1. Scharakteryzuj śpiączkę hipoglikemiczną- objawy, zapobieganie, postępowanie w czasie jej wystąpienia.

Występuje w godz. rannych , stan niedocukrzenia

Objawy: nadmiernie duży apetyt lub brak apetytu, ból w nadbrzuszu, zimne zlewne poty,

- uczucie drżenia wewnątrz ciała, drżenie rąk, bicie serca- przyspieszona akcja serca,

- zaburzenie widzenia, nerwowość i nielogiczne zachowanie, zaburzenie pamięci,

- ociężałość mylenia, ból głowy, drętwienie wokół ust, uczucie omdlewania,

- zawroty głowy, uczucie zmęczenia, ziewanie, utrata przytomności, śpiączka cukrzycowa.

Postępowanie: chorym z zaburzeniami wiadomości lub nieprzytomnym nie podaje się nic doustnie, gdyż może dojść do zachłyśnięcia. U chorego nieprzytomnego (zagrożenie życia) - wstępna ocena tanu chorego, ułożenie w pozycji bezpiecznej, założenie wkłucia dożylnego, cewnik do pęcherza moczowego.

Podaje się dożylnie glukozę 20% lub 40%, można podać dożylnie, podskórnie lub domięśniowo 1-2 mg glukagonu w cięższych przypadkach.

Choremu przytomnemu - szybko podajemy do wypicia słodki płyn (z dużą ilością cukru).

Zapobieganie: przestrzeganie zasad - nie przedawkować insuliny, poziom cukru spada po dużym wysiłku fizycznym, zbyt małym posiłku (szczególnie węglowodanów w posiłku), opóźnieniu posiłku, spożyciu alkoholu, dodatkowa choroba obniża poziom cukru- zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

POZIOM CUKRU PRAWIDŁOWY - 3,3 - 6,6 mmol/l

60-120 mg%

2. Przedstaw Bad. Cewnikowanie serca - istota i opieka pielęgniarska nad pacjentem po badaniu.

Badanie polega na wprowadzeniu cewnika do serca i dokonaniu pomiarów tego narządu. Przy badaniu prawego serca i pnia płucnego cewnik wprowadza się przez żyłę udową, a lewego serca i aorty przez tętnicę udową.

Wskazania: chor. wieńcowa, uszkodz. m. sercowego i zastawek, wady serca wrodzone i nabyte, tętniak serca.

Cewnikowanie serca dostarcza informacji o:

- ciśnieniu w jamach serca i naczyniach,

- wysyceniu O2 krwi,

- pozwala na wyliczenie obj. Wyrzutowej serca,

- cewnikowanie daje możliwość podania środka cieniującego i skontrastowanie jam serca

Np. angiokardiografia (koronografie, arteriografia)

Opieka po badaniu: chory nie powinien poruszać kończyną na której znajduje się miejsce wkłucia,

- przy kichaniu, kaszlu uciskać opatrunek,

- kontrola RR, tętna, oddechu przez 1 godz. co 15 min. Potem przez 3 godz. co 30 min.

- obserwacja m-ca wkłucia (przesiąkanie krwią),

- kontrola kończyny czy nie drętwieje, czy nie jest zimna, bolesna,

- w pierwszych godzinach po zabiegu może oddawać większą ilość moczu ( wynik działania środka cieniującego),

- w celu oczyszczenia organizmu ze środka cieniującego choremu podaje się do picia 3 litry płynów w ciągu kilku godzin po zabiegu (lub w formie wlewu kroplowego),

- po zaprzestaniu dział. Śr. P. bólowych chory może odczuwać ból w miejscu nakłucia - na zlec. Lekarza środki p. bólowe,

- bezpośrednio po zabiegu nie należy wstawać z łóżka, po kilku godzinach wtaje się z łóżka.

3. Omów udział pielęgniarki w farmakoterapii w cukrzycy insulinozależnej:

Cukrzyca: choroba przewlekła, choroba przemiany materii, w której dochodzi do pierwotnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz wtórnych zaburzeń przemiany tłuszczów i białek spowodowanych niedoborem insuliny.

Typy cukrzycy: insulinozależna (typu I) typu młodzieńczego,

„ (typu II) „ dorosła

Udział pielęgniarki dotyczy :

- edukacja chorych dotycząca - odmierzania : przeliczania dawek insuliny,

- nauczenie wykonywania iniekcji, posługiwania się Penem,

- przygotowanie do samokontroli (codziennie kontrola golikemii - gleukometr, kontrola cukru w moczu - testy paskowe i rozpoznawania objawów hipo i hiperglikemii).

1. Zadania diagnostyczne: obserwacja układu krążenia, oddychania, funkcji wyd. nerek ; występowanie kwasicy ketonowej.

2. Zadania lecznicze : podawanie leków wg. Zlecenia, nadzorowanie przestrzegania zaleceń diety.

3. Zadania opiekuńcze: rozwiązywanie problemów wynikających z choroby.

4. Zadania edukacyjne: ocena umiejętności w zakresie samokontroli cukru, ocena realizacji terapii i samopielęgnowania, nauczenie rozpoznawania stanu hipo i hiperglik, zalecanie wysiłku fiz., pielęgnacja całego ciała (zwłaszcza stopy), dawkowanie insuliny i wyk. Iniekcji.

5. Zadania edukacyjne wobec rodziny chorego - przygotowanie rodziny do udzielania wsparcia choremu.

PREPARATY INSULINY - RODZAJE :

- insuliny szybko i krótkodziałające (czas działania od 5 - 7 h.) Actrapid, Maxirapid, Humulinar,

- insuliny o pośrednim okresie działania - SEMILENTE, LENTE, MONOTARD

- insuliny o przedłużonym okresie działania - ULTRALENTE, HUMULINA.

4. Omów czynniki osteoporozy i rolę pielęgniarki w edukacji zdrowotnej z tą jednostką chorobową.

Osteoporoza - proces patologiczny polegający na utracie masy kostnej, prowadzi do zmniejszenia liczby beleczek kostnych.

PODZIAŁ KLINICZNY : osteoporoza pomenopauzalna (typ I) występ. w wieku 50-60 lat, osteoporoza starcza (typ II) występ. po 60 roku życia.

Czynniki Ryzyka Powstania Osteoporozy :

1. Demograficzne i genetyczne: zaawansowany wiek pow. 65 lat, kobiety, rasa biała i żółta, wątła budowa ciała, predyspozycje rodzinne (u matki)

2. Stan hormonalny : okres pomenopauzalny, bezdzietność, przedłużający brak miesiączki, niedobór hormonów płciowych o różnej etiologii

3. Środowiskowe i dietetyczne : małą ilość wapnia w diecie, niedobory białkowe lub za dużo, brak vit. D3, nikotynizm, alkoholizm, kodeinizm

4. Długotrwałą terapia : glikokortykosteroidy, leki p. drgawkowe

Prewencja Osteoporozy :

• wzbogacenie diety w produkty mleczne,

• likwidowanie deficytu wit. D

• regularne ćwiczenia fizyczne

• zaprzestanie palenia tytoniu, nadużywanie kawy, alkoholu

Eliminacja czynników ryzyka to podstawa prewencji osteoporozy. Na niektóre z nich nie mamy jednak wpływu. Są to np.: płeć żeńska, wiek, budowa ciała, rasa, dziedziczenie rodzinne.

PROFILAKTYKA :

1. W zapobieganiu osteoporozie - poza sytuacjami, w których usunięcie lub złagodzenie niekorzystnego wpływu pewnych czynników należy do lekarza (np. hormonalna terapia zastępcza u kobiet po menopauzie) -są takie, gdzie decydujący jest tryb życia danej osoby.

2. Dieta jest bardzo ważnym elementem profilaktyki.

3. Kluczową rolę w osiągnięciu odpowiedniej szczytowej masy kostnej, jak i zapobieganiu szybkiemu zanikaniu kości odgrywa uzupełnianie w organizmie wapnia.

4. Zdrowy tryb życia zmniejsza zagrożenie osteoporozą.

Spożywać duże ilości wapnia tj. 1000 mg dziennie w diecie, a jeśli nie stosują hormonalnej terapii zastępczej 1500mg. Jeśli kobiety nie chcą zażywać estrogenów, trzeba podawać vit. D3 w dawce 400-800 j. na dobę.

Niezmiernie ważnym czynnikiem dla prawidłowej budowy kości jest wysiłek i aktywność fizyczna. Dłuższe unieruchomienie w łóżku jest przyczyną gwałtownie postępującego zaniku kostnego. Ruch i ćwiczenia fizyczne stymulują wzrastanie kości i zapobiegają utracie masy kostnej. Najlepsze ćwiczenia to: chodzenie, turystyka piesza, wchodzenie poi schodach, ćwiczenia siłowe, tenis, taniec.

OBJAWY : początkowo bezobjawowo - nazwano „cichy złodziej kości”, uczucie zmęczenia, bóle kręgosłupa okolicy L, bóle k. długich, pogłęb. kyfoza piersiowa i lordoza szyjna.

U niektórych kobiet pojawia się dość wcześnie tzw. „wdowi garb”, czyli łukowate wygięcie odcinka piersiowego kręgosłupa, nadmierna kyfoza piersiowa.

EDUKACJA : dotyczy profilaktyki: kąpiele słoneczne, podaż vit. D3, zmiana trybu życia (unikanie używek), farmakologia, dieta bogata w produkty mleczne, odpowiednie stabilne obuwie na gumowych spodach, unikanie wychodzenia z domu podczas śliska, gołoledzi, ochrona bioder „poduszeczkami” zmniejszającymi ryzyko złamania w razie upadku itp. Koniecznie należy pamiętać, że odpowiednia gimnastyka poprawia stan mięśni i koordynacje ruchów, jest więc ważnym elementem kuracji.

SPRZYMIERZEŃCY TWOICH KOŚCI:

- mleko i przetwory mleczne.

Jedną z metod zapobiegania osteoporozie jest dostatecznie duże spożycie wapnia przez całe życie. Spożycie 700-750 ml. Mleka + 100 g twarogu + 20 g sera podpuszczkowego na dobę pokrywa przeciętne dobowe zapotrzebowanie na wapń. Zaleca się spożywanie niskotłuszczowego mleka i jego przetworów, zamiast produktów beztłuszczowych. Całkowite usunięcie tłuszczu pozbawia produkty mleczne witaminy D, niezbędnej do prawidłowego wchłaniania wapnia.

WAPŃ (MONOTERAPIA)

Udokumentowano, że wapń:

• sprzyja budowaniu maksymalnej masy kostnej,

• zmniejsza, ale nie zatrzymuje utratę masy kostnej,

• w monoterapii nie daje przyrostu masy kostnej,

• nie zmniejsza liczby nowych złamań,

• polecany jest w profilaktyce osteoporozy oraz jako terapia pomocnicza w jej leczeniu, suplementacja solami wapnia jest przeciwwskazana u chorych z kamicą nerkową, hiperkalcemią i hiperkalciurią.

5. Omów najczęstsze problemy pielęgnacyjne pacjenta chorego na cukrzycę typu 1.

Cukrzyca typu 1 - insulinozależna (młodzieńcza) - występuje bezwzględny brak insuliny, w przypadku nie podania choremu leku może dojść do śpiączki ketonowej (zagrożenie śmiercią).

- występuje skłonność do ostrych powikłań z powodu niewłaściwej diety, wypicia znacznej ilości alkoholu, ostrej infekcji chorobowej.

Główne przyczyny inwalidztwa to: upośledzenie lub utrata wzroku (retinopatia cukrzycowa), zawał serca, schyłkowa niewydolność nerek.

Do problemów pielęgnacyjnych należy zaliczyć także:

- możliwość wystąpienia stopy cukrzycowej ( prawidłowa pielęgnacja stóp - dokładne mycie , suszenie, obcinanie paznokci). Istotną przyczyną powstania jest źle kontrolowana cukrzyca ( przez lata). Dwa najważniejsze czynniki, które prowadzą do powstania owrzodzeń, to późne uszkodzenia, takie jak polineuropatia i choroby zarostowe tętnic obwodowych.

Przyczyny polineuropatii cukrzycowej to: - podwyższony poziom cukru, zaburzenia białkowej przemiany materii, częściowo niedobór witamin oraz czynniki naczyniowe np., miażdżyca naczyń, zaburzenia włośniczkowego przepływu krwi.

- makroangiopatia - choroba zarostowa naczyń obwodowych u cukrzyka jest rezultatem miażdżycy

- mikroangiopatia - zmiany w kapilarach sieci końcowej.

- otyłość i mała aktywność fizyczna - należy przestrzegać zasad prawidłowego odżywiania, zwiększyć aktywność fizyczną ( dużo ruchu, spacery, ćwiczenia)

- brak wiedzy na temat choroby, wstrzyknięć insuliny i samokontroli - edukacja na temat choroby, powikłań, zasad wykonywania wstrzyknięć, prowadzenie dzienniczka samokontroli

- możliwość wystąpienia objawów hipoglikemii - przyczyny - po podaniu insuliny zbyt mały posiłek, lub brak posiłku, zbyt duża dawka insuliny, zbyt duży wysiłek fizyczny Małe niedocukrzenie : objawy: - bóle głowy, zmęczenie,

- rozdrażnienie lub depresja

Postępowanie: spożycie węglowodanów ( kromka chleba)

Duże niedocukrzenie - objawy: - nadmiernie duży apetyt lub brak apetytu.

- ból w nadbrzuszu, zimne ,zlewne poty, drżenie rąk, przyspieszenie akcji serca

- zaburzenia widzenia, nerwowość, zaburzenia pamięci, wesołkowatość,

- ból głowy, drętwienie wokół ust. Uczucie omdlewania, zawroty głowy,

- uczucie zmęczenia, ziewanie

Jeżeli chory przytomny powinien spożyć cukier lub glukozę zaś chorym nieprzytomnym podajemy dożylnie glukozę 20 %, lub można podać iv, im. lub sc. 1-2 mg. Glukagonu

- możliwość wystąpienia hiperglikemii - przyczyny: - za mała dawka insuliny,

- zbyt obfity w węglowodany posiłek, - za mało ruchu, - dodatkowa choroba

Objawy: - wzmożone pragnienie, zwiększone oddawanie moczu, suchość w jamie ustnej,

- bóle brzucha, nudności, wymioty

- bóle głowy, zaróżowienie skóry, duży cukromocz i acetonuria,

- oddech przyspieszony i pogłębiony, zapach acetonu z ust, (oddech Kussmaula), - skóra sucha, obniżone napięcie mięśni

- senność, utrata przytomności,

- śpiączka ketonowa

Postępowanie: jeżeli chory przytomny - podać 2-3 l osolonych płynów do wypicia, wezwać lekarza

Jeżeli nieprzytomny - zabezpieczamy przed urazem (drabinki)

- podawanie dużych dawek insuliny przy pomocy pompy infuzyjnej

- uzupełnienie bilansu wodno - elektrolitowego, wyrównanie kwasicy

- monitorowanie glikemii i glikozurii

- przez kilka dni ogranicza się po śpiączce w diecie tłuszcze, a podaje węglowodany złożone

Bardzo ważna jest samokontrola w cukrzycy, aby zapobiegać ewentualnym powikłaniom choroby i utrzymać optymalny stan zdrowia. Ważne jest regularne odwiedzanie swojego lekarza.

Pielęgnacja stóp: - myj stopy codziennie w letniej wodzie nie mocząc zbyt długo, i starannie osuszaj

- sprawdzaj codziennie czy nie ma na nich otarć, pęcherzy, pęknięć, zaczerwienienia skóry.

- jeżeli wystąpi uszkodzenie skóry, zastosuj suchy opatrunek, jeżeli się nie zagoi zgłoś się do lekarza

- paznokcie u nóg obcinaj prosto, nie zaokrąglaj ich

Troska o wzrok : aby zachować wzrok w jak najlepszym stanie odwiedzaj okulistę raz do roku lub częściej,

- jeśli wystąpią czarne plamy przed oczyma, ból lub ucisk w oczach, niedowidzenie w półmroku - skontaktuj się natychmiast z okulistą

Dbałość o skórę: przy cukrzycy jest się bardziej podatnym na zakażenia skóry, by ich uniknąć: - kąp się codziennie w ciepłej wodzie, ale nie gorącej, używaj mleczka do pielęgnacji na bazie lanoliny

- jeśli skaleczysz się, przemyj ranę ciepłą wodą z dodatkiem mydła, po osuszeniu nałóż jałowy opatrunek

Higiena jamy ustnej: u osób z cukrzycą częściej niż u zdrowych występuje choroba dziąseł zwana zapaleniem przyzębia oraz inne schorzenia jamy ustnej. Aby im zapobiec należy

- myć zęby po każdym posiłku używając miękkiej szczoteczki i pasty do zębów

- przynajmniej raz dziennie oczyszczać przestrzenie między zębami nitką dentystyczną

- odwiedzać stomatologa co 3-6 miesięcy

- przy każdej dolegliwości jamy ustnej skontaktuj się ze stomatologiem

Co z paleniem: Palenie upośledza krążenie krwi, zwiększa ciśnienie tętnicze, może doprowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych w oczach, sercu i nerkach. A więc jeśli palisz - przestań, jeśli nie unikaj zadymionych pomieszczeń.

6. Omów celowość stosowanych różnic w diecie w okresie wyrównania i nie wyrównania w marskości wątroby.

Marskość wątroby: rozlane zwłóknienie wątroby, najczęściej przy współistniejącej martwicy komórek wątrobowych, rozrost tkanki łącznej.

W marskości wyrównanej: dieta bogatobiałkowa, 1,5 g białka/kg.m c.( mięso, drób, ryby, jaja, mleko)

- dieta lekkostrawna 5-6 x na dobę

- zakaz alkoholu i błonnika

- ograniczamy cukry proste, - tłuszcze 1 g/kg. m. c ( oleje roślinne)

Marskość nie wyrównana: - wodobrzusze, obrzęki, nadciśnienie, żółtaczka, ucieka potas ( pomidory, ziemniaki, banany, wywary z warzyw),

- gdy nasilają się objawy ograniczyć białko - 0,8 g/kg

- w przypadku obrzęków ograniczyć sód, podaż soli.

Czynnikami, nie które decydują o sposobie żywienia jest istnienie lub nieistnienie objawów wyrównania:- żółtaczka, puchlina brzuszna, znaczne zmniejszenie stężenia albumin w surowicy krwi, żylaki przełyku, objawy stanu przedśpiączkowego.

Przechodzi się na dietę z ograniczeniem białka.

7 Scharakteryzuj drenaż ułożeniowy - istota, wskazania, p/wskazania, rola pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta, przykłady pozycji drenażowych.

Drenaż ułożeniowy polega na nadaniu pacjentowi pozycji, w której wydzielina z różnych części płuc może spływać do oskrzeli, tchawicy, gardła skąd chory może ją odkrztuszać.

Wskazania: zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym

P/wskazania: pozycje drenażowe głową w dół nie wykonujemy:

- u ludzi starszych

- z niewydolnością oddechową i krążeniową

- u chorych z nadciśnieniem, z chorobą nowotworową

- złe samopoczucie

Stosujemy: rano przed śniadaniem

- wieczorem przed kolacją lub 2 godz. po jej spożyciu

- przed rozpoczęciem wypić szklankę ciepłego mleka lub herbaty

- zażyć lek ułatwiający odkrztuszanie, odczekać 15- 20 min

Pozycje : - pozycja woźnicy - jest zalecana pacjentom z astmą oskrzelową, w trakcie napadu duszności. Pozwala na uruchomienie dodatkowych mięśni oddechowych ( obręczy barkowej)

- pacjent siedzi w pozycji półwysokiej ze zgiętymi kończynami dolnymi -drenujemy górny prawy płat

- siedzi z pochyleniem do przodu - górny lewy płat

- pozycja na boku, uniesienie kończyn dolnych 30-40 cm ( segmenty środkowe i boczne)

- pacjent leży w poprzek łóżka, z głową w dół, z ramionami wspartymi na krześle

- pacjent leży na lewym boku , uniesienie nóg 50cm (pozycji bezpiecznej), drenujemy płat dolny prawy, a w pozycji odwrotnej - płat dolny lewy.

Zasady przy drenażu

- pacjent powinien leżeć na boku zdrowym z uniesioną ku górze miednicą

- drenaż wykonuje się od kilku do kilkunastu minut - zależnie od stanu chorego

- w pozycji drenującej wykonuje się oklepywanie klatki piersiowej, co ułatwia odrywanie i odpływ wydzieliny

Przed rozpoczęciem drenażu pielęgniarka powinna porozmawiać z pacjentem, wytłumaczyć na czym polega zabieg, żeby zgłaszał ewentualne złe samopoczucie, czy też inne dolegliwości. Po wykonanym drenażu obserwujemy pacjenta, jego parametry.

8. Omów zadania edukacyjne pielęgniarki wynikające z żywienia chorych na białaczkę.

Białaczka - jest to choroba nowotworowa wywodząca się z różnych linii komórkowych układu krwiotwórczego. Ze względu na przebieg dzieli się na ostrą i przewlekłą.

Ostra - Zubko postępujący proces rozrostowy, polegający na namnażaniu komórek macierzystych krwi.

Objawy: - ubytek masy ciała, gorączka, poty, osłabienie, zmniejszenie wydolności fiz. i umysłowej

- bladość skóry, wybroczyny skórne, objawy skazy krwotocznej, świąd skóry

-bóle w jamie ustnej, powiększenie węzłów chłonnych, śledziony, wątroby,

- bóle w kościach, bóle głowy, niedowłady, zaburzenia widzenia,

- objawy psychiczne, zaburzenia świadomości

- zmiany zapalno - martwicze, przerost błony śluzowej i dziąseł.

Zadania edukacyjne wynikające z żywienia dotyczą prawidłowej pielęgnacji jamy ustnej i odpowiedniego odżywiania się.

- nawet delikatne mycie zębów powoduje krwawienie z dziąseł

- jedzenie, gryzienie kęsów, twardych, suchych może powodować urazy jamy ustnej - krew z uszkodzonej śluzówki rozkłada się i powoduje przykry zapach

- choremu zaleca się stosowanie płynów dezynfekcyjnych ( woda utleniona lub słaby roztwór nadmanganianu potasu -za pomocą miękkich wacików)

- wargi suche i krwawiące smarować i nawilżać

- do pielęgnacji jamy ustnej stos. środki znieczulające, dezynfekujące i osłaniające błonę śluzową w aerozolu

- w przypadku wystąpienia owrzodzeń w j. ustnej - pokarmy powinny być o temp. ani za niskiej ani za wysokiej, unikać słonych i ostrych przypraw

- posiłki powinny być o konsystencji płynnej lub papkowatej, świeże

- pomimo upośledzonego łaknienia i bólów w jamie ustnej chorego nakłaniamy do spożywania posiłków, gdyż powinni być odpowiednio odżywiani.

9. Omów role pielęgniarki w zapobieganiu powikłaniom w narządzie ruchu u pacjenta z RZS

RZS - jest chorobą przewlekłą, proces zapalny rozpoczyna się w błonie maziowej stawów, prowadzi do zniszczenia tkanek teowych, zniekształceń i upośledzenia czynności stawów. Choroba zaliczana do grupy chorób autoimmunologicznych, chorują na nią częściej kobiety niż mężczyźni. Szczyt zachorowań od 30- 60 r. ż. We krwi i płynie stawowym można twierdzić obecność nieprawidłowych białek, tzw. czynnika reumatologicznego.

Choroba może zacząć się nagle, lub rozwijać się powoli w przeciągu miesięcy, tygodni, lat.

Pierwszymi sygnałami są: - bóle mięśni, - zmniejszony apetyt, - stany podgorączkowe

Pojawia się tzw. sztywność poranna stawów i mięśni, ( utrzymująca się ponad 60 min.).

Chorzy mogą też odczuwać w godzinach nocnych mrowienie i drętwienie palców ( wynik rozrostu maziówki w obrębie nadgarstków). W początkowym okresie choroba obejmuje zwykle stawy nadgarstkowe i stawy drobne rąk i nóg.

Objawy: - bóle i obrzęki stawów rąk, a także kolan i stóp,

- gorączka

- trudności w wykonywaniu ruchów

- osłabienie siły, sztywność stawów

- ciągłe zmęczenie, znużenie, brak energii życiowej

Epizody zapaleń stawów prowadzą do ich zniekształceń i uszkodzeń, ograniczenia ich ruchomości, a co za tym idzie - niesprawności fizycznej chorego.

Czynniki wyzwalające proces chorobowy:

- uraz fizyczny, psychiczny

- znaczne oziębienie ustroju, przemęczenie

- zakażenia bakteryjne

- poród - choroba może rozwinąć się w kilka tygodni po porodzie

Okresy choroby:

I okres

- w obrazie radiologicznym nie stwierdza się zmian chorobowych, czasem zmiany świadczące o osteoporozie

II okres

- wyst. Zmiany zapalne stawów, ograniczona ruchomość w obrębie zajętych chorobą stawów, zaniki mięśniowe, zapalenie ścięgien.

W RTG osteoporoza, cechy rozpoczynającego się niszczenia kości tworzących staw, który objęty jest stanem zapalnym

Postępowanie: - zmniejszenie bólu , w ostrym okresie leżenie, wypoczynek, leki, potem ruch, ćwiczenia, zabiegi fizykoterapeutyczne, zapobieganie przykurczom.

III okres- zmian ciężkich

-zniekształcenia stawów ( nadwichnięcia, łokciowe odchylenie rąk, duże zaniki mięśniowe)

- zmiany radiologiczne: osteoporoza, nadżerki na brzegach powierzchni stawowych.

Postępowanie: Jak wyżej, udogodnienia, sprzęt dopasowany, zapobieganie przykurczom, łagodzenie bólu, psychoterapia, ( depresja)

IV okres - końcowy ,

- uogólniony zanik mięśni, guzki reumatoidalne, zniekształcenia stawów i ich usztywnienie

- w rtg - zrosty włókniste lub kostne

Profilaktyka: - prawidłowa masa ciała i prawidłowe żywienie

- umiarkowana aktywność fizyczna

- brak nadmiernego obciążania stawów, szczególnie kolanowych, biodrowych, ( unikanie niepotrzebnego noszenia ciężarów)

- kontrola ruchów kręgosłupa np. podnoszenie ciężaru w pozycji przysiadu.

- usuwanie z organizmu przewlekłych ognik zakażenia

Zadania pielęgniarki w pielęgnacji pacjenta z RZS

1. Udział w rozpoznawaniu objawów miejscowych ostrego procesu zapalnego ( ból, obrzęk, ograniczona ruchomość, sztywność poranna stawów)

2. Udział w rozpoznawaniu stopnia wydolności czynnościowej ( możliwość w zakresie samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb)

3. Ocena samopoczucia ogólnego, ciepłoty ciała, skóry, zaników mięśni, zniekształceń, usztywnień stawów, objawów zaburzeń ze strony innych narządów.

4. Ocena akceptacji choroby i postępującej niesprawności.

5. Pobieranie krwi do badań.

6. Udział w realizacji planu leczenia.

7. Pomoc pacjentowi i jego rodzinie w rozwiązywaniu problemów wynikających z ograniczonej sprawności ( wyposażenie domu, praca zawodowa)

8. Wsparcie psychiczne.

9. Udział w przygotowaniu pacjenta i jego rodziny do pożądanego w chorobie trybu życia: dozwolone i zalecana aktywność fizyczna ,ćwiczenia gimnastyczne, zasdy przyjmowania leków p/ reumatycznych.

Rola piel. W okresie zaostrzenia i unieruchomienia

- pomoc w przyjmowaniu pozycji ciała zapobiegającej zesztywnieniom i zniekształceniom

- pielęgnacja skóry

- pomoc w zaspokajaniu potrzeb zależnie od aktywności i wydolności chorego

- ochrona przed urazami

W okresie remisji:

- mobilizowanie do aktywności w samodzielnym zaspokajaniu potrzeb

- zabiegi fizjoterapeutyczne obniżające ból i przygotowujące stawy do ćwiczeń ( masaż, ciepło suche, ciepło wilgotne)

- kształtowanie nawyku ruchu i ćwiczeń stawów

- zachęcanie do aktywnego wypoczynku, gimnastyki

- przestrzeganie właściwego odżywiania ( zapobieganie nadwadze)

10. Scharakteryzuj znaczenie wysiłku fizycznego w terapii cukrzycy.

Jednym z problemów chorych na cukrzycę jest nadwaga ( otyłość), wynikająca z małej aktywności fizycznej - należy więc mobilizować chorych do umiarkowanego wysiłku fizycznego poprzez uświadomienie korzyści dla niego płynących, a poza tym wysiłek fizyczny to - kierunek leczenia cukrzycy.

Wysiłek fizyczny w cukrzycy wyrównanej: -obniża poziom cukru we krwi,- wzmacnia wrażliwość na inulinę, ponadto ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i chorób naczyń obwodowych

- profilaktyka zmian naczyniowych

- zapobieganie otyłości, redukcja masy ciała

- poprawa sprawności organizmu.

- poprawia odporność psychiczną

Jedną z metod wspomagających leczenie cukrzycy są planowane, systematyczne ćwiczenia gimnastyczne. Przystępując do treningu możemy z góry określić jego cza i intensywność i zależnie od tego modyfikować zarówno dietę, jak i dawki insuliny czy leków doustnych. Aktywności fizycznej o zmiennej intensywności i czasie trwania ( prace domowe, na działce), nie zaliczamy do planowych form ruchu.

Wysiłek nieplanowany nie ma znaczenia terapeutycznego, ma jednak wpływ na poziom cukru we krwi.

Duży wysiłek fizyczny przy glikemii 250mg% grozi wystąpieniem kwasicy cukrzycowej.

W połączeniu z innymi przemianami metabolicznymi w wyniku dłużej trwającego wysiłku może dojść do wytworzenia ciał ketonowych - groźne powikłanie.

Natomiast w przypadku dobrej dostępności insuliny, przy wyrównanej cukrzycy ( glikemia równa lub niższa niż 70mg%) oraz cukrzycy typu 2 wysiłek fiz. może doprowadzić do spadku poziomu cukru. Obroną jest obniżenie dawki insuliny przed ćwiczeniami np.o 20% bądź dodatkowy posiłek. Planowany trening należy uprawiać po 20-60 min. 3-5razy w tygodniu
Wysiłek fizyczny zmienia działanie insuliny. Np. można zaobserwować u dzieci, kiedy z powodu złej pogody przebywają w domu, mogą wymagać więcej insuliny, niż w słoneczne dni kiedy dużo biegają.

11. Wymień powikłania cukrzycy typu I. Znaczenie edukacji zdrowotnej w profilaktyce tych powikłań

Cukrzyca ( Diabetes mellitus) - jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą przemiany materii, w której dochodzi do pierwotnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz wtórnych zaburzeń przemiany tłuszczów i białek spowodowanych względnym lub bezwzględnym niedoborem insuliny.( uszkodzenie wysp Largenhansa).

Etiologia: - czynnik dziedziczny, rodzinne występowanie chroby

- choroby zakaźne, szczególnie wirusowe( u dzieci, osób młodych)

- częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn

Typy cukrzycy: -

C. insulinozależna ( typu I) - dawniej nazywana typu młodzieńczego, chwiejna cukrzyca

C. insulinoniezależna( typu II)- cukrzyca dorosłych, stabilna, wydzielanie inuliny przez komórki beta jest zachowane, niedobór insuliny - względny.

Powikłania ostre:

- śpiączka hipo ( cukier poniżej 60mg%) lub hiperglikemiczna - kwasica ketonowa ( powyżej 100mg% na czczo lub 160 mg% po posiłku)

- zjawisko o brzasku - u niektórych chorych nocne wydzielanie hormonu wzrostu powoduje zwiększenie glikemii w godz. 3 - 6 rano i na czczo. Konieczne jest wtedy podanie większej dawki insuliny o pośrednio wydłużonym działaniu np. SEMILENTE późnym wieczorem ( np. przed kolacją), lub wdrożenie intensywnej insulino terapii.

- hipodystrofia -

Powikłania późne:

- retinopatia cukrzycowa- uszkodzenie siatkówki, utrata wzroku

- nefropatia cukrzycowa- zwiększenie ilości białka w moczu , powyżej 100mg/dobę - białkomocz, 90 % powikłań typu I

- neuropatia,( angiopatia) - te trzy powikłania dotyczą drobnych naczyń

- możliwość wystąpienia stopy cukrzycowej ( prawidłowa pielęgnacja stóp - dokładne mycie , suszenie, obcinanie paznokci). Istotną przyczyną powstania jest źle kontrolowana cukrzyca ( przez lata). Dwa najważniejsze czynniki, które prowadzą do powstania owrzodzeń, to późne uszkodzenia, takie jak polineuropatia i choroby zarostowe tętnic obwodowych.

Przyczyny polineuropatii cukrzycowej to: - podwyższony poziom cukru, zaburzenia białkowej przemiany materii, częściowo niedobór witamin oraz czynniki naczyniowe np., miażdżyca naczyń, zaburzenia włośniczkowego przepływu krwi.

Należy unikać ucisku kończyny.

Objawy neuropatii:

Rozróżnia się polineuropatię czuciową ( osłabiona wrażliwość na ból i temp., często zaburzenia czucia, drętwienie, cierpnięcie, pieczenie, mrowienie, nadwrażliwość..) i neuropatię ruchową ( osłabienie i zanik małych mięśni stopy, a co za tym idzie powstanie palca młotowatego i stopy szponiastej, brak czucia w kończynach, niestabilność budowy stopy, skutkiem tej sytuacji jest powstanie tzw,;; stopy Charkot” - charakteryzuje się ciężkimi, atroficznymi lub hipertroficznymi deformacjami stawów

- makroangiopatia - choroba zarostowa naczyń obwodowych u cukrzyka jest rezultatem miażdżycy

- mikroangiopatia - zmiany w kapilarach sieci końcowej.

Edukacja obejmuje: przygotowanie chorego do życia. - nauczenie chorego samokontroli cukrzycy, poziomu cukru

- ocenę realizacji terapii i samopielęgnacji, pielęgnacji ciała ze szczególnym uwzględnieniem pielęgnacji stóp

- rozpoznawanie i zapobieganie stanom hipo i hiperglikemii oraz postępowanie w tych stanach

- przestrzeganie diety

- stosowanie zalecanego wysiłku fizycznego- który ma wpływ także na poziom cukru.

- wybór zawodu, planowanie rodziny

- zadania edukacyjne wobec rodziny - przygotowanie rodziny do udzielenia wsparcia chremu.

12. Przedstaw problemy pielęgnacyjne pacjentów z zawałem mięśnia sercowego wynikające z procesu hospitalizacji.

Zawał mięśnia sercowego - martwicza zmiana obejmująca część m. sercowego, do której doszło w wyniku niedotlenienia.

Objawy: - silny ból w klatce piersiowej

- chory zlany potem, duszność, niepokój

- lęk przed śmiercią, spadek RR, zaburzenia tętna

Problemy

1. Silny ból w klatce piersiowej i lęk przed utratą życia - opanować ból, leki p/bólowe, podłączenie aparatury, kontrola parametrów, stały nadzór nad pacjentem, rozmowa.

2. Pobudzenie ruchowe - zabezpieczenie przed urazami, podanie leków na zlecenie lekarza neuroanalgetycznych, stała obecność, uspokojenie chorego.

3. Unieruchomienie w łóżku, trudności w wypróżnianiu - wykonywanie czynności higienicznych, ułatwianie wypróżnienia, zapewnienie potrzeby czystości.

4. Duszność - zapewnienie dopływu powietrza, tlenoterapia 3 - 4 l/min, zapewnienie spokoju.

5. Jeżeli stan chorego poprawia się - wczesna aktywizacja- rehabilitacja w łóżku, gimnastyka oddechowa, siadanie ze spuszczonymi nogami, kontrola ciśnienia, tętna w czasie wyk. Ćwiczeń, 0 -5 dnia niewielka aktywizacja fiz., 6 - 10 dniem aktywizacja w obrębie łóżka., 11 - 15 stopniowo pionizujemy, 16 - 20 pokonuje niewielkie dystanse.

6. Nadwaga- rozmowa na temat właściwego odżywiania, diety niskocholesterolowej.

7. Nieprawidłowy tryb życia - stres, odpoczynek bierny: przedstawienie zestawu ćwiczeń dla chorych po zawale, mobilizowanie do spacerów, zachęcanie do unikania stresów

8. Chory przygnębiony, obawa o powrót do aktywnego życia - zapewnienie kontaktu a rodziną, psychologiem, wsparcie emocjonalne, podanie przykładów pacjentów którzy żyją aktywnie po zawale.

9. Podwyższona temp. ciała - podawanie leków p/ gorączkowych, ochładzanie, kontrola.

13.Omów znane ci sposoby ograniczenia soli ( chlorek sodu) w pożywieniu. Proszę podać normę WHO dobowej dawki chloru sodu dla osoby dorosłej.

Dla utrzymania zdrowia wystarczy spożycie 2 - 4 g sodu na dobę. Wg WHO 5 - 6 g na dobę. Statystyczny Polak spożywa ok. 18g/dobę, 1 łyżeczka soli kuchennej to ok. 2,5 g sodu.

Sposoby ograniczenia sodu:

- ograniczenie dodawania soli do potraw, zamiast soli - przyprawy korzenne

- zmiana na jadłospisy preferujące produkty o niskiej zawartości sodu

- zmiana zwyczajów żywieniowych polskiego społeczeństwa

- wprowadzenie do żywienia soli sodowo - potasowej ( zawartość sodu obniża się o 30%

- stosować przyprawy ziołowe ( tymianek, cytrynę, oregano, bazylię, pieprz).

- ograniczyć spożywanie produktów przetwarzanych - nie spożywać produktów wędzonych, konserwowanych, gotowych zup, przypraw, chipsów, Fast fudów.

- nie dodawać kostek rosołowych

- sprawdzać zawartość soli na etykietach.

14. Omów znane ci sposoby niwelowania bólu w zawale mięśnia sercowego.

Zawał m. s. -obszar martwiczy m. s. w wyniku jego niedotlenienia.

Opanowanie bólu:

- podanie leków p/ bólowych na zlecenie lekarza

- wyjaśnienie choremu celowości wykonywanych przy nim działań i czynności,

- podłączenie aparatury monitorującej, kontrola parametrów, stały nadzór nad pacjentem

- uspokojenie i rozmowa z pacjentem, wygodne ułożenie w łóżku, rozluźnienie odzieży

- dostarczenie choremu świeżego powietrza, podanie tlenu 3 -4 l / min przez 2- 3 dni- zmniejsza ból, przyspiesza gojenie blizny

- leczenie spoczynkiem, stosowanie udogodnień ( podpórek, materacy p/odleżynowych)

- zapewnienie ciszy, spokoju

- wykonywanie czynności pielęgnacyjnych sprawnie i po podaniu środków p/bólowych

Likwidowanie bólu wieńcowego poza szpitalem

- podanie choremu pod język 1 tabl. ( 0,5mg) nitrogliceryny i jednocześnie 1 tabl. ( 0,5g) aspiryny

- jeśli ból nie mija, po 10 min. , po kontroli RR podanie drugiej tabletki nitrogliceryny

- zapewnienie wygodnej, spoczynkowej pozycji ciała, rozluźnienie odzieży

- dostarczenie świeżego powietrza

- jeśli jest to możliwe to eliminacja czynnika odpowiedzialnego za wystąpienie bólu np. zaprzestanie aktywności fiz.

- w przypadku braku reakcji ( ustąpienia bólu ) po w/w działaniach ( do 20 - 30 min. ) wezwać karetkę - podejrzenie bólu zawałoweg

15. Omów rolę i zadania pielęgniarki w diagnozowaniu cukrzycy.

Cukrzyca ( Diabetes mellitus) - jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą przemiany materii, w której dochodzi do pierwotnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz wtórnych zaburzeń przemiany tłuszczów i białek spowodowanych względnym lub bezwzględnym niedoborem insuliny.( uszkodzenie wysp Largenhansa).

Etiologia: - czynnik dziedziczny, rodzinne występowanie chroby

- choroby zakaźne, szczególnie wirusowe( u dzieci, osób młodych)

- częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn

Typy cukrzycy: -

1.C. insulinozależna ( typu I) - dawniej nazywana typu młodzieńczego, chwiejna cukrzyca

2.C. insulinoniezależna( typu II)- cukrzyca dorosłych, stabilna, wydzielanie inuliny przez komórki beta jest zachowane, niedobór insuliny - względny.

3. Cukrzyca wtórna - spowodowana niektórymi chorobami wydzielania wewnętrznego, po operacyjnym usunięciu trzustki, przy stosowaniu niektórych leków, np. enkorton

4. c. ciężarnych- występuje w czasie ciąży i mija po porodzie.

Zadania diagnostyczne:

- dokładny wywiad

ocena stanu ogólnego chorego

- ocena występowania objawów kwasicy ketonowej lub objawów niedocukrzenia

- analiza objawów zgłaszanych przez chorego

- ocena funkcji układu krążenia, oddechowego, i funkcji wydzielniczej nerek

- pobieranie krwi i moczu do badań, kontrola glikemii,

- dokumentowanie stanu chorego

Podczas hospitalizacji:

- rola opiekuńcza i edukacyjna

16. Scharakteryzuj pielęgnację skóry w przewlekłej mocznicy.

Mocznica jest to choroba ogólnoustrojowa, uwarunkowana utratą funkcji nefronów w stopniu nie pozwalającym na utrzymanie homeostazy organizmu .Dochodzi do zatrucia organizmu produktami przemiany materii, pojawia się kwasica metaboliczna co w efekcie prowadzi do uszkodzenia różnych narządów. Końcowy efekt - niewydolność nerek.

Objawy skórne mocznicy: - suchość, sińce, świąd, skóra blada, woskowata.

Nagromadzony mocznik jest wydalany przez skórę i błony śluzowe. Powoduje to podrażnianie bł. śl., niesmak w ustach, szorstkość i swędzenie skóry.

Z uwagi na powyższe objawy pacjent wymaga specyficznej pielęgnacji skóry.

- powinien być izolowany ( narażony na zakażenia), zmniejszona odporność

--- ochrona przed urazami ( otarcia naskórka, odleżyny), zmniejszona zdolność gojenia ran

- higiena osobista ściśle przestrzegana, codzienna kąpiel, dokładna toaleta jamy ustnej

- unikanie przegrzewania

- stosowanie mydeł leczniczych: siarkowe, ichtiolowe, szare

- kąpiele osłaniające, kojące - z dodatkiem mąki ziemniaczanej , otrąb owsianych

- oczyszczenie skóry wacikiem nasączonym lekko ogrzanym olejem parafinowym, mycie skóry letnią wodą bez mydła

- stosowanie miękkich myjek, gąbek, ręczników

- nie drapać miejsc swędzących tylko uciskać, obciąć paznokcie

- zmywanie skóry roztworem octu ( 4 łyżki octu na litr wody) w celu rozpuszczenia kryształków mocznika

- stosowanie ochronnych miękkich rękawiczek z bawełny, bielizna czysta, przewiewna

- naświetlanie promieniami ultrafioletowymi ( wg zleceń)

- unikać pocenia, zapewnienie wypoczynku nocnego.

17. Przedstaw problemy pielęgnacyjne pacjenta z zawałem m. s. wynikające z terapii spoczynkiem.

1. Pacjent unieruchomiony w łóżku - trudności z wypróżnianiem i wykonywaniem czynności higienicznych - zad. Piel. - pomoc w zaspokajaniu potrzeby czystości w łóżku, ułatwienie wypróżnienia.

2. Uczucie dyskomfortu - rozmowa z pacjentem, zapewnienie intymności

3. Chory pobudzony ruchowo - zabezpieczenie przed urazami, stała obecność przy chorym, rozmowa i uspokojenie chorego.

4. Świadomość uzależnienia od innych osób, zamknięcie się w sobie.

5. Niepokój, lęk przed śmiercią, zaburzenia emocjonalne,

6. Chory przygnębiony, obawa o powrót do aktywnego życia - podanie przykładów pacjentów, którzy żyją aktywnie po zawale, zapewnienie kontaktu a rodzina, wsparcie emocjonalne

Cukrzyca ( Diabetes mellitus) - jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą przemiany materii, w której dochodzi do pierwotnych zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz wtórnych zaburzeń przemiany tłuszczów i białek spowodowanych względnym lub bezwzględnym niedoborem insuliny.( uszkodzenie wysp Largenhansa).

Etiologia: - czynnik dziedziczny, rodzinne występowanie chroby

- choroby zakaźne, szczególnie wirusowe( u dzieci, osób młodych)

- częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn

Typy cukrzycy: -

C. insulinozależna ( typu I) - dawniej nazywana typu młodzieńczego, chwiejna cukrzyca

C. insulinoniezależna( typu II)- cukrzyca dorosłych, stabilna, wydzielanie inuliny przez komórki beta jest zachowane, niedobór insuliny - względny.

18. Omów zasady leczenia dietetycznego w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

19. Scharakteryzuj oddział internistyczny i stosowane w nim metody leczenia.

W historii szpitalnictwa oddział chorób wewnętrznych jest najstarszym oddziałem, świadczącym podstawowe usługi lecznicze. Rozwój nauk medycznych przyczynił się do rozszerzenia działalności leczniczej tego oddziału i wyodrębnienia się oddziałów specjalistycznych, np. kardiologii, gastrologii, hematologii, endokrynologii, reumatologii i innych. Podział taki ułatwia organizację pracy na oddziale, zapewnia chorym opiekę lekarzy specjalistów i umożliwia przeprowadzenie badań dodatkowych i zabiegów specjalistycznych, dzięki wyposażeniu w odpowiedni sprzęt i aparaturę.

Na oddziale chorób wew. Chorzy są leczeni zachowawczo, a okres pobytu chorego dzieli się na trzy podokresy:

- ustalenie rozpoznania

- leczenie

- rehabilitacja

Wybór metody leczenia zależy przede wszystkim od przyczyny choroby i rodzaju zmian chorobowych.

Wyróżniamy leczenie objawowe , zmniejszające cierpienie i zapobiegające objawom zagrażającym życiu chorego oraz leczenie przyczynowe , mające na celu likwidowanie przyczyn choroby i uregulowanie czynności ustroju.

Leczenie internistyczne jest w zasadzie leczeniem zachowawczym tzn. leczeniem niezabiegowym. Polega przede wszystkim na stosowaniu środków farmakologicznych oraz diety ( dietoterapia). W okresie zdrowienia stosuje się także zabiegi fizyczne ( fizykoterapia), gimnastykę leczniczą ( kinezyterapia) oraz leczenie kąpielami ( balneoterapia).

Odwieczna zasada primum non nocere stanowiła hasło programowe terapii internistycznej.

Obecnie w leczeniu chorób wew. Stosujemy wiele leków silnie działających, które radykalnie wpływają na zmianę środowiska wewnętrznego ustroju i mogą przy niewłaściwym stosowaniu wywierać nieporządane wpływy uboczne.

Stosujemy szereg zabiegów terapeutycznych np. kardiostymulacja elektroniczna, agresywne badania diagnostyczne np. cewnikowanie serca.

Na oddziale chorób wew. stosuje się wiele różnorodnych metod leczenia, w których pielęgniarki spełniają rolę pomocniczo - wykonawczą.

- leczenie spoczynkowe - polega na ograniczeniu wysiłków fizycznych, częściowego przebywania w łóżku oraz zapewnieniu spokoju psychicznego. Ta metoda terapeutyczna ma na celu stworzenie organizmowi lepszych warunków do walki z chorobą.

- leczenie dietetyczne - ma na celu oszczędzanie chorego narządu, dostarczenie organizmowi niezbędnych składników odżywczych oraz utrzymanie równowagi wodno - elektrolitowej i energetycznej. ( schorzenia przew. pok., choroby przemiany materii).

Rola pielęgniarki w leczeniu dietetycznym polega na zapewnieniu choremu właściwego jakościowo i ilościowo pożywienia, posiłków smacznych, ciepłych i estetycznie podanych. Powinna współpracować z dietetyczką.

- leczenie farmakologiczne - podawanie leków pochodzenia roślinnego, chemicznego lub biologicznego, hormonów i witamin oraz krwi i preparatów krwiopochodnych.

Podstawą podania leku jest pisemne zlecenie lekarskie ( środek leczniczy, dawka, sposób, droga i czas podania). Piel. Przed podaniem dokładnie sprawdza lek 3x, i obserwuje reakcje chorego na podany lek.

Leczenie internistyczne nie zawsze ogranicza się do metod zachowawczych, czasami wykonuje się pewne zabiegi lecznicze, np. nakłucie opłucnej czy osierdzia, dializa otrzewnowa lub pozaustrojowa.

Pomocnicze metody lecznicze:

- fizykoterapia - polega na wykonywaniu zabiegów fizycznych; nagrzewań, okładów, naświetlań, pobudzania prądem elektrycznym itp.

- balneoterapia - leczenie kąpielami jest rzadko prowadzone w szpitalu, raczej leczenie uzdrowiskowe

- rehabilitacja ruchowa - zwana także usprawnianiem leczniczym, polega na stosowaniu odpowiednio dawkowanego ruchu pod postacią ćwiczeń usprawniających. Rehabilitacja jet prowadzona przez techników rehabilitacji.

20. Omów zalecenia dietetyczne w nadciśnieniu tętniczym pierwotnym

Nadciśnienie tętnicze należy do najbardziej rozpowszechnionych chorób układu krążenia.

Zgodnie z WHO za górną granicę prawidłowego RR skurczowego - 140 mmHG a rozkurczowe 90mmHG.

Nadciśnienie tętnicze gdy przekracza- 160/95mmHG.

Wyróżniamy nadciśnienie:

- pierwotne ( samoistne) - stanowi samodzielną jednostkę chorobową

- wtórne ( objawowe) - wyst. Jako powikłanie innych schorzeń. Możemy wyróżnić:

* nadciśnienie nerkowe

* n. na skutek zaburzeń hormonalnych

* n. w przebiegu zatrucia ciążowego

* w następstwie zaburzeń hemodynamicznych np. wady serca

N. t. pierwotne zdobyło obie miano „ CICHEGO MORDERCY”, dlatego , że przez długi okres czasu przebiega bez objawów klinicznych i chory może nie odczuwać żadnych dolegliwości. Dopiero wystąpienie udary mózgu czy zawału serca i ciężkich powikłań związanych z nadciśnieniem bywa pierwszym symptomem choroby.

Postępowanie

- zmniejszenie spożycia soli ( 2-4 gr /dobę)

- unikaj alkoholu , kawy, stresu

- redukcja masy ciała, regularnie uprawiaj sport, ok. 10kg nadwagi to wzrost RR o 10mmHG

- spożywaj potas - obniża RR ( warzywa, owoce; banany, śliwki, ziemniaki, szpinak, pomidory)

- ograniczyć spożywanie tłuszczów, węglowodanów, kalorii

- jedz czosnek.

---