Załącznik 1. Prawa i lewa półkula mózgu.

Mózg podzielony jest na prawą i lewą półkulę - każda z nich wyspecjalizowała się w innych funkcjach. Informacje napływające do nich są przetwarzane w zupełnie różny sposób, jednak każda półkula dzieli się swoimi funkcjami i dzięki temu obydwie uczestniczą w większości wykonywanych zadaniach.

LEWA PÓŁKULA

Logiczna, lewa półkula przypomina komputer, który rozpoznaje, organizuje i asymiluje nowe informacje w ramach tego, co już wie. Jej funkcją jest rozpoznawanie powiązań między nowym bodźcem, a tym co już jest jej znane. Półkula ta nazywana bywa werbalno-logiczno-matematyczną, ponieważ jest odpowiedzialna za słowa, gramatykę, logikę, liczby, zapamiętuje fakty, imiona, daty. Rozumie tylko dosłowne znaczenie słów. Odpowiada za sprawności werbalne i za szczegółowe, uporządkowane przetwarzanie informacji. Mówienie, pisanie i czytanie są w zdecydowanym stopniu pod kontrolą lewej półkuli mózgowej. Lewa półkula musi mieć porządek, jest zorganizowana, nie znosi bałaganu, woli rozkazy, patrzy na zegarek. Próbuje kontrolować mózg gadzi (stary), jej domeną jest linearność, analiza, myślenie abstrakcyjne. Ważne są dla niej reguły i zasady. Jeśli masz jakiś problem, rozkłada go na czynniki pierwsze, rozwiązuje krok po kroku. Kontroluje prawą część ciała.

PRAWA PÓŁKULA

To półkula artystyczna, twórcza, kreatywna, w niej tworzą się wszystkie nowe pomysły, idee, całościowe konteksty, inspiracje, dzięki niej śnimy i snujemy marzenia. To ona kocha muzykę, rytm, rym, wyobraźnię, przestrzeń (dzięki niej orientujesz się, w jakiej części miasta się znajdujesz i jak dojechać do domu). Odpowiedzialna jest za uzdolnienia plastyczne, tworzy obrazy, rozróżnia kolory, rozpoznaje twarze, wzory. Skupia się na uczuciach, emocjach, intuicji. Nazywana bywa półkulą gestalt, ponieważ "widzi" problem całościowo, globalnie. To półkula spontaniczna; kiedy lewa myśli, ta śmieje się. Prawa półkula nie potrafi jednak zwerbalizować tego, co wie - jest bezsłowna, rozumie natomiast metafory, pojęcia abstrakcyjne takie jak np. miłość, lojalność, dobro; bliski jest jej język przenośni. Kontroluje lewą część ciała.

SPOIDŁO WIELKIE

Pomiędzy jedną, a drugą półkulą znajduje się wiązka nerwów, która łączy prawą i lewą korę mózgu, pozwala na przepływ informacji uzyskanych przez jedną stronę mózgu do drugiej strony. Ta wiązka nerwów to spoidło wielkie, czyli corpus callosum, które przypomina pomost i pełni funkcję stacji przekaźnikowej. Stanowi jedyną drogę łączącą obszary kory mózgowej, która jest odpowiedzialna za myślenie w obydwu półkulach mózgowych. Jest jak kabel, przez który w sposób błyskawiczny przesyłane są informacje napływające z obydwu półkul.

Prawa półkula mózgowa:

- intuicja

- wizualizacja - inf. kodowane w postaci obrazów nie słów

- metaforyczność - rozumienie języka przenośni

- przestrzenność - dzięki niej układamy puzzle i znajdujemy drogę do domu

- holistyczność - absorbuje różne informacje równocześnie; postrzega całość i rozwiązuje problem

- tworzy marzenia senne

- uzdolnienia plastyczne

- muzykalność

- uduchowienie

- emocjonalność

- kontroluje lewą część ciała

Lewa półkula mózgowa:

- logika

- dosłowność - rozumie tylko dosłowne znaczenie

- matematyczność - numery, liczby

- sekwencyjność - przetwarza krok po kroku

- analiza, rozbieranie problem na kawałki

- mowa - kontroluje czytanie, pisanie, pamięta fakty, daty, imiona

- linearność

- myślenie abstrakcyjne

- porządek

- kontrola prawej strony ciała

Źródło: opracowanie własne, na podst.:

Gazzaniga M., O tajemnicach ludzkiego umysłu. Biologiczne korzenie myślenia, emocji, seksualności, języka i inteligencji, Warszawa, Książka i Wiedza, 1997, s. 148.

Bandler R., Umysł - jak z niego wreszcie korzystać, Skierniewice, Centrum Kreowania Liderów, 1985, s. 143, 235.

Ilustracja pobrana z: Prawa i lewa półkula [online], [data dostępu: 05.04.2011], dostępny w Internecie: <http://3.bp.blogspot.com/_yUPO_fPk370/TOL6GOXfnWI/AAAAAAAAAEA/U007t9E-kLs/s1600/m%25C3%25B3zg.jpg>.

Załącznik 2. Zadanie dla uczniów.

Polecenie: Przyporządkuj za co odpowiada lewa a za co prawa półkula mózgu.
LEWA PÓŁKULA MÓZGU	PRAWA PÓŁKULA MÓZGU
2+ 2 =
LICZENIE, MATEMATYKA	MYŚLENIE ABSTRAKCYJNE, METAFORYCZNE
A, B, C…
CZYTANIE, ZDANIA, JĘZYK	ZDOLNOŚCI MUZYCZNE, RYTM
MIARA, LICZBY	UCZUCIA
KONSTRUKCJE, BUDOWA,	WYOBRAŻNIA, KOLORY, ZDOLNOŚCI MALARSKIE

Materiał do rozcięcia.

Źródło: opracowanie własne, ilustracje na podstawie oprogramowania Microsoft Office Word 2007.

Załącznik 3. Technika ŁMS - opis

Technika pamięciowa ŁMS - Łańcuchowa Metoda Skojarzeń - pozwala zapamiętać w ciągu kilku minut łańcuchy informacji, składające się nawet z pięćdziesięciu haseł. Technika ta należy do klasycznych szybkich technik uczenia się.

PAMIĘĆ = OBRAZ + AKCJA

Prezentowana formuła została rozpowszechniona w ostatnich latach przez Amerykański Instytut Badania Pamięci w Nowym Jorku, ale znano ją już ponad 2000 lat temu w starożytnej Grecji i Rzymie, gdzie techniki pamięciowe (tzw. mnemotechniki), oparte na tym fundamentalnym równaniu pamięci, były używane z dużym powodzeniem na przykład przez senatorów rzymskich. Potrafili oni wygłaszać kilkugodzinne przemówienia z przywoływaniem dat, danych liczbowych cze nazw bez korzystania z notatek, co robiło wstrząsające wrażenie na plebsie.

Aby powyższe równanie zadziałało z całą właściwą mu siłą i skutecznością, muszą być spełnione dwa warunki:

1. Obraz musi być niezwykły - wszystko, co jest szare i pospolite, czyli często nudne, jest zdecydowanie trudniejsze do zapamiętania i szybko wylatuje z głowy. Natomiast niezwykłe informacje przykuwają naszą uwagę i są zapamiętywane niemal automatycznie. Można tu przywołać popularny wśród dziennikarzy przykład: Którą informacje zapamiętasz szybciej: tę, że pies pogryzł człowieka, czy że człowiek pogryzł psa?

Aby spełnić warunek niezwykłości, obraz powinien być:

• kolorowy (żywe, intensywne kolory),

• śmieszny

• przesadny, wręcz absurdalny

• dynamiczny (drugim elementem równia jest akcja)

• lepiej, aby był pozytywny, czyli przyjemny i radosny, niż mrożący krew w żyłach i jeżący włosy na głowie. Wynika to z tendencji naszej pamięci do blokowania i wypierania nieprzyjemnych wyobrażeń.

2. Obraz musi być bardzo plastyczny, żywy, czyli odczuwalny wszystkimi zmysłami:

W ten sposób w zapamiętywanie zaangażowanie są wszystkie zmysły.

nie tylko widzisz obraz na ekranie swojego umysłu, ale także:

słyszysz towarzyszące mu dźwięki,

czujesz zapachy,

smaki,

odbierasz wrażenia dotykowe.

Osobiste występowanie w obrazkowej historyjce nie jest bez znaczenia - własna osoba budzi zawsze największe emocje, które stanowią ważny czynnik ułatwiający zapamiętywanie.

Przesada w liczbie czy wielkości występujących elementów może być monstrualna, podobnie jak absurdalność skojarzeń - im śmieszniej, tym lepiej! Unikać należy jedynie logicznych, oczywistych skojarzeń, które nie poruszają zbytnio pamięci ( na przykład koza powinna głośno śpiewać i do tego stepować, a nie meczeć).

Bardzo ważne jest, aby w metodzie tej łączyć na raz najwyżej dwa kolejne obrazy - pierwszy z drugim, drugi z trzecim, trzeci z czwartym itd. Nic się wówczas nie może pomylić, a każdy obraz prowadzi do następnego na zasadzie skojarzeń - i tak po kolej następuje odtwarzanie obrazów w łańcuchu.

Już sama nazwa zaprezentowanej techniki pamięciowej - Łańcuchowa Metoda Skojarzeń - przypomina o dwóch zasadniczych warunkach błyskawicznego zapamiętywania:

łańcuchowe (po dwa - nie więcej) łączenie obrazów za zasadzie skojarzeń.

Źródło: opracowanie własne, na podst.:

Łukasiewicz M., Sukces w szkole. Poznań, 1999, s. 19-27.

Ilustracje pobrane z: Grafika Google [online], [data dostępu: 11.02.2011], dostępny w Internecie:< http://www.google.pl/imghp?hl=pl>.

Załącznik 4. Przedmioty, które masz zabrać na następne zajęcia z plastyki - ćwiczenie przykładowe techniki ŁMS.

Polecenie: Zapamiętaj za pomocą mnemotechniki łańcuszka przedmioty, które masz zabrać na następne zajęcia z plastyki:

KREDKI

MAZAKI

BLOK RYSUNKOWY

GUMKA DO ŚCIERANIA

KLEJ

BIBUŁA

WYCINANKI

NOŻYCZKI

Materiał do rozcięcia.

Źródło: opracowanie własne.

Przykładowa historia:

Pierwsze ogniwo: KREDKI - MAZAKI

Wyobraź sobie, jak idziesz po gorącym piasku egzotycznej plaży. Poczuj pod stopami gorące kredki, zauważ ich różowy kolor i to, że są niezwykle duże, jakby pnie zwalonych drzew. Chodzenie po kredkach nie jest prawdopodobnie przyjemne, ale zabawne, gdyż może się tak zdarzyć, że się poturlają lub stopa ugrzęźnie ci między nimi, co nie byłoby mniej zabawne. Słychać jak jedne trą się o drugie. Nagle, nie wiadomo skąd, otacza się rój przepięknych kolorowych mazaków w kształcie motyli. Przyjrzyj się przez chwilę ich cudownym, mieniącym się wszystkimi kolorami tęczy skrzydłom. Siadają na kredkach jak na kwiatach.

Drugie ogniwo: MAZAKI - BLOK RYSUNKOWY

Motyle zajadają pomarańcze, które okazują się gorzkie. Dotykasz przez przypadek jednego z nich, mazak-motyl jest w kolorze jasnożółtym. Pachnie niczym kiełbaska z grilla. Przyglądając się im dalej z zachwytem, zauważasz, ze każdy z nich trzyma maleńki złoty blok rysunkowy, który z czasem przybiera postać trąbki. Zaczyna ona grać. Dźwięki są tak przeraźliwe, że z przerażenia łapiesz się za głowę.

Trzecie ogniwo: BLOK RYSUNKOWY - GUMKA DO SCIERANIA

Maleńkie bloki rysunkowe w dotyku są szorstkie i gąbczaste. Są w kolorze letnich jagód, które smakują tak słodko niczym miód. Wtem, zamiast przeraźliwych dźwięków, które wydawały z siebie, zaczynają wylatywać maleńkie, niczym mrówki, świecące gumki do ścierania. Początkowo malutkie, rozsypują się dookoła ciebie, po całej plaży i zaczynają rosnąć w oczach, aż osiągają wielkość piłki do koszykówki. Próbujesz podnieść jedną gumkę so ścierania - okazuje się zdumiewająco podobna do pomarańczy, czujesz jej zapach, a pod palcami jej chropowatą, jędrną skórę. Wyobraźnia rządzi swoimi prawami, dlatego bez trudu udaje ci się ją obrać i szybko ją pochłaniasz, gdyż smakuje jak pomarańcza. Tym razem twoje usta wypełnia słodycz. Czujesz jej orzeźwiający smak i intensywny zapach - sok pomarańczowy spływa ci po brodzie.

Źródło: opracowanie własne.

Załącznik 5. Ćwiczenia dla uczniów.

Ćwiczenie dla grup I i III.

Polecenie: Zapamiętaj za pomocą mnemotechniki łańcuszka zwierzęta leśne:

WIEWIÓRKA

ŻBIK

ZAJĄC

SARNA

LIS

DZIK

GŁUSZEC

KUNA LEŚNA

MYSZ LEŚNA

RYŚ

Materiał do rozcięcia.

Źródło: opracowanie własne.

Ćwiczenie dla grup II i IV.

Polecenie: Zapamiętaj za pomocą mnemotechniki łańcuszka zwierzęta z Łódzkiego ZOO:

SŁOŃ

MAŁPA

KROKODYL

ŻYRAFA

ZEBRA

NIEDZWIEDŹ

FLAMING

STRUŚ

PINGWIN

ŻÓŁW

Materiał do rozcięcia.

Źródło: opracowanie własne.

Załącznik 6. Treści jakie można zapamiętać wykorzystując technikę ŁMS.

Dzięki wykorzystaniu techniki ŁMS można zapamiętać:

• kolory tęczy w prawidłowej kolejności

• dni tygodnia

• nazwy miesięcy

• zwierzęta z ZOO

• zwierzęta leśne

• warstwy lasu

• przedmioty jakie trzeba zabrać na następne zajęcia

• budowę kwiatu

• planety układu słonecznego

• owoce występujące w danym kraju

• ptaki, odlatujące do ciepłych krajów

• nazwy zwierząt pod ochroną

• listę zakupów

• sprawy do załatwienia w ciągu dnia

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

• ………………………………………………….

Źródło: opracowanie własne.

---