ZESTAW 10

1. Pokaż, że rozumiesz istotę wiedzy naukowej o wychowaniu-języka tzw. pedagogiki naukowej.

2. Interpretacja płaszczyzn, na których trzeba analizować humanizm.

3. Zinterpretuj kategorię nauczyciela jako transformatywnego intelektualistę.

Adl) W wiedzy naukowej wyróżnia się dwa jej rozgałęzienia:

l)logiczne: podnosi rolę pojęć jasnych i wyraźnych, wnioskowania jako rozumowania polegającego na wykazywaniu prawdziwości danego zdania, jeszcze nie uznanego za prawdziwe. Tłem tej linii myślenia jest logiczna analiza języka oraz zasady logiki formalnej jako zasady ruchu myśli i ujmowania jej w zadania.

2) empiryczno- indukcyjne: Naukowa ped empiryczno indukc. jako rodzaj wiedzy zrodziła się z ped eksperymentalnej. Ambicje jej twórców zmierzały do wykrywania praw, rządzących wew. życiem człowieka. Ped ta zmierza do wypracowania metod skutecznego zmieniania osobowości wychowanka, której jakość jest ustalona przez pedagogikę oraz poza wychowawcą i samym wychowankiem. Język tej odmiany wiedzy o wychowaniu może być najkrócej scharakteryzowany jako język metodycznej efektywności.

Ad2)

na płaszczyźnie NAUKI: głównie filozofii jest nawrotem do idei sofistów - paidei - oznacza wielkość człowieka, człowieczeństwo, wykształcenie, piękno SZTUKI - /Suchodolski, Wojnarowa/ Na płaszczyźnie wszelkiej sztuki, wychowanie jest sztuką (Arystoteles)

TECHNIKI - najbardziej kontrowersyjna; może być technika do rozwoju człowieka; pięknie służyć człowiekowi, może być narzędziem humanizacji; może też służyć do zabijania, być narzędziem dehumanizacji. Kwieciński mówi, żeby świat zaczął funkcjonować dla pokoju WSPÓŁŻYCIA Z LUDŹMI -w humanizmie pojawiła się zasada synergii / zasada współbycia, współpracy/jest eliksirem dla newralgicznych problemów; synergetyka - nauka która zajmuje się współdziałaniem PRACY - w pedagogice krytycznej w warstwie pozytywnej mówi się o tym, że kulturę typu praca trzeba zamienić na kulturę typu komunikacja, bo jeżeli nie to stosunki społeczne będą chore, dochodzi wówczas do zaburzeń, zamiast przekazu powinna być komunikacja, chodzi o to , żeby kultura pracy zamieniła się stopniowo w kulturę interakcji, komunikacji; praca ma spełniać funkcje ekonomiczne.

Ad3) W ostatnim dziesięcioleciu wykształciły się trzy sposoby myślenia (modele, paradygmaty) o

nauczycielu, pełnieniu przez niego swojej roli.

Myśląc o nauczycielu jako transformatywnym

intelektualiście mamy na uwadze:

-rzetelnie wykształconego,

-samodzielnie myślącego człowieka,

-zaangażowanego na rzecz budowania w innych ludziach mądrości i kompetencji zmiany świata

społecznego.

-to również człowiek transgresyjny

ZESTAW

1. Pokaż, że rozumiesz istotę mitycznego sposobu o wychowaniu.

2. Jak rozumiesz istotę racjonalności (krytyki) emancypacyjnej w pedagogice współczesnej?

3. W czym zawiera się sens kształtowania tożsamości nauczyciela na każdym poziomie teorii rozwoju jednostkow. człowieka Kohlberga-Habermasa.

Ad 1) Wyodrębnienie mitycznej wiedzy o wychowaniu kieruje uwagę ku kwestiom wychowawczym tabu, ale także ku zagadnieniom

dystansu i trudności dystansowania się oraz pewnej odmiany myślenia całościującego. „Najcharakterystyczniejszym momentem myślenia mitycznego jest brak podziału na to, co realne i idealne (...) Świat wyobrażony uchodzi za świat realny (...) W myśleniu mitycznym nie ma możliwości wyjścia poza to myślenie, spojrzenie na nie z boku, porównania go z rzeczywistością czy inną formą świadomości. Świadomość ta jest ograniczona do prostego istnienia. Jest w niej zawarta tylko aktualność. Prawda i rzeczywistość są w niej utożsamiane. Wszystkie zjawiska są jednorodne" (E.Cassirer). Ale to utożsamianie można dostrzec tylko spoglądając na mit z pozycji niemitycznej. Natomiast wewnątrz mitu taka tożsamość nie jest uświadamiana, wynika bowiem z istotnej niewiedzy o możliwości zróżnicowania.

Ad 2) Emancypacja jest poszukiwaniem możliwości wyzwalania się z wcześniej stworzonego i zaakceptowanego świata.

Wartością jest tu otwieranie się na nowe i przy tym wypowiadaniu się we własnym imieniu wartości. Krytycyzm (zdobywanie samowiedzy):

• krytyczna jest każda wiedza, w tym też wszelka wiedza o wychowaniu, ale krytyczną na swój sposób

• bądź krytyczny:

„nie przyjmuj niczego na wiarę"

„miej odwagę powiedzieć nie"

„kieruj się własnym rozumem i swoja wola"

„myśl samodzielnie i mów od siebie"

1. wartością są wartości wymierne (duchowe),
   trudne do nazwania, cos czego nie można
   zobaczyć, zmierzyć. Uczucia wyższe gdzie
   człowiek jest wartością sam w sobie.

2. Kategorią opisu świata są:

• procesualizm (ważne to co było)

• wspólnota (to co jest dobre dla wszystkich)

• komunikacja (ład społeczny na podstawie dialogu)

c) Założenia interpretacyjne:

- nieoczywistość (my sami postrzegamy sytuacje)

- nietypowość (wniknąć w drugiego człowieka)

d) Pytania:

• filozoficzne - dlaczego tafc jest?

• jak mamy to interpretować?

• przeciwstawiać się stereotypom

e) Prezentacja uczeń - nauczyciel

- prowadzony jest dialog między równymi podmiotami

- uczeń zadaje pytania i poddaje refleksji (za i przeciw)

Ad 3) W świetle teorii Habermasa powinno być to stopniowe przechodzenie od działań instrumentalnych, wyznaczających strukturalne ramy racjonalności adaptacyjnej, do sfery działań , wytwarzającej racjonalność emancypacyjną. Może to się stać poprzez:

• uświadomienie celu i znaczenia swojej pracy zawodowej na drodze rezygnacji z wszelkich
  form „świadomości fałszywej", czyli nie „panowanie - zniewolenie"

• zbudowanie systemu autentycznych, ludzkich
  interakcji, w których uczestnicy procesu dydaktyczno-wychowawczego zdolni byliby do
  wejścia na nowy poziom myślenia filozoficznego

• zmianę postaw „rytualnych" na konceptualne

ZESTAW

1. Kwieciński powiedział, że w rozgałęzieniach wśród teorii pedagogicznych w latach 50-90 na
   Zachodzie i w Polsce objawiły się 4
   paradygmaty, a w nich jeszcze szczegółowe teorie. Pokaż jak rozumiesz tę tezę.

2. W czym zawiera się sens pedagogiki oporu jako strategii pedagogiki krytycznej?

3. Ustaw w jednej kolumnie pytania o
   współczesności i przyszłości w opcji których miałaby przebiegać edukacja nauczycieli. Obok ważne pytania o sam sens kształcenia kandydatów na nauczycieli. W czym się zawiera i dlaczego jest tak potrzebna transformacja myślenia pedagogicznego? Po co nowoczesnym pedagogom - nauczycielom powrót do filozofii? Po co nauczycielom teoria?

Ad 1) Fazy rozwoju teorii pedagogicznych w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej:

• lata 50-te i 60-te - rozwój linearny i
  ortodoksyjnej dominacji i centralizacji rozpowszechniania paradygmatu funkcjonalno-
  liberalnego z tendencją do eliminacji odmiennych poglądów, dążenie do uwalniania się od wartości,
  do patriarchizmu, optymizmu i zaufania do stabilności i wartościowości własnego systemu
  politycznego i gospodarczego oraz dążenia do ustalania prawidłowości naukowych.

• lata 70-te i 80-te - rozgałęzianie się teorii, pojawienie się wariantów „neo" i „anty", krytycznych opozycyjnych wobec
  obowiązującego paradygmatu, ścieranie się teorii,
  odmiennych światopoglądów, zwalczanie koncepcji funkcjonalizmu, teorii krytycznej; pojawia się konkurencja ideologii, dekadencki
  styl uprawiania pedagogiki.

W tym okresie wypełniły się 4 paradygmaty, w których mieszczące się teorie posługują się odmiennymi językami:

1. STRUKTURALIZM (RADYKALNY FUNKCJONALIZM) - „ musi być "

2. FUNKCJONALIZM - „powinien "

3. RADYKALNY HUMANIZM - „ może być "

4. HERMENEUTYKA

(INTERPRETATYWIZM) - humanizm, „zdarza się "

- lata 90-te - okres przeplatających się ale komplementarnych wobec siebie różnych teorii i szkół naukowych; wyłania się interakcyjny
stosunek obrębie wiedzy naukowej, styl uprawiania nauki jest bardziej warunkowy, całościowy, refleksyjny, wyłaniają się różne pedagogie postmodernizmu, panuje zachwyt
różnorodnością, wadliwość ocen; wiedza polega na wyjaśnianiu, interpretowaniu, przekładaniu i
nakreślaniu map wzajemnych zależności.

W Polsce w podobnych, ale nieco przesuniętych w czasie okresach zaszły te same zmiany, jednak ze swoista odmiennością:

• lata ortodoksji to czas odwróconego
  paradygmatu funkcjonalno-liberalnego, zdogmatyzowana wersja rosyjskiego strukturalizmu (modernizacja odgórna,
  scentralizowana; ortodoksja skrajna, marksizm, zdogmatyzowany radziecki radykalizm

• okres heterodoksji (lata 60/70-te) zaczął się wzrostem napięć politycznych stopniem
  represyjności systemu, którego obrona przed możliwym upadkiem zwiększyła zapotrzebowanie
  na uzasadnienia i metodyczne rozwinięcia ortodoksyjnej „socjalistycznej" teorii
  pedagogicznej. Obrona tego systemu i próby podniesienia wychowawczej wydolności wywołały narastającą opozycję, słabo zorganizowana i uprawianą w sposób rozproszony. Heterodoksja nabiera charakteru
  grupowego i instytucjonalnego uprawiania dyskusji i przekazywania wiedzy. Ten okres jest podstawą dzisiejszego dramatu tożsamości i
  niedorozwojów teoretycznych pedagogiki polskiej. Skupienie przy Kościele jako jedynej alternatywie politycznej, przy poddańczym
  zachowaniu środowiska przygotowało narastającą fazę oporu wobec monologu ideologicznego
  ideologicznego politycznego

• Okres heterogeniczności (lata 70/80-te) - mapa teorii pedagogicznych nie została społecznie dobrze poznana ze względu na mały nakład, utrudnienia w karierach naukowych osób
  niepokornych, blokowanie im wyjazdów i środków na badania, dlatego tez na początku lat
  90-tych środowiska akademickie są bardzo zróżnicowane pod względem kompetencji do korzystania z heterodoksyjnego rozgałęziania się
  teorii w poprzednich dekadach do bycia partnerami nauk o edukacji dla innych naukowców z krajów normalnie rozwijających się. Skutkiem są bezradne próby nowych
  przystosowań.

Ad 2) Pedagogika krytyczna - należy widzieć bariery, które przeszkadzają; mieć świadomość w zobaczeniu narysowanej rzeczywistości

• oczy zwrócone na zewnątrz świata edukacji

• oczy zwrócone do wewnątrz, poszukujące tożsamości

„Opór" jest metafora pedagogiczna, daje możliwość interpretacji na różne sposoby (wyspy oporu-wyspa niezgody-szkoły autorskie-programy autorskie)

• przeciw uiszczeniu człowieka przez człowieka

• przeciw głupocie i choremu systemowi

1. pedagogika alternatywna, wyboru

2. zło jest wpisane w nasz umysł

3. niezgoda na bylejakość, byle co

4. myślenie w kategoriach zmiany
   *dlaczego potrzebna zmiana?
   *kierunki zmian

* konkretne dokonywanie zmian

• opór to wielka strategia społeczna; rozum instrumentalny, biurokratyczna władza - opór jest
  sposobem na rozwiązanie; budzi się coraz większy opór wśród uczniów

• walka z niezgodą, racjonalność emancypacyjna

• burzy spokój, ład

Ad 3)

1. W którą stronę zmierza pedagogika? 2. Jaki jest stan tożsamości pedagogicznej? 3. Po co jest potrzebna dziś nauczycielom teoria? 4. Jakim wymaganiom ma sprostać edukacja nauczycielska by nauczyciel w pracy mógł uczestniczyć w a) zachowaniu ciągłości istnienia b) w utrzymaniu tożsamości narodowej 5. Jak przyczynić się ma do utrzymania tempa umożliwiającego nam miejsce w grupie państw rozwiniętych? 6. Jaki jest świat końca XX w.? 7. Kim jest człowiek? 8. Kim się staje? Sens kształcenia kandydatów na n-li zawiera się w tym,że a) staje się podstawą kompetencji aksjologicznych i komunikacyjnych, b) sprzyja myśleniu kategorialnemu, c) ukierunkowuje na rozumienie procesów, i zjawisk pedagogicznych, d) pobudza do stawiania pytań o zasady „stawania się” nauczycielem, e) umożliwia spostrzeganie podmiotu wychowania w kategoriach porozumienia się, odczuwania, rozumienia i dialogu. Pedagogika współczesna znajduje się w kryzysie. Tkwimy w uścisku stereotypowego myślenia, w świadomości fałszywej. W myśl jej założeń bicie dzieci uważa się za skuteczną metodę pedagogiczną. Potrzebna jest transformacja myślenia pedagogicznego. Jest ona wypadkową wszystkich innych transformacji: politycznej, kulturowej, ekonomicznej i osobowościowej. Transformacja w teorii ped. To przekraczanie swych możliwości. Musimy realizować się 2-podmiotowo (w stronę siebie i w stronę dziecka) Kwieciński mówi, że trzeba wracać do domu (powrót do filozofii starożytnej, filozofii rozumienia do naszej myśli humanistycznej - Korczaka)Muszę odbudować sferę wartości, nabyć umiejętność posługiwania się własną osobowością - po jest potrzebny powrót do filozofii. 1. Musimy znać teorię aby podwyższyć poziom zrozumienia siebie i innych. 2. Dla nas studiujących pedagogikę świadomość teoretyczna to problem nr 1. 3. N-l jako badacz musi wiedzieć jaki jest poziom świadomości teoretycznej.4. Kondycja teoretyczna to siła nauczyciela. 6. Potrzebne jest nam wykształcenie teoretyczne w postaci wiedzy wieloparadygmatycznej. 9. Daje nam otwarcie na krytyczną myśl filozoficzną. 10. Dzięki teorii zdobywamy osłonę intelektualną.

ZESTAW 27

1. Wiemy że we współczesnych naukach pedagogicznych zaznacza się wyraźnie przechodzenie od paradygmatu
   technokratycznego (Comtowskiego) do
   humanistycznego. Pokaż że rozumiesz od jakiego myślenia do jakiego?

2. Wiadomo, że pedagogika krytyczna jako szczególny typ myślenia pedagogicznego ma dwie podwójne strony (człony). Pokaż, jak to rozumiesz.

3. Jak rozumiesz logikę rozwoju nauczyciela na tle ogólnej teorii rozwoju jednostkowego,
moralnego człowieka, którą sformułował L. Kohlberg?

Adl) Paradygmat technokratyczny

• pedagogika pozostająca pod wpływem ideologii

• pedagogika instrumentalna, adaptacyjna

• zakładająca urabianie, kształtowanie jednostki,
  uzależnienie jej od społeczeństwa i jego celów

• wyposażająca dzieci i młodzież w pewien zasób gotowych treści

- nauczyciel jest głównym organizatorem i kierownikiem procesu kształcenia

• wyznaczający ich samodzielność, aktywność, stosujący różne środki nacisku

• nauczyciel jako informator, przekaźnik wiedzy, kontroler, przewodnik prowadzący swoim śladem

• ingerujący w autonomię jednostki

• uczeń - przyswajający wskazane wiadomości i umiejętności

• naśladujący określone czynności, zachowania, wzory osobowe

• autorytaryzm i zwierzchnia rola nauczyciela w relacjach z uczniami

• relacja „rola-rola"

• język powinności, nakazu, wyrażający jakim powinien być wychowanek i jak wychowawca
  powinien go takim uczynić

• język bardzo ideologiczny, teleologiczny, ścisły, instrumentalny, sprawdzalny, j. „techne"

• słownictwo „musi, trzeba, należy, powinieneś"

- myśl o wychowaniu ujęta w jednym paradygmacie pedagogicznym

- wsparta na dogmatycznych, nie poddawanych krytyce i refleksji założeniach

Paradygmat humanistyczny

• pedagogika ukierunkowana humanistycznie i personalistycznie

• pobudzająca motywację jednostki w jej rozwoju

• wspomagająca rozwój jednostki, uodporniająca na manipulację

- stwarzająca warunki do samodzielnego i świadomego „bycia" w świecie

- występuje tu autentyczny, równorzędny z nauczycielem udział uczniów w procesie
kształcenia , istota kształcenia tkwi w bogatym, wielokierunkowym komunikowaniu się

- rozwój jednostek aktywnych, krytycznych, twórczych

• nauczyciel wspierający, wspomagający rozwój
  uczniów, stwarzający korzystne warunki do ich samorealizacji i samodoskonalenia

• kreatorem rozwoju jest uczeń nauczyciel jako przyjaciel, doradca, empatyczny, otwarty, akceptujący, umiejący słuchać i rozumieć

- kontakty nauczyciel - uczeń oparte na bliskości, dialogu, spotkaniu

- relacja „człowiek - człowiek" - spotkanie dwóch podmiotów

- język krytyki, filozoficzny, refleksyjny, poszukujący, j. namysłu, otwarty

- słownictwo : możesz, spróbuj, wyraź swoje zdanie, zastanów się, jak myślisz

- wielość form myślenia i praktykowania pedagogicznego ukazujące bogactwo różnych
możliwości interpretacyjnych aktualnych faktów i doświadczeń, obalające stereotypy myślowe

- powrót do filozofii

- funkcjonuje tu wiele różnych pedagogik (pedagogika wyzwolenia, pogranicza, krytyczna)

- powstają szkoły alternatywne

Ad2) Pedagogika krytyczna wyrasta od podstaw teorii krytycznej J. Habermasa. Ma ona dwie podwójne strony. Człon pozytywny:

wyraża się w nieistniejącej jeszcze zaprojektowanej rzeczywistości wolnej od świadomości fałszywej, wolnej od przymusu, u podstaw której leży racjonalność

emancypacyjna i hermeneutyczna

• żeby zbudować inną, nową pozytywność, pozbawioną nadmiernej hierarchiczności, bez
  sytuacji „na górze pan - na dole niewolnicy"

• gdzie nie będzie przeważała kultura typu „praca" ,a kultura typu „interakcja-komunikacja"

Człon krytyczny: pokazuje wszystkie blokady, bariery, ograniczenia, które umożliwiają zaistnienie świata zaprojektowanego w członie pozytywnym

- nasze oczy muszą zobaczyć te bariery, które stoją na drodze zbudowania tej teorii
(świadomość fałszywa)

Pedagogika krytyczna ma jeszcze dwie strony

1. oczy zwrócone do wewnątrz poszukujące jej tożsamości, samoświadomości, samowiedzy aby podnieść, dźwignąć, aby pedagogika stała się bardziej ludzka, człowiecza, rozwojowa

2. oczy zwrócone na zewnątrz zwrócone na cały świat edukacji (Kwieciński „Dziesięciościan edukacji"

R. Schulz mówi „Dwie strategie są potrzebne w pedagogice - intrasystemowa i intersystemowa .

Ad3) 1. Tożsamość anomijna.

- mieści się w poziomie przedkonwencjonalnym

- są to poziomy teoretyczne, nie ma tu ukształtowanego prawa wewnętrznego

- w prawie abstrakcyjnym ja mam prawo, a inny obowiązki

- za pogwałcenie prawa innej jednostki, jednostkę spotyka kara

Poziom ten ma dwa stadia.

- w pierwszym stadium (na starcie zawodowym n-la ) jest to nastawienie na „unikanie kar" (np. za braki „niedokształcenia" w szkołach
pedagogicznych, a maksymalizacja nagród)

- w drugim stadium - nastawienie na wzajemność świadczeń

• brak aktywności podmiotowej

• rynkowe relacje miedzy jednostkami

- nauczyciel się nie rozwija, boi się (teoretycznie)

- może dojść do rozdarcia, regresu- wszelkie innowacje młodego nauczyciela są tłumione przez starszych

2. Tożsamość roli.

• mieści się w poziomie konwencjonalnym

• nauczyciel bezrefleksyjnie utożsamia się z wolą ogólną

• postępuje zgodnie z oczekiwaniami „innych"

• stara się respektować „przepis" roli zawodowej

• grono zaczyna traktować go jako „swego"

• jest on „urobiony", przesiąknięty kultywowaną
  tradycją

• „pan mięknie", szuka komunikacji, pozwala na realizację większego repertuaru zmian, ale i tak
  pociąga za nitki

• sytuacja groźna, bo ludzie przyzwyczaili się do takiego stanu rzeczy

• nie można tu negocjować, ostateczny werdykt wydaje „pan" nie zespół

- reguły i normy działania przyjmowane jako oczywiste, nie wymagające namysłu, refleksji,
która mogłaby poddać je w wątpliwość

3. Tożsamość autonomiczna. charakterystyczna dla poziomu postkonwencjonalnego

- etyczność, tracąc swoją bezpośredniość wymaga
sankcji moralnej

- reguły i normy uznane na poziomie konwencjonalnym wymagają rewizji i uznania przez wolę jednostkową

- stają się problematyczne - mogą więc być negocjowane i renegocjowane

- może tu nastąpić przekształcenie moralności w styczność, gdy dobro własne łączy się z dobrem
społecznym

- nauczyciel musi zaprezentować najwyższy stopień odpowiedzialności osobistej, indywidualnej

- charakteryzuje go myślenie krytyczne, dociekliwość poznawcza, potrzeba weryfikacji zewnętrznie narzuconego „przepisu" roli

- mieszczą się tu wszystkie desygnaty nauczyciela twórczego:

a) w aspekcie dydaktyczno wychowawczym
(atrybutywnym, przymiotnikowym) odnoszącym się do pracy

b) w aspekcie czynnościowym (czasownikowym)

- autonomiczna, aktywność polegająca na projektowaniu, weryfikowaniu i wprowadzaniu w
życie innowacji

c) w wymiarze indywidualnym - poszukiwanie samowiedzy, dążenie do samookreślania się,
określania ideału własnej osoby, wybór celów i wartości godnych pożądania, rozwój własnej
osobowości

ZESTAW

1. W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej od Lat 50 Do 90 teorie pedagogiczne przechodziły przez trzy kolejne fazy rozwoju.

2.Scharakteryzuj (rozumiejące) okres „rozgałęziania się teorii i „heterodoksji". pokaż, że rozumiesz istotę pedagogiki wyzwolenia i edukacji emancypacyjnej.

3. Zaprezentuj krótko (krytycznie (negująco,aprobująco) orientacje o kształcenia nauczycieli według H.Kwiatkowskiej.

Ad 1) Pisze o nich Z.Kwieciński,w artykule „ Mimikra czy Sternik" Analiza obejmuje lata od 50 do obecnych. Można tu wymienić trzy kolejne fazy: I-lata 50-60 jest to okres ortodoksyjnej dominacji paradygmatu funkcjonalno-liberalnego (funkcjonalnie-wolnościowego) skrajność.

II-lata 60-70-rozgałęzianie się teorii i„ heterodoksja"(skrajność bardziej zewnętrzna)

Ill-lata 90-aż do naszych czasów-okres heterogeniczności.

OKRES II-ROZGAŁĘZIANIE SIĘ TEORII I HETERODOKSJI. -obejmuje lata 70-80 -pojawienie się wariantów „neo"i„anty", krytycznych i opozycyjnych wobec obowiązującego paradygmatu

-następuje ścieranie się teorii ,odmiennych światopoglądów

-następuje relatywizacja poglądów

-konkurowanie i wzajemne zwalczanie koncepcji

funkcjonał izmu, teorii krytycznej i

interpretacjonizmu

-pedagogika uprawiana w sposób „partyzancki dekadencki

-wyłaniają się studia i ideologie feministyczne, różnorodność nastrojów np. sceptycyzm, pogarda,

prześmiewanie obok zaufania), konkurencja ideologii

-pojawiają się 4-ry paradygmaty, które wypełniły się wg.Paulstona,a charakterystyczne dla nich

są 4-ry odmiany języka:

1.RADYKALNY FUNKCJONALIZM

(strukturalizm)-dominuje tu w języku funktor, musi być"

2.FUNKCJONALIZM-funktor„powinien"

3.RADYKALNY HUMANI\ZM- funktor,, może być"

4.HUMANIZM,czy inaczej HERMENEUTYKA

lub INTERPRETATYWIZM- funktor, ,zdarza się".

Ad2) PEDAGOGIKA WYZWOLENIA: -koncentruje się na teorii pedagogicznej, jako sfera namysłu

-jest to teoretyczna wizja prowadzenia do wolności

-jest przeciwko edukacji bankowej ,tj. przeciwko szufladkowaniu ,podobnie jak w banku na zasadzie ewidencjowania

-wyzwolenie ma być nie tylko zewnętrzne ale także wewnętrzne

-chodzi o takie przygotowanie podmiotu edukacyjnego, aby ten mówił własnym głosem, prezentował własne poglądy,

-żeby miał prawo do eksponowania własnego oporu wobec systemu i instytucji, które przez lata stały się siedliskiem represji oraz siedliskiem wszelkich blokad wolnościowych -możemy w pedagogice wyzwolenia odwołać się do teorii Kolberga- w aspekcie tożsamości-od tożsamości anomijnej do autonomicznej -zwraca się ku człowiekowi, który „się staje", a nie Jest"

-ważny jest człowiek ,dyskurs, świat -strategie te są przeciwko czarnej pedagogice (A.MILLER,M.ŁOPATOWSKA) EDUKACJA EMANCYPACYJNA -jest to działanie pedagogicznego praktyka -edukacja wyzwalająca -wyrasta z teorii oporu -sprzeciw wobec pedagogiki adaptacyjnej -opór ten może podjąć uczeń ,ale i nauczyciel, zaś połączenie daje szansę aby ten opór ujrzał światło dzienne

-nauczyciel=uczeń-wspólny namysł nad wartościami, treściami

-uczeń: współtwórca kreator rozwoju, patrzymy na niego przez pryzmat człowieka -dziecko ma prawo mówić własnym głosem -równorzędny z nauczycielem udział uczniów procesie kształcenia

-uczniowie występuj ą jako współuczestnicy i współtwórcy procesu -istota procesu-bogate, wielokierunkowe komunikowanie się

-komunikowanie spontaniczne, umożliwiające wymianę autentycznych poglądów, prezentację własnego rozumienia i interpretacji zjawisk -chodzi też o indywidualny, ale też wspólny namysł uczniów nad treściami nauczania -postrzegana jest jako płaszczyzna rozwoju jednostek aktywnych, krytycznych, twórczych, oraz jako sposób „bycia" nauczycieli i uczniów edukacji

-nauczyciel: wspierający, wspomagający rozwój ucznia, stwarzający korzystne warunki do jego samorealizacji i samodoskonalenia -n-ciel powinien być przyjacielem ucznia, doradcą, empatycznym, otwartym, akceptującym, umiejącym słuchać i rozumieć

-ich kontakty-oparte na bliskości, dialogu, spotkaniu, wzajemnym byciu naprzeciw siebie i ze sobą w relacji „człowiek-człowiek" ,a nie„rola-rola".

Ad3) Kwiatkowska wyróżnia trzy orientacje kształcenia nauczycieli:

.TECHNOLOGICZNA, do której odniosę się negująco, ponieważ:

-preferuje przekazywanie gotowej wiedzy

-nastawiona jest na wyposażenie nauczycieli w pewne techniki przekazywania wiedzy

-nauczyciel jako przekaźnik wiedzy

-dominuje tu instrumentalizm

-nauczyciel wyposażony w pewien bagaż, zasób wiedzy

-jej fundamentem jest psychologia behawioralna

(S-R)

2.FUNKCJONALNA,

-jej podstawą jest psychologia poznawcza

-punktem wyjścia może tu być widzenie

orientacyjne J,Rejkowskiego

-występuje tu komponent emocjonalny, ponieważ

świat jest rozchwiany

-akcent położony jest na funkcję naukowo-badawczą(na samym szczycie)

-ważna-sztuka dialogu między pedagogiką ,a

-może wystąpić nadmiarowość kwalifikacji

3.HUMANISTYCZNA-do,której nie można odnieść się inaczej niż aprobująco , gdyż: -jest sprzeciwem do orientacji technologicznej -u podstaw leży psychologia humanistyczna, personalistyczna -nauczyciel jest człowiekiem, ma charyzmę, niepowtarzalną osobowość -wyznaczniki tej orientacji to: pomoc w odkrywaniu drugiego człowieka -nauczyciel empatyczny, rozumiejący, swoisty hermaneuta, który umie słuchać i patrzeć.

ZESTAW 42

1. Jest w naszej literaturze artykuł... O filozofii edukacji. Rozterki i nadzieje, (kto jest jego autorem) Po lewej stronie karty napisz o jakich
   rozterkach mowa, a po prawej o jakich nadziejach.

2. Pokaż po jednej stronie karty, że rozumiesz jakich kategorii opisu świata dostarcza racjonalność adaptacyjna, a po drugiej
   racjonalność emancypacyjna.

3. Żeby analizować problem edukacja
   ustawiczna nauczycieli najpierw trzeba rozumieć cztery odmiany fenomenu i zjawiska kształcenie ustawiczne. Pokaż jak to rozumiesz.

Ad l) Autorem jest prof. Włodzimierz Prokopiuk ROZTERKI: -» Czy i jaka jest realność i perspektywy filozofii edukacji w dobie ponowoczesności?

•^ Jakie powinny być wzajemne związki filozofii edukacji z filozofią ogólną i z pedagogicznymi doświadczeniami praktycznymi?

•^ Jakie problemy filozofii edukacji można zaliczyć dziś do kręgu najważniejszych i najbardziej priorytetowych?

•^ Dlaczego o filozofii pedagogiki trudno mówić jednoznacznie używając pojęć nauka i

subdyscyplina naukowa?

-^ Jaka będzie komunikacja pomiędzy formującymi się różnymi rodzajami praktyki pedagogicznej?

•^ Czy określona wiedza, określone widzenie świata powinno być budowane na bazie scjentystycznego, przyrodoznawczego paradygmatu pozytywistycznego, czy też

dopuszczane będą strategie hermeneutyczne i fenomenologiczne?

•^ Zbyt często funkcjonuje we wszystkich formach praktyki pedagogicznej układ decydujących sił: nauczyciel-wychowawca

posiadający władzę i masa uczniów-posłusznych przedmiotów.

•^ Traktowanie filozofii edukacji jako szerokiej refleksji o pedagogice wywołuje pytanie jakie jeszcze nauki (subdyscypliny) powinny mieścić

się pod jej „koroną".

•^ Czy będzie potrzebna wiedza

ogólnointegrująca i ogólnointelektualne zabezpieczenie, jak to ma wyglądać i jakie role

szczegółowe ma spełniać.

NADZIEJE: -» Postulaty dla filozofii edukacji w sferze studiów nad człowiekiem:

-człowiek-wartość, jego relacje z podmiotowością innych ludzi,

-zdolność duszy człowieka, rodzącej i

rozwijającej postaci jego wewnętrznego, podmiotowego stanu w przestrzeni „spotkań" i

wzajemnej „rozmowy" grup rozwojowych i pokoleń

-zrozumienie sensu działalności teorii edukacyjnej w różnych jej formach historycznych (kształtowanie potrzeb kulturowych i rozwój kreatywnych zdolności).

•^ Ujawnienie roli i sensu edukacji w

„rysowaniu" obrazu nowego człowieka w przestrzeni „spotkania" i komunikacji pojedynczych grup i pokoleń stanowi główne przesłanie dla filozofii edukacji nowego wieku

budowanej na tradycji maieutycznego dialogu.

•^ Potrzebna jest naukowa konsolidacja pedagogów i filozofów edukacji dla reflektowania

stanowisk zbieżnych oraz ustanawiania praw komunikacji intelektualnej między stanowiskami

odmiennymi.

•^ Szukanie inspiracji w wiecznych problemach kultury, sięganie do istoty bycia człowieka w świecie przyrodniczo-społecznym, powrót do

nauk i badań podstawowych w studiach i badaniach pedagogicznych, psychologicznych, do filozofii i metodologii nauk jako rzetelnego

gruntu dla pedagogiki i myślenia edukacyjnego.

•ł Innowacyjne projekty reprezentantów tzw. pedagogiki reform oraz koncepcje najnowsze typu

- antypedagogika, pedagogika wyzwolenia i edukacja emancypacyjna, flexischooling,
pedagogika Gestalt, ruch pedagogiczny Education
Otherwise

Ad2) Racjonalność adaptacyjna: "^ rzeczywistość jako świat przedmiotów, które należy poddać

kontroli, opanować, podporządkować celom

-> momentalizm - ważne jest to co jest tu i teraz, wyraźnie określony początek (cel działania) i

koniec (wymierny skutek działania)

-> indywidualistyczne nastawienie - liczą się nasze potrzeby, tylko my się liczymy

•^ instrumentalizm - wszystko co nas otacza ma konkretne zastosowanie dla naszych działań

Racjonalność emancypacyjna: -^ prof. Kwiatkowska mówi o trzech kręgach świata -

przeszłość, teraźniejszość, przyszłość; opis prospektywny z widzeniem na przyszłość

-> Poper mówi o trzech światach: rzeczy; świat wewnętrznych przeżyć; świat wytworów naszego

rozumu

•> procesualizm - ważne to co było i co będzie

-^ wspólnota - ważne nie tylko dla mnie, ale i dla innych

•^ komunikacja - nie kieruje się

instrumentalizmem, ale funkcjonuje na zasadzie współbycia z drugim człowiekiem

•^ wielowarstwowość świata

Ad3)

• Edukacja ustawiczna musi być rozumiana szerzej niż w przeszłości - nie tylko jako idea, lecz także jako zasada przenikająca systemy
  edukacyjne (drożność pionowa i pozioma), jako potrzeba i właściwość współczesnego człowieka oraz jako coraz bardziej koherentny system
  oświatowy.

• W kształceniu ustawicznym musi być brane pod uwagę -jak dzisiaj jest rozumiany człowiek w ogóle.

• Koncepcja samokształcenia opiera się na zasadzie wszechstronności, ciągłości, otwartości.

• Samokształcenie nauczycieli związane jest z dwiema subdyscyplinami pedagogicznymi - z
  andragogiką i pedeutologią.

• Proces samokształcenia należy rozpatrywać ogólnie -przez pryzmat teorii uczenia się ludzi dorosłych, jednostkowo-jako proces stawania się nauczycielem profesjonalistą oraz jednostkowo jako tworzenie osobowości indywidualnego nauczyciela - człowieka.

• Fenomen i proces społeczny jakim jest samokształcenie nie występuje w czystej postaci.
  Z jednej strony jest „sokratyczną cnotą" uprawianą dla wartości autotelicznych, a z drugiej

• ważnym czynnikiem odnoszenia poziomu jakości ich pracy zawodowej.

• Istnieją trzy układy samokształcenia: wertykalny

• indywidualne na przestrzenia całego życia;
  horyzontalny—jako proces oświatowy, zasada
  współczesnych strategii oświatowych,
  indywidualna aktywność; w głąb -jest to plan, kiedy analizujemy twórcze poszukiwania.

• Wskazane jest odchodzenie od perspektywy obserwacyjnej w stronę perspektywy rozumiejącej, interpretacyjnej, pojmowanej jako
  proces odkrywania znaczeń.

ZESTAW

1. Pokaż ze zrozumiałeś z naszego programu jak realizowaliśmy ważne cele przedmiotu studiów akademickich, współczesne kierunki w pedagogice (i po co, żeby co zrozumieć)

2. Postaw tezy w obszarze filozofii
   hermeneutycznej jako dialog o czym pisze ...

3. W Polsce (podobnie w St.Zjedn. i Europie) teorie pedagogiczne przeszły 3 kolejne fazy rozwoju. Nazwij te fazy i pokaż, że rozumiesz istotę.

Ad l)

-'wędrować' po programie, wnikać w jego intencje starać sieje odczytać

-traktować program jako teoretyczną inspirację do rozwoju własnego i rozwoju innych ludzi, jako

doskonalenia funkcji ku koncepcjom do stawiania pytań o istotę i sens procesów i zjawisk pedagogicznych

-programy traktować jako „rusztowanie kategorialne do wspinania się na wyższe piętra

współczesnego myślenia pedagogicznego

-w sytuacji wielości i zmienności pedagogicznych opcji pedagogicznego myślenia program PO ma nastawiać studentów na krytyczny odbiór,

selekcjonowanie i wybór, ale raczej nie treści, lecz wartości

-„duch programu mniej zawiera się w dążeniu do tego, co chcemy stworzyć w świecie pedagogiki (teorii), a bardziej w tym, od czego chcemy odejść

-do studiowanych treści należy podejść filozoficznie, refleksyjnie, zgodnie z zasadą, że człowiek jest w sytuacji in statu nascendi

-rozumieć zjawiska i procesy pedagogiczne -zamiast zapamiętać fakty

-interpretować istotę owych procesów i zjawisk poczynając od fenomenu samego siebie i Innego jako człowieka, bo droga do prawdy jest pośrednia, jest nią interpretacja jako podstawa

rozumienia

-rozszerzać swoją wyobraźnię pedagogiczną i pole widzenia świata pedagogiki(teorii)

Ad2)

-jest nieustanną wymianą perspektywą, które są wciąż ponawianymi propozycjami usensowienia bycia człowieka w świecie

-komunikacja międzyludzka jest zachwiana

-zadaniem hermeneutyki jest przywrócenie zerwanej komunikacji, usensowienie tego co obce bądź nie zrozumiałe, usensowienie owo nie polega semantycznej dookreślności znaków językowych, lecz na docieraniu do ukrytych znaczeń

wypowiedzi językowych

-dialog jest nieustanną wymianą perspektyw, które są wciąż ponawianymi propozycjami

usensowienia bycia człowieka w świecie, tylko w dialogu możemy doświadczyć tego co obce

niezrozumiałe czy nieznane

-dialog hermeneutyczny nie przebiega wg reguł, nie ma końca jak i nie ma początku, będzie toczył się tak długo jak długo będzie trwała ludzkość

-w filozofii hermeneutycznej dialog nie jest środkiem, metodą, lecz jest dociekaniem sensu filozofii hermeneutycznej jest dialogiem odbywającym się w historii, tkwiącym w społecznej i indywidualnej dziejowości, nie chodzi więc o to, aby wyzwolić się z historyczności ludzkiego bycia, lecz o to, aby historyczność ta była jednocześnie rozumiana jako konieczne medium, w którym podmiot rozpoznaje samego siebie, z dobywając w ten sposób własną tożsamość.

Ad3)

I lata 50-60 okres ortodoksyjny- dominacje paradygmatu funkcjonalno-liberalnego

II lata 70-80 rozgałęzienie się teorii i heterodoksji czyli skrajność zewnętrzna

III lata 80 do dziś okres heterogeniczności dominował paradygmat pozytywistyczny eliminowanie odmiennych poglądów raczej brak myślenia aksjologicznego

pochwała stabilności wielkie zaufanie do własnych systemów na zachodzie

W Polsce najgorętsze lata stalinizmu

ortodoksja skrajna marksizm połamany zdeprawowana namiastka

wszystko jest odwrócone od zachodu

zdogmatyzowany radziecki strukturalizm ideologizacja absolutna świat dwubarwny, zamknięty

- na zachodzie pojawiają się warianty „neo" i „anty" krytyczne, opozycyjne pojawia się interpretacjonizm pojawiają się 4 paradygmaty: radykalny funkcjonalizm, od zewnętrznego „urabiania" do „wzbudzenia wnętrza"

III. w latach 80 myśl nowoczesna uprawiana jest po ciemku wychowali się na testach zachodnich trzeba było wykazywać wyższość socjalistyczną nowa pedagogika jest uprawiana w stylu partyzanckim teksty nieoficjalne

jest to okres dramatu i niedorozwoju teoretycznego pedagogiki lata 90 okres heterogeniczności- „od ortodoksji ku heterogeniczności" intertekstualność- charakter refleksyjny, do pedagogiki dociera przełom antypozytywistyczny Conte ogłosił nowy standard nauki Narzucono naukom pęd. Paradygmat matematyczno-przyrodni czy w latach 80 i 90 wyraźnie się ukazuje na zachodzie odejście od paradygmatu pozytywistycznego do humanistycznego na zachodzie wcześniej pojawia się ambiwalencja

w Polsce w okresie lat SO u schyłku Gierka dochodzi do przełomu (solidarność) następuje erozja, władza rdzewieje astępuje okres wojny politycznej władzy z narodem wygrywa naród, tworzy się sejm kontraktowy pojawia się pedagogika jawna, niepokornych naukowców, pedagogów z heterodoksyjnymi rozgałęzieniami

płynie z zachodu literatura, upada mór berliński i ZSRR polska pedagogika znalazła się w nowej sytuacji progresywizm rodzi się myślenie pąjdocentryczne( dziecko znajduje się w środku układu) jest to wielka idea odrodzenia dziecka rekonstrukcjonizm- dokonywanie zmian, nastawia nas wszystkich na dokonywanie pozytywnych zmian: I cz .nastawia na zastanowienie się po co, w czym ma się zawierać zmiana; II wyznaczamy kierunki zmian; III dokonywanie zmian

ZESTAW 34

l .„O potrzebie i możliwościach przechodzenia nauczycieli do filozoficznego sposobu bycia". Co oznacza słowo „przechodzenie" i po co ma się odbywać?

2. „Mimikra czy sternik?"- skomentuj tytuł z akcentem na wyjaśnienie kwestii „dramat
   pedagogiki".

3. Dokonaj rozumiejącej analizy modelu humanistycznego kształcenia kandydatów na nauczycieli, o którym pisze cały czas odnosząc się do dwóch pozostałych jej modeli i

pisząc w stylu w modelu

humanistycznym, nie tak, jak w

Ad l) Przechodzenie oznacza odsuwanie się od powierzchowności, płytkości, mentalności w rozumieniu i rozwiązywaniu problemów pedagogicznych oraz kierowanie się w stronę filozoficznego sposobu bycia, aby:

rozumieć wiele sensów, we wszystkich płaszczyznach bytu człowieka (np. życie i śmierć, miłość, wolność, dobro i prawda); osiągać nowy poziom świadomości; uświadomić sobie sprzeczny obraz rzeczywistości pedagogicznej i poszukiwać nowych orientacji w jej poznawaniu i przekształcaniu;

nauczyciele zwracali się „ku sobie" jako podmiotu procesów pedagogicznych; prowadzić refleksję nad rzeczywistością pedagogiczną, nad światem; myśleć krytycznie, rozumiejące; widzieć ważne, autentyczne problemy życia człowieka, kształtowanie jego pełni; nauczyciel zaczął namyślać się nad sensem swej pracy, zadawał sobie pytania: „dokąd idziesz?", „dokąd prowadzisz?"; nauczyciel poszukiwał w swym zawodzie swojej „miary bycia", własnego stosunku do prawd, które wprowadzi w działania pedagogiczne.

Ad2) Zb Kwieciński w tytule użył dwóch przeciwstawnych znaczeń: upodabniania się, maskowania oraz prowadzenia, kierowania. Mowa jest jednak o „dramacie pedagogiki", gdyż nie podjęła ona steru w okresie przesilenia formacyjnego i kryzysu. Pedagogika polska w znacznej mierze przystosowała się do wahnięć systemu i przestała podejmować podstawowe pytania teoretyczne, aksjologiczne, metodologiczne. Zabrakło akademic­kiego dyskursu paradygmatycznego. Nastąpiła koncentracja na zadaniach metodycz­nych (praktyka). Kwieciński wyróżnia pięć reakcji pedagogów polskich:

brak reakcji- to najgorsza reakcja adaptacje formalne (zewnętrzne, pozorne)-kontynuacja wzorów myślenia przy jednoczesnym wprowadzeniu elementów „ nowoczesności", nowego słownictwa.

reakcje ucieczkowe - ucieczki do przodu, na zewnątrz, w siebie, do tyłu, powroty do podstaw, gry mimetyczne (maski) - chęć ukrycia się.

indiosynkracja i konwersje - reakcje uczuleniowo- obronne, polegające na zmianie

znaków (np. zmiana tytułu książki z tą samą treścią)

próby stworzenia teorii adekwatnych do nowej sytuacji społecznej.

Ad3) Joanna Rutkowiak pisze o trzech modelach kształcenia:

pragmatyczne - metodycznym

pozytywistyczne - scjentystycznym

humanistycznym

Model humanistyczny opiera się na psychologii personalistycznej. Według niego nauczyciel ma być człowiekiem:

z charyzmą,

rozumiejący,

odkrywającym własną indywidualność i

innych ludzi,

idącym w stronę samorealizacji,

umiejącym zaglądać do wnętrza swego i

innych,

z głębokim namysłem i refleksyjnością,

potrafiącym prowadzić dialog ze sobą i

celu - ciągłemu stawaniu się, wychodzącym poza siebie, czyniącym rzeczy ludzkie z człowiekiem, rozumiejącym „innego", stawiającym siebie i ucznia w relacjach podmiotowych,

myślącym o wychowaniu w jedności teorii i praktyki,

ro/umiciacvm sensy i znaczenia.Jktóre_^_^_ proponuje współczesna, zmieniająca się rzeczywistość.

ZESTAW

l. Jak należy rozumieć istotę współczesnej

edukacji między (wielo) kulturowej. Dlaczego jest potrzebna, do czego ma prowadzić.

2 Uzasadnienie znaczenia teorii pedagogicznej dla nauczycili-pedagogów

3.Cele realizacji przedmiotu współczesne kierunki w pedagogice.

Adl)

kształtowanie potrzeby wychowania na

pogranicza kulturowe

wzbudzenie potrzeb poznawczych i

emocjonalnych

prowadzenie do otwartości wobec świata i

porozumiewania się w skali

międzynarodowej ludzi różnych ras, religii,

narodowości, tradycji

wydobywanie tradycji pluralistycnych

traktowanie swojej kultury jako części

kultury światowej i wzbogacanie j jej o elementy bliskie

uczenie się o własnej kulturze i kulturach

innych

wzajemne wzbogacanie się w procesie komunikacji i wymianę wartości, przygotowanie do pokojowego współrzycia zauważanie problemów etnicznych i wyznaniowych w programach nauczania i przejawiania szacunku dla inności przeciwstawianie się wszelkim formom ignorancji, wrogości i dyskryminacji wobec grup mniejszościowych

doświadczenie tolerancji, poszanowania tradycji, języka religii i odmiennycłfstylów życia, wzajemne wzbogacanie kulturowe podwyższenie poczucia wartości, własnej grupy etnicznej, rozwijanie dumy kulturowej Edukacja miedz. Opowiada się za wzajemnym wzbogacenie się różnych kultur Odrzucając sterowanie i kontrolę istnienia obok siebie. Celem jej jest wnikanie w istotę kultur i wzajemne porównywanie i odnoszenie, co wzmacnia własną tożsamość i pozwala na kształtowanie umiejętności odpowiedzialnego tworzenia i modelowania własnej kultury z jednoczesnym nabywaniem postawy tolerancji i uznania dla innych kultur. Ed. wielok. Odrzuca rasizm i inne formy dyskryminacji w szkołach i w Społeczeństwie, akceptuje zaś i popiera pluralizm reprezentowany przez

uczniów, ich społeczność i nauczycieli. Jeśli ed. wiel. ma naprawić edukacyjne krzywdy etnicznych grup mniejszościowych, musi być pojmowana jako reforma szkolnictwa, która zwróci uwagę na, funkcjonowanie charakterystycznych cech szkoły i przedstawi modele rozwiązania dla edukacji wiel. i miedz. Oto niekture z nich: traktowanie edukacji wielok. jako edukacji antyrasistowskiej

traktowanie edukacji wiel. jako edukacji podstawowej- zasadniczej traktowanie edukacji wiel. jako ważnej dla wszystkich uczniów

traktowanie edukacji wiel. jako przenikającej jako zmierzającej ku społecznej sprawiedliwości jako procesu

jako pedagogiki krytycznej Na pedagogikę miedz. Składa się 5 podstawowych behawioralnych i

intelektualne i afektywne stosunki panujące w klasie szkolnej pomiędzy naucz, a uczn. wrażliwość i otwarcie wypływające z autentycznej troski o innych świadome postawy i zachowania w wielokulturowej klasie, powstałe na skutek zapoznania się z różnicami językowymi i kulturowymi pomiędzy uczniami umiejętność nauczania języka oraz zdolność ułatwiania nauki języka i wrażliwości językowe umiejętność tworzenia i kierowania grupkami uczniowskimi, by w ten sposób zachęcić uczniów do międzykulturowego poznania wiedza miedz., przejawiająca się świadomością europejską prowadzącą do powstania kultury pokoju w wielokulturowej Europie

Cele realizacji programu PO

uświadomienie miejsca pedagogiki w strukturze innych nauk o wychowaniu człowieka i miejsca

pedagogiki ogólnej w strukturze nauk pedagogicznych stąd konsekwencji teoretycznych i metodologicznych.

określenie i zrozumienie sensu pedagogiki ogólnej.

uświadomienie genezy, istoty, poziomów i zróżnicowania refleksji pedagogicznej.

określenie genezy i ewolucji pedagogiki na tle refleksji w naukach o rozwoju człowieka. wykrycie wielorakich związków

pedagogiki z innymi naukami o rozwoju człowieka, umiejscowienie pedagogiki ogólnej w strukturze nauk pedagogicznych.

opanowanie swoistego "języka" współczesnej pedagogiki- pojęcia, klasyfikacje.

wyróżnienie i zrozumienie istoty odmiennych form myślenia

a myślenie typu rozumiejącego

b typu normatywnego

c typu poznawczego

d typu pragmatycznego, terapeutycznego

dokonanie analizy różnych racjonalności przejawiających się w pedagogice współczesnej

ze szczególnym zwróceniem uwagi na przesłanki kształtowania się racjonalności krytyczno-

emancypacyjnej.

określenie stanu rozwoju nauk pedagogicznych

w Polsce w sytuacji przełomu formacyjnego i na

świecie, w kontekście kultury modernizmu i postmodernizmu.

stawianie pytań o tożsamości i samowiedzę pedagogiki współczesnej, określenie charakteru i

uwarunkowań jej kryzysu.

ukształtowanie podstaw i przekonań studentów.

iż wiedza pedagogiczna nie jest uniwersalna, że ulega ciągłym przeobrażaniom i w związku z tym

nie można wyprowadzać z niej gotowych "recept" na wszelkie trudności i problemy praktyczne.

Ad2)

zmiana świadomości praktyków, nauczyciel-pedagog musi mieć wsparcie teoretyczne, by umiał i potrafił zobaczyć istotę procesów i zjawisk pedagogicznych, tak bardzo wieloznacznych i niezdeterminowanych, teoria stale towarzyszy praktyce dostarczając narzędzi analizy rzeczywistości oraz umożliwiając prowadzenie refleksji nad własnym działaniem

teoria pedagogiczna powinna pomóc nauczycielowi-pedagogowi oderwać się od twierdzeń empirycznych wprowadzanych ze szczegółami zależności przyczynowo-skutkowych ,chwytających zaledwie "powierzchnię "zjawiska i procesy ów pedagogicznych, bez wnikliwszego wejrzenia w ich skomplikowaną i niedostępną aparatowi empirycznemu poznania warstwę istotową

Nauczycielowi-pedagogowi potrzebne jest rzeczywiste wykształcenie teoretyczne w postaci wiedzy wieloparadygmatycznej. Warunkiem "oglądu" faktu pedagogicznego, poza oczywistością daną empirycznie, są kompetencje teoretycznie. Edukacja nauczycieli-pedagogów

Ad3)

Przeprowadzenie pogłębionych studiów nad dorobkiem pedagogiki, jej koncepcjami doktrynami. Zrozumienie perspektyw pytań stawianych w

Dokonywanie interpretacji sensu i znaczenia poszczególnych koncepcji myślowych, krytyczna analiza ujawniająca ideologiczne, społeczne i kulturowe uwarunkowania poglądów ich twórców (autorów).

Tworzenie perspektywy pytań ustanawiających obeci sytuację komunikacyjną pedagogiki, dzięki którym możliwa staje się aktualizacja analizowanych doktryi (koncepcji, prądów).

Wprowadzenie studentów w atmosferę sporów i dyskursów pedagogicznych toczonych w kontekście „ dziejącej się " (wszelkiej) transformacji i kultury ponowoczesności na przełomie wieków. Podejmowanie próby dialogu z tradycją pedagogiczn wzbogacającego nie tylko jej pojmowanie, lecz także zmieniającego nasze dzisiejsze odpowiedzi, których udzielamy analizując ważne fenomeny i procesy (rozwój, edukacja, wychowanie, kształcenie), których uczestnikiem jest współczesny człowiek (dziecko, uczeń, wychowanek).

Otwarcie się na inne perspektywy poznawcze, na możliwość poznawania i rozpoznawania innych (różnych) form myślenia o edukacji i różnych edukac pedagogicznych, wykraczających poza orientację instrumentalną- demistyfikacja stereotypów w myśleniu o edukacji i pedagogice

ZESTAW 8

l . Dwudzielność języka pedagogiki oparta jest na dwudzielności pojmowania wychowania. Pokaż, że rozumiesz istotę wychowania jako zadanie i jako fakt.

2. Pokaż, że rozumiesz istotę racjonalności (krytyki) adaptacyjnej w pedagogice
   współczesnej.

3. Skomentuj podstawy teoretyczne, na których opiera się rozwój nauczyciela jako etosowego humanisty. Na bazie jakiej literatury rozwiążesz to zadanie.

Adl)

Wychowanie - zadanie

dominuje w dzisiejszym świecie,

język naukowo-techniczny, bardzo

zdyscyplinowany, konkretny, urzędowy, nakazowy, celem jest projekt wychowawczy, który należy

wykonać, aktywność, której głównym kryterium jest intencjonalizm,

używa się języka czynności celowych,

dziecko ma robić to co chce nauczyciel- ma być grzeczne patrzeć w sufit, dziecko trzeba przeszlifować, ustawić

Wychowanie — fakt

wychowanie rozumiane jako fenomen, trwa przez całe życie,

język typu opisu filozoficznego, operujący konkretem dziejowymi systemem dialektycznym-

sztuka dyskutowania, język nieintencjonalny, wychowanie traktowane jest jako metoda naprawy świata, wychowanie indywidualnego, niepowtarzalnego

człowieka, nauczyciel jest jakby ogrodnikiem- nic nie robi

ale tworzy warunki, uwzględnia podejmowanie działań celowych

przez wychowawcę, ale na tych oddziaływaniach nie poprzestaje,

Ad2)Istota racjonalności adaptacyjna:

widzimy ją przez pryzmat pewnych przedmiotów, które należy sobie podporządkować, doprowadzić

do tego by stały się nam przydatne,

ta racjonalność ma charakter bardzo przyziemny, świat istnieje niezależnie od nas tzn. że gdyby nie był przez doświadczany, to i tak wyglądałby taki, jakim nam się przedstawia, fundamentalizm światopoglądowy-wiedza i zachowania odbiegające od adaptacyjnej wizji świata są błędne, obce, pozbawione sensu , świat jest czarno- biały , dwubiegunowy my musimy nad nim zapanować, świat sensów i znaczeń, uniwersalnym motywem poznawczym jest dążenie do opanowania świata, poznajemy po to, by „wydrzeć światu jego światu tajemnice", a potem dostosować własne działanie

Ad3)

To zadanie trzeba rozwiązać na bazie książki W. Prokopiuka. O potrzebie i podstawach rozwoju nauczyciela jako etosowego humanisty. W:O człowieku w człowieku.

ZESTAW 34

1. Spójrz rozumiejąco na treść artykułu „ O potrzebie i możliwościach przechodzeniach
   nauczycieli - pedagogów do filozoficznego systemu bycia i odpowiedz na pytanie . Co
   oznacza owo „ przechodzenie,, i po co ma się odbywać ?

2. Proszę skomentować tytuł artykułu
   Mimikra czy sternik . Dramat pedagogiki w sytuacji przesilenia formacyjnego z akcentem na wyjaśnienie kwestii „ dramat pedagogiki".

3. Dokonaj rozumiejącej analizy modelu humanistycznego kształcenia kandydatów na nauczycieli, o którym pisze ... cały czas odnosząc
   się do dwóch pozostałych jej modeli i pisząc w stylu w modelu humanistycznym , nie tak jak w ...

Ad l) Przechodzenie nauczycieli pedagogów do wolicjonalnego systemu bycia oznacza przejście , ucieczkę od syndromu „paidagosa" jako niewolnika prowadzącego dziecko za rękę ku nowemu sensowi zawodowego bycia . W świetle teorii J. l labcrmasa ma to być stopniowe przechodzenie od sfery „pracy" (działań instrumentalnych), do strefy interakcji (działań komunikacyjnych). Przechodzenie to ma się odbywać aby: n-el mógł uwolnić się od wszelkich form „świadomości fałszywej" opartych na realizacjach „panowanie-zniewolenie". Aby mógł odejść od stereotypów myślenia na rzecz poszukiwania i odkrywania nowych sensów poszerzenia przestrzeni świadomości , *osiągnięcia podmiotowości w działalności pedagogicznej , *realizowania w ramach pełnionego zawodu własnego , unikalnego sensu , *wyrwać się z technokratycznego uwięzienia. Ad2)

Jest to artykuł ZbKwiecińskiego . Tytuł artykułu odnosi się do sposobu reakcji polskiej pedagogiki i pedagogów na kryzys i przesilenie formacji politycznej początku i końca lat osiemdziesiątych . Dramat polskiej pedagogiki objawia się w sposobie reakcji polskich pedagogów na zachodzącą zmianę :

l - Brak reakcji - co może doprowadzić do zgubnych skutków, pogłębienia nieprzystawalność wiedzy i działań , a także uprawomocnia brak szacunku dla całego środowiska pedagogów i uczonych , skazuje taka pedagogikę na odrzucenie .

2. Przystosowanie formalne, zewnętrzne - to pozorne oddawanie się służbie zmiany,
   która w swym jednostkowym wymiarze powinna być zmianą indywidualną, w rzeczywistości jest zmianą jedynie etykiet.

3. Reakcje ucieczkowe - będące świadomym wysiłkiem przystosowawczym pedagogów.
   Do najbardziej ambitnych prób w obrębie adaptacji eskap i stycznych należą ucieczki
   do przodu , ucieczki na zewnątrz, ucieczki w siebie , ucieczki do tyłu, powroty do podstaw.

Ucieczki do przodu - poświęcenie się kwestiom Ucieczki na zewnątrz - poświęcenie się kwestiom zagranicznym . Ucieczki w siebie - tworzenie własnych idei. Ucieczki do tyłu - uciekanie w przeszłość jaką jedyną wartościową rzeczywistość.

4. Idiosynkracje i konwersje - czyli reakcje przystosowawcze o charakterze uczuleniowe obronnym i polegające na
   odwracaniu dotychczasowych orientacji na dokładnie odwrotne.

5. Poszukiwanie adekwatnej teorii dla nowej , nieznanej dotąd sytuacji gwałtownego
   przejścia -jest to wysiłek dopełniających się pomysłów i dróg , zadawania sobie
   najbardziej podstawowych dla edukacji pytań.

Ad3)

Orientacje wg H. Kwiatkowskiej

a) Technologiczna:

podstawą jest psychologia behawioralna odnosi się do zachowań człowieka przekazywanie wiedzy

wyposażenie nauczycieli w pewne techniki przekazu nauczyciel to przekaźnik wiedzy dominuje instrumentalizm orientacje użyteczne

b) Humanistyczna:

u podstaw leży myślenie personalistyczne nauczyciel to człowiek o niepowtarzalnej

osobowości nauczyciel to człowiek empatyczny,

rozumiejący

n - el to hermenauta umie słuchać i patrzeć

c) Funkcjonalna:

podstawą jest psychologia poznawcza nauczyciel to badacz , zbliża teorię do praktyki

nauczyciel nie może być specjalistą od wszystkiego

ZESTAW 23

l. Lata 70 i 80 w Stanach Zjednoczonych i Europie Zach. To okres rozgałęzienia się teorii i heterodoksji w naukach pedagogicznych. Pokaż, że rozumiesz co się wówczas „działo „ w polskich naukach pedagogicznych.

2.Pokaż, że rozumiesz założenia antypedagogiki i kontrowersje powstałe wokół niej.

3.Dokonaj analizy rozumiejącej( w dwóch kolumnach obok siebie) n-la jako adaptacyjnego technika i n-la refleksyjnego praktyka .

Ad l) Z. Kwieciński Mimikra czy sternik? Okres 70-80-rozgałęzienie się teorii i heterodoksji, czyli pojawienie się wariantów „neo" i „anty", krytycznych i opozycyjnych wobec obowiązującego paradygmatu. Następuje ścieranie się teorii, odmiennych światopoglądów, relatywizacji poglądów, konkurowanie i wzajemne zwalczanie koncepcji funkcjonalizmu, teorii krytycznej i interpretacjonizmu; pojawia się „partyzancki" i dekadencki styl uprawiania pedagogiki, wyłaniają się studia i ideologie feministyczne, różnorodność nastrojów ( sceptycyzm, pogarda, prześmiewania obok zaufania), konkurencja ideologii. W Polsce -kierunki myślowe rozwijają się słabo

• lata 80-myśl pedagogiczna uprawiana jest w podziemiu

• okres wojny politycznej państwa z narodem (zwycięża naród)

-okres jest podstawą dzisiejszego dramatu tożsamości i niedorozwojów teoretycznych pedagogiki polskiej

• pedagogika podejmuje wyzwanie Partii do głębszego i bardziej socjalistycznego wychowania społeczeństwa (ich rolę musieli
  odgrywać historycy, socjologowie, poloniści, filozofowie)

• skupienie przy Kościele jako jedynej alternatywie politycznej, przy bierno
  -poddańczym zachowaniu się naszego

- brak literatury z zewnątrz (zachodniej)

Ad 2) Antypedagogik

• pedagogika wspierająca rozwój; upomina się o takie wartości jak: wolność, równość, przyjaźń,
  samostanowienie czy odpowiedzialność każdy za
  siebie samego. Niszczenie i konstrukcja łączą się
  w tym ruchu w nierozdzielną całość

• prowokuje, drąży, denerwuje radykalnością
  niektórych swoich tez;

-człowiek jest największą wartością, wszystko pozostałe jest klimatem- ma być pomocą

-myślenie o n-lu pedagogu jako wybitnym psychologu

-jest niezmiernie łagodna „kocham cię bezwarunkowo takiego jakim jesteś"

-funkcjonuje prawo naturalne

• prawo do równości, „wolność" jak i „samostanowienie" muszą mieć to samo znaczenie dla dziecka jak i dorosłych

• dziecko ma prawo: do swobodnego wyboru własnego środowiska życia, urządzonego zgodnie z jego potrzebami i możliwościami rozwoju; do życia bez kar cielesnych; do samowychowania; do wiedzy; do działalności gospodarczej; do
  uczestnictwa w życiu politycznym.

Ad3) Lepper

- n-1 jako adaptacyjny technik:
n-1 skończony, urobiony,

-nie rozwija się, nie poddaje niczego pod wątpliwość,

-nie analizuje,

• „ produkuje" zawartość umysłów uczniów wg wzorów odgórnie ustalonych,

• korzysta ze schematów, działa wg ściśle określonych reguł,

• n-l/pan/- uczeń/ niewolnik; -relacja jednostronna

• n-1 jako refleksyjny praktyk:

• koncepcja refleksyjnego praktyka nawiązuje do hermeneutyki, ponieważ to hermeneutykę interesuje stawianie pytań niż odpowiedzi na nie,

• pryzmat pytania nad odpowiedzią jest w refleksyjnej pracy n-la nieustannie obecny,

• pytanie najbardziej inspiruje do refleksji nad działaniem, a także do działania z refleksją,

• refleksyjny n-la powinien odwoływać się do racjonalności emancypacyjnej „stwarzającej n-lowi szansę wyzwolenia się od szkoły w sobie i uzyskania krytycznej, refleksyjnej perspektywy”

• bycie refleksyjnym praktykiem wymaga nie tyle wiedzy, co odpowiedzialności, otwarcia na krytykę i gotowości do zmian.
  

ZESTAW 2

l. Jak rozumiesz tezę, że współczesne nauki pedagogiczne są wieloparadygmatyczne?

2.Po co nauczycielom pedagogom jest tak dziś potrzebna świadomość teoretyczna?

3.Jakie „wielkie" pytania o współczesność i przyszłość trzeba postawić przed rozpoczęciem dyskusji o edukacji nauczycieli?

Adl)

nauka jest wieloparadygmatyczna wielojęzykowa

• nauki pedagogiczne posługują się znaczeniami

• posługują się wieloma koncepcjami

• prof. Lewowicki porównał współczesne nauki
  pedagogiczne do wielokwiatowego dywanu

• istnieje wiele paradygmatów - od paradygmatu
  instrumentalnego (technologicznego,
  adaptacyjnego ) do paradygmatu
  humanistycznego, wciąż musimy wydobywać
  zasady humanistyczności: podmiotowość,
  niepowtarzalność, zwrot ku człowiekowi.

Ad 2)

Świadomość teoretyczna jest potrzebna n-lom:

- by n-1 dobrze uświadamiał relacje między „byciem" a „stawaniem się"

• dlatego, że rozumienie jest źródłem i podstawą podejmowania świadomych decyzji n-la

• w relacji z uczniem rozumienie jest podstawą jakości mowy

• by umieć i potrafić zobaczyć istotę procesów i zjawisk pedagogicznych

• teoria towarzyszy praktyce dostarczając narzędzi, analizy rzeczywistości oraz umożliwia
  prowadzenie refleksji nad własnym działaniem n-l musi zdobyć „osłonę intelektualną", żeby mógł stać się badaczem

• teoria dostarcza inspiracji intelektualnych, powstaje inne „widzenie", wyobrażenie,
  rozumienie,

• następuje narastanie poziomu autorefleksji,

• ma wspierać n-la — pedagoga w niepewnych sytuacjach działania, w niepewnych czasach powinna wskazywać na inne drogi poszukiwań

- by n-1 umiał wydawać sądy wartościujące i wzmacniał swoje kompetencje interpretacyjne

- teoria pęd. ma bardziej pełnić funkcje epistemologiczne i metodologiczne niż
instruktażowe

• by n-1 lepiej rozumiał, bardziej inspirował i stymulował nowe szansę rozwojowe ucznia,
  procesy wzrastania, „stawania się" i dochodzenia do człowieczeństwa

• by wzbudzić u n-la myślenie prospektywne, obiektem poznania powinien uczynić nie tylko
  świat zewnętrzny lecz także samego siebie

- by przygotować n-li do krytycznego myślenia

Ad 3)

1. Pytania o współczesny świat - „Jaki jest ten świat?"

2. Pytania o człowieka w ogóle.

3. Pytania o każdego człowieka (dziecko - czł.,
   czł. w wieku przedprodukcyjnym, czł. w wieku produkcyjnym, czł. w wieku poprodukcyjnym).

4. Pytania o masmedia.

5. Pytania o naukę (w ogóle).

6. Pytania o edukacje (w ogóle).

7. Pytania o nauki pedagogiczne.

ZESTAW 7

1.Pokaż, że rozumiesz istotę i sens języka „pedagogiki sprzeciwu".

2.Jak rozumiesz wymiary postmodernistycznego myślenia o świecie.

3.Zaprezentuj (z komentarzem) kierunki przemian funkcji zawodowych nauczyciela.

Ad 1)

Język „pedagogiki sprzeciwu":

• to sprzeciw na język pedagogiki naukowo-socjalistycznej

• służył uprawianiu krytyki, która była ukierunkowana zarówno na obszary problematyki
  teoretycznej jak i na obszary problematyki życia społecznego

• był odbierany wąską publiczność edukacyjną

• był językiem pokątnym, funkcjonującym na niektórych konferencjach, powielanym - mało
  drukowanym

• nie był to język powinności - nie definiował jaki powinien być wychowanek i n-1

• wartością najwyższą jest człowiek, posiadający indywidualne cechy osobowości

• nie był to język metodologii badań pedagogicznych - nie podawał konkretnych
  opisów praktyczno-technicznych działań, zapewniających skuteczne formowanie osobowości

Ad 2) Postmodernistyczne myślenie o świecie:

• świat ludzkiej świadomości jest światem stałych konfliktów;

• kapitał nie jest już ograniczany imperatywami narodowymi, nie jest tylko własnością narodu

• koniec totalitarnych wizji prowadzących do całościowego ujmowania świata;

-jest to świat wojen, małych ojczyzn;

• dużą rolę odgrywają masmedia - rodzi się społeczeństwo telewizyjne;

• wytwarzanie znaczenia stało się równie ważne jak produkcja siły roboczej w zakreślaniu granic
  ludzkiej egzystencji;

• polityka różnicy - istniejesz tylko wtedy, kiedy się wyróżniasz

Ad 3) Ewolucja funkcji zawodowych nauczyciela: li od funkcji przekazu wiedzy do funkcji uczenia samodzielności poznawczej i egzystencjalnej samodzielność poznawcza - dotyczy umiejętności badania światasamodzielność egzystencjalna- dot. wartościowania, oceniania, wybierania; n-1 nie jest „przekaźnikiem" gotowej, pewnej wiedzy, którą uczeń ma przyswoić i opanować, lecz zwraca uwagę i zachęca do samodzielności.

2. od funkcji kształtowania do funkcji inspirowania rozwoju

n-1 rezygnuje z postawy sterowania, urabiania, modelowania- na rzecz postawy oferowania, dialogu, uznania indywidualności wychowanka.

3. od postawy pewności gwarantowanej prawem
   naukowym i autorytetem do postawy wątpiącej samo bycie n-lem nie gwarantuje autorytetu i szacunku.

4. od funkcji n-la „fachowca" do funkcji n-la o niepowtarzalnym własnym stylu działania

n-1 „fachowiec" to n-1 wykształcony na tych samych treściach, w ten sam sposób, dysponujący określonymi metodami metodami środkami - od tej koncepcji n-la przechodzi się do n-la posiadającego własny styl działania, który jest wynikiem niepowtarzalności własnej osobowości.

ZESTAW

1.Jakiego typu postawy ma przyjąć współczesny pedagog widząc, że istnieje wielość myślenia o

procesach pedagogicznych (głównie o

wychowaniu), wielość Języków" pedagogiki?

2.Postaw tezy w obszarze „Dialog a psychologia (pedagogika) humanistyczna.

3.Dokonaj interpretacji alternatyw w kształceniu nauczycieli, które rozważa H.Mizerek w artykule „Alternatywne sposoby myślenia o nauczycielu i

jego edukacji; pytania do badaczy i edukatorów.

Adl)

-ma stawać się coraz bardziej krytyczny -ma uzdrawiać chore stosunki społeczne -musi klasyfikować co jest dobre a co złe -pedagog ma być filtrujący

Ad 2)Człowiek sam kieruje swoją osobowością, jest samo sterowany, działa indywidualnie i dąży do samorealizacji, jest metodą dochodzenia do celu, którym jest samorealizacja jednostki, to dialog w relacji pacjent-terapeuta, terapeuta wczuwa się w stan pacjenta /empatia/ Folkierska mówi że wczuwanie się jest tylko odgrywaniem roli, bo terapeuta jest niewystarczająco zaangażowany. Psychologii humanistycznej zarzuca się, że jest sentymentalna, że wierzy w to, że człowiek wie, co jest najlepsze.

Ad 3) Mizerek przedstawia cztery paradygmaty kształcenia nauczycieli:

l .Orientacja behawiorystyczna - odwołuje się do założeń pozytywistycznej epistemologii i behawiorystycznej psychologii, akcentując rozwój specyficznych obserwowalnych umiejętności nauczycieli, które związane są z nauczaniem i uczeniem się. W stosunku do pracy nauczyciela trafna jest metafora „produkcji" kiedy efektywność jego pracy mierzona jest ilością opanowanych przez uczniów, precyzyjnie wyspecjalizowanych programach nauczania faktów i pojęć. Nauczyciel produkuje zawartość umysłów swoich podopiecznych według zdefiniowanych wzorów. Nauczanie jawi się jako rodzaj „stosowanej nauki", nauczyciel jest wykonawcą praw i zasad efektywnego nauczania. W kształceniu nauczycieli przyjmuje się założenie, że kandydat do zawodu powinien opanować wiedzę przedmiotową w swojej dziedzinie, program nauczania przedmiotu, którego będzie się uczył, w toku praktyk powinien wziąć udział w szeregu wystandaryzowanych, realnych sytuacji nauczania, gdzie ma okazję ćwiczyć potrzebne mu umiejętności. Przyszły nauczyciel postrzegany jest jako bierny odbiorca wiedzy profesjonalnej i pozbawiony wpływu na zawartość i formy swojego przygotowania zawodowego.

2.Orientacja humanistyczna - odwołuje się do epistemologii fenomenologicznej oraz różnorodnych współczesnych kierunków psychologii rozwoju, psychologii humanistycznej itp. Edukacja nauczyciela jest raczej „stawania się" profesjonalnym mistrzem, procesem pomagania w osobistym, kierowanym od „wewnątrz" rozwoju osobistym nauczyciela, niż ciągiem sytuacji, w których jest on uczony, jak nauczać. Celem kształcenia przyszłego nauczyciela jest tworzenie takich sytuacji, które sprzyjaj ą automodyfikacj i jego „osobistych teorii" edukacji, poprzez ich uświadamianie, definiowanie, redefiniowanie i reinterpretację. Sukces edukacji nauczycielskiej mierzony jest raczej kategoriami powodzenia jednostki. 3 .Paradygmat tradycyjno-czeladniczy - proces przygotowania do zawodu nauczycielskiego jest w istocie procesem „terminowania". Niezbędną w pracy wiedzę i umiejętności zdobywa się stopniowo, metodą prób i błędów. Mistrzostwo zawodowe jest „mądrością doświadczonego fachowca". Doświadczony fachowiec miałby przekazać początkującemu całą niezbędną w nauczaniu wiedzę i umiejętności. 4.Paradygmat refleksyjny - nacisk na umiejętność krytycznej refleksji i deliberacji, która w tej koncepcji uważana jest za jedną z podstawowych umiejętności nauczyciela profesjonalisty. Umiejętności są niezwykle istotne, ale tylko takie, które podmiot uzna za pożądane i sam zaakceptuje. W kształceniu do zawodu zakłada się, że kandydat powinien być autorem scenariusza programu przygotowania profesjonalnego. Przyszli nauczyciele są zachęcani do „brania w nawias" i krytycznej analizy założeń i konsekwencji tego wszystkiego czym w formie uświęconych tradycją „rytuałów wzorców" stają się na uczelni i w szkole na praktykach.

ZESTAW 10

1. Pokaż, że rozumiesz istotę wiedzy naukowej o wychowaniu-języka tzw. pedagogiki naukowej.

2. Interpretacja płaszczyzn, na których trzeba analizować humanizm.

3. Zinterpretuj kategorię nauczyciela jako transformatywnego intelektualistę.

1. Pokaż, że rozumiesz istotę mitycznego sposobu o wychowaniu.

2. Jak rozumiesz istotę racjonalności (krytyki) emancypacyjnej w pedagogice współczesnej?

3. W czym zawiera się sens kształtowania tożsamości nauczyciela na każdym poziomie teorii rozwoju jednostkowego. człowieka Kohlberga-Habermasa.

1. Kwiecinski powiedział, że w rozgałęzieniach wśród teorii pedagogicznych w latach 50-90 na
   Zachodzie i w Polsce objawiły się 4 paradygmaty, a w nich jeszcze szczegółowe teorie. Pokaż jak rozumiesz tę tezę.

2. W czym zawiera się sens pedagogiki oporu jako strategii pedagogiki krytycznej?

3. Ustaw w jednej kolumnie pytania o
   współczesności i przyszłości w opcji których miałaby przebiegać edukacja nauczycieli. Obok ważne pytania o sam sens kształcenia kandydatów na nauczycieli. W czym się zawiera i dlaczego jest tak potrzebna transformacja myślenia pedagogicznego? Po co nowoczesnym pedagogom - nauczycielom powrót do filozofii?

Po co nauczycielom teoria?

ZESTAW 27

1. Wiemy że we współczesnych naukach pedagogicznych zaznacza się wyraźnie
   przechodzenie od paradygmatu technokratycznego (Comtowskiego) do
   humanistycznego. Pokaż że rozumiesz od jakiego myślenia do jakiego?

2. Wiadomo, że pedagogika krytyczna jako szczególny typ myślenia pedagogicznego ma dwie podwójne strony (człony). Pokaż, jak to rozumiesz.

3. Jak rozumiesz logikę rozwoju nauczyciela na tle ogólnej teorii rozwoju jednostkowego, moralnego człowieka, którą sformułował L.
Kohlberg?

1. W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej od Lat 50 Do 90 teorie pedagogiczne przechodziły przez trzy kolejne fazy rozwoju. Scharakteryzuj (rozumiejąco) okres„rozgałęziania się teorii i „heterodoksji". pokaż, że rozumiesz istotę pedagogiki wyzwolenia i edukacji emancypacyjnej.
3. Zaprezentuj krótko - krytycznie (negująco, aprobująco) orientacje o kształcenia nauczycieli według H. Kwiatkowskiej.

ZESTAW 42

1. Jest w naszej literaturze artykuł... O filozofii edukacji. Rozterki i nadzieje, (kto jest jego autorem) Po lewej stronie karty napisz o jakich
   rozterkach mowa, a po prawej o jakich nadziejach.

2. Pokaż po jednej stronie karty, że rozumiesz jakich kategorii opisu świata dostarcza racjonalność adaptacyjna, a po drugiej
   racjonalność emancypacyjna.

3. Żeby analizować problem edukacja ustawiczna nauczycieli najpierw trzeba rozumieć cztery odmiany fenomenu i zjawiska kształcenie ustawiczne. Pokaż jak to rozumiesz.

1. Pokaż ze zrozumiałeś z naszego programu jak realizowaliśmy ważne cele przedmiotu studiów akademickich, współczesne kierunki w pedagogice (i po co, żeby co zrozumieć)

2. Postaw tezy w obszarze filozofii
   hermeneutycznej jako dialog o czym pisze ...

3. W Polsce (podobnie w St.Zjedn. i Europie) teorie pedagogiczne przeszły 3 kolejne fazy rozwoju. Nazwij te fazy i pokaż, że rozumiesz istotę.

ZESTAW 34

l .„O potrzebie i możliwościach przechodzenia nauczycieli do filozoficznego sposobu bycia". Co oznacza słowo „przechodzenie" i po co ma się odbywać?

2. „Mimikra czy sternik?"- skomentuj tytuł z akcentem na wyjaśnienie kwestii „dramat pedagogiki".

3. Dokonaj rozumiejącej analizy modelu humanistycznego kształcenia kandydatów na nauczycieli, o którym pisze cały czas

odnosząc się do dwóch pozostałych jej modeli i humanistycznym, nie tak, jak w

ZESTAW 32

1. „Języki” w paradygmatach Kwiecińskiego (4 paradygmaty)

2. Pedagogika pogranicza jako specyficzny typ pedagogiki krytycznej (określproblem i dok. Jego interpretacji)

3. Scharakteryzuj model metodyczno-pragmatyczny (podaj jego autora)

ZESTAW

1.

2. Interpretacja płaszczyzn, na których trzeba analizować humanizm.

3. Zinterpretuj kategorię nauczyciela jako transformatywnego intelektualistę.

---