Wybór kierunków inwestowania w przedsiębiorstwie

Inwestycje:

• Rzeczowe i finansowe

• Materialne i niematerialne

Plan wykładu:

1. Współczesne przedsiębiorstwo - wybrane zagadnienia.

2. Strategia ogólna (globalna) i strategie cząstkowe przedsiębiorstw. Polityka i strategia inwestycyjna przedsiębiorstwa.

3. Źródła finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych w przedsiębiorstwach. (własne i obce)

4. Podstawowe kierunki i formy inwestowania.

5. Wybrane metody stosowane w ocenie projektów inwestycji rzeczowych.

6. Sposoby uwzględnienia ryzyka w ocenie przedsięwzięć inwestycyjnych.

7. Praca zaliczeniowa: na ostatnich zajęciach

• pytania + zadania

• lub rozwiązanie zadania na następne zajęcia w 2/3 osoby

1. POLITYKA A STRETEGIE PRZEDSIĘIORSTWA

• Polityka przedsiębiorstwa jest zbiorem długookresowych celów/potrzeb i odpowiadających im zamierzeń

• Strategia przedsiębiorstwa przekłada te zamierzenia na konkretne działania

• Strategia ogólna (podstawowa) może być realizowana przez strategie cząstkowe (funkcjonalne)

1. PRZYKŁADOWE STRATEGIE (funkcjonalne)

• Strategia marketingowa

• Strategia inwestycyjna

• Strategia inwestycyjno-marketingowa (ujęcie zintegrowane)

• Inne strategie

1. STRATEGIA INWESTYCYJNA PRZEDSIĘBIORSTWA

To ogół czynności - od ustalenia przesłanek i celów inwestowania, wynikających z celów strategii ogólnej przedsiębiorstwa, aż po podjęcie decyzji dotyczących inwestycji, charakteryzujących się znacznymi rozmiarami rzeczowymi i finansowymi. - MOŻE BYĆ NA TEŚCIE

2. ETAPY POLITYKI INWESTYCYJNEJ W PRZEDSIĘBIORSTWIE

• Etap I: FORMUŁOWANIE POLITYKI INWESTYCYJNEJ

• określenie i rangowanie potrzeb inwestycyjnych - ustalanie przesłanek i celów inwestowania, w powiązaniu z celami strategicznymi firmy.

• rozpoznanie potencjalnych możliwości finansowych własnych i obcych (analiza rynku kapitałowego oraz struktury i kosztu kapitału finansowego firmy),

• negocjowanie i pozyskiwanie zasobów finansowych, rzeczowych wykonawczych;

• określenie zamierzonej polityki inwestycyjnej.

• negocjowanie i pozyskiwanie zasobów finansowych, rzeczowych i wykonawczych,

• określenie zamierzonej polityki inwestycyjnej

• sformułowanie wariantów strategii inwestycyjnych i ich związków w ramach ogólnej strategii przedsiębiorstwa ( w tym wybory inwestycyjne uwzględniające rachunek ekonomiczny i kryteria pozaekonomiczne),

• opracowanie wersji projektów inwestycyjnych,

• wybór przyszłej strategii inwestycyjnej.

• Etap II. REALIZACJA I EWENTUALNA MODYFIKACJA POLITYKI INWESTYCYJNEJ

• podjęcie decyzji o realizacji inwestycji,

• realizacja przyjętej strategii inwestycyjnej (łącznie z controllingiem, systemem gwarancji, odbiorów cząstkowych, marketingiem zaopatrzeniowym, transakcjami na rynku kapitałowym itd.),

• w sytuacji przymusowej opracowanie kolejnej wersji strategii inwestycyjnej i sposobu jej realizacji w nowych warunkach.

2. LEASING JAKO FORMA FINANSOWANIA INWESTYCJI

Leasing jest formą finansowania inwestycji, która umożliwia inwestorowi dostęp do wszelkiego rodzaju środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych bez konieczności ich zakupu, a więc przy ograniczonym zaangażowaniu środków własnych.

Prawne uregulowanie umowy leasingu, jako umowy nazwanej, nastąpiło w 2001 r. w wyniku nowelizacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny.

Rodzaje Leasingu:

A. Kryterium czasu trwania umowy oraz charakteru obciążeń:

• Leasing operacyjny - wypożyczam autobus na rok po roku oddaję, ten obiekt jest dalej własnością firmy transportowej

• Leasing finansowy. - albo po roku zwracam autobus, albo biorę go w leasing finansowy na podstawie umowy zakupu

W ramach w/w form występuje leasing zwrotny (polega on na odkupieniu przez finansującego przedmiotu leasingu od pierwotnego właściciela i oddaniu mu go w użytkowanie na podstawie umowy leasingu).

B. Przedmiot transakcji:

• Leasing ruchomości

• Leasing nieruchomości.

Leasing nieruchomości polega na przekazywaniu jej przez korzystającego finansującemu do długoterminowego używania. (według Międzynarodowego Stowarzyszenia Krajowych Federacji Europejskich Firm Leasingowych LEASEUROPE.)

3. LEASING NIERUCHOMOŚCI W POLSCE:

Cechy charakterystyczne leasingu nieruchomości w Polsce:

• finansowane są tylko niektóre obiekty budowlane (handlowe, biurowe i budynki przemysłowe);

• firmy leasingowe oferują ponadto możliwość finansowania hoteli, magazynów, centrów logistycznych, hal produkcyjnych, sieci stacji benzynowych oraz budynków użyteczności publicznej;

• większość firm wymaga, aby minimalna wartość nieruchomości wynosiła 10 - 15 mln zł;

• preferowane są nieruchomości o dobrej lokalizacji, o przeznaczeniu komercyjnym, charakteryzujące się więcej niż jednym możliwym przeznaczeniem.

OBIEKTY HANDLOWE I USŁUGOWE - NAJWIĘKSZY ODSETEK

Obecnie przedmiotem umowy leasingu mogą być jedynie nieruchomości komercyjne. Jednak w Ministerstwie Infrastruktury powstał już projekt umożliwiający leasingowanie mieszkań. Jeśli projekt zostanie wdrożony, leasing mieszkań będzie funkcjonować na zasadzie najmu długoterminowego.

OCENA LEASINGU W PORÓWNANIU Z ZAKUPEM JAKO DECYZJA FINANSOWA

• przedsiębiorstwo rozważa zakup maszyny o wartości 13.100 zł, który byłby sfinansowany w całości kredytem bankowym, oprocentowanym w wysokości 16% rocznie.

• maszyna będzie amortyzowana liniowo w okresie 3 lat, a jej wartość końcowa jest szacowana na 500 zł.

• kredyt ma być spłacony w 3 równych ratach. Koszt kapitału przedsiębiorstwa stanowi 18%, stopę dyskontową przyjmuje się na poziomie

20% (wyższa stopa wyraża tu niepewność), a stopa podatku dochodowego wynosi 40%.

W przypadku leasingu roczne opłaty wynosiłyby 4300 zł (przy płatnościach „z góry”) lub 5600 zł (przy płatnościach „z dołu”).

Roczne koszty operacyjne ponoszone przez przedsiębiorstwo w przypadku zakupu wynoszą 200 zł.

Należy wybrać leasing lub zakup stosując metodę NPV i przyjmując dwa warianty dokonywania opłat leasingowych, tj. „z góry” i „z dołu”.

FORMY INWESTOWANIA NA RYNKACH NIERUCHOMOŚCI:

Inwestowanie bezpośrednie polega na nabyciu tytułu prawnego do konkretnej nieruchomości;

Inwestowanie pośrednie polega na nabyciu udziałów lub papierów wartościowych emitowanych przez podmioty inwestujące na rynku nieruchomości.

Zalety i wady inwestycji bezpośrednich i pośrednich: WYMIEN 3 ZALETY I 3 WADY INWESTOWANIA - TEST

ZALETY	WADY
INWESTYCJE	BEZPOŚREDNIE
* Zabezpieczenie kapitału	* Mała płynność
* Ochrona przed inflacją	* Konieczność zarządzania
* Źródło dochodów	* Niepodzielność
* Źródło korzyści na etapie rozliczeń z fiskusem	* Wysoka kapitałochłonność
* Odmrożenie kapitału
* Element dywersyfikacji portfela
* Fizyczna „dotykalność”
INWESTYCJE	POŚREDNIE
* Zmniejszona kapitałochłonność	* Brak kontroli nad nieruchomością
* Wysoka płynność	* Wysoka korelacja z rynkiem akcji
* Podzielność	* Brak fizycznej „dotykalności”
* Fachowe zarządzanie

4. PRZYKŁADY INWESTYCJI PRODUKCYJNYCH O CHARAKTERZE RZECZOWYM:

• zakup działki pod budowę obiektów służących realizacji programu produkcyjnego;

• zakup nowych maszyn/urządzeń służących podniesieniu jakości produkcji;

• zakup nowych linii technologicznych dla wdrożenia nowych produktów;

• budowa/zakup nowych nieruchomości w związku ze zwiększeniem skali wytwarzania;

• nabycie nowych środków transportu obsługujących podstawową działalność przedsiębiorstwa;

• zastąpienie dotychczas użytkowanych maszyn nowymi, o większej wydajności;

• rozbudowa powierzchni produkcyjnych, magazynowych, itp.

Wariant finansowania przedsięwzięcia „Z”:

Przedsięwzięcie może być finansowane w całości kapitałem własnym lub teżINWESTYCJI

w sposób mieszany kapitałem własnym oraz kredytem bankowym.

1. Kapitał własny = 500 j.p.

2. Kapitał własny = 200 j.p.

kredyt bankowy = 300 j.p.

oprocentowanie kredytu = 20 %

Przychody 600 j.p.

Koszty operacyjne 440 j.p

Podatek dochodowy 40%

Obliczyć:

Rentowność kapitału własnego,

Rentowność kapitału obcego

Rentowność kapitału całkowitego

Rentowność kapitału własnego:

(zysk netto/kapitał własny ) x 100%

Rentowność kapitału obcego:

(zysk netto/ kapitał obcy) x 100%

Rentowność kapitału całkowitego:

(zysk netto/kapitał całkowity) x 100%

Obliczanie zysku netto:

Wyszczególnienie	Wariant I	Wariant II
Przychody	600	600
Koszty operacyjne	440	440
Zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem	160	160
Koszty finansowe (odsetki)	0	60
Zysk do opodatkowania	160	100
Podatek dochodowy (40%)	64	40

Zysk netto 96 60

1. Istota i cechy współczesnych przedsiębiorstw. Ich zasoby, kapitał i potencjał.

Przedsiębiorstwo jako podmiot inwestujący

Inwestycje są strumieniem płatności rozpoczynającym się wydatkami z nadzieją uzyskania wpływów przewyższających te wydatki w przyszłości.

Z inwestowaniem łączy się :

• pierwiastek psychologiczny,

• czas,

• ryzyko.

Przedsiębiorstwo stanowi jednostkę wyodrębnioną pod względem prawnym, organizacyjnym oraz ekonomicznym.

Współczesne przedsiębiorstwo funkcjonujące w warunkach wysokiej zmienności i konkurencji jest obiektem różnorodnych, skomplikowanych działań - zarówno w sferze operacyjnej i finansowej, jak również inwestycyjnej.

Przedsiębiorstwo funkcjonujące w otoczeniu konkurencyjnym:

• Jest systemem otwartym, funkcjonuje tak długo jak długo otoczenie zasila je w różnego rodzaju zasoby;

• Przestrzega norm i regulacji prawnych;

• Ważnymi jego cechami są: przedsiębiorczość (ryzyko), efektywność i cykl życia przedsiębiorstwa (wiek);

• W ekspansywnych przedsiębiorstwach dominującym typem zarządzania jest zarządzanie strategiczne;

• W przyszłości ekologia może okazać się warunkiem determinującym rozwój firmy, (np. stan ekologii w danym kraju i w krajach sąsiadujących, presja organizacji międzynarodowych);

• Pogłębiająca się zmienność otoczenia wymaga elastyczności w działalności firmy;

• Wzrasta złożoność otoczenia - rośnie ryzyko decyzyjne w związku ze złożonością i nieprzewidywalnością zmian;

• Wzrasta rola i zasięg działania instytucji finansowych, a tym samym rośnie ich wpływ na zarządzanie przedsiębiorstwem. Powstają nowe, skomplikowane rozwiązania dotyczące zasileń i rozliczeń finansowych.

• Przedsiębiorstwa realizują różnorodne cele: rynkowe, ekonomiczne, finansowe, socjalne, cele związane z wiedzą i prestiżem. Realizowane są one w ramach działalności; operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej.

• Za podstawowe cele przedsiębiorstwa podaje się w literaturze przedmiotu przetrwanie i rozwój oraz wzrost wartości przedsiębiorstwa.

• W GOSPODARCE RYNKOWEJ, W KONKURENCYJNYM OTOCZENIU JEST RZECZĄ NATURALNĄ, ZE PRZEDSIĘBIORSTWA POWSTAJA, ROZWIJAJĄ SIĘ ALE TEŻ BANKRUTUJĄ.

W teorii i praktyce gospodarczej niebagatelną wagę przywiązuje się do skutecznego podejmowania efektywnych decyzji w warunkach ryzyka i niepewności oraz do rozwiązywania problemów powstających w procesie decyzyjnym w przedsiębiorstwach funkcjonujących w zmiennym otoczeniu.

Wśród różnych rodzajów decyzji przedsiębiorstwa na większą uwagę zasługują strategiczne decyzje inwestycyjne i ich uwarunkowania.

Zasoby, kapitał i potencjał przedsiębiorstwa

• Zasobem przedsiębiorstwa jest każdy znajdujący się w jego dyspozycji czynnik wytwórczy, który może być wykorzystany w procesach produkcji i wymiany.

• Czynnikami tymi są: praca i kapitał (rzeczowy i finansowy) oraz czynniki niematerialne: wiedza, umiejętności, lojalność, zaufanie itp.

• Zasoby będące w dyspozycji przedsiębiorstwa wyznaczają skalę jego działania.

• Ważna jest nie tylko wielkość poszczególnych zasobów, lecz również ich struktura: względny niedostatek jednego powoduje trudności lub niemożność pełnego wykorzystania pozostałych.

• Produktywność zasobów można rozpatrywać w odniesieniu do każdego zasobu oddzielnie i jako produktywność łączną.

• W literaturze podkreśla się znaczenie dla przedsiębiorstwa zasobu strategicznego.

• Pojęcie to obejmuje materialne i niematerialne zasoby organizacji oraz sposoby ich wykorzystania, a także zasoby w otoczeniu, z których organizacja może korzystać w trudnych sytuacjach.

Zasób strategiczny powinien spełniać trzy istotne warunki:

1. Powinien mieć charakter agregatu zasobów,

2. Powinna go cechować heterogeniczność elementów, a wiec maksymalne ich zróżnicowanie;

3. Tworzyć go powinny naturalne procesy zachodzące w organizacji i jej otoczeniu.

Występuje współzależność między wielkością i charakterem zasobów przedsiębiorstwa a sposobami jego postępowania- strategią.

Kapitał przedsiębiorstwa - wybrane zagadnienia

• W ekonomii pojęcie kapitału bywa łączone z pojęciem zasobu.

• W praktyce stosowany jest podział zasobów na ludzkie, naturalne i kapitałowe. Przez zasoby kapitałowe rozumie się najczęściej wszelkie rzeczowe składniki procesów wytwórczych, będące wynikiem pracy człowieka.

• Do rzeczowych zasobów kapitałowych należą środki pracy i przedmioty pracy.

• Do zasobów kapitałowych zalicza się również walory finansowe czyli środki pieniężne występujące w różnych postaciach (gotówka, kredyt czy papiery wartościowe).

• Kapitał będący w dyspozycji określonego przedsiębiorstwa można podzielić na kapitał własny i kapitał obcy.

• Z podziałem tym wiążą się takie zagadnienia jak:

• źródła, tworzenie i pozyskiwanie kapitału,

• struktura kapitału,

• wartość przedsiębiorstwa,

• inne.

• Kapitał własny tworzy się z wkładów właściciela (i wspólników) oraz opłat udziałowców lub akcjonariuszy za nabyte udziały i akcje.

• Kapitał obcy jest dodatkowym źródłem finansowania majątku.

• Kapitały obce mają charakter długoterminowy (np. pożyczki bankowe) lub krótkoterminowy (np. zobowiązania wobec dostawców, budżetu itd.).

• Liczba i rodzaj kapitałów (funduszy) są określone przepisami prawa finansowego.

• W przedsiębiorstwach kapitał własny składa się z kapitału zakładowego i kapitału rezerwowego (zwanego też zapasowym lub zasobowym).

• Kapitał zakładowy jest to pierwotny wkład właściciela i/lub współwłaściciela, wniesiony na uruchomienie przedsiębiorstwa przy jego założeniu, ewentualnie później uzupełniony (podwyższony).

• W zależności od formy prawnej jednostki gospodarczej kapitał zakładowy nosi różne nazwy.

Kształtowanie struktury kapitału

• Kapitały własne są najbardziej stabilną podstawą finansowania działalności przedsiębiorstwa, decydującą w istotnej mierze o stopniu utrzymania płynności finansowej.

• Ich wysokość stanowi dla wierzycieli informację, do jakiej kwoty firma jest zdolna ponosić konsekwencje finansowe w razie powstania strat.

• Kapitały obce wymagają spłaty w określonych, uzgodnionych z wierzycielami terminach. Jest jednak możliwe i powszechnie praktykowane zastępowanie spłaconych zobowiązań nowymi kredytami (czyli refinansowanie kredytów).

• Kapitały obce mogą w przedsiębiorstwie występować stale, aczkolwiek w różnej wysokości i o zmieniającej się strukturze. (możliwe jest refinansowanie kredytów - zastępowanie spłaconych zobowiązań nowymi kredytami)

• W praktyce często pojawiają się możliwości pozyskiwania alternatywnych źródeł kapitału o różnym charakterze. Powstaje wówczas problem wyboru najkorzystniejszej ich kompozycji (struktury) z uwzględnieniem:

• Maksymalizacji korzyści udziałowców firmy, wyrażających się m.in. stopą zyskowności kapitałów własnych,

• Zapewnienia właściwego stopnia bieżącej i perspektywicznej płynności płatniczej, tj. ograniczenia ryzyka jej utraty do granic uznanych za rozsądne.

Optymalizacja struktury kapitałowej przedsiębiorstwa wiąże się bezpośrednio z maksymalizacją wartości rynkowej firmy, która jest jednym z podstawowych kryteriów i miar oceny efektywności działania przedsiębiorstwa.

Efektywne i skuteczne zarządzanie kapitałem na ogół sprzyja powiększaniu wartości przedsiębiorstwa, co w wielu przedsiębiorstwach jest jednym z podstawowych (lub bardzo istotnych) celów przedsiębiorstwa.

W polityce kształtowania kapitału przedsiębiorstwo powinno kierować się rentownością zastosowania kapitału łącznego i kapitału własnego. Poziomem rentowności kapitału są zainteresowani przede wszystkim właściciele przedsiębiorstwa, gdyż wskazuje on na siłę dochodową przedsiębiorstwa.

Porównanie rentowności kapitału własnego z rentownością kapitału łącznego pozwala na ocenę tzw. efektu dźwigni finansowej.

Dla przedsiębiorstwa ważne jest kształtowanie się poziomu i udziału środków właściciela i kredytodawców.

Wykorzystanie obcych środków w celu pomnożenia zysków jest wskazane do poziomu, przy którym nie zagraża on równowadze firmy.

• Jeśli stopa oprocentowania (odsetek) kapitału obcego będzie niższa od stopy rentowności kapitału łącznego, przedsiębiorstwo będzie miało korzyść w postaci pozytywnego efektu dźwigni finansowej w kształtowaniu struktury kapitału i w takim przypadku osiąga większy zysk aniżeli przy zastosowaniu wyłącznie kapitału własnego.

• Natomiast efekty dźwigni finansowej będą negatywne, jeżeli stopa oprocentowania kapitału obcego będzie wyższa od stopy rentowności kapitału łącznego. Wtedy, im wyższy będzie wskaźnik zaangażowania kapitału obcego, tym bardziej będzie się obniżała rentowność kapitału własnego.

• Efekt dźwigni finansowej najczęściej oblicza się według wzoru:

• Efekt dźwigni finansowej = rentowność kapitału własnego

rentowność kapitału łącznego

• Dla podanego wzoru wartości wskaźnika większe od jedności świadczą o pozytywnym efekcie dźwigni finansowej. Wartości niższe od jedności wskazują na występowanie negatywnego efektu dźwigni finansowej, czyli na niekorzystna strukturę kapitałów przedsiębiorstwa.

Potencjał przedsiębiorstwa

Potencjał przedsiębiorstwa to na ogół niejednorodna kategoria o charakterze agregatowym, która w pełni odzwierciedla różne ilościowe i jakościowe wyznaczniki możliwości produkcyjno-usługowych przedsiębiorstwa.

Najczęściej dotyczą one:

1. Rodzajów i struktur zasobów w postaci zasobu ludzkiego, kapitału finansowego, majątku trwałego i obrotowego, a także innych rodzajów zasobów, jakimi dysponuje i gospodaruje przedsiębiorstwo;

2. Efektów gospodarowania i zarządzania (kierowania),

3. Wyników współdziałania i konkurowania z otoczeniem.

Potencjał przedsiębiorstwa tworzą składniki wymierne i niewymierne; dopiero szczegółowa wiedza o tych składnikach daje podstawę do formułowania ocen o wielkości potencjału danego przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu istotnych wyznaczników ilościowo-jakościowych i uwarunkowań.

Potencjał odzwierciedla specyfikę branży (sektora), do której należy przedsiębiorstwo.

W praktyce gospodarczej oceny potencjału odnoszą się z reguły do określonych składników potencjału przedsiębiorstwa np. zasobu ludzkiego czy majątku trwałego.

Są to wówczas oceny cząstkowe.

Przykładowymi składnikami potencjału przedsiębiorstwa mogą być:

• marketing/sprzedaż/dystrybucja,

• produkcja/logistyka,

• badania i rozwój,

• finanse,

• kontrola zarządzania,

• zasoby ludzkie.

Potencjał może być w pełni lub nie w pełni wykorzystany. Zamierzone zmiany w potencjale przedsiębiorstwa z reguły wymagają podjęcia działalności inwestycyjnej.

Wykład 2 - 26.10.2011

2. Strategia ogólna (globalna) i strategie cząstkowe przedsiębiorstw. Polityka i strategia inwestycyjna przedsiębiorstwa

OGÓLNA (globalna) strategia przedsiębiorstwa polega na wyborze dziedzin działalności gospodarczej, w których przedsiębiorstwo chce uczestniczyć, ustaleniu tych, którymi nie jest ono zainteresowane orz pozyskiwaniu zasobów i ich alokacji między poszczególne rodzaje działalności.

Strategię globalną (podstawową) realizuje się przez strategie wtórne (cząstkowe, funkcjonalne): marketingu, badań i rozwoju, finansów, inwestycyjnej.

• Strategia inwestycyjna wynika z polityki inwestycyjnej przedsiębiorstwa. Prowadzenie polityki inwestycyjnej jest koniecznością współczesnego przedsiębiorstwa.

• Polityka inwestycyjna w jednostce gospodarczej jest zespołem wszelkich, długookresowych i doraźnych działań przedsiębiorstwa ( ujawnionych i nieujawnionych), mających na celu określenie potrzeb inwestycyjnych przedsiębiorstwa i dążenie do ich zaspokojenia oraz modyfikowania potrzeb w zależności od warunków i możliwości realnego oddziaływania na otoczenie.

• Potrzeby : zasadność (konieczność) realizacji inwestycji (różnego rodzaju i zakresu) wynikających z przesłanek bieżących i/lub dotyczących rozwoju przedsiębiorstwa.

• Potrzeby mogą być zaspokojone w pełnym lub ograniczonym stopniu, co zależy m.in. od przyszłych warunków realizacji inwestycji (warunków finansowych, rzeczowych, wykonawczych i projektowych.)

• Otoczenie stanowią jednostki gospodarcze krajowe i zagraniczne, np. przedsiębiorstwa przemysłowe i inne, producenci maszyn i urządzeń, jednostki wykonawcze i projektowe, banki, ministerstwa i inne.

• Rodzaj i stopień oddziaływania przedsiębiorstwa na otoczenie w ramach prowadzonej polityki może zależeć od zastosowanych rozwiązań systemowych ( instytucjonalnych, ekonomicznych, finansowych i organizacyjnych) i przynależności do układów, ugrupowań oraz różnych form współpracy, np. z podmiotami zagranicznymi. Stopień oddziaływania na otoczenie wiąże się też z nadmiarem zasobów lub z ich niedoborem.

Etapy polityki inwestycyjnej w przedsiębiorstwie

Etap I. FORMUŁOWANIE POLITYKI INWESTYCYJNEJ

• określenie i rangowanie potrzeb inwestycyjnych - ustalanie przesłanek i celów inwestowania w powiązaniu z celami strategicznymi firmy,

• rozpoznanie potencjalnych możliwości finansowych własnych i obcych,

• negocjowanie i pozyskiwanie zasobów finansowych, rzeczowych i wykonawczych,

• określenie zamierzonej polityki inwestycyjnej,

• sformułowanie wariantów strategii

• inwestycyjnych i ich związków w ramach ogólnej strategii przedsiębiorstwa ( w tym wybory inwestycyjne uwzględniające rachunek ekonomiczny i kryteria pozaekonomiczne),

• opracowanie wersji projektów inwestycyjnych,

• wybór przyszłej strategii inwestycyjnej.

Etap II. REALIZACJA I EWENTUALNA MODYFIKACJA POLITYKI INWESTYCYJNEJ

• podjęcie decyzji o realizacji inwestycji,

• realizacja przyjętej strategii inwestycyjnej (łącznie z controllingiem, systemem gwarancji, odbiorów cząstkowych, marketingiem zaopatrzeniowym, transakcjami na rynku kapitałowym itd.),

• w sytuacji przymusowej opracowanie kolejnej strategii inwestycyjnej i sposobu jej realizacji w nowych warunkach.

3. Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania decyzji inwestycyjnych przedsiębiorstw

• Inwestycje przedsiębiorstw są determinowane przez otoczenie oraz wewnętrzne uwarunkowania występujące w przedsiębiorstwie.

• Powszechnie uznawany jest podział otoczenia na makrootoczenie i otoczenie konkurencyjne.

• Cechą makrootoczenia jest to, że bardzo silnie określa możliwosci działania i rozwoju przedsiębiorstwa, przedsiębiorstwo jednak nie jest w stanie zmienić tych warunków.

• Makrootoczenie nie jest dla wszystkich takie samo. Otoczenie tworzy przedsiębiorstwom różne warunki zależnie od regionu, branży, wielkości przedsiębiorstw, ich formy własności i innych czynników.

Segmenty maktootoczenia:

A. Otoczenie ekonomiczne :

• stopa wzrostu ekonomicznego i zwrotu kapitału,

• stopa procentowa,

• kursy wymiany walut,

• stopa inflacji,

• inne : sposoby funkcjonowania rynku, organizacja rynku kapitałowego, obrót papierami wartościowymi, struktura gospodarki.

B. Otoczenia społeczne

C. Otoczenie demograficzne

D. Otoczenie polityczne i prawne

E. Otoczenie międzynarodowe

W skład otoczenia konkurencyjnego wchodzą wszystkie podmioty gospodarcze, które mają z przedsiębiorstwem powiązania kooperacyjne i konkurencyjne.

• Najważniejszymi podmiotami otoczenia konkurencyjnego są: dostawcy, nabywcy oraz istniejący i potencjalni konkurenci.

• Możliwości oddziaływania przedsiębiorstwa na otoczenie konkurencyjne są zróżnicowane i zależą od jego pozycji konkurencyjnej.

• Cechą charakterystyczną otoczenia konkurencyjnego jest to, ze między jego składnikami a przedsiębiorstwem zachodzi sprzężenie zwrotne.

Uwarunkowania wewnętrzne decyzji inwestycyjnych w przedsiębiorstwie

• Zasoby ludzkie,

• Zasoby kapitałowe,

• Sytuacja ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa,

• Jakość, nowoczesność i konkurencyjność produktów,

• Poziom techniki i kapitałochłonność produkcji,

• Zbyt i marketing.

1.KIERUNKI I FORMY INWESTOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

Rodzaje inwestycji:

FINANSOWE	RZECZOWE LOKACYJNE	RZECZOWE PRODUKCYJNE	NIEMATERIALNE
Lokaty bankowe	Dzieła sztuki	Nieruchomości	Inwestycje w kadry
Akcje, udziały	Metale szlachetne	Maszyny i urządzenia	Badania naukowe
Obligacje	Przedmioty kolekcjonerskie	Wartości niematerialne i prawne	Kolekcjonowanie
Udziały w FI	Nieruchomości	Zapasy	Inwestycje socjalne

Formy inwestowania na rynkach nieruchomości:

Formami inwestowania są:

inwestowanie bezpośrednie,

inwestowanie pośrednie.

I. bezpośrednie polega na nabyciu tytułu prawnego do konkretnej nieruchomości;

I.pośrednie polega na nabyciu udziałów lub papierów wartościowych emitowanych przez podmioty inwestujące na rynku nieruchomości.

Zalety i wady inwestycji bezpośrednich i pośrednich:

ZALETY	WADY
INWESTYCJE	BEZPOŚREDNIE
* Zabezpieczenie kapitału	* Mała płynność
* Ochrona przed inflacją	* Konieczność zarządzania
* Źródło dochodów	* Niepodzielność
* Źródło korzyści na etapie rozliczeń z fiskusem	* Wysoka kapitałochłonność
Odmrożenie kapitału
* Element dywersyfikacji portfela
* Fizyczna „dotykalność”
INWESTYCJE	POŚREDNIE
* Zmniejszona kapitałochłonność	* Brak kontroli nad nieruchomością
* Wysoka płynność	* Wysoka korelacja z rynkiem akcji
Podzielność	* Brak fizycznej „dotykalności”
* Fachowe zarządzanie

Wariant finansowania przedsięwzięcia „Z”:

Przedsięwzięcie może być finansowane w całości kapitałem własnym lub też w sposób mieszany kapitałem własnym oraz kredytem bankowym.

3. Kapitał własny = 500 j.p.

4. Kapitał własny = 200 j.p.

kredyt bankowy = 300 j.p.

oprocentowanie kredytu = 20 %

Przychody 600 j.p.

Koszty operacyjne 440 j.p

Podatek dochodowy 40%

Obliczyć:

Rentowność kapitału własnego,

Rentowność kapitału obcego

Rentowność kapitału całkowitego

Rentowność kapitału własnego:

(zysk netto/kapitał własny ) x 100%

Rentowność kapitału obcego:

(zysk netto/ kapitał obcy) x 100%

Rentowność kapitału całkowitego:

(zysk netto/kapitał całkowity) x 100%

Obliczanie zysku netto:

Wyszczególnienie	Wariant I	Wariant II
Przychody	600	600
Koszty operacyjne	440	440
Zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem	160	160
Koszty finansowe (odsetki)	0	60
Zysk do opodatkowania	160	100
Podatek dochodowy (40%)	64	40

Zysk netto 96 60

RKW = (96 : 500) x 100% = 19,20 %

RKW = (60 :200) X 100% = 30,00 %

* Wariant II zapewnia uzyskanie wyższej o 10,8 punktu procentowego rentownosci kapitału własnego;

* W wariancie II firma korzysta z tzw. tarczy podatkowej. Odsetki zmniejszają podstawę opodatkowania. Podatek jest niższy o 24 j.p.

* Aby uzyskać dodatni efekt dźwigni finansowej muszą być spełnione 2 warunki:

1. Rentowność kapitału ogółem musi być wyższa od oprocentowania kapitału obcego. W przeciwnym razie zysk wypracowany przez obcą cześć kapitału będzie niższy od należnych odsetek, które pochłoną dodatkowo cześć zysku wypracowanego przez kapitał własny.

(EBIT/ kapitał całkowity) x 100 % ;

(160/500)x100% = 32 %

b)Zachowanie właściwej struktury kapitału. Zbyt wysoki poziom zadłużenia może spowodować wzrost kosztów kapitału obcego.

2.LEASING

Leasing jest formą finansowania inwestycji, która umożliwia inwestorowi dostęp do wszelkiego rodzaju środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych bez konieczności ich zakupu, a więc przy ograniczonym zaangażowaniu środków własnych.

Prawne uregulowanie umowy leasingu, jako umowy nazwanej, nastąpiło w 2001 r. w wyniku nowelizacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny.

Rodzaje Leasingu:

A. Kryterium czasu trwania umowy oraz charakteru obciążeń:

• Leasing operacyjny,

• Leasing finansowy.

W ramach w/w form występuje leasing zwrotny (polega on na odkupieniu przez finansującego przedmiotu leasingu od pierwotnego właściciela i oddaniu mu go w użytkowanie na podstawie umowy leasingu).

B. Przedmiot transakcji:

• Leasing ruchomości

• Leasing nieruchomości.

Leasing nieruchomości polega na przekazywaniu jej przez korzystającego finansującemu do długoterminowego używania. (według Międzynarodowego Stowarzyszenia Krajowych Federacji Europejskich Firm Leasingowych LEASEUROPE.)

Struktura przedmiotowa leasingu Polsce w 2010 roku:

Przedmiot leasingu	Udział procentowy
pojazdy	58,3
Maszyny i urządzenia	31,3
nieruchomości	5,8
inne	2,9
IT	1,7
R A Z E M	100,0

Rynek leasingu w europie (tabela z danymi z europy pominięta)

Leasing nieruchomości w Polsce:

Cechy charakterystyczne leasingu nieruchomości w Polsce

• Finansowane są tylko niektóre obiekty budowlane (handlowe, biurowe i budynki przemysłowe);

• Firmy leasingowe oferują ponadto możliwość finansowania hoteli, magazynów, centrów logistycznych, hal produkcyjnych, sieci stacji benzynowych oraz budynków użyteczności publicznej;

•  Większość firm wymaga, aby minimalna wartość nieruchomości wynosiła 10 - 15 mln zł;

• Preferowane są nieruchomości o dobrej lokalizacji, o przeznaczeniu komercyjnym, charakteryzujące się więcej niż jednym możliwym przeznaczeniem.

Struktura przedmiotowa rynku leasingu nieruchomości w Polsce (%):

Rok	Budynki przemysło we	Obiekty handlowe i usługowe	Biura	hotele	inne
2001	7,0	55,0	29,0	6,0	3,0
2003	16,0	50,0	14,0	13,0	8,0
2005	23,0	43,0	31,0	3,0	0
2006	18,0	71,0	9,0	2,0	0
2007	17,0	46,0	27,0	8,0	2,0
2008	34,0	34,0	23,0	5,0	4,0
2009	14,0	55,0	11,0	bd.	20,0
2010	37,0	30,0	18,00	0,1	15,0

Obecnie przedmiotem umowy leasingu mogą być jedynie nieruchomości komercyjne. Jednak w Ministerstwie Infrastruktury powstał już projekt umożliwiający leasingowanie mieszkań. Jeśli projekt zostanie wdrożony, leasing mieszkań będzie funkcjonować na zasadzie najmu długoterminowego.

Ocena leasingu w porównaniu z zakupem jako decyzja finansowa:

Przedsiębiorstwo rozważa zakup maszyny o wartości 13.100 zł, który byłby sfinansowany w całości kredytem bankowym, oprocentowanym w wysokości 16% rocznie.

Maszyna będzie amortyzowana liniowo w okresie 3 lat, a jej wartość końcowa jest szacowana na 500 zł.

Kredyt ma być spłacony w 3 równych ratach. Koszt kapitału przedsiębiorstwa stanowi 18%, stopę dyskontową przyjmuje się na poziomie

20% (wyższa stopa wyraża tu niepewność), a stopa podatku dochodowego wynosi 40%.

W przypadku leasingu roczne opłaty wynosiłyby 4300 zł (przy płatnościach „z góry”) lub 5600 zł (przy płatnościach „z dołu”).

Roczne koszty operacyjne ponoszone przez przedsiębiorstwo w przypadku zakupu wynoszą 200 zł.

Należy wybrać leasing lub zakup stosując metodę NPV i przyjmując dwa warianty dokonywania opłat leasingowych, tj. „z góry” i „z dołu”.

3.OCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH:

Przykład 1:

Inwestor analizuje nowy projekt związany z produkcją urządzeń do pomiaru natężenia hałasu.

Skalkulowano wstępnie, że całkowity nakład inwestycyjny wyniesie 300 tys. złotych. Zostanie on w 30% sfinansowany kapitałem własnym o rocznym koszcie 9% i w 70% kapitałem obcym o oprocentowaniu 7% rocznie. Spłata kapitału w trzech ratach po 70 tys. zł nastąpi począwszy od roku pierwszego. Odsetki będą spłacane od stanu zadłużenia na początku roku.

Przewiduje się czteroletni okres eksploatacji inwestycji. Przychody ze sprzedaży w kolejnych latach oszacowano w wysokości (w tys. złotych): 600, 750, 750, 700. Spółka płaci podatek dochodowy równy 36%. Całkowity koszt własny sprzedaży w poszczególnych latach wynosi kolejno (w tys. złotych) 500, 630, 635,620. Roczne odpisy amortyzacyjne 75 tys. złotych. Wartość rezydualna urządzenia jest zerowa. Należy ustalić efektywność projektu.

Rozwiązanie

Wyszczególnienie	0	1	2	3	4
Nakłady inwestycyjne	(300)
Przychody ze sprzedaży		600,0	750,0	750,0	700,0
Całkowity koszt własny sprzedaży		500,0	630,0	635,0	620,0
Zysk brutto		100,0	120,0	115,0	80,0
Podatek dochodowy		36,0	43,2	41,4	28,8
Zysk netto		64,0	76,8	73,6	51,2
Amortyzacja		75,0	75,0	75,0	75,0
Odsetki		14,7	9,8	4,9
Przepływy gotówkowe netto projektu	(300)	153,7	161,6	153,5	126,2
NPV dla r=7,6%	199,8
IRR	35,63%

Obliczanie stopy dyskontowej(r ) =0,3x0,09+0,7x0,07=0,027+0,049=0,076 (7,6%)

Odpowiedź:

NPV dla r= 7, 6% 199, 8

IRR 35,63%

Projekt jest opłacalny.

Stopa zwrotu z projektu prawie pięciokrotnie przekracza koszt jednostki kapitału.

Przykład 2:

Przedsięwzięcie inwestycyjne podjęte przez przedsiębiorstwo generuje przepływy pieniężne podane niżej:

Rok eksploatacji (t)	1	2	3
CFt w cenach bieżących (zł)	5 000	4 600	6 000

Nakłady inicjujące wynoszą 10 000 zł, stopa inflacji 4%,
a wymagana realna stopa zwrotu 6%. Należy ocenić efektywność projektu za pomocą wartości bieżącej netto i wewnętrznej stopy zwrotu.

Rozwiązanie:

Ponieważ przepływy pieniężne podane są w cenach bieżących, obliczamy zmodyfikowaną stopę zwrotu (minimalną- uwzględniającą wpływ inflacji) :

r_n = 0,06 + 0,04 + 0,06 × 0,04 = 0,1024 = 10,24%

Ustalamy wartość bieżącą przepływów netto:

Rok (t)	1	2	3
CFt (zł)	5 000	4 600	6 000
Współczynnik dyskontowy dla rn = 10, 24%	0,9071	0,8229	0,7464
Wartość bieżąca przepływów netto (zł)	4535,50	3785,34	4478,40
NPV	2799,24

NPV = 2799,24 = -10 000,00 + 4535,50 + 3785,34 + 4478,40

Odpowiedź:

Wartość NPV wynosi 2799,24 zł, co oznacza, że projekt spełnia wymóg efektywności określony przez NPV.

Rozwiązanie c.d.:

Obliczamy IRR metodą prób i błędów:

Dla rn = 25%

NPV= -10 000 + 4000 + 2944 + 3072 = 16,00

Dla rn = 26%

NPV= -10 000 + 3968,25 + 2897,46 + 2999,44 = -134,85

Obliczona wewnętrzna stopa zwrotu jest stopą nominalną, gdyż przepływy pieniężne wyrażone były w cenach bieżących.

Realną IRR obliczymy w sposób następujący:

Odpowiedź:

Realizacja przedsięwzięcia powinna przynieść realną stopę zwrotu =20,30 %.
Jest to wynik znacznie przekraczający pożądane minimum tj. 6%.

Przykład 3:

Przedsiębiorstwo zamierza kupić nowe urządzenie za 90 tys. zł. Przewidywany okres eksploatacji - 10 lat a kalkulacyjna stopa zysku - 10%. Wartość złomowania po zakończeniu eksploatacji - 1 tys. zł. Średnia roczna nadwyżka w okresie eksploatacji urządzenia wyniesie 20 tys. zł.

NPV dla inwestycji wynosi:

NPV= 20 × 6,145 + 1 × 0,385 - 90 = 33,3 tys.zł.

Za pomocą analizy wrażliwości można pokazać jak zmienia się efektywność projektu, gdy zmienia się np. stopa dyskontowa

Załóżmy dwa poziomy stopy dyskontowej : 11% i 9%.

Wielkość NPV dla r=11% wynosi:

NPV (1) = 20 × 5,890 + 1 × 0,352 - 90 = 28,2 tys zł

Wielkość NPV dla r= 9% wynosi:

NPV(2)= 20 × 6,420 + 1 × 0,422 - 90 = 38,8 tys. zł

Wniosek: wzrost stopy dyskontowej o 10%
(tj. jeden punkt procentowy ) powoduje obniżenie efektywności inwestycji o ponad 15%; zaś obniżenie stopy dyskontowej o 10% powoduje wzrost efektywności o prawie 17%.

Widoczna jest więc istotna wrażliwość efektywności projektu na zmianę poziomu stopy dyskontowej.

4.Ocena leasingu w porównaniu z zakupem jako decyzja finansowa(rozwiązywanie zadań)

Amortyzacja= (wartość początkowa obiektu - wartość końcowa obiektu ) : liczba lat eksploatacji

Am = (13100-500):3 = 4200 zł/rok

Stałe, łączne raty kapitału i odsetek

rok	rata łączna	odsetki	kapitał
1	5833	2096	3737
2	5833	1498	4335
3	5833	805	5028

Koszt kredytu:

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

Potrącenia podatkowe * 40 %

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

dodać dodać odjąć

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

wartość końcowa = korzyść

rok	Koszt kredytu	odsetki	Rata kapitałowa	Amor tyzacja	Koszty operacyjne	Potrącenia podatkowe	Osłona podatkowa	Koszt netto	korzyść
0
1	5833	2096	3737	4200	200	6496	2598	3435
2	5833	1498	4335	4200	200	5898	2359	3674
3	5833	805	5028	4200	200	5205	2082	3951	500

dodać odjąć

18% * ( 1-0,4) = 10,8% NPV = 8 708 zł

Koszt leasingu „rata z góry”:

(1-0,4) * rata leasingu NPV = 7 010,07 zł

rok	rata leasingu	rzeczywisty koszt
0	4300	2580
1	4300	2580
2	4300	2580
3	-	-

Koszt leasingu „rata z dołu”:

(1-0,4) * rata leasingu NPV = 8 239,53 zł

rok	rata leasingu	rzeczywisty koszt
0	-	-
1	5600	3360
2	5600	3360
3	5600	3360

Wnioski:

Koszt kredytu NPV = 8 708 zł (miejsce trzecie)

Koszt leasingu „rata z góry” NPV = 7 010,07 zł (miejsce pierwsze) najlepsze rozwiązanie

Koszt leasingu „rata z dołu” NPV = 8 239,53 zł (miejsce drugie)

---