Scenariusz lekcji

ABC roweru

Scenariusz z wykorzystaniem debaty „za” i „przeciw”, burzy mózgów i asocjogramu

2 × 45 min

Cele lekcji:

Uczeń:

- nazywa części roweru,

- przyporządkowuje ilustracje przedstawiające części roweru do nazw układów, do których one należą,

- podaje argumenty uzasadniające, że rama jest najważniejszą częścią roweru,

- zabiera głos w rozmowie na temat zasady działania i przydatności przerzutek,

- określa, jak poszczególne elementy roweru wpływają na bezpieczeństwo poruszania się pojazdu po drodze,

- wymienia nazwy przedmiotów, bez których rowerzysta nie powinien wyruszać w trasę,

- bierze udział w konkursie wiedzy o rowerze,

- przygotowuje poradnik z informacjami przydatnymi dla początkującego rowerzysty,

- uzasadnia swoje zdanie,

- uczestniczy w pracy zespołowej,

- tworzy prezentację multimedialną.

Metody:

- metody aktywizujące - debata za i przeciw, burza mózgów, asocjogram,

- rozmowa kierowana,

- praca z tekstem,

- praca z materiałem ilustracyjnym.

Formy pracy:

indywidualna, grupowa, zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

- podręcznik z ćwiczeniami do zajęć technicznych dla klas 4-6 „Jak to działa?” (s. 39-42),

- karta pracy „Na rowerze”,

- arkusze papieru, kolorowe flamastry, klej, kartki samoprzylepne.

Przebieg lekcji:

Faza wprowadzająca

1. Czynności organizacyjne: sprawdzenie obecności, podanie tematu lekcji.

2. W ramach wprowadzenia w tematykę zajęć nauczyciel zapisuje na tablicy zagadnienie
do rozważenia metodą debaty za i przeciw_: Czy rower to najlepszy środek transportu?. Uczniowie indywidualnie ustosunkowują się do przedstawionej kwestii. Następnie zespół klasowy zostaje podzielony na dwie grupy - odpowiednio do poglądów reprezentowanych przez poszczególne osoby. Każda drużyna otrzymuje arkusz papieru i flamastry. Nauczyciel określa czas na wykonanie zadania (np. 15 minut). Zespoły przystępują do zbierania argumentów za i przeciw, które zapisują na arkuszach. Przed rozpoczęciem debaty nauczyciel przypomina uczniom o zasadach obowiązujących podczas dyskusji. Przedstawiciele drużyn prezentują własne argumenty na przemian. Każde stanowisko za może dotyczyć jednej kwestii. Osoba kontrargumentująca stara się w swojej wypowiedzi podważyć daną tezę. Nauczyciel kontroluje czas kolejnych wystąpień. Na zakończenie uczniowie oceniają przebieg dyskusji. Następnie nauczyciel podsumowuje debatę, biorąc pod uwagę trafność poszczególnych wypowiedzi. Pomaga również uczniom sformułować ogólne wnioski.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów na temat: Z jakich elementów składa się rower?. Uczniowie wymieniają nazwy znanych im części. Osoba chętna zapisuje na tablicy wszystkie pomysły. Następnie pod kierunkiem nauczyciela uczestni­cy zajęć tworzą listę elementów,
z których składa się każdy rower.

2. Klasa ponownie zostaje podzielona na grupy. Każda drużyna otrzymuje taki sam zestaw kartek z określeniami części roweru (przykładowe nazwy zgromadzono w Materiałach dla nauczyciela) oraz planszę z nazwą jednego z układów pojazdu.
Uczniowie przyporządkowują właściwe elementy roweru do odpowiednich układów
i przyklejają do arkuszy wybrane kartki. Po upływie wyznaczonego czasu zespoły kolejno prezentują efekty własnej pracy. Nauczyciel podsumowuje działania drużyn i zaangażowanie poszczególnych uczniów.

3. Wyznaczona osoba odczytuje informację zawartą w podręczniku na s. 39, dotyczącą tego, co jest najważniejszą częścią każdego roweru. W dalszej kolejności nauczyciel prosi uczniów o podanie dwóch argumentów potwierdzających, że bez ramy nie byłoby roweru. Ochotnicy zgłaszają własne propozycje. Najtrafniejsze pomysły zostają zanotowane w zeszytach.

4. Uczniowie uzupełniają zdania dotyczące układów roweru (ćwiczenie 1. ze s. 40 podręcznika) oraz zapisują nazwy elementów różnych układów, montowanych na częściach układu kierowniczego (ćwiczenie 2. z tej samej strony). Osoby chętne odczytują odpowiedzi.

5. Nauczyciel formułuje dwa problemy do rozstrzygnięcia metodą asocjogramu: Czym są przerzutki? i Co umożliwiają przerzutki?. Następnie dzieli klasę na dwie grupy. Każdej z nich rozdaje flamastry w innym kolorze, kartki samoprzylepne oraz arkusz papieru z pytaniem. Uczniowie, pracując w zespołach, notują na kartkach propozycje odpowiedzi i przyklejają je wokół pytania na plakacie. Po upływie wyznaczonego czasu grupy wymieniają się arkuszami. Każda drużyna zapisuje własne pomysły na kartkach i przyczepia je do plakatu. Nauczyciel umieszcza oba asocjogramy na tablicy. Uczniowie zaznaczają kartki z podobnymi informacjami. Następnie, pod kierunkiem nauczyciela, ustalają wspólne odpowiedzi. Opis metody oraz przykładowe asocjogramy są zamieszczone w Materiałach dla nauczyciela.

6. Uczniowie realizują ćwiczenie 3. ze s. 41 podręcznika, w którym określają zasadę pracy przerzutek.

7. Nauczyciel rozdaje karty pracy i poleca wykonać zamieszczone w nich zadanie 1. Uczniowie podkreślają nazwy elementów roweru umożliwiających bezpieczne poruszanie się pojazdu po drogach. W dalszej kolejności określają, w jaki sposób wskazane części wpływają na bezpieczeństwo podczas jazdy.

8. Uczniowie wykonują zadanie 2. w karcie pracy - zaznaczają nazwy przedmiotów, bez których rowerzysta nie powinien wyruszać w trasę. Osoba chętna odczytuje rozwiązanie.

9. Uczniowie realizują ćwiczenie 4. ze s. 41 podręcznika - dzielą podane wyrazy na dwie grupy i uzupełniają nimi schematy dotyczące elementów wyposażenia roweru.

Faza podsumowująca

1. Zadaniem uczniów jest wykonanie ćwiczenia „Sprawdź się” ze s. 42 podręcznika. Wszystkie osoby indywidualnie odszukują cztery słowa ukryte w diagramie, zapisują odgadnięte wyrazy i wyjaśniają, czego elementem są przedmioty o takich nazwach. Chętny uczeń odczytuje na głos rozwiązanie.

2. Nauczyciel ogłasza w klasie konkurs wiedzy o rowerze i poleca przeczytać instrukcję „Zabawy” zamieszczoną na s. 42 podręcznika. Uczniowie tworzą czteroosobowe grupy. Zespoły zajmują miejsca w różnych częściach sali. We wszystkich drużynach wyznaczona osoba wybiera dowolny element roweru i opisuje jego wygląd lub określa funkcje tak, aby reszta zespołu mogła odgadnąć nazwę danej części. Uczeń, który jako pierwszy poda właściwą odpowiedź, otrzymuje punkt. Zwycięzcy w poszczególnych grupach biorą udział
w turnieju klasowym. Po zakończeniu konkursu uczniowie dzielą się wrażeniami.

2. Zadanie domowe:

Wykonaj ćwiczenie „Mam pomysł” zamieszczone na s. 42 podręcznika.

Zadanie domowe dla chętnych:

Przygotuj prezentację multimedialną zawierającą rady przydatne każdemu rowerzyście.

Materiały dla nauczyciela

Przykładowe nazwy części roweru

rama, koło przednie, koło tylne, piasta z łożyskami, szprychy, obręcz, ogumienie, prądnica, lampa przednia, lampa tylna, przewody elektryczne, światło odblaskowe, pedały, łańcuch, koło zębate, kierownica, widelec, dźwignia hamulca, linka hamulcowa, szczęka z gumowymi klockami

Krótki opis metody asocjogramu

Asocjogram to metoda graficznego przedstawiania skojarzeń. Umożliwia ona wspólne rozwiązywanie problemów oraz dochodzenie do znaczenia danego pojęcia i zespołowe opracowanie jego definicji. Uczniowie, pracując w dwóch grupach, jednocześnie analizują dwie pokrewne kwestie związane z hasłem kluczowym. W ten sposób poznają różne aspekty omawianych zagadnień. Metoda asocjogramu jest skuteczna nie tylko w analizowaniu problemów, lecz także podczas poszukiwania kreatywnych rozwiązań. Wykorzystuje się ją również w działaniach porządkujących zdobyte wiadomości.

Przykładowe asocjogramy

---