3 a

B L O K I I I

12. ZAGADNIENIE:

Zasady immunoprofilaktyki w przypadku rozpoznania E.coli oraz  rotawirusów jako przyczyny (rozumiem, że jako przyczyny schorzeń biegunkowych u cieląt)

 

Zwiększanie odporności cieląt - noworodków powinno polegać na immunizacji ich matek szczepionkami skierowanymi przeciw drobnoustrojom obecnym w stadzie, co jest możliwe do zrobienia na podstawie wcześniejszego rozpoznania bakteriologicznego i wirusologicznego.

Szczepienie krów cielnych przeciw infekcjom przewodu pokarmowego cieląt musi być poprzedzone skontrolowaniem efektywności wchłaniania immunoglobulin siarowych przez cielęta (np. test ZSTT)

 Szczepienie krów przeciw Escherichia coli K99 - u krów nie szczepionych koncentracja przeciwciał jest zwykle zbyt niska, pierwsze szczepienie w wieku 6-12 mies., kolejne w późnym okresie ciąży ( nie później, niż 3 tygodnie przed porodem)

Szczepienia przeciw rotawirusom:

szczepionki wieloważne (zdarza się jednak, że ich skuteczność jest poniżej oczekiwań, co wynika z różnicy pomiędzy szczepami obecnymi w szczepionce i w obiekcie, w którym przebywają zwierzęta);

szczepienia doustne cieląt noworodków nie sprawdzają się w warunkach terenowych.

Warunkiem powodzenia szczepień jest jednak prawidłowy system podawania siary noworodkom, gwarantujący prawidłowe zabezpieczenie większości cieląt. Jeśli nie jesteśmy w stanie prawidłowo napoić cielęta siarą (można to sprawdzić badając poziomy immunoglobulin w krwi cieląt w wieku 48 godzin), odradzam inwestowanie w szczepionki.

13. ZAGADNIENIE

Postępowanie w przypadku biegunek powodowanych przez Cryptosporidium:

Cryptosporidium parvum jest jednym z czynników etiologicznych powodujących biegunki u cieląt, jednak  w porównaniu do wirusów czy bakterii, jest raczej czynnikiem wtórnym, wikłającym, niż pierwotnym. Do zakażeń dochodzi głównie między 7 a 14 dniem życia cielęcia. Jest wiele czynników predysponujących do tego typu schorzenia, można tutaj  zaliczyć złe warunki środowiskowe( zanieczyszczona, brudna, wilgotna ściółka, brak regularnej jej wymiany, zanieczyszczone , niemyte, niedezynfekowane kojce indywidualne, brak higieny żywienia i pojenia) oraz brak zachowania prawidłowego reżimu odpojenia siarą cielęcia po porodzie.

PROFILAKTYKA

1.W myśl powiedzenia „lepiej zapobiegać niż leczyć”, nie tylko w przypadku biegunek powodowanych przez C.parvum, ale także przez pozostałe czynniki chorobotwórcze ,należy zadbać o prawidłowe odpojenie siarą cielęcia tuż po porodzie. Powinno  ono otrzymać z siarą - w ciągu kilku pierwszych godzin życia - około 100 g immunoglobulin (w obiektach silnie zagrożonych nawet 150 g). Oznacza to, że cielę powinno wypić 1 litr (a w obiektach zagrożonych 1,5 litra) siary zawierającej 100 g immunoglobulin/ l albo 2 litry, jeśli koncentracja immunoglobulin siary wy nosi ok. 50 g/l. W oborze powinien więc znajdować się siaromierz (kolostrometr) pozwalający oszacować w przybliżeniu zawartość immunoglobulin w siarze na podstawie jej ciężaru właściwego (ok. 100 g immunoglobulin w litrze zawiera siara o ciężarze właściwym 1,064).W 48 h życia cielęcia można ocenić stopień zabezpieczenia tj. wykonać badanie na koncentrację immunoglobulin w surowicy.

2.Zadbać o odpowiednie warunki środowiskowe:

- cielęta po porodzie przenieść do czystych zdezynfekowanych kojców indywidualnych ( winny one być oddzielone od pozostałych litymi ściankami, aby ograniczyć transmisję  drobnoustrojów)

-obfite ścielenie kojców czystą ściółką, która będzie regularnie wymieniana

- przestrzeganie higieny żywienia i pojenia( tj. czyste butelek, wiadra itp.)

3.Przestrzeganie higieny porodu

4.Podjąć działania zapobiegawcze , aby uchronić przed zakażeniami wirusowymi i bakteryjnymi(przeprowadzanie szczepień profilaktycznych u krów cielnych dwukrotnie - na 8-6 i 4-3 tygodnie przed porodem, u jałówek w 10-12 msc życia oraz na 6-4 tyg.przed porodem, dodatek 10 % siary zbiorczej z pierwszych 4-6 dojów do mleka lub preparatów mlekozastepczych)

LECZENIE

Jeśli jednak już doszło do zakażenia i zdiagnozowana, iż przyczyną biegunki jest C.parvum, należy podjąć następujące czynności:

-chore cielę, jeśli nie jest utrzymywane indywidualnie , należy je odizolować od pozostałych,

-jeśli utrzymywane jest indywidualnie to po opuszczeniu kojca należy kojec dokładnie umyć i zdezynfekować, a ściółkę zabezpieczyć w taki sposób ,aby ograniczyć rozprzestrzenianie się czynnika chorobotwórczego.

-leczyć objawowo (patrz pyt.15 blok III)

-przyczynowo- stosować można preparat HALOCUR ®(substancja czynna halofuginon), należy jednak pamiętać, że jest od bardzo toksyczny i może prowadzić do uszkodzenia błony śluzowej jelit. Podawanie należy rozpocząć w ciągu 24 godzin od wystąpienia biegunki. Preparat podaje się doustnie, natomiast dawka uzależniona jest od masy cielęcia(35 kg < cielęta ≤ 45 kg: 8 ml preparatu HALOCUR, raz dziennie, przez 7 kolejnych dni 45 kg < cielęta < 60 kg: 12 ml preparatu HALOCUR, raz dziennie, przez 7 kolejnych dni W przypadku cieląt z mniejszą lub większą masą ciała, należy przeprowadzić dokładne wyliczenie (2 ml / 10 kg m.c.). Aby zapewnić właściwe dawkowanie, niezbędne jest stosowanie strzykawki lub innego urządzenia odpowiedniego do podawania doustnego. Preparat należy podawać każdego dnia o tej samej porze. Po przeprowadzeniu leczenia u pierwszego cielęcia, wszystkie następne nowonarodzone cielęta muszą być systematycznie poddawane terapii, dopóki utrzymuje się zagrożenie występowania biegunek wywoływanych przez Cryptosporidium parvum.

14. ZAGADNIENIE

Bezpośrednie i pośrednie koszty biegunek

Koszty bezpośrednie:

- koszty leczenia

- zwiększony nakład czasu i pracy obsługi

- koszty usługi wet., dojazdy

Koszty pośrednie:

- upadki

- pogorszenie wykorzystania paszy à niskie przyrosty dzienne à  wpływają na wiek osiągnięcia dojrzałości płciowej

- opóźniony rozwój

- obniżona wydajność mleczna/mięsna

- opóźnienie terminu pierwszego wycielenia

- podwyższenie kosztów remontu stada

- większe ryzyko kolejnych zachorowań, nosicielstwa zarazka i szewstwa w stadzie

- zwiększenie prawdopodobieństwa wcześniejszego brakowania

 

Biegunki, zwłaszcza w pierwszym miesiącu życia stanowią jeden z najważniejszych powodów upadków cieląt. Z uwagi na upadki cieląt podwyższeniu ulegają także koszty odchowu młodzieży. Cielęta, którym „uda się” przeżyć biegunkę oraz powikłania z niej wynikające, najczęściej rosną wolniej, co opóźnia termin pierwszego wycielenia. Ma to również wpływ na późniejszą użytkowość mleczną. Jednym z powodów gorszego tempa wzrostu cieląt z historią biegunkową są konsekwencje, jakie powodują biegunki dla błony śluzowej jelit - zmniejszają się bowiem kosmki i krypty jelitowe. Zmiany tkankowe w obrębie jelit (atrofia kosmków jelitowych) powodują zaburzenia we wchłanianiu składników pokarmowych. Zaburzona jest również sekrecja enzymów wydzielanych przez rąbek szczoteczkowy, co pogarsza strawność składników pokarmowych. Niższa strawność składników pokarmowych oznacza mniejszą ich ilość wchłanianą do krwi, a tym samym niższą podaż dla wzrostu i rozwoju cielęcia. Problemy jelitowe mają również konsekwencje w obniżonej odporności cieląt, co wyraża się w zwiększonej podatności na rozmaite infekcje.

15. ZAGADNIENIE

ZASADY LECZENIA BIEGUNEK U MŁODYCH ZWIERZĄT.

Gdy dojdzie do wybuchu infekcji, o szansach uratowania cieląt decyduje szybkość interwencji.

W leczeniu muszą znaleźć się następujące elementy:

1. nawodnienie

2. zwalczanie kwasicy metabolicznej

3. przywrócenie homeostazy p. pokarmowego

4. właściwa antybiotykoterapia (biegunka infekcyjna)

Ad.1.

Najważniejszy element leczenia biegunek to uzupełnienie strat wodno-elektrolitowych. W płynach nawadniających muszą być następujące skł. Na⁺, Cl^-, HCO₃^-, glukoza. Inne skł., jak np. K⁺ czy aminokwasy, są cennym uzupełnieniem, ale nie mają decydującego znaczenia w powodzeniu leczenia. U cieląt w 1 tyg.ż. niewskazane jest podawanie płynów z mleczanem sodu, który może pogłębiać kwasicę.

Cielęta z lekkim stopniem odwodnienia można nawodnić doustnie (chętniej piją płyny nawadniające niż mleko). Są to osobniki, które oddają rozwodniony kał, ale nie wykazują wyraźnego pogorszenia stanu ogólnego; nie wyst. obj. kl. hipowolemii. Im szybciej je nawodnimy tym większa szansa powodzenia leczenia. Nawadniamy również cielaki, u których nie widać żadnych obj. - metafilaktyka.

Pł. Nawadniającego nie podajemy wraz z mlekiem, ponieważ zaburza powst. skrzepu. Można podawać naprzemiennie, gdyż mleko będzie dla cielaka energią. Przy biegunkach krwotocznych podawanie mleka jest zabronione.

Nawodnienie doustne:

+ *duża objętość w krótkim czasie *czas podania od wystąpienia objawów *szybka normalizacja funkcji jelit

- *niechęć picia w silnym odwodnieniu *niepełne wykorzystanie składników

Cielęta ze stopniem średnim i ciężkim nawadniamy przez wlew kroplowy(i.v,s.c,dootrzewnowo). Miejscem z wyboru do wkłucia jest żyła uszna (długotrwałe utrzymanie, brak ryzyka wydostania się wenflonu z żyły). Zaleca się podawanie dużych objętości płynów (5-10l). Im cięższy stan cielęcia tym ważniejsze jest podanie najpierw pł. hipertonicznych (w temp. ciała).

Nawadnianie dożylne:

+ *b. szybkie rozprowadzenie składników *b. dokładne dawkowanie *można podawać nie izotoniczne roztwory

- *trudność wkłucia *zwiększone niebezpieczeństwo działań ubocznych

Ad. 2

W składzie płynów musi znajdować się jon wodorowęglanowy, najczęściej podawany w formie NaHCO₃^-. Im większa kwasica tym objawy postępującej słabości większe! Bez podania śr. alkalizujących, szanse na wyleczenie zwierzęcia w stanie ciężkim diametralnie maleją. [podanie dużych objętości zimnego, izotonicznego NaHCO₃^- pogarsza oddawanie O­₂ przez Hb].

Ad.3

Inhibitory sekrecji ( loperamid)

Środki wspomagające stos. miejscowo:

- śr. Osłaniające/ pochłaniające (pektyny, skrobia)

- śr. Ściągające (tanina, bizmut)

Ad.4

Terapię rozpoczynamy od antybiotyku, który „sprawdza się klinicznie”, przy braku powodzenia, stos. antybiotyki o szerokim spektrum działania. Wskazane jednak jest pobranie wymazu z odbytu od kilki cieląt w celu zrobienia antybiogramu.

Biegunka pełnego brzucha-niemożność powst. w normalnym czasie właściwej struktury sernika,prowadzi to do zaburzeń w trawieniu, a w konsekwencji do biegunki.

Postepowanie: gdy mleko większości krów krzepnie >10 min, dodajemy 30 ml 1M roztworu chlorku wapnia na 2L mleka używanego do pojenia cieląt lub dodatek kwaśnego r-ru pepsyny 10ml/2L mleka

B L O K I V

1. ZAGADNIENIE :

Rodzaje wozów mieszających TMR, zalety i wady na wybranych przykładach

Budowa wozów: waga , różnego rodzaju mieszadła, mogą mieć frezy i same pobierać paszę z pryzm, lub pasza zadawana jest do wozu innymi urządzeniami

Wóz Keenan:

- posiada mieszadło łopatowo-bębnowe

-pasza jest mieszana przez obracające się łopaty

Zalety:

• luźna pasza

• delikatnie obchodzi się z mieszanymi komponentami, nawet przy dłuższym mieszaniu nie dochodzi do zniszczenia struktury paszy

Wady:

• gorsze ujednolicenie paszy- trzeba dłużej mieszać

Wóź Sgaribordi

- system podwójnego przepływu

- ślimak z przeciwbieżnymi zwojami tnącymi- dzięki czemu przepływ od tyłu i przodu w kierunku środka wanny

Zalety:

• pasza dobrze, równomiernie wymieszana

• nie powoduje nadmiernego rozdrabniania i zagęszczenia paszy

• nie powoduje przegrzania produktu końcowego

• zapobiega rozwarstwianiu komponentów

Wady:

• drogi

Wóz z mieszadłem wertykalnym:

- pionowy system mieszania

- w trakcie mieszania pasza jest wynoszona z dołu do góry zbiornika , po czym swobodnie opada w dół

- wieksze wozy mogą mieć 2-3 pionowe mieszadła

Zalety:

• wszystkie składniki dobrze wymieszane

• zachowana jest odpowiednia struktura paszy

Wady:

• drogi

2. ZAGADNIENIE :

Zagrożenia związane ze stosowaniem wozów mieszających:

• pasza niedostatecznie rozdrobniona na początku zadawania lub rozdrobniona na sieczkę na końcu

• pasza niedostatecznie wymieszana

• zagrożenie subkliniczną kwasicą - krowy dominantki wyjadają cząstki mniejsze, paszę treściwą

• zagrożenie ketozą - krowy zdominowane (pierwiastki, po porodzie, słabsze, niższe w hierarchii stada, kulawe) pobierają niedojady, o niższej wartości pokarmowej.

• brak indywidualizacji żywienia krów

• wymieszanie pasz nadpleśniałych

• zbyt suchy TMR - łatwy do sortowania

• zbyt wilgotny TMR - zlepia się, trudno dokładnie wymieszać

• zagęszczanie paszy o ściany wanny

• przegrzewanie się produktu końcowego

• ślimaki poziome dość często się urywają (podobno)

3. ZAGADNIENIE:

Utrzymanie krowy mlecznej od zasuszenia do szczytu laktacji

Krowy zasuszone

- krowy zasuszamy na 8-9 tygodni przed planowanym terminem porodu. Dluższy okres zasuszenia powinien być wprowadzony u zwierząt wysokowydajnych (srednia dlugosc w stadzie 65 dni)

- podczas zasuszenia należy ograniczyć dawkę pokarmową. W tym celu należy stopniowo wyłączać pasze mlekopędne. Do takich zalicza się pasze soczyste, np. kiszonki, lucerna. Krowy przeznaczone do zasuszenia otrzymują pasze suche, głównie słomę albo gorszej jakości siano.

W pierwszych tygodniach zasuszenia krowy powinny być karmione dawkami pokarmowymi z wysokim udziałem pasz objętościowych i włóknistych. Dawka musi zawierać więcej włókna i mniej energii, niż jest to przewidziane na końcową fazę zasuszenia, kiedy gwałtownie wzrastają potrzeby energetyczne, przy jednoczesnym spadku apetytu i zdolności pobrania suchej masy. Koncentrację energii w okresie na 3, 4 tygodnie przed wycieleniem zwiększa się poprzez częściowe zastąpienie pasz objętościowych - paszami treściwymi, w ilości wzrastającej od 1- 1,5 kg na dobę na 3 tygodnie przed wycieleniem,  do 3 kg w ostatnim tygodniu. Pasze w tym czasie powinny odznaczać się bardzo wysoką jakością oraz smakowitością, aby odpowiednio stymulować i utrzymać stabilne warunki w żwaczu oraz maksymalizować pobranie suchej masy.

- po wprowadzeniu zasuszenia obniżamy częstotliwość doju. Najpierw przez kilka dni doimy raz dziennie. Nastepnie stopniowo co 2, 3, 4 dni. Na koniec można zdoić nawet po 5 dniach od poprzedniego dojenia. Mleko zdajane co 2 dni lub rzadziej nie nadaje się do przekazania do mleczarni, dlatego zdajamy je do bańki. Po ostatnim doju przeprowadzamy dezynfekcję wymienia, podajemy antybiotyk w tubostrzykawce, wykonujemy dipping. Przez pierwszy tydzień obserwujemy wymię pod kątem mastitis. 

- co kilka dni obserwujemy kondycję krów. Wskaźnik BCS nie powinien ulegać znaczącym zmianom w czasie zasuszenia.

- w pierwszej połowie zasuszenia odrobaczamy zwierzęta

- w poźnej ciąży (2tyg a.p.) podajemy witaminę A, D, E + selen

- na 2 - 3 tyg przed wycieleniem obserwujemy bacznie kondycję oraz zachowanie krów

- bezpośrednio przed wycieleniem sprzątamy stanowisko w celu zapewnienia odpowiedniej higieny porodu

- zwracamy uwagę na zmiany w okresie przygotowawczym (skurcze Braxtona - Hicksa, rozluźnienie więzadeł miednicy pod wpływem relaksyny, pojawienie się wydzieliny w gruczole mlekowym (puszczanie dołem), obrzęk sromu (puszczanie górą). Dobrą metodą może być pomiar temperatury wewnętrznej ciała, kilka dni przed porodem, raz dziennie. Ok 24h przed porodem temp spada (choć nie zawsze) o ok 1st

- od momentu pokazania się pęcherza płodowego poród następuje po 2-6 (8) godzinach. Jeśli po 4 godzinach poród nie rozwija się należy wezwać lekarza weterynarii. Można skontrolować położenie, postawę płodu, wywiązać linki i spróbować udzielić pomocy porodowej. Jeśli nie daje to skutku to zaprzestajemy działań i wzywamy lekarza weterynarii.

- podanie krowie wycielonej pójła (otręby pszenne + siemię lniane, zalane ciepłą wodą) lub energy drinka

- kontrola odejścia łożyska (do 12h)

Dodatkowo u krów po wycieleniu:

- zapobieganie przemieszczeniom trawieńca poprzez wypełnienie żwacza

-suplementacja witaminami i minerałami

-kontrola odejścia/zatrzymania łożyska

- obserwacja występowania rui

- optymalny czas inseminacji to 2 ruja po porodzie, około 80-90 dnia po wycieleniu (80 - 115)

Krowy w laktacji:

-jeśli jest możliwość utworzyć miejsce na którym przeprowadzany będzie wypas w okresie pastwiskowym, przy czym należy pamiętać o odrobaczeniu krów przed wyprowadzeniem na pastwisko oraz po sprowadzeniu z pastwiska

-kontrola pobierania dawki pokarmowej u krów

- poza sezonem stosowanie dodatków mineralnych w postaci lizawek

- okresowa kontrola magistrali wodnej oraz zwracanie uwagi na czystość poideł

- profilaktyka kwasicy żwacza (NaHCO₃)

-kontrola kondycji BCS krów (przy zacieleniu 2,5-3,5 w skali 5 punktowej)

-kontrola i higiena wymion by zapobiegać zapaleniom wymienia

-wymiana ściółki by zapobiegać zakażeniom gruczołu mlekowego przez bakterie(kontrola stanowisk)

-co najmniej raz dziennie opróżnianie kanału gnojowego

-predipping i dipping oraz kontrola mleka na przedzdajaczu

-monitorowanie produkcji mleka

- dezynfekcja okresowa urządzeń udojowych

-korekcja racic co najmniej raz w roku

-eliminacja owadów w budynku

- okresowa kontrola wentylacji

4. ZAGADNIENIE :

Sposoby oceny komfortu legowisk dla krów mlecznych, skala oceny

Punktowy system oceny miejsc do leżenia krów

typ podłoża miękkie

charakterystyka: miękkie podłoże z obfitą ilością czystej ściółki . Sprężyste, ciepłe i jednolite. Najlepiej imitujące legowisko ze słomy lub warunki pastwiskowe.

Ocena: 1 (najlepsza)

typ podłoża miękkie

charakterystyka: miękkie, nie na całości, braki ściółki. Sprężyste i ciepłe ale niejednolite. Plamy wilgoci i brudu.

Ocena: 2

typ podłoża: miękkie

charakterystyka: bardzo nierówne podłoże, brak ściółki

Ocena: 3 (najgorsze)

typ podłoża: twarde ( stałe)

charakterystyka: Twarde, jednolite podłoże z matami i pewną ilością ściółki lub twarde podłoże bez mat, ale z dużą ilośćią ściółki. Ciepłe i suche z poduszką ściółki pokrywającą twarde podłoże

ocena: 4 (najlepsze)

typ podłoża: twarde (stałe)

charakterystyka: twarde jednolite podłoże z lub bez mat, brak ściółki. Zimne z plamami wilgoci lub brudu. Twarde podłoże łatwo widoczne przez materiał wyścielający

ocena: 5

typ podłoża: twarde (stałe)

charakterystyka: twarde zniszczone podłoże. Brak efektywnego ścielania.

Ocena: 6

5. ZAGADNIENIE :

Ocena komfortu legowisk na podstawie zachowania się krów

Krowy spędzają na leżeniu na ogół od 7 do 14 godzin w ciągu doby. O długości tego czasu, w istotny sposób decydują warunki, jakie zwierzęta znajdą na stanowiskach legowiskowych. Im są one bardziej komfortowe, tym krowy spędzają więcej czasu w pozycji leżącej. To bardzo ważna zależność. Długość czasu leżenia, wpływa bowiem na procesy zachodzące w organizmie krowy, mające związek z produkcją mleka. W porównaniu z pozycją stojącą, w czasie leżenia obserwuje się znacznie lepszy przepływ krwi do wymienia, a także dłuższy czas poświęcany na przeżuwanie. Tym samym sprzyja to procesom związanym z sekrecją mleka.

W celu określenia komfortu i jakości legowiska, przeprowadza się test wyboru, polegający na rozmieszczeniu stanowisk z porównywanymi podłożami w różnych miejscach obory wolnostanowiskowej i ocenie częstości oraz długości przebywania krów na poszczególnych legowiskach.

Poza testami wyboru, jakość stanowisk legowiskowych dla krów ocenia się również na podstawie zachowania zwierząt. Ma to szczególne zastosowanie w przypadku uwięziowych systemów utrzymania zwierząt. Okazuje się, że o komforcie lub dyskomforcie krów na stanowiskach świadczą takie elementy ich zachowania jak: czas poświęcony na leżenie i na stanie, czas pobierania paszy, częstotliwość i łatwość kładzenia się oraz wstawania, a także położenie nóg w czasie leżenia lub wstawania. Za pozycję komfortową przy leżeniu uważa się taką, w której przednie kończyny krowy są wyprostowane, zaś tylne w tym samym czasie podkurczone lub wyprostowane.

Według wielu specjalistów leżenie krów w tych pozycjach stanowi formę odprężenia. Ważnym elementem, na który warto zwrócić uwagę przy ocenie różnych podłoży na stanowiskach legowiskowych dla krów jest również ich wpływ na zdrowotność wymienia. Największe zagrożenie dla wymienia, związane z przenoszeniem bakterii, stwarzają podłoża organiczne, do których zalicza się słomę oraz trociny. Materiały te cechują się znacznie wyższym zanieczyszczeniem bakteriami w porównaniu z takim podłożem jak chociażby piasek, stąd też istnieje większe prawdopodobieństwo przenikania drobnoustrojów do kanałów strzykowych leżących zwierząt i przenoszenia chorób między nimi.  

To, na jakim podłożu krowa kładzie się i wstaje może bowiem decydować o wielkości i częstotliwości urazów kończyn, zarówno przednich jak i tylnych.

6. ZAGADNIENIE :

Ochwat u krów: czynniki ryzyka, patogeneza, konsekwencje, zapobieganie

Ochwat: Aseptyczne zapalenie tworzywa ściany racic
Czynniki ryzyka: błędy dietetyczne, zatrucia paszowe wywarem gorzelnianym, spleśniałymi kolbami kukurydzy oraz zaskórną wodą, urazy mechaniczne, transport, brak korekcji racic.
Wtórnie ochwat może występować w następstwie zatrzymania łożyska, zapalenia macicy a także może towarzyszyć: ketozie, podostrej kwasicy żwacza zapaleniu wymienia, nieżytom przewodu pokarmowego, zewnętrznym ogniskom ropnym.
Czynniki usposabiające to : duża wydajność mleczna krów, duży ciężar ciała, stres, młody wiek(najczęściej pierwiastki). Zachorowalność najczęściej pojawia się wiosną, w początkowym okresie wypasu, lub jesienią. Predysponującą do schorzeń okolicznością jest końcowy okres ciąży i początkowy laktacji.

Patogeneza: ochwat bydła może występować samoistnie i pozostawać w związku z niewłaściwym żywieniem albo też wtórnie i być następstwem różnych toczących się w organizmie procesów zapalnych. W pierwszym przypadku jego powstanie łączy się z wprowadzeniem do organizmu dużych ilości substancji histaminogennych lub też zmniejszoną inaktywacją nagromadzonej w ustroju histaminy; w drugim zaś można domniemać, że jest odczynem alergicznym ustroju. Alergiczne podłoże ochwatu u bydła, mimo, iż liczne badania na nie wskazują, nie zostało z całą pewnością udowodnione. Poznany został natomiast tok przemian biochemicznych w żwaczu, który prowadzi do wytwarzania do wytwarzania znacznych ilości toksycznych amin, głównie histaminy i tyraminy. Powstawanie toksycznych amin, jak wykazano, łączy się z nadmiarem węglowodanów w karmie. Przyjmuje się że ich wytwarzanie jest następstwem zaburzeń trawienia białek, zawsze znajdujących się obok węglowodanów w młodych szybko rosnących roślinach, ziarnie i śrucie zbożowej, makuchach, burakach lub kiszonkach. Aminy , z których część jest toksyczna dla zwierząt zaczynają się wytwarzać w momencie spadku PH żwacza. W kwaśnym bowiem środowisku nad procesami dezaminacyjnymi (jaki mają miejsce przy PH obojętnym lub lekko alkalicznym) przeważają procesy dekarboksylacji. W ich przebiegu z aminokwasów argininy, lizyny, histydyny, tryptofanu, fenyloalaniny powstają aminy. Optymalne PH dla działania dekarboksylaz zawarte jest między PH 5,5 a 3, z tym że aktywność reakcji a zatem i związana z nimi ilość tych związków, wzrasta proporcjonalnie do spadku PH treści żwacza. Kierunek tych przemian jest uwarunkowany namnożeniem się różnych gatunków bakterii posiadających zdolności dekarboksylacji. Gromadząc się w znacznych ilościach w żwaczu histamina może doprowadzić do zatrucia określanego jako niestrawność z nadmiaru toksycznych amin, schorzenia przebiegającego z charakterystycznymi, klinicznymi objawami ochwatu. Działanie histaminy na organizm zwierzęcia po wchłonięciu z przewodu pokarmowego polega na wywołaniu początkowo skurczu mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych, a następnie jej zwiotczeniu, co prowadzi do rozszerzenia naczyń i spadku ciśnienia krwi. W wyniku tych zmian następuje przenikanie osocza i elementów morfotycznych krwi do otaczających tkanek, a co za tym idzie obrzęków w miejscach bogato unaczynionych.

Konsekwencje: kulawizna, mniejsze pobranie paszy, mniejsza produkcja mleka przy powikłaniach może dojść do: zanokcicy, owrzodzenia koronki, owrzodzenia w szparze międzyracicznej, zapalenia stawów i ścięgien, zapalenia pochewek, infekcje gruczołu mlekowego, odleżyny, zaburzenia w rozrodzie.

Zapobieganie: Właściwe zbilansowanie dawki pokarmowej. Właściwe warunki utrzymania. Duże znaczenie ma okresowa i fachowa korekcja racic. Dostęp do wybiegów. Kąpiele dezynfekujące. Unikanie schorzeń typu niestrawność, zapalenia macicy, wymienia, intensywne leczenie tych schorzeń przy wystąpieniu początkowych objawów. Intensywne i kompleksowe leczenie ochwatu ostrego w celu niedopuszczenia do wystąpienia ochwatu przewlekłego.

7.ZAGADNIENIE :

Cele dotyczące wydajności i występowania chorób w stadzie bydła mlecznego

Parametr	Cel
		Średni wiek przy 1. porodzie (mies.)	- 24
		Śr. okres - międzywycieleniowy (dni)	- 365-400
		od porodu do 1. rui (dni)	60
		od porodu do pokrycia (dni)	83-115
		Śr. okres laktacji (dni)	305
		Śr. okres zasuszenia (dni)	65
		Odsetek brakowań rocznie z powodu trudności w rozrodzie	<10%
		Odsetek poronień rocznie	<2%
		Problem mastitis
		Odsetek ćwiartek zakażonych w toku laktacji przy zasuszeniu	<10% <10%
		-Liczba kom. somatycznych w mleku zbiorczym(w miesiącu)	200 tys.
		Liczba kom.somat. u pojedynczej krowy	150 tys.
		Liczba przypadków klinicznych na 100 krów	<2
		Zdrowie i przeżywalność cieląt
		Śmiertelność do 28 dnia życia	<5%
		Straty całkowite z powodu chorób
		Całkowity odsetek brakowań bydła powyżej 1 roku rocznie	<5%
		Upadki krów dorosłych rocznie	<2%
		Śr. oczekiwany czas życia krów (lata)	6
		Śr. oczekiwana liczba laktacji/krowę	4
		Produkcja mleka
		Śr. prod. mleka/krowę(kg)	30-45
		Śr. roczna prod. mleka/krowę (kg)	8-11 tys.
		Śr. roczna prod. białka /krowę (kg)	300-400
		Kondycja krów przy porodzie (w skali 5 punktowej)	3

8. ZAGADNIENIE:

Zalety i wady uwięziowego i wolnostanowiskowego systemu utrzymania krów

SYSTEM UWIĘZIOWY

ZALETY	WADY
		Łatwość wykonywania zabiegów lek.wet., Higienicznych	Trudności w przejawianiu typowych zachowań - zaburzony dobrostan + trudność w wykrywaniu rui
		Ograniczone ryzyko szerzenia zakażeń w Stadzie	Ograniczone możliwości żywienia dostownego do indywidualnych potrzeb
		Mniejsze ryzyko przejawiania hierarchii w stadzie. Stado wyrównane, ograniczony stres	Predyspozycja do powstawania technopatii
		Brak urazów związanych z poruszaniem się zwierząt	Gorsza higiena doju
		Łatwość szybkiego wykrycia patologii	Większy nakład pracy obsługi
			Duża zależność krowy od jakości obsługi

SYSTEM WOLNOSTANOWISKOWY

ZALETY	WADY
		Lepsze samopoczucie kontakty socjalne krów	Skutki istnienia hierarchii (jałówki)
		Łatwiejsze przejawianie i wykrywanie rui	Urazy związane z poruszaniem się
		Lepsza higiena doju (hala udojowa)	Utrudnienia w wykonywaniu zabiegów
		Możliwość indywidualnego dokarmiania w stacjach żywieniowych	Trudności szybkiego wykrycia patologii
		Mniejszy nakład pracy obsługi	Ryzyko szerzenia się zakażeń w stadzie jest większe

---