeznaczona była na zadania własne.

Dotacje celowe z budżetu państwa gmina Radwanice w latach 2007-2009 przeznaczyła na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, zadań wynikających z porozumień z innymi jednostkami oraz zadań związanych z podjętymi inwestycjami. Dotacje celowe przeznaczono na zadania zakresu administracji publicznej w tym np. wydawanie dowodów osobistych, utrzymanie pracowników administracji publicznej, na zadania związane z obroną narodową oraz zadania dotyczące pomocy publicznej (wypłata zasiłków stałych i celowych, specjalistyczne usługi opiekuńcze, opłata składek osób pobierających zasiłki stałe wyrównawcze). Dotacje przekazane zostały na zwrot części podatku akcyzowego rolnikom zawartego w cenie oleju napędowego, na pomoc uczniom w formie stypendium i zakupu podręczników, na usuwanie skutków klęsk żywiołowych. Oprócz tego gmina otrzymała dotacje na wykonanie takich zadań jak pomoc pracodawcom zatrudniającym młodocianych pracowników, nauczanie języka angielskiego w szkole podstawowej, monitoring w placówkach oświatowych. Europejski Fundusz Społeczny przekazał środki na realizację projektu ,,SMOK” w Zespole Szkolno - Przedszkolnym
w Radwanicach. Z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pozyskano środki na zadnie bieżące ,, Subregionalne Centrum Ekologii” przy Samorządowym Centrum Edukacji w Radwanicach. Dotacje celowe przeznaczane są na wiele zadań inwestycyjnych m.in. budowę kanalizacji sanitarnej w gminie Radwanice, rozbudowę instalacji wodociągowej w Kłębanowicach, przebudowę dróg lokalnych, wymianę instalacji grzewczej w szkole podstawowej i wiele innych.

Aby gmina mogła pełnić swoją funkcję na rzecz wspólnoty lokalnej, niezbędne są środki finansowe na realizację zadań. Dzięki dochodom własnym i pomocy państwa w formie dotacji i subwencji zadania te mogą być wykonywane, a gmina może służyć swoim mieszkańcom zgodnie ze swoim przeznaczeniem, jakim jest zaspokojenie potrzeb społeczności lokalnej.

Analiza budżetu gminy Radwanice w latach 2007-2009

    1. Analiza struktury dochodów

Budżet gminy to roczny plan dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów jednostki. Jest podstawą gospodarki jednostki samorządu terytorialnego. Dotyczy roku kalendarzowego i jest uchwalany w formie uchwały. Różnica występująca między dochodami i wydatkami stanowi odpowiednio jego deficyt lub nadwyżkę. Zgodnie
z art.170 ustawy o finansach publicznych z 30.06.2005 r. łączna kwota długu na koniec roku nie może przekroczyć 60% zrealizowanych dochodów. Sporządzenie budżetu odbywa się według działów, rozdziałów i paragrafów klasyfikacji budżetowej.

W latach 2008-2010 budżet gminy Radwanice przyjęty został następującymi uchwałami: Uchwałą nr III/9/06 z 28.12.2006 r. na rok 2007; Uchwałą nr X/51/2007 z 28.12.2007 r. na rok 2008; Uchwałą nr XVIII/90/08 z 19.12.2008 r. na rok 2009.
W ciągu każdego roku plan budżetu ulegał wielokrotnym zmianom ze względu na zwiększanie lub zmniejszanie dotacji celowych, subwencji, dochodów własnych, ponadplanowe dochody czy zaciągane kredyty. Zmiany dokonywane były na podstawie decyzji Ministra Finansów, Ministra Edukacji, Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji, Wojewody Dolnośląskiego, Marszałka Województwa Dolnośląskiego, a następnie wprowadzane uchwałami rady gminy i zarządzeniami Wójta.

Na dochody gminy składają się dochody własne, dotacje celowe i subwencje ogólne. Wielkość dochodów w zł i ich udział procentowy przedstawia tabela 2.

Tabela 2 Kształtowanie się dochodów gminy Radwanice w latach 2007-2009

RODZAJ DOCHODU

2007

UDZIAŁ

2008

UDZIAŁ

2009

UDZIAŁ

DOCHODY WŁASNE

5.497.470

44,93%

6.329.100

45,01%

8.507.215

51,44%

DOTACJE CELOWE

3.452.940

28,22%

3.957.845

28,15%

3.906.830

23,62%

SUBWENCJA OGÓLNA

3.285.885

26,85%

3.773.310

26,84%

4.123.005

24,94%

OGÓŁEM

12.236.295

100%

14.060.255

100%

16.537.050

100%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań 2007-2009.

Udział poszczególnych dochodów gminy Radwanice w dochodach ogółem w latach 2007 -2009 zaprezentowano na wykresach 1,2,3.

Wykres 1 Struktura dochodów gminy Radwanice w roku 2008

0x01 graphic

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z realizacji budżetu w 2008 r.

Wykres 2 Struktura dochodów gminy Radwanice w roku 2009

0x01 graphic

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z realizacji budżetu w 2009 r.

Wykres 3 Struktura dochodów gminy Radwanice w roku 2010

0x01 graphic

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania realizacji budżetu w 2010 r.

Na podstawie danych zawartych w tabeli oraz zaprezentowanych na wykresach 1,2,3 stwierdzić należy, że udział dochodów własnych w stosunku do dochodów ogółem w roku 2007 wynosi 44,93%, w roku 2008 45,01%, a w roku 2009 51,44%. Udział dotacji celowych w roku 2007 stanowi 28,22 %, w roku 2008 28,15%, a w roku 2009 wynosi 23,62%. Natomiast subwencja ogólna w strukturze dochodów w roku 2007 stanowi 26,85%, w roku 2008 26,84% oraz w roku 2009 24,94%. Zaobserwować należy także wzrost udziału dochodów własnych w strukturze dochodów ogółem oraz spadek udziału dotacji celowych i subwencji ogólnej. Dynamikę dochodów w latach 2007-2009 przedstawia tabela 3.

Tabela 3 Dynamika dochodów gminy Radwanice w latach 2007-2009

RODZAJ DOCHODU

DYNAMIKA W LATACH

2006/2007

2007/2008

2008/2009

DOCHODY WŁASNE

104,25%

115,12%

134,41%

DOTACJE CELOWE

146,59%

114,62%

98,71%

SUBWENCJA

102,05%

114,83%

109,27%

OGÓŁEM

112,75%

114,9%

117,66%

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z realizacji budżetu.

Analizując dane zawarte w tabeli 3 należy stwierdzić, iż dochody własne wykazują wzrost w kolejnych latach. Dynamika dochodów własnych w roku 2007 w stosunku do roku poprzedniego wynosi 104,25%, natomiast w roku 2008 w relacji do roku 2007 wynosi 115,12% i wykazuje wzrost o 10,87%. Dynamika dochodów własnych w roku 2009 w stosunku do roku 2008 wynosi 134,41% i wykazuje tendencję wzrostową w porównaniu do poprzedniego roku o 19,29%. Jednocześnie obserwuje się spadek dynamiki dotacji celowych. W roku 2007 7 dynamika dotacji wynosi 114,62% i wykazuje spadek o 31,97%. Dynamika w roku 2009 w odniesieniu do roku 2008 znajduje się na poziomie 98,71% i jest niższa 15,91% w porównaniu z rokiem 2008. Dynamika subwencji ogólnej w roku 2007 w stosunku do roku 2006 wynosi 102,05%, w roku 2008 dynamika w relacji do roku 2007 wynosi 114,83%, co świadczy o wzroście o 12,78% w porównaniu z rokiem 2007. Natomiast w roku 2009 w stosunku do 2008 roku dynamika subwencji wynosi 109,27% i wykazuje spadek o 5,56%.

Z przeprowadzonej analizy wynika, iż udział dochodów własnych oraz ich dynamika w latach 2007-2009 w gminie Radwanice wykazują wzrost, spada natomiast udział w dochodach ogółem oraz dynamika dotacji celowych i subwencji ogólnej. Jest to pozytywny sygnał, gdyż wzrost udziału dochodów własnych we wszystkich dochodach oznacza większe zaangażowanie środków własnych na sfinansowanie wykonywanych zadań. Taka relacja wskazuje na stopniowe uniezależniane się od dochodów pochodzących z budżetu państwa. Zwiększanie udziału dochodów własnych w realizacji zadań jest oznaką samodzielności gminy, natomiast dotacje i subwencje przyznawane przez państwo ograniczają swobodę w podejmowaniu zadań, ponieważ muszą być wykorzystane na ściśle określony cel.

Strukturę dochodów własnych gminy Radwanice przedstawia tabela 4.

Tabela 4 Struktura dochodów własnych gminy Radwanice w latach 2007-2009

RODZAJ DOCHODU

2007

Struktura

%

2008

Struktura

%

2009

Struktura

%

PODATKI I OPŁATY

5.176.643

94,16

5.814.325

91,87

7.350.242

86,40

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

1.732.506

31,51

1.784.943

28,20

1.803.100

21,19

PODATEK OD ŚR.TRANSP.

312.006

5,68

422.668

6,68

459.297

5,40

PODATEK ROLNY

221.701

4,03

293.526

4,64

75.391

3,24

PODATEK LEŚNY

18.981

0,35

21.257

0,34

21.895

0,25

PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN

4.990

0,09

2.827

0,04

17.845

0,21

PODATEK OD CZYNNOŚCI CYW.-PRAW.

84.621

1,54

76.353

1,21

69.164

0,81

OPŁATA OD POSIADANIA PSÓW

12.262

0,22

12.410

0,20

10.571

0,12

OPŁATA TARGOWA

8.498

0,15

8.310

0,13

12.380

0,15

OPŁATA SKARBOWA

19.355

0,35

22.483

0,35

19.186

0,23

OPŁATA EKSPLOATACYJNA

679.300

12,36

714.860

11,29

2.368.129

27,84

OPŁATA ADMINISTRACYJA

6.481

0,12

-

-

-

-

OPŁATA ZA WYD.ZEZW. NA SPRZED.ALK.

58.750

1,07

65.195

1,03

72.926

0,86

UDZIAŁY W POD.DOCH OD OS.FIZ.

2.009.470

36,55

2.376.419

37,55

2.217.488

26,07

UDIAŁY W POD.DOCH OD OS.PRAWNYCH

7.724

0,14

13.074

0,21

2.868

0,03

DOCHODY Z MAJĄTKU GMINY

198.415

3,61

214.220

3,38

1.025.238

12,05

1.ZE SPRZEDAŻY

136.343

2,48

148.680

2,35

963.839

11,33

2.Z DZIERŻAWY

62.072

1,13

65.540

1,03

61.399

0,72

INNE WPŁYWY

122.410

2,23

300.555

4,75

131.735

1,55

RAZEM

5.497.470

100

6.329.100

100

8.507.215

100

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań z lat 2007-2009.

Dodatkowo strukturę dochodów własnych gminy Radwanice w latach 2007-2009 ilustruje poniżej wykres 4.

Wykres 4 Struktura dochodów własnych gminy Radwanice w latach 2007-2009

0x01 graphic

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ze sprawozdań z lat 2007-2009

Z danych przedstawionych w tabeli 4 i na wykresie 4 wynika, iż największy udział w strukturze dochodów własnych posiadają podatki i opłaty. W roku 2008 udział wynosi 94% w stosunku do dochodów własnych, w roku 2009 udział ten wynosi 91,87%, a w roku 2010 86,40% i ma tendencję spadkową. Wzrost zanotowany jest we wpływach z majątku gminy, w roku 2008 udział tych wpływów w dochodach własnych wynosi 3,61%, w roku 2009 nieco zmalał i wynosi 3,38%, wzrasta w roku 2010 i wynosi 12,05% i jest wyższy od udziału z roku poprzedniego o 8,67 punktu procentowego. Dochody z majątku gminy to wpływy z tytułu dzierżawy i sprzedaży. Na wzrost wpłynęła w dużym stopniu sprzedaż majątku komunalnego w postaci działek i mieszkań. Wśród dochodów własnych najmniejszy udział posiadają inne wpływy, na które składają się m.in. odsetki z tytułu nieterminowych wpłat podatku, odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, inne opłaty (np. za wydanie koncesji, za wystawienie decyzji w sprawie prowadzenia działalności gospodarczej, za zajęcie pasa drogowego), a także mandaty i grzywny. Ich udział w roku 2007 wynosi 2,23% oraz 4,75% w roku2008 i 1,55% w 2009 roku.

W podatkach i opłatach lokalnych najwięcej wpływów pochodzi z udziału gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych. W roku 2007 wynosi on 36,55%, w roku 2008 37,55%, a w roku 2009 26,07%. Kolejnym podatkiem mającym znaczny udział w podatkach i opłatach jest podatek od nieruchomości, wyniósł odpowiednio w roku 2007 31,51%, w roku 2008 28,20%, w roku 2009 21,19%. Zaobserwować można tendencję spadkową, mimo wzrostu kwoty wpływu z tytułu tego podatku. W przypadku opłat największy udział w podatkach i opłatach posiada opłata eksploatacyjna, która w roku 2007 kształtuje się na poziomie 12,36% oraz 11,29% w roku 2008 i aż 27,84% w roku 2009. Opłata eksploatacyjna uiszczana jest z tytułu prowadzenia wydobycia i eksploatacji złóż rudy miedzi znajdujących się na terenie gminy Radwanice przez KGHM Polska Miedź S.A Lubin. Wysokość opłaty uzależniona jest od ilości wydobywanych kopalin.

Gmina Radwanice swoje zadania może realizować dzięki dochodom własnym, ale także dotacjom i subwencjom z budżetu państwa. Na terenie gminy podejmowanych jest wiele zadań inwestycyjnych. Niejednokrotnie plan wykonania dochodów ulegał zmianie, aby realizacji inwestycji mogła dojść do skutku. Zmiany związane były ze zwiększeniem dotacji celowych przeznaczonych na realizację konkretnych zadań.

Dochody gminy są corocznie planowane, w ciągu roku jednak mogą występować różne zdarzenia, np. niedostateczny stan środków na określone zadanie, czy też ponadplanowe wpływy finansowe, wtedy plan wykonania dochodów ulega zmianie. W roku 2007 dochody gminy Radwanice wykonane zostały w 96,30%
w stosunku do planu, przy czym dochody własne stanowią 96,42% planu, dotacje celowe - 92,84% planu oraz subwencja ogólna - 100% wykonania planu. W roku 2008 dochody zrealizowane zostały w 89,38% w stosunku do planu, z czego dochody własne stanowią 79,34% wykonania planu, dotacje celowe 99,20% planu oraz subwencja 100% wykonania planu. Dochody w roku 2009 wykonane zostały w 96,20% w stosunku do planu, a w tym dochody własne stanowią 88,70% wykonania planu, dotacje celowe to 93,24% wykonania planu oraz subwencja ogólna stanowi 100% wykonania planu.

Przeprowadzając analizę stwierdzić należy, że dochody gminy realizowane są względnie dobrze. Dochody własne realizowane są w niższym stopniu od pozostałych dochodów. Związane to jest z powstającymi zaległościami z tytułu niewywiązywania się z płacenia podatków czy opłat. Trudności wystąpiły u podatników z tytułu klęski żywiołowej w postaci suszy, co spowodowało u niektórych rolników utratę płynności finansowej. W efekcie wiele zobowiązań organ podatkowy zmuszony był umorzyć dłużnikom. Natomiast dotacje celowe i subwencja realizowane były niemal zgodnie z planem, oznacza to, że gmina właściwie wykonuje zadania własne i zlecone. Korzystną tendencją jest też wzrost udziału dochodów własnych w strukturze dochodów gminy, ponieważ świadczy to zwiększonym zaangażowaniu środków własnych w finansowanie podejmowanych zadań i przedsięwzięć.

    1. Ocena systemu finansowania zadań i przedsięwzięć gminy

Powołanie instytucji samorządu gminnego ustawą z dnia 8 marca 1990 r. oraz określenie jej dochodów w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
z dnia 13 listopada 2003 r. zasadniczo ustaliło zadania gminy i sposób ich finansowania. Służyło to decentralizacji zadań publicznych i zwiększeniu kompetencji samorządów. Założeniem tego systemu jest pełniejsze wykonywanie zadań na rzecz społeczeństwa. Gmina jest jednostką znajdującą się najbliżej mieszkańców, dlatego najlepiej może rozpoznać i realizować ich potrzeby.

Podstawowym czynnikiem wpływającym na warunki działalności samorządu są środki finansowe i prawidłowo zaplanowany budżet. Nałożone zadania wymagają nakładów finansowych odpowiednich do ich ilości, którymi samorząd może swobodnie dysponować. Oddzielenie finansów samorządowych od finansów państwa ma pozytywny wpływ na rozwój samorządności lokalnej, ponieważ wykorzystanie zasobów finansowych jest tym efektywniejsze, im bliżej mieszkańców znajduje się jednostka dysponująca tymi zasobami. Dochody gminy składają się z dochodów własnych, dotacji celowych, subwencji ogólnej. Gmina wykonuje zadania na rzecz społeczności lokalnej dysponując ograniczonymi środkami. W wyniku zmian w systemie finansowania zwiększeniu uległy dochody własne gmin, nastąpiło to poprzez wzrost udziału gmin w podatku dochodowym. Dzięki temu gminy mogły zwiększyć udział dochodów własnych w dochodach ogółem, bardziej uelastycznić swoją gospodarkę finansową, a tym samym realizować więcej zadań przy pomocy środków własnych.

Gmina Radwanice w latach 2007-2009 oprócz zadań bieżących podejmuje wiele przedsięwzięć inwestycyjnych. Wszystkie zadania mogą być realizowane dzięki dochodom własnym, dotacjom celowym i subwencjom ogólnym. Najlepiej jest gdy większość wydatków pokrywana jest z dochodów własnych. Pozytywnym sygnałem jest to, że w budżecie gminy Radwanice udział dochodów własnych w dochodach ogółem z roku na rok ulega stopniowemu zwiększeniu. W roku 2007 udział ten wynosi 44,93% w stosunku do dotacji i subwencji, które razem stanowią 55,07%, w roku 2008 udział dochodów własnych to 45,01%, a dotacji i subwencji 54,99%, natomiast w roku 2009 dochody własne to 51,44% ogółu dochodów, a subwencji i dotacji 48,56%. Relacja ta oznacza, że mimo stopniowego wzrostu udziału dochodów własnych, nadal utrzymuje się wysoki wskaźnik udziału dotacji i subwencji i wynosi przeciętnie 53%. Uzależnienie gminy od wysokich dotacji budżetu państwa ogranicza jej samodzielność i swobodę w dysponowaniu środkami. Gmina powinna w większym stopniu generować własne dochody. Nie jest to zadanie łatwe, gdyż na dochody własne składają się głównie wpływy z podatków i opłat lokalnych. Podatnicy niejednokrotnie borykają się z problemami finansowymi, co wpływa na ich kłopoty związane z płaceniem należności. Powstają z tego tytułu zaległości, w niektórych przypadkach zupełnie nieściągalne. Sytuacje takie jednak występują coraz rzadziej, zaległości z tytułu niepłacenia podatków z roku na rok zmniejszają się. Wpływ na zwiększanie się dochodów własnych może mieć lokalny rozwój gospodarczy. Gmina Radwanice poprzez opracowany wieloletni plan strategiczny realizuje wiele zadań na rzecz wspólnoty lokalnej, co stwarza również warunki do rozwoju przedsiębiorczości lokalnej. Na terenie gminy powstają przedsiębiorstwa mniejsze i większe, które płacą podatki do budżetu gminy, zatrudniają pracowników przez, co maleje bezrobocie i w związku z tym sprzyjać to może zwiększaniu się udziału gminy w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Gmina Radwanice, tak jak wiele innych, podczas realizacji swoich zadań niejednokrotnie napotyka na różne niedogodności. Wpływa to na dokonywanie zmian
w planowanym budżecie. Często środki finansowe są ograniczone i nie wystarczają na pokrycie wydatków związanych z wykonywaniem zadań. Dotyczy to szczególnie dużych przedsięwzięć inwestycyjnych, takich jak np. budowa kanalizacji sanitarnej w gminie Radwanice, budowa boisk sportowych, przebudowa oczyszczalni ścieków. Największym zadaniem jest budowa kanalizacji, która pochłania znaczną część wydatków budżetowych. Ogólny koszt zadania wynosi 17.140.327 zł. Wystąpiły trudności z jego sfinansowaniem z powodu wycofania dotacji rozwojowej. W efekcie zadanie sfinansowano pożyczką długoterminową z Wojewódzkiego Funduszu Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska oraz środkami pochodzącymi ze zwiększenia dochodów własnych. Występowanie takich sytuacji zmusza do szukania innych źródeł finansowania. Są to właśnie kredyty i pożyczki. W roku 2007 z powodu zaciągniętych kredytów i pożyczek, łączna kwota długu gminy wynosi 17,91%, w roku 2008 wynosi 48,71%, a w roku 2009 jest to 48,09% i nie przekracza ustalonego progu 60%, określonego w art.170 ustawy o finansach publicznych. Nadmienić należy, że kredyty i pożyczki spłacane są terminowo. Deficyt powstający w trakcie roku regulowany jest wolnymi środkami oraz pożyczkami.

Pełna realizacja dochodów i wydatków jest czasem trudna. Kryzysowa sytuacja budżetu państwa przekłada się bezpośrednio na finanse samorządów, które korzystają z transferów z budżetu państwa. Samorządy zmuszone są szukać innych źródeł. Jakikolwiek przypływ środków finansowych umożliwia powiększenie zasobów i wykonywanie zadań w większym zakresie. Taką szansą jest pozyskanie środków pozabudżetowych i środków unijnych po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Wiele zadań inwestycyjnych w gminie Radwanice finansowanych jest przy pomocy tych środków. Gmina Radwanice może poszczycić się dość prężnie działającym pionem zajmującym się pozyskiwaniem środków unijnych, świadczyć o tym mogą wysokie miejsca zajmowane w rankingach w skali krajowej w pozyskiwaniu środków z funduszy unijnych. Dzięki temu wiele zadań może być zrealizowane. W pozyskaniu środków unijnych kluczową rolę odgrywa zgromadzenie wkładu własnego, w obecnej trudnej sytuacji finansowej nie jest to zadanie łatwe i gmina musi dokładać wielu starań, aby taki wkład uzyskać.

Podsumowując należy stwierdzić, że mimo przeprowadzonej decentralizacji zadań publicznych i częściowemu przekazaniu władzy w ręce społeczności lokalnej, wciąż utrzymuje się zbyt duże uzależnienie od państwa. Dotyczy to zwłaszcza zadań zleconych z zakresu administracji rządowej dotowanych z budżetu państwa, w ich wykonywaniu samodzielność gminy jest jeszcze dość mocno ograniczona.

Spis literatury

Pozycje zwarte:

  1. Adamiak J. (2001): Samorząd terytorialny i jego rola w rozwoju regionalnym i lokalnym, tonik

  2. Banaszak B. (2004) : Prawo konstytucyjne, wyd. C.H. Beck, Warszawa

  3. Borodo A. (2004): Samorząd terytorialny, System prawno finansowy, Warszawa

  4. Filipiak B. (2009): Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego, wyd. Difin, Warszawa

  5. Glumińska-Pawlic J. (2006): Wydatki i rozchody budżetowe jednostek samorządu terytorialnego, Dom wydawniczy ABC Warszawa

  6. Hanusz A., Czerski P. (2004): Gminne podatki i opłaty budżetowe, Zakamycze

  7. Izdebski H. (2004): Samorząd terytorialny, podstawy ustroju i działalności, wyd. LexisNexis Warszawa,

  8. Jastrzębska M. (2006):Wydatki inwestycyjne samorządu terytorialnego, Unimex Wrocław

  9. Kosiedowski W. (2005): Samorząd terytorialny w procesie rozwoju lokalnego i regionalnego, Toruń

  10. Kotulski M. (2001): Akty prawa miejscowego stanowionego przez samorząd terytorialny, ,,Samorząd terytorialny” nr 11

  11. Leoński Z. (2002):Samorząd terytorialny w Rzeczpospolitej Polskiej, wyd. C.H. Beck, Warszawa

  12. Lubińska T. (2005): Budżet państwa i samorządów, Difin Warszawa

  13. Miemiec W. (2006): Gospodarka budżetowa jednostek samorządu terytorialnego, Unimex Wrocław

  14. Misiąg W. (2004): Budżet gminy dla praktyków, Municipium, Warszawa

  15. Miszczuk A. (2007): Gospodarka samorządu terytorialnego, PWN Warszawa

  16. Owsiak S. (2000): Finanse publiczne, Teoria i praktyka, Warszawa

  17. Piasecki A. K. (2009): Samorząd Terytorialny i wspólnoty lokalne, wyd. PWN Warszawa

  18. Strzelecki Z. (2008): Gospodarka lokalna i regionalna, PWN Warszawa

  19. Wankiewicz B. (2009): Zasoby finansowe a rozwój samorządności lokalnej, CeDeWu Warszawa

Akty prawne:

  1. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego,( Dz.U. z 1994 r.,nr 127, poz. 607)

  2. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997(Dz.U. nr 78 poz. 483)

  3. Konstytucja Rzeczpospolitej z 2 kwietnia 1997 r.(Dz.U. z 1997, nr 78, poz.483)

  4. Statut Gminy Radwanice

  5. Ustawa o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 r.(tekst jedn.Dz.U. z2001 r.,nr 124, poz.1592 ze zm.)

  6. Ustawa o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998 r. (tekst jedn.Dz.U. z 2001 r., nr 80, poz.872)

  7. Ustawa o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998 r., Dz.U. z 2001 r., nr124, poz.1590 ze zm.)

  8. Ustawa o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998 r., Dz.U. z 2001 r., nr124, poz.1590 ze zm.)

  9. Ustawa o z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym,(tekst jedn. Dz.U. 2001 r., nr 124, poz.1591, ze zm.)

  10. Ustawa z 04.02.1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2005, nr 228, poz. 1947 ze zm.)

  11. Ustawa z 08.03.1990 o zmianie Konstytucji Polskiej (Dz.U. nr 16, poz.94).

  12. Ustawa z 08.03.1990 r. - Ordynacja wyborcza do rad gminnych(Dz.U. nr 16, poz. 96)

  13. Ustawa z 08.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001, nr 124, poz.1592 ze zm.)

  14. Ustawa z 12 maja 2000r. o zasadach wspierania rozwoju regionalnego (Dz.U. z 2000 r., nr 48, poz. 550)

  15. Ustawa z 13 listopada 2003 r. o finansach publicznych ( Dz.U nr 203, poz. 1966 ze zm.)

  16. Ustawa z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym,( Dz.U. z 2000r., nr 88, poz. 985 ze zm.)

  17. Ustawa z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2006, nr225, poz.1635 ze zm.)

  18. Ustawa z 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczegółowych pomiędzy gminy a organy administracji rządowej (Dz.U., nr 34, poz. 198)

  19. Ustawa z 19.12.2008 o partnerstwie publiczno - prywatnym (Dz.U. z 2009, nr 19, poz.100)

  20. Ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne(Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz.930 ze zm.)

  21. Ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne(Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz.930 ze zm.)

  22. Ustawa z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r., nr 96, poz.603 oraz nr 104, poz.656 ze zm.)

  23. Ustawa z 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004, nr 142, poz.1514 ze zm.).

  24. Ustawa z 29.12.1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz.U.nr75, poz.444)

  25. Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r., nr 124, poz.1592, ze zm.)

  26. Ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2001, nr 41, poz. 399 ze zm.)

  27. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych(Dz.U. nr 9, poz.431 ze zm.)

  28. Ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego(Dz.U. nr 203, poz. 1966 ze zm.)

  29. Ustawa z dnia 15 listopada 1984r. (Dz.U. z 1993, nr 94, poz.431 ze zm.)

  30. Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 21, poz. 124)

  31. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o finansach publicznych(Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz.2104 ze zm.)

  32. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych(Dz.U. nr 249, poz. 2104 ze zm.)

  33. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym(Dz.U. nr 200, poz.1682 ze zm.)

  34. Ustawa z dnia 30.06.2005 r. o finansach publicznych(Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz. 2104 ze zm.)

  35. Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U.1950,nr 14, poz. 130)

  36. Ustawa z dnia3 0 czerwca 2005 o finansach publicznych (Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz.2104 ze zm.)

Spis tabel

S. Owsiak (2000): Finanse publiczne, Teoria i praktyka, Warszawa, s. 112-113.

A. Borodo (2004): Samorząd terytorialny, System prawno finansowy, Warszawa, s. 74-75.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483)

Ustawa z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego(Dz.U. nr 203, poz. 1966 z późn.zm).

B. Wankiewicz (2009): Zasoby finansowe a rozwój samorządności lokalnej, CeDeWu Warszawa, s. 26-27.

B. Wankiewicz (2009): Zasoby finansowe a rozwój samorządności lokalnej, CeDeWu Warszawa, s. 26-27.

Art. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych(Dz.U. nr 9, poz.431 z późn zm.).

Ustawa z dnia 15 listopada 1984r. (Dz.U. z 1993, nr 94, poz.431 z późn.zm.).

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym(Dz.U. nr 200, poz.1682 z późn.zm.).

W. Kosiedowski (2005): Samorząd terytorialny w procesie rozwoju lokalnego i regionalnego,
Toruń, s.179.

Ustawa z 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004, nr 142, poz.1514 z późn.zm.).

Ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2001, nr 41, poz. 399 z późn.zm.).

Ustaw z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2006, nr225, poz.1635 z późn.zm.).

T. Lubińska (2005): Budżet państwa i samorządów, Difin Warszawa, s. 26.

Ustawa z dnia 30.06.2005 r. o finansach publicznych(Dz.U. z 2005 r., nr 249, poz. 2104 z późn.zm.).

26


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
6921
6921
racjonalista 6921
6921
6921
6921
6921
6921
praca-magisterska-6921, 1a, prace magisterskie Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

więcej podobnych podstron